PENGENALAN

Sistem pendidikan merupakan asas penting bagi membangunkan masyarakat dan negara ke arah yang

lebih baik. Sebagai sebuah negara yang berkembang pesat dalam pelbagai aspek pembangunan, sektor

pendidikan perlu berkembang dalam mengalami anjakan paradigma yang dapat merintis alaf baru dalam segala

aspek pendidikan .

Dalam tempoh beberapa dekad, pendidikan di Malaysia telah mengalami perubahan demi perubahan

dan setiap perubahan mempunyai ciri-ciri yang tersendiri. Selepas Kemerdekaan, Malaysia terus melangkah

untuk membina sistem pendidikan negara yang beracuankan negara Malaysia. Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang

bermatlamat mencapai perpaduan negara dan integrasi nasional. Peristiwa berdarah itu turut memberi impak

yang besar kepada dasar pendidikan. Semasa rancangan Malaysia kedua, iaitu 1971-1975, rancangan pendidikan

negara ditumpukan pada tiga bidang, iaitu: (1) menyatukan sistem pelajaran bagi menggalakkan perpaduan

negara, (2) memperluaskan rancangan pelajaran bagi mencapai keperluan negara mengenai tenaga rakyat, dan

(3) memperbaiki mutu pelajaran ke arah mencapai masyarakat yang maju berasaskan sains dan teknologi

moden. Justeru, bertunjangkan kepada elemen tersebut sistem pendidikan di negara kita memerlukan satu

lonjakan transformasi yang mampan bagi merealisasikan dasar pendidikan negara dalam usaha menjadi sebuah

negara maju mengikut acuannya sendiri.

Kementerian Pelajaran telah melakkan pelbagai inovasi dalam kurikulum agar pendidikan dapat

berubah selari dengan perubahan yang berlaku dalam masyarakat. Antara perubahan adalah penggubalan

Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) tahun 1988. Setelah hampir sepuluh tahun perlaksanaannya KBSR ini

telah dikaji semula bagi mempertingkatkan lagi kualiti serta diubah namanya kepada Kurikulum Bersepadu

Sekolah Rendah. KBSR kemudiannya diikuti dengan penggubalan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah

(KBSM) yang digubal berdasarkan Falsafah Pendidikan Negara (1988) yang menekankan ke arah pemupukan

potensi individu secara menyeluruh.

. Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) menyenaraikan enam bidang yang dipilih yang menjadi

keutamaan kepada rakyat dan negara Malaysia. Satu daripada NKRA adalah mempertingkatkan hasil kualiti

pelajar merupakan asas kepada lonjakan reformasi dalam sistem pendidikan. Beberapa langkah dan pendekatan

disusun atur bagi mencapai hasrat murni tersebut. Kadar enrolmen prasekolah, sekolah berprestasi tinggi,

program Penyaringan Literasi dan Numerasi (LINUS) dan Bai’ah kepada Guru Besar dan Pengetua merupakan

langkah yang digunakan bagi meningkatkan prestasi pelajar.

2.0 HALANGAN REFORMASI PENDIDIKAN

Setiap pembaharuan atau perubahan yang berlaku mempunyai kekangan dan halangan. Antara halangan-

halangan tersebut adalah seperti berikut.

2.1 Kesediaan Guru

Cabaran yang terpaksa dilalui oleh institusi pendidikan dalam konteks inovasi kurikulum adalah kesediaan guru

untuk menerima dan melaksanakannya dengan penuh kesungguhan (Habib & Megat Ahmad, 2008). Antara

faktor-faktor yang mengekang kesediaan guru dalam melaksanakan perubahan mengikut Harvey (1990) dalam

(Habib & Megat Ahmad, 2008) adalah kurang rasa kepunyaan, kurang berfaedah, penambahan beban,

kekurangan sokongan pentadbiran, menyendiri, perbezaan tahap pengetahuan dan kemahiran dan perubahan

yang kerap dan mendadak. Keadaan ini juga disokong dalam kajian yang dilakukan oleh Abdul Ghani (2012)

yang menyatakan kualiti pengajaran guru pula bergantung pada kepercayaan guru secara individu dan kolektif

terhadap keupayaannya untuk mempengaruhi pembelajaran pelajar.

2.2 Kepimpinan Pentadbir Sekolah

Kepimpinan pentadbir Sekolah juga merupakan faktor kekangan dan halangan memainkan peranan dalam

reformasi pendidikan. Abdul Ghani (2012) menyatakan kecemerlangan sesebuah sekolah bergantung pada

kepimpinan yang berkesan. Di samping itu, kecemerlangan sekolah pula sentiasa diukur berdasarkan pencapaian

akademik pelajar. Pada masa yang sama, pentadbir sekolah pula kurang diberikan pendedahan tentang

kepimpinan transformasi oleh Kementerian Pelajaran dan Jabatan Pelajaran Negeri berbanding kepimpinan

pengajaran. Pentadbir sekolah terpaksa berlumba-lumba meningkatkan prestasi akademik sekolah kerana

pencapaian akademik pelajar dianggap sebagai kriteria kejayaan sesebuah sekolah (Abdul Ghani,2012).

Sebagai seorang pemimpin di sekolah, kefahaman dan pengetahuannya dalam meneroka sesuatu bidang baru

dan dalam usahanya melakukan perubahan di sekolah merupakan dua faktor kritikal yang penting ( Noor

Hashimah & Mohd. Amir,2013)

2.3 Jurang Digital

Pada abad ke-21, Malaysia menghadapi pelbagai cabaran dalaman dan luaran akibat daripada kesan

globalisasi, liberalisasi dan perkembangan Teknologi Maklumat dan Komunikasi. Oleh itu, cabaran negara

dalam sistem pendidikan adalah untuk membangunkan satu sistem ekonomi yang berasaskan pengetahuan atau

K-ekonomi. Kesannya, cabaran ini telah mendorong negara untuk membangunkan sumber tenaga yang

mempunyai ciri-ciri K-Worker, celik dan mahir dalam ICT, yang mampu bersaing pada peringkat tempatan dan

global serta memiliki jati diri yang tinggi. Jurang digital merupakan istilah yang diperkenalkan oleh bekas

Presiden Amerika Syarikat, Bill Clinton pada tahun 1994 bagi menyatakan perbezaan di antara rakyat yang

mempunyai perkhidmatan internet yang paling pantas dan paling selesa daripada rakyat yang tidak mempunyai

akses teknologi tersebut. Lai (2008) dalam Hazura et. al (2012) mengkategori halangan capaian kepada

perkhidmatan digital/TMK kepada empat iaitu: i. Akses Mental: Menerangkan kekurangan pengalaman asas

digital kerana kurangnya minat selain daripada teknologi baharu yang tidak menarik. ii. Akses Material:

Menerangkan kekurangan akses akibat kekurangan kelengkapan peralatan dan perkhidmatan seperti perkakasan

komputer dan rangkaian.

Masalah jurang digital boleh menimbul keadaan yang buruk jika tidak ditangani dengan betul dan

serius bermula pada peringkat sekolah. Justeru, kerajaan memperkenal satu pendekatan baharu yang dikenali

sebagai Bidang Keberhasilan Utama Negara atau National Key Result Areas (NKRA) bagi memasti elemen

kebertanggungjawaban wujud dalam kalangan anggota pentadbiran dan penjawat awam. Melalui pendekatan

tersebut, rakyat dapat mengetahui dan mengikuti inisiatif, perancangan dan hala tuju pembangunan negara sekali

gus memantau dan menilai pencapaian sasaran seperti yang ditetapkan. Sebanyak enam NKRA dikenal pasti

dengan setiap satunya mempunyai petunjuk pencapaian utama. Bidang NKRA yang diberi tumpuan ialah

mengurangi kadar jenayah, memerangi rasuah, meluaskan akses kepada pendidikan berkualiti dan

berkemampuan, meningkat taraf hidup rakyat yang berpendapatan rendah, memperkasa prasarana luar bandar

dan pedalaman dan menambah baik pengangkutan awam dalam jangka masa sederhana.

Lazimnya jurang digital melibatkan isu dalam aspek teknologi seperti kepenggunaan, keupayaan,

ketersediaan teknologi digital seperti Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK) Hazura et. al (2012).

Kerajaan Malaysia melakukan berbagai usaha serta berjaya mempromosi TMK. Sebagai contoh, sasaran 50%

penembusan jalur lebar isi rumah di seluruh Malaysia, menjelang tahun 2010, berjaya dicapai (Yatim, 2010).

Bagaimanapun, bagi kawasan luar bandar, masih banyak lagi usaha perlu dilakukan bagi merapat jurang digital.

Salah satu sebab yang memerlu banyak lagi usaha ialah ketaksamaan penembusan TMK antara kawasan bandar

dan kawasan sub-bandar (Salman, 2011dalam Hazura et. al (2012).

Hasil kajian yang dilakukan oleh Hazura et. al (2012) mendapati kawasan luar bandar hanya

mempunyai 20% daripada pelajar luar bandar yang dikaji mempunyai komputer . Stastistik ini menggambarkan

tahap ketersediaan dan kekerapan akses komputer masih terhad.

3.0 Bagaimana Mengekang Halangan Reformasi Pendidikan

3.1 Efikasi Kolektif Guru

Efikasi kolektif guru merujuk kepada kepercayaan bersama oleh sekumpulan ahli dalam meggabungkan

kebolehan untuk merancang dan melaksanakan tindakan yang diperlukan bagi menghasilkan sesuatu pencapaian

( Bandura, 1997 dalam Abdul Ghani, 2012). Kajian yang dilakukan oleh Abdul Ghani ( 2012) menunjukkan

kepimpinan transformasi mempunyai pengaruh yang tinggi terhadap efikasi kolektif guru. Kepimpinan

transformasi ialah dimensi karismatik, keperihatinan individu dan stimuli intelek yang diperkenalkan oleh Bass

(1985). Hal ini dapat menunjukkan bahawa kepimpinan tranformasi dapat mengubah kesediaan guru dalam

reformasi pendidikan.

3.2. Pemimpin Pentadbir Sekolah

Perubahan dalam sistem pendidikan yang menjurus ke arah pendidikan abad ke-21 memerlukan kesediaan

sekolah sebagai flatform penggerak kejayaannya. Oleh yang demikian pengetua sebagai pemimpin sekolah

perlulah mempunyai pengetahuan dan kesedaran dalam reformasi pendidikan. Kajian penerokaan secara

temubual yang dilakukan oleh Noor Hashimah & Mohd. Amir (2013) tentang dua aspek iaitu aspek kesedaran

dan aspek pengetahuan pengetua sekolah dalam menyediakan pendidikan abad ke-21, mendapati bahawa

pengetua sedar dan tahu dalam menyediakan pendidikan abad ke-21. Ini dapat dilihat dengan maklum balas

responden mengenai tranfromasi yang sedang berlaku dalam sistem pendidikan kini bergerak ke arah

pendidikan bertaraf global dengan kesan penambahbaikan PIPP 2006-2010 dan perlaksanaan PPPM 2013-2025.

Seperti mana implikasi kajian oleh Abdul Ghani ( 2012) amalan kepimpinan pengajaran dan

kepimpinan transformasi adalah tanggungjawab bersama dan haru dikongsi bersama bagi mewujudkan

perubahan yang positif terhadap pembelajaran pelajar. Oleh yang demikian kepimpinan pengajaran dan

kepimpinan transformasi haruslah dilakukan secara serenatak di sekolah.Kepimpinan pengajaran berupaya

memastikan proses pengajaran dan pembelajaran berjalan lancar manakala kepimpinan transformasi mampu

mempengaruhi efikasi kolektif guru. Kepimpinan transformasi adalah peramal kuat yang dapat memengaruhi

perubahan sikap (Abdul Ghani, 2012).

3.3 Merapatkan jurang digital

Langkah yang diambil oleh pihak berkuasa bagi merapat jurang digital dilihat melalui

pelaksanaan Bidang Keberhasilan Utama Negara atau National Key Result Area (NKRA). Satu

strategi yang berkaitan, NKRA 3 meluaskan akses kepada pendidikan berkualiti pada kos yang

munasabah, NKRA 4 meningkat taraf hidup rakyat berpendapatan rendah, dan NKRA 5

meningkat infrastruktur di kawasan luar bandar dan pedalaman (Hazura et. al, 2012).

Kajian yang dilakukan oleh Hazura et. al, (2012) mendapati 20% daripada pelajar yang

dikaji memiliki komputer sendiri. Majoriti pelajar (72.5%) mengguna TMK kurang daripada satu

jam dalam tempoh seminggu. Statistik ini menggambar tahap ketersediaan dan kekerapan akses

komputer yang masih terhad. Pelajar yang ditinjau dilapor mempunyai peluang yang kecil bagi

mengakses TMK di kawasan mereka.

Pembangunan infrastruktur TMK rancak dijalankan di kawasan luar bandar seperti

Kampung Tanpa Wayar namun latihan TMK masih tidak mencukupi. Pendedahan terhadap

kemahiran TMK perlu diwujud sehingga masyarakat di kawasan ini mempunyai pengetahuan

maklumat yang diperlu. Selain daripada itu, pembangunan kandungan dan perisian yang berciri

budaya dan tema tempatan serta membawa identiti Malaysia masih belum banyak dibangun.

Integrasi maklumat masih belum lagi berlaku dan masyarakat memerlu sebuah badan khas bagi

mengawal aktiviti penyebaran maklumat. Usaha merapat jurang digital dan membangun

kemahiran TMK masyarakat adalah agenda jangka masa panjang yang perlu dilaksana melalui

dasar yang kukuh dan sokongan kerajaan yang kuat.

Rujukan

Habib Mat Som, and Megat Ahmad Kamaluddin Megat Daud, (2008) Globalisasi dan Cabaran

Pendidikan di Malaysia [Globalization Educational Challenges in Malaysia]. Masalah Pendidikan,

31 (1). pp. 91-101. ISSN 0126-5024

Rahmad Sukor Ab. Samad, and Mahzan Arshad, and Sid Awa Abu Bakar, and Abdul Jalil Othman,

(2008) Organisasi Pendidkan Sebagai satu Sistem Social: Antara Matlamat dan Fungsi [Educational

Organization as a Social System: Between Form and Function]. Masalah Pendidikan, 31 (1). pp. 231-

239. ISSN 0126-5024

Shahril Charil Hj. Marzuki, and Norfizah Hayati Ahmad, and Muhammad Faizal A.

Ghani, (2008)Formulation Of The National Education Blueprint (PIPP) 2006-2010: Issues And

Implementation.Masalah Pendidikan, 31 (1). pp. 117-133. ISSN 0126-5024

Ahmad Zabidi Abdul Razak, and Mariani Md Nor, (2007) Model Hubungan Sekolah Dan Komuniti

Bagi Peningkatan Proses Pengajaran Dan Pembelajaran: Satu Cadangan. Masalah Pendidikan, 30

(1). pp. 127-135. ISSN 0126-5024

Ahmad Zabidi Abdul Razak, and Mariani Md Nor, (2007) Model Hubungan Sekolah Dan Komuniti

Bagi Peningkatan Proses Pengajaran Dan Pembelajaran: Satu Cadangan. Masalah Pendidikan, 30

(1). pp. 127-135. ISSN 0126-5024

Abdullah Zawawi, Siti Syahirah Transformasi PTV: kesediaan guru-guru vokasional terhadap pelaksanaan Kolej Vokasional KPM dari aspek tahap kemahiran. In: Persidangan Kebangsaan Penyelidikan dan Inovasi Dalam Pendidikan dan Latihan Teknik dan Vokasional CIE-TVT 2011, 16-17 November 2011, Pulau Pinang