final bm3108 sem 4

ILMU FONETIK

• Ilmu Fonetik Am

Pengkajian terhadap pengajian bunyi-bunyi dan fungsi mekanisme ucapan. Apa yang dikaji ialah bagaimana bunyi dihasilkan dan organ yang terlibat dalam penghasilan bunyi bahasa.

• Ilmu Fonetik Deskriptif

Pengkajian terhadap kelainan bagi sesuatu bahasa tertentu atau ringkasnya dialek

•Ilmu Fonetik Sejarah

Pengkajian terhadap perubahan fonetik bagi sesuatu bahasa berdasarkan sejarah bahasa tersebut

•Ilmu Fonetik Normatif Pengkajian terhadap set rumus yang menentukan pengucapan yang betul bagi sesuatu bahasa.

ROSHIDAH MUSTAPHA PPG BM 6 SEM 4 (

PENDAHULUAN

Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu memfokuskan kepada teori fonetik dan fonologi

serta artikulasi dan artikulator. Fonologi ialah kajian tentang sistem bunyi sesuatu

bahasa yang terhasil melalui mulut manusia. Fonologi ini biasanya dibahagikan kepada

dua bidang iaitu fonetik dan fonemik

Fonetik ialah mengkaji bunyi bahasa dari segi pengeluaranya, daerah pengeluarannya

dan sifat fizikalnya.

Fonemik ialah cabang fonologi yang menitikberatkan analisis sistem bunyi sesuatu

bahasa yang dikaji pada masa tertentu khususnya untuk menghasilkan sistem tulisan.

1. Teori Fonetik , Fonologi, Artikulasi dan Artikulator secara Grafik

FONETIK

•Fonetik sebagai pengkajian bunyi-bunyi bahasa. Fonetik ialah pengkajian yang lebih

memberatkan pelahiran bahasa bukan kandungannya. Apa yang dipentingkan ialah bunyi-bunyi

bahasa yang dihasilkan dan bukannya makna yang cuba disampaikan

Bertil Malmberg (1968)

•Fonetik ialah ilmu yang bersangkutan dengan bunyi-bunyi bising yang dihasilkan oleh manusia.

Bunyi-bunyi yang dapat di dengar ini kemudiannya diberi bentuk yang biasa tedapat dalam masyarakat itu sendri.

J. D. O’Connor 1973FONETIK •BIDANG YANG MENGKAJI : bunyi bahasa dihasilkan.

FONOLOGI


• BIDANG MENGKAJI : Sistem lambang bunyi bahasa. oFonem ialah unit bahasa yang diwujudkan bagi memudahkan deskripsi sistem

bunyi atau fonologi itu.

oSejak manusia mula membentuk sistem ejaan, manusia sudah mengenali konsep fonem. Apabila menyusun sistem ejaan atau lambang tulisan, maka

dibuatlah supaya huruf melambangkan fonem. Dalam usaha demikian, ada

fonem-fonem berlainan yang masih diberi satu lambang yang disebut sebagai

fon.

oBIDANG FONOLOGI: Analisis Fonem Segmental Analisis Fitur Distingtif


Dari ketiga-tiga cabang ini, fonetik artikulasi adalah cabang yang paling diberi

tumpuan dalam pengajaran dan pembelajaran fonetik di Malaysia. Dua cabang

lagi iaitu fonetik akustik dan fonetik auditori agak kurang diberi perhatian kerana

tiadanya peralatan dan kepakaran yang menyebabkan kesukaran untuk

pengajaran.

Fonetik artikulasi mengkaji tentang penghasilan bunyi bahasa dan

bahagian yang terlibat ( artikulator ) yang terlibat dalam penghasilan bunyi.

Bidang ini juga melakukan pengelasan terhadap bunyi bahasa berdasarkan cara

bunyi itu dikeluarkan oleh alat tutur ( artikulator ) seperti lidah, bibir, lelangit

lembut, anak tekak dan sebagainya.

BIDANG-BIDANG FONETIK

Fonetik ArtikulasiFonetik Akustik

Fonetik Auditori


PERBEZAAN

FONETIK FONOLOGI

Fenomena bunyi atau pertuturan manusia sepenuhnya.

Asas kepada kajian fonologi.

Tidak dapat memerikan seluruh bunyi yang dihasilkan oleh manusia, tidak dapat menghalusi segala variasi bunyi dan tidak dapat menghuraikan sistem bunyi semua bahasa pertuturan manusia

Mengkaji sistem bunyi-bunyi dalam pertuturan bagi sesuatu bahasa.

Input kepada kajian linguistik tinggi , iaitu morfologi dan sintaksis.

Merumus, menghurai dan menjelaskan segala bentuk bunyi dalam sesuatu bahasa secara terperinci bertujuan untuk menentukan peraturan dan bentuk bunyi secara spesifik.


Definisi Artikulasi dan Artikulator

Artikulasi atau alat pertuturan merupakan alat-alat yang terlibat dalam proses pengeluaran bunyi –bunyi bahasa . Alat-alat ini sebenarnya mempunyai tugas-tugas asas iaitu mengunyah makanan, menelan dan menghembus nafas. Oleh itu alat-alat ini saling bertindih termasuklah tugas menghasilkan bunyi-bunyi bahasa. Alat artikulasi terbahagi kepada dua bahagian iaitu artikulator dan daerah artikulasi.

Artikulator adalah bahagian alat-alat pertuturan yang boleh digerak-gerakkan seperti lidah, bibir da gigi bawah yang terletak dibahagian rongga mulut.

Daerah artikulasi termasuklah gigi atas, gusi, lelangit keras dan lelangit lembut. Bahagian alat pertuturan ini terletak di atas rongga mulut yang tidak boleh digerakkan dan hanya dapat didekati atau disentuh dalam proses pengeluaran bunyi-bunyi bahasa.


Alat Artikulasi

(organ sebutan)

Lidah

Gigi

Bibir

Gusipita suara

Lelangit keras

Lelangit lembut

Rongga hidung


2. Huraian Tentang Huruf-huruf Fonetik dan Simbol Fonem Bahasa Melayu

dengan Huruf-huruf Fonetik dan Simbol Fonem Bahasa serta Peranan Fonem

Suprasegmental.

Fonem: Fonem ialah bunyi bahasa yang menunjukkan perbezaan erti. Misalnya kata

bayang dan layang. Bunyinya hampir sama. Yang berbeza hanya [b] dan [l]. Tentulah

bunyi-bunyi ini yang menyebabkan perbezaan erti itu. Oleh itu /b/ dan /l/ ialah fonem.

Fonem dan transkripsi fonem diletakkan dalam kurungan / /.

Bunyi-bunyi yang berbeza dalam pasangan kata yang berikut merupakan fonem-fonem

yang berasingan.

tabah - tapah tekak - tegak

sabun - sabung baru - balu

wang - bang siang - tiang

Pasangan kata yang menunjukkan perbezaan perkataan yang paling kecil tetapi kedua-

dua perkataan yang berpasangan itu mempunyai makna yang berlainan, dinamakan

pasangan minimal atau pasangan terkecil. Sekiranya pasangan perkataan yang

mempunyai perbezaan yang minimal tadi tidak berbeza maknanya, maka bunyi yang

berbeza itu bukanlah dua fonem yang berlainan tetapi merupakan alofon dari satu

fonem. Keadaan ini disebut variasi atau kelainan bebas. Contoh: /faham/ - /paham/

dan /bilik/ - /bili?/.


Simbol Vokal: Terdapat enam (6) fonem vokal dalam bahasa Melayu, iaitu /a/, / /,

/e/, /u/, /o/.

* Fonem /e/ di atas terdiri daripada /e/ pepet dan /e/ taling. Kenal pasti yang mana

bentuk /e/ bagi perkataan “emas” dan yang mana “cerek”.

Bil Huruf Simbol Fonetik

1. a /a/

2. e (pepet) /e/*

3. e (taling) /e/*

4. i /i/

5. 0 /o/

6. /u/


Simbol Konsonan: Terdapat 25 fonem konsonan dalam bahasa Melayu seperti yang

terdapat dalam jadual.

Bil.

Huruf Simbol Fonetik

1. b /b/

2. c /c/

3. d /d/

4. f /f/

5. g /g/

6. gh /x/

7. h /h/

8. j /j/

9. k /k/

10. kh /x/

12. l /l/

13. m /m/

14. n /n/

15. ng /n/

16. ny /n/

17. p /p/

18. q /q/

19. r /r/

20. s /s/


Bil.

Huruf Simbol Fonetik

21. s /s/

22. t /t/

23. v /v/

24. w /w/

25. z /z/

Selain konsonon, Dalam Bahasa Melayu juga terdapat konsonan gandingan dan

rangkap, seperti dibawah.

Simbol Diftong : Diftong ialah huruf gabungan vocal yang hadir dalam perkataan

secara bergandingan. Sehubungan dengan itu, dalam Bahasa Melayu terdapat tiga

jenis diftong iaitu :


Bunyi-bunyi bahasa ialah gelombang bunyi yang terjadi pada arus udara yang

bergerak. Udara keluar dari paru-paru melalui tenggorok, pita suara, rongga tekak dan

mulut atau hidung atau kedua-duanya. Bunyi-bunyi bahasa dihasilkan apabila udara

tersekat atau terhalang pada alat artikulasi ini.

Di manakah halangan pertama yang berlaku pada udara yang keluar daripada paru-

paru? Ya, mungkin berlaku pada pita suara. Pita suara ialah dua membran yang anjal/

elastik yang terletak dalam peti suara. Membran itu adalah seperti “pita” yang melekat

pada dinding peti suara dan terentang dari depan ke belakang. Apabila pita suara

kendur dan renggang, udara lalu tanpa halangan. Ruang yang renggang itu dipanggil

glotis.

Apakah peranan pita suara ketika menghasilkan bunyi-bunyi bahasa? Apabila pita

suara kendur dan renggang, glotis terbuka (Rajah 2.4). Keadaan ini terjadi pada waktu

bernafas dan penghasilan sesetengah bunyi seperti /s/ dan /p/, iaitu bunyi tidak

bersuara. Apabila pita suara tegang dan rapat, glotis tertutup (Rajah 2.5). Udara tidak

dapat keluar, tetapi boleh menghasilkan bunyi letupan glotis /?/.

Selain itu, pita suara itu mungkin dirapatkan tetapi tidak berapa tegang sehingga udara

boleh melaluinya dan pada waktu itu pita suara bergetar. Bunyi yang terhasil ini

dikenali sebagai bunyi bersuara. Jadi, pita suara berfungsi dan menentukan bunyi

bersuara atau bunyi tidak bersuara.

Selepas udara melalui pita suara, udara bergerak ke rongga tekak. Dari rongga tekak

udara boleh keluar melalui rongga tekak (oral) atau rongga hidung (nasal). Manakala

lelangit manusia terbahagi dua. Di sebelah depan dinamakan lelangit keras dan di

bahagian belakang, dikenali sebagai lelangit lembut. Bahagian hujung lelangit lembut

dinamakan anak tekak. Lelangit lembut dan anak tekak boleh digerak-gerakkan.

Apabila bunyi /a/ dikeluarkan, lelangit lembut dinaikkan hingga kena pada belakang

tekak dan dengan itu menutup rongga hidung. Bunyi /a/ dikeluarkan melalui rongga

oral. Oleh itu a ialah bunyi oral. Bunyi nasal pula ialah bunyi yang dikeluarkan melalui


rongga hidung. Lelangit lembut pada waktu itu diturunkan dan rongga oral ditutup

dengan beberapa cara, antaranya dengan merapatkan dua bibir.

Fonem Segmental: Organ-organ yang dinyatakan di atas ialah organ-organ penting

yang menghasilkan aliran udara dalam penghasilan bunyi. Yang berikut diperjelaskan

organ sebutan yang melibatkan penghasilan bunyi vokal.

Bunyi Vokal: Vokal ialah bunyi oral, tetapi ada yang dinasalkan. Vokal jua ialah bunyi

bersuara. Untuk menghasilkan vokal, udara keluar melalui rongga oral dengan tanpa

sekatan. Sifat vokal ini ditentukan oleh kedudukan lidah dan keadaan bibir. Vokal dalam

bahasa Melayu terbahagi kepada tiga, iaitu vokal hadapan, vokal tengah dan vokal

belakang. Rajah 3 memperlihatkan kedudukan bunyi vokal.

Vokal Hadapan: Waktu menyebut bunyi akhir dalam kata geli, depan lidah dinaikkan

tinggi dalam mulut. Antara depan lidah dan lelangit keras itu terdapat saluran sempit

untuk udara keluar. Huruf akhir pada perkataan geli, dilambangkan [i]. Lambang ini [ ]

ialah lambang fonetik. Manakala bunyi [e] pada perkataan elok, saluran udaranya lebih

luas kerana depan lidah dinaikkan tidak setinggi kedudukannya sewaktu membunyikan

vokal [i].


Selepas kita menyebut bunyi [i], pegang tulang rahang dan sebut bunyi [a]. Kita akan

merasakan bahawa tulang rahang turun. Saluran udara menjadi luas kerana depan

lidah juga diturunkan. Jadi bunyi [a] ialah bunyi vokal hadapan luas (rujuk Rajah 4).

Bagi vokal belakang, sebutlah bunyi akhir dalam kata batu. Vokal ini ialah vokal [u].

Untuk menghasilkan bunyi ini pula, bibir dibundarkan dan belakang lidah dinaikkan

dekat dengan lelangit lembut. Cuba letakkan tangan di bawah rahang dan sebut [u],

kemudian sebut [o]. Pasti ada perbezaan kerana vokal [o] juga vokal belakang, tetapi

kedudukan belakang lidah lebih rendah dari menghasilkan bunyi [u].

Rajah 4: Kedudukan rahang/bibir, lidah ketika menghasilkan bunyi [a], [u] dan [i].

Vokal tengah [¶] : Berdasarkan Rajah 4, terdapat vokal tengah dalam bahasa Melayu,

iaitu [¶]. Vokal ini dihasilkan dengan meletakkan tengah lidah dekat dengan lelangit.

Bibir dihamparkan. Sungguhpun begitu ada dua vokal kata pinjaman dan dalam

bahasa baku sebagai kelainan bagi [e] iaitu [ dan ].

Vokal dinasalkan: Pada masa vokal-vokal hadapan dan belakang dikeluarkan melalui

rongga oral, lelangit lembut dinaikkan untuk menutup rongga nasal. Vokal-vokal yang

dikeluarkan melalui rongga oral dan nasal ini dikenali sebagai vokal yang dinasalkan

(nasalisasi), iaitu ketika lelangit lembut diturunkan. Vokal ini ditandakan dengan [~] atas

lambang vokal. Contohnya [nani], semasa kata ini dituturkan, udara tidak seratus

peratus keluar melalui rongga mulut tetapi apabila [n] disebutkan ada aliran udara yang

melalui rongga hidung lalu terjadilah sengauan. Tanda [~] diwujudkan pada vokal yang

seterusnya, iaitu [na].


Diftong: Diftong ialah gabungan dua vokal yang terdapat dalam satu suku kata, yang

disebut secara berterusan tanpa ada segmen. Dalam penghasilannya, terdapat ciri

geluncuran tetapi ada satu puncak. Ada tiga jenis diftong dalam bahasa Melayu

sebagaimana diperlihatkan pada Rajah 5:

Rajah 5: Pergerakan lidah untuk membunyikan diftong.

Yang pertama ialah diftong [ai]. Pada masa ini bahagian depan lidah mula-mulanya

berada pada kedudukan untuk vokal [a] kemudian bergerak kepada kedudukan untuk

vokal [i] tetapi tidak setinggi sebagaimana membunyikan [i]. Contoh, [pakai].

Yang kedua pula ialah diftong [au]. Pada masa ini depan lidah berada pada

kedudukan untuk vokal [a] kemudian bergerak kepada kedudukan untuk vokal [u]; bibir

yang mula-mula dihamparkan, kemudian dibundarkan pula. Contoh, [pulau].

Diftong yang ketiga ialah diftong [oi]. Semasa dihasilkan lidah berada pada

kedudukan [o] dan kemudian bergerak kepada [i], bibir yang mula-mula bundar tetapi

kemudian berkeadaan hampar. Contoh, [amboi].

Konsonan: Konsonan ialah bunyi-bunyi bahasa yang sewaktu dikeluarkan menerima

sekatan, sempitan dan geseran, sama ada di bahagian rongga mulut, tekak atau

hidung. Bunyi-bunyi konsonan ada yang bersuara dan ada yang tidak bersuara.


Rajah 6: Carta konsonan bahasa Melayu

Konsonan Letupan: Ada sembilan konsonan yang dikeluarkan dengan udara ditahan

dan dilepaskan dengan cepat. Konsonan yang dihasilkan dengan cara ini dipanggil

letupan.

Konsonan [p] dan [b]:

Jika lelangit lembut dinaikkan dan bibir dirapatkan, kemudian udara tersekat pada dua

bibir dan udara dipaksa keluar. Jika dengan cepat dibuka mulut, keluarlah bunyi [p].

Penghasilan konsonan ini dinamakan letupan dua bibir tak bersuara kerana pita

suara tidak bergetar. Jika pita suara bergetar, bunyi itu ialah letupan dua bibir

bersuara [b].

Konsonan [t] dan [d]:

Udara bukan sahaja boleh tersekat dengan merapatkan dua bibir, tetapi juga dengan

mengenakan hujung lidah pada gusi, lelangit lembut dinaikkan dan udara tertahan. Jika

proses sekatan ini dilepaskan, terdapat bunyi [t] letupan gusi tak bersuara. Jika pita

suara digetarkan, terbitlah bunyi letupan gusi bersuara [d].


Konsonan [k] dan [g]:

Bunyi letupan lelangit lembut tak bersuara [k] dan letupan lelangit lembut

bersuara [g]. Untuk menghasilkan bunyi [k], belakang lidah dirapatkan ke lelangit

lembut untuk menyekat arus udara. Di samping itu, lelangit lembut dan anak tekak

dirapatkan ke rongga tekak bagi menyekat arus udara ke rongga hidung. Untuk

menghasilkan bunyi [g] caranya sama seperti bunyi konsonan [k] tetapi pita suara

dirapatkan, arus udara yang keluar melalui rongga mulut menggetarkan pita suara.

Konsonan [c] dan [j]:

Bunyi [c] dihasilkan apabila hadapan lidah dinaikkan rapat ke lelangit keras untuk

membuat sekatan pada arus udara. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan ke

belakang atau ke dinding rongga tekak untuk membuat sekatan terhadap arus udara ke

rongga hidung.

Pada masa ini pita suara direnggangkan, arus udara yang melalui rongga mulut tidak

menggetarkan pita suara tetapi udara yang tersekat di hadapan lidah dan lelangit keras

dilepaskan perlahan-lahan. Untuk menghasilkan konsonan [j] proses yang sama

dilakukan tetapi pita suara bergetar.

Hentian [?]:

Hentian glotis terhasil dengan cara lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan ke dinding

rongga tekak untuk membuat sekatan udara ke rongga hidung. Pita suara dirapatkan

dan arus udara yang keluar daripada paru-paru tersekat di bahagian rapatan pita suara

udara menyebabkan pita suara tidak bergetar dan hentian glotis akan dihasilkan.


Konsonan geseran

[s] - Mula-mula hadapan lidah dinaikkan ke gusi untuk membuat sempitan pada arus

udara. Pada masa ini lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan ke belakang rongga

tekak untuk menyekat arus udara ke rongga hidung. Pita suara direnggangkan. Arus

udara melalui rongga mulut tanpa menggetarkan pita suara, lalu terhasillah bunyi [s],

bunyi geseran gusi tak bersuara.

[h] - Apabila udara keluar melalui pita suara yang arenggang dan rongga mulut

berkeadaan seperti sewaktu mengeluarkan bunyi vokal, bunyi [h] yang dinamakan

bunyi geseran glotis tak bersuara akan dihasilkan.

Konsonan getaran

[r] - apabila hujung lidah diletakkan dekat gusi sehingga udara melalui antara lidah

dan gusi, lidah bergetar. Lelangit lembut pada waktu itu dinaikkan. Bunyi yang terhasil

dinamakan bunyi getaran gusi bersuara [r].

Konsonan getaran

[l] - hujung lidah dinaikkan ke gusi dan menyekat udara. Lelangit lembut dinaikkan

dan pita suara bergetar. Udara keluar melalui tepi-tepi lidah. Bunyi yang dihasilkan

dinamakan bunyi sisian gusi bersuara [l].

Konsonan sengauan (nasal):

Ada empat bunyi nasal dalam bahasa Melayu. Apakah yang membezakan bunyi-bunyi

nasal tersebut? Perbezaannya berlaku pada daerah udara disekat yang berlaku pada

rongga mulut. Pita suara digetarkan dan lelangit lembut dinaikkan.

[m] - dua bibir dirapatkan untuk menhasilkan sengauan dua bibir bersuara [m].


[n] - hujung lidah dinaikkan ke gusi untuk menghasilkan sengauan gusi bersuara [n].

[n] - tengah lidah dinaikkan ke lelangit keras untuk menghasilkan bunyi sengauan

lelangit keras bersuara [n].

[n] - belakang lidah dinaikkan ke lelangit lembut untuk menghasilkan sengauan

lelangit lembut bersuara [n].

Separuh Vokal:

Untuk menghasilkan bunyi separuh vokal, kedudukan lidah tidak tetap, tetapi bergerak

dan membuat luncuran. Ada dua jenis bunyi separuh vokal. Separuh vokal yang

dimaksudkan itu adalah seperti yang berikut.

[w] - lidah mula-mula seperti untuk membunyikan [u], kemudian bergerak pada vokal

yang lain. Bunyi ini dinamakan separuh vokal dua bibir bersuara.

[j] - Kedudukan lidah pada mulanya seperti untuk membunyikan [i], kemudian bergerak

kepada kedudukan vokal yang lain. Bunyi ini dinamakan separuh vokal lelangit

keras bersuara.

Konsonan Pinjaman: Selain konsonan-konsonan yang kita nyatakan di atas, ada

konsonan yang dimasukkan ke dalam bahasa Melayu melalui kata-kata asing yang

dipinjam. Banyak konsonan dalam kata pinjaman telah digantikan dengan konsonan

Melayu seperti bunyi-bunyi dari bahasa Arab dalam bunyi [th] menjadi [s]; [gh] menjadi

[g]; [dh] menjadi [d] dan [dz] menjadi [z]. Walau bagaimanapun, ada yang bunyi

asalnya terus digunakan dalam banyak kata dan digunakan sehingga kini. Bunyi-bunyi

itu ialah bunyi-bunyi geseran.

[f] dan [v] -bunyi-bunyi ini dihasilkan dengan merapatkan bibir bawah atas sehingga

apabila udara melalui terdapat geseran. Lelangit lembut dinaikkan. Pita suara tidak

bergetar untuk membunyikan [f] iaitu bunyi geseran bibir gusi tidak bersuara.


Manakala untuk membunyikan [v] pita suara bergetar yang menghasilkan bunyi

geseran bibir gusi bersuara.

[z] – bunyi ini dihasilkan seperti menghasilkan [s]. Membunyikan [z] berbeza apabila

pita suara bergetar. Oleh itu, konsonan yang dihasilkan ini dinamakan geseran gusi

bersuara.

[s] – pada waktu pengeluarkan bunyi ini lelangit lembut dinaikkan dan depan lidah

dinaikkan ke lelangit keras. Pita suara tak bergetar. Geseran yang dihasilkan

dinamakan geseran gusi lelangit keras.


Fonem Suprasegmental:

Unsur-unsur bahasa yang kita bicarakan sebelum ini ialah unsur-unsur segmental,

kerana tiap-tiap satu bunyi merupakan satu segmen atau penggalan daripada arus

tuturan. Kita menuturkan segmen-segmen dengan berbagai-bagai tingkat tekanan dan

nada. Kadang-kadang kita berhenti sebentar sehingga terdapat kumpulan kata. Kata-

kata itu diucapkan sama rata atau mendatar sahaja. Ada empat lagi unsur bahasa yang

perlu kita perhatikan, iaitu tekanan, nada, jeda dan panjang-pendek. Unsur-unsur ini

dinamakan suprasegmental.

Tekanan: Tekanan menunjukkan kelantangan sesuatu suku kata yang menandakan

keras atau lembutnya penyebutan sesuatu suku kata tersebut. Lambang yang

digunakan untuk tekanan ialah /’/. Lambang ini diletakkan di atas suku kata yang

menerima tekanan itu misalnya /buda?/. Dalam bahasa Melayu, tekanan tidak

membezakan makna.

Nada: Nada ialah kadar meninggi atau menurun pengucapan sesuatu suku kata atau

perkataan. Nada ditandai oleh nombor-nombor 1 rendah, 2 biasa, 3 tinggi, 4 tinggi

sekali. Ayat penyata biasanya dimulakan dengan nada 2; kemudian nada itu menaik

bila ada tekanan dan turun hingga 1

Contoh: Saya hendak balik.

Dalam bahasa Melayu juga nada tidak fonemik. Hal ini bermaksud bahawa nada tidak

mempunyai sifat-sifat bunyi seperti penghasilan sesuatu fonem.

Jeda: Jeda juga disebut sebagai persendian ialah unsur hentian yang memisahkan

antara unsur-unsur linguistik, sama ada perkataan, ayat atau rangkai kata. Lambang

yang digunakan untuk jeda ialah # . Unsur ini boleh membezakan makna.

Contoh: [#saya makan nasi ema?#] adalah berbeza maknanya dengan ayat [#saya

makan nasi # ema?].


Panjang-pendek: Panjang pendek adalah kadar panjang atau pendeknya sesuatu

bunyi itu diucapkan. Lambang bagi fonem ini ialah [:] yang dinamakan mora. Lambang

[:] bererti panjang sebutan bunyi itu ialah satu mora. Lambang [: :] menunjukkan dua

mora dan lambang [.] adalah setengah mora. Bagi bahasa Melayu, unsur ini tidak

membezakan makna.


3. Perbezaan Penggunaan Perkataan: di awal, tengah, dan akhir Bagi Setiap

Simbol Fonem

Fonem Vokal:

Terdapat enam (6) fonem vokal dalam bahasa Melayu, iaitu /a/, / /, /e/, /u/, /o/. Lihat

jadual di bawah dengan memberikan contoh-contoh perkataan yang menunjukkan

penyebarannya dengan menggunakan transkripsi fonetik.

Bil

.

Fonem Penyebaran (gunakan transkripsi fonetik)

Awal Tengah Akhir

1. /a/ [abu] [sah] [uda]

2. /e/*

3. /e/*

4. /i/

5. /o/

6. /u/

* Fonem /e/ di atas terdiri daripada /e/ pepet dan /e/ taling. Kenal pasti yang mana

bentuk /e/ bagi perkataan “emas” dan yang mana “cerek”.


Fonem Konsonan:

Terdapat 25 fonem konsonan dalam bahasa Melayu seperti yang terdapat dalam

jadual. Lihat jadual di bawah dengan memberikan contoh-contoh perkataan yang

menunjukkan penyebarannya dengan menggunakan transkripsi fonetik.

Bil.

Huruf Fonem Penyebaran (gunakan transkripsi fonetik)Awal Tengah Akhir

1. b /b/ [buku] [tebu] [adab]

2. c /c/

3. d /d/

4. f /f/

5. g /g/

6. gh /x/

7. h /h/

8. j /j/

9. k /k/

10. kh /x/

12. l /l/

13. m /m/

14. n /n/

15. ng /n/

16. ny /n/

17. p /p/

18. q /q/

19. r /r/


Bil.

Huruf Fonem Penyebaran (gunakan transkripsi fonetik)Awal Tengah Akhir

20. s /s/

21. s /s/

22. t /t/

23. v /v/

24. w /w/

25. z /z/

4. Transkripsi Dalam Bahasa Melayu Standard dan Prosakan Dalam Dialek serta

Transkripsi Foneti.

Tajuk : Bercerita Pasal Cikgu ( Bahasa Melayu Standard )

Cikgu dahulu

Gaji tidak seberapa


Tajuk : Bercerita Pasal Cikgu ( Bahasa Melayu Standard )

Cikgu dahulu

Gaji tidak seberapa


Cikgu sekarang lain cerita

Marah sedikit, ibu bapa turut serta marah

Masuk cerita dalam surat khabar

Muka hadapan

Masuk mahkamah

Menyusahkan semua

Kasihan cikgu sekarang

Terpaksa mengikut kehendak orang

Tidak boleh tunjuk pandai

Orang sekarang semua bergaji besar

Macam mana cikgu-cikgu kita

Yang kecil kereta cikgu

Yang besar kereta murid cikgu

Tapi cikgu tetap cikgu

Mulia di sisi Tuhan.


Tajuk : Nok Kha’bo Pasa Chek’gu ( Dialek Terengganu )

Chek’gu dulu-dulu

Gaji do’k brape

2.3 ratoh je

Paka muto

Jarang-jarang je, hok ade ke’ta.

Tapi oghang homat gok

Tundhuk pa’le ju’pe chek’gu

Asal chek’gu kha’bo bende

Yee …blake

Chek’gu dulu-dulu

Kalu musim buoh

Balik koloh

Buoh blam’bok de’pang umoh

Dok ta’hu, sape wi

Cakno ‘nguh chek’gu

Nok mitok brekat Tuhang

Bio anok buleh koloh

Jadi ograng blake


Chekgu le ni , lain crite

Maroh sket , mok ayoh pakat maroh

Masuk surak khabo

Muke depang skali

Masuk “court’

Susoh blake

Siang chekgu le ni

Kena ikut ograng

Dok leh manda-manda

Ograng le ni gaji beso blake

Guane chegu-chekgu kite

Kecik keta chekgu

Beso keta murek chekgu

Tapi chekgu…chekgu gok

Mulia sisi Tuhang.

Tajuk : Bercerita Pasal Cikgu (Transkripsi Fonetik )

Cikgu dahulu

Gaji tidak seberapa

2. - 3 ratus sahaja

Guna motosikal


Tajuk : Bercerita Pasal Cikgu (Transkripsi Fonetik )

Cikgu dahulu

Gaji tidak seberapa

2. - 3 ratus sahaja

Guna motosikal




Muka hadapan


KESIMPULAN




Muka hadapan


Kajian fonetik dan fonologi melibatkan organ pertuturan manusia secara langsung.

Organ tutur manusia ini disebut alat artikulasi. Terdapat banyak alat artikulasi manusia

dan setiap satunya mempunyai kedudukan dan fungsi yang berbeza dalam

menghasilkan bunyi bahasa. Namun demikian terdapat unsur yang bukan dikategorikan

sebagai alat artikulasi manusia, tetapi mempunyai peranan yang amat penting dalam

menghasilkan bunyi. Unsur tersebut ialah udara dan merupakan sumber tenaga utama

dalam menghasilkan bunyi.

Bunyi vokal atau konsonan merupakan antara bunyi bahasa yang dihasilkan oleh

alat artikulasi manusia. Semua bunyi vokal merupakan bunyi-bunyi bersuara,

manakala bunyi konsonan ada yang bersuara dan ada yang tidak bersuara. Bunyi

bersuara dan tidak bersuara ini berkait rapat dengan keadaan pita suara. Sekiranya

keadaan pita suara (glotis) tertutup rapat sewaktu udara keluar melaluinya, maka

getaran akan berlaku pada pita suara dan bunyi yang terhasil ialah bunyi bersuara.

Sebaliknya jika pita suara itu direnggangkan atau terbuka sewaktu udara melaluinya,

maka getaran pada pita suara tidak berlaku maka yang terhasil ialah bunyi yang tidak

bersuara.


KESIMPULAN

REFLEKSI TUGASAN

ROSHIDAH BINTI MUSTAPHA

PPG BM 6 AMBILAN FEB 20121

Alhamdulillah, syukur ke hadrat Illahi dapat juga saya menyiapkan kerja kursus

BMM 3108 Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu.. Jutaan ucapan terima kasih

didahulukan kepada pensyarah subjek ini iatu Encik Mohd. Sariffuddin b. Mat Salleh

yang telah banyak membantu saya dan rakan-rakan dalam menyelesaikan masalah

dan kerumitan yang timbul sepanjang melakukan tugasan ini. Tidak lupa juga kepada

rakan-rakan yang telah banyak membantu dalam memberikan idea-idea menarik untuk

penambahbaikan dalam melaksanakan tugasan ini.

Sepanjang melakukan tugasan ini, saya dapat menimba ilmu tentang kajian fonetik dan

fonologi melibatkan organ pertuturan manusia secara langsung. Organ tutur manusia ini

disebut alat artikulasi. Terdapat banyak alat artikulasi manusia dan setiap satunya


mempunyai kedudukan dan fungsi yang berbeza dalam menghasilkan bunyi bahasa.

Namun demikian terdapat unsur yang bukan dikategorikan sebagai alat artikulasi

manusia, tetapi mempunyai peranan yang amat penting dalam menghasilkan bunyi.

Unsur tersebut ialah udara dan merupakan sumber tenaga utama dalam menghasilkan

bunyi.

Bunyi vokal atau konsonan merupakan antara bunyi bahasa yang dihasilkan oleh alat

artikulasi manusia. Semua bunyi vokal merupakan bunyi-bunyi bersuara, manakala

bunyi konsonan ada yang bersuara dan ada yang tidak bersuara. Bunyi bersuara dan

tidak bersuara ini berkait rapat dengan keadaan pita suara. Sekiranya keadaan pita

suara (glotis) tertutup rapat sewaktu udara keluar melaluinya, maka getaran akan

berlaku pada pita suara dan bunyi yang terhasil ialah bunyi bersuara. Sebaliknya jika

pita suara itu direnggangkan atau terbuka sewaktu udara melaluinya, maka getaran

pada pita suara tidak berlaku maka yang terhasil ialah bunyi yang tidak bersuara.

Perihal ini telah lama saya tidak pedulikan kerana rasa ketidakpentingannya.

Sebenarnya, kaedah fonetik juga merupakan kaedah yang paling sesuai untuk

guru-guru mengajar kanak-kanak membaca dengan cepat kerana kaedah ini telah

dibuktikan secara saintifik sebagai kaedah otak manusia membaca. Hal ini adalah

kerana otak membaca dengan memecahkan perkataan yang dilihat kepada bunyi-

bunyi, lalu otak membunyikan huruf-huruf yang dilihat bagi menyebut atau membaca

perkataan itu.

Untuk menghasilkan bahan yang berkualiti, kita perlukan perancangan dan persiapan

rapi. Melalui tugasan ini, saya dapat belajar bagaimana kaedah ini menekankan

kepada setiap bunyi-bunyi abjad yang terdapat dalam bahasa. Setiap abjad

mempunyai bunyi-bunyi tertentu dan ada juga abjad yang mempunyai lebih daripada

satu bunyi terutama dalam bahasa Inggeris. Kaedah ini boleh dimulakan dengan

pengenalan bunyi huruf-huruf vokal dan konsonan seperti berikut:

a. Bunyi vokala aaa

e eee

i Iii

o ooo

u uuu


b. Bunyi konsonan

Oleh itu, tugasan ini telah banyak membantu

saya menerokai segala perkara atau topik

yang dipelajari dalam sepanjang

semester ini.. Malah, saya berpeluang untuk

mengingati kembali huruf-huruf dan simbol fonetik , fonem, fonem segmental, fomen

suprasegmental yang telah lama saya tinggalkan kerana berasakan perkara ini tidak

penting untuk murid. Hakikatnya saya silap, saya sepatutnya lebih mendalami ilmu

fonetik agar lebih mudah untuk saya menyampaikan ilmu kepada murid saya yang

semakin hari semakin “rakus” mencari ilmu.

Selain itu, nilai-nilai kerjasama dan saling bantu-membantu juga dipraktikkan semasa

menghasilkan tugasan ini, kami telah bekerjasama berbincang dan mencari maklumat

bagi topik yang berkaitan jika menghadapi masalah atau kekangan. Semasa menjalankan

kerja kursus ini, banyak masalah dan ilmu baru yang telah saya peroleh. Sewaktu mendapat soalan

tugasan, saya terbayang dan berfikir di manakah saya mahu merakam video yang panjangnya 5

hingga 10 minit.. Setelah puas berfikir, saya mengambil keputusan untuk mencari video-video di

B beh n en

C ceh p peh

D deh q qeh

F feh r rer

G geh s sss

H heh t teh

J jeh v vev

K keh w weh

L el y yeh

M em z zez


laman sesawang namun malangnya saya rasa tiada yang sesuai dan susah untuk saya kerana

saya sememangnya lemah penggunaan perisian komputer.

Akhirnya saya telah mengambil teks puisi yang saya deklamasikan semasa sambutan Hari Guru

yang lepas. Saya memilih dialek Terengganu sebagai bahan tugasan saya kerana saya mengajar di

Setiu dan dikelilingi oleh rakan –rakan anak jati Terengganu. Terima kasih kawan, atas pertolongan

kalian. Selain itu, saya masih ingat semasa saya cuba mencari contoh-contoh fonem, saya

mengambil masa yang agak lama berikutan proses memasukkan fonem-fonem ini agak

merumitkan. Akhirnya saya mengambil keputusan untuk menulis sahaja kerana kekangan masa

dan kemahiran.

Seterusnya, saya berharap agar hasil kerja kursus ini dapat memenuhi spesifikasi

yang telah ditetapkan disamping dapat memuaskan hati para pembaca dan pensyarah

serta dapat menjadi sumber rujukan untuk menambahkan pengetahuan kita bersama .

Akhir kata, semoga pengalaman dan ilmu yang saya dapat sepanjang tugasan ini

dilakukan dapat diaplikasikan kepada anak didik saya dengan lebih baik dan lebih

cemerlang.


Sekian.

BIBLIOGRAFI

1. Faridah binti Nazir dan Maridah binti Alias. (2013) . Fonetik & Fonologi Bahasa

Melayu , Selangor : Penerbitan Multi Media Sdn . Bhd.

2. Abdullah Hassan (1984). Linguistik Am untuk Guru Bahasa Malaysia, Petaling

Jaya: Fajar Bakti Sdn. Bhd.

3. Ab. Rahman Ab. Rashid et.al. (1997). Pengajian Melayu 1, Petaling Jaya:

Longman Malaysia Sdn. Bhd.

4. Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar (2006). Fonetik dan Fonologi, Kuala

Lumpur: PTS Professional Sdn. Bhd.

5. Faridah binti Nazir dan Maridah binti Alias. (2013) . Fonetik & Fonologi Bahasa

Melayu , Selangor : Penerbitan Multi Media Sdn . Bhd.

Internet

http://januri42.blogspot.com/2011/07/teori-fonetik-fonologi-dan-sebutan-

baku.html

http://januri42.blogspot.com/2011/07/teori-fonetik-fonologi-dan-sebutan-baku.html

http://januri42.blogspot.com/2011/07/teori-fonetik-fonologi-dan-sebutan-baku.html


http://abkar178.blogspot.com/

http://ppgusm.blogspot.com/2013/01/fonetik-dan-fonologi-bahasa-malaysia.html

http://tintatualangilmu.blogspot.com/2012/12/pengenalan-fonetik-dan-fonologi.html

http://norsimahjuli.blogspot.com/2012/11/modul-bmm3108-sem-4_13.html

HALAMAN PENGAKUAN

“ Saya akui bahawa karya ini adalah hasil kerja saya sendiri

kecuali nukilan dan ringkasan yang telah saya nyatakan sumbernya”.

Tandatangan :…………………………………..

Nama : ROSHIDAH BTE MUSTAPHA

http://norsimahjuli.blogspot.com/2012/11/modul-bmm3108-sem-4_13.html

http://tintatualangilmu.blogspot.com/2012/12/pengenalan-fonetik-dan-fonologi.html

http://ppgusm.blogspot.com/2013/01/fonetik-dan-fonologi-bahasa-malaysia.html

http://abkar178.blogspot.com/


No. Kad Pengenalan : 740424 11 5076

Program : PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU ( IJAZAH

SARJANA MUDA PERGURUAN DENGAN KEPUJIAN ).

Ambilan : FEBRUARI 2012

Kertas : BM 3108 : FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA

MELAYU.

Tarikh Hantar : 7.9. 2013

ISI KANDUNGAN

BIL KANDUNGAN MUKA SURAT

1 Halaman Pengakuan i

2 Penghargan ii

3. Soalan Tugasan iii

3 Senarai Kandungan

1.0 Pendahuluan 1

1.1 Teori Fonetik, Fonologi, Artikulasi dan

Attikulator

2

1.2 Huruf-huruf Fonetik dan Fonem Bahasa

Melayu

7

2.0 Perbezaan Penggunaan Perkataan : di awal, 22


tengah dan akhir bagi setiap simbol fonem

3.0 Transkripsi 25

4. Refleksi 31

5 Bibliografi

6 Lampiran CD

PENGHARGAAN

Alhamdulillah, bersyukur saya ke hadrat Illahi kerana dengan limpah kurnia dan

keizinanNYA, akhirnya dapat jua saya menyempurnakan tugasan kerja kursus pendek

ini.

Penghargaan dan terima kasih yang tidak terhingga ditujukan khas kepada Encik

Mohd. Sariffuddin bin Mat Salleh selaku pensyarah bagi subjek Fonetik dan

Fonologi Bahasa Melayu ( BM 3108 ) yang sentiasa memberikan segala bimbingan,

tunjuk ajar, teguran dan nasihat di sepanjang tempoh penulisan tugasan ini.


Ucapan penghargaan dan terima kasih juga saya tujukan kepada semua rakan

sekelas yang telah banyak mengharungi segala kesulitan bersama saya dan sentiasa

memberikan motivasi yang membina di sepanjang pengajian saya. Tanpa kemurahan

hati anda semua, mungkin sukar bagi saya untuk mencapai ke tahap ini.

Terima kasih yang tidak terhingga kepada keluarga tersayang, yang sentiasa memberi

semangat dan dorongan dan semua pihak yang terlibat secara langsung dan tidak

langsung dalam membantu saya menyempurnakan tugasan ini.

Sekian, terima kasih

final bm3108 sem 4

Documents