tahap pengetahuan dan halangan yang ... pengetahuan dan halangan yang dihadapi oleh pengendali...
TRANSCRIPT
TAHAP PENGETAHUAN DAN HALANGAN YANG DIHADAPI OLEH PENGENDALI
MAKANAN DALAM MENGENDALIKAN MAKANAN SECARA BERSIH DAN
SELAMAT
MAZHAFIZNI BINTI MAT ZIN
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS
JUDUL :
SESI PENGAJIAN : 2010/2011
Saya MAZHAFIZNI BINTI MAT ZIN
mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan
Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :
Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia.
Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk
tujuan pengajian sahaja
Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran
antara institusi pengajian tinggi.
** Sila tandakan ( )
SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan
atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di
dalam (AKTA RAHSIA RASMI 1972).
TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan
Oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan).
TIDAK TERHAD
Disahkan oleh
(TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA)
Alamat Tetap :
Tarikh: 13 MEI 2011 Tarikh: 13 MEI 2011
CATATAN * Potong yang tidak berkenaan ** Jenis tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi
berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai
SULIT atau TERHAD.
Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan
atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan atau Laporan PSM.
PSZ 19:16(Pind. 1/97)
TAHAP PENGETAHUAN DAN HALANGAN YANG DIHADAPI
OLEH PENGENDALI MAKANAN DALAM MENGENDALIKAN
MAKANAN SECARA BERSIH DAN SELAMAT
(HURUF BESAR)
PUAN NORNAZIRA BINTI
SUHAIROM
(NAMA PENYELIA)
NO. 91, FELDA JERANGAU
BARAT,
21820 AJIL, TERENGGANU
DARUL IMAN
“Saya akui telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini adalah memadai skop
dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Teknologi serta Pendidikan
(Kemahiran Hidup).”
Tandatangan : …………………………….
Nama Penyelia : PUAN NORNAZIRA BINTI SUHAIROM
Tarikh : 13 MEI 2011
TAHAP PENGETAHUAN DAN HALANGAN YANG DIHADAPI OLEH PENGENDALI
MAKANAN DALAM MENGENDALIKAN MAKANAN SECARA BERSIH DAN
SELAMAT
MAZHAFIZNI BINTI MAT ZIN
Laporan Projek ini Dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat
penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan
(Kemahiran Hidup)
Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia
MEI, 2011
ii
“Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan
yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.”
Tandatangan : …………………………….
Nama Penulis : MAZHAFIZNI BINTI MAT ZIN
Tarikh : 13 MEI 2011
iii
DEDIKASI
Buat insan-insan teristimewa di hatiku...
Buat mak dan abah tercinta,
Fatimah Binti Mohd Takir dan Mat Zin Bin Mat Uyob
Yang sentiasa menjadi pembakar semangatku.
Buat kakak-kakak, abang dan adik-adikku,
Yang sentiasa bersamaku.
Buat rakan-rakan seperjuanganku,
Yang menempuhi suka dan duka bersamaku.
Buat Penyelia PSM,
Puan Nornazira Binti Suhairom
Yang tidak pernah jemu mendidikku.
Segala pengorbanan kalian akan ku sanjung hingga ke akhirnya. Semoga ikatan ukhuwah kekal
terjalin dan dirahmati-Nya sentiasa.
Terima kasih yang tidak terhingga buat semua...
iv
PENGHARGAAN
Dengan Nama Allah Yang Maha Pemurah Lagi Maha Penyayang
Alhamdulillah bersyukur ke hadrat Ilahi kerana dengan rahmat dan izinnya, dapatlah saya
menyiapkan Projek Sarjana Muda ini dengan jayanya. Di kesempatan ini saya ingin merakamkan
jutaan terima kasih dan penghargaan kepada Puan Nornazira Binti Suhairom selaku penyelia
Projek Sarjana Muda saya kerana telah memberi bimbingan, bantuan dan nasihat serta tunjuk
ajar sepanjang tempoh saya menjalankan kajian ini. Segala ilmu yang diberikan amat berharga
dan akan dikenang sepanjang hayat.
Tidak lupa juga sekalung terima kasih juga diucapkan kepada keluarga terutamanya
bonda dan ayahanda yang tercinta kerana tidak jemu memberi dorongan dan semangat serta
bantuan dari segala aspek sehingga tamatnya kajian yang dijalankan ini. Semoga mendapat
kebahagiaan di dunia dan di akhirat.
Buat rakan-rakan yang dikasihi, terima kasih di atas bantuan dan sokongan yang
diberikan selama ini. Terima kasih juga diucapkan kepada semua pihak yang terlibat secara
langsung dan tidak dalam menjalankan kajian ini. Allah sahaja yang dapat membalas budi baik
kalian.
Semoga dengan segala curahan dan perkongsian ilmu yang diperoleh sepanjang kajian ini
dapat memberi panduan dan manfaat kepada semua. Amin.
Mazhafizni Binti Mat Zin
UTM Skudai, Johor
v
ABSTRAK
Pengambilan makanan yang bersih dan selamat dapat mengelakkan daripada berlakunya
penyakit bawaan makanan. Oleh itu, pengendali makanan bertanggungjawab sepenuhnya dalam
menyediakan makanan yang bersih dan selamat kepada pelanggan. Kajian ini dijalankan untuk
mengenalpasti tahap pengetahuan, halangan yang dihadapi dan tahap amalan dalam
pengendalian makanan secara bersih dan selamat oleh pengendali makanan di kafeteria UTM
Skudai. Seramai 86 orang pengendali makanan dari 22 buah kafeteria yang telah terlibat sebagai
sampel. Instrumen yang digunakan di dalam kajian ini adalah borang soal selidik. Item-item
dalam borang soal selidik adalah berkaitan dengan tahap pengetahuan, faktor halangan masa,
faktor halangan latihan, faktor halangan kemudahan dan tahap amalan dalam penyediaan
makanan secara bersih dan selamat. Nilai kebolehpercayaan (alpha cronbach) bagi instrumen
kajian mengikut setiap pembolehubah ialah melebihi 0.602. Data dianalisis menggunakan
analisis secara diskriptif untuk mendapatkan nilai min, sisihan piawai, peratus dan kekerapan.
Hasil kajian menunjukkan kebanyakan pengendali makanan mempunyai tahap pengetahuan yang
tinggi dan mengamalkan pengendalian makanan secara bersih dan selamat. Kebanyakan
pengendali makanan bersetuju bahawa masa merupakan faktor halangan yang paling tinggi
dalam penyediaan makanan secara bersih dan selamat berbanding halangan latihan dan halangan
kemudahan.
vi
ABSTRACT
Intake of clean and safe food is initial in preventing from food borne illnesses. Therefore,
food handlers are fully responsible in preparing clean and safe food to the consumer. This
research has been carried out to identify the level of knowledge, barriers and practices of
hygienic and safe food handling in UTM Skudai cafeterias. The study involves 86 food handlers
from 22 cafeterias. A set of questionnaire has been used as an instrument for this research. Items
in these questionnaires are measures the level of knowledge, time barrier, training barrier, facility
barrier and practices in clean and safe food preparation. The reliability (alpha cronbach) for the
instrument for every variable is more than 0.602. Data were analyzed using descriptive analysis
to obtain mean, standard deviation, percentage and frequency. Results showed that most of the
food handlers demonstrate a high level of knowledge and practiced the clean and safe food
handling. Most of food handlers agree that time is the highest barrier in preparing clean and safe
food compared to training and facility.
vii
ISI KANDUNGAN
BAB 1 PENDAHULUAN
1.0 Pengenalan 1
1.1 Latar Belakang Masalah 3
1.2 Pernyataan Masalah 5
1.3 Kerangka Kajian 6
1.4 Objektif Kajian 7
BAB PERKARA HALAMAN
MUKA DEPAN
PENGAKUAN ii
HALAMAN DEDIKASI iii
PENGHARGAAN iv
ABSTRAK v
ABSTRACT vi
SENARAI ISI KANDUNGAN vii
SENARAI JADUAL xii
SENARAI RAJAH xiv
SENARAI SINGKATAN xv
SENARAI LAMPIRAN xvi
viii
1.5 Persoalan Kajian 7
1.6 Kepentingan Kajian
1.6.1 Pengendali Makanan 8
1.6.2 Mahasiswa 9
1.6.3 Pihak Universiti 9
1.6.4 Kementerian Kesihatan 9
1.7 Skop Kajian 9
1.8 Terminologi
1.8.2 Pengendalian 10
1.8.3 Makanan 10
1.8.4 Bersih 10
1.8.5 Selamat 11
1.8.6 Pengendali 11
1.8.7 Kafeteria 11
1.8.8 Keracunan Makanan 12
1.8.9 Halangan 12
1.8.10 Pengetahuan 12
1.8.11 Masa 13
1.8.12 Latihan 13
1.8.13 Kemudahan 13
BAB 2 SOROTAN KAJIAN
2.0 Pengenalan 14
2.1 Tahap Pengetahuan Pengendali Makanan 14
2.2 Model Kepercayaan Kesihatan 17
2.3 Faktor Halangan Masa 19
ix
2.4 Faktor Halangan Latihan 20
2.5 Faktor Halangan Kemudahan 22
2.6 Tahap Amalan Pengendalian Makanan 23
2.7 Kesimpulan 24
BAB 3 METODOLOGI
3.0 Pengenalan 25
3.1 Reka Bentuk Kajian 25
3.2 Lokasi Kajian 26
3.3 Populasi Dan Sampel Kajian 27
3.4 Instrumen Kajian
3.4.1 Bahagian A: Latar Belakang Responden 31
3.4.2 Bahagian B: Persoalan Kajian 32
3.5 Kesahan Soal Selidik 33
3.6 Prosedur Kajian 33
3.7 Kajian Rintis 34
3.8 Analisis Data 35
3.9 Kesimpulan 36
BAB 4 ANALISIS DATA
4.0 Pengenalan 37
4.1 Analisis data Bahagian A 37
4.1.1 Jantina 38
4.1.2 Umur 38
4.1.3 Bangsa 39
4.1.4 Pendidikan Akademik 39
x
4.1.5 Pengalaman Mengendali Perniagaan
Makanan 40
4.1.6 Penyertaan Kursus Mengendali Makanan 41
4.1.7 Kekerapan Penyertaan Dalam Kursus 41
4.2 Analisis Bahagian B 42
4.2.1 Tahap pengetahuan pengendali makanan 43
4.2.2 Faktor halangan masa terhadap amalan
penyediaan makanan yang bersih dan selamat
47
4.2.3 Faktor halangan latihan terhadap amalan
penyediaan makanan yang bersih dan selamat
48
4.2.4 Faktor halangan kemudahan terhadap amalan
penyediaan makanan yang bersih dan selamat
50
4.2.5 Tahap amalan penyediaan makanan secara
bersih dan selamat 51
4.3 Analisis Keseluruhan 54
BAB 5 PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN
5.0 Pengenalan 56
5.1 Rumusan 56
5.2 Perbincangan 58
5.2.1 Demografi responden 59
5.2.2 Tahap Pengetahuan 60
5.2.3 Faktor Halangan Masa 61
xi
5.2.4 Faktor Halangan Latihan 62
5.2.5 Faktor Halangan Kemudahan 63
5.2.6 Tahap Amalan 64
5.3 Cadangan 66
5.3.1 Pengendali Makanan 66
5.3.2 Pengguna 68
5.3.3 Pihak Universiti 68
5.5 Cadangan lanjutan 69
5.6 Penutup 70
RUJUKAN 71
xii
SENARAI JADUAL
NO.
JADUAL TAJUK HALAMAN
3.1 Senarai Bilangan Pekerja Mengikut Kafeteria di UTM Skudai 28
3.2 Senarai Bilangan Responden Yang Terpilih Mengikut Kafeteria 29
3.3 Maklumat Demografi Responden 31
3.4 Pembolehubah dan Nombor Item 32
3.5 Skala Pemeringkatan Likert 33
3.6 Nilai Kebolehpercayaan 35
3.7 Analisis Skor Min 35
4.1 Taburan Responden Mengikut Jantina 38
4.2 Taburan Responden Mengikut Umur 38
4.3 Taburan Responden Mengikut Bangsa 39
4.4 Taburan Responden Mengikut Pendidikan Akademik 39
4.5 Taburan Responden Mengikut Pengalaman Mengendalikan 40
Perniagaan Makanan
4.6 Taburan Responden Mengikuti Kursus Mengendali Makanan 41
4.7 Taburan Responden Mengikuti Kekerapan 41
Penyertaan Dalam Kursus
xiii
4.8 Tahap pengetahuan mengenai penyediaan makana secara 43
bersih dan selamat
4.9 Faktor halangan masa terhadap amalan penyediaan makanan 47
Secara bersih dan selamat
4.10 Faktor halangan latihan terhadap amalan penyediaan makanan 48
Secara bersih dan selamat
4.11 Faktor halangan kemudahan terhadap amalan penyediaan 50
makanan secara bersih dan selamat
4.12 Tahap amalan penyediaan makanan secara bersih dan selamat 51
4.13 Taburan min keseluruhan bagi tahap pengetahuan, halangan 54
dan tahap amalan penyediaan makanan secara bersih dan selamat
xiv
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH TAJUK HALAMAN
1.1 Tahap Pengetahuan dan Faktor-faktor Halangan Terhadap
Pengendalian Makanan Secara Bersih dan Selamat 6
2.1 Empat Komponen Dasar Model Kepercayaan
Kesihatan 17
xv
SENARAI SINGKATAN DAN SIMBOL
ISMP Isyarat Penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Pendidikan
KKM Kementerian Kesihatan Malaysia
PMR Penilaian Menengah Rendah
SPH Sarjana Pendidikan Kemahiran Hidup
SPM Sijil Pelajaran Malaysia
SPMV Sijil Pelajaran Malaysia Vokasional
SPSS Statistical Package For The Social Science version 17.0
SS Sangat Setuju
S Setuju
KS Kurang Setuju
TS Tidak Setuju
STS Sangat Tidak Setuju
STPM Sijil Tinggi Pelajaran Malaysia
UTM Universiti Teknologi Malaysia
f Frekuensi
% Peratus
xvi
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT
Lampiran A Borang Soal Selidik 76
Lampiran B Surat pengesahan Pensyarah 85
Lampiran C Surat kebenaran dapatkan maklumat bilangan
lot cafeteria di UTM Skudai 87
Lampiran D Surat kebenaran mendapatkan maklumat 89
Lampiran E Jadual Krejcie R.V dan Morgan D.W. 91
BAB 1
PENDAHULUAN
1.0 Pengenalan
Mengikut teori Maslow, peringkat keperluan fisiologi merupakan keperluan yang paling
asas. Keperluan ini adalah penting bagi kehidupan sesuatu organisma, apatah lagi manusia.
Menurut Maslow (1970) telah menjelaskan bahawa keperluan-keperluan manusia itu
berperingkat-peringkat dan sesuatu peringkat keperluan yang lebih tinggi tidak mungkin
diperolehi sebelum keperluan yang lebih rendah peringkatnya dipenuhi terlebih dahulu.
Keperluan asas ini merangkumi apa yang diperlukan untuk diri atau fizikal seseorang seperti
keperluan mendapatkan makanan, minuman dan tempat tinggal. Namun, antara ketiga-tiga
keperluan asas berikut, perkara penting yang ingin dibincangkan adalah keperluan manusia
kepada makanan.
Makanan merupakan keperluan asas kepada manusia untuk meneruskan kehidupan
seharian. Makanan yang dimakan setiap hari haruslah bersih dan bebas daripada sebarang kuman
dan bendasing bagi menjamin kesihatan tubuh badan. Pengambilan makanan yang selamat dan
seimbang dapat memberi kesempurnaan kesihatan hidup kerana makanan boleh menjadi satu
faktor pencegahan penyakit (Clayton, Griffith, Peters, & Price, 2002). Hal ini kerana, kesihatan
tubuh badan manusia akan menjamin hidup yang lebih berkualiti dan dapat melahirkan insan
yang cemerlang, gemilang dan terbilang.
Menurut Fischer, Frewer & Nauta (2006) keselamatan makanan merupakan satu perkara
yang sangat penting dan perlu diberi perhatian bagi mengelakkan pengguna daripada terkena
penyakit bawaan makanan yang memberi kesan negatif kepada keadaan kesihatan seseorang
individu yang terlibat. Pelbagai isu berkaitan keselamatan makanan telah dilaporkan semenjak
beberapa dekad ini. Selain mempengaruhi kesihatan pengguna yang mendapatkan makanan di
premis menjual makanan, hal ini juga memberi kesan kepada tahap kepercayaan seseorang
individu terhadap keselamatan makanan yang disajikan (Janneke, Hans, Reint & Lynn, 2010).
Oleh itu, menjadi satu kepentingan kepada premis menjual makanan agar sentiasa
menitikberatkan soal kebersihan dan keselamatan makanan supaya pengguna sentiasa memberi
kepercayaan terhadap keselamatan makanan yang disajikan kepada mereka.
Bagi mengurangkan berlakunya penyakit bawaan makanan di kalangan pengguna,
mereka perlu tahu perkara yang harus dilakukan jika berdepan dengan situasi keracunan
makanan. Pengguna seharusnya bijak bertindak seperti membuat aduan kepada mana-mana
pihak yang berkaitan supaya kes keracunan makanan tidak lagi berleluasa di kalangan pengguna
(Fischer et al., 2006).
Pendidikan tentang keselamatan dalam penyediaan makanan adalah penting kepada orang
dewasa kerana setiap individu tersebut berpotensi menyedia dan mengendalikan makanan kepada
orang ramai yang mungkin berisiko besar untuk mendapat penyakit bawaan makanan (Abbot,
Byrd-Bredbenner, Schaffner, Bruhn & Blalock, 2009). Orang dewasa yang tidak mempunyai
pendedahan berkenaan amalan pengendalian makanan secara bersih dan selamat mungkin akan
menjadi penyebab kepada berlakunya keracunan makanan.
Peraturan Makanan 1985 di bawah Akta Makanan 1983 (Akta 281), menjelaskan bahawa
orang ramai diberi perlindungan daripada sebarang bentuk penipuan dalam penyediaan,
penjualan dan penggunaan bahan makanan supaya makanan yang disediakan oleh pengendali
sentiasa selamat, berkualiti, bersih dan bebas dari sebarang pencemaran yang boleh
menyebabkan keracunan makanan.
(Sumber:Kementerian Kesihatan Malaysia)
1.1 Latar Belakang Masalah
Keselamatan makanan kerap dipersoalkan dan menjadi isu kesihatan yang semakin
membimbangkan. Penyakit bawaan makanan atau dalam kata lain, ‘keracunan makanan’ kian
menular di merata dunia, termasuk negara maju. Berjuta-juta orang jatuh sakit disebabkan
pengambilan makanan dan penggunaan air yang tercemar dalam pengendalian makanan.
(Sumber: Kementerian Kesihatan Malaysia)
Menurut Motarjemi, Kaferstein, Moy, Miyagasawa & Miyagashima (1996) penyakit
bawaan makanan merupakan salah satu masalah yang sering berlaku walaupun di sebuah negara
yang telah membangun. Salah satu punca berlakunya penularan penyakit ini ialah kerana
terdapatnya pengendali makanan yang tidak mempunyai pengetahuan dan kemahiran dalam
menyediakan makanan secara bersih dan selamat.
Kekurangan pengetahuan yang dimiliki oleh pengendali makanan dan amalan penyediaan
makanan yang tidak mengikut garis panduan yang betul boleh menyebabkan penularan penyakit
bawaan makanan yang serius kepada pelanggan. Keadaan ini memberi kesan yang negatif jika
berlaku di tempat tumpuan seperti persekitaran sekolah dan kolej (Griffith, Worsfold & Molto,
1998).
Pengendali makanan harus menyediakan makanan secara bersih dan selamat untuk
dimakan kerana makanan yang tidak bersih boleh mengandungi bahan-bahan berbahaya atau
bakteria penyakit yang boleh menyebabkan penyakit bawaan makanan seperti taun, tifoid,
keracunan makanan, penyakit kuning (Hepatitis A) dan lain-lain.
(Sumber: Kementerian Kesihatan Malaysia)
Pengendali makanan bukan sahaja perlu menyediakan makanan yang berkhasiat dan
seimbang, tetapi juga perlu berhati-hati dan mengelakkan daripada menyediakan makanan yang
mendedahkan pelanggan kepada penyakit bawaan makanan. Oleh itu, menjadi satu kemestian
bagi pengendali makanan mengamalkan amalan penyediaan dan penyajian makanan yang bersih
dan selamat untuk dimakan. Kebanyakan penyakit berkaitan makanan berlaku akibat dari amalan
penyediaan makanan yang tidak betul. Jadi, amalan kebersihan dan latihan merupakan langkah
pertama yang dicadangkan bagi mengelakkan berlakunya amalan yang tidak betul dalam
pengendalian makanan (Maria, Jose, Luis & Olga, 2008).
Kebersihan merupakan kunci kepada kesihatan dan kehidupan yang harmoni. Apabila
ditanya tentang kebersihan diri, semua orang mengetahui maksud kebersihan diri. Namun, masih
ramai yang tidak mempraktikkan amalan kebersihan diri malahan menganggap kebersihan diri
sebagai satu perkara kecil sahaja. Menurut kajian Roger & Angela (2007), amalan pengendalian
makanan yang tidak selamat dalam penyediaan makanan merupakan penyumbang utama
terhadap jangkitan penyakit bawaan makanan. Namun pengendali makanan yang mempunyai
pengetahuan, pendidikan serta latihan menunjukkan kejayaan yang sederhana dalam mengubah
tingkah laku pengendali makanan.
Tambahan pula latihan yang diberikan kepada pengendali makanan tidak menjamin
bahawa pengendali mengaplikasikan amalan kebersihan dan keselamatan dalam pengendalian
makanan. Kebanyakan pengetahuan yang diperoleh tidak dipraktikkan dalam pengendalian
makanan (Bolton, Meally, Blair, McDowell & Cowan, 2008). Menurut Egan, Raats, Grubb,
Eves, Lumbers, Dean & Adams (2007), kebanyakan program yang disediakan kepada pengendali
makanan hanya bergantung kepada perkongsian maklumat. Dengan perkongsian maklumat
sahaja diharapkan dapat memberi perubahan yang besar kepada tingkah laku pengendalian
makanan yang selamat, namun perkara tersebut hanya menyumbang sedikit sahaja perubahan
dalam kalangan pengendali makanan.
Selain itu, program latihan bagi meningkatkan amalan keselamatan makanan di dalam
penyediaan makanan tidak begitu berkesan memandangkan sebilangan rakyat Amerika yang
terkena penyakit bawaan makanan semakin meningkat setiap tahun (Howells, Roberts, Shanklin,
Pilling, Brannon & Barrett, 2008) bersih dan selamat meskipun telah menjalani latihan dan
mempunyai pengetahuan asas. Kenyataan ini juga disokong oleh Angelillo, Viggiani, Rizzo &
Bianco (2000) bahawa pengetahuan yang diperoleh tidak semestinya digunakan dalam amalan
penyediaan makanan yang bersih dan selamat.
1.2 Pernyataan Masalah
Kafeteria-kafeteria yang terdapat di kolej sekitar institusi pengajian merupakan sumber
utama di mana para pelajar memperoleh makanan (Teoh, 2002). Dengan itu, secara langsung
kafeteria-kafeteria ini memikul tanggungjawab untuk menyediakan pelbagai jenis makanan yang
bersih dan kemudahan untuk keperluan fizikal dan emosi pelajar. Jadi, semua pengusaha
kafeteria menyediaan makanan yang bersih dan selamat supaya tidak berlaku kes keracunan
makanan dalam di kalangan pelajar dan pelanggan yang mendapatkan makanan di tempat
tersebut.
Oleh itu, dalam kajian ini penyelidik menjalankan kajian untuk mengenalpasti tahap
pengetahuan dan faktor-faktor yang menghalang pengendali bagi menyediakan makanan yang
bersih dan selamat. Pengendali makanan mempunyai halangan seperti keterbatasan waktu,
kurangnya latihan dan kemudahan yang tidak mencukupi sebagai alasan untuk tidak
mempraktikkan amalan pengendalian makanan secara bersih dan selamat (Howells et al., 2008).
Faktor penghalang terhadap pengendalian makanan secara bersih
dan selamat
Faktor Kemudaha
n
Faktor Latihan
Faktor Masa
1.3 Kerangka Kajian
Faktor halangan merupakan salah satu pembolehubah yang terdapat di dalam Model
Kepercayaan Kesihatan. Bagi kajian ini, penyelidik hanya menfokuskan kepada pembolehubah
halangan sahaja. Menurut beberapa kajian lepas telah mengenalpasti faktor yang menjadi
penghalang kepada amalan penyediaan makanan yang bersih dan selamat iaitu faktor masa,
faktor latihan dan faktor kemudahan. Penyelidik juga mengkaji tahap pengetahuan yang dimiliki
oleh pengendali makanan dan tahap amalan pengendalian makanan secara bersih dan selamat.
Rajah 1.1 menunjukkan kerangka kajian bagi tahap pengetahuan dan faktor-faktor halangan
terhadap pengendalian makanan secara bersih dan selamat.
Rajah 1.1: Tahap Pengetahuan dan Faktor-faktor Halangan Terhadap Pengendalian Makanan
Secara Bersih dan Selamat.
Tahap
Pengetahuan
Amalan
pengendalian
makanan
secara bersih
dan selamat
1.4 Objektif Kajian
Bagi menjalankan kajian ini, terdapat beberapa objektif yang ingin dicapai oleh
penyelidik. Antara objektif tersebut ialah:
1. Mengenal pasti tahap pengetahuan pengendali makanan di kafeteria UTM Skudai mengenai
penyediaan makanan secara bersih dan selamat.
2. Mengenal pasti faktor halangan masa terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih dan
selamat dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai.
3. Mengenal pasti faktor halangan latihan terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih dan
selamat dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai.
4. Mengenal pasti faktor halangan kemudahan terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih
dan selamat dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai.
5. Mengenal pasti tahap amalan penyediaan makanan secara bersih dan selamat dalam kalangan
pengendali makanan di UTM Skudai.
1.5 Persoalan Kajian
Dalam kajian ini pengkaji mengemukakan beberapa persoalan berdasarkan objektif
kajian iaitu:
1. Apakah tahap pengetahuan pengendali makanan di kafeteria UTM Skudai mengenai penyediaan
makanan secara bersih dan selamat?
2. Apakah faktor halangan masa terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih dan selamat
dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai?
3. Apakah faktor halangan latihan terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih dan selamat
dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai?
4. Apakah faktor halangan kemudahan terhadap amalan penyediaan makanan yang bersih dan
selamat dalam kalangan pengendali makanan di UTM Skudai?
5. Apakah tahap amalan penyediaan makanan secara bersih dan selamat dalam kalangan pengendali
makanan di UTM Skudai?
1.6 Kepentingan Kajian
Kajian ini dijalankan dengan harapan agar dapat membantu banyak pihak daripada
beberapa aspek iaitu:
1.6.1 Pengendali Makanan
Membantu pengendali makanan mengenalpasti halangan-halangan yang dihadapi dan
memberi panduan kepada pengendali-pengendali makanan agar sentiasa mengamalkan amalan
penyediaan makanan secara bersih dan selamat. Selain itu, dapat memotivasikan pengendali
makanan supaya memperbaiki dan meningkatkan usaha dan mutu dalam perkhidmatan mereka
mengikut etika yang sebenar.
1.6.2 Mahasiswa
Menyedarkan mahasiswa bahawa mereka mempunyai hak untuk mendapat perkhidmatan
dan makanan yang bersih dan selamat bagi menjamin kesihatan diri dan kualiti hidup yang lebih
baik.
1.6.3 Pihak Universiti
Membantu pihak universiti memantau setiap cafeteria yang ada di dalam UTM Skudai
supaya sentiasa mengamalkan amalan kebersihan dan keselamatan dalam pengendalian
makanan. Di samping itu juga dapat membantu pihak university mengambil tindakan tegas
kepada mana-mana pihak kafetaria yang tidak mengaplikasikan amalan keselamatan dengan
memberhentikan tender terhadap kafeteria tersebut.