1 | P a g e

PENGAKUAN

Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang

tiap-tiap satunya saya jelaskan sumbernya

TARIKH : AYZAL AHMAD FARHAN BIN SAZALI

PENGESAHAN RESEPTOR :

NAMA DAN TANDATANGAN SERTA COP

2 | P a g e

PENGHARGAAN

Terlebih dahulu saya ingin mengucapkan syukur kerana dengan izin Allah

S.W.T saya telah berjaya menyiapkan tugasan latihan klinikal yang kedua ini bagi

penempatan saya di unit farmasi Klinik Kesihatan Putrajaya.

Jutaan terima kasih diucapkan kepada Puan Rashidah selaku penyelia reseptor

saya kerana telah memberi tunjuk ajar dan bimbingan serta sokongan kepada saya

dalam melaksanakan latihan klinikal ini.

Tidak lupa juga ucapan terima kasih kepada Puan Rachell selaku Pegawai

Farmasi yang menjaga unit ini, pegawai-pegawai lain juga penolong pegawai farmasi

yang telah memberi informasi lengkap berkaitan dengan segala perihal berkaitan stor

perubatan utama di Klinik Kesihatan Putrajaya ini.

Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada Puan Noor Azimah Abdullah

selaku Penyelaras Program Diploma Farmasi Kumpulan 61 kerana telah memberi

sokongan dalam menyiapkan tugasan ini.

Ucapan terima kasih juga kepada ibu bapa saya kerana telah memberi

sokongan moral dan kewangan dalam usaha meyiapkan tugasan ini. Seterusnya

ucapan terima kasih kepada rakan-rakan yang banyak memberi maklumat dan

bertukar-tukar pendapat berkaitan dengan tugasan yang hendak dijalankan.

3 | P a g e

KANDUNGAN

BIL PERKARA MUKASURAT

PENGAKUAN 1

PENGHARGAAN 2

KANDUNGAN 3

1.0 PENGENALAN TAJUK 4

2.0 DEFINISI / KONSEP / TERMINALOGI 6

3.0 PERBINCANGAN TAJUK

3.1 PENGENALAN

3.2 PERKHIDMATAN PEMBEKALAN UBAT

3.2.1 FARMASI UTAMA

3.2.2 FARMASI INFEKSI

3.3 VALUE ADD SERVICE

3.4 STOR UBATAN

3.5 PERHATIAN PENGUBATAN

9

4.0 RUMUSAN 33

5.0 CADANGAN 35

6.0 RUJUKAN 37

7.0 SENARAI LAMPIRAN 39

8.0 LAPORAN AKTIVITI HARIAN 40

4 | P a g e

BAB 1

PENGENALAN TAJUK

5 | P a g e

Tajuk yang dipilih dalam tugasan latihan klinikal saya bagi Penempatan

Amalan Farmasi II (Klinik Kesihatan) ialah Pembekalan Ubat Klinik Kesihatan

Putrajaya.

Secara amnya Klinik Kesihatan Putajaya terbahagi kepada beberapa sub-

klinik yang berpaksi kepada perkhidmatan pengurusan Farmasi Pejabat Kesihatan

Putrajaya yang terletak di Presint 11, Putrajaya. Walaubagaimanapun, di atas

organisasi ini adalah unit perkhidmatan farmasi Jabatan Kesihatan Wilayah

Persekutuan (JKWP) yang turut membantu dalam setiap kelancaran perkhidmatan

farmasi-farmasi di bawah kawasan pengaruhnya yakni sekitar Kuala Lumpur dan

Putrajaya. Oleh itu, sering berlaku urusan pengurusan stok stor di antara Farmasi

Klinik Kesihatan Putrajaya dengan mana-mana klinik kesihatan dibawah JKWP

termasuk Stor Utama Farmasi JKWP sendiri.

Di skop unit Farmasi Pejabat Kesihatan Putrajaya, Klinik Kesihatan Presint 9

menjadi induk kepada pembekalan dan pengurusan kepada klinik-klinik di kawasan

sekitar seperti KK Presint 3, KK Presint 11, dan KK present 14. Bulan 6 tahun 2014,

sebuah klinik akan dibuka dan mungkin akan dijadikan induk untuk digantikan

kepada klinik induk Presint 9 sedia ada, yang akan dibuka secara rasmi di Presint

18.

Bagi mengecilkan skop laporan saya, segala laporan ini ditulis berdasarkan

penempatan saya di Klinik Kesihatan Presint 9. Umumnya, semua klinik sekitar

mempunyai cara gerak kerja yang hamper sama dan terhad kepada pembekalan ubat

untuk ubat-ubat yang tidak kronik seperti penyakit 3 serangkai atau dahulunya

dikenali “penyakit orang kaya”; darah tinggi, kencing manis, dan sakit jantung.

6 | P a g e

BAB 2

DEFINISI / KONSEP / TERMINOLOGI

7 | P a g e

Bahagian ini akan mengupas secara terperinci maksud tajuk tugasan latihan

klinikal ini agar pembaca mendapat gambaran yang jelas mengenainya. Tugasan

bertajuk :

“PEMBEKALAN UBAT KLINIK KESIHATAN PUTRAJAYA.”

Pembekalan Ubat

Berdasarkan Kamus Dewan Edisi Keempat, Pembekalan boleh ditakrifkan

sebagai perihal (perbuatan, usaha, dsb) membekalkan: ia menghentikan ~

makanan utk masyarakat kota. Mnakala menurut ensiklopedia bebas,

Wikipedia perkataan Ubat pula boleh ditakrifkan sebagai dadah atau bahan

yang diambil untuk mengurangkan simptom atau mengubat sakit.

Klinik Kesihatan Putrajaya

o Terdapat 4 buah klinik di dalam Putrajaya di mana terletak di Presint 9

(induk), Presint 3, Presint 11, dan Presint 14.

8 | P a g e

1) Klinik Kesihatan Putrajaya Presint 9 (Mula Operasi : November 1999)

a) Alamat :

No. 1, Jalan P9E, Presint 9, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62250

Putrajaya

+603-8888 3057 (Tel)

+603-8888 3054 (Faks)

kkpj@moh.gov.my (Emel)

b) Perkhidmatan

| KESIHATAN PRIMER | KESIHATAN KELUARGA | MAKMAL | PENGIMEJAN

DIAGNOSTIK | REHABILITASI |

| KESIHATAN PEMAKANAN | FARMASI | PERGIGIAN |

c) Masa Perkhidmatan

8.00pg – 9.30malam (Isnin - Ahad)

Waktu Rehat : 1.00ptg - 2.00ptg ( Isnin - Khamis) , 12.15 tgh - 2.45ptg (Jumaat)

9 | P a g e

2) Klinik Kesihatan Putrajaya Presint 3 (Mula Operasi : Disember 2010)

a) Alamat :

Unit 4 & 5, Ground Floor, Bangunan 3C-4-26, Boulevard Presint 3, Persiaran

Perdana, Pusat Pentadbiran Krjn Persekutuan, 62675 Putrajaya

+603-8888 0241 (Tel)

+603-8888 0264 (Faks)

kkpj@moh.gov.my (Emel)

b) Perkhidmatan

o Kesihatan Primer : Rawatan Pesakit Luar kecuali penyakit kronik cth : Darah tinggi

o Kesihatan Keluarga : Kesihatan Ibu Hamil, Kesihatan Kanak-Kanak, Kesihatan

Wanita (Perancang Keluarga), Saringan Pap Smear, Ibu & Anak Post Natal

o Makmal : UPT, FEME, FBC

o Farmasi

c) Masa Perkhidmatan

8.00pg - 5.00ptg (Isnin - Jumaat)

Waktu Rehat : 1.00ptg - 2.00ptg ( Isnin - Khamis) , 12.15 tgh - 2.45ptg (Jumaat)

10 | P a g e

3) Klinik Kesihatan Putrajaya Presint 11 (Mula Operasi : September

2011)

a) Alamat :

Kuarters Kakitangan Kerajaan, Jalan P11J, Presint 11, Zon 6B, Pusat Pentadbiran

Krjn Persekutuan, 62000 Putrajaya

+603-8881 1732 (Tel)

+603-8881 1227 (Faks)

kkpj@moh.gov.my (Emel)

b) Perkhidmatan

o Kesihatan Primer : Rawatan Pesakit Luar kes ringan cth : Demam, Selsema, Batuk

o Kesihatan Primer : Kes kronik yang stabil

o Kesihatan Keluarga : Kesihatan Ibu Hamil, Kesihatan Kanak-Kanak, Kesihatan

Wanita (Perancang Keluarga), Saringan Pap Smear, Ibu & Anak Post Natal

o Farmasi

c) Masa Perkhidmatan

8.00pg - 5.00ptg (Isnin - Jumaat)

Waktu Rehat : 1.00ptg - 2.00ptg ( Isnin - Khamis) , 12.15 tgh - 2.45ptg (Jumaat)

11 | P a g e

4) Klinik Kesihatan Putrajaya Presint 14 (Mula Operasi : Disember 2011)

a) Alamat :

Lot bilik Bacaan, Blok E, Kuarters Kakitangan Kerajaan, Presint 14, Pusat Pentadbiran

Krjn Persekutuan, 62000 Putrajaya

+603-8888 0167 (Tel)

+603-8881 1496 (Faks)

kkpj@moh.gov.my (Emel)

b) Perkhidmatan

o Kesihatan Primer : Rawatan Pesakit Luar kes ringan cth : Demam, Selsema, Batuk

o Farmasi

c) Masa Perkhidmatan

8.00pg - 5.00ptg (Isnin - Jumaat)

Waktu Rehat : 1.00ptg - 2.00ptg ( Isnin - Khamis) , 12.15 tgh - 2.45ptg (Jumaat)

12 | P a g e

BAB 3

PERBINCANGAN TAJUK

13 | P a g e

3.1 PENGENALAN

Perkhidmatan farmasi Klinik Kesihatan Presint 9 di anggotai oleh ? orang

Pegawai Farmasi Berdaftar dan ? orang Penolong Pegawai Farmasi yang dibantu

oleh beberapa orang tenaga pelatih yang terdiri daripada Pegawai Farmasi yang

belum berdaftar (PRP).

Unit farmasi dalam klinik ini terbahagi kepada beberapa bahagian; ruang

dispen ubat ruang mengisi dan screening, tiga sub stor, tiga bilik pegawai, dan satu

stor utama yang berfungsi membekalkan ubat ke semua klinik dibawah Pejabat

Kesihatan Putrajaya. Walaupun luas kawasan yang terhad, namun semuanya dapat

diatasi dengan beberapa system atau perancangan bagi melancarkan proses kerja

setiap hari. Segala gerak kerja berlandaskan SOP yang telah dirancang sejak awal

lagi.

Selain daripada pembekalan ubat, perkhidmatan kaunseling kepada pesakit

juga disediakan dibawah program MTAC bagi tujuan memberi tunjuk ajar kepada

pesakit cara sebenar menggunakan sesuatu ubat seperti insulin, inhaler dan lain lain.

MTAC akan dilakukan oleh pegawai bertugas bagi pesakit-pesakit yang telah

berdaftar di klinik ini.

Berdasarkan laporan akhbar Utusan Malaysia pada 6 Februari 2014. -

Sebanyak 72 buah klinik kesihatan di seluruh negara telah diarah untuk melanjutkan

waktu operasi perkhidmatan bermula pukul 8 pagi hingga 11 malam setiap hari

termasuk cuti hujung minggu dan cuti umum berikutan peningkatan kes denggi.

Menteri Kesihatan, Datuk Seri Dr. S. Subramaniam berkata, arahan itu

dikeluarkan susulan peningkatan kes demam denggi sejak beberapa minggu lalu

selain bagi mengurangkan kesesakan pesakit yang mahu mendapatkan rawatan di

Jabatan Kecemasan dan Trauma di hospital.

14 | P a g e

Menurut beliau, langkah itu diharap membolehkan pesakit mendapat saringan

awal keadaan mereka di klinik kesihatan terlebih dahulu sebelum dirujuk kepada

pihak hospital.

"Kementerian meminta orang ramai yang menghidap demam termasuk mereka

yang dikhuatiri dijangkiti virus denggi supaya terus ke klinik kesihatan yang

dilanjutkan waktu operasi ini dan bukannya terus merujuk kepada Jabatan

Kecemasan dan Trauma Hospital.

"Sekiranya mereka disahkan menghidap penyakit yang serius, barulah mereka

akan dirujuk ke mana-mana hospital berdekatan," katanya dalam sidang akhbar di

sini hari ini.

Sementara itu menurut kenyataan Kementerian Kesihatan yang dikeluarkan

hari ini, sebanyak 9,453 kes denggi dilaporkan di seluruh negara sejak Januari

sehingga 2 Februari lalu berbanding 6,894 kes pada tempoh yang sama tahun lalu.

Dalam tempoh itu, terdapat 17 kes kematian akibat virus berkenaan dilaporkan

berbanding hanya lima kematian tahun lalu iaitu peningkatan sebanyak 240 peratus.

Sejumlah 594 lokasi wabak dilaporkan berlaku di seluruh negara dengan

Selangor mencatatkan jumlah tertinggi iaitu 348 lokasi diikuti Wilayah Persekutuan

Kuala Lumpur (75), Negeri Sembilan (42) dan Johor (16).

15 | P a g e

Justeru dengan saranan dan arahan Kementerian Kesihatan Malaysia ini,

farmasi di Klinik Kesihatan Putrajaya akan beroperasi sehingga jam 11.00 malam.

Farmasi utama dibuka pada jam 8.00 pagi hingga 11.00 malam pada hari Isnin, 8.00

pagi hingga 5.00 petang pada hari Selasa hingga Jumaat. Bagi pembekalan ubat diluar

waktu pejabat akan dibuat di bahagian farmasi infeksi. Farmasi infeksi ini beroperasi

setiap hari dari jam 8.00 pagi hingga 11.00 malam, kecuali pada hari Isnin.

Pada 7 April 2014, kes denggi semakin menurun, oleh itu pembukaan klinik

ini telah kembali seperti biasa yakni sehingga jam 9.30 malam.

Farmasi Satelit ini adalah Farmasi Infeksi yang termaklum didalam laporan.

16 | P a g e

3.2 PERKHIDMATAN BEKALAN UBAT

Terdapat 3 jenis cara perkhidmatan pembekalan ubatan yang diamalkan di

Klinik Kesihatan Presint 9, Putrajaya.

3.2.1 FARMASI UTAMA

3.2.2 FARMASI INFEKSI

3.2.1 FARMASI UTAMA

Seperti yang telah dimaklumkan di Tajuk 3.1 Pengenalan, Farmasi utama

mengikut jadual biasa dibuka pada jam 8.00 pagi hingga 9.30 malam pada hari

Isnin, 8.00 pagi hingga 5.00 petang pada hari Selasa hingga Jumaat. (Musim denggi

dibuka sehingga 11.00 malam)

Farmasi ini menjadi destinasi terakhir sebelum pesakit boleh pulang ke rumah.

Bukan sahaja untuk mendapatkan ubatan, malah Time Slip juga perlu di ambil dari

farmasi ini. Pesakit yang mendapat rawatan dari unit Rehab, unit Pergigian, unit

Perancangan Keluarga, unit Ibu dan Anak semuanya akan dibekalkan ubat melalui

farmasi ini.

Standard prosedur kerja sebelum membekalkan ubat kepada pesakit seperti

semakan preskripsi, mengisi ubat, semak silang, intervensi dan perdispensan berlaku

disini. Dari segi pengurusan stok juga, stor berfungsi seperti ditempat-tempat lain

termasuklah ketika penempatan latihan klinikal di Hospital Putrajaya tempoh hari.

Proses kerja disini turut menggunakan system perisian Ficiscen, dan tidak

lama lagi akan menggunakan system Tele Primer Care (TPC) seperti kebanyakkan

hospital atau klinik di seluruh Malaysia gunakan.

Segala info maklumat kesihatan pesakit, nota perubatan pesakit akan diisi oleh

individu yang bertanggungjawab merawat pesakit itu ke dalam server Ficiscen ini.

Bila selesai urusan di bilik rawatan, pesakit akan terus ke kaunter farmasi utama

untuk mendaftar nama bagi mendapatkan giliran.

17 | P a g e

Sejurus keluar sahaja di skrin senarai menunggu, anggota farmasi yang

bertanggungjawab dalam proses “screening and preaparing” akan menyemak

preskripsi atas talian itu, dan mencetak label. Mungkin Nampak mudah

menggunakan system computer ini, tetapi kadangkala keupayaan kelajuan internet

membuatkan tempahan ubat untuk pesakit lambat memasuki system, dan terpaksa

untuk anggota farmasi menelefon doctor mendapatkan pengesahan. Pada sesetengah

keadaan, doctor itu sendiri terlupa untuk menempah ubat itu .

Jika terdapat sebarang medication error yang dikesan awal, intervensi akan

dilakukan dengan mendapatkan juga pengesahan dari doctor atau individu yang

memberi rawatan.

Apabila label selesai dicetak, tugas anggota farmasi yang bertanggungjawab di

ruang mengisi untuk mengisi ubat tersebut. Individu ini perlu perihatin dalam

mengisi ubat tersebut supaya tidak berlaku kesalahan dalam pengisian.

Berbeza dengan system di Hospital Putrajaya, di klinik ini, insulin atau injeksi

akan dimasukkan di dalam plastik berlabel merah (eksternal). Di HPJ, plastik

berlabel hitam yang digunakan untuk item-item ini. Hal ini kerana, prinsip yang

digunakan ialah, jika tidak melalui oral, maka plastik berlabel hitam tidak boleh

digunakan.

Setelah selesai di isi, anggota farmasi yang lain akan melakukan semakan

silang untuk mengelakkan kesalahan, lalu seterusnya di serahkan kepada kaunter

dispen.

Dibahagian kaunter dispen pula, anggota yang terlibat akan melakukan lagi

semakan berdasarkan laporan nota perubatan yang ditulis oleh doktor dalam sistem

Ficiscen itu. Selepas itu, pesakit akan dipanggil, dan pendispensan berjalan seperti

biasa.

Bagi pesakit yang memerlukan kaunseling, akan diminta masuk ke bilik

kaunseling untuk diberi penerangan yang lengkap.

18 | P a g e

3.2.2 FARMASI INFEKSI

Farmasi infeksi ini juga dikenali sebagai farmasi satelit KK Presint 9. Fungsi

utama farmasi ini ialah pembekalan ubat kepada unit Infeksi dimana pesakit yang

mengambil rawatan untuk wabak, demam atau penyakit yang tidak kronik akan

dibekalkan ubat di sini. Walaubagaimanapun, pesakit-pesakit tuberculosis (TB) akan

diberikan pembekalan ubat dari Farmasi Infeksi ini walaupun ia juga tergolong

dalam penyakit kronik.

Standard Operation Prosedur (SOP) yang sama seperti telah dinyatakan dalam

poin 3.2.1 di unit farmasi utama, bezanya hanya menerima pesakit yang menerima

rawatan dari bilik rawatan 31 dan 32 sahaja.

Tiada ubat-ubatan penyakit kronik di letakkan di dalam farmasi ini. Oleh itu,

pesakit perlu mematuhi arahan untuk mengambil ubat di lokasi seperti yang

diarahkan.

19 | P a g e

3.3 VALUE ADD SERVICE

Value Add Service yang terdapat dalam farmasi klinik ini ialah perkhimatan

Pharmacy SMS Take N Go, Ubat Melalui Pos 1 Malaysia (UMP1M) dan Sistem

Pembekalan Ubat Bersepadu (SPUB)

3.3.1 Pharmacy SMS Take N Go

Hanya untuk pesakit yang mengambil bekalan ubat ulangan sahaja

Ubat mesti diambil dari Klinik Kesihatan Putrajaya di mana pesakit

berjumpa doktor

SMS/Telefon/Emel mesti dibuat sekurang-kurangnya 2 hari bekerja

sebelum tarikh ubat ulangan akan diambil (Sekiranya terdapat

masalah, Pegawai Farmasi akan menghubungi anda)

Pastikan anda mengemukakan nombor kad pengenalan dan buku

temujanji pesakit semasa mengambil ubat

CARA UNTUK MEMBUAT TEMPAHAN,

A) SMS 15888

Taipkan: JKKLP KKPJ9 UBAT [Nama Pesakit][No.

Kad Pengenalan][Tarikh & Masa Ubat Akan Diambil]

dan SMS ke 15888.

Berikut adalah caj perkhidmatan:

*Caj mesej penghantaran: RM0.15

*Caj mesej penerimaan: RM0.20

Atau,

B) TELEFON 03-88883057 samb 165/166

Telefon 03-88883057 samb 165/166 dan berikan [Nama

Pesakit][No. Kad Pengenalan][Tarikh & Masa Ubat

Akan Diambil].

20 | P a g e

*Waktu panggilan: Isnin – Jumaat dari jam 8.00 pagi

sehingga 5.00 petang kecuali waktu rehat tengah hari

Atau,

C) EMEL

Emelkan nama, no. kad pengenalan, tarikh dan masa

ubat akan diambil ke alamat emel:

farmasi_kkpj9@wp.moh.gov.my

Apa yang perlu pesakit lakukan?

o SMS/TELEFON/EMEL butiran pesakit sekurang-

kurangnya 2 hari bekerja sebelum tarikh mengambil ubat

o Datang ke kaunter “Pharmacy SMS Take N Go” di Klinik

Kesihatan Putrajaya

o Serahkan buku temujanji kepada petugas kaunter serta

dapatkan bekalan ubat

Kelebihan Perkhidmatan SMS/TELEFON/EMEL

o Tidak perlu mendaftar

o Tidak perlu menunggu

o Tempat parkir kereta khas (hadapan klinik) disediakan

untuk 2 orang

3.3.2 Ubat Melalui Pos 1 Malaysia (UMP1M)

Asasnya, perkhidmatan UMP1M di klinik kesihatan ini sama sahaja seperti

mana-mana fasiliti KKM yang lain. Perkhidmatan Ubat Melalui Pos 1Malaysia (UMP

1Malaysia) adalah perkhidmatan pembekalan ubat susulan terus ke lokasi pilihan

pesakit melalui PosLaju dengan caj kiriman yang telah ditetapkan.

21 | P a g e

UMP 1Malaysia merupakan salah satu daripada perkhidmatan tambah nilai

yang disediakan untuk kemudahan pesakit mendapatkan bekalan ubat susulan

mereka. Perkhidmatan UMP1M adalah satu kerjasama di antara Kementerian

Kesihatan Malaysia dan Pos Malaysia Berhad.

Bayaran 3.50myr untuk pesakit di dalam Putrajaya manakala 5.00myr bagi

pesakit di luar kawasan Putrajaya.

Perkhidmatan ini bertujuan untuk; Mengurangkan masa menunggu pesakit di

kaunter farmasi, menjamin kesinambungan bekalan ubat susulan pesakit , dan

meningkatkan tahap komplians pesakit terhadap ubat-ubatan.

Seperti yang digariskan di laman web rasmi farmasi KKM, kriteria yang perlu

dipatuhi bagi perkhidmatan penghantaran UMP1M, Pesakit hendaklah Patuh dan

faham mengenai terapi pengubatan selain faham cara penggunaan dan pengambilan

ubat. Bekalan ubat kali pertama perlu diperoleh di kaunter farmasi dan jika tempoh

melebihi 1 bulan barulah perkhimatan UMP1M ini sesuai digunakn.

Kriteria dari segi ubat yang perlu dipatuhi oleh anggota farmasi yang

bertanggungjawab di klinik kesihatan present 9 ini ialah memastikan ubatan itu dalam

bentuk dos tablet / kapsul yang juga tidak memerlukan penyimpanan khusus selain

bukan jenis psikotropik.

3.3.3 Sistem Pembekalan Ubat Bersepadu (SPUB)

Unit Farmasi Klinik Klinik Kesihatan Presint 9, Putrajaya ini juga turut

menerima perkhidmatan Sistem Pendispensan Ubat Bersepadu atau lebih dikenali

sebagai SPUB. SPUB merupakan satu sistem pembekalan ubat-ubatan melalui

preskripsi SPUB di mana pesakit boleh mendapatkan baki bekalan ubat seterusnya

dari mana-mana fasiliti kesihatan Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) yang

tersenarai dalam Direktori SPUB KKM melalui sistem rujukan yang seragam di

seluruh negara.

22 | P a g e

3.3.3.1 OBJEKTIF SPUB

o Untuk memberi kemudahan kepada pesakit mendapatkan bekalan

ubat-ubatan dari fasiliti kesihatan KKM yang berdekatan tempat

tinggal masing-masing.

o Membekalkan ubat kepada pesakit melalui sistem rujukan yang

seragam di mana-mana fasiliti kesihatan KKM.

o Memenuhi kehendak dan kepuasan pelanggan.

o Memastikan kesinambungan bekalan ubat-ubatan kepada pesakit

bagi meningkatkan komplians terhadap pengambilan ubat-ubatan.

3.3.3.2 SKOP SPUB

1) Prosedur ini diguna pakai bagi semua pesakit yang mendapatkan

rawatan dan menerima preskripsi jangka panjang (preskripsi untuk

seseorang pesakit yang menerima rawatan melebihi satu bulan) dari

hospital/Klinik Kesihatan/institusi Kementerian Kesihatan

Malaysia.

3.3.3.3 SEBAB SPUB DIPERLUKAN

Doktor biasanya preskrib ubat lebih daripada sebulan kepada

pesakit manakala farmasi pula hanya bekalkan ubat selama sebulan atau 45

hari sahaja. Oleh itu, pesakit perlu datang setiap bulan atau pada tarikh

yang ditetapkan untuk mendapatkan ubat susulan. Masalah mula timbul

apabila pesakit tinggal berjauhan dari hospital besar atau hospital negeri

yang dirujuk pada mulanya. Pesakit sering menjadikan ini sebagai alasan

untuk tidak komplian terhadap pengubatan. Untuk memudahkan pesakit

dan bekalan ubat susulan boleh diambil dihospital atau klinik kesihatan

yang berdekatan. Jika hospital atau klinik kesihatan tersebut tidak

mempunyai ubat seperti yang dikehendaki, hospital besar atau hospital

negeri yang dirujuk pada mulanya akan menghantar bekalan ubat khas

untuk pesakit berkenaan sahaja.

23 | P a g e

3.3.3.4 PIAGAM PELANGGAN SPUB

Piagam Pelanggan ini adalah sebagai tambahan kepada Piagam Pelanggan

yang sedia ada di farmasi hospital-hospital dan klinik-klinik kesihatan

KKM.

Preskripsi yang dirujuk dari fasiliti ini, bekalan ubat-ubatan akan diberikan

mengikut tarikh yang dinyatakan dalam rujukan apabila preskripsi yang

sah diserahkan di kaunter farmasi. Bekalan pertama hendaklah diperolehi

dari hospital, klinik kesihatan atau fasiliti asal.

Bagaimanapun, sekiranya preskripsi tidak melalui kaedah rujukan yang

sepatutnya, pihak pengurusan farmasi memerlukan tidak lebih dari 7 hari

bekerja untuk membuat pengesahan preskripsi dan mengaturkan bekalan

3.3.3.5 LANGKAH-LANGKAH YANG PERLU DILAKUKAN OLEH

PESAKIT

1) Pesakit perlu dapatkan rawatan dan preskripsi ubat terlebih dahulu.

2) Kemudian, pesakit mendapatkan bekalan ubat pertama dari farmasi

di mana peasakit mendapatkan rawatan

3) Selepas itu, pesakit perlu berbincang dengan anggota farmasi bagi

mendapatkan bekalan ubat seterusnya di hospital/klinik kesihatan

yang dipilih yang berdekatan pesakit.

4) Pastikan preskripsi pesakit telah dicop dengan cop rujukan SPUB

sebelum meninggalkan kaunter farmasi

24 | P a g e

Sepanjang berada di klinik ini, urusan-urusan atau SOP untu SPUB

telah dapat saya ketahui. Saya dapat mengenali borang-borang SPUB dan

tahu tentang proses kerja SPUB dari borang diisi di hopital sehinggalah

ubat deterima dan diberikan kepada pesakit. Saya diajar cara menerima

borang rujukan SPUB dari hospital dan ubat-ubatan list A. Setelah borang

rujukan dan ubat-ubatan diterima, borang-borang dan ubat-ubat tersebut

hendaklah disemak oleh Pegawai Farmasi terlebih dahulu. Jika terdapat

masalah, Pegawai Farmasi akan menghubungi pihak yang merujuk. Jika

tiada masalah, Pegawai Farmasi akan menyerahkan tugas kepada Penolong

Pegawai Farmasi untuk menyemak sekali lagi. Saya berpeluang menyemak

borang SPUB yang bermasalah. Borang tersebut tertulis bahawa TCA

pesakit tersebut adalah hanyalah sebulan. Saya memaklumkan kepada

Pegawai Farmasi. Rupa-rupanya individu yang mengisi borang SBUP

tersebut tersilap menulis TCA.

Setelah borang siap disemak, ubat-ubat tersebut akan dibahagikan

mengikut nama pesakit. Di setiap nama pesakit, nombor kad pengenalan

dan tarikh ubat tersebut tamat akan ditulis bagi memudahkan kerja

pemberian ubat. Selepas itu, ubat-ubat tersebut akan disusun didalam bekas

SPUB yang telah diagihkan mengikut abjad.Saya juga turut diajar

bagaimana cara untuk menginden ubat dari hospital yang merujuk. Ubat-

ubat yang diinden adalah ubat list A dan keatas. Sebelum ubat diinden,

stok ubat yang sedia ada akan disemak terlebih dahulu kerana ada pesakit

SPUB tidak mengambil ubat mereka seperti tarikh yang telah ditetapkan.

Harga ubat-ubat yang diinden akan dikira untuk mendapatkan jumlah kasar

kos perkhidmatan SPUB ini.

25 | P a g e

3.4 STOR UBATAN

3.4.1 FUNGSI STOR KLINIK KESIHATAN PRESINT 9

MENGINDEN / MEMESAN

Menginden adalah salah satu proses kerja untuk memesan barang ubat

atau bekalan yang diperlukan oleh sesebuah klinik. Di Klinik Keihatan Presint

9, terdapat dua cara yang digunakan untuk menginden barangan iaitu pesanan

melalui Clinic Procurement System (CPS) yang dipesan secara online dan juga

secara manual dengan mengisi borang inden barangan.

CPS merupakan satu kaedah yang digunakan secara terus ke dalam

sistem pemesanan kepada pihak pembekal iaitu Pharmaniaga. Sistem

pemesanan melalui kaedah ini digunakan di seluruh klinik yang terdapat di

Malaysia. Sistem ini digunakan bagi menyeragamkan dan memudahkan kerja

membuat pesanan ubat-ubatan secara terus kepada pihak pembekal. Dengan

cara ini ia dapat mempercepatkan proses kerja pemesanan barangan.

Sebelum pesanan dibuat, stok ubat yang ingin dipesan akan diperiksa

terlebih dahulu oleh pegawai atasan bagi memastikan barangan yang dipesan

adalah mengikut spesifikasi yang telah ditetapkan dan juga berdasarkan bajet

yang telah diperuntukkan oleh kerajaan untuk sesebuah klinik. Ini adalah

untuk memastikan tidak berlaku pembaziran terhadap ubat-ubatan serta bajet

yang telah diperuntukkan oleh kerajaan. Jika stok barangan atau ubatan

tersebut berada pada tahap minimum, barulah pesanan akan dibuat. Setelah

barangan yang dipesan diterima, pegawai yang bertanggungjawab akan

menerima dan menyemak bagi memastikan barangan yang diterima adalah

betul dan kuantiti yang dipesan adalah sama dengan yang diterima.

26 | P a g e

Untuk memastikan barang yang telah diterima daripada pembekal tepat

dan betul, pastikan nombor kod yang terdapat pada kotak yang diterima adalah

sama seperti dalam borang Delivery Order (DO) tersebut. Secara tidak

langsung ini dapat mengesan sebarang kesilapan semasa proses penghantaran

barang kepada pihak farmasi khususnya. Jika terdapat sebarang masalah,

pegawai yang bertugas akan menghubungi pihak pembekal dan

melaporkannya.

Jika pesanan yang diterima tiada masalah, barangan tersebut akan

diterima oleh pegawai yang bertugas dan borang Delivery Order (DO) akan

ditandatangani oleh pegawai penerima. Di Klinik Kesihatan Presint 9 ini,

terdapat Penolong Pegawai farmasi yang menjaga stor yang akan menerima

bekalan barang daripada pembekal. Penolong Pegawai Farmasi tersebut akan

menurunkan tandatangan di atas borang Delivery Order (DO).

Terdapat 2 jenis item ubat yang dibahagikan mengikut kategori ubat-ubatan.

Kategori ubat tersebut ialah :

• APPL – Aproved Product and Price List (senarai ubat dan bukan ubat yang

dibekalkan melalui Pharmaniaga Logistik Sdn Bhd.

• LP (local purchase) – ubat dan bukan ubat yang tidak dibekalkan melaluI

Pharmaniaga Logistik Sdn Bhd.

27 | P a g e

PEROLEHAN DAN PEMBEKALAN

Unit perolehan dan pembekalan ubatan akan dirujuk kepada Pegawai Farmasi

tentang keperluan terhadap ubat-ubatan dan bukan ubat untuk urusan pesanan.

Rujukan segera akan dilakukan kepada pegawai farmasi bagi mengelakkan

kekurangan keperluan ubat dan bukan ubat. Antara akitiviti yang dijalankan di

unit perolehan dan pembekalan ubat ialah :

1. Penerimaan – pesanan / pembekalan kepada unit-

unit pengguna adalah seperti dijadualkan iaitu dua kali sebulan

2. Penerimaan atau penyimpanan ubat dan bukan ubat dari pharmaniaga dan

juga LP (local purchase) Semak paras stok fizikal untuk pesanan

minggu akhir setiap bulan atau bila perlu

3. Pemeriksaan stok fizikal setiap bulan atau bila perlu. Proses membuat

anggaran keperluan perlu di buat dengan teliti bagi

mengelakkan berlakunya pembaziran di samping dapat mengawal

perbelanjaan. Semasa proses ini, baki stok, tarikh luput serta kuantiti

stok buffer akan dikenal pasti. Berikut merupakan proses menyediakan

anggaran belanjaan ubatan dan bukan ubat tahunan:

i) Mengumpul data penggunaaan ubat dan bukan ubat untuk dua

bulan

ii) Mendapat harga ubat dan bukan ubat terkini dari catalog stor

perubatan dan HIS (pharmaniaga).

iii) Mengira anggaran perbelanjaan , anggara dibuat melbihi 25% dari

anggaran penggunaan semasa.

iv) Memaklumkan anggaran kepada pegawai farmasi.

v) Mengawal keseluruhan penggunaaan ubat- ubat dan bukan ubat.

vi) Pemantauan tarikh luput dan mengutamakan penggunaan ubat dan

bukan ubat mengikut tarikh luput yang terdekat.

vii) Membekalkan ubat dan bukan ubat melalui inden kepada pelanggan

dalaman.

28 | P a g e

PENYIMPANAN

Stok ubat-ubatan akan disimpan di tempat yang sesuai mengikut fizikal

ubat tersebut. Contohnya ubat yang memerlukan penjagaan rangkaian sejuk

(cold cain) seperti ubat suntikan akan disimpan didalam peti dan akan

dimonitor. Bagi ubat jenis tablet ia akan disimpan di dalam stor yang bersuhu

bilik yang berhampiran farmasi. Ubat-ubatan ini diletakkan di dalam stor

mengikut suhu yang telah ditetapkan bagi mengawal kestabilan ubat terutama

sekali ubat untuk suntikan. Setiap hari suhu di dalam stor tersebut akan dicatat

bagi memastikan bahawa suhu berada pada paras yang ditetapkan. Apabila

semua bekalan yang diterima telah diperiksa, bekalan tersebut akan direkod di

dalam kad petak bagi merekod jumlah bagi setiap bekalan yang diterima bagi

memudahkan proses kerja yang akan datang.

PENJAGAAN SEMASA PENYIMPANAN

Di Stor Perubatan Pembekal atau Stor Integrasi perlu di simpan

dalam pek asal.

Simpan vaksin & pencair dalam bahagian Am.

Stok vaksin terbaharu disimpan disebelah kanan (guna stok dari kiri

ke kanan).

Asingkan vaksin yang berlainan jenis.

Biarkan ruang 1-2 cm di antara barisan vaksin.

Jangan sentuhkan DPT pada bahagian belakang atau atas peti sejuk

untuk elak pembekuan.

Letakkan bekas berisi air pada ruang kosong di bahagian atas pintu

peti sejuk - untuk kekalkan suhu peti sejuk jika ada gangguan

elektrik.

Jangan simpanan makanan atau minuman dalam peti sejuk vaksin.

Jangan letak vaksin di pintu peti sejuk kerana dikuatiri terjatuh.

Jangan simpan vaksin yang telah luput tarikh.

Peti sejuk hendaklah sentiasa ditutup.

29 | P a g e

3.4.2 PEMBEKALAN UBAT KEPADA KLINIK LAIN

Klinik Kesihatan Presint 9 mempunyai satu stor utama farmasi yang

membekalkan ubat kepada tiga buah klinik kesihatan yang diletakkan dibawah

pengawasannya iaitu Klinik Kesihatan Presint 3, Klinik Kesihatan Presint 11,

dan Klinik Kesihatan Presint 14.

Inden akan dilakukan secara berkala. Apabila buku inden diterima,

pegawai yang bertugas akan menyemak senarai ubat yang diinden bagi

memastikan ubat-ubat yang inden mempunyai stok simpanan dan dibenarkan

dalam senarai.

Setelah buku inden disemak, ubat-ubat yang dinden akan diisi

mengikut kuantiti yang diminta. Jika stor utama farmasi ini kekurangan stok

ubat yang diminta, kuantiti ubat yang diberi akan dikurangakan mengikut

keperluan semasa sahaja. Ubat-ubat tersebut akan diisi didalam kotak . Kotak

itu akan dihantar oleh petugas farmasi atau anggota farmasi dari klinik

berkenaan akan mengambil sendiri.

30 | P a g e

3.5 PERHATIAN PENGUBATAN

* SCREENING PRESKRIPSI YANG DIBERIKAN OLEH DOKTOR

o PESAKIT YANG BETUL – Dewasa atau Kanak-kanak

Memastikan pesakit itu sesuai dengan ubat yang diorder, sekiranya

pesakit itu orang dewasa, kemungkinan besar pesakit akan

mengambil ubat biji dan jika doktor memberi ubat sirap, perlu dibuat

intervensi atau bertanya kepada doktor terlebih dahulu.

o UBAT YANG BETUL – Pilihan jenis ubat yang betul

Memastikan ubat yang dipesan oleh doktor mampu memberi kesan

teraputik yang betul, memiliki indikasi yang betul kepada penyakit

yang dihidapi oleh pesakit.

o DOS YANG BETUL - Therapeutic range

Dos yang diberikan juga perlulah sesuai mengikut keadaan pesakit

seperti berat atau umur. (Rujuk dibahagian lampiran bagi dos yang

sesuai mengikut berat kepada kanak-kanak)

o FREKUENSI YANG BETUL

Frekuensi yang betul mampu memberi kejayaan memperoleh kesan

terapeutik selain memastikan jumlah dos yang diambil tidak melebihi

dos yang ditetapkan.

o SPECIAL PRECAUTION

Segala aspek “precaution” perlu diambil kira termasuk kontraindikasi

dan juga interaksi ubat-ubatan yang diambil. Sekiranya pesakit

mengalami alahan, perlu segera memberitahu doktor dan membuat

intervensi.

31 | P a g e

* MEDICATION FILLING

o PESAKIT YANG BETUL

o UBAT YANG BETUL

o DOS YANG BETUL

o FREKUENSI YANG BETUL

o KUANTITI YANG BETUL

Kelima-lima aspek diatas dilakukan sekali lagi sebagai semakan ketika melakukan

pengisian ubat, jika terjumpa sebarang perkara yang mungkin tidak dapat dikesan

oleh individu yang melalukan screening, individu kedua ini perlu mengemukakan

soalan untuk mendapat kepastian.

o SEMAK SILANG (tanda tangan selepas mengisi ubat)

*MEDICATION COUNTER CHECKING

Semua ubatan yang dibekal perlu disemak silang oleh Pegawai Farmasi

sebelum sampai ke tangan pesakit atau jururawat dari wad

Semakan teliti untuk :

– pesakit yang betul

– ubat yang betul

– dos yang betul

– frekuensi yang betul

– kuantiti yang betul

– tiada polifarmasi

– tiada kontraindikasi

– tiada pengisian berulang

– tarikh luput ubat

– Supply according to floor stock list (refer updated list)

32 | P a g e

*MENDISPEN UBAT

- individu yang ditugaskan mendispen ubat ini akan melakukan semakan

terakhir 5 prinsip itu sebelum ubat-ubatan ini diserahkan kepada tangan

pesakit.

- semasa mendispen, setiap arahan diberi tahu dengan jelas kepada pesakit agar

pesakit dapat mengambil ubat itu dengan komplian sehingga mendapat kesan

terapeutik yang dikehendaki.

- teradapat beberapa langkah penting dalam mendispen yang digariskan dalam

tatacara mendispen di klinik kesihatan ini :-

PERLABELAN DI KLINIK KESIHATAN PRESINT 9 PUTRAJAYA

walaupun menggunakan cetakan computer, sebelum mendispen, individu yang

mendispen wajib menulis indikasi sesuai ke atas label ubat dengan jelas.

33 | P a g e

BAB 4

RUMUSAN

34 | P a g e

Di akhir latihan klinikal di unit ini selama dua bulan, saya telah membuat beberapa

rumusan seperti berikut :

1. Semangat bekerjasama penting dalam memastikan kelancaran kerja di unit ini,

jika kekurangan kakitangan, tugas yang tidak termaksub dalam jadual sedia

ada perlu juga dilaksana.

2. Setiap individu perlu bertanggungjawab dalam melaksanakan tugas yang telah

dijadualkan.

3. Kerja yang berkualiti bukan hanya pada kepantasan tapi terletak juga pada cara

kita mempersembahkan apa yang kita buat, kadangkala buat cepat-cepat

banyak kesalahan.

4. Masa perlu ditepati dalam melaksanakan tugasan, tidaklah mudah untuk

mengambil kesempatan untuk hadir lewat.

5. Segala prosedur yang ditetapkan perlulah diikuti bagi memastikan

kesempurnaan kerja.

6. Segala keluar masuk item perlulah dicatat di dalam bin kad bagi memudahkan

proses verifikasi stok untuk tujuan menginden stok baru.

7. Semakan perlu dibuat sebelum yakin bahawab ubat yang di isi itu adalah ubat

yang sama dengan apa yang ditempah oleh doktor.

8. Kira semula dose atau kuantiti yang tercatat di atas label sebelum mengisi

terutama bagi ubat-ubat yang mempunyai kesan bahaya agar.

9. Sesetengah ubat yang boleh berimteraksi atau memiliki indikasi yang sama

perlulah dibuat semakan dengan doktor sebelum di beri kepada pesakit.

10. Sistem FEFO perlu di aplikasikan agar tidak berlakupembaziran bagi uabat-

ubat yang terlepas pandang taikh luputnya.

11. Pastikan ubat yang mudah untuk berlaku medication error itu diperiksa secara

terliti sebelum di dispen kepada pesakit.

12. Tanggungjawab untuk menambah semula ubat dikaunter mengisi amat

dititikberatkan kepada semua anggota farmasi.

35 | P a g e

BAB 5

CADANGAN

36 | P a g e

Pada pengamatan saya, cadangan untuk unit

farmasi di Jabatan Farmasi Putrajaya ini agar lebih

ramai tenaga PPF lelaki ditempatkan di sini bagi

memudahkan lagi perjalanan stor untuk

mengangkat ubat-ubat yang berat. Selain itu,

susunan simpanan stok perlu diperapi lagi agar

mudah untuk mencari stok simpanan.

Permeriksaan berkala bagi mengenal pasti ubat-

ubatan yang mempunyai tarikh luput yang hampir

perlu dilakukan.

Akhir sekali, dari segi asset agar semua komputer

di unit farmasi ini memenuhi spesifikasi yang boleh

membuatkan kerja berjalan dengan lancar.

YANG BENAR,

AYZAL AHMAD FARHAN BIN SAZALI

37 | P a g e

BAB 6

RUJUKAN

38 | P a g e

Bahagian Perkhidmatan Farmasi Kementerian Kesihatan Malaysia, (2012)

Panduan Auditor, Audit Dalam Amalan Farmasi (ADAF), Kementerian

Kesihatan Malaysia.

Darker IT, Gerrett D, FIlik R, Purdy K, Gale A. The influence of 'Tall Man'

lettering on errors of visual perception in the recognition of written drug

names. Ergonomics 2011; 54(1):21-33

Hajah Saudah binti Haji Matali (2009), Tatacara Pengurusan Stor Kerajaan

SK Pekan Kinarut Kapar. (PP.BIL.5/2009).

Jabatan Perdana Menteri Malaysia (2010), Panduan Amalan 5S Sektor Awam.

MAMPU.

James A.F Stoner & Charles Wienkel. (1986) Management (Third Edition).

Prentice Hall

Laman Web Rasmi Hospital Putrajaya

Laman Web Rasmi Jabatan Kesihatan Putrajaya

Laman Web Rasmi Jabatan Kesihatan Wilayah Persekutuan

Laman Web Rasmi Farmasi Malaysia

Laman Web Mesti Ambil Tahu, http://www.mestiambiltahu.com.my

Mary Parker Follett (1977). Dynamic Administration: the collected papers of

Mary Parker Follett. Hippocrene Books

Muhammad Lukmani Ibrahim (2012), GOOD DISTRIBUTION PRACTICE as one

of the KEY elements for Quality of Medicinal Products. Kementerian

Kesihatan Malaysia.

Wan Azmi Ramli. (2001) Pengurusan Terkini. Golden Books Centre Sdn. Bhd.

Zainol Abidin Ibrahim (2012), Pembudayaan Integriti Dalam Pengurusab Stor

Hospital . Hospital Universiti Sains Malaysia.

39 | P a g e

BAB 7

LAMPIRAN

40 | P a g e

BAB 8

CATATAN AKTIVITI MINGGUAN

41 | P a g e

Minggu Catatan Harian

Minggu

Pertama

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Minggu

Kedua

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Minggu

Ketiga

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

42 | P a g e

Minggu

Keempat

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Minggu

Kelima

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Minggu

Keenam

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

43 | P a g e

Minggu

Ketujuh

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Minggu

Kelapan

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________