Jurnal Ekonomi Malaysia 48(2) 2014 41 - 50

Faktor Mempengaruhi Tahap Keyakinan Agihan Zakat:Kajian Terhadap Masyarakat Islam di Selangor

(Factors Influencing the Confidence Level of the Zakat Distribution;Study on the Muslim Community in Selangor)

Hairunnizam WahidSanep Ahmad

Fakulti Ekonomi dan Pengurusan

Universiti Kebangsaan Malaysia

ABSTMK

Kajian kepuasan dan keyakinan masyarakat terhadap kualiti pengurusan pengagihan institusi zakat adalah pentingpada masa kini. Ia bertujuan untuk tuemastikcin pengurusan pengagihan zakat adalah setanding dengan kecekapan

dan pencapaian pengurusan kutipan zakat oleh institusi zakat. Dalam tempoh I 5 tahun Lembaga Zakat Selangor (tzs)telah beroperasi, pelbagai usaha telah dilakukan bagi memastikan perkhidmatan yang diberikan adalah yang terbaikterutamanyq dalam aspek pengagihan zakat. Memandangkan institusi zakat berperanan penting dalam masyarakatmaka tahap keyakinan masyarakat terhadapnya perlu dikaji. Kajian ini bertujuan mencadangkan beberapafaktor yangperlu diberi perhatian sewajarnya terhadap pengurusdn zakat oleh LZS. Responden dalam kajian ini terdiri daripadapenerima dan pembayar zakat daripada sembilqn daerqh di negeri Selangor. Hasil kajian mendapati bahawa tahap

keyakinan terhadap pusat zakat adalah bergantung kepada tigafaktor utama iaitu imej korporat LzS, faktor kutipandan faktor agihan zakat. Beberapa implikasi penting dalam kajian ini telah dibincangkan untuk meningkatkan tahap

keyakinan masyarakat untukmembayar zakat melalui rzs.

Kata kunci: Tahap keyakinan masydrdkat Islam; analisis faktor; analisis pengesahan faktor

ABSTRACT

Studies on satisfaction and public confidence toward the quality of zakat distribution by the zakat institutions are

essential nowadays. Indeed, the management of zakat distribution is important as well as the fficiency of zakat collectionby the zakat institutions. Within 15 years operation, the Lembaga Zakat Selangor (rzs) has done many strategies toensure that the service provided is the best, especially in terms ofzakat distribution. Therefore, the important role ofzakat institutions in the society needs to be reviewed through the perceptions of the Muslim sociely. Hence, this study

suggests several factors that need to be -focused by the LZS management. Respondents in this study consist of the zakatrecipients as well as the zakat payers from nine districts in Selangor. The study shows that the level of confidence

towards the zakat institution is dependent on three main factors, namely the corporate image of Lzs, zakat collectionand zakat distribution. Some important implications of this study were also discussed to improve the level of confidence

of society to pay zakat through the LZS.

Keywords: Confidence s level of Muslim society; factor analysis ; confirmatory factor analysis

PENGENALAN

Pusat Zakat Selangor (rzs) telah dikorporatkan padapenghujung tahun I 994 dan beroperasi sepenuhnya pada

tahun 1995. Sejak itu, kutipan.zakat telah rneningkatdengan ketara dari tahun ke tahun. PZS bukan hanya

mengendalikan urusan kutipan zakat malah turutmengendalikan agihan zakat kepada asnaf. PZS dibawah Majlis Agama Islam Selangor (uets) mulamernikul mandat mengagihkan zakat bennula 1 Januari1998. Semenjak itu, tanggungjawab mengagihkanzakat dilakukan serentak dengan kutipan zakat. Malah

perkhidmatan agihan zakat ptla dilihat sebagai nadiutama kepada kejayaan perkhidmatan PZS (MAIS) secara

menyeluruh. Berdasarkan kepada perkembangan semasa

dalam pengurusan zakat di Selangor, PZS (MAIS) telahdinaik taraf kepada satu entiti organisasi yang lebihbesar, berkredibiliti dan diyakini masyarakat iaituLembaga Zakat Selangor (t-zs). Selama lebih 15 tahun

LZS menerajui bidang zakat, pelbagai cabaran, rintangandan kejayaan telah dilalui dan dicapai.

Perkhidmatan kutipan zakat yang telah mengalarnipelbagai transformasi denganprosedur ISo dan sebagainyatllrLlt menuntr-rt perkhidrnatan agihan supaya setanding

dengan kecekapan dan pencapaian perkhidmatan kutipanzakat. Dalam tempoh 15 tahun r-zS telah beroperasi.pelbagai usaha telah dilakukan bagi memastikanperkhidmatan yang diberi adalah yang terbaik jugadengan pengagihan zakat. Berbagai-bagai bentukbantuan telah diberikan kepada mereka yang memerlukan

terutama kepada golongan fakir dan miskin. Malah t-zs

telah menjadi rujukan kepada institusi zakat yang lainbaik di dalam negeri mahupun di luar seperli negara

Brunei, Singapura dan lndonesia bagi mempertingkatkan

aktiviti serta kualiti pengurusan agihan zakat.Pelbagaiprogram pengagihan zakat bersumberkan kepadakekuatan program serta jumlah kutipan zakat telahdirancang dan dilaksanakan yang menjurus ke arah

keseiahteraan ummah. Lebih utama ia dipastikan selari

dengan garis panduan serta pengawasan fatwa sistem

agihan zakat Negeri Selangor demi meningkatkankeyakinan kepada masyarakat bahawa pen gagihan zakatadalah benar-benar telus mengikut syarat-syaratnyaserta tidak tergelincir daripada hukum syarak yangtelah ditetapkan. Persoalannya apakah strategi yangperlu dilakukan untuk meningkatkan tahap keyakinanmasyarakat terutamanya pembayar zakat terutamanyaterhadap LZS dan memastikan mereka terus membayarzakatkepadarzs? Satu kajian rintis oleh Iman dan Sanep

(2011) mengkaji dan membentuk satu indeks keyakinanpembayar zakat di Selangor dan telah menguji beberapapemboleh ubah yang telah diubahsuai daripada modelpengukuran kualiti perkhidmatan sektor kewangan(Sureshchandar et al. 2002) seperti faktor manusia, faktorbukan manusia, kaedah pengagihan, kaedah kutipan, imejkorporat dan faktor luaran. Kajian tersebut mendapati

secara keseluruhannya, indeks keyakinan pembayarzakat adalah di tahap yang baik dan mendapati faktormanusia mempunyai nilai indeks yang tertinggi diikutifaktor bukan manusia dan perkhidmatan kutipan zakat

berbanding beberapa faktor lain (lihat lman dan Sanep,

2011). Namun begitu adakah kesemua faktor ini amat

signifikan mempengaruhi tahap keyakinan masyarakat

terutamanya pembayar zakat? Secara statistiknya,manakah faktor yang paling utama mempengaruhi tahap

keyakinan penerima dan pembayar zakat dan perludiberi penekanan oleh t-zs? Signifikannya kajian iniialah menguji faktor-faktor berkenaan di institusi yang

bukan berorientasikan keuntungan dan mencadangkan

beberapa faktor yang perlu diberi penekanan oleh t-zs

pada masa akan datang dalam menguruskan zakat.Ini akan menghasilkan implikasi kajian yang pentingdalam perbandingan dengan kajian Sureshchandar et. al.

(2002) yang tertumpu kepada perkhidmatan oleh sektorkewangan yang berorientasikan keuntungan.

KAJIAN LEPAS

Sistem zakat pada peringkat pemulaan pelaksanaannya

di Malaysia dipercayai bermula dalarn bentuk tidak

Jurnal Ekonomi Malaysia 48(2)

formal (Abdul Aziz Muhammad 1993) dimana bayaranzakatpadazaman sebelum penjajah berlaku di kalanganpetani yang menumpukan kepada usaha tanaman padi.Hasil zakat diberi kepada tok guru, ustaz atau imam untukmenguruskan pengagihan zakat dimana ia dilakukansecara langsung kepada golongan fakir dan miskin yingterdapat di kampung masing-masing (Abdul-Wahabet al. 1995). Namun selepas Malaysia merdeka, satubentuk organisasi menguruskan hal-ehwal agama Islamsecara formal telah dibentuk dinamakan Majlis Agamalslam dan Adat Istiadat Orang Melayu di setiap negeribagi mentadbir perkara-perkara yang berkaitan denganhal ehwal aganra Islam dan adat istiadat orang melayu.

Majlis ini terletak dibawah naungan sultan atau rajadi negeri masing-masing. Struktur pentadbiran iniberkekalan sehingga masa kini dengan sedikit perubahan

dan perbezaan di antara satu negeri dengan negeri yang

lain (Abdul-Wahab et al. 1995).Oleh itu, urusan zakat di kebanyakan negeri

terletak di bawah Majlis Agama Islam Negeri (uerx)bagi mengendalikan segala urusan berkaitan agama dinegeri-negeri termasuklah urusan berkaitan memungutdan mengagihkan zakat. Tanggungjawab ini merupakansalah satu daripada fungsi teras dalam pentadbiranMAIN yang telah dilaksanakan sejak sekian lama(Abdul Rahim 2007). Di negeri Selangor contohnya,LZS di bawah MAIS yang merupakan organisasi yang

diamanahkan untuk menguruskan semua urusan yangberkaitan dengan zakat (Mohamedlzar.n 2010). Padamulanya pengurusan Zakat sebelum tahun 1990-antelah diuruskan oleh Baitulmal dimana, baitulmalbertanggungjawab mengendalikan urusan zakat, sedekah,

harta pusaka dan sebagainya. Pada ketika itu, pungutanzakat tidak mencerminkan potensi sebenar (LembagaZakat Selangor 2010) disebabkan oleh beberapa faktor.Pertama, penumpuan hanya kepadazakatfitrah dan padi.

Kedua, zakatharta dan zakat perniagaan tidak diberiperhatian sepenuhnya. Ketiga, kewujudan pengagihan

zakat terus kepada asnaf secara persendirian. Keempat,penerangan dan penjelasan terperinci berkenaan zakatkepada masyarakat tidak berlaku. Kelima, pengambilankakitangan tidak dapat dilakukan secara sempurna.Keenam, tiada pengkhususan kerja bagi pegawai zakat.Namun pada tahun 1994, sebuah institusi khas untukmengurus zakat telah ditubuhkan secara korporat dan

profosional yang dikenali sebagai Pusat Zakat Selangor(rzs) dan kini dikenali sebagai LembagaZakat Selangor(t-zs). Perubahan bentuk pengurusan ini adalah bertujuanuntuk menambah kecekapan pengurusan khususnyaproses pengagihan zakat bagi menambah keyakinanmasyarakat terhadap pengurusan zakat khususnya olehr-zS. Keyakinan ini boleh mendorong pembayar zakatuntuk membayar zakat kepada baitulmal atau pun LZS

yang natijahnya dapat mengurangkan bocoran kutipanzakat (Sanep & Hairunnizarn 2005).

Namun persepsi segelintir masyarakat masihberanggapan bahawa pengurusan LzS dalam aspek

Faktor Mempengctruhi Tahap Keyakinan Agihan Zakat: Kajian krhadap Masltarakat Islam di Selangor 43

agihan masih dianggap kurang memuaskan (Hairunnizam

etal.2009; Hairunnizam et al. 2010a). Masyarakat lslamdikatakan masih tidak berpuas hati dengan pengurusan

zakat oleh LZS terutamanya ketidakyakinan segelintirindividu dengan kesungguhan LZS dalam mengurusagihan zakat. Oleh itu masih terdapat pembayar zakatyang masih terus membayar zakat secara langsung kepada

asnaf (Sanep & Hairunnizam 2005; & Sanep et al. 2006).

Walau bagaimanapun rentetan daripada persepsi negatifini,tzs perlu menyelidik dan meneliti aspek atau faktormanakah yang sangat tidak memuaskan masyarakatterutamanya golongan pembayar zakat. Menyedarikepentingan dan tanggungjawab tzs dalam mentadbirdan mengurus perkara yang melibatkan pengurusanzakat maka kajian ini dilakukan membantu LZS untukmemfokuskan kepada faktor yang perlu diberi perhatian

sewajarnya. Suhubungan itu, secara ulnumnya kajian inibertujuan untuk mengkaji faktor utama dan penting yang

mempengaruhi tahap keyakinan masyarakat terhadapperkhidmatan yang dilaksanakan oleh Lembaga ZakatSelangor (rzs) mengikut enam aspek utama iaitu faktormanusia, dan bukan manusia, pengurusan kutipan dan

agihan zakat, imej dan misi korporat serta faktor luaranyang mempengaruhi keyakinan masyarakat terhadapkualiti perkhidmatan LZS (Iman dan Sanep 20ll) .

Kajian ini dijangka boleh membantu untuk meningkatkantahap kualiti LZS yang akhirnya dapat meningkatkankeberkesanan kutipan dan a gihan zakat dinegeri Selangorterutamanya dan negeri-negeri lain amnya.

Terdapat banyak kajian telah melihat sistem zakat

dari pelbagai perspektif dan kebanyakannya bertumpukepada aspek kutipan dan agihan zakat serta strategiuntuk meningkatkan keberkesanan kutipan dan agihanzakat. Antara kajian yang telah dijalankan termasuklahkajian tentang potensi pembayaran dan kutipan zakatdi Malaysia (Abdul Hakim 2007), kajian tentangpenerimaan dan taggapan masyarakat terhadap sumberzakat yang diikhtilaf (Sanep & Hairunnizam 2005),pengagihan zakat kepada lapan asnaf (Hairunrizamet al. 2010a), persepsi amil dan penerima zakatterhadap cadangan melokalisasikan pengagihan zakat(Hairunnizam & Radiah 2010; & Radiah et al. 2010),pemantapan sistem zakat dan cukai ke arah kemajuanekonomi ummah (Mahmood Zuhdi 2007) dan peranan

agihan zakatdalam meningkatkan tahap ekonomi ummah(Patmawati 2001). Kajian-kajian tersebut bertujuanuntuk meningkatkan kesedaran masyarakat terhadapkewajipan berzakat agar jumlah kutipan zakat dapatdiperlingkatkan seterusnya menarnbahbaik aspek kualitihidup asnaf zakat terutamanya golongan fakir dan miskindengan meningkatkan agihan zakat serta menyediakanpelbagai bantuan kepada mereka. Kajian terhadap tahap

kepuasan dan keyakinan masyarakat terhadap institusizakat masih kurang dilakukan. Walau bagimanapun,terdapat kajian tentang persepsi amil dan penerima zakatterhadap cadangan melokalisasikan pengagihan zakat(Hairunnizarn & Radiah 2010; & Radiah et al. 2010) yang

antaranya bertujuan meningkatkan tahap kecekapan dankualiti pengagihanzakat. Disamping itu, terdapat kajtandijalankan mengkaji persepsi masyarakat terhadap agihanzakat dan kesannya ke atas pembayaran zakat kepadainstitusi formal, dan kewujudan bocoran pembayaranzakat antaranya disebabkan oleh faktor agihan.iakatyang tidak memuaskan hati pembayar zakat (Sanep &Hairunnizam 2005; & Sanep et al.2006). Kajian tersebutjuga membuktikan bahawa sikap kepatuhan pembayaran

zakat adalah dipengaruhi oleh persepsi masyarakatterhadap pengurusan pengagihan zakat. implikasinyakepuasan masyarakat dan keyakinan aspek pengagihan

zakat amat memainkan peranan yang penting dalammenentukan sikap masyarakat untuk memb ay ar zakat darr

membayar kepada institusi formal. Rumusnya semakintinggi kepuasan individu terhadap pengurusan zakat olehpusat zakat maka semakin tinggi kepatuhan individuuntuk membayar zakat secara formal kepada pusat zakat(Sanep et al. 2006).

Begitu juga terdapat kajian yang telah dilakukanmenunjukkan bahawa isu berkenaan persepsi negatifmasyarakat terhadap keberkesanan Majlis Agama IslamNegeri (rraem) merupakan antara kemungkinan faktoryang membantutkan usaha meningkatkan jumlah kutipanzakat oleh pusat zakat kerana terdapat di antara individumasyarakat yang mencari jalan altematif untuk membayarzakat dengan mengagihkan zakat secara terus kepadaasnaf (Anuar, 2008). Dalam kajian yang telah dijalankanmendapati bahawa persepsi masyarakat yang baikterhadap pusat zakat akan meningkatkan pembayaranzakatkepada pusat zakat dan sebaliknya. Keyakinandan kepercayaan masyarakat perlu diberikan perhatiansewajamya oleh institusi zakat agar usaha memartabatkanrukun Islam yang ketiga serta dapat menambah baiksistem keberkesanan kutipan dan agihan zakat secaraefektif dan efisien (Ahmad Shahir & Adibah 2010).

METODOLOGI KAJIAN

Sampel kajian ini ialah masyarakat Islam yang terdiridaripada penerima dan pemb ayar zakat dinegeri Selangoryang melibatkan sembilan buah daerah. Respondenteramai ditemu bual adalah di daerah Petaling iaitusebanyak 23.2oh diikuti daerah Hulu Langat (21.2%)dan Kuala Langat (ll .5%) menggunakan kaedahpensampelan secara rawak bersrata dimana respondenyang ditemubual adalah mereka yang membayar atau

berpotensi membayar zakat pendapatan serta respondenyang juga menerima zakat (asnaf). Responden dipilihberdasarkan daerah yang berbagai dan majoriti daripadamereka ditemubual di kaunter LZS setiap daerah dan dipejabat utama (Shah Alam) di negeri Selangor

Spesifikasi Model dan KaedahAnalisis Data. Kajianini cuba menganggar kebarangkalian wujud hubunganantara tahap keyakinan pengagihan zakat iaitu pernbolehtrbah pendam (lalent) dengan pernboleh ubah cerapan

44

JADUAL 1. Daerah Responden

Jurnal Ekonomi Malaysia 48(2)

yang baik. TLI menunjukkan analisis struktur momendan nilainya menghampiri 1 menunjukkan kebagusanpenyuaian yang baik dan akhirnya root mean-squareerror of approximation (nltsel): nilai menghampiri0.08 atau kurang untuk RMSEA menunjukkan kesesuaianpenganggaran ralat (Browne & Cudeck 1993; Hair etai.2006; & Hu & Bentler 1999). Kesemua indeks tersebutakan digunakan sebagai syarat utama bagi penerimaanmodel kajian ini.

HASILKAJIAN

Berdasarkan I adual 2, maj oriti responden adalah terdiridaripada perempuan (57.7%), berumur antara 3l-40tahun (3 5. 9%), berkelulusan sTpM dan ke b aw ah (3 4.8%),bekerja di sektor kerajaan (59.3%), berpendapatan antaraRM200l hingga RM3000 (31.6%) dan akhirnya ramai

JADUAL 2. Latar belakang Responden

Item Kekerapan Perafusan

Jantina:

LelakiPerempuan

Umur:20 tahun ke bawah21 hingga 30 tahun31 hingga 40 tahun41 hingga 50 tahun5 1 tahun ke atas

Status perkahwinan:BujangPerkahwinDuda/Janda

Kelulusan akademik tertinggi:SPN/STPIr.I/STAM/Sij il ke bawahDiplomaSarjana MudaSarjana,/PhD

Lain-lain

Sektor Pekerjaan:

KeraiaanSwasta

Bekerja sendiriPesara

Lain-lain

Pendapatan Bulanan:RM1000 ke bawahRMl00l - RM2000

RM200l - RM3000RM300l - RM4000RM4001 - RM5000RM5001 ke atas

Lokasi:BandarLtrar bandar

Daerah Kekerapan Peratusan

PetalingKlangKuala Selangor

Sabak BemamHulu Selangor

Sepang

Kuala LangatHulu LangatGombakJumlah

t5261

68

36

72

11

75

139

29

643

23.2

9.3

10.4

5.5

11.0

1.7

I 1.5

21.2

4.4

100.0

(observed) yang melibatkan persepsi pembayar terhadapenam faktor utama mempengaruhi keyakihan penga'lihanzakat. Kesan pengaruh setiap pemboleh ubah berkenaandiuji dengan menggunakan kaedah analisis penjelajahanfaktor (Exploratory Factor Analysis-EFA) dan kaedahanalisis pengesahan faktor (Confirmatory FactorAnalysis-CvA.) seperti yang dilakukan oleh pengkajisebelum ini (Sureshchandar et al. 2002). Data kajiandianalisis bermula dengan beberapa langkah iaitu analisisfaktor dengan menggunakan kaedah EFA dan CFA.

Ujian korelasi antara kesemua pemboleh ubah(faktor) berkenaan juga perlu dilakukan bagi mengesahkanpenggunaan pendekatan analisis faktor dan sekiranya nilaikorelasi kurang daripada 0.3 atau kesemua nilai korelasiadalah sama, maka penggunaan pendekatan analisisfaktor tidak sesuai dan boleh dipertikaikan (Hair et al.2006). Harus juga dijelaskan di sini bahawa hasil yangdiperoleh perlu terlebih dahulu diuji berasaskan Kaiser-Meyer-Olkin (ruo) measure of sampling adequacy,alpha Cronbach dan B artlett b Test of Sphericity. Ujian iniperlu signifikan pada aras keertian sekurang-kurangnya5 peratus bagi menunjukkan wujudnya korelasi antarapemboleh ubah. Ini untuk memastikan kesemua faktoryang dikaji adalah sesuai untuk dianalisis.

Berbagai indeks kebagusan penyuaian (goodnessoffit) diguna bagi menilai padanan model dengan data.Antaranya, chi-square (X2); root mean-square error ofapproximatiorz (nusre) (Browne & Cudeck,l993; &Hair et al. 2006), tucker-lewis index (rrt) dan normed

fit index (Nn) (Hair et al. 2006; & Hu & Bentler 1999),dan comparativertt index (crt) dan normed chi-square(X'?ld| (Hair et al. 2006). Bagi memantapkan kedudukankonstruk dalam model tersebut, ujian kebolehpercayaatdan kesahan konstruk dilakukan. Kebolehpercayaankonstruk juga dilakukan berpandukan kebolehpercayaankomposit (Bonett, 2002). Kesahan konstruk pulamelibatkan kesahan memusat berdasarkan nilai Nrt.Nilai menghampiri 0.9 dan lebih menunjukkan skalakesahan menuxpu yang baik. Sernentara itu, crt yangbernilai menghampiri 0.9 dan lebih menunjukkan skalasedirnensi yang baik (Bentler, 1990). Nilai RFt haruslahn.renghampiri I untuk rnenunjukkan kebagusan penyuaian

275 42.3375 57.7

41742t2147

53

0.7

29.5

3s.9

24.9

9.0

130 20.0513 78.9

7 1.1

226 34.8173 22.6r95 30.049 7.52 1.1

385 59.3

208 32.030 4.6

4 0.622 3.4

34 s.3188 29.4202 31.693 t4.s35 5.5

88 13.8

397

251

61.3

3 8.7

Fuktor Mempengaruhi Tahap Keyakinan Agihan Zakat: Kajian Tbrltadap Masyarakat Islam di Selangor 45

antara responden yang dikaji tinggal di kawasan bandar(61.3%).

Analisis Faktor (era.): Seterusnya kajian ini akanmenguji keenam-enam pemboleh ubah yang dijangkakanmempengaruhi tahap keyakinan masyarakat terhadappengagihan zakat. Key akinan masyarakat terhadappengagihan zakat oleh rzs adalah dipengaruhi olehbeberapa faktor seperti faktor manusia yang terdiridaripada kakitangan LZS, faktor bukan manusia yangterdiri daripada faktor fizikal seperti bangunan pejabat,peralatan dan sebagainya, faktor kaedah pengagihan,

faktor kaedah kutipan, faktor imej korporat LZS danakhirnya faktor luaran. Perlu difahami bahawa kelima-lima faktor terawal merupakan faktor bersifat dalamandan boleh dikawal secara langsung oleh r,zs manakalafaktor keenam iaitu faktor luaran merupakan faktor yang

tidak boleh dikawal oleh t-zs. Kesemga enam faktor inipula mempunyai beberapa item yang dijelaskan olehbeberapa pemboleh ubah berkenaan secara terperinci.Kajian ini akan menganalisis keenam-enam faktor beserta

item yang terlibat untuk melihat manakah antara item-item berkenaan mempengaruhi setiap pemboleh ubahyang dikaji dengan melihat kepada nilai faktor muatansetiap item. Perlu dinyatakan juga adalah penting untukmengesahkan kesesuaian item tersebut dalam kelompokfaktor yang dikaji. Nilai faktor muatan dan komunalitiyang tertinggi menunjukkan sumbangan yang terbesarterhadap pemboleh ubah yang dikaji. Seterusnya iniakan disokong oleh beberapa indikator kebagus suaianmodel seperti nilai peratusan varians, nilai xuo dan nilaialpha Cronbach.

Faktor Manusia: Jadual 3 menunjukkan faktormanusia disumbangkan oleh tiga pemboleh ubah utamaberdasarkan nilai muatan dan komunaliti iaitu tahapkelayakan yang baik bagi kakitangan LZS (0.889) diikutikomitmen kakitangan terhadap pelanggan (0.885) dan

JADUAL 3. Hasil Ujian daripada Analisis Faktor untukFaktor Manusia

Muatan Minr Komunalititaktor

akhimya perkhidmatan yang cekap dan berkualiti (0.866).Peratusan varian keseluruhan adalah tinggi dan baik iaitu13.54% menunjukkan kesemua item dapat menerangkanpemboleh ubah faktor manusia sebanyak 73.54"/o.Hasllkajianjelas menunjukkan tahap kelayakan, komitmen dan

tahap kualiti perkhidmatan yang diberikan merupa.kan

elemen terpenting yang perlu diberi penekanan dalamaspek pengaglhan zakat untuk meningkatkan tahapkeyakinan masyarakat Islam untuk membayar zakat diSelangor.

Faktor bukan manusia: Jadual 4 menunjukkan faktorbukan manusia disumbangkan oleh tiga pemboleh ubahutama berdasarkan nilai muatan dan komunaliti iaitukemudahan fizlkal rzs yang baik (0.879) diikuti lokasipejabat LZS yang strategik (0.820) dan penyebaranmaklumat melalui bahan bercetak (0.815). Peratusanvarian keseluruhan adalahbaik iaifi, 67 .95o menunjukkankesemua item dapat menerangkan pemboleh ubah faktorbukan manusia sebanyak 67.95% sahaja. Hasil kajianjelas menunjukkan faktor kemudahan serta infrastrukturfizlkalrzs amat penting untuk meningkatkan keyakinanmasyarakat Islam di Selangor.

Faktor kaedah pengagihan: Jadual 5 menunjukkanfaktor kaedah pengagihan zakat disumbangkan olehtiga pemboleh ubah utama berdasarkan nilai muatandan komunaliti iaitu tiada kerenah birokrasi (0.873)diikuti agihan yang cekap dan efisien (0.866) dandiyakini tiada pengaruh politik (0.866). Peratusanvarian keseluruhan adalah tinggi dan baik iaitu 73.02%menunjukkan kesemua item dapat menerangkanpemboleh ubah faktor bukan manusia sebanyak73.02%. Hasil kajian menunjukkan faktor yangperlu diberi penekanan untuk meningkatkan tahapkeyakinan masyarakat dalam aspek agihan zakatialahpengurangan birokrasi tiada bias politik serta cekapdan efisien dalam proses pengagihan.

Faktor kaedah kutipan: Jadual 6 menunjukkan faktorkaedah kutipar,zakat disumbangkan oleh tiga pemboleh

JADUAL 4. Hasil Ujian daripada Analisis Faktor untukfaktor bukan Manusia

Muatan Minr Komunalititaktor

Item

(l) tahap tanggungiawabyang tinggi

(2) yakin dan puas hati(3) komitmen pelanggan(4) perkhidmatan cekap dan

kualiti(5) tahap kelayakan baik(6) mesra pelanggan(7) dipercayai dan jujur

.850 3.9t .t/-J

.725

.783

.7 5l

.790

. t Jz

.644

ltem

Peratusan varian keseluruhan 7 3.5 4

Nota'. Min berdasarkan nilai skala likert; nilai l-sangat tidak setujuhingga nilai 5 -sangat setuju

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sar-npHng Adequacy - 0.935Bartlett's Test ofSphericity: signifikan pada aras ke erlian l'2,

. Clonbach Alpha (n) keseluruhan- 0.940: nilai= 0.70 dan lebih

rncnjelaskan keutuhan skala

kelengkapan danperalatan moden

kemudahan fizikal baiklokasi strategikbahan bercetak mudahdidapati

Peratusan varian keseluruhan 67 .9 5

Nota: Min berdasarkan nilai skala likert: nilai l:sangat tidak setujuhingga nilai 5:sangat selujuKaiser-Meyer-Olkin Measure of Sarnpling Adeqiacy : 0.799Bartlett's Test of Sphericity: signifikan pada aras ke efiian I %,

Cronbach Alpha (a) keselunrhan- 0.843: nilai- 0.70 dan lebihnren jelaskan kedulran skala

.8s 1 3.97

.885 3.94

.866 3.91

.889 3.96

.8s6 4.00

.803 4.02

(1)

(2)(3)(4)

.780 3.96 .609

.8'79 3.86 .773

.820 3.89 .672

.81 5 3.87 .664

46

JADUAL 5. Hasil U.1ian daripada Analisis Faktor untukKaedah Pengagihan

ItemMuatanfaktor

Minl Komunaliti

Jurnal Ekonomi Malaysia 48(2)

JADUAL 7. Hasil Ujian daripada Analisis Faktor untuk LnejKorporat

Muatan Minr Komunalititaktor

ltem

(l) agihan cekap dan efisien .866(2) kaedah komprehensif .857(3) telus dan adil .860(4) program basmi .827

kemiskinan berkesan(5) tiadapengaruhpolitik .866(6) tiada kerenah birokrasi .873(7) berjaya kurangjurang .831

sosio-ekonomi

Peratusan varian keseluruhan 7 3.02

3.92 .7513.90 .734

3.90 .740

3.75 .684

3.79 .7 s03.77 .7 62

3.88 .690

c1fl pengunrsan

korporat cemerlang

imej institusi Islamberwawasan

tiada rungutanmasyarakat

segala aduan ditanganidengan baik

.863 4.01

.8s l 4.03

.774 3.80

.860 3.88

.837 3.97

.865 3.93

(l)

(2)

(3)

(a)

.745

.725

.599

.740

.701

.749

Nota: Min berdasarkan nilai skala likert; nilai l=sangat tidak setujuhingga nilai 5=sangat setujuKaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequ acy : 0.9 1 2

Bartlett's Test of Sphericity: signifikan pada aras ke ertian 1%o

CronbachAlpha (o) keseluruhan: 0.938.; nilai: 0.70 dan lebihmenjelaskan keutuhan skala

JADUAL 6. Hasil Ujian daripada Analisis Faktor untukKaedah Kutipan

(5) maklumat pengunrsan

zakat memuaskan(6) hubungan erat dengan

masyarakat(7) mengurus zakat dengan

nilai terpuji

Perafusan varian keseluruhan 7l

.851

19

4.01 .725

Nota: Min berdasarkan nilai skala likert; nilai l-sangat tidak setujuhingga nilai 5:sangat setujuKaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy : 0.916Bartlett's Test of Sphericity: signifikan pada aras ke ertian 1

o%

CronbachAlpha (o) keseluruhan:0.930; nilai= 0.70 dan lebihmenj elaskan keutuhan skala

(0.865) diikuti ciri pengurusan korporat yang cemerlang(0.863) danrzs telah menangani segala aduan denganbaik (0.860). Peratusan varian keseluruhan adalahtinggi dan baik iaitu 71.19% menunjukkan kesemuaitem dapat menerangkan pemboleh ubah faktor bukanmanusia sebanyak 71.19%. Hasil kajian menunjukkanimej korporat yang perlu diberi perhatian oleh LZS ialahaspek pengurusan korporat serta berhubungan erat denganmasyarakat.

Faktor luaran: Jadual 8 menunjukkan faktor kaedahkutipan zakat disumbangkan oleh dua pemboleh ubahiaitu perundan garL zakat y ang men g galakkan pembayaranzakat seperti sistem rebet (0.878) dan suasana politikyang juga menggalakkan (0.878) Peratusan varian

JADUAL 8. Hasil ujian daripada Analisis Faktor untukFaktor Luaran

ItemMuatan Minr Komunalititaktor

(l) kutipan cekap danefisien

(2) kaedah pembayaran

mudah(3) memaksimumkan semua

potensi kutipan(4) amil berkelayakan(5) maklumat agihan telus

.884 3.96

.883 3.95

.868 3.92

.834 3.99

.800 3.87

.782

.779

.'7 54

.695

.640

Peratusan varian keseluruhan 73.01

Nota: Mir berdasarkan nilai skala likert; nilai 1-sangat tidak setujuhingga nilai 5=sangat setujuKaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy :0.884Bartleft's Test of Sphericity: signifikan pada aras ke ertian io%

Cronbach Alpha (o) keseluruhan:0.905; nilai- 0.70 dan lebihmenjelaskan keutuhan skala

ubah utama berdasarkan nilai muatan dan komunalitiiaitu kutipan zakatyangcekap dan efisien (0.884) diikutikaedah pembayaran zakatyang mudah (0.883) dan LZS

telah memaksimumkan semua potensi kutipan (0.868).Peratusan varian keseluruhan adalah tinggi dan baik iaitu73 .01 % menunjukkan kesemua item dapat menerangkanpemboleh ubah faktor bukan manusia sebanyak 73.01%.Justeru, aspek kecekapan dan keefisienan kutipan zakatperlu diberi penekanan kerana sekiranya jumlah kutipanmeningkat, maka dana zakatyang bakal diagihkan jugaakan meningkat.

Faktor imej korporat LZS: Jadual 7 menunjukkanfaktor kaedah kutipan zakat disurnbangkan oleh tigapemboleh ubah utama berdasarkan nilai rnuatan dankon-runaliti iaitu hubungan y?ng erat dengan rnasyarakat

( I ) perundangan zakat yangmenggalakkan

(2) suasana politik yang

menggalakkan

Peratusan varian keseluruhan 77

Item Y#f.n Min'| Komunaliti

.878 3.98 .770

878 3.83 .'770

02

Non'. }L4in berdasarkan nilai skala likert; nilai l-sangat tidak setujuhingga nilai 5=sangal setujuKaiser-Meyer-Olkin Measure ol Sarnpling Adequacy : 0.500Bartlett's Test of Sphericity: signifikan pada aras ke ertian I %,

Cronbach Alpha (o) keselr-rnrhan- 0.701: nilai- 0.70 dan lebihrlrenjelaskan keutuhan skala

Faktor Mempengaruhi Tahap Keyakinan Agihan Zakat. Kajian krhadap Masyarakat Islam di Selangor

keseluruhan masih lagi tinggi walaupun hanya dua itemdikaji iaitu 77.02% menunjukkan dua item ini amatbesar menerangkan pemboleh ubah faktor luaran iaitusebanyak 71.02%.

Analisis Pengesahan Faktor (cre): Ujian pengesahan

faktor digunakan bagi menjawab persoalan apakah

faktor utama di antara keenam-enam pemboleh ubahyang mempengaruhi secara signifikan keyakinan

masyarakat terhadap pengagihan zakat oleh t-ZS? Kajianini mencadangkan CFA digunakan untuk mengenalpastipemboleh ubah tersebut. Namun sebelum itu analisiskorelasi perlu dilakukan untuk memastikan keenam-enam pemboleh ubah ini adalah dalam kelompok faktoryang sama diukur melalui analisis korelasi. Jadrial 9

mendapati kesemua pemboleh ubah berkolerasi secara

positif melebihi nilai 0.3 seperti yang disarankan [20]

JADUAL 9. Korelasi Antara Pemboleh Ubah yang Diperhatikan

Pemboleh ubah pendam (l) (6)(5)(4)(3)(2)

(1) Faktor Manusia(2) Faktor bukan Manusia(3) Kaedah Pengagihan(4) Kaedah Kutiparl(5) Imej Korporat LZS(6) Faktorluaran

I.771

.730,. .736

.'739

.553

I.761.726

.741

.693

I.803 1

.843 .896 I

.607 .718 .685

Nola: Kesemua pemboleh ubah adalah signifikan pada aras keertian 1%

JADUAL 10. Analisis Pengesahan Faktor (CFA) Peringkat Pertama

Pemboleh ubah Nilai Muatan

Manusia (3 item)komitmen pelanggan

perkhidmatan cekap dan kualititahap kelayakan baik

Bukan Manusia (3 item)

kemudahan fizikal baiklokasi strategikbahan bercetak mudah didapati

Kaedah Pengagihan (j,item)tiada pengaruh politiktiada kerenah birokrasiagihan cekap dan efisien

Kaedah Kutipan (3 item)

kutipan cekap dan efisienkaedah pembayaran mudahmemaksimumkan semua potensi kutipan

Imej Korporat (3 item)hubungan erat dengan masyarakat

ciri pengurusan korporat cemerlang

Segala aduan ditangani dengan baikFaktor luaran (2 item)

perundangan zakat yang menggalakkansuasana politik yang menggalakkan

Comparative flt index (CFI)"

Bollen Relative fit index (RFI)b

Bentler Bonett coefficient (NFI)'Tucker-Lewis coeffi cient (TLI)d

Root Mean Square Error of approximation (RMSEA)'

.859

.868

.867

.829

.727

.791

.874

.867

.797

.868

.867

.841

.848

.855

.791

.766

.712

.967

.931

.953

.951

059

Nota:'nilai CFI : 0.90 dan tebih menunjukkan skala sedimensi yang baikbnilai RFI menghampiri I menunjukkan kebagusan penyuaian yang baik

'nilai NFI - 0.90 dan lebih menunjukkan skala kesahan menumpu yang baikdTL[ analisis struktur momen. Nilai rnengharnpiri I menr.rnjukkan kebagusan penyuaian yang baik

'nilai rnenghampiri 0.08 atau kurang untuk RN4SEA memrnjukkan kesesuaian penganggaran ralat* p=.000: signifikan pada aras ke enian l'11,

48

dan berkorelasi secara signifikan menunjukkan kesemuapemboleh ubah berkongsi ciri jawapan responden yangsama. Oleh itu kajian ini boleh meneruskan analisisseterusnya iaitu mengunakan CF.q.

Jadual 10 pula menunjukkan hasil cre peringkatpertama terhadap kesemua pemboleh ubah. Perbezaan

yang jelas berbeza berbanding rre adalah jumlah faktorbagi setiap kelompok faktor telah berkurangan kepada

3 faktor bagi setiap kelompok dan kekal 2 faktor untukfaktor luaran. Namun apa ya\g penting dalam cre,kebagusuaian padanan sesuatu model adalah amat penting

untuk dilihat sebelum meneruskan analisis sesuatu faktor.Didapati nilai crI : 0.967; nn = 0.93 1 ; Nrl : 0.953; rr-r :0.95 1 ; nussn : 0.059 dan kesemua nilai ini menunjukkan

model ini telah memenuhi ciri atau spesifikasi modelyang baik. Oleh itu pembentukan pemboleh ubah tahapkeyakinan masyarakat Islam (pemboleh ubah pendam)

dapat diteruskan berdasarkan keputusan tersebutmenggunakan cre peringkat kedua.

Berdasarkan Jadual 11, nilai korelasi kuasadua berganda menunjukkan peratusan varians yangsumbangkan oleh setiap pemboleh ubah manakala nilaimuatan faktor menunjukkan sumbangan setiap faktorterhadap pemboleh ubah keyakinan pengaglhan zakat.Daripada Jadual 1l juga menunjukkan faktor kaedahpengagihan zakat mempunyai variasi yang terbesarmeneran gkan keyakinan pe ngagihan zakat i aitu s ebanyak88.5% diikuti oleh kaedah kutipan iaitu sebanyak&S.3o/o.

Kajian ini juga menunjukkan kesemua pemboleh ubahyang diuji mempengaruhi tahap keyakinan pengagihan

Jurnol Ekortouti Malaysia 48(2)

zakat secara positif dan signifikan pada aras ke ertianlo/o. lni menunjukkan sekiranya kesemua faktor iniditingkatkan, tahap keyakinan pengagihan zakat akanmeningkat secara signifikan. Persoalannya manakahpemboleh ubah yang terpenting mempengaruhi tahapkeyakinan pengagihan zakat adalah bergantung kepidanilai muatan faktor tertinggi bagi setiap pemboleh ubah.

Kajian ini mendapati faktor imej korporat tzs adalahmempunyai nilai tertinggi muatan faktor iaitu 0.941.Ini seterusnya diikuti oleh faktor kutipan zakat (0.923),faktor agihan zakat (0.884), faktor bukan manusia(0.832), faktor manusia (0.810) dan akhirnya faktorluaran (0.746). Model ini juga adalah baik di manadidapati nilai cEr : 0.958; nH: 0.924; Nrr : 0.944; rr-r:0.944; RMSEA : 0.064. Kesemua nilai ini mengesahkanmodel yang dibina adalah selari dan memenuhi spesifikasimodel yang baik.

IMPLIKASIDASAR

Kesemua faktor sama ada faktor manusia atau bukanmanusia adalah signifikan mempengaruhi tahap kualitiperkhidmatan pengurusan zakat oleh rzs. Ini menyokongkajian Sureshchandar et al. (2002) yang mendapatikedua-dua faktor ini penting menyumbangkan tahapkualiti perkhidmatan sesebuah organisasi. Namunbegitu kajian ini mendapati sumbangan faktor bukanmanusia adalah melebihi faktor sumbangan manusiadan ini bertentangan dengan kajian Iman dan Sanep

IADUAL I 1. Analisis Pengesahan Faktor Peringkat Kedual

Pemboleh ubah yang diperhatikan Nilai muatan faktor (p) Korelasi kuasa dua berganda

Manusia

Bukan Manusia

Kaedah agihan

Kaedah kutipan

Imej Korporat

Faktor luaran

Comparative fit index (CFI)"

Bollen Relative fit index (RFI)b

Bentler Bonett coefficient (NFI)'Tucker-Lewis coeffi cient (TLI)d

Root Mean Square Error of approximation (RMSEA)'

.810*(.021).832*(.025).884*(.026).923*(.021).941*(.020).746*(.031)

.9s 8

.924

.944

.944

.064

.556

.657

.885

.853

.782

.693

Nola.' rPemboleh ubah bersandar ialah keyakinan pengagihan zakat. Nilai p adalah nilai terpiawai. ( ) ralat piawai untuk nilai p yang tidak terpiawai

"nilai CFI:0.90 dan lebih menunjukkan skala sedimensi yang baikbnilai RFI menghampiri I menunjukkan kebagusan penyuaian yang baik

'nilai NFI : 0.90 dan lebih menunjukkan skala kesahan menumpu yang baikdTLl analisis struktur momen. Nilai mengharnpiri I rnenunjukkan kebagusan penyuaian yang baik

"nilai rnengharrpiri 0.08 atar,r kurang untuk RMSEr\ nrcnunjukkan kesesuaian penganggalan ralal

Faktor Mempenganthi Thltap Keyakittan Agihan Zakat. Kajian Tbrhadap Masyarakat Islam di Selangor 49

(2011) yang mendapati faktor sumbangan manuslaadalah penyumbang tertinggi ierhadap tahap kualitiperkhidmatan pengurusan zakat oleh t-zS. Ini mungkindisebabkan oleh kaedah pembayaran zakat pada masa

kini adalah lebih menggunakan teknologi modenseperti pembayaran melalui mesin erM, melalui telefonpintar, secara talian online dan sebagainya. Merekaakan berjumpa pegawai sekiranya terdapat masalahpengiraan zakat atau sebarang kemuskilan berkaiatanagama Malahan kebanyakan kakitangan dan pekerjadi sektor awam ataupun swasta di Malaysia secararelatifnya berminat lebih membayar zakat pendapatan

melalui kaedah potongan gaji. Ini menyebabkanpelanggan (pembayar zakat) tidak bersemuka secara

langsung dengan faktor manusia seperti kakitangan t-zssendiri. Malah sebenarnya asnaf adalah juga pelangganperkhidmatan oleh rzs yang berurus?n secara langsungkepada LZS sekurang-kurangnya dengan amil kariah dikampung masing-masing. Situasi ini mungkin sedikitsebanyak mempengaruhi dapatan kajian ini yangmendapati sumbangan faktor bukan manusia secararelatifnya lebih tinggi berbanding faktor manusia.

Kajian mendapati faktor imej korporat adalahpenyumbang terpenting kepada tahap kualitiperkhidmatan pengurusan zakat oleh rzs. Hasil kajianinijuga selari dengan kajian Sureshchandar et. al. (2002)yang mendapati faktor imej sosial atau korporat yangdimiliki oleh sesebuah organisasi atau institusi adalahamat penting. Ia juga menyokong kajian Marken (1990)yang mendapati imej korporat adalah penting bagisesebuah institusi atau organisasi berbentuk syarikatdalam menguasai sesebuah pasaran. Imej korporat jugadikatakan amat penting kepada sesebuah msyarakatumum dalam menilai prestasi perkhidmatan ataujualan sesuatu produk (Bakhtiar et.al2007). Kajianini berpendapat imej korporat LZS amat bergantungkepada tahap kualiti (l) perkhidmatan utama yangdiberikan oleh rzs iaitu aspek kutipan dan pengagihanzakat; dan (2) sumber penggerak perkhidmatan iaitumanusia dan bukan manusia. Oleh itu apabila kedua-dua faktor ini bergerak kehadapan secara beriringan danbersepadu, maka ia akan meningkatkan imej korporatLZS yang akhirnya akan meningkatkan keyakinanmasyarakat Islam terhadap institusi zakat negeri. Iniakan meningkatkan lagi kesetiaan pelanggan kepadainstitusi tersebut secara berterusan, dimana akanmeningkatkan kutipan zakat, pengagihan zakat akandilakukan secara efisien dan efektif dan ini akhirnyaakan memerlukan sumbangan daya sumber manusiadan bukan manusia yang berkualiti tinggi. Proses iniberlaku secara berterusan yang bakal mewujudkaninstitusi zakat yang disegani dan menghasilkanperkhidmatan yang berkualiti. Perlu difahami bahawarzS bukanlah organisasi bermotifkan keuntungan namunia berkemungkinan dapat memberikan perkhidrnatanzakat yang berkualiti secara berterusan setandingdenlan perkhiduratan yang diberikan oleh organisasi

yang bermotifkan keuntungan seperti yang berlaku disektor kewangan.

KESIMPULAN

Kesemua faktor yang dikaji menunjukkan ia.amatsignifikan dan penting mempengaruhi tahap keyakinanagihan zakat. Namun begitu faktor imej korporatperlu diberi penekanan memandangkan ia amat besarpengaruhnya terhadap keyakinan agihan zakat, diikutioleh faktor kaedah kutipan dan agihan zakat. Ir,imenunjukkan bahawa faktor imej korporat, kaedahkutipan dan kaedah agihan amat penting berdasarkanjawapan diberikan oleh responden dalam menilaiLZS. Faktor luaran juga menunjukkan pengaruh yangsignifikan menunjukkan ia juga perlu diberi perhatianwalaupun pengaruhnya yang paling kecil antara kesemuapemboleh ubah. Pihak kerajaan perlu berperananmempertingkatkan suasana ekonomi yang kondusif,perluasan nilai keagam aan y ar,g tinggi melalui pelbagaimajlis ilmu akan menggalakkan pembayaran zakatdan akan meningkatkan keyakinan masyarakat Islamterutamanya p embayar zakat. Pewartaan undang-undangyang menyeluruh melalui pelbagai media kontemporarijuga perlu diperluaskan untuk menggalakan pembayaranzakat. Kesannya dijangkakan adalah jumlah kutipan zakatdapat dipertingkatkan, proses pengagihan zakat menjadilebih cekap dan telus dan ini akhimya akan meningkatkanimej rzs sebagai satu institusi zakatyatgberwibawa diMalaysia khasnya dan di dunia amnya.

RUruKAN

Abdul Aziz Muhammad. 1993. Zakat and Rural Developmentin Malaysia. Kuala Lumpur: Berita Publishing.

Abdul Hakim Amir Osman. 2007. Potensi pembayar dankutipan zakat di Malaysia. Kertas kerja dibentangkandal am Konvens y en Zakat dan Cukai Peringkat Kebangsaan

di PV/TC, Kuala Lumpur, 22-24Mei2007.Abdul Rahim Zakarta. 2007. Perkembangan dan sistem

pentadbiran zakat kontemporari. Kertas ke{a dibentangkandalam Konvens y en Zakat dan Cukai Peringkat Keban gsaan

di PwTC, Kuala Lumpur, 22-24 Mei 2007Abdul-Wahab, Mohamed et al. 1995. Malaysia (A Case study

of Zakat Management). Dlm. Institutional Framework ofZa kat : Dimens io ns and Implications,29T -37 8, disuntingoleh el-Ashker and Sirajul Haq. Jeddah: IRTV IDB.

Ahmad Shahir Makhtar & Adibah Abdul Wahab. 2010.Penguntsan zakat di negeri selangor: isu dan cabaran.Kertas Kerja ini dibentangkan dalam KonvensyenKebangsaan Perancangan dan Pengurusan Harta DalamIslam, anjuran Jabatan Syariah, Fakulti Pengajian IslamUKM, 14 Julai 2010.

Anuar Muhammad. 2008. Perception of academicians Towardzakat admi ni stration Particul arly zakat di stribution : the

case of Selangor and Kelantan. Gombak: Universiti IslamAntarabangsa Malaysia. Tidak diterbitkan

Bahtiar M.. Hassan A. B. & Nik Adzriernan A. R. 2007.Relationship betrveen corporate identity and corporate

50

reputation: A case ofa Malaysian higher education sector.Jurnal Manajemen Pemasaran 2(2): 8l-89.

Bentler, P.M. 1990. Comparative fit indexes in structuralmodels. P sy c ho I o gi c a I B tt I I et i n I 07 (2) : 238-2a6.

Bonett, D.G. 2002. Sample size requirements for testing andestimating coefficient alpha. Journal ofEducational andB ehayio ral St atis tic s 27 (4): 33 5 -3 40.

Browne, M.W., & Cudeck, R. i993. Alternative ways ofassessing model fit. Dlm. Testing Structural EquationModels, disunting oleh, K.A. Bollen and J.S. Long, 136-

162. Newbury Park, CA: Sage.

Bryne, B. M.2001. Structural Equation Modelingwith AMOS:Basic Concepts, Applications, and Programming. NewJersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.

Haiq J. F., Black W.C., Babin B.J., Anderson R.E. dan Tatham

R.L. 2006. Multivariate Data Analysis. 6'h edition. NewJersey: Prentice Hall.

Hairunnizam Wahid & Radiah Abdul Kader. (2010).Localization of Malaysian zakat distribution: Perieptionsof amil and zakat recipients. Dlm. Proceedings of SeventhInternational Conference. The Tawhidi Epistemology:Zakat andWaqfEconomy, disunting oleh inAbdul Ghafaret.at,467484.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader.

201 0a. pengagihan zakat oleh institusi zakat kepada lapan

asnaf: Kajian di Malaysia. Jurnal Pengurusan JAWHAR

4(r): r4t-170.Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad and Radiah Abdul Kader.

2009. Pengagihatzakat oleh Institusi Zakat di Malaysia:Mengapakah masyarakat Islam tidak berpuashali? JurnalSyariah 17(1):89-112.

Hu, L., & Bentler, P. M. 1999. Cut off criteria for fit indexes

in covariance structure analysis: Conventional criteriaversus new alternatives. Structural Equation Modeling6(1):1-55.

Iman, Salleh dan Sanep Ahmad. 2011. Indeks KeyakinanTerhadap Lembaga Zakat Selangor (LZS): kajian KesKakitangan Universiti Kebangsaan Malaysia. ProsidingPERKEM 2OI1

Lembaga Zakat Selangor. 20 I 0. http://www.e-zakat.com.my/sejarah-tzS/.

Mahmood Zuhdi Abd. Majid. 2007. Pemantapan sistem zakatdan cukai ke arah kemajuan ekonomi ummah. Kertaskerja dibentangkan dalam konvensyen Zakat & Crkai

Jtrrnal Ekonomi Malaysia 48(2)

Peringkat Kebangsaan di PWTC, Kuala Lumpur,22-24Mei 2007.

Mohamed Izam Mohamed Yusof. 2010. Pengurusan zakat dinegeri selangor: mengorak langkah meneraju perubahan,The 4'h ISDEV International Islamic DevelopmentManagement Conference (IDMAC 2010) ZakatTransformation: From Subsistence to Productive. 21"-22'd December 2010. Organized by: Centre for IslamicDevelopment Management Studies (tSOeV) and UniversitiSains Malaysia.

Marken, G. A. 1990. Corporate image We all have one, but fewwork to protect and project it. Public Relations Quarterly35(1):21-24.

Patmawati Ibrahim. 2007. Peranan agihan zakat dalammeningkatkan tahap ekonomi ummah. Kertas kerjadibentangkan dalam Konvensyen Zakat dan CukaiPeringkat Kebangsaan di PWTC, Kuala Lumpur, 22-24Mei 2007.

Radiah Abdul Kader, Hairunnizam Wahid & Sanep Ahmad.2010. Cadangan melokalisasikan pengagihan zakat:Persepsi amil dan penerima zakat. Seminar SEBUMI 3

2010. Penjanaan Ilmu Serumpun Ke arah KelestarianPenyelidikan dan Kecemerlangan Akademik.

Sanep Ahmad & Hairunnizam Wahid. 2005. Penerimaan dantanggapan masyarakat terhadap sumber zakat harla yatgdiikhtilaf. Islamilyat 27 : 45-65.

Sanep Ahmad & Hairunnizam Wahid. 2005. Persepsi agihanzakat dan kesannya terhadap pembayaran zakat melaluiinstitusi formal. Jurnal ekonomi Malaysia 39:5349.

Sanep Ahmad, Hairunnizam Wahid & Adnan Mohamad. 2006.Penswastaan Institusi Zakat dan Kesannya TerhadapPembayaran Secara Formal di Malaysia. InternationalJournal of Management Studies 13(2): 17 5-196.

Sureshchandar G.S., Rajendran, C. dan Anantharaman, R.N.2002. Determinants of customer-perceived service qualiry:A confirmatory factor analysis approach. Journal ofServices Marketing 16(l): 9-34.

Hairunnizam Wahid (hairun@ukm.my)Sanep Ahmad (nep@ukm.my)Pusat Pengajian Ekonomi,Fakulti Ekonomi & pengurusan

Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi,Selangor, MALAYSIA