bab 1 perkembangan final · ketujuh (rmt), 1996-2000. walaupun berlaku krisis serantau, malaysia...

Tinjauan Keseluruhan

Pada tahun 2000, aktiviti ekonomi di Malaysiaberkembang kukuh dirangsang olehpertumbuhan eksport yang teguh di sampingpeningkatan perbelanjaan dalam negeri.Keluaran dalam negara kasar meningkatsebanyak 8.5%, iaitu kadar pertumbuhan yanglebih pesat daripada unjuran terdahulu dan jauhmengatasi pertumbuhan 5.8% yang dicapaipada tahun 1999. Berikutan itu, nilai keluaransebenar telah melebihi paras pra-krisismanakala pendapatan per kapita nominalmeningkat dengan kukuh sebanyak 8.6%kepada RM13,361 (AS$3,516).

Tahun 2000 juga menandakan berakhirnyaRangka Rancangan Jangka Panjang Kedua(RRJP2), 1991-2000 dan Rancangan MalaysiaKetujuh (RMT), 1996-2000. Walaupun berlakukrisis serantau, Malaysia berjaya mencapaisasaran pertumbuhan KDNK sebanyak 7%untuk RRJP2. Semasa tempoh RMT, ekonomi

Malaysia merekodkan purata kadarpertumbuhan tahunan sebanyak 4.7%,melebihi unjuran pertumbuhan yang disemaksemula sebanyak 3% yang disasarkan untukRancangan tersebut. Pertumbuhan ekonomiMalaysia yang tinggi adalah hasil tindak balaspolisi yang pantas dan penyelarasan sektorperbankan. Keadaan ini telah membolehkanekonomi Malaysia menjadi bertambah teguhdan berdaya tahan pada tahun 2000. Inidicapai dalam persekitaran pasaran kewanganyang stabil. Sementara kadar pertukaranringgit dianggar susut nilai sedikit pada awaltahun 2000, ianya beransur-ansur meningkatdan menghampiri paras keseimbanganmenjelang akhir tahun. Kekuatan dankepesatan dalam kadar pemulihan ekonomidan sistem kewangan yang lebih kukuh sertapasaran yang stabil jelas menunjukkanketeguhan asas ekonomi negara. Ini telahmemberikan lebih ruang dalam perlaksanaanpolisi bagi menangani kejutan-kejutan luaranke atas sistem ekonomi.

Perkembangan Ekonomi

Perkilangan15.5%

Pembinaan1.6%

Perlombongan3.1%Pertanian

4%Import perkhidmatan

bukan faktor9.4%

Importbarangan

42.1% Perkhidmatan24.3%

Lain-lain 14.1%Utiliti 6.5%Perkhidmatan Kerajaan 13.4%

Pengangkutan, dll. 15.2%

Kewangan, dll. 22.5%

Perdagangan, dll. 28.3%

Permintaan barangan dan perkhidmatan bukan faktor (RM431.4 bilion)

Eksport perkhidmatanbukan faktor

7.2%

Penggunaan swasta21.9%

Eksport barangan50%

Penggunaan awam5.6%

Pelaburan swasta7.5%

1

1 Termasuk stok

Pelaburan awam7.8%

1

Graf 1.1Ekonomi Tahun 2000 (pada harga tahun 1987)

Penawaran barangan dan perkhidmatan bukan faktor (RM431.4 bilion)

Permintaan barangan dan perkhidmatan bukan faktor (RM431.4 bilion)


Keluaran benar berkembang dengan teguhsebanyak 10% pada separuh tahun pertamatahun 2000 dan kekal kukuh pada 7.2% padaseparuh tahun kedua. Eksport baranganperkilangan meningkat dengan nyata sebanyak19.1% pada separuh tahun pertama hasildaripada jumlah dan harga eksport yang lebihtinggi (masing-masing pada 12.9% dan 5.5%).Kemantapan eksport ini disebabkan olehpermintaan yang masih kukuh untuk baranganelektronik dan elektrik keluaran Malaysia sertaperkembangan pesat dalam eksport berasaskanminyak, iaitu keluaran petroleum dan kimia.Meskipun pertumbuhan global terutamanya diAmerika Syarikat, menyederhana pada separuhtahun kedua, permintaan eksport Malaysia terusmapan pada kadar yang lebih tinggi pada sukutahun ketiga, dengan eksport baranganperkilangan mencatatkan pertumbuhan yanglebih tinggi sebanyak 23.9%. Namun, eksportperkilangan menyederhana kepada 7% padasuku tahun keempat.

Menjelang akhir tahun 2000, aktiviti ekonomiglobal mulai menjadi perlahan, terutamanya diAmerika Syarikat. Ini telah membawa kepadakesan negatif ke atas eksport, terutamanyaeksport separa konduktor. Namun,syarikat-syarikat Malaysia telah berupayamenggunakan kepelbagaian produk mereka danmengambil peluang daripada permintaansektor-sektor pertumbuhan sepertitelekomunikasi dan aplikasi tanpa wayar, untukmengimbangi penyederhanaan dalam eksportsepara konduktor. Bagi keseluruhan tahun 2000,eksport kasar meningkat sebanyak 16.1% danakaun dagangan mencatat lebihan sebanyakRM60.9 bilion atau AS$16 bilion. Malaysia jugaturut mendapat faedah daripada harga minyakmentah yang lebih tinggi dan hasilnya,pendapatan daripada eksport minyak mentahmeningkat sungguhpun pengeluaran minyakadalah lebih rendah. Pendapatan daripadaeksport minyak mencakupi 9.5% daripadakenaikan dalam hasil eksport.

-150

-75

0

75

150

225

-10

-5

0

5

10

15

1996 1997 1998 1999 2000

% pertumbuhan RM bilion

Nilai KDNK benar (skala kanan)Indeks Harga Pengguna (skala kiri)Pertumbuhan KDNK benar (skala kiri)

-10

-5

0

5

10

15

20

-10

-5

0

5

10

15

20

1996 1997 1998 1999 2000

% pertumbuhan RM '000

KNK per kapita semasa (skala kanan)KNK semasa (skala kiri)KNK benar (skala kiri)

-30-25-20-15-10-505

101520

1996 1997 1998 1999 2000

perubahan tahunan, %

Keluaran Dalam Negara KasarEksport barangan dan perkhidmatan bukan faktorPermintaan agregat dalam negeri

Eksport

KDNK

Permintaan dalam negeri

Graf 1.2Pertumbuhan Pengeluaran yang Kukuh

Graf 1.3Pertumbuhan KNK dan KNK per Kapita Semasa

Graf 1.4Pertumbuhan Permintaan Dalam dan Luar NegeriKekal Kukuh

-30

-20

-10

0

10

20

30

mata peratusan % pertumbuhan

1996 1997 1998 1999 2000

Permintaan dalam negeri (skala kiri)

Eksport bersih (skala kiri)Pertumbuhan KDNK benar (skala kanan)

-15

-10

-5

0

5

10

15

Graf 1.5Sumbangan kepada Pertumbuhan KDNK Benar:Permintaan dalam Negeri dan Eksport Bersih

Jadual 1.1: Malaysia - Penunjuk Ekonomi Utama

1998 1999 2000a 2001r 1

Bilangan penduduk (juta orang) 22.1 22.7 23.3 23.8Tenaga buruh (juta orang) 8.8 9.2 9.6 9.9Guna tenaga (juta orang) 8.6 8.9 9.3 9.6Pengganguran (% daripada tenaga buruh) 3.2 3.4 3.1 3.1KDNK per kapita (RM) 12,135 12,305 13,361 13,618

(AS$) 3,093 3,238 3,516 3,584

KELUARAN NEGARA (% perubahan)

KDNK benar –7.4 5.8 8.5 5.0 - 6.0(RM bilion) 182.2 192.8 209.3 219.8 - 221.8

Pertanian, perhutanan dan perikanan –3.3 3.8 0.4 1.1Perlombongan dan kuari 0.8 –3.1 –0.5 1.4Perkilangan –13.4 13.5 21.0 8.5Pembinaan –23.0 –5.6 1.1 1.0Perkhidmatan –0.7 3.3 4.7 3.6

KNK nominal 0.9 3.8 11.2 4.4(RM bilion) 269.2 279.5 310.8 324.4

KNK benar –5.2 3.7 6.3 5.4(RM bilion) 172.8 179.2 190.5 200.8

Permintaan agregat dalam negeri benar1 –25.2 1.7 14.6 8.4

Perbelanjaan swasta2 –30.3 –3.9 15.7 7.5Penggunaan –10.8 3.1 12.4 7.0Pelaburan –55.2 –21.8 26.7 9.2

Perbelanjaan awam2 –7.6 16.1 12.3 10.4Penggunaan –6.6 16.3 1.7 12.3Pelaburan –8.4 15.9 21.7 8.9

Tabungan negara kasar (% daripada KNK) 42.0 41.1 39.5 36.5

IMBANGAN PEMBAYARAN (RM bilion)

Imbangan dagangan 69.2 86.5 79.5 71.2Eksport (f.o.b.) 281.7 318.9 372.8 389.2Import (f.o.b.) 212.5 232.4 293.3 318.0

Imbangan perkhidmatan –22.2 –32.1 –40.6 –41.3(% daripada KNK) –8.3 –11.5 –13.1 –12.7

Pindahan, bersih –9.6 –6.5 –7.7 –7.8Imbangan akaun semasa 37.4 47.9 31.2 22.1

(% daripada KNK) 13.9 17.1 10.0 6.8Rizab antarabangsa bersih BNM 3 99.4 117.2 113.5

(sebagai bulan import tertangguh) 5.7 5.9 4.5

HARGA (% perubahan)

IHPG (2000=100) 5.3 2.8 1.6 1.5 - 2.0IHPK (1989=100) 10.7 –3.3 3.1 –1.8

Upah benar bagi seorang pekerja di sektor perkilangan (% perubahan) –2.4 3.0 4.6

Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan penggenapan.

1 Ramalan bagi sektor berdasarkan pertumbuhan KDNK sebanyak 5%.2 Tidak termasuk stok.3 Berikutan penetapan kadar pertukaran ringgit/dolar AS pada bulan September 1998, semua harta dan tanggungan dalam mata wang asing dinilai semula kepada ringgit mengikut

kadar pertukaran pada tarikh kunci kira-kira dan keuntungan/kerugian penilaian tersebut telah diambilkira dalam akaun Bank pada tahun semasa.a Awalanr Ramalan

––

–


Jadual 1.2: Malaysia - Penunjuk Monetari dan Kewangan

1998 1999 2000aKEWANGAN KERAJAAAN PERSEKUTUAN (RM bilion)Hasil 56.7 58.7 61.9Perbelanjaan mengurus 44.6 46.7 56.5Perbelanjaan pembangunan bersih 17.1 21.5 25.0Imbangan keseluruhan –5.0 –9.5 –19.7Imbangan keseluruhan (% daripada KDNK) –1.8 –3.2 –5.8Jumlah perbelanjaan pembangunan bersih sektor kerajaan 46.8 48.5 59.0Imbangan keseluruhan sektor kerajaan (% daripada KDNK) –1.3 0.7 –2.9

HUTANG LUAR NEGERIJumlah hutang (RM bilion) 163.0 161.6 157.0

Hutang jangka sederhana dan panjang 130.9 138.7 139.4Hutang jangka pendek 32.1 22.9 17.5

Nisbah khidmat bayaran hutang (% daripada eksportbarangan dan perkhidmatan)Jumlah hutang 6.7 6.0 5.0Hutang jangka sederhana dan panjang 6.0 5.5 4.7

Perubahan 1998 Perubahan 1999 Perubahan 2000RM bilion % RM bilion % RM bilion %

WANG DAN PERBANKANBekalan wang M1 –9.2 –14.6 19.3 35.7 4.7 6.5

M2 4.3 1.5 40.7 13.7 17.5 5.2M3 10.6 2.7 33.1 8.3 21.9 5.0

Deposit sistem perbankan –1.3 -0.3 20.4 4.7 14.6 3.2Pinjaman sistem perbankan 5.4 1.3 1.1 0.3 23.2 5.4

Perkilangan 1.9 2.9 0.5 0.7 2.2 3.4Sektor harta benda yang luas 9.6 6.8 4.0 2.6 8.0 5.2Perkhidmatan kewangan, insurans dan perniagaan 1.8 5.0 –3.8 –10.1 0.4 1.3

Nisbah pinjaman-deposit (purata pada akhir tahun) 91.4 83.2 84.4

1998 1999 2000% % %

Kadar faedah (purata pada akhir tahun)

Antara bank 3 bulan 6.46 3.18 3.25

Bank perdaganganDeposit tetap: 3 bulan 5.83 3.33 3.47

12 bulan 5.74 3.95 4.08Deposit tabungan 3.87 2.76 2.72Kadar berian pinjaman asas (BLR) 8.04 6.79 6.78

Syarikat kewanganDeposit tetap: 3 bulan 6.43 3.49 3.52

12 bulan 6.57 4.13 4.21Deposit tabungan 5.01 3.50 3.44Kadar berian pinjaman asas (BLR) 9.50 7.95 7.95

Bil Perbendaharaan (3 bulan) 5.31 2.71 2.98Sekuriti Kerajaan (1 tahun) 5.79 3.37 3.36Sekuriti Kerajaan (5 tahun) 6.66 5.21 4.80

1998 1999 2000% % %

Perkembangan Ringgit (pada akhir tahun)Perubahan berbanding komposit –0.2 –1.3 3.2Perubahan berbanding SDR –1.8 2.7 5.2Perubahan berbanding AS$1 2.3 0.0 0.0

1 Ringgit telah ditetapkan pada kadar RM3.80=AS$1 pada 2 September 1998.a Awalan

Operasi fiskal merupakan satu lagi sumberrangsangan yang penting kepada pertumbuhanyang lebih tinggi pada tahun 2000. Keadaanekonomi dan kewangan yang stabil memberikelonggaran kepada Bank Negara Malaysia(BNM) untuk melaksanakan polisi monetari yangakomodatif bagi menyokong prosespertumbuhan. Hasil daripada faktor-faktor yangsaling mendorong – permintaan luaran yangsemakin teguh, dorongan fiskal yang lebihkukuh dan persekitaran kadar faedah yangrendah – aktiviti sektor swasta mengukuhdengan nyata pada tahun 2000. Penggunaan

swasta kembali pulih untuk mencatatpertumbuhan yang kukuh sebanyak 12.4%apabila corak perbelanjaan dipengaruhi olehkesan pendapatan berikutan jaminan pekerjaan,pendapatan boleh guna yang lebih tinggi sertapersekitaran kadar faedah yang rendah.Sementara itu, pertumbuhan dalam pelaburanswasta yang kurang menggalakan pada tahun1999, berkembang dengan pesat pada tahun2000. Perbelanjaan pelaburan sektor swastayang mencatatkan pertumbuhan negatif padatahun 1999 mengukuh dengan nyata padakadar positif 26.7% pada tahun 2000.Khususnya, pelaburan swasta yang lebih tinggitelah dicatat oleh industri-industri di sektorperkilangan dan perkhidmatan berikutanpeningkatan dalam kapasiti dan pelaburan baruyang dilaksanakan untuk memenuhi permintaanyang meningkat.

Dengan aktiviti pelaburan yang semakin kukuh,potensi pengeluaran, iaitu paras optimapengeluaran berasaskan stok modal dan tenagaburuh yang sedia ada dalam ekonomi, telahkembali ke arah aliran pertumbuhan danberkembang sebanyak 2.9% pada tahun 2000.Sungguhpun begitu, jurang pengeluaran telahmengecil kepada hanya 1.3% daripada potensipengeluaran pada tahun 2000, memandangkanpengeluaran sebenar berkembang pada kadaryang lebih pantas. Jurang pengeluaran iniyang mengukur paras kapasiti lebihan dalamekonomi adalah paling ketara pada suku tahunketiga 1998 iaitu sebanyak 12.3% daripadapotensi pengeluaran (butiran terperinci terdapatpada Kotak Putih).

Sungguhpun harga minyak melambung tinggidan terdapat penurunan dalam lebihankapasiti serta keadaan permintaan danpekerjaan yang teguh, tekanan inflasi telahdapat dibendung. Indeks Harga Penggunahanya meningkat sebanyak 1.6% berikutankadar pertukaran yang stabil dan inflasi yangrendah di luar negara. Punca utama kenaikandalam harga adalah berikutan beberapaperubahan yang bersifat sekali sahaja,termasuk kenaikan dalam tambang bas, hargapetrol dan gas serta kadar cukai yang lebihtinggi ke atas minuman beralkohol dan

tembakau. Inflasi bukan makanan adalahlebih rendah pada 1.3% (1999: 1.6%).

Sementara itu, tahun 2000 juga turutmenyaksikan keadaan pasaran buruh pulihdengan nyata. Pertumbuhan ekonomi yangkukuh telah membuka lebih banyak peluangpekerjaan di samping mengurangkan jumlahpemberhentian pekerja. Oleh yang demikian,kadar pengangguran dianggar menyusut kepada3.1% (1999: 3.4%), jauh di bawah kadar gunatenaga penuh sebanyak 4%. Dari segi upah,pihak majikan telah dapat menaikkan gaji parapekerja berikutan pemulihan dalam keuntungan.Walau bagaimanapun, pemulihan dalamproduktiviti pada amnya adalah lebih tinggidaripada kenaikan dalam upah. Namun, tekananinflasi akibat kenaikan upah kekal rendah.

Dari segi penawaran pula, pertumbuhan dalampengeluaran disokong oleh pertumbuhan yangberterusan dalam sektor perkilangan danperkhidmatan. Terdapat peningkatan yangnyata dalam pengeluaran dan kapasitipenggunaan, mencapai tahap melebihi 80% dibeberapa industri (contohnya industri elektronik,barangan elektrik, kimia dan keluaranpetroleum). Purata kapasiti penggunaan adalah77% pada tahun 2000 berbanding 75.5% padatahun 1999. Tidak termasuk industripemprosesan di luar estet, purata penggunaankapasiti adalah lebih tinggi pada 83% (1999:80%). Di sektor perkilangan, nilai ditambahmeningkat dengan kukuh sebanyak 21%,dengan peningkatan yang nyata dalampengeluaran industri berorientasikan eksport

Permintaan luaran yang teguh, operasi fiskal yang mengembangdan pasaran kewangan yang stabil telah menyebabkan peningkatan nyatadalam aktiviti sektor swasta. Pertumbuhan dicapai ketika asas-asas ekonomisemakin mengukuh.


Potensi Pengeluaran Ekonomi Malaysia

Unjuran terbaru BNM bagi potensi pengeluaran menunjukkan yang ianya telah kembali semula kearah aliran pertumbuhan dan menjadi lebih kukuh pada tahun 2000. Jadual di bawahmenunjukkan potensi pengeluaran berkembang sebanyak 1.8% dalam tempoh 1999–2000,berbanding pertumbuhan KDNK sebanyak 7.2% yang dicatatkan pada tempoh yang sama. Inidisebabkan oleh pertumbuhan yang lebih perlahan dalam kedua-dua pelaburan dan guna tenagaiaitu masing-masing sebanyak 8% dan 1.7% dalam tempoh 1999-2000, berbanding 14.1% dan3.9% masing-masing dalam tempoh 1992-1997.

Memandangkan pengeluaran benar telah berkembang pada kadar yang lebih pantas berbandingpotensi pengeluaran, jurang pengeluaran terus mengecil pada tahun 2000. KDNK benarmeningkat sebanyak 8.5% pada tahun 2000 berbanding kenaikan sebanyak 2.9% dalam potensipengeluaran, justeru menjadikan jurang pengeluaran menguncup kepada 1.3% daripada potensipengeluaran pada tahun 2000. Jurang pengeluaran adalah amat ketara pada suku tahun ketigatahun 1998 iaitu pada 12.3% daripada potensi pengeluaran.

Selaras dengan unjuran terdahulu, keanjalan jangka pendek buruh terus mengatasi keanjalanmodal. Dengan yang demikian, firma-firma dapat mencapai tahap pengeluaran yang lebih tinggidalam jangka pendek dengan mengupah lebih ramai tenaga kerja tanpa menambah pelaburanmodal. Keanjalan modal yang rendah dalam jangka masa pendek adalah disebabkan olehpelaburan yang besar dalam projek infrastruktur yang mempunyai tempoh penyiapan yang panjangsebelum memberikan pulangan hasil.

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

-15

-10

-5

0

5

10

15

KDNK benar (penyelarasan bermusim)

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Keluaran potensiJurang keluaran (skala kanan, % daripada keluaranpotensi)

RM bilion %

Keluaran potensi

KDNK benar

Jurang keluaran

Graf 1.6KDNK Benar, Keluaran Potensi dan Jurang Keluaran

Jadual 1.3Keluaran Benar dan Keluaran Potensi

1992-1997 9.2 8.3 14.1 3.9

1998 –7.4 0.7 –43.0 –1.7

1999 5.8 0.8 –5.9 1.5

2000 8.5 2.9 24.1 2.0

1999-2000 7.2 1.8 8.0 1.7

KDNK benar Keluaran potensi Tenaga buruh

Perubahan tahunan dalam %Tempoh

Pelaburan

(31.6%) dan industri berorientasikan pasarantempatan (17.2%). Tanpa mengenepikan faktorpemulihan dalam kadar pertumbuhan padatahun 1999, satu rekod baru telah dicapai dalampengeluaran perkilangan pada tahun 2000.

Mencerminkan pertumbuhan keseluruhanekonomi, nilai ditambah sektor perkhidmatanterus meningkat sebanyak 4.7%. Perkembanganini adalah disebabkan oleh peningkatan yangberterusan terutamanya dalam subsektor utiliti;pengangkutan, penyimpanan dantelekomunikasi; dan perniagaan borong danruncit, hotel dan restoran. Pertumbuhan initelah disokong oleh permintaan dalam negeri disamping peningkatan yang nyata dalam jumlahketibaan pelancong.

Nilai ditambah sektor pembinaan kembali pulihuntuk mencatat pertumbuhan positif sebanyak1.1% (-5.6% pada 1999). Pemulihan dalamaktiviti pembinaan ini didorong olehperbelanjaan Kerajaan di bawah program dasarfiskal dan peningkatan aktiviti dalam projek-projek infrastruktur di samping kekukuhanaktiviti dalam subsektor rumah kediaman yangdidorong oleh asas permintaan yang teguh,terutamanya terhadap rumah kediaman padaharga yang mampu dimiliki. Lebihan bekalansektor harta tanah kekal tinggi terutama bagisektor ruang pejabat dan runcit walaupunkadar penghunian ruang pejabat menjadi stabilsementara ruang runcit meningkat sedikit padasembilan bulan pertama tahun 2000.

Di sektor pertanian, nilai ditambah meningkatsedikit iaitu sebanyak 0.4% disebabkanterutamanya oleh pengeluaran yang lebihperlahan bagi minyak sawit mentah dan jugaoleh kemerosotan dalam pengeluaran getah dankoko yang berterusan. Sementara itu, nilaiditambah sektor perlombongan juga merosot,tetapi pada kadar yang lebih sederhana.Pengeluaran minyak mentah menurun sebanyak0.9%. Walau bagaimanapun, pengeluaranminyak mentah hanya berkurangan sedikitdaripada sasaran pengeluaran sebanyak 610,000

tong sehari untuk tahun 2000. Ekoranpermintaan dari dalam dan luar negeri yanglebih tinggi, pengeluaran gas asli meningkatpada tahun 2000 (9.7%).

Kedudukan imbangan pembayaran kekalmemuaskan pada tahun 2000. Lebihan akaunsemasa yang besar telah dapat menampungaliran keluar untuk pembayaran semula hutangdan pelaburan luar negeri oleh rakyat Malaysia,justeru menghasilkan lebihan dalam imbanganasas (akaun semasa dan akaun modal jangkapanjang). Untuk tahun 2000 secarakeseluruhannya, terdapat aliran keluar bersihdana jangka pendek.

Akaun dagangan mencatat lebihan sebanyakRM79.5 bilion atau AS$20.9 bilion untukmengimbangi defisit akaun perkhidmatan danpindahan. Seterusnya, akaun semasa dianggarmencatat lebihan sebanyak RM31.2 bilion(AS$8.2 bilion) atau 10% daripada KNK (1999:17.1% daripada KNK). Sementara itu,pembayaran semula pinjaman luar negeri danpelaburan di luar negara oleh rakyat Malaysiameningkat pada tahun 2000 dengan kemasukanberterusan pelaburan langsung asing berikutanpelaburan baru di sektor perkilangan,perkhidmatan dan minyak. Akaun modal jangkapendek dianggar terus mencatat aliran keluarbersih yang besar sebanyak RM36 bilion padatahun 2000, disebabkan oleh peningkatandalam aset luaran bank komersil, pembayaransemula pinjaman jangka pendek oleh bankkomersil dan sektor swasta bukan bank,peningkatan kredit perdagangan dan mudahtunai serta penghantaran balik dana oleh parapelabur portfolio pada separuh tahun kedua.

Secara keseluruhan, imbangan dagangan danaliran masuk pelaburan langsung asing yangteguh di samping pengeluaran daripada pinjamanasing telah memberikan kedudukan yang selesabagi menampung aliran keluar modal jangkapendek. Seterusnya, rizab antarabangsa bersihBNM kekal kukuh dan berjumlah AS$29.9 bilionpada akhir tahun 2000, cukup untuk membiayai

Walau bagaimanapun, dalam jangka masa panjang, keanjalan modal jauh lebih tinggi daripadaunjuran terdahulu yakni lebih kurang 0.4 (unjuran dahulu kira-kira 0.2), menunjukkan bahawapulangan modal adalah lebih tinggi pada tahun 2000. Perkembangan ini disokong olehpeningkatan dalam kadar kapasiti penggunaan di mana pelaburan dalam infrastruktur pada tahun1990an mula menyumbang kepada pengeluaran yang lebih tinggi.


4.5 bulan import. Kedudukan mudah tunailuaran Malaysia pulih pada tahun 2000, denganrizab sebanyak 6.5 kali hutang luar negeri jangkapendek berbanding 5.1 kali pada tahun 1999.Pada akhir bulan Februari 2001, paras rizabberjumlah RM110.1 bilion (AS$29 bilion), cukupuntuk menampung 6.3 kali pinjaman luar negerijangka pendek dan membiayai 4.3 bulan importtertangguh. Rizab tersebut boleh digunakan dantidak membebankan.

Kedudukan hutang luar negeri dan profilkematangan hutang Malaysia bertambah baikpada tahun 2000. Hutang luar negeri jangkapendek terus berkurangan dan mencakupihanya 11% daripada jumlah hutang luar negeridan 15.4% daripada rizab asing. Termasukhutang jangka sederhana dan jangka panjangyang perlu dijelaskan pada tahun 2001, nisbahpinjaman jangka pendek kepada jumlah hutangkekal rendah pada 21%. Penyusutan dalamhutang jangka pendek telah mengurangkanrisiko kepada ekonomi, khususnya keadaanmudah terjejas sektor perbankan kepada potensikejutan. Daripada jumlah hutang luar negerijangka sederhana dan panjang, sebanyak 70%mempunyai baki tempoh matang lebih daripadatiga tahun. Secara keseluruhan, nisbah hutangkepada KNK telah menurun daripada parastertinggi sebanyak 64% pada akhir tahun 1997,kepada 57.8% pada akhir tahun 1999 dan50.5% pada akhir tahun 2000.

Pada tahun 2000, prestasi pertumbuhanekonomi yang sangat kukuh juga dapat dilihatdalam sektor perbankan. Keuntungan sistem

perbankan meningkat, dengan kenaikansebanyak 107.5% dalam keuntungan sebelumcukai kepada RM9.7 bilion (1999: RM4.7 bilion).Jumlah ini melebihi paras pra-krisis (RM7.7bilion pada tahun 1997). Kualiti aset sistemperbankan juga pulih, dengan nisbah pinjamantidak berbayar (NPL) sistem perbankan kekalrendah pada 6.3% (mengikut klasifikasi 6 bulan)atau 9.6% (mengikut klasifikasi 3 bulan) padaakhir tahun 2000. Prestasi keuntungan institusiperbankan dan ekonomi yang lebih baik telahmengukuhkan lagi kedudukan modal sistemperbankan dengan nisbah modal berwajaranrisiko (RWCR) kekal melebihi paras 12% padatahun 2000. Begitu juga, nisbah modal terassistem perbankan terus kukuh pada 10.5%.

Pengurusan Ekonomi MakroPada awal tahun 2000, terdapat kebimbanganbahawa pertumbuhan ekonomi di negara-negara perindustrian, terutamanya ekonomiAmerika Syarikat, mungkin menjadi perlahanpada tahun 2000. Dengan itu, teras pengurusanekonomi makro pada tahun 2000 ditumpukanke arah mengekalkan pertumbuhan mapanpermintaan dalam negeri bagi mengimbangisebarang kemungkinan penyusutan dalampermintaan luaran. Pada masa yang sama,matlamat jangka panjang pengurusan ekonomimakro ialah untuk terus mengekalkan kestabilansupaya pertumbuhan mapan jangka panjangtidak terjejas. Oleh itu, perhatian telah diberikanuntuk memastikan supaya dasar berorientasikanpertumbuhan tidak mewujudkan sumberketidakstabilan yang baru kepada ekonomi.Teras utama untuk mengekalkan keseimbanganini adalah melalui pembentukan danperlaksanaan dasar yang teliti.

Untuk mencapai pertumbuhan yang mapandengan kestabilan harga pada jangka masasederhana dan panjang, tumpuan dasar adalahke arah mempercepatkan penstrukturan semulasektor ekonomi, kewangan dan korporat bagimengurangkan halangan struktural yangmungkin mempengaruhi daya saing negara.Hasil gabungan dasar ekonomi makro berhematdan usaha-usaha penstrukturan semula, asasekonomi negara telah pulih dengan nyata.Keadaan ekonomi yang stabil berserta asas yanglebih kukuh telah membolehkan tumpuan dasardialihkan daripada mengurus risiko jangkapendek kepada pembentukan dasar jangkasederhana dan panjang untuk mencapaiWawasan 2020. Dengan persekitaran

Jadual 1.4Kedudukan Kewangan Sistem Perbankan

ModalNisbah modal utama (%) 8.7 10.1 10.5Nisbah modal berwajaran risiko (RWCR) (%) 11.8 12.5 12.4

Pinjaman Tidak Berbayar Bersih (NPL)

(Klasifikasi 3 bulan)Sistem perbankan (%) 13.6 11.0 9.6 Sistem perbankan (RM juta) 52,927 40,631 37,463

(Klasifikasi 6 bulan)Sistem perbankan (%) 8.1 6.4 6.3Sistem perbankan (RM juta) 31,675 23,849 24,773

Peruntukan am/Jumlahpinjaman bersih (6 bulan, %) 2.0 1.9 1.9

Nota: Mulai Jun 1999, jadual ini mengambil kira institusi perbankan Islam.

1998 1999 2000

antarabangsa yang sentiasa berubah, tumpuandasar tersebut juga telah diubah suai bagimemastikan Malaysia dapat memperkukuhkandaya tahan serta mencapai matlamatnya dalamsuasana ketidaktentuan yang semakinmeningkat di pasaran kewangan antarabangsa.

Pada tahun 2000, Kerajaan telah mengekalkandasar fiskal berkembang untuk merangsangpermintaan dalam negeri. Pakej rangsanganfiskal yang diperkenalkan dalam Belanjawantahun 2000 untuk mengukuhkan permintaandalam negeri mengandungi langkah-langkahpercukaian dan bukan cukai. Langkah-langkahuntuk menggalakkan penggunaan termasuklahpengurangan menyeluruh satu mata peratusanpada kadar cukai pendapatan individu,pengurangan cukai yang lebih besar danpenyelarasan gaji bagi kakitangan awam sertapengurangan dalam duti import bagi barang-barang pengguna. Berbagai insentif jugadisediakan untuk menggalakkan pemilikanrumah bagi mengurangkan lebihan dalambekalan sektor rumah kediaman. Di sampinglangkah-langkah untuk mengurangkan kosoperasi perniagaan, Kerajaan juga telahmempergiatkan usaha untuk menarik pelaburanyang berkualiti tinggi melalui pembentukanJawatankuasa Peringkat Tertinggi diKementerian Kewangan yang menawarkan pakejpelaburan istimewa bagi menarik pelabur kesektor sasaran. Langkah-langkah tersebut telahmengukuhkan perbelanjaan pengguna dankeyakinan pelabur.

Dari segi peruntukan perbelanjaan KerajaanPersekutuan, keutamaan telah diberi kepadapendidikan dan latihan kemahiran,pembangunan luar bandar, pertanian danperumahan kos rendah dan perkhidmatankesihatan serta pembangunan perindustrian daninfrastruktur. Ini bertujuan untuk menambahperuntukan kepada projek yang mempunyairantaian yang kukuh kepada ekonomi bagimemastikan rangsangan maksimum kepadapertumbuhan, aliran keluar yang minimum darisegi import di samping memenuhi matlamatsosio ekonomi. Memandangkan terdapatkeperluan untuk meningkatkan rangsanganfiskal, defisit fiskal meningkat kepada 5.8%daripada KDNK, berbanding 4.1% daripadaKDNK seperti yang diumumkan semasaBelanjawan tahun 2000. Walau bagaimanapun,akaun semasa Kerajaan Persekutuan terusberada dalam lebihan pada tahun 2000.

Sepanjang tahun 2000, Kerajaan telahmeningkatkan usaha untuk memastikan pakejrangsangan fiskal dilaksanakan dengansepenuhnya. Langkah-langkah telah diambiluntuk mempercepatkan perlaksanaan denganmenggunakan konsep "Turnkey, Design and BuildConcept" dan mempermudahkan prosedurjaminan. Bagi projek-projek yang telahdiluluskan, Kerajaan telah melaksanakanbeberapa langkah pengawasan bagi memastikanpembayaran yang cepat dan penyempurnaanprojek mengikut jadual. Ini termasuklahmembentuk satu Unit Pembayaran Lewat bagimenangani aduan pembayaran lewat yangdihadapi oleh para pembekal dan kontraktor,memberi lebih fleksibiliti kepada agensi Kerajaandalam menguruskan projek dan pembayaran disamping membentuk satu pasukan khas bagimemastikan perlaksanaan projek adalahmengikut jadual. Berikutan perlaksanaanlangkah-langkah tersebut, Kerajaan telahmengeluarkan perbelanjaan sebanyak RM27.9bilion daripada keseluruhan jumlah perbelanjaanpembangunan yang diperuntukkan sebanyakRM28.3 bilion untuk tahun 2000.

Satu lagi perkembangan penting ialah dasarfiskal didapati berkesan dalam menghidupkansemula keyakinan pengguna dan pelabur disamping mengekalkan kekukuhan imbanganpembayaran. Dengan menumpukanperbelanjaan Kerajaan kepada projek yangmempunyai rantaian dalam negeri yang tinggi,sektor Kerajaan tidak menyumbang kepadapengurangan dalam lebihan akaun semasadalam imbangan pembayaran. Lebihan yanglebih rendah (10% daripada KNK pada tahun2000 daripada 17.1% pada tahun 1999) adalahdisebabkan terutamanya oleh peningkatandalam aktiviti sektor swasta berikutan importyang lebih tinggi bagi sektor perkilangan danpembayaran perkhidmatan yang lebih tinggi.

Meskipun defisit fiskal adalah lebih besar,hutang terkumpul Kerajaan Persekutuan dapatdibendung pada paras 37% daripada KDNKpada tahun 2000. Kedudukan yang kukuhdalam kewangan Kerajaan adalah disebabkanoleh hutang luar negeri yang rendah (15%daripada jumlah hutang Kerajaan Persekutuan).Kedudukan tersebut dapat dikekalkan berikutantabungan dalam negeri yang tinggi (39.5%daripada KNK) telah membolehkan Kerajaanmembiayai defisit fiskalnya terutamanyamelalui sumber-sumber dalam negeri yang


bukan bersifat inflasi. Sungguhpun, Kerajaanmemperoleh dananya melalui pasaran modalantarabangsa, jumlah tersebut hanyamenyumbang sebanyak 6.4% daripada danabersih yang diperoleh oleh Kerajaan. Malaysiamenerokai pasaran bon antarabangsa padabulan September 2000 dengan menerbitkansemula Nota berjumlah AS$1 bilion yang akanmatang pada tahun 2009 iaitu sebanyakAS$500 juta lagi. Terbitan tersebut menerimasambutan positif daripada pasaran denganharga terbitan semula pada tebaran sebanyak215 mata asas ke atas Perbendaharaan AS atausebanyak 10 mata asas premium ke atas bontahun 2009 yang sedia ada. Meskipun terdapat

turun naik dalam pasaran kewangan, terbitanNota berjumlah Euro 650 juta pada bulanNovember 2000 telah terlebih langganansebanyak dua kali ganda dan berada pada parastinggi nilai indikatif. Ini mencerminkan bahawapelabur berpandangan jauh melebihiketidaktentuan jangka pendek dan asasekonomi jangka panjang Malaysia.

Dasar monetari pada tahun 2000 kekalakomodatif bagi menyokong pengukuhan dalamaktiviti ekonomi. Kadar faedah yang rendahtelah mendorong pertumbuhan dalam berianpinjaman bank. Rejim kadar faedah yangrendah juga memperbaiki keupayaanperbadanan dengan meringankan bebankhidmat hutang para peminjam. Keadaan initelah memudahkan aktiviti penstrukturansemula sektor kewangan dan korporat.Terdapat juga minat yang mendalam dalampasaran sekuriti hutang swasta keranapembiayaan jangka panjang boleh ditambatpada kos yang rendah. Kadar faedah yangstabil dan rejim kadar pertukaran yang tetaptelah memastikan kestabilan dankebolehramalan keadaan pasaran, justerumenyumbang kepada pemulihan dalampenggunaan dan pelaburan.

Kadar faedah di antara Malaysia dan AmerikaSyarikat yang agak menyimpang di awalperlaksanaan rejim pertukaran tetap tidakmewujudkan sebarang keadaan ketidakstabilan.

Tambahan lagi, kadar faedah benar kekal positifbagi memastikan penyimpan juga akan terusmemperoleh kadar pulangan benar yang positif.Dengan itu, institusi perbankan telahmeningkatkan kadar deposit mereka pada bulanOgos 2000, tanpa sebarang peningkatan dalamkadar berian pinjaman pada masa yang sama.

Kadar faedah yang rendah serta keadaan mudahtunai yang berlebihan mencerminkan pendiriandasar monetari yang akomodatif di sepanjangtahun 2000. Pada tahun 2000, pinjamanterkumpul menunjukkan arah aliran menaiksemenjak bulan Februari 2000, didorong olehpertumbuhan kredit yang lebih tinggi untuk

sektor isi rumah dan perniagaan. Kelulusanpinjaman juga adalah lebih tinggi danmeningkat sebanyak 27.7%, manakala pinjamanterkumpul meningkat dengan nyata pada kadartahunan 5.4% pada akhir tahun 2000. Termasukpembiayaan melalui sekuriti hutang swasta(PDS), berian pinjaman pada asas tahunanmeningkat sebanyak 9% setakat akhir bulanDisember 2000 (1999: 6.5%). Bagi keseluruhantahun 2000, pinjaman yang dikeluarkanmeningkat sebanyak 13.4%. Pembayaran semulajuga meningkat sebanyak 4.4%, hampirmenyamai pinjaman yang dikeluarkan, justerumenyederhanakan pertumbuhan jumlahpinjaman terkumpul. Pembayaran balik yangtinggi sebahagiannya mencerminkan pinjaman

0

100

200

300

400

RM bilion

Pembayaranbalik pinjaman

Pengeluaranpinjaman

Kelulusanpinjaman

1999 2000

Graf 1.7Berian Pinjaman oleh Sistem Perbankan

Pengurusan ekonomi makro pada tahun 2000 tertumpu ke arah mengekalkanpermintaan dalam negeri. Dasar berorientasikan pertumbuhan dan penyusunansemula sektor kewangan dan korporat yang sedang berjalan telah menambahkekuatan daya saing ekonomi Malaysia.

Perubahan Peraturan Kawalan Pertukaran Asing pada tahun 2000 dan awal tahun 2001

Peraturan kawalan pertukaran asing adalah bertujuan untuk mencapai objektif-objektiftertentu. Peraturan-peraturan ini melengkapi keseluruhan polisi-polisi ekonomi makro.Peraturan-peraturan ini sentiasa dikaji semula dan perubahan ke atas peraturan-peraturan inidibuat mengikut keadaan yang berubah. Perubahan utama yang diperkenalkan dalam tahun2000 dan awal tahun 2001 adalah seperti berikut:-

Tarikh Pengumuman Perkara

"The Central Limit Order Book"14 Mac 2000 Pemegang asal sekuriti di "Central Limit Order Book (CLOB)" adalah

bebas menghantar pulang semua dana hasil daripada penjualan sekuriti yang dibeli tanpa pembayaran levi.

29 Jun 2000 Prosedur pentadbiran dikeluarkan untuk membantu klasifikasi perolehan jualan daripada sekuriti CLOB sebagai bebas daripada levi.

Sekuriti Hutang Swasta (PDS)24 April 2000 Selaras dengan tujuan menggalakkan pertumbuhan pasaran bon

tempatan, syarikat-syarikat di Malaysia diberi kebebasan untuk menerbit sekuriti hutang swasta bagi tujuan-tujuan yang dibenarkan tanpa kebenaran bertulis daripada BNM. Syarikat yang dikuasai oleh Bukan Pemastautin (NRCC) dikecualikan daripada had RM10 juta bagi penerbitan kredit tempatan dan peraturan 50:50 untuk terbitan melalui tender, iaitu melalui Sistem Tender Berautomatik (FAST).

30 Jun 2000 Garis Panduan Sekuriti Hutang Swasta dikeluarkan untuk Pengurus Utama (Lead Arrangers).

Import dan Eksport Mata Wang27 Julai 2000 Pengembara pemastautin dan bukan pemastautin tidak perlu

mengisytihar dalam Borang Perisytiharan Pengembara sekiranya jumlah mata wang termasuk cek kembara yang dibawa adalah dalam had yang dibenarkan. Untuk bukan pemastautin, pengisytiharan ini terdapat di dalam Kad Pendaratan yang dikeluarkan oleh Jabatan Imigresen.

Bank-bank Luar Pesisir Berlesen di Pusat Kewangan Antarabangsa Luar Pesisir Labuan

30 September 2000 Bank-bank Luar Pesisir Berlesen di Pusat Kewangan Antarabangsa Luar Pesisir Labuan dibenarkan melabur dalam aset/instrumen ringgit di Malaysia bagi pihak mereka sendiri sahaja dan bukan bagi pihak pelanggan mereka. Pelaburan tidak boleh dibiayai daripada pinjaman ringgit.


jangka pendek perniagaan yang menyebabkanjumlah pengeluaran dan pembayaran balikpinjaman yang tinggi. Di samping itu, terdapatbeberapa pembiayaan dan penstrukturan semulapinjaman melalui pasaran PDS.

BNM terus memantau dengan rapi aktivitipemberian pinjaman institusi perbankan padatahun 2000 bagi memastikan akses kepada danaadalah mencukupi untuk tujuan pelaburan yangberdaya maju dan produktif. Pada masa yangsama, had pendedahan institusi perbankankepada sektor harta tanah dan untuk pembeliansaham dikekalkan. BNM juga mengeluarkangaris panduan mengenai pengurusan risiko kreditdan satu laporan perundingan bagimencadangkan pindaan tambahan terhadap skopdan definisi kemudahan kredit dan pelanggantunggal. Memandangkan pentingnya untukmelahirkan kakitangan yang cekap bagimengurus dan mengawal risiko kredit dalaminstitusi perbankan, satu program akreditasi telah

diperkenalkan. Ini adalah bagi memastikanbahawa kakitangan yang terlibat dalam penilaiankredit, kelulusan dan penyemakan semula kredittelah dilatih dengan sempurna.

Bagi melengkapkan penyeliaan di premis olehpenyelia-penyelia BNM, pihak Bank akan terusmemperkukuhkan sistem pengawalseliaan di luarpremis dengan menjalankan ujian tekanan berkalake atas institusi perbankan. Ini dapat membantuuntuk mengesan bidang yang lemah di bawahsenario yang berbeza-beza. Di samping itu, satukertas rundingan mengenai langkah-langkahpembetulan yang bertepatan telah dikeluarkanpada tahun 2000, yang mencadangkan satu settindakan pengawalan yang secara automatiknyaakan dimulakan ke atas institusi perbankan yangdidapati beroperasi dalam cara yang bolehmenjejaskan kebajikan penyimpan.

Bagi memperkukuhkan daya tahan institusiperbankan, BNM telah mengumumkan pada

Tarikh Pengumuman Perkara

Kemudahan kredit tempatan yang diberi oleh institusi-institusi perbankan pemastautin kepada Syarikat yang dikuasai oleh Bukan Pemastautin

23 November 2000 Berkuat kuasa 1 Disember 2000, institusi perbankan yang dikuasai oleh bukan pemastautin di Malaysia boleh memberi kemudahan kredit sehingga maksimum 50% daripada jumlah kemudahan kredit sebuah Syarikat yang dikuasai oleh Bukan Pemastautin (NRCC), iaitudalam hal berhubung dengan kemudahan kredit yang diberi oleh institusi perbankan pemastautin. Ini adalah untuk memenuhi komitmen Malaysia di bawah Perjanjian Am Perdagangan dan Perkhidmatan (GATS). Sebelumnya, institusi-institusi perbankanyang dikuasai bukan pemastautin hanya boleh memberi kemudahan kredit sehingga maksimum 40% daripada jumlah pendanaan.

Kemudahan kredit dalam ringgit kepada Bukan Pemastautin15 Disember 2000 Berkuat kuasa 20 Disember 2000, bank-bank perdagangan dan Bank

Islam Malaysia Berhad di Malaysia adalah dibenarkan memberi kemudahan pembiayaan "intra-day" dalam ringgit tidak melebihi agregat RM200 juta dan had semalaman yang tidak melebihi agregat RM10 juta kepada syarikat broker saham bukan pemastautin dan bank kustodian global bukan pemastautin. Di samping itu, mereka juga boleh mengikat kontrak swap jangka masapendek untuk membiayai pembayaran bagi pembelian saham di Bursa Saham Kuala Lumpur tertakluk kepada syarat-syarat tertentu.

Sistem LeviSeperti yang diumumkan dalam Belanjawan 2001, sistem levi telah diliberalisasikan.

14 November 2000, yang dana modal minimumbagi kumpulan perbankan milik tempatan danmilik asing akan dinaikkan masing-masingkepada RM2 bilion dan RM300 juta berkuatkuasa 31 Disember 2001. Kedudukan modalyang lebih kukuh akan memastikan institusiperbankan berada dalam kedudukan yang lebihbaik untuk memenuhi permintaan ekonomi yangsentiasa berubah. Sehingga suku tahun pertamatahun 2001, hanya satu kumpulan perbankandomestik dan lima institusi perbankan asingmasih belum memenuhi keperluan dana modalminimum yang baru tersebut.

Di sektor korporat, langkah-langkah telahdiperkenalkan bagi mempertingkatkanpentadbiran korporat, ketelusan perlindunganpemegang saham minoriti dan piawaianperakaunan dan pendedahan maklumat yangsepatutnya. Piawaian baru tersebut telahdilaksanakan dan dikuatkuasakan oleh semuapihak berkuasa yang terlibat. SuruhanjayaSekuriti juga telah mempertingkatkan obligasipendedahan maklumat dan mengenakanperaturan yang lebih ketat bagi maklumat palsudan tidak benar dalam prospektus. Begitu juga, dibawah keperluan penyenaraian yang telah diubahsuai, berkuat kuasa 1 Jun 2001, syarikat-syarikatadalah dikehendaki menyiarkan lebih banyakbutiran terperinci mengenai operasi mereka.

Bagi mempertingkatkan perlindungan kepadapemegang saham minoriti, Kumpulan PemerhatiPemegang Saham Minoriti telah ditubuhkan.Satu kajian semula mengenai kodpengambilalihan yang meletakkantanggungjawab yang lebih tinggi terhadappengarah untuk membuat pendedahan maklumatyang penuh dan jujur kepada pemegang sahamsebelum mereka membuat pengundian padaresolusi, telah juga dijalankan. Kod Malaysiamengenai Pentadbiran Korporat telah diterbitkanpada bulan Mac 2000. Kod tersebutmenggariskan prinsip asas pentadbiran danamalan terbaik bagi syarikat-syarikat yangdisenaraikan. Keperluan penyenaraian BSKL jugatelah diubahsuaikan untuk memperbaiki tahappentadbiran korporat dan ketelusan syarikat yangdisenaraikan serta memperkukuhkanperlindungan terhadap pelabur danmeningkatkan keyakinan pelabur.

Dalam sektor kewangan, program penggabunganbagi institusi perbankan dalam negerimenunjukkan kemajuan yang

memberangsangkan. Program tersebutmenggambarkan usaha untuk mencapai satusistem perbankan yang berkesan dan berdayasaing. Setakat 31 Disember 2000, sebanyak 50daripada 54 buah institusi perbankan telahdigabungkan kepada 10 kumpulan perbankan.Satu institusi perbankan telah menyempurnakanproses penggabungannya pada 1 Mac 2001.Sebanyak tiga institusi lagi telah diberi kebenaranuntuk memulakan perbincangan dengankumpulan perbankan utama yang lain. Oleh itu,94% daripada jumlah aset sektor perbankandalam negeri telah dirasionalisasi dandigabungkan. Pada tahun 2000, perhatian jugaditumpukan kepada penggabungan industriinsurans dan broker saham. Industri insurans danbroker saham perlu diperkukuhkan bagimenghadapi persaingan yang semakin meningkatdan persekitaran yang lebih dinamik pada masahadapan. Insentif cukai juga disediakan untukmempercepatkan proses penggabungan danpenyatuan kedua-dua industri tersebut.

Penstrukturan semula sektor kewangan terusmenunjukkan kemajuan pada tahun 2000.Danaharta menyempurnakan prosespengambilalihannya pada bulan Mac 2000.Sehingga akhir tahun 2000, NPL yang diuruskanoleh Danaharta kekal pada RM47 bilion, dimana sebanyak RM37.5 bilion telah dikeluarkandari sistem perbankan. Ini mewakili lebih kurang44% daripada jumlah NPL dalam sistemperbankan. Kadar purata diskaun berwajaranbagi NPL yang diperoleh adalah sebanyak 55%.Dengan penyempurnaan pengambilalihantersebut, Danaharta telah mengalihkantumpuannya kepada pengurusan pinjaman danaset. Sehingga akhir bulan Disember tahun2000, Danaharta telah berjaya menstruktursemula sebanyak RM35.8 bilion pinjaman,dengan jangkaan perolehan semula berjumlahRM23.8 bilion. Ini bermakna kadar perolehansemula adalah sebanyak 66% daripadapinjaman terkumpul.

Danamodal, yang ditubuhkan untukmenyediakan pemodalan semula institusiperbankan, telah menyuntik sebanyak RM7.1bilion kepada 10 institusi perbankan semenjakianya diperbadankan pada tahun 1998.Berikutan keadaan ekonomi yang telah pulihdan selaras dengan program penggabungan,beberapa institusi perbankan telah membayarbalik pinjaman mereka kepada Danamodaldan mengurangkan jumlah tersebut kepada


RM3.7 bilion setakat akhir bulan Januaritahun 2001.

Disebabkan kesungguhan untuk mencapaikeputusan yang berasaskan pasaran danpemantauan rapi usaha penstrukturan semula,tanggungan untuk pemodalan dan penstrukturansemula bank ternyata kurang daripada jangkaanawal. Pembiayaan sebenar oleh Danaharta danDanamodal adalah sebanyak RM19 bilion atauAS$5 bilion, iaitu jauh lebih rendah daripadajangkaan awal sebanyak RM31 bilion atauAS$8.2 bilion. Jumlah tersebut merupakankurang daripada 7% dari KDNK.

Usaha penstrukturan semula hutang korporatyang dijalankan oleh Jawatankuasa PenyusunanSemula Hutang Korporat (CDRC) terus meningkatpada tahun 2000 apabila 42 kes yang melibatkanjumlah hutang sebanyak RM27.3 bilion telahdapat diselesaikan. Hasilnya, hanya 12 kesdengan pinjaman bernilai RM12.1 bilion yangmasih belum diselesaikan.

Penstrukturan semula hutang korporat di bawahrangka kerja CDRC merupakan proses sukarelaberdasarkan prinsip pasaran. Penyelesaian danperlaksanaan skim penstrukturan semula yangdijalankan oleh CDRC memerlukan masa danusaha kedua-dua peminjam dan pemiutanguntuk mencapai persetujuan penuh mengenaiterma dan skim penstrukturan. Objektif utamaadalah untuk memastikan bahawa skimpenstrukturan semula hutang tersebut bolehberjaya, bagi memastikan syarikat terusberoperasi dan kedudukan leveraj syarikattersebut adalah sejajar dengan asas sebenar.Dalam hal ini, selagi skim penstrukturan semulahutang tersebut boleh dijalankan dan disokongoleh semua pemegang saham perbadanan yang

mengalami masalah, isu kecepatan penyelesaiandan perlaksanaan skim tersebut tidakseharusnya menjadi kriteria utama dalammenentukan keberkesanan penstrukturansemula hutang korporat.

Di samping penstrukturan semula hutangkorporat, usaha Danaharta dan CDRC jugaditumpukan kepada penstrukturan semulaoperasi oleh penghutang korporat. Hasil kajianawal yang dijalankan bersama oleh Danahartadan BNM menunjukkan bahawa lebih separuhdaripada syarikat di mana Danaharta mempunyaipendedahan1 telah melaksanakan atau sedangmerancang untuk melaksanakan perubahandalam struktur pemilikan, struktur organisasi,strategi perniagaan dan memperbaikipentadbiran korporat. Memandangkan kesulitankewangan yang dihadapi adalah disebabkan olehpelbagai faktor, bukan semua hutang korporatmemerlukan penstrukturan semula operasi secaramenyeluruh. Dalam beberapa kes, hutangkorporat bertukar menjadi hutang tidak berbayardisebabkan oleh faktor yang di luar kawalanpeminjam, seperti kejatuhan ketara pasaransaham, penarikan semula kredit yangdiperuntukkan oleh institusi perbankan danpengurangan permintaan dan jualan. Bagi kes-kes yang lain, skim penstrukturan semula adalahlewat disebabkan oleh keperluan peraturan yangketat yang bertujuan untuk memastikan skimpenstrukturan semula adalah munasabah, bolehberjaya dan tidak mempengaruhi kestabilan padamasa hadapan. Pada masa hadapan,penstrukturan semula operasi perbadanan diMalaysia dijangka akan berterusan, dengan itumempermudahkan proses penjualan aset.

Penstrukturan industri secara menyeluruh turutdilaksanakan. Keperluan ini wujud apabila dalamsesetengah kes, penstrukturan semula syarikattidak dapat dijalankan tanpa penstrukturankeseluruhan industri. CDRC juga telahmenyiapkan kajian mengenai sistempengangkutan awam Kuala Lumpur. Satupasukan petugas yang terdiri daripada beberapaagensi Kerajaan dan pihak berkuasa telahditubuhkan untuk menerajui perlaksanaanpenstrukturan industri tersebut dan juga untukmenangani masalah hutang syarikat-syarikatberkenaan. CDRC juga telah menyiapkankajiannya mengenai penstrukturan semula

Jadual 1.5Jawatankuasa Penyusunan Semula HutangKorporat (pada akhir tahun 2000)

Diterima 75 47.2Ditarikbalik/ditolak 21 7.8Diselesaikan 42 27.3

Dipindahkan ke Danaharta 9 1.8

Diselesaikan dan sedang dilaksanakan 33 25.5

Sedang dirumus 12 12.1

Jumlah (RM bilion)Jumlah kes

1 Sampel pemilihan bagi kajian tersebut adalah berdasarkan tahap teratas 20% daripada peminjam Danaharta dan termasuksemua skim penstrukturan yang utama di Malaysia dan melibatkan perbadanan utama.

industri keluli dan telekomunikasi, sertamempertimbangkan pelbagai pilihan untukmenangani isu-isu yang melibatkan industri-industri tersebut.

Di samping usaha penstrukturan semula,terdapat tumpuan dasar yang bersepadu bagimenangani isu-isu struktural dan mengukuhkanprospek pertumbuhan melalui peningkatanproduktiviti. Perhatian yang lebih telah diberikepada peningkatan kemahiran danpembangunan ekonomi berasaskan pengetahuan.Kebanyakan daripada dasar dan cadanganperlaksanaan adalah terkandung di dalampelbagai rancangan yang diumumkan pada awaltahun 2001. Di sektor kewangan, hala tuju dasarmasa hadapan adalah terkandung dalam PelanInduk Pasaran Modal dan Pelan Induk SektorKewangan (butiran terperinci dalam Bab 5) ,yang masing-masing diumumkan pada 22Februari 2001 dan 1 Mac 2001. Hala tujukeseluruhan ekonomi yang strategik akanterkandung dalam Rangka Rancangan JangkaPanjang Ketiga, tahun 2001-2010. Manakalatumpuan dasar sektoral yang lebih khusus akanterkandung dalam Rancangan Malaysia Kelapan,tahun 2001-2005. Kedua-dua rancangantersebut akan diumumkan pada bulan April 2001.

Sejajar dengan objektif dasar jangka panjang,Belanjawan tahun 2000 menyediakan insentifcukai dan insentif-insentif lain untukmeningkatkan daya saing melalui pengurangankos operasi perniagaan, peningkatan dalamkeberkesanan dan menggalakkan pembangunanguna tenaga yang mahir dan berkemampuandalam teknologi. Beberapa insentif jugadisediakan untuk membangunkan pasaran bondan syarikat modal usaha niaga sebagaialternatif kepada sumber pembiayaan bagimengurangkan pemusatan risiko pada sektorperbankan. Di samping insentif tersebut, Kerajaantelah menubuhkan beberapa dana untukmembiayai projek-projek berteknologi tinggi dansyarikat modal usaha niaga, serta menyediakanpinjaman kepada sektor-sektor terpilih.Memandangkan terdapat potensi pertumbuhandalam sektor pertanian dan perkhidmatan,terutamanya pelancongan dan teknologimaklumat, beberapa insentif cukai dan bukancukai telah diberikan bagi mempermudahkanpeningkatan dalam produktiviti.

Penyelarasan struktural yang dijalankansemenjak tercetusnya krisis dan langkah-

langkah yang dijalankan pada dua dekad yanglepas, telah dengan nyata mengukuhkan asas-asas ekonomi. Kepelbagaian ekonomi telahmenebarkan risiko manakala penghapusanhalangan struktural telah memastikankestabilan. Hasilnya, pertumbuhan terusberjalan dalam suasana inflasi yang rendah danguna tenaga penuh. Sementara itu, kelemahandalam sistem kewangan dan ekonomi telahberkurangan. Kedudukan hutang luar negeritelah bertambah baik, manakala rizabantarabangsa BNM kekal tinggi. Sistemperbankan telah bertambah kukuh dari segipemodalan, kualiti aset dan keuntungan. Asasekonomi makro yang menggalakkan ini telahmembolehkan ekonomi Malaysia menyerapkemungkinan potensi kejutan kepada ekonomi.

Kajian Semula Mengikut Sektor

Sektor PerkilanganPengembangan aktiviti ekonomi yang kukuhpada tahun 2000 terutamanya adalah hasildaripada aktiviti perkilangan yangmenggalakan. Mencerminkan peningkatanyang nyata dalam permintaan luar negeriserta permintaan dalam negeri yang kekalkukuh, jumlah pengeluaran yang diukur olehIndeks Pengeluaran Perkilangan (1993=100)melebihi tahap 200 untuk mencatatkan saturekod baru pada bulan Oktober 2000. Bagikeseluruhan tahun 2000, pengeluaranperkilangan meningkat dengan nyata

Jadual 1.6Sektor Perkilangan: Pengeluaran

Industri berorientasikan eksport 12.8 31.6

di mana:Elektronik 21.2 44.8Barangan elektrik 2.7 28.7Tekstil dan pakaian 4.0 8.7Kayu dan keluaran kayu –7.3 4.0Pemprosesan di luar estet 24.7 11.7

Industri berorientasikan pasaran tempatan 13.1 17.2di mana:Bahan kimia dan keluaran kimia 17.1 15.1Barangan berkaitan pembinaan 14.2 18.6Kelengkapan pengangkutan 53.4 19.1Keluaran petroleum –0.3 19.9Keluaran getah 3.6 4.0Keluaran logam yang direka –1.1 33.8Keluaran makanan 5.7 16.2

Jumlah 12.9 25.0

20001999

Perubahan tahunan (%)


sebanyak 25% (1999: 12.9%), dengan itumenyumbang kepada pertumbuhan nilaiditambah yang lebih tinggi sebanyak 21%pada tahun 2000 (1999: 13.5%).Pengembangan pengeluaran perkilangan yangkukuh telah membolehkan sektor tersebut

terus mengukuhkan kedudukannya sebagaipenyumbang utama kepada KDNK, denganmeningkatkan bahagiannya kepada33.4% pada tahun 2000, daripada 30% padatahun 1999.

Pengembangan dalam pengeluaran adalahmenyeluruh dan hampir semua industri

mencatatkan kadar pertumbuhan pengeluaranyang lebih tinggi pada tahun 2000.Pertumbuhan dalam industri berorientasikaneksport sebagai satu kumpulan meningkatdengan nyata sebanyak 31.6%, berikutanpengembangan dalam permintaan sedunia yangkukuh terhadap barangan elektronik dan elektrik.Di sektor dalam negeri, pengembangan dalampermintaan oleh kedua-dua sektor kerajaan danswasta telah menyebabkan prestasi yangbertambah baik bagi syarikat-syarikat yangmengeluarkan barangan untuk pasarantempatan. Pertumbuhan dalam industriberorientasikan pasaran tempatan sebagai satukumpulan meningkat sebanyak 17.2% padatahun 2000. Memandangkan pengembangandalam jualan dan jumlah pengeluaran, bilangansyarikat yang beroperasi pada dan melebihi 80%kapasiti di sektor yang berorientasikan eksportdan juga sektor yang berorientasikan pasarantempatan telah bertambah. Yang paling nyata,industri-industri elektronik dan barangan elektriktelah beroperasi melebihi tahap 80% meskipunmengalami pengembangan kapasiti yangberterusan pada tahun 2000. Industri-industri

lain yang beroperasi melebihi 80% kapasititermasuk industri-industri tekstil dan pakaian,kimia dan keluaran kimia, keluaran petroleumserta keluaran galian bukan logam.

Industri elektronik terus mencatatkanpengembangan yang kukuh dalam pengeluarandan eksport, disokong oleh permintaan luarnegeri terhadap separa konduktor dankomponen elektronik yang kekal kukuh,disebabkan oleh perkembangan teknologimaklumat dan komunikasi (ICT) sedunia yangpesat. Terutamanya, memandangkan telefonbimbit telah menjadi lebih mampu dibeli danliputan geografi yang lebih luas,perkembangan yang pesat dalam komunikasitanpa wayar dan penggunaan sel (cellular)telah meningkatkan permintaan terhadap cipkomunikasi, terutamanya dari pasaran-pasarandi Amerika Syarikat, Jepun dan rantau AsiaPasifik. Pada masa yang sama, peningkatanpenggunaan Internet terus menyokongpertumbuhan industri tersebut. Sementara itu,perbelanjaan korporat sedunia yang bertambah

Sektor perkilangan merupakan perangsang pertumbuhan paling utamahasil daripada pertumbuhan kukuh industri berorientasikan eksport danpasaran tempatan.

0

50

100

150

200

250

0

5

10

15

20

25

30

Indeks Perubahantahunan (%)

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

1999 2000

Keluaran (skala kiri)

Eksport perkilangan (skala kanan)

Industri berorientasi eksport (skala kiri)

Industri berorientasi tempatan (skala kiri)

Graf 1.8Pengeluaran Perkilangan dan Eksport

%Perubahan

tahunan (%)

65

70

75

80

85

90

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000a

Penggunaan Kapasiti (skala kiri) Output (skala kanan)

a Awalan

Graf 1.9Penggunaan Kapasiti di Sektor Perkilangan

ke atas rangkaian infrastruktur dan bidang-bidang lain yang berkaitan ICT untukmempertingkatkan kecekapan mereka, jugamenyumbang kepada pertumbuhan industrielektronik. Malaysia, sebagai salah satu pusatpengeluaran antarabangsa yang utama bagisyarikat-syarikat multinasional elektronik yangternama di dunia, telah mendapat faedahdaripada perkembangan dalam sektor ICTsedunia yang menggalakkan ini.

Peningkatan bahagian pengeluaran daneksport elektronik telah menimbulkankebimbangan mengenai pendedahan sektorperkilangan yang semakin meningkat kepadakemerosotan dalam permintaan luar negeri.Meskipun industri elektronik adalahberorientasikan eksport, ia berjayamengekalkan daya tahannya terhadap

perkembangan luaran pada separuh keduatahun 2000. Ini adalah disebabkanterutamanya oleh kepelbagaian keluaran danpasaran, yang mana telah dapat membantumenebarkan risiko. Pada masa kemerosotansektor elektronik pada tahun-tahun lepas,struktur kepelbagaian ini telahmenyederhanakan kesan ke atas Malaysia,terutamanya segmen pasaran tertentu atautempahan bagi jenis barangan elektronik yangtertentu. Pada tahun 1996, contohnya,Malaysia kurang terjejas akibat penawaran cipDRAM yang berlebihan di pasaran duniaberbanding dengan negara-negara yang lebihbertumpu kepada pengeluaran DRAM. Begitujuga, pada tahun 2000, meskipun cip DRAMmengalami tekanan harga, permintaan yangkukuh terhadap kategori cip dan komponenelektronik seperti cip flash memory dan litarbersepadu telah menyumbang kepadapertumbuhan industri tersebut.

Pada tahun-tahun lepas, industri elektronikMalaysia telah meningkatkan daya tahannyadengan menaiki rantaian nilai pengeluaran,iaitu berpindah daripada aktiviti-aktiviti ujiandan pemasangan yang mudah kepadapengeluaran yang lebih canggih dan bernilailebih tinggi. Peningkatan dalam pengeluarandan eksport alat berkaitan maklumat dankomunikasi telah membolehkan Malaysiamengambil kesempatan dan bertindak secarapositif terhadap peningkatan permintaan hasildaripada pengembangan sektor ICT sedunia,dengan itu meningkatkan bahagianpasarannya di negara-negara Asia Pasifik

Graf 1.10Penggunaan Kapasiti Industri BerorientasikanEksport

Graf 1.11Penggunaan Kapasiti di Industri BerorientasikanPasaran Tempatan

0

20

40

60

80

100%

81

Kimia dankeluaran

kimia

Keluaranpetroleum

Keluarangalian bukan

logam

Kelengkapanpengangkutan

1999 2000a

8288

79

a Awalan

0

20

40

60

80

100%

82

Elektronik Baranganelektrik

Tekstil danpakaian

Pemprosesanluar estet

1999 2000a

86 84

50

a Awalan

Perubahantahunan (%)

Elektronik

Barangan elektrik

Tekstil dan pakaian

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

1999 2000

Graf 1.12Prestasi Sektor Berorientasikan Eksport


utama yang lain di samping Amerika Syarikat,Jepun dan Eropah.

Sementara itu, pengeluaran keluaran elektrikterus berkembang dengan nyata pada tahun2000, mencerminkan terutamanya eksportkeluaran pandang-dengar yang bernilai tinggi,iaitu, pemain cakera padat video (VCD) dancakera digital video (DVD), TV berskrin yangrata dan juga penyaman udara. Tambahanlagi, peningkatan permintaan terhadap kameravideo dan kamera tangan mudah alih,disebabkan sebahagiannya oleh permintaanyang meningkat akibat Sukan Olimpik MusimPanas, juga telah mendorong pengembangandalam pengeluaran. Langkah untukmengeluarkan keluaran elektrik yangmempunyai nilai ditambah yang lebih tinggi

telah membolehkan pekilang-pekilang Malaysiaterus meningkatkan eksport pada tahuntersebut, dengan itu terus mengekalkanbahagian pasaran dalam negara pengimportutama, iaitu, Amerika Syarikat, Jepun,Singapura, Hong Kong SAR, Australia danRepublik Rakyat China.

Pengeluaran industri berasaskan sumber yangberorientasikan eksport adalah dipengaruhi,sebahagiannya, oleh sama ada bekalan inputbahan mentah boleh diperoleh. Pada tahun2000, pertumbuhan pengeluaran keluaranyang diproses di luar estet berkembang padakadar yang lebih perlahan, berikutanpertumbuhan dalam pengeluaran minyak sawitmentah yang lebih perlahan. Pengeluarankeluaran kayu pulih pada tahun 2000,disokong sebahagiannya oleh pengeluaran kayubalak yang lebih tinggi, akibat pemulihandalam aktiviti pembalakan daripada keadaanyang lembap pada tahun 1999 apabilapengeluaran terjejas akibat keadaan cuacaburuk. Walau bagaimanapun, harga eksportpapan lapis yang lebih rendah akibatpersaingan dari Republik Rakyat China telahmenyebabkan perolehan eksport yang lebihrendah daripada keluaran kayu. Mencerminkanpermintaan yang mapan terhadap perabottempatan yang pelbagai dan mempunyai rekabentuk yang baik daripada pembeli-pembeliutama di Amerika Syarikat dan KesatuanEropah, industri perabot dan bahagiannya terusmencatatkan prestasi yang menggalakkan.

Industri tekstil dan pakaian mencatatkanpengeluaran yang lebih tinggi pada tahun 2000,

Eksport separa konduktor Malaysia (skala kiri)

Jualan Sedunia, (skala kanan)Pengeluaran separa konduktor di Malaysia (skala kanan)

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

-20

0

20

40

60

AS$ juta Perubahantahunan (%)

J J D J J D

1999 2000

Graf 1.13Perkembangan Industri Elektronik MalaysiaBerbanding Jualan Separa Konduktor Sedunia

Graf 1.14Eksport Elektronik Mengikut Destinasi

1991 2000 (Jan - Nov)

AS25.6%

Singapura24.5%

Lain-lain9.6%

Jepun9.5%

Asia Pasifik15.7%

EU15.1%

AS35%

Singapura19%

Lain-lain5%

EU14%

Asia Pasifik15%

Jepun12%

Nota: Asia Pasifik merujuk kepada Republik Rakyat China, Taiwan, Hong Kong SAR, Korea dan Australia

ekoran tempahan eksport yang lebih tinggiuntuk pakaian dan tekstil khasnya dari AmerikaSyarikat dan Hong Kong SAR. Pada masa yangsama, harga eksport tekstil yang lebih tinggijuga menyumbang kepada pertumbuhan eksportyang lebih kukuh.

Pengeluaran dan eksport industri keluarankimia, iaitu kumpulan keluaran yang terbesardalam sektor yang berorientasikan pasarantempatan, berkembang dengan kukuh padatahun 2000. Ini adalah disokong terutamanyaoleh rantaian industri tersebut yang kukuhdengan industri-industri utama yangmengeluarkan barangan elektronik dan elektrik,kelengkapan pengangkutan, baranganberkaitan pembinaan dan tekstil, sertapermintaan yang kukuh terhadap resin, bahan

kimia organik, minyak pati dan bahandandanan diri dari pasaran Asia Pasifik danAmerika Syarikat. Sementara itu, pemulihandalam pengeluaran industri keluaranpetroleum pada tahun 2000, mencerminkanpeningkatan dalam permintaan ekoran prestasiindustri kelengkapan pengangkutan yangkukuh. Kenaikan dalam harga minyak mentahpula telah meningkatkan perolehan eksportindustri keluaran petroleum.

Dalam industri kelengkapan pengangkutan,permintaan pengguna dan perniagaan yangbertambah baik terhadap kedua-dua subsektorkenderaan penumpang dan komersil telahmengekalkan pengeluaran pada tahap yangtinggi. Pengenalan model-model kereta baruoleh pengeluar kereta nasional juga telahmenyumbang kepada prestasi yangmenggalakan pada tahun ini. Selaras denganperkembangan ini, pengeluaran bahagian danaksesori kenderaan bermotor juga terusberkembang pada tahun 2000.

Mencerminkan peningkatan aktiviti dalam sektorpembinaan, keluaran bahan-bahan berkaitanpembinaan mencatatkan pertumbuhan yanglebih kukuh pada tahun 2000. Pertumbuhanadalah lebih menyeluruh dengan keluaranbarangan simen dan konkrit dan barangan kacaserta pengeluaran paip besi dan keluli yangdikimpal mencatatkan pertumbuhan yang kukuh.Sementara itu, eksport kedua-dua industrikeluaran galian bukan logam dan keluaran logamterus berkembang, disokong terutamanya olehpeningkatan eksport keluaran seramik dan jubinke pasaran Eropah serta import keluaran besi dankeluli, aluminium dan tembaga yang lebih tinggi

-60

-40

-20

0

20

40

60


Alat penyaman udara

Jumlah pengeluaran barangan elektrikAlat pandang dengar

Eksport barangan elektrik

1996 1997 1998 1999 2000

Graf 1.15Prestasi Pengeluaran dan Eksport IndustriBarangan Elektrik

Graf 1.16Prestasi Pengeluaran Pemprosesan di Luar Estet

Graf 1.17Prestasi Pengeluaran Industri Keluaran Kayu

-40

-30

-20

-10

0

10

20

1996 1997 1998 1999 2000

Keluaran kayu Kayu balak


-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

1996 1997 1998 1999 2000

Luar Estet Pengeluaran MSM



oleh pasaran serantau. Begitu juga, peningkatanaktiviti pembinaan dan pembungkusanmenyebabkan pengeluaran keluaran logam yangdireka yang lebih tinggi. Terutamanya,pengeluaran logam berstruktur, loyang,aluminium dan tembaga, keluaran dawai sertatin timah dan kotak logam berkembang dengankukuh pada tahun tersebut.

Industri keluaran getah terus menghadapipersaingan daripada negara-negara yangmempunyai ramai buruh dan berkos rendahterutamanya dalam segmen pasaran sarungtangan. Pada tahun 2000, walaupun terdapatpeningkatan yang berterusan dalam jumlahsarung tangan yang dieksport ke AmerikaSyarikat dan Eropah, pendapatan eksport

kekal rendah disebabkan oleh harga eksportyang kekal lemah. Industri keluaran kertasmencatatkan pertumbuhan pengeluaran yanglebih tinggi bagi memenuhi permintaanterhadap pembungkusan daripadakebanyakan industri, terutamanya industriyang berorientasikan eksport.

Industri-industri makanan, minuman dankeluaran tembakau juga mencatatkanpengembangan pengeluaran yang lebih tinggidalam keadaan penggunaan tempatan yangbertambah baik.

Sektor PembinaanSektor pembinaan bertukar arah untukmencatat pertumbuhan sebanyak 1.1% (1999:

Graf 1.18Prestasi Industri-industri Berorientasi PasaranTempatan

Graf 1.19Prestasi Pengeluaran dan Eksport BaranganBerasaskan Minyak1

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000


Pengeluaran barangan berasaskan minyak (skala kanan)

Eksport barangan berasaskan minyak (skala kiri)

-40

-20

0

20

40

60

80

Harga minyak (skala kiri)

Indeks

1 Merujuk kepada barangan kimia dan petroleum

-160

-80

0

80

160

240

320

-10

0

10

20

30

40

50

60


1999 2000

Keluaranberkaitan

pembinaan

Kelengkapanpengang-

kutan

KeluaranPetroleum

KeluaranKimia

Barangangetah

-100-80-60-40-20

020406080

100

1996 1997 1998 1999 2000

Pengeluaran kelengkapan pengangkutanJualan kenderaan penumpangJualan kenderaan perdagangan


Graf 1.20Prestasi Pengeluaran Industri KelengkapanPengangkutan dan Jualan Kenderaan Penumpangdan Perdagangan

-20

-10

0

10

20

30

40

50

Penggunaan swastaMinuman dan keluaran tembakau


1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Makanan

Graf 1.21Prestasi Industri Makanan, Minuman danKeluaran Tembakau Berbanding denganPertumbuhan Swasta

-5.6%), disebabkan terutamanya olehperbelanjaan Kerajaan di bawah programrangsangan fiskal, penswastaan projekinfrastruktur dan pembangunan perumahankediaman, terutamanya untuk perumahan yangmampu dibeli. Sebaliknya, aktiviti pembinaanuntuk subsektor bukan kediaman kekal lemah,akibat kapasiti yang berlebihan denganterdapatnya banyak ruang pejabat danperniagaan yang tidak berhuni.

Subsektor kejuruteraan awam mendapatfaedah daripada kenaikan perbelanjaanpembangunan Kerajaan Persekutuan yangketara, di mana sebahagian daripadanyadibelanjakan untuk projek-projek terutamanyadalam subsektor pengangkutan, pendidikan,kemudahan awam dan perumahan.Pertumbuhan dalam aktiviti pembinaan jugaberpunca daripada projek penswastaan yangdilaksanakan kembali pada tahun 1999 sepertiLebuh Raya Baru Pantai, Lingkaran Rel Ekspresdan Sistem Monorel Kuala Lumpur sertaperlaksanaan projek penswastaan baru padatahun 2000. Projek-projek baru ini termasuksebuah loji jana kuasa (Jana Manjung TNB) dansebuah projek jalan raya (Lebuh Raya Kajang-Seremban). Aktiviti pembinaan juga dijalankanke atas projek yang sedang dalam pembinaanyang berkaitan dengan jalan raya, rel, pengairandan pembentungan, pelabuhan sertapembuangan sisa. Pada akhir tahun 2000, BankPembangunan dan Infrastruktur MalaysiaBerhad telah meluluskan sebanyak RM9.7 bilionuntuk membiayai projek infrastruktur, dan

dijangka memainkan peranan yang lebihpenting sebagai pembiaya projek infrastrukturpada jangka masa sederhana.

Pengembangan dalam subsektor bukankediaman terjejas akibat lebihan penawaranruang pejabat dan perniagaan. Peningkatanbilangan dan nilai urus niaga komersil tidakketara. Dengan terdapatnya banyak ruangpejabat dan perniagaan yang tidak berhuni,aktiviti pembinaan pada tahun 2000 disubsektor ini disokong terutamanya oleh projek-projek yang sedang dijalankan yang mula dibinasebelum tahun 1999. Penyiapan ruang pejabatbaru di Lembah Klang pada sembilan bulanpertama tahun 2000 terus meningkat, melebihipeningkatan dalam permintaan. Oleh yangdemikian, kadar penghunian purata untuk ruangpejabat merosot pada tempoh tersebut. Bagiruang perniagaan pula, penawaran barudaripada penyiapan projek juga ketara. Namundemikian, permintaan terhadap ruangperniagaan menjadi kukuh disebabkan olehaktiviti ekonomi yang bertambah baik, denganitu menyebabkan kadar penghunian yang lebihtinggi bagi sektor ruang perniagaan.

Kadar sewa untuk ruang pejabat dan perniagaanutama meningkat pada tahun tersebutwalaupun kadar sewa lebih rendah berbandingparas pra-krisis. Kadar sewa untuk ruangpejabat dan perniagaan di lokasi sekunder telahterjejas oleh keadaan lebihan penawaranapabila penyewa memilih ruang komersil dilokasi yang strategik. Bagi pembangunan

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

Kawasan sewaan bersih(ribu meter persegi)

Kadar (%)

Stok

0

20

40

60

80

100

1998 1999 2000 2001a

a Anggaran oleh BNM

Sumber: NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

Kadar Penghunian (%)2

(Jan. - Sept.)

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur dan SelangorMerujuk kepada akhir tempoh2

Graf 1.22Penawaran Baru Ruang Pejabat Dibina Khas diLembah Klang1: 1999-2001

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

0

20

40

60

80

100

Kawasan sewaan bersih(ribu meter persegi)

Kadar (%)

Stok

1998 1999 2000 2001a

a Anggaran oleh BNM


Kadar Penghunian (%)2

(Jan. - Sept.)

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur dan SelangorMerujuk kepada akhir tempoh2

Graf 1.23Penawaran Baru Ruang Perniagaan di Lembah Klang1: 1999-2001


perhotelan, sebanyak 88 buah hotel baru siapdibina pada tahun 2000. Namun demikian,kadar penghunian hotel purata bertambah baikpada tahun tersebut, disebabkan olehpeningkatan ketibaan pelancong dan aktivitipelancongan tempatan. Program promosi yangaktif yang menawarkan harga yang menarikoleh para penghotel telah membantumeningkatkan kadar penghunian.

Pertumbuhan dalam subsektor kediamandicerminkan oleh peningkatan yang ketaradalam bilangan dan nilai urus niaga hartatanah perumahan. Pertumbuhan subsektorkediaman disokong oleh permintaan asas yangkukuh, terutamanya terhadap perumahan yangmampu dibeli, berikutan kadar faedah yangrendah, kenaikan pendapatan dan sentimen

yang bertambah baik. Mencerminkanoptimisme para pemaju mengenai peningkatanpermintaan, lebih banyak unit rumah diluluskanuntuk dibina oleh pemaju swasta diSemenanjung Malaysia. Sejajar denganpeningkatan kelulusan, permit penjualan danpengiklanan baru serta pembaharuan permittersebut juga meningkat pada tahun 2000.Pinjaman oleh sistem perbankan untuk hartatanah perumahan juga meningkat denganketara sebanyak RM11.2 bilion pada tahun2000. Begitu juga, pinjaman yang diluluskan

oleh kebanyakan institusi kredit perumahanjuga meningkat pada tahun tersebut (rujukkepada Jadual Tambahan 62). Pada sepanjangtahun 2000, walau bagaimanapun, kelembapandalam permintaan menjadi nyata. Prestasipenjualan pelancaran baru skim perumahanmenunjukkan arah aliran yang menurun,dengan kadar jualan merosot daripada 61%pada suku tahun pertama kepada 49%pada suku tahun ketiga. Pembeli menjadilebih berhati-hati mengenai pembelian hartatanah perumahan.

Namun demikian, mencerminkan permintaandan sentimen yang secara am bertambah baik,harga rumah meningkat pada tahun 2000.Data terkini menunjukkan bahawa Indeks HargaRumah Malaysia meningkat sebanyak 14.3%

pada separuh tahun pertama tahun 2000,walaupun indeks tersebut berada di bawahtahap tertinggi pada tahun 1997. Harga untuksemua jenis rumah mencatat kenaikan,sementara pada peringkat negeri, semua negerijuga mencatat kenaikan harga. Kenaikan hargayang secara relatif lebih tinggi dilihat di LembahKlang, Johor Bahru dan Pulau Pinang. Dibeberapa lokasi terpilih di Lembah Klang sepertiBandar Utama, Kelana Jaya dan Seksyen 17,Petaling Jaya, harga bagi harta tanah yangbertanah meningkat melebihi paras pra-krisis.

0

10

20

30

40

50

60

70

0

50

100

150

200

250

300

RM/m.per

Ruang Pejabat Utama (skala kiri)

RM/m.per

1996 1997 1998 1999 2000

Ruang Perniagaan Utama (skala kanan)

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur dan Selangor

Sumber: BNM, CH Williams Talhar & Wong Sdn. Bhd.

Graf 1.24Purata Sewa Bulanan bagi Ruang Pejabat danPerniagaan Utama di Lembah Klang1

Jadual 1.7Penunjuk Harta Tanah Kediaman

Urus niaga harta tanah kediamanBilangan 156,827 170,876Nilai (RMb) 18.5 21.6

Kelulusan 1 183,041 214,290Lesen pemaju

Baru 728 997Pembaharuan 270 416

Permit iklan dan penjualanBaru 703 969Pembaharuan 1,104 1,249

1 Unit yang diluluskan untuk pembinaan oleh pemaju swasta.

Sumber: NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta dan Kementerian dan Kerajaan Tempatan

20001999

Bilangan

Sektor hartanah terus mengalami masalah lebihan. Namun, sektorpembinaan pulih, didorong oleh program rangsangan fiskal dan permintaankukuh terhadap rumah kediaman.

Walaupun sektor harta tanah menjadi lebih baikpada tahun 2000, data terkini yang dikumpul olehPusat Maklumat Harta Tanah Negara (NAPIC),Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Hartamenunjukkan keadaan harta tanah yang tidakterjual kekal serius pada tahun 2000,terutamanya bagi subsektor ruang pejabat dan

perniagaan, yang mencakupi sebahagian besardaripada jumlah harta tanah yang tidak terjual.Walaupun tren penawaran baru ruang pejabatdan perniagaan yang akan datang, menurun padasetakat bulan September 2000, anggaran tempohmasa selama 5.3 tahun diperlukan untuk mengisisepenuhnya ruang pejabat yang sedia ada, dan4.3 tahun untuk ruang perniagaan, berdasarkankepada kadar pengisian tahunan purata sebanyak479,000 meter persegi untuk ruang pejabat dan344,000 meter persegi untuk ruang perniagaan(purata bagi tempoh 1992-September 2000.)

Dari segi lokasi di peringkat negeri, sebahagianbesar ruang pejabat yang tidak berhuniterdapat di Kuala Lumpur, yang mencakupisebanyak separuh daripada jumlah ruangpejabat yang tidak berhuni. Sebahagian besarpenawaran ruang pejabat yang akan datangjuga terdapat di Kuala Lumpur. Bagi ruangperniagaan pula, ruang perniagaan yang tidakberhuni terbahagi secara lebih rata di antaraJohor, Pulau Pinang, Kuala Lumpur danSelangor, yang secara berkumpulan mencakupitiga perempat daripada jumlah ruangperniagaan yang tidak berhuni. Sementara itu,penawaran ruang perniagaan baru yang akandatang terdapat terutamanya di Kuala Lumpur,Pulau Pinang dan Johor yang secara bersamamencakupi bahagian yang besar daripada

Jadual 1.9Ruang Pejabat dan Perniagaan - Ruang Tidak Dihuni, Penawaran Akan Datang dan PenawaranDirancang mengikut Negeri (pada akhir-Jun 2000)

Kuala Lumpur 1,283 1,759 t.d. 269 659 t.d.

Selangor 485 172 12 214 37 0

Johor 222 198 460 290 183 859

Pulau Pinang 179 158 47 287 367 19

Negeri Sembilan 21 58 104 54 60 64

Perak 41 66 4 81 4 0

Melaka 12 0 0 47 10 0

Kedah 18 13 0 73 10 21

Pahang 15 12 49 58 2 6

Terengganu 5 8 0 5 7 0

Kelantan 13 0 20 13 19 0

Perlis 4 8 26 7 0 0

Sabah 154 3 0 29 15 0

Sarawak 48 50 0 32 0 0

Jumlah 2,500 2,505 722 1,459 1,373 969

t.d: tidak diperolehSumber: NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

Ruang pejabat Ruang perniagaan

Ruang tidakdihuni

Penawaranakan datang

Penawarandirancang

Ruang tidakdihuni

Penawaranakan datang

Penawarandirancang

(’000 meter persegi)

Jadual 1.8Harta Tanah yang Tidak Terjual, Penawaran Akan Datang dan Penawaran Dirancang (pada akhir-Jun 2000)

Kediaman (unit) 45,549 6.3 378,839 314,951

Pejabat binaan khas (’000 meter persegi) 2,223 7.3 2,505 722

Kompleks perniagaan (’000 meter persegi) 1,430 12.7 1,373 969

Kedai runcit (unit) 5,999 1.9 21,604 25,629

Harta perindustrian (unit) 2,398 0.6 7,175 27,813


Unit/’000

meterper.

Nilai(RMb)

Tidak Terjual

Unit/ ’000 meter per.

Pe-nawaran

AkanDatang

Pena-waranDiran-cang


penawaran akan datang. Bagi subsektorkediaman pula, unit yang tidak terjualkebanyakannya terdapat di lokasi pinggirbandar, disebabkan permintaan di lokasiterpilih kekal tinggi.

Sektor PertanianPada tahun 2000, kadar pertumbuhan sektorpertanian, perhutanan dan perikanan(pertanian) menjadi perlahan disebabkanterutamanya oleh pertumbuhan yang lebihperlahan dalam pengeluaran minyak sawitmentah. Pengeluaran getah dan koko terusmerosot. Pengeluaran kayu balak, ternakandan perikanan yang tinggi pada tahun 2000menyekat kemerosotan dalam pertumbuhannilai ditambah sektor pertanian pada 0.4%berbanding pertumbuhan 3.8% pada tahun1999. Harga bagi kebanyakan komoditi utamaadalah lebih rendah pada tahun 2000mencerminkan terutamanya penawaran

sedunia yang berlebihan. Kesannya, perolehaneksport bagi sektor ini merosot sebanyak17.2% pada tahun 2000.

Pengeluaran minyak sawit mentah (MSM)meningkat dengan lebih perlahan pada tahun2000 (2.7%; 1999: 26.8%) mencerminkankitaran hasil biologi yang menurun bagi pokokkelapa sawit pada tahun tersebut, yang telahmenyederhanakan kesan kenaikan dalampengeluaran disebabkan oleh pengembangandalam kawasan matang di Sabah dan Sarawak.Hasil bagi setiap hektar juga merosotmemandangkan sebanyak 10.4% daripadajumlah kawasan matang mempunyai pokokyang sudah tua. Untuk menggalakkan tanamansemula di kalangan pekebun kecil, Kerajaanmemperuntukkan sejumlah RM350 juta untukmembantu pekebun kecil.

Peningkatan dalam pengeluaran MSM pada

Jadual 1.10Sektor Pertanian: Nilai Ditambah, Pengeluaran dan Eksport

Nilai Ditambah (RM juta pada harga tahun 1987) 18,075 3.8 18,154 0.4

Pengeluaran1

di antaranya:Minyak sawit mentah 10,553 26.8 10,840 2.7Getah 769 -13.2 616 –19.9Kayu balak 21,799 0.6 23,898 9.6Koko 84 -7.2 70 -16.0

Eksport (RM juta) 27,673 -8.4 22,913 –17.2di antaranya:

Minyak sawit(‘000 tan metrik) 8,964 19.3 8,863 –1.1(RM/tan metrik) 1,615 –31.8 1,122 –30.5(RM juta) 14,475 –18.6 9,948 -31.3

Getah(‘000 tan metrik) 984 –0.5 996 1.2(sen/kg) 238 –16.7 258 8.4(RM juta) 2,343 –17.2 2,571 9.7

Kayu balak(‘000 meter padu) 6,738 24.4 6,484 –3.8(RM/meter padu) 395 14.8 384 –2.9(RM juta) 2,663 42.7 2,489 –6.5

Kayu siap digergaji(‘000 meter padu) 2,818 5.0 2,875 2.0(RM/meter padu) 996 5.8 1,051 5.5(RM juta) 2,807 11.1 3,020 7.6

Koko(‘000 tan metrik) 25 57.8 11 –55.2(RM/tan metrik) 4,394 –24.8 2,878 –34.5(RM juta) 112 18.6 33 –70.7

1 Semua dalam ‘000 tan metrik, kecuali kayu balak dalam ‘000 meter padu

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaLembaga Minyak Sawit Malaysia Jabatan Perhutanan (Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak)Lembaga Koko Malaysia

20001999

Jumlah dan nilai


Jumlah dan nilai


tahun 2000, serta stok minyak sawit yang tinggipada akhir tahun 1999 sebanyak 1.2 juta tanmetrik dan import keseluruhan yang rendaholeh rakan dagang utama minyak sawitMalaysia, telah menyebabkan pertambahan stokyang berterusan pada tahun 2000 kepada 1.4juta tan metrik. Paras ini adalah ketara melebihiparas stok biasa sebanyak satu juta tan metrikbagi industri ini. Penawaran yang berlebihanbagi minyak sawit, berserta stok sedunia yangberlebihan bagi minyak sayuran utama yanglain, telah menekan harga minyak sawit keparas yang lebih rendah. Kesannya, hargahantaran tempatan MSM merosot ke parasterendah dalam masa enam tahun kepadapurata AS$263 atau RM1,000 setan metrikpada tahun 2000. Dalam usaha untukmengurangkan stok minyak sawit negara,Kerajaan telah meluluskan pengecualian duti

eksport sepenuhnya (10-30% berdasarkan parasharga minyak sawit) ke atas 500,000 tan metrikMSM kepada syarikat terpilih pada tahuntersebut. Tambahan sebanyak satu juta tanmetrik MSM telah dibenarkan untuk dieksporttanpa dikenakan sebarang duti eksport padatahun 2001.

Perolehan eksport daripada sektor minyak sawitmerosot dengan ketara pada tahun 2000disebabkan terutamanya oleh kejatuhan dalamharga minyak sawit. Jumlah eksport jugamerosot, tetapi hanya sedikit. Manakala jumlahyang diimport oleh India, pembeli terbesarminyak sawit Malaysia, merosot dengan nyata,kemerosotan ini hampir diimbangi olehpermintaan yang tinggi oleh pembeli utamayang lain iaitu, Pakistan dan Republik RakyatChina. Pada tahun 2000, eksport ke Indiaterjejas disebabkan oleh duti import yang tinggiyang dikenakan terhadap minyak sawit olehpihak berkuasa India dan persaingan daripadaminyak sawit Indonesia.

Dalam usaha untuk memenuhi matlamatjangka panjang bagi memastikan daya majuindustri ini, usaha-usaha diteruskan untukmenggalakkan produktiviti dan meningkatkanpenggunaan minyak sawit melaluipenyelidikan dan pembangunan (P & P) yangdijalankan oleh Lembaga Minyak SawitMalaysia (MPOB) pada tahun 2000. Padatahun 2000, MPOB telah memperkenalkan tigakeluaran baru kepada industri ini, iaitu,aiskrim susu kambing (kombinasi dengankeluaran minyak sawit), pourable shorteningdan specialty animal fat replacer. Sementara

Graf 1.26Pengeluaran Pertanian

Graf 1.27Eksport Pertanian

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

Minyaksawit

1999 2000

Jumlaheksport

pertanian

Kayu balak Kayu siapdigergaji

Getah


-30

-20

-10

0

10

20

30

Minyaksawit

mentah


1999 2000

Getah Kayu balak Koko

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

0

2

4

6

8

10

12

Pengeluaran dalam juta tan metrik (skala kanan)

1996 1997 1998 1999 2000a

Hektar Tan metrik

Kawasan matang dalam '000 hektar (skala kiri)Hasil pengeluaran minyak sawit mentah dalamtan metrik/hektar yang matang (skala kanan)

a Awalan bagi kawasan matang dan hasil pengeluaran

Graf 1.25Minyak Sawit: Kawasan, Pengeluaran dan Hasil


itu, dalam menghadapi persaingan daripadanegara pengeluar minyak sawit yang lainserta minyak sayuran lain, Majlis PromosiMinyak Sawit Malaysia telah meneruskanusaha untuk memperluas danmempelbagaikan pasaran eksport minyaksawit negara. Majlis tersebut telah menyertaikegiatan mempromosi, menghadiri pamerandan menjalankan kajian dan misi pasaran padatahun 2000. Dalam usaha untuk mengukuhkanperanan agensi-agensi pertanian seperti yangterkandung dalam Dasar Pertanian NegaraKetiga, Lembaga Minyak Sawit Malaysia telahditubuhkan pada Mei 2000, berikutanpenyatuan Lembaga Pendaftaran danPerlesenan Minyak Sawit Malaysia dan InstitutPenyelidikan Minyak Sawit Malaysia. Lembagaini akan menjalankan P & P; perlesenan danpenguatkuasaan; dan penyebaran maklumatyang berkaitan dengan minyak sawit.

Sementara itu, walaupun harga getahbertambah baik pada tahun 2000 berbandingharga terendahnya dalam masa lima tahunyang dicatatkan pada tahun 1999, hargagetah kekal pada paras yang tidakmenguntungkan, justeru tidak menggalakkankegiatan menoreh. Akibatnya, pengeluarangetah asli merosot dengan ketara iaitusebanyak 19.9%. Pengeluaran getah juga turutterjejas oleh faktor lain termasuk kegiatanmenukar kawasan getah kepada tanaman lainserta untuk tujuan kegiatan ekonomi yang laindan hasil yang rendah. Harga yang rendahturut tidak menggalakkan kegiatan tanamansemula pada beberapa tahun kebelakangan iniwalaupun kira-kira 25% daripada jumlahkawasan tanaman getah telah sampai masauntuk ditanam semula. Dari segi luaran,eksport termasuk eksport semula getah adalahlebih tinggi pada tahun 2000 disebabkan

terutamanya oleh harga getah yang lebihtinggi (harga purata RSS1 ialah 262 sensekilogram berbanding 240 sen sekilogrampada tahun 1999) dan jumlah eksport yangmeningkat sedikit.

Pengeluaran kayu balak meningkat sebanyak9.6% pada tahun 2000 hasil daripadapermintaan dalam negeri yang lebih tinggiterutamanya daripada industri berasaskan kayu.Namun begitu, pengeluaran kayu balak padatahun 2000 adalah sejajar dengan dasarpemuliharaan hutan pengurusan hutanberhemat seperti yang dinyatakan di bawahPerjanjian Kayu Tropika Antarabangsa. Dari segiluaran, permintaan terhadap kayu balakMalaysia adalah lebih rendah memandangkaninventori yang tinggi di negara-negarapengimport utama. Pada masa yang sama, kayubalak Malaysia menghadapi persaingan daripadakayu balak negara bercuaca sejuk terutamanyadaripada New Zealand dan Chile. Kesannya,harga eksport kayu balak merosot pada tahun2000. Perkembangan-perkembangan tersebutmenyebabkan kemerosotan dalam perolehaneksport kayu balak.

Dengan eksport kayu balak yang lebih rendah,banyak hasil pengeluarannya digunakan untukmenghasilkan kayu siap digergaji, di manapengeluaran meningkat pada tahun 2000.Perolehan eksport kayu siap digergaji jugameningkat pada tahun 2000 dengan import yanglebih tinggi oleh Negeri Thai, Taiwan, RepublikYaman dan Emiriah Arab Bersatu, yang sebagaisatu kumpulan mencakupi sebanyak 35%daripada jumlah eksport kayu siap digergajiMalaysia. Ini, berserta dengan kenaikan nilai uniteksport bagi kayu siap digergaji, menyebabkanperolehan eksport yang lebih tinggi bagi industriini pada tahun tersebut.

Eksport kayu Malaysia terus menghadapihalangan bukan tarif termasuk keperluan untuksijil perkayuan dan perundangan oleh negeridan majlis perbandaran di beberapa buahnegara pengguna untuk mengawal penggunaankayu tropika di kawasan mereka. Berikutanpermintaan yang meningkat terhadap kayu yangtelah diberikan sijil pengesahan, Malaysia telahmenubuhkan Majlis Persijilan Kayu Kebangsaan(NTCC). Majlis tersebut telah memulakanoperasinya pada bulan Januari 1999 untukmemajukan skim persijilan kayu kebangsaan.Memandangkan permintaan yang tinggi

0

100

200

300

400

500

600

700

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600Harga hantarantempatan minyaksawit mentah Stok

Harga(AS$/tan metrik)

Stok('000 tan metrik)

S1 S2 S3 S4

1997 1998 1999 2000

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

Graf 1.28Harga Minyak Sawit dan Stok

daripada pembeli luar negeri terhadap kayuyang disahkan oleh Forest Stewardship Council(FSC), yang mengawal persijilan kayu di pasaranantarabangsa, NTCC telah mengambil langkahuntuk memulakan usaha bersama dengan FSCuntuk mencapai satu pengiktirafan bersama diantara NTCC dan FSC.

Dalam industri koko, harga yang rendah bagikomoditi ini juga telah menyebabkanpengeluaran yang rendah bagi biji koko padatahun 2000. Sebagaimana dalam kes industrigetah, industri ini juga mengalami aktivitimenukar kawasan tanaman kepada aktivitiekonomi lain yang agak ketara. Pada tahun2000, penawaran biji koko sedunia yang tinggiberikutan hasil tuaian yang tinggi di negara-negara pengeluar utama, terutamanya IvoryCoast dan Ghana, telah memberikan tekananterhadap harga koko. Mencerminkan jumlaheksport dan nilai unit eksport yang rendah,perolehan eksport daripada biji koko merosotdengan ketara pada tahun 2000.

Pengeluaran industri perikanan terus meningkatsebanyak 5.7% pada tahun 2000, dengan ikanlaut (mencakupi hampir 90% daripada jumlahpendaratan ikan) mencatatkan pendaratan yanglebih tinggi. Sebaliknya, keluaran daripadasubsektor akuakultur merosot disebabkankeluaran kerang yang lebih rendah, yangmencakupi sebanyak 60% daripada jumlahkeluaran. Memandangkan pengeluaran ikandalam negeri yang tidak mencukupi untukmemenuhi kenaikan dalam penggunaan perkapita bagi ikan iaitu sebanyak 45 kilogram pada

tahun 2000, sejumlah RM1 bilion ikan telahdiimport pada tahun tersebut. Pada masa yangsama, industri perikanan menghasilkan perolehaneksport sebanyak RM1.1 bilion, iaitu 1.4% lebihrendah daripada tahun lalu. Sementara itu, tahun2000 juga telah memperlihatkan peningkatanyang berterusan dalam keluaran industriternakan (3.9%), disumbangkan terutamanyaoleh subsektor ternakan ayam itik.

Sektor perlombonganNilai ditambah sektor perlombongan merosotpada kadar yang lebih sederhana sebanyak 0.5%pada tahun 2000 disebabkan terutamanya olehperkembangan dalam sektor minyak. Pengeluaranminyak mentah sebanyak 599,000 tong seharipada tahun 2000 adalah 1.6% lebih rendahdaripada paras yang dicatatkan pada tahun 1999,dan rendah sedikit daripada sasaran pengeluarannegara sebanyak 610,000 tong sehari bagi tahun2000. Sementara itu, pengeluaran kondensat(cecair hidrokarbon yang dihasilkan dari medangas) meningkat sejajar dengan peningkatandalam pengeluaran gas asli.

Di sektor luaran, perolehan eksport minyakmentah meningkat dengan nyata pada tahun2000, hasil daripada harga minyak mentah yanglebih tinggi. Namun, jumlah minyak mentahyang dieksport merosot pada tahun 2000,disebabkan bukan sahaja oleh kekuranganpenawaran bahkan juga oleh penggunaantempatan yang meningkat iaitu oleh industrikeluaran petroleum, petrokimia dan janakuasa.Hasil daripada kenaikan harga minyak mentahialah peningkatan dalam perolehan eksport

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

1996 1997 1998 1999 2000

Gas asli

Minyak mentah

Nilai ditambah


-20-10

01020304050607080

-20

-10

0

10

20

30

40

Perubahantahunan (%) AS$/tong

1996 1997 1998 1999 2000a

14.00

29.58

Jumlah eksport mineral (skala kiri)

Eksport minyak mentah (skala kiri)

Eksport gas asli cecair (skala kiri)

Harga eksport minyak mentah (skala kanan)

a Awalan

Graf 1.29Pengeluaran Perlombongan

Graf 1.30Eksport Mineral


negara sebanyak RM5.5 bilion. Harga eksportminyak mentah Malaysia meningkat sebanyakAS$11.00 setong pada tahun 2000.

Pada tahun 2000, harga minyak mentahantarabangsa terus meningkat disebabkanpermintaan minyak mentah sedunia yang terusmelebihi penawaran. Harga minyak mentah yangtinggi telah menyebabkan Pertubuhan Negara-negara Pengeksport Minyak (OPEC) meningkatkankuota pengeluarannya sebanyak empat kali, iaitupada bulan Mac, Jun, September dan Oktober. Inimenjadikan kuota pengeluarannya meningkatkepada 26.7 juta tong sehari berbanding 23 jutatong sehari pada awal tahun. Pada masa yangsama, kerajaan Amerika Syarikat telahmengeluarkan sebanyak 30 juta tong minyakmentah daripada simpanan strategiknya padabulan Oktober. Mencerminkan perkembangan-perkembangan tersebut, harga minyak mentahsedunia menyederhana sedikit menjelang akhirtahun. Harga North Sea Brent ditutup pada parasAS$23.69 setong pada akhir bulan Disember 2000

(harga tertinggi pernah dicatatkan ialah AS$37.76setong pada 6 September 2000). Sejajar denganharga minyak mentah sedunia yang tinggi padatahun 2000, harga eksport minyak mentahMalaysia meningkat kepada AS$29.58 setong(1999: AS$18.18 setong).

Berikutan rizab minyak mentah dan gas asli yangsemakin berkurangan, langkah untukmeningkatkan rizab minyak mentah dan gas aslinegara diteruskan pada tahun 2000. Justeru itu,sebanyak 18 buah telaga terokaan dan 38 buahtelaga pembangunan telah digerudi, sementara94,400 kilometer garisan data seismik telahdiperoleh untuk tujuan penerokaan danpembangunan. Di samping itu, tiga perjanjianperkongsian pengeluaran baru telahditandatangani pada tahun 2000.

Pada tahun 2000, terdapat peningkatan dalampenggunaan gas asli oleh sektor janakuasa disamping permintaan yang kukuh oleh sektorpembuatan. Sebahagian daripada peningkatan

Jadual 1.11Sektor Perlombongan: Nilai Ditambah, Pengeluaran dan Eksport

Nilai Ditambah (RM juta pada harga tahun 1987) 13,974 –3.1 13,907 –0.5

PengeluaranMinyak mentah dan kondensat

(tong sehari) 691,000 –4.7 683,000 –1.2di antaranya:

Minyak mentah (tong sehari) 609,000 –4.9 599,000 –1.6Gas asli

(juta kaki padu sehari) 3,939 5.8 4,308 9.4Timah padat

(tan metrik) 7,340 27.5 6,686 –8.9

Eksport (RM juta) 17,198 –15.6 26,800 –55.8di antaranya:

Minyak mentah (‘000 tan metrik) 17,725 –1.6 16,672 –5.9(AS$/tong) 18.18 29.8 29.58 62.7(RM juta) 9,306 23.9 14,241 53.0

Gas asli cecair(‘000 tan metrik) 15,088 2.8 15,453 2.4(RM/tan metrik) 421 3.2 731 73.8(RM juta) 6,349 6.1 11,300 78.0

Timah(‘000 tan metrik) 24 7.4 21 –12.5(RM/tan metrik) 20,425 –5.7 21,090 3.3(RM juta) 491 1.3 435 –11.4

a Awalan

Sumber: PETRONASJabatan Perangkaan MalaysiaJabatan Mineral and Geosains Malaysia

1999 2000a

Jumlah dan nilai

Jumlah dan nilai

Perubahantahunan

(%)

Perubahantahunan

(%)

dalam permintaan telah ditampung olehpengeluaran dari medan gas baru di Terengganuyang telah memulakan operasinya pada bulanFebruari 2000. Pada masa yang sama, permintaanterhadap gas asli cecair dari Jepun dan Taiwanturut meningkat. Berikutan permintaan dalamdan luar negeri yang lebih tinggi, pengeluaran gasasli meningkat sebanyak 9.4% pada tahun 2000.Sementara itu, berikutan harga minyak mentahyang kukuh, harga eksport gas asli cecairmeningkat dengan ketara sebanyak 73.8% padatahun 2000, justeru menyumbangkan bahagianyang besar kepada peningkatan dalam perolehaneksport komoditi tersebut.

Pengeluaran timah padat merosot pada tahun2000, disebabkan oleh penutupan beberapabuah lombong bijih timah memandangkanpeningkatan dalam harga timah tidak

mencukupi untuk menampung kenaikan dalamkos pengeluaran. Pengeluaran turut terjejassebahagiannya akibat penyusutan rizab dibeberapa buah lombong bijih timahdisebabkan aktiviti melombong yang lebih giatberikutan harga yang lebih tinggi pada tahun1998 dan 1999. Kesannya, eksport timahtermasuk timah yang diimport dan dilebur diMalaysia merosot pada tahun 2000.

Perkhidmatan Disebabkan oleh pertaliannya yang rapatdengan sektor-sektor yang lain dalam ekonomi,sektor perkhidmatan meningkat pada kadaryang lebih pesat, iaitu sebanyak 4.7% padatahun 2000 (1999: 3.3%), selaras denganpertumbuhan keseluruhan yang kukuh dalamekonomi. Pertumbuhan adalah menyeluruh,dengan kumpulan perkhidmatan akhir danpengantara meningkat pada kadar yang lebihpesat. Sungguhpun sektor perkhidmatan kekalsebagai sektor ekonomi yang terbesar,sumbangannya kepada KDNK telah merosotkepada 52.4%, mencerminkan prestasi sektorperkilangan yang lebih kukuh.

Perkhidmatan pengantara, yang terdiridaripada pengangkutan, penyimpanan danperhubungan; dan kewangan, insurans, hartatanah dan perkhidmatan perniagaanmencatatkan pertumbuhan sebanyak 4.9% padatahun 2000. Subsektor pengangkutan,penyimpanan dan perhubungan berkembangdengan kukuh, mencerminkan prestasi

Jadual 1.13 Pertumbuhan dalam Sektor Perkhidmatan pada Harga Malar 1987

1999 2000a 1999 2000a

Perubahan tahunan, % % bahagian daripada KDNK

Perkhidmatan 3.3 4.7 54.3 52.4

Perkhidmatan pengantara 2.9 4.9 20.4 19.7Pengangkutan, penyimpanan dan komunikasi 4.8 6.7 8.1 8.0Kewangan, insurans, harta tanah dan

perkhidmatan perniagaan 1.7 3.7 12.3 11.8

Perkhidmatan akhir 3.5 4.6 33.9 32.7Elektrik, gas dan air 4.8 6.9 3.4 3.4Perdagangan borong dan runcit, hotel dan restoran 2.8 5.9 15.2 14.9Perkhidmatan kerajaan 1 6.9 3.4 7.4 7.0Perkhidmatan-perkhidmatan lain 2 1.3 2.3 7.9 7.5

1 Termasuk perkhidmatan awam (pentadbiran awam, hal ehwal luar serta keamanan dan keselamatan awam), pertahanan, kesihatan, pendidikan dan lain-lain.2 Termasuk bayaran sewa ke atas kediaman yang didiami oleh pemilik; perkhidmatan-perkhidmatan kemasyarakatan, sosial dan persendirian; perkhidmatan pengeluar-pengeluar

swasta yang bukan berasaskan keuntungan kepada isi rumah; dan perkhidmatan rumah tangga bagi isi rumah.a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia

Jadual 1.12Malaysia: Rizab Minyak Mentah dan Gas Asli1

1999 2000

Minyak mentahJumlah rizab (bilion tong) 3.6 3.4Jangka hayat (tahun) 15 15

Gas asliJumlah rizab (trilion kaki padu) 85.8 84.4Jangka hayat (tahun) 45 42

1 Dasar Susutan Negara telah diperkenalkan pada tahun 1980 untuk mengelakkan eksploitasi berlebihan terhadap rizab minyak negara dengan menjalankan kawalan terhadap pengeluaran di medan minyak utama.

Sumber: PETRONAS

Pada 1 Januari


perdagangan yang memberangsangkan danpengembangan pesat dalam segmen telefonbimbit. Bagi perkhidmatan pelabuhan yangmana banyak kemajuan telah dicapai dalammembangunkan perkhidmatan tersebut padabeberapa tahun kebelakangan ini, tahun 2000telah menyaksikan peningkatan yang ketaradalam prestasi pelabuhan-pelabuhan diMalaysia. Ini adalah disebabkan oleh kenaikandalam jumlah kargo berikutan peningkatanpesat dalam perdagangan antarabangsa danbermulanya operasi Pelabuhan Tanjung Pelepas(PTP) pada penghujung tahun 1999. Pada tahun2000, Pelabuhan Klang telah mengendalikansejumlah 3.2 juta unit setara 20 kaki (TEU), satupeningkatan yang ketara berbanding dua tahunsebelumnya (1999: 2.5 juta TEU; 1998: 1.8 jutaTEU). Ketiga-tiga terminal di Pelabuhan Klang,iaitu Klang Container Terminal (KCT), Klang PortManagement (KPM) dan Westport masing-masing mengendalikan lebih daripada 1 jutaTEU. Sementara itu, PTP telah mendapat faedahdaripada langkah Maersk Sealand untukmemindahkan lokasi pusat pemindahannya dariSingapura ke pelabuhan tersebut. KemasukanMaersk Sealand, iaitu salah sebuah syarikatperkapalan dunia yang terunggul, dijangka akanmeningkatkan jumlah kargo yang dikendalikanoleh PTP kepada sekurang-kurangnya dua jutaTEU setahun. Begitu juga, Westport telahmemulakan pengembangan kapasiti bagimeningkatkan kemudahan danperkhidmatannya. Kehadiran Maersk Sealand diPTP, bersama dengan Hutchison Port Holdingdari Hong Kong di Westport akan dapatmembantu pembangunan pelabuhan-pelabuhan

tempatan di masa hadapan.

Disokong oleh aktiviti ekonomi yang kukuh,industri pengangkutan udara juga bertambahbaik seperti yang dicerminkan oleh peningkatandalam kargo dan penumpang yang dikendalikanoleh Lapangan Terbang Antarabangsa KualaLumpur (KLIA). Sementara itu, SistemPenerbangan Malaysia (MAS) terus giat denganusaha untuk mengadakan lebih banyakperjanjian perkongsian kod dengan rakan barusebagai langkah berterusan bagi meningkatkanmutu perkhidmatan dan operasinya. Pada tahun2000, MAS telah menandatangani duaperjanjian baru untuk perkhidmatanperkongsian kod. Dalam pengangkutan udaratempatan, Kerajaan telah memperbesarkanLapangan Terbang Pulau Pinang bagi memenuhipeningkatan dalam jumlah kargo. Dalam usahamengukuhkan perkhidmatan kargonya,MASkargo telah menubuhkan terminal kargoluar negara yang kedua di Lapangan TerbangAntarabangsa Sharjah di Emiriyah Arab Bersatu.

Pengangkutan rel telah mendapat faedahdaripada pelancaran Thailand-MalaysiaLandbridge dan sektor perdagangan yang pesatpada tahun 2000. Pengembangannya adalahdicerminkan dalam peningkatan hasil KeretapiTanah Melayu (KTM) pada tahun 2000,terutamanya daripada sektor perniagaan kargo.Bagi Transit Aliran Ringan (LRT), promosi agresifyang dilakukan oleh pengendali operasi telahmenghasilkan pertumbuhan dalam jumlahpenumpang yang pesat pada tahun 2000.

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10


S1 S2 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S41998 1999 2000

Keseluruhanperkhidmatan

Perkhidmatanakhir

Perkhidmatanpengantara

S3 S4

Graf 1.31Sektor Perkhidmatan: Pertumbuhan Suku Tahunan

Perubahan tahunan, %

Jadual: 1.14Penunjuk Terpilih bagi Sektor Perkhidmatan

1999 2000a

Truput kargo di lima pelabuhan utama 1 9.0 8.7Truput kargo kontena di lima

pelabuhan utama 1 32.7 32.2Bilangan penumpang Transit

Aliran Ringan 2 105.6 81.7Premium insurans 6.2 19.4Urus niaga BSKL (jumlah) 48.2 –16.3Ketibaan pelancong 42.9 28.7Kadar penginapan hotel (%) 51.7 54.33

Indeks Pengeluaran Elektrik 3.9 6.0

1 Termasuk Pelabuhan Klang, Pelabuhan Johor, Pelabuhan Pulau Pinang,Pelabuhan Sabah dan Pelabuhan Bintulu.

2 Termasuk STAR dan PUTRA.3 Merujuk kepada Januari-September 2000.a Awalan

Sumber:Pengendali-pengendali pelabuhan; Sistem Transit Aliran Ringan Sdn Bhd (STAR); Projek Usahasama Transit Ringan Automatik Sdn Bhd (PUTRA); Bursa Saham Kuala Lumpur (BSKL); Bank Negara Malaysia; Lembaga PenggalakanPelancongan Malaysia; dan Jabatan Perangkaan Malaysia.

Dengan cadangan Kerajaan untukmenyepadukan dan mengintegrasi rangkaianpengangkutan awam di Lembah Klang, segmenrel dijangka akan bertambah kukuh dalamjangka masa terdekat.

Subsektor komunikasi juga meningkat dengankukuh pada tahun 2000, hasil daripadapeningkatan paras aktiviti ekonomi danpengembangan pesat dalam segmen telefonbimbit. Berdasarkan kaji selidik BNM terhadapsyarikat-syarikat telefon, saiz pasaran untuktelefon talian tetap adalah sebanyak 4.8 jutapada akhir tahun 2000 (1999: 4.7 juta),manakala untuk telefon bimbit, adalah sebanyak5.1 juta (1999: 2.9 juta), mencerminkanpeningkatan kepopularan perkhidmatan telefonbimbit, terutamanya dalam sektor perkhidmatanprabayar. Dengan bertambahnya aplikasi dalam

telefon bimbit seperti Protokol Aplikasi TanpaWayar (WAP), sektor perkhidmatan telefon bimbitdijangka akan berkembang dengan lebih pesatlagi pada masa hadapan.

Pertumbuhan yang kukuh juga dicatat dalamsubsektor kewangan, insurans, harta tanahdan perkhidmatan perniagaan, seperti yangdicerminkan oleh peningkatan keuntungan bagiinstitusi kewangan berikutan pengembanganekonomi yang pesat. Dalam sektor perbankan,pertumbuhan adalah berpunca daripada berianpinjaman yang lebih tinggi. Industri insuranstelah mencatatkan peningkatan yang kukuhseperti dicerminkan oleh peningkatan yangketara dalam pungutan pendapatan premiuminsurans. Walau bagaimanapun, pertumbuhansubsektor diimbangi sebahagiannya olehprestasi Bursa Saham Kuala Lumpur yanglemah, terutamanya pada suku tahun kedua.

Kumpulan perkhidmatan akhir yangmerangkumi utiliti; perdagangan borong danruncit, hotel dan restoran; perkhidmatankerajaan dan perkhidmatan-perkhidmatan lainjuga mencatat pertumbuhan yang lebih tinggipada tahun 2000. Prestasinya yang lebih baikadalah disebabkan terutamanya olehpertumbuhan yang pesat dalam subsektor

perdagangan borong dan runcit, hotel danrestoran; serta subsektor utiliti. Subsektorperdagangan borong dan runcit, hotel danrestoran mencatatkan pertumbuhan yang nyatalebih kukuh pada tahun tersebut, berikutanpeningkatan dalam keyakinan pengguna.Peningkatan keyakinan pengguna tersebut jugadisokong oleh hasil kaji selidik PersatuanPeruncit Malaysia yang menunjukkan jualanruncit meningkat sebanyak 10.6% pada tahun2000 (1999: 7.4%). Prestasi jualan juga didorongoleh tiga Karnival Jualan Mega di seluruh negaradan ketibaan pelancong yang lebih tinggi.Industri pelancongan juga mendapat manfaatdaripada penganjuran Malaysia dalam beberapaacara, termasuk Kejohanan Formula One GrandPrix pada bulan Oktober. Mencerminkanpemulihan dalam aktiviti perdagangan dalamnegeri, pungutan cukai jualan juga meningkat

dengan ketara sebanyak 33% (1999: 16.7%).Pada masa yang akan datang, sektor borong danruncit mempunyai potensi yang besar untukberkembang disebabkan oleh peningkatan dalampendapatan, taraf hidup dan penggunaane-dagang. Beberapa peniaga dalam sektor runcittempatan telah melancarkan urus niaga melaluiinternet dan mereka mempunyai keyakinanterhadap prospek e-peruncitan di Malaysia.

Aktiviti di sektor perkhidmatan bergerak seiring dengan pertumbuhanekonomi. Pertumbuhan mantap dicatat oleh subsektor-subsektorpengangkutan, penyimpanan dan komunikasi; perdagangan borong danruncit, hotel dan restoran; dan juga utiliti.

-4

-2

0

2

4

6

8

10

-10

0

10

20

30

40

50

-20



Nilai ditambah subsektor (skala kiri)

Ketibaan pelancong (skala kanan)

Penggunaan swasta (skala kanan)

1996 1997 1998 1999 2000

Graf 1.32Subsektor Perdagangan Borong dan Runcit,Hotel dan Restoran, Penggunaan Swasta danKetibaan Pelancong


Nilai ditambah dalam subsektor perkhidmatankerajaan terus berkembang, walaupun padakadar yang lebih perlahan. Peningkatan tersebutadalah disebabkan oleh peningkatanperbelanjaan emolumen berikutan daripadapelarasan gaji sebanyak 10%, kenaikan dalamelaun perumahan untuk beberapa kategorikakitangan awam terpilih dan bayaran bonussebanyak setengah bulan atau minimumsebanyak RM500 untuk semua kakitangan awam.

Sejajar dengan perkembangan yang kukuh dalamaktiviti perkilangan serta penggunaan dalamnegeri yang lebih tinggi, nilai ditambah subsektorutiliti terus meningkat disebabkan terutamanyaoleh peningkatan permintaan terhadap elektrik.Berdasarkan indeks pengeluaran perindustrian,pengeluaran elektrik meningkat sebanyak 6%pada tahun tersebut. Pertumbuhan subsektor inijuga disokong oleh peningkatan dalampenggunaan air yang meningkat sebanyak 2%kepada 9,010 juta liter sehari.

Keadaan Permintaan dalam Negeri

Pertumbuhan permintaan dalam negeribertambah teguh pada tahun 2000. Gabungandaripada permintaan luaran yang kukuh danoperasi fiskal yang mengembang telahmenyumbang kepada pengukuhan nyata dalamsentimen pengguna dan pelabur sertapeningkatan aktiviti ekonomi. Penggunaanswasta melebihi paras sebelum krisis, manakalaperbelanjaan pelaburan swasta bertukar arahuntuk mencatat pertumbuhan yang kukuh,setelah mengalami kemerosotan selama duatahun. Berikutan peningkatan yang

menyeluruh, pertumbuhan permintaan dalamnegeri benar secara agregat (tidak termasukstok) bertambah pesat kepada 14.6% daripada1.7% pada tahun 1999. Dalam nilai benar,pembentukan modal tetap kasar danpenggunaan meningkat, masing-masingsebanyak 24.1% dan 10%.

Pertumbuhan perbelanjaan sektor awamkekal kukuh pada 12.3% pada tahun 2000(1999: 16.1%), mencerminkan programrangsangan fiskal oleh Kerajaan Persekutuan

dan perbelanjaan modal Perusahaan AwamBukan Kewangan (PABK) yang lebih tinggi.Mencerminkan rangsangan fiskal yang lebihtinggi, perbelanjaan pelaburan awammeningkat pada kadar yang lebih tinggisebanyak 21.7% dalam nilai benar.Perbelanjaan yang lebih tinggi disalurkankepada pendidikan dan kesihatan untukmenggalakkan pembangunan sumber manusiadan projek infrastruktur yang menghasilkankesan limpahan yang tinggi ke atas sektor-sektor lain dalam ekonomi. Jumlahperbelanjaan modal PABK juga lebih tinggipada tahun 2000, disebabkan terutamanyaoleh program pemodenan dan pengembanganoleh beberapa PABK. Perbelanjaan modal olehPetronas termasuk perlaksanaan beberapaprojek petrokimia di Kertih dan Gebeng, sertapengembangan dan peningkatan tarafUniversiti Teknologi Petronas di Tronoh.

Perbelanjaan modal oleh Tenaga NasionalBerhad adalah terutamanya untukpengembangan kapasiti dan peningkatantaraf untuk memenuhi permintaan elektrikyang meningkat. Telekom Malaysia Berhadterus memoden dan mengembangkanrangkaian telekomunikasinya. Sementara itu,perlaksanaan dua projek rekaan wafer padatahun 2000, iaitu First Silicon di Kuching danSilterra di Kulim telah dipergiatkan dan, turutmenyumbang kepada peningkatan pelaburanPABK yang lain.

Pertumbuhan kukuh dalam perbelanjaan sektor swasta disebabkanoleh sektor eksport yang mantap dan operasi fiskal yangmengembang.

-60

-40

-20

0

20

40% pertumbuhan

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00

Penggunaan swastaPenggunaan awamPelaburan swastaPelaburan awam

Graf 1.33Permintaan Agregat Dalam Negeri Benar

Perbelanjaan ke atas emolumen dan bekalan danperkhidmatan Kerajaan Persekutuan meningkatdengan kukuh pada tahun 2000. Perbelanjaan keatas emolumen yang lebih tinggi adalahdisebabkan oleh penyelarasan kenaikan gajisebanyak 10% dan peningkatan elaunperumahan sebanyak 50% bagi kategori tertentukakitangan awam serta bonus setengah bulanyang diberi pada bulan Disember 2000.Sementara itu, perbelanjaan bagi bekalan danperkhidmatan yang lebih tinggi adalah untukperkhidmatan ikhtisas, bekalan bahan-bahanserta kerja-kerja penyelenggaraan danpembaikan kecil. Walau bagaimanapun,pertumbuhan dalam jumlah perbelanjaanpenggunaan awam menyederhana disebabkanterutamanya oleh perbelanjaan bagi pertahananyang lebih rendah.

Perbelanjaan sektor swasta kembali teguhpada tahun 2000 untuk mencatat pertumbuhandua angka sebanyak 15.7% berikutankemerosotan sebanyak 3.9% pada tahun 1999.Penggunaan swasta kekal pada kadar yangtinggi sebanyak 12.4%, mencerminkankeyakinan pengguna yang bertambah baikdalam keadaan pendapatan boleh guna yanglebih tinggi, kadar faedah yang rendah danprospek guna tenaga yang baik. Pengurangancukai persendirian secara menyeluruh danpenyelarasan kenaikan gaji sektor awam turutmemberi sokongan untuk mengekalkanmomentum pertumbuhan perbelanjaanpenggunaan swasta. Penunjuk-penunjukpenggunaan utama seperti jualan keretapenumpang, import barangan penggunaan,pinjaman yang dikeluarkan bagi kreditpenggunaan dan aktiviti dalam subsektorperniagaan borong, runcit, restoran dan hotelserta kutipan cukai jualan dan perkhidmatan,kesemuanya menunjukkan peningkatan dalamperbelanjaan penggunaan pada tahun 2000(Jadual 1.15). Persatuan Peruncit Malaysia(MRA) turut melaporkan bahawa jualan kasarsektor perniagaan runcit telah meningkatsebanyak 10.6% pada tahun 2000 (1999: 7.4%).

Aktiviti-aktiviti pelaburan swasta meningkatpada tahun 2000 dengan peningkatansebanyak 26.7% setelah mengalamikemerosotan selama dua tahun berturut-turut(1998: -55.2%;1999: -21.8%). Perubahan arahaliran ini dibuktikan oleh penunjuk pelaburanutama, termasuk import barangan modal yang

lebih tinggi, penggunaan kapasiti sektorperkilangan yang meningkat serta peningkatanpermohonan dan kelulusan pelaburan di sektorperkilangan (Jadual 1.16). Selaras denganpengukuhan aktiviti-aktiviti pelaburan,pinjaman yang dikeluarkan oleh sistemperbankan turut meningkat pada tahun 2000,terutamanya untuk membiayai aktiviti-aktivitiperkilangan dan pembangunan sektor hartabenda. Pada masa yang sama, dana yangdiperoleh dari pasaran sekuriti hutang swastauntuk menyokong aktiviti baru juga adalahlebih tinggi. Sejajar dengan penggunaan kapasiti yang lebihtinggi dan permintaan yang kukuh dalam industri

Jadual 1.15Penunjuk Penggunaan Swasta

Jualan kereta penumpang (termasuk pacuan 4 roda)‘000 unit 255.9 65.8 75.8 77.2 77.7 296.6Perubahan

tahunan (%) 79.9 17.9 26.9 12.4 8.6 15.9

Import barangan penggunaan AS$ bilion 3.9 1.0 1.2 1.2 1.2 4.6Perubahan

tahunan (%) 16.4 28.0 24.4 16.0 4.4 17.2

Kutipan cukaiCukai jualan(RM bilion) 4.4 0.9 1.8 1.4 1.9 6.0Cukai perkhidmatan

(RM bilion) 1.5 0.3 0.5 0.3 0.6 1.7

Pinjaman yang dikeluarkan olehsistem perbankanKredit penggunaan

(tidak termasuk kenderaanpenumpang)(RM bilion) 16.7 6.2 6.5 6.7 7.5 26.8

Perniagaan borong,runcit, restoran dan hotel(RM bilion) 57.4 14.1 14.5 16.2 18.1 62.9

Jualan runcit MRAPerubahan

tahunan (%) 7.4 8.7 12.3 10.0 9.5 10.6

Operasi kad kredit Jumlah perbelanjaan

(RM bilion) 13.9 4.2 4.6 5.0 5.5 19.3Perubahan

tahunan (%) 0.3 38.4 46.4 40.9 33.8 39.5

Indeks SentimenPengguna MIER 120.7 121.0 126.0 115.6

2000Suku 1 Suku 2 Suku 3 Suku 4 Tahun

1999

– –


berorientasikan eksport, perbelanjaan modaldalam sektor perkilangan dianggarkanmeningkat sebanyak 36.8% pada tahun 2000.Pengukuhan keyakinan pelabur dan pengenalanlangkah-langkah dasar bertujuan menarikpelabur asing melalui skim pakej insentif siap-sedia bagi projek strategik, menyumbang kepadapelaburan yang tinggi dalam sektor perkilangan.Pengembangan kapasiti dalam sektor perkilangantertumpu terutamanya dalam industri baranganpetroleum dan barangan elektrik dan elektronik.Meskipun dengan kenaikan kapasiti, industribarangan elektrik dan elektronik beroperasi diparas melebihi 80% di sepanjang tahun 2000 berikutan pertumbuhan pesat dalam permintaan

dunia terhadap komponen elektronik danbarangan elektrik. Pelaburan yang tinggi dalamindustri petrokimia adalah disebabkan olehperlaksanaan beberapa projek petrokimia dan gasasli yang besar pada tahun 2000.

Dalam sektor perkilangan, nilai pelaburan yangdiluluskan oleh Kementerian PerdaganganAntarabangsa dan Industri (MITI) meningkatkepada RM33.5 bilion pada tahun 2000,berbanding dengan RM17 bilion pada tahun1999. Daripada jumlah pelaburan yangdiluluskan, enam projek besar, masing-masingdengan pelaburan melebihi RM1 bilion,mencakupi sebanyak RM15.1 bilion, iaitu lebihkurang 45.1% daripada jumlah pelaburan yangdiluluskan. Industri elektrik dan elektronik terusmencakup bahagian terbesar sebanyak 36.3%daripada jumlah pelaburan yang diluluskan padatahun 2000. Ini diikuti oleh industri baranganpetroleum (28.5%); industri barangan galianbukan logam (5.3%); industri kertas, percetakandan penerbitan (4.5%) dan industri tekstil danbarangan tekstil (3.5%). Dari segi hak milik,

Jadual 1.16Penunjuk Pelaburan Swasta

Jualan kenderaan perdagangan, termasuk pacuan 4 roda‘000 units 32.7 9.8 12.2 12.8 11.7 46.6Perubahan

tahunan (%) 50.8 49.8 62.1 44.3 21.3 42.7

Import barangan modalAS$ bilion 8.4 2.4 3.2 3.7 3.1 12.4Perubahan

tahunan (%) –9.2 40.1 69.0 48.2 35.1 47.7

Permohonan kepada MITIBilangan projek 776 190 215 250 288 943Pelaburan modal

(RM bilion) 14.0 16.2 6.7 12.5 10.5 45.9Asing 9.0 7.3 5.0 9.4 7.9 29.7Dalam negeri 5.0 8.9 1.6 3.2 2.5 16.2

Kelulusan oleh MITIBilangan projek 725 157 168 261 212 798Pelaburan modal

(RM bilion) 17.0 2.7 3.1 19.5 8.2 33.5Asing 12.3 1.5 1.7 10.4 6.1 19.8Dalam negeri 4.7 1.1 1.4 9.1 2.1 13.7

Pinjaman yang dikeluarkan oleh sistem perbankanSektor perkilangan

(RM bilion) 84.7 22.0 22.0 24.1 25.9 94.1Sektor pembinaan

(RM bilion) 24.7 5.9 5.9 6.2 5.8 23.6

Sekuriti hutang swastaJumlah dana yang diperoleh(RM bilion) 22.1 4.2 3.8 4.3 10.2 22.5

Tinjauan KeadaanPerniagaan MIERIndeks KeadaanPerniagaan 60.8 64.3 59.4 53.2

Kadar Penggunaan Kapasiti 81.9 84.5 85.0 85.2

2000Suku 1 Suku 2 Suku 3 Suku 4 Tahun

1999

– –

– –

Lain-lain18.6%

Perkilangan38.4%

Pembinaan18.8%

Perkhidmatan24.2%

Graf 1.34Pelaburan Swasta Mengikut Sektor, 2000 (% bahagian)

0

5

10

15

20

25

30

35

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

Pelaburan dalamnegeri

Pelaburanasing

Bilangan projek

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00

RM bilion Bilangan projek

Graf 1.35Pelaburan Perkilangan yang Diluluskan

pelaburan dalam negeri mencatat peningkatanyang nyata kepada RM13.7 bilion (1999: RM4.7bilion), mencerminkan pemulihan aktiviti-aktivitiindustri dalam negeri.

Nilai pelaburan asing yang diluluskan pada tahun2000 berjumlah sebanyak RM19.8 bilion,melebihi RM12.3 bilion yang telah diluluskanpada tahun 1999. Kebanyakan projek baru yangdiluluskan adalah dalam industri baranganelektrik dan elektronik (51.5%), industri baranganpetroleum (16.2%) dan industri barangan galianbukan logam (7.7%). Pada tahun 2000, limapelabur asing utama adalah dari AmerikaSyarikat, Jepun, Belanda, Singapura dan Jerman.Kesemua negara tersebut mencakup sebanyak80.6% daripada jumlah pelaburan asing yangdiluluskan oleh MITI.

Peningkatan dalam pelaburan sektorperkhidmatan daripada anggaran nilaisebanyak RM5.2 bilion pada tahun 1999 kepadaRM10.4 bilion pada tahun 2000 adalahdisebabkan terutamanya oleh perbelanjaanmodal yang lebih tinggi oleh bilangan syarikatyang semakin meningkat dalam sektortelekomunikasi, industri perbankan dankewangan serta sektor perniagaanperkhidmatan dalam aktiviti-aktiviti teknologimaklumat dan komunikasi (ICT). Dalam sektortelekomunikasi, kebanyakan syarikattelekomunikasi memulakan pengembangankapasiti dan peningkatan taraf rangkaianmereka untuk memenuhi bilangan penggunayang lebih besar dan kawasan liputan yanglebih luas. Pada masa yang sama, syarikat-syarikat juga terbabit dalam gerakanpeningkatan taraf untuk meningkatkan kapasiti

pengangkutan dalam pembekalan perkhidmataninternet (ISP) dan perkhidmatan broadbandserta memperkenalkan penyelesaianPerkhidmatan Radio Paket Umum (GPRS). Dalamsektor perniagaan runcit dan borong, peruncitdan pemborong meluaskan rangkaian cawanganmereka, berikutan prestasi yang menggalakkandalam sektor tersebut.

Perbelanjaan modal dalam subsektor utilitidianggarkan lebih tinggi pada tahun 2000disebabkan oleh beberapa projek loji janakuasadan bekalan air yang sedang dijalankan. Projek-projek tersebut termasuklah loji Hidro-MiniSungai Kenerong, Penjanaan dan PengedaranNur serta projek Bekalan Air Sungai Selangoryang sedang dijalankan. Aktiviti pelaburandalam subsektor pengangkutan disokong olehpembinaan Lingkaran Rel Ekpress, Stesen KualaLumpur Sentral dan Sistem People-mover RapidTransit. Pengembangan kapasiti pelabuhan,termasuk Pelabuhan Barat dan PelabuhanTanjung Pelepas, juga menyumbang kepadapelaburan yang lebih tinggi dalam subsektorpengangkutan. Pembiayaan oleh institusikewangan bagi pelaburan penerokaan ICT jugameningkat pada tahun 2000.

Pelaburan dalam sektor pembinaan adalahlebih tinggi sebanyak 9.4% pada tahun 2000.Perubahan arah aliran tersebut disebabkanoleh kerja-kerja pembinaan projek perumahandan langkah mempercepatkan perlaksanaanprojek lebuhraya yang sedang dijalankan.Dalam sektor perumahan, pelaburan adalahdisokong terutamanya oleh aktiviti pembinaanrumah kos rendah dan sederhana sertakondominium dan rumah pangsa termampu.

Lain-lain21.9%

Baranganelektrik danelektronik

36.3%

Baranganpetroleum(termasukpetrokimia

dan gas asli)28.5%

Barangangalian bukan

logam5.3%

Tekstil danbarangan tekstil

3.5%

Kertas, percetakan dan penerbitan

4.5%

AmerikaSyarikat37.8%

Jepun14.5%Belanda

11.0%

Singapura9.0%

Jerman8.4%

Lain-lain19.3%

Graf 1.36Pelaburan Perkilangan yang Diluluskan MengikutSektor, 2000 (% bahagian)

Graf 1.37Penyertaan Asing dalam Projek Perkilanganyang Diluluskan Mengikut Negara, 2000(% bahagian)


Antara projek utama lebuhraya pada tahun2000 ialah Sistem Penyuraian Trafik KualaLumpur, Lintasan Selat Kelang Utara Baru danLebuhraya Lembah Kelang Selatan.

Pelaburan modal dalam sektor pertanian danperlombongan turut meningkat pada tahun2000. Pelaburan dalam sektor perlombonganmeningkat sebanyak 12.2% disebabkanterutamanya oleh pengembangan berterusandalam kemudahan pengeluaran dalam subsektorminyak dan gas. Peningkatan dalam kawasanpenanaman semula dan peruntukan yang lebihtinggi bagi sektor ini di bawah Dasar PertanianNegara telah menyumbang kepada peningkatanpelaburan dalam sektor pertanian sebanyak 1.5%.

Pada tahun 2000, pertumbuhan kukuh dalampendapatan nominal menjurus kepadaperbelanjaan penggunaan dan tabungan yanglebih tinggi. Tabungan Negara Kasar (TNK)meningkat sebanyak 6.9% pada tahun 2000(1.5% pada tahun 1999). Meskipunperbelanjaan mengurus sektor awam adalahlebih tinggi, tabungan sektor awam meningkatsebanyak 4.7% kepada RM49.3 biliondisebabkan terutamanya oleh prestasi hasilsektor awam yang bertambah baik, khususnyaPABK. Tabungan sektor swasta meningkatsebanyak 8.5% pada tahun 2000. Oleh keranapendapatan nominal kasar meningkat padakadar yang lebih pesat sebanyak 11.2%,bahagian TNK kepada KNK menurun kepada39.5% (41.1% pada tahun 1999). Walaubagaimanapun, kadar tabungan tersebut kekaltinggi pada piawaian sejarah dan jikadibandingkan dengan negara-negara lain. Kadartabungan yang tinggi juga membolehkanMalaysia mencapai pertumbuhan tinggi yangdibiayai terutamanya oleh sumber dalam negeritanpa inflasi dan mengurangkan pergantungankepada sumber pembiayaan luaran.

Memandangkan pembentukan modal dalamnegeri kasar bertukar arah untuk meningkatdengan nyata sebanyak 36.9% pada tahun2000, lebihan dalam imbangan sumber negaramenjadi lebih kecil kepada RM31.2 bilion atau10% daripada KNK (1999: RM47.9 bilion atau17.1% daripada KNK). Imbangan sumbertersebut dicerminkan dalam lebihan akaunsemasa imbangan pembayaran.

Pada tahun 2000, program perancangankewangan yang dimulakan pada tahun 1996

berdasarkan strategi untuk menggalakkansimpanan, terus menekankan kecekapan dankepandaian dalam pengurusan kewanganperibadi di antara pelajar-pelajar dan orangawam. Selaras dengan objektif ini, BNMmenerbitkan edisi kedua bagi kedua-dua BukuWang Saku dan Buku Penyata KewanganKeluarga. Pada tahun 2000, program pendidikanuntuk menjelaskan penggunaan secara berkesanbagi kedua-dua buku telah dikelolakan. Seminarmengenai Program Sekolah Angkat, di manasetiap sekolah di Malaysia diambil oleh institusikewangan atau institusi pembangunankewangan sebagai sekolah angkat, dikelolakanpada peringkat negeri sepanjang tahun. Objektifseminar tersebut ialah untuk menyebarmaklumat kepada Pegawai Pendidikan Negeriisu-isu berkaitan dengan Program SekolahAngkat dan penggunaan Buku Wang Saku. Demimenggalakkan penggunaan Buku PenyataKewangan Keluarga, program latihan separuhhari mengenai Kepentingan PerancanganKewangan dan Penggunaan Buku PenyataKewangan Keluarga bagi Wanita dikelolakanpada peringkat negeri. Objektif program tersebutialah untuk menanam disiplin kewangan danmemupuk perbelanjaan berhemat sertapengurusan kewangan yang cekap di kalangankaum wanita.

Jadual 1.17Jurang Tabungan-Pelaburan

Pembentukan modal dalamnegeri kasar awam 34,642 46,516

Tabungan awam 47,069 49,281

Defisit / lebihan 12,427 2,765(% daripada KNK) 4.4 0.9

Pembentukan modal dalamnegeri kasar swasta 32,188 45,007

Tabung swasta 67,666 73,405

Defisit / lebihan 35,478 28,397(% daripada KNK) 12.7 9.1

Pembentukan modal dalamnegeri kasar 66,830 91,523(% daripada KNK) 23.9 29.4

Tabungan negara kasar 114,735 122,686(% daripada KNK) 41.1 39.5

Imbangan akaun semasa 47,905 31,163(% daripada KNK) 17.1 10.0

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia.

RM juta

2000a1999

Harga dan Guna tenaga

InflasiInflasi terus menyederhana pada tahun 2000.Indeks Harga Pengguna (IHP, 1994=100)meningkat pada kadar tahunan sebanyak 1.6%pada tahun 2000, lebih rendah daripadaunjuran sebanyak 3.2% yang dibuat pada awaltahun 2000 dan merupakan kadar terendahyang dicatat sejak tahun 1987. Inflasi tidaktermasuk makanan juga adalah rendah pada1.3% (1999: 1.6%). Faktor penyumbangtermasuklah kadar pertukaran ringgit yangsecara relatifnya stabil, kadar inflasi negara luaryang rendah, lebihan kapasiti di sektor tertentuekonomi dalam negeri, program menambahkankapasiti yang dilaksanakan oleh sektor-sektoryang beroperasi pada kapasiti yang hampirpenuh dan harga yang lebih rendah untukbeberapa komoditi.

Terdapat kebimbangan, terutamanya di awaltahun 2000, bahawa tekanan harga mungkinmuncul pada tahun tersebut selaras denganpertumbuhan ekonomi yang semakin kukuh danapabila kesan harga minyak mentah global yanglebih tinggi meresap ke dalam ekonomi dalamnegeri. Walau bagaimanapun, kebimbangantersebut reda apabila inflasi menyederhanadaripada paras di awal tahun 2000 sehinggamencapai tahap yang rendah iaitu sebanyak1.3% pada bulan Mei dan Jun. Kenaikantambang bas dan harga jualan runcit beberapaproduk petroleum serta kadar cukai jualan yanglebih tinggi yang dikenakan ke atas minumanberalkohol, rokok dan tembakau yangdiumumkan pada tahun tersebut adalah diantara beberapa faktor tekanan kos terhadapinflasi utama yang wujud pada separuh tahunkedua 2000. Kesan daripada faktor bersifattekanan kos tersebut adalah dicerminkan dalamkadar inflasi bulanan. Walau bagaimanapun,dengan wajaran yang rendah sebanyak lebihkurang 9% bagi barangan tersebut di dalamraga IHP berserta dengan kenaikan harga yangsedikit untuk produk petroleum danperlaksanaan berperingkat kenaikan tambangbas, inflasi keseluruhan adalah terkawal pada1.6% pada separuh tahun kedua.

Bekalan makanan yang berlebihan disepanjang tahun yang disebabkan olehkeadaan cuaca yang baik telah menyumbangkepada kadar kenaikan harga baranganmakanan yang lebih sederhana pada tahun2000. Namun, tekanan harga yang munculakibat kekurangan bekalan bersifat kitaran danbermusim untuk barangan makanan tertentumasih lagi membimbangkan, khususnya yangberkaitan dengan kesannya terhadap kumpulanyang berpendapatan rendah. Sementara dasarperdagangan Malaysia kekal liberal bagimengatasi kekurangan dalam negeri melaluiimport, Kerajaan telah menggiatkan usahauntuk menggalakkan langkah-langkah bagimeningkatkan keluaran makanan dalam negeridan juga perkhidmatan yang berkaitan denganindustri makanan. Dalam hal ini, semakanBelanjawan Tahun 2001, pihak Kerajaan telahmemberikan insentif tambahan kepadapengeluaran makanan dalam negeri dan jugakepada syarikat yang menyediakanperkhidmatan rangkaian kemudahanpenyejukan. IHP mengukur harga barangan danperkhidmatan akhir yang secara puratanya

Jadual 1.18Penunjuk Inflasi

Indeks Harga Pengguna(1994=100) 100.0 2.8 1.6

Di antaranya:Makanan 34.9 4.6 1.9 Minuman dan tembakau 3.6 7.9 2.8 Pakaian dan kasut 3.6 –2.0 –1.7 Sewa kasar, bahan api dan kuasa 21.1 1.6 1.5 Perabot, hiasan dalaman dan peralatan dan pengendalian rumah 5.6 1.3 0.0

Perbelanjaan rawatan perubatan dan kesihatan 1.9 3.1 2.0

Pengangkutan dan perhubungan 17.9 0.5 2.1 Perkhidmatan rekreasi, hiburan, pelajaran dan kebudayaan 5.8 2.6 0.5

Pelbagai barang dan perkhidmatan 5.6 1.5 0.9

Indeks Harga Pengguna mengikut KawasanSemenanjung Malaysia 2.9 1.7 Sabah 2.4 0.6 Sarawak 1.6 1.5

Indeks Harga Pengeluar (1989=100) 100.0 –3.3 3.1Di antaranya:

Pengeluaran Tempatan 79.3 –3.9 3.6 Import 20.7 –0.6 1.1

Indeks Harga Rumah (1990=100) –2.3 14.31

Di antaranya:Lembah Klang –4.0 13.3 Johor Bahru 3.7 11.3 Pulau Pinang –3.7 11.7

1 Januari-Jun

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaJabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

1999Wajaran Perubahan

tahunan

2000

(%)


digunakan oleh isi rumah di negara ini. Untukmencerminkan corak penggunaan purata isirumah yang lebih tepat di Malaysia, JabatanPerangkaan Malaysia akan menyemak semulaIHP dengan menggunakan wajaran perbelanjaan

yang diperoleh daripada PenyiasatanPerbelanjaan Isi Rumah 1998/99 bagi kesemuakumpulan pendapatan. Dengan menggunakanharga yang secara relatifnya stabil, wajaran IHP

kemudiannya akan diselaraskan kepada asastahun 2000. Dengan itu, IHP yang disemaksemula akan menggunakan tahun 2000 sebagaitahun asas yang baru untuk menggantikan IHPsemasa yang menggunakan tahun 1994 sebagai

tahun asasnya. Keterangan lanjut mengenaiIHP yang telah disemak semula terdapat dalambab mengenai prospek untuk tahun 2001.

Indeks Harga Pengeluar (IHPR, 1989=100) yangmengukur harga kedua-dua baranganpengantara dan akhir yang dikenakan olehpengeluar tempatan dan dibayar oleh parapengimport di negara ini, meningkat dengansederhana iaitu sebanyak 3.1% pada tahun2000. Pada separuh pertama tahun 2000,terdapat kebimbangan bahawa IHPR yangberada pada arah aliran yang menaik (mencapaiparas tertinggi pada 7.3% pada bulan Jun 2000)akhirnya akan menyebabkan harga penggunamenjadi lebih tinggi selepas lat masa tertentu.Kebimbangan tersebut lenyap apabila kadarkenaikan IHPR mula menyederhana padaseparuh tahun kedua dan menurun pada bulanNovember dan Disember. Di samping itu,kenaikan dalam IHPR adalah tidak secarameluas meliputi kesemua kumpulan utamatetapi adalah lebih disebabkan oleh kesan asasyang rendah pada tahun 1999 (-3.3%) danharga minyak mentah yang ketara lebih tinggi.

Harga aset secara umumnya meningkat padaseparuh tahun pertama, tetapi menjadi lebihlemah selepas itu. Indeks Komposit BursaSaham Kuala Lumpur (KLSE CI) meningkat padaseparuh tahun pertama iaitu sebanyak 2.5%yang didorong oleh asas yang bertambah baik,suasana kadar faedah yang rendah, jangkaanperolehan korporat yang lebih baik, dankemungkinan kemasukan semula Malaysia kedalam indeks Morgan Stanley CapitalInternational. Walaupun terdapat pemulihandalam pertumbuhan ekonomi, BSKL merosotpada separuh kedua tahun 2000 berikutankebimbangan terhadap kesan kenaikan kadarfaedah di Amerika Syarikat ke atas pertumbuhanekonomi Amerika Syarikat dan kesannyaterhadap Asia. Untuk keseluruhan tahun 2000,KLSE CI merosot sebanyak 16.3%. Harga hartatanah, seperti diukur oleh Indeks Harga RumahMalaysia (IHRM) meningkat sebanyak 14.3%

-10

-5

0

5

10

15

20

% perubahan

1996 1997 1998 1999 2000

Ekonomi dalamnegeri

Pengeluarantempatan

Import

Malaysia: Indeks Harga Pengeluar

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

1996 1997 1998 1999 2000

% perubahan

Negeri Thai Filipina Korea Malaysia

Negara-negara Terpilih: IHP

0

1

2

3

4

5

6

Minuman dan Tembakau

Pengangkutan dan Perhubungan

Makanan

Sewa kasar, Bahan api dan Kuasa

Jumlah

% perubahan

Indeks Harga Pengguna, 2000

J F M A M J J O S O N D

Inflasi kekal rendah, sungguhpun terdapat kenaikan harga sekali sahajapada separuh tahun kedua.

Graf 1.38Inflasi: Perubahan Kadar Purata Tahunan

Keterangan Lanjut Terhadap Penyelarasan Harga Sekali Sahaja pada tahun 2000

Kenaikan dalam harga sekali sahaja untuk tambang bas, petrol dan diesel adalah termasuk dalamkumpulan pengangkutan dan perhubungan dalam raga IHP, manakala gas petroleum cecair (LPG)adalah komponen dalam kumpulan sewa kasar, bahan api dan kuasa. Kelulusan Kerajaan untukkenaikan tambang bas telah diberi pada awal Julai 2000. Walau bagaimanapun, perlaksanaansebenarnya adalah secara berperingkat-peringkat pada Julai, Ogos dan Oktober disebabkanpengusaha bas di seluruh negara terpaksa mematuhi perundangan pelesenan dahulu. Kenaikantambang bas bagi perjalanan di Kuala Lumpur dan kawasan sekelilingnya hanya dilaksanakanpada pertengahan Oktober selepas pembahagian perjalanan bas berkenaan mengikut zon selesai.Berkuat kuasa 1 Oktober 2000, Kerajaan juga meluluskan kenaikan untuk harga jualan runcitpetrol, diesel dan LPG. Butiran lanjut diringkaskan seperti di bawah.

Jadual 1.19Harga Runcit Barangan Petroleum Berkuat kuasa 1 Oktober 2000

SEMENANJUNG MALAYSIA

Petrol Tanpa Plumbum (97 Oktana) 110 10 9.1 120Petrol Tanpa Plumbum (92 Oktana) 106 10 9.4 116Diesel 65.1 5 7.7 70.1LPG (Sen/kilogram) 118 10 8.5 128

SABAH


SARAWAK


Harga lama Kuantum kenaikan Harga baru

Sen/liter Sen/liter % Sen/liter

Barangan/Kawasan

-0.2 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6

Pakaian dan kasut

Perabot, hiasan dalaman dan peralatan rumah

Perkhidmatan rekreasi, hiburan, pelajaran dan kebudayaan

Jumlah

MakananPengangkutan dan perhubungan

Sewa kasar, bahan api dan kuasa

Minuman dan tembakauPelbagai barang dan perkhidmatan

Perbelanjaan rawatan perubatan dan kesihatan

Jumlah tidak termasuk makanan

Tahun 2000

Graf 1.39Sumbangan kepada Peratus Perubahan IHP mengikut Kumpulan Utama


pada separuh pertama tahun 2000 selepasmerosot sebanyak 2.3% pada tahun 1999.Walau bagaimanapun, melainkan beberapalokasi terpilih, terutamanya di Lembah Klang,paras harga harta tanah kekal berada di bawahparas tertinggi yang wujud pada tahun 1997.

Perkembangan Pasaran BuruhPertumbuhan ekonomi yang mapan padatahun 2000 telah membawa kepada keadaanpasaran buruh yang lebih kukuh tanpamewujudkan tekanan terhadap upah.Pertumbuhan dalam produktiviti telahmengatasi kenaikan dalam upah. Ekonomiterus beroperasi pada tahap guna tenagapenuh, dengan kehadiran buruh asing yangketara bagi buruh mahir dan tidak mahir.

Prospek guna tenaga meningkat pada tahun2000 dan jumlah pekerja yang diberhentikantelah berkurangan. Menjelang akhir tahun2000, jumlah guna tenaga meningkat padakadar yang lebih tinggi iaitu sebanyak 4.6%kepada 9.3 juta pekerja, manakala tenagaburuh berkembang sebanyak 4.3% kepada 9.6juta orang. Memandangkan permintaanterhadap buruh meningkat, kadarpengangguran terus berkurangan daripada3.4% pada tahun 1999 kepada 3.1% padatahun 2000, jauh lebih rendah daripada tahapguna tenaga penuh iaitu sebanyak 4%.Secara keseluruhan, produktiviti buruhmeningkat dengan nyata memandangkanpenggunaan kapasiti meningkat kepada tahapyang lebih tinggi untuk memenuhipermintaan yang bertambah bagi barangandan perkhidmatan. Walaupun bilangankekosongan jawatan hampir melebihi limakali ganda daripada jumlah bilangan pekerjayang diberhentikan, kenaikan yang berlebihandalam upah tidak dilaporkan.

Pada tahun 2000, sektor perkilanganmencakupi bahagian terbesar daripadapekerja baru yang mendapat pekerjaan(52.7% atau 215,600 orang). Kebanyakanpekerjaan baru yang diwujudkan dalamsektor perkilangan bertumpu terutamanyadalam industri pemasangan dan berasaskanburuh, seperti kayu dan pengeluaran kayu;jentera elektrik; keluaran getah dan tekstil.Sektor perkhidmatan yang mencakupibahagian terbesar jumlah guna tenaga(48.6%) mencatat peningkatan dalam gunatenaga sebanyak 4.6% kepada4.5 juta orang. Peningkatan dalamkedua-dua projek infrastruktur swasta danawam di samping skim perumahan barutelah mewujudkan 6,200 pekerjaan barudalam sektor pembinaan.

Sejajar dengan pertumbuhan ekonomi yangpesat, permintaan tenaga buruh, seperti yangdicerminkan oleh jumlah kekosongan jawatan

Jadual 1.20Penunjuk Pasaran Buruh

Tenaga buruh (‘000) 8,642 9,039 8,849 9,178 9,573(perubahan tahunan dalam %) 4.7 4.6 –2.1 3.7 4.3

Guna tenaga (perubahan tahunan dalam %) 5.3 4.7 –2.9 3.5 4.6Kadar pengangguran (% daripada tenaga buruh) 2.5 2.4 3.2 3.4 3.1Produktiviti buruh (KDNK/Guna tenaga)

(perubahan tahunan dalam %) 4.5 2.5 –4.6 2.2 3.8Upah benar bagi seorang pekerja dalam sektor perkilangan

(perubahan tahunan dalam %) 6.7 5.9 –2.4 3.0 4.6

Sumber: Unit Perancang EkonomiJabatan Perangkaan MalaysiaBank Negara Malaysia

1996 1997 1998 1999 2000

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

1995 1996 1997 1998 1999 2000

('000 orang)

Perkilangan Pembinaan Perkhidmatan*

* Tidak termasuk perkhidmatan Kerajaan.

Sumber: Unit Perancang Ekonomi

Graf 1.40Guna Tenaga mengikut Sektor

yang dilaporkan kepada Jabatan Tenaga Buruhdi Kementerian Sumber Manusia, terusmeningkat sepanjang tahun 2000. Jumlahkekosongan jawatan yang dilaporkan di seluruhnegara meningkat sebanyak 14% kepada123,484 kekosongan pada tahun 2000.Bilangan kekosongan jawatan sebenarberkemungkinan lebih tinggi memandangkanfirma-firma tidak diwajibkan melaporkankekosongan jawatan kepada Jabatan TenagaBuruh. Lebih daripada separuh kekosonganjawatan dilaporkan di Sarawak. Pulau Pinang,Selangor dan Johor turut melaporkankekosongan yang tinggi, namun setiap satunegeri mencakupi kurang daripada 10%daripada jumlah kekosongan. Sektorperkilangan menawarkan jumlah peluangpekerjaan yang terbesar. Kekosongan jawatandalam sektor pertanian meningkat sebanyak29.1% disebabkan sebahagiannya olehpengembangan berterusan dalam aktivitipertanian di Sarawak, khususnya penanamankelapa sawit. Apa yang nyata, kekosonganjawatan dalam sektor perkhidmatan meningkatsebanyak 33.5% selepas merosot sebanyak0.8% pada tahun 1999. Kenaikan ini terdapatdalam semua subsektor, dengan majoritinyabertumpu dalam ‘perkhidmatan lain’ (meliputiperkhidmatan komuniti, sosial dan persendirian,perkhidmatan swasta tidak berasaskankeuntungan serta perkhidmatan domestikkepada isi rumah) dan subsektor perniagaanborong dan runcit, hotel dan restoran. Olehyang demikian, bahagian sektor perkhidmatandalam jumlah kekosongan jawatan meningkatkepada 15.9% pada tahun 2000 (1999: 13.6%).

Berdasarkan kumpulan pekerjaan, kekosonganjawatan yang dilaporkan oleh majikankebanyakannya berasaskan pengeluaran (61.2%daripada jumlah atau 75,552) dan berasaskanpertanian (21.9% atau 27,031). Walaubagaimanapun, keperluan yang meningkatuntuk kemahiran di skala tinggi, menyebabkanpermintaan bagi pekerja profesional, teknikaldan berkaitan meningkat dengan ketarasebanyak 21.4% kepada 4,055 kekosonganjawatan pada tahun 2000.

Jumlah bilangan pencari kerja aktif yangberdaftar dengan Kementerian SumberManusia merosot sebanyak 12.6% kepada27,820 pada akhir tahun 2000. Daripadajumlah keseluruhan, 25.7% atau 7,144 pencarikerja tersebut melaporkan bahawa merekasudah pun mempunyai pekerjaan, tetapisedang mencari pekerjaan baru. Kadarpenempatan pekerjaan oleh Jabatan adalahlebih tinggi pada 21.9% dalam tahun 2000,berbanding dengan 18.8% dalam tahun 1999.Jumlah penempatan pekerjaan pada tahun2000 termasuk 23.7% atau 5,399 daripadajumlah 22,785 pekerja yang telahdiberhentikan yang berdaftar denganKementerian. Peningkatan dalam peluangpekerjaan menyebabkan nisbah pencaripekerjaan kepada kekosongan jawatan terusbertambah kecil daripada 0.29:1 pada akhirtahun 1999 kepada 0.23:1 pada akhir tahun2000. Dari segi jenis pekerjaan, pekerjaanyang paling dicari adalah kerja-kerja yangberkaitan dengan pengkeranian (12,966 orangatau 46.6% daripada jumlah keseluruhan),

Graf 1.41Keluaran dan Guna Tenaga

-8-6-4-202468

1012

-8-6-4-2024681012

% perubahantahunan % tenaga buruh

KDNK Tenaga buruh Jumlah guna tenaga

Kadar pengangguran

Keluaran dan Guna Tenaga

Sumber: Unit Perancang Ekonomi

1996 1997 1998 1999 2000 1996 1997 1998 1999 2000

Bank Negara Malaysia


kerja-kerja yang berkaitan denganpengeluaran (6,982 orang atau 25.1%) dankerja-kerja profesional, teknikal dan yangberkaitan dengannya (4,438 orang atau 16%).

Bagi mengatasi kekurangan buruh separamahir dan tidak mahir yang dialami olehmajikan-majikan tertentu, Kerajaan telahmeluluskan pengambilan seramai 230,608pekerja asing yang baru pada tahun 2000(1999: 84,150 pekerja). Secara keseluruhan,jumlah bilangan pekerja asing yang berdaftarmeningkat sebanyak 5.1% kepada 732,588pekerja (1999: 697,219 pekerja). Kebanyakanpekerja asing terlibat dalam sektorperkilangan, pertanian dan perkhidmatandomestik (pembantu rumah). Mengikut negaraasal, pekerja dari Indonesia dan Bangladesh,masing-masing mencakupi sebanyak 73.4%dan 19.7% daripada jumlah guna tenagaasing. Berkuat kuasa 2 Ogos 2000, Kerajaantelah mengurangkan tempoh terma gunatenaga pekerja asing dari tempoh maksimumselama tujuh tahun kepada tiga tahun.

Bilangan pekerja yang diberhentikan pada tahun2000 merosot sebanyak 32.4% kepada 25,244orang. Begitu juga, bilangan majikan yangterlibat dalam pemberhentian kerja merosotsebanyak 56.9% kepada 889 daripada 2,064 padatahun 1999. Sebab-sebab utama pemberhentiankerja yang dinyatakan adalah penggulungansyarikat, penjualan syarikat, penurunan dalampermintaan barangan dan penyusunan semulasyarikat. Pemberhentian kerja yang lebih rendahtelah dicatat di kesemua sektor-sektor utamadalam ekonomi. Majoriti pekerja (60.1%) yangdiberhentikan di dalam sektor perkilangan adalahterutamanya dari sektor industri logam yangdibentuk, dan jentera dan kelengkapan. Dikalangan sektor perkhidmatan, sub-sektor bagiperkhidmatan kewangan, insurans, harta tanahdan perniagaan mencakupi jumlah pemberhentianpekerja yang terbesar (53.3%) disebabkan olehpemberhentian pekerja yang lebih tinggi olehinstitusi kewangan (3,092; 1999: 640). Walaubagaimanapun, seramai 2,986 pekerja yangdiberhentikan oleh institusi-institusi kewanganakibat program penggabungan institusi perbankanyang masih berterusan telah diambil semulabekerja oleh bank induk entiti penggabungan.Bank Negara Malaysia telah menegaskan, melaluipujukan moral bahawa sebarang rasionalisasipekerja yang dilakukan oleh bank induk,seharusnya dilaksanakan melalui Skim PemisahanSecara Sukarela (VSS), di mana ganti rugi yangsewajarnya patut ditawarkan kepada pekerja yang

Bangladesh19.7%

Indonesia73.4%

Filipina2.2%

Negeri Thai0.9%

Pakistan0.4%Lain-lain

3.4%

Perkilangan37.1%

Pertanian24%

Pembanturumah22%

Pembinaan9%

Perkhidmatan7.7% Lain-lain

0.2%

Pekerja Asing mengikut Negara Asal

Pekerja Asing mengikut Sektor

Sumber: Kementerian Dalam Negeri

Graf 1.42Pekerja Asing Mengikut Negara Asal dan Sektorpada Tahun 2000

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000Bilangan pekerja

Penggulungan syarikatPenjualan syarikatPemindahan syarikat ke negara asingPemindahan syarikat dalam negaraKos pengeluaran tinggiKemerosotan permintaan bagi produkPenyusunan semula organisasiLain-lain

1999

2000

12345678

Sumber: Kementerian Sumber Manusia

1 2 3 4 5 6 7 8

Graf 1.43Sebab-sebab Pemberhentian Pekerja

meninggalkan institusi perbankan. Pada tahun2000, terdapat 396 pekerja dan 20 majikan dalamsektor kewangan yang terlibat dalam pelaksanaanVSS, berbanding 1,830 pekerja dan 34 majikanpada tahun 1999.

Pada tahun 2000, pertumbuhan pesat dalamaktiviti ekonomi telah membolehkankebanyakan majikan memberi kenaikan gajikepada pekerja. Walau bagaimanapun, olehkerana pertumbuhan produktiviti secara amnyaadalah lebih tinggi daripada pertumbuhan upahbenar, tekanan inflasi daripada kenaikan upahdapat dibendung, sepanjang tahun 2000.

• Hasil kaji selidik yang dijalankan oleh Persekutuan Majikan-majikan Malaysia (MEF) menunjukkan bahawa purata kenaikangaji bagi sektor swasta meningkat sebanyak 7% pada tahun 2000 daripada 5.9% pada tahun 1999 dan 6.2% pada tahun 1998. Berdasarkan sektor, purata kenaikan gaji di

syarikat sektor bukan perkilangan adalah lebih tinggi sedikit (7.6%), berbanding dengan syarikat di sektor pembuatan (6.4%).Bagi mereka yang mempunyai ijazah sarjana muda, purata gaji minimum yang ditawarkanmeningkat sebanyak 1.5% kepada RM1,663 sebulan (1999: RM1,638).

• Pada 1 Januari 2000, Kerajaan telah melaksanakan penyelarasan kenaikan gaji sebanyak 10% kepada kakitangan Kerajaan, selaras dengan dasar Kerajaan untuk menyelaraskan gaji setiap lima tahun. Selain itu, Kerajaan menaikkan elaun perumahan sebanyak 50% bagi kategori kakitangan Kerajaan terpilih.

• Data mengenai sektor perkilangan yang diperoleh dari Jabatan Perangkaan menunjukkan bahawa, berdasarkan kadar tahunan, kadar kenaikan dalam upah benar seorang pekerja adalah sebanyak 6.2% pada

Jadual 1.21Guna Tenaga, Kekosongan Jawatan dan Pemberhentian Pekerja bagi tahun 2000

Jumlah 9,271 100.0 123,484 100.0 25,244 100.0

Pertanian, perhutanan 1,408 15.2 31,315 25.4 2,384 9.4dan perikanan

Perlombongan dan kuari 41 0.4 126 0.1 211 0.8

Perkilangan 2,558 27.6 67,480 54.6 13,928 55.2

Pembinaan 755 8.2 4,869 3.9 1,260 5.0

Perkhidmatan 4,509 48.6 19,694 16.0 7,461 29.6

Perdagangan borong dan 1,584 17.1 6,789 5.5 1,865 7.4 runcit, hotel dan restoran

Kewangan, insurans , 509 5.5 3,967 3.2 3,977 15.8 perkhidmatan harta tanah danperniagaan

Pengangkutan, penyimpanan 462 5.0 1,905 1.6 706 2.8dan perhubungan

Elektrik, gas dan air 75 0.8 116 0.1 1 0.0

Perkhidmatan sosial dan – – – – 905 3.6persendirian2

Perkhidmatan-perkhidmatan lain 1,879 20.2 6,917 5.6 7 0.0

1 Bilangan kekosongan jawatan mungkin kurang daripada yang dilaporkan kerana firma-firma tidak wajib melaporkan kekosongan kepada Jabatan Tenaga Rakyat, Kementerian Sumber Manusia.

2 Bagi guna tenaga dan kekosongan, data bagi ‘perkhidmatan sosial dan persendirian’ termasuk dalam ‘perkhidmatan-perkhidmatan lain’.

Sumber: Unit Perancang EkonomiKementerian Sumber Manusia

Pemberhentian pekerjaKekosongan jawatan1Guna tenaga

% bahagianBilangan

(‘000 orang) % bahagianBilangan % bahagianBilangan


separuh tahun pertama sebelum menyederhana kepada 3% pada separuh tahun kedua tahun 2000. Secara keseluruhannya, upah benar bagi seorang pekerja meningkat sebanyak 4.6% pada tahun 2000 (1999: 3%), nyata lebih rendah berbanding dengan kenaikan dalam produktiviti buruh sebanyak 16.2% (1999: 16.8%), sebagaimana yang diukur oleh hasil benar jualan produk (SVP) bagi seorang pekerja. Upah benar bagi seorang pekerja di dalam industri berorientasikan eksport meningkat sebanyak 5.9%, manakala produktiviti buruh meningkat sebanyak 14.2%. Sementara itu, industri berorientasikan domestik mencatatkan kenaikan upah yang lebih kecil iaitu sebanyak 2.9% walaupun produktiviti buruh meningkat iaitu sebanyak 19.6%.

Bilangan hari bekerja yang hilang disebabkanoleh tindakan industri jauh lebih rendah padatahun 2000. Bilangan kejadian mogok, disamping kekal pada 11 kes pada tahun 2000,melibatkan bilangan pekerja yang nyata lebihrendah (2,969; 1999: 3,452 pekerja). Tujuh kesdilaporkan di dalam sektor perkilanganmelibatkan 2,551 pekerja, berbanding enamkes melibatkan 2,169 pekerja pada tahun1999. Sementara itu, bagi sektor pertanian,hanya dua kes melibatkan 104 pekerja telahdilaporkan, berbanding lima kes melibatkan1,283 pekerja pada tahun sebelumnya. Duasektor yang lain, iaitu sektor pengangkutan

dan pembinaan telah mencatatkan hanya satukes setiap satu, masing-masing melibatkan250 dan 64 pekerja. Sebab-sebab utamamogok adalah berpunca dari pertikaian keatas terma dan syarat pekerjaan (dua kes) danpelanggaran hak-hak pekerja/ketidakadilandalam amalan perburuhan (dua kes).

Bilangan pertikaian industri yang dilaporkankepada Jabatan Perhubungan Industri merosotkepada 436 kes pada tahun 2000 berbanding505 kes pada tahun 1999, yang melibatkanjumlah bilangan pekerja yang jauh lebih kecil(57,492 pekerja; 1999: 90,278 pekerja).Kebanyakan pertikaian tertumpu kepadakebuntuan dalam rundingan tawar-menawar(186 kes) dan isu-isu yang berkaitan denganterma dan syarat pekerjaan (103 kes).Mengikut sektor, penurunan yang palingketara bagi bilangan pertikaian telah dicatatoleh sektor perkhidmatan, diikuti oleh sektorperkilangan dan pertanian.

Dalam Malaysia menuju ke arah ekonomiberasaskan pengetahuan, salah satu daripadacabaran yang dihadapi oleh rakyat dalampengurusan sumber manusia adalah untukmenyediakan pekerja dengan kemahiran-kemahiran baru, di samping membina budayaberteknologi tinggi dan keusahawanan yangdinamik. Memandangkan pembangunan sumbermanusia kekal sebagai keutamaan negara,Kerajaan telah memperkenalkan beberapalangkah sepanjang tahun 2000 bagi menanganiisu berkaitan peningkatan produktiviti sertameningkatkan penawaran buruh mahir.Sehubungan ini, Kerajaan terus memberipenekanan kepada latihan industri bagimemenuhi permintaan yang meningkat terhadapkemahiran di skala tinggi. Pada tahun 2000,sembilan Institut Latihan Industri yang sedia adatelah menyediakan latihan kepada 4,995 pelatih,manakala Pusat Latihan Pengajar dan KemahiranLanjutan (CIAST) terlibat melatih 2,106 tenagapengajar baru. Di samping itu, empat institusilatihan lanjutan yang didirikan melalui kerjasamabersama di antara Kerajaan masing-masing,iaitu German Malaysian Institute (GMI),Malaysian French Institute (MFI), BritishMalaysian Institute (BMI) dan Japan MalaysianTechnical Institute (JMTI) telah mengambilseramai 1,268 pelatih pada tahun 2000.Dalam mempertingkatkan mobiliti buruh padasepanjang tahun ini, Kementerian SumberManusia telah menempatkan seramai 8,121

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

0

5

10

15

20

25

30RM

% perubahantahunan

Upah benar / Pekerja

Upah benar / Pekerja (% perubahan tahunan)

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Hasil benar jualan produk/Pekerja

Hasil benar jualan produk/Pekerja (% perubahan tahunan)

Sumber: Jabatan Perangkaan Bank Negara Malaysia

Graf 1.44Produktiviti Benar dan Upah Benar bagi SetiapPekerja dalam Sektor Perkilangan

Galakan Fiskal Utama dalam Belanjawan 2001 untuk Pembangunan Sumber Manusia

• Sejumlah RM1.2 bilion telah diperuntukkan bagi membina 14 buah Institut Latihan Perindustrian dan empat Pusat Latihan Kemahiran Teknologi Tinggi. Pusat-pusat latihan ini dijangka siap pada tahun 2001dan akan dapat menampung seramai 17,000 pelatih setahun. Selain itu, 10 buah Institut Kemahiran Pembangunan Belia Negara akan siap sepenuhnya yang berkeupayaan melatih seramai 8,950 pelajar setahun dalam pelbagai bidang kemahiran.Pusat Giat anjuran MARA dan Institut Kemahiran Pembangunan dijangka meningkatkan kemampuan untuk melatih seramai 30,370 pelajar pada tahun 2001.

• Peruntukan sebanyak RM19.7 bilion, mencakupi 22.5% daripada jumlah peruntukan Belanjawan (tidak termasuk pindahan antara akaun dan rizab luar jangka), telah disediakan untuk terus membangunkan sektor pendidikan, terutamanya untuk berikut:

- Sebanyak 167 buah sekolah rendah, 120 buah sekolah menengah dan 42 buah asramabaru dicadangkan dibina pada tahun 2001. Ini dijangka dapat menampung pertambahankakitangan seramai 11,684 orang petugas, termasuk 9,424 guru dan 2,260 kakitangan barudan akan memberi manfaat kepada kira-kira 168,000 pelajar baru di seluruh negara;

- Setiap sekolah akan diperuntukkan antara 12 hingga 43 buah komputer dilengkapi dengan kemudahan multimedia dan internet, sejajar dengan program makmal komputer.Sebagai langkah merapatkan jurang digital di antara bandar dan luar bandar, sebanyak1,262 buah makmal komputer akan ditubuhkan di sekolah-sekolah di luar bandar;

- Cadangan pembinaan lima buah kolej matrikulasi di Johor, Perak, Pahang, Selangor, danKedah dan tiga buah politeknik baru di Mersing, Pulau Pinang dan Miri telah dicadangkan;

- Sejumlah RM3.5 bilion telah diperuntukkan bagi membiayai institusi-institusi pendidikantinggi awam (IPTA). Pembinaan empat buah universiti baru telah dicadangkan, iaitu, diMelaka, Negeri Sembilan, Pahang dan Perlis; dan

- Sejumlah RM1.3 bilion telah diperuntukkan kepada Tabung Pendidikan Tinggi Nasional bagimemberi pinjaman pelajaran kepada lebih daripada 125,000 pelajar diploma dan ijazah diIPTA dan swasta.

• Syarikat yang menyediakan biasiswa kepada pelajar di institusi tempatan telah diberikan potongan cukai pendapatan.

• Pelepasan cukai pendapatan sebanyak RM500 setiap tahun telah diberikan kepada individu yang membeli buku, termasuk buku teks.

• Pelepasan cukai yang diberikan kepada individu-individu yang berbelanja untuk tujuan pendidikan telah dinaikkan daripada RM2,000 kepada RM5,000 setahun.

• Pencarum Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) yang ingin melanjutkan pelajaran dibenarkan untuk mengeluarkan wang caruman mereka.

• Pencarum KWSP juga dibenarkan untuk mengeluarkan caruman mereka bagi tujuan membeli komputer untuk kegunaan sendiri atau untuk kegunaan anak-anak di institusi pengajian tinggi dan di sekolah.


pekerja di bawah program bagi meningkatkanmobiliti buruh yang mempunyai kemahiran yangbersesuaian, daripada bidang yang terlebih buruhkepada bidang yang kurang buruh. ProjekElektronik Pertukaran Buruh dijangka beroperasimenjelang akhir tahun 2001 bagi memastikanmobiliti buruh yang berkesan. Kementerian jugaterus menyebarkan maklumat mengenai GarisPanduan ke atas Sistem Produktiviti BerasaskanUpah (PLWS) tahun 1996 kepada majikan dankesatuan sekerja untuk memperbaiki daya saingmelalui galakan terhadap jalinan yang lebih rapatantara upah dan produktiviti.

Menyedari bahawa pembangunan intelektualyang berterusan terhadap generasi akan datangmampu memacu negara ke ekonomi baru,Kerajaan telah memperuntukkan sebilangangalakan fiskal dalam Belanjawan Tahun 2001.Insentif-insentif yang diberi adalahbermatlamatkan kepada pembangunankemahiran, menangani jurang digital danmeningkatkan lagi penguasaan kemahiranTeknologi Maklumat (IT) oleh pelajar danpekerja. Insentif-insentif ini merupakan langkah-langkah awal bagi dasar jangka panjang ke arahmenuju ekonomi berasaskan pengetahuan(keterangan lanjut dalam Kotak Putih).

Dalam mewujudkan tenaga kerja bertarafdunia, Kerajaan telah meningkatkan usahauntuk menarik perhatian seramai yang bolehtenaga kerja berkemahiran tinggi dan bijakpandai dari dalam dan luar negara. Insentifjuga telah diumumkan dalam BelanjawanTahun 2001 untuk menggalakkan rakyat

Malaysia yang berkemahiran yang bekerja diluar negara untuk pulang ke Malaysia (lihatKotak Putih). Pada akhir Februari 2001,sebanyak 10 daripada 19 permohonan yangtelah diterima daripada rakyat Malaysia yangmahir dalam pelbagai bidang yang inginkembali ke Malaysia, telah diluluskan olehsatu jawatankuasa khas yang didirikan olehKementerian Sumber Manusia.

Sejak perlaksanaannya pada tahun 1993,Majlis Pembangunan Sumber Manusia(MPSM), yang mentadbir Kumpulan WangPembangunan Sumber Manusia (KWPSM)telah meluluskan sejumlah 2.6 juta tempatlatihan dengan bantuan kewangan sebanyakRM818.9 juta. Dana daripada MPSM inidisalurkan bagi latihan semula danpeningkatan kemahiran bagi pekerja yangdiambil bekerja oleh syarikat yang berdaftardengan MPSM. Pada akhir bulan Disember2000, bilangan majikan yang berdaftardengan MPSM meningkat kepada 7,135majikan, di mana 73% daripadanya adalahdari sektor perkilangan, manakala 27% lagiadalah dari sektor perkhidmatan. Hasil kutipanlevi oleh KWPSM yang dikenakan ke atassyarikat bersamaan sumbangan wajibsebanyak 1% daripada upah bulanan syarikat,atau 0.5% dalam kes industri bersaiz kecil dansederhana (IKS) adalah nyata lebih tinggi padatahun 2000, dengan jumlah sebanyakRM186.5 juta (RM82.7 juta pada tahun 1999). Pengecualian terakhir bagi tempoh enam bulan(12 Ogos 1999 sehingga 11 Februari 2000) darimencarum kepada KWPSM yang menghadapi

• Kakitangan Kerajaan dibenarkan membuat pinjaman komputer setiap lima tahun sekali.

• Pemberian komputer baru oleh syarikat kepada pekerja tidak lagi dianggap kemudahan dan dengan itu tidak dikenakan cukai pendapatan. Perbelanjaan sedemikian oleh syarikat-syarikat pula diberikan potongan cukai pendapatan.

• Insentif telah disediakan kepada rakyat Malaysia yang berkemahiran yang bekerja di luar negeri untuk pulang ke Malaysia, seperti berikut:

- Pendapatan yang dibawa balik ke Malaysia dalam tempoh dua tahun dikecualikan daripadacukai pendapatan;

- Semua barangan persendirian yang dibawa balik ke Malaysia, termasuk dua buah keretadiberi pengecualian cukai; dan

- Suami atau isteri dan anak-anak yang bukan rakyat Malaysia diberi taraf pemastautintetap dalam tempoh enam bulan.

kesan kegawatan ekonomi baru-baru ini, hanyadilanjutkan kepada industri perhotelan dansektor agensi pengembaraan yang membawamasuk pelancong sahaja.

Pada tahun 2000, sejumlah 301,790 tempatlatihan telah diluluskan oleh MPSM denganbantuan kewangan sebanyak RM113.7 juta.Daripada jumlah tersebut, sebanyak 10.6% atau32,050 daripada tempat latihan yang telahdiluluskan melibatkan bantuan kewangansebanyak RM17.4 juta, tertumpu kepadaTeknologi Maklumat (IT)/latihan komputer.Selain itu, MPSM telah memperuntukkansebanyak RM1.7 juta kepada majikan untukpembelian komputer bagi latihan pekerja.Berkuatkuasa 16 Julai 2000, MPSM telahmeningkatkan bantuan kewangannya kepada100% daripada 75-80% bagi program yangberkaitan dengan Teknologi Maklumat (IT),teknikal, kraf dan kualiti/produktiviti.Sementara bantuan kewangan bagi kesemuakursus (seperti perniagaan dan pengurusan)telah dinaikkan daripada 75% kepada 85%,bantuan kewangan bagi kursus luar negarakekal pada 50%. Pada 1 Ogos 2000, MPSMtelah menubuhkan Skim Bantuan Latihan bagiIKS, bertujuan untuk menggalakkan majikan

IKS untuk mempergiatkan lagi program latihansemula bagi pekerja. Pada akhir tahun 2000,sejumlah 62 tempat latihan telah diluluskandengan bantuan kewangan iaitu sebanyakRM30 ribu. Pada masa yang sama, SkimLatihan untuk Pekerja yang Diberhentikan yangtelah ditubuhkan pada bulan Mei 1998 kesandaripada krisis ekonomi, telah menggunakansebanyak 88% daripada jumlahperuntukan sebanyak RM5 juta bagi melatihsemula 891 pekerja yang telah diberhentikan.Seramai 3,202 peserta juga telahmendapat faedah daripada pelbagai SkimPerantisan dengan bantuan kewangansebanyak RM15.9 juta.

Pada tahun 2001, MPSM merancang untukmembolehkan program latihan berasaskan

elektronik (‘E-Training’) mendapat bantuankewangan daripada KWPSM dan menubuhkanSkim Latihan Pekerja Teknologi Maklumatdengan peruntukan sebanyak RM5 juta bagimelatih pekerja dalam kursus yang berkaitandengan teknologi maklumat dan komunikasi.Tabung Pembangunan Kemahiran denganperuntukan sebanyak RM140 juta telahditubuhkan oleh Kementerian PembangunanSumber Manusia mula beroperasi pada 2Januari 2001. Tabung ini bertujuanmenyediakan pinjaman tidak melebihi RM5,000setahun kepada lepasan sekolah dan pekerjakilang untuk menguasai kemahiran dalamindustri.

Sektor Luaran

Imbangan PembayaranKedudukan imbangan pembayaran kekalmemuaskan pada tahun 2000, dengan lebihanimbangan perdagangan yang berterusan tinggiserta aliran masuk modal jangka panjang yangberkekalan. Berbeza dengan perkembanganpada tahun 1998 di mana lebihan perdaganganmencerminkan penguncupan import yang nyata,asas kekukuhan akaun perdagangan pada tahun2000 adalah perkembangan eksport yang terus

pesat. Perkembangan eksport inidisokong oleh sektor elektronik yang berdayasaing serta permintaan global dan perdaganganserantau yang terus kukuh. Kadar pertukaranwang yang stabil telah membolehkan industrimemberi tindak balas positif kepada permintaaneksport yang meningkat. Imbanganperdagangan juga mendapat faedah daripadaharga minyak yang lebih tinggi, kerana Malaysiamerupakan pengeksport bersih pengeluaranpetroleum. Oleh yang demikian, asas akaunsemasa kekal kukuh dan mencatatkan lebihanyang besar untuk tiga tahun berturut-turut.Walau bagaimanapun, jika dibandingkandengan prestasi yang luar biasa pada tahun1999, lebihan pada tahun 2000 telahberkurangan kepada RM31.2 bilion atau 10%daripada KNK (17.1% daripada KNK pada tahun

Lebihan perdagangan yang besar dan aliran masuk modal jangka panjangmenyediakan pengalas yang mencukupi untuk menampung aliran keluarmodal jangka pendek. Pergerakan pada paras rizab antarabangsamencerminkan transaksi perdagangan dan modal selaras denganpengembangan dalam aktiviti ekonomi.


1999). Ini merupakan perkembangan yangpositif kerana ia mencerminkan peningkatanimport yang lebih nyata untuk memenuhipermintaan sektor eksport, pengembangankapasiti pelaburan oleh sektor perkilangan yangberorientasikan eksport serta sektorperkhidmatan dan aktiviti ekonomi dalamnegeri yang pesat.

Defisit perkhidmatan juga meningkat padatahun 2000, mencerminkan prestasi ekonomidalam negeri yang keseluruhannya kukuh sertaaktiviti berkaitan perdagangan yang pesat. Apayang nyata, peningkatan defisit perkhidmatanadalah disebabkan oleh pembayaran bersihpendapatan pelaburan yang terakru kepadapelabur asing yang lebih tinggi, hasil daripadapendapatan eksport yang lebih baik. Daripadapembayaran keuntungan dan dividen ini, adalahdianggarkan bahawa satu pertiga daripadanyadikekalkan di Malaysia untuk tujuanpengembangan aktiviti. Pada tahun 2000,

penerimaan perkhidmatan juga meningkat,terutamanya dalam akaun pelancongan,pendidikan dan akaun pengangkutan yang lain.

Akaun modal jangka panjang kekal kukuh padatahun 2000, dengan aliran masuk pelaburanlangsung asing yang berkekalan, disalurkanterutamanya ke dalam industri elektrik danelektronik dan petrokimia yang bernilai tinggiserta dalam sektor perkhidmatan. Aliran masukbersih berkurangan sedikit berbanding tahun1999 disebabkan terutamanya oleh peningkatanyang nyata dalam pembayaran balik hutangluar negeri oleh kedua-dua KerajaanPersekutuan dan perusahaan awam bukankewangan (PABK) serta pelaburan di luar negeriyang lebih tinggi. Pembayaran balik hutangtelah menyumbang kepada kekukuhankedudukan hutang luar negeri Malaysia danseterusnya mengurangkan risiko pendedahankepada kejutan luaran. Pelaburan di luar negerioleh syarikat-syarikat Malaysia adalahterutamanya dalam pelaburan yang memberikeuntungan strategik dari segi meningkatkanprospek perolehan pertukaran asing daripadaeksport barangan dan perkhidmatan dalamjangka sederhana.

Akaun modal jangka pendek mencatatkan alirankeluar bersih sebanyak RM36 bilion disebabkanoleh beberapa faktor, termasuk peningkatanaset luaran bank-bank perdagangan,terutamanya dalam bentuk penyimpanan danadi luar negeri untuk tujuan lindung nilai urusniaga yang berkaitan dengan perdagangan,serta pembayaran balik pinjaman luar negerijangka pendek yang nyata oleh bank-bankperdagangan dan sektor swasta bukan bank.Sebahagian daripada aliran keluar jugamencerminkan pendahuluan dan lat (leads andlag) yang biasa dalam membawa balikperolehan eksport oleh pengeksport bersertapeningkatan kredit perdagangan yang diberikankepada pengimport asing disebabkan oleh kadarfaedah luar negeri yang lebih tinggi. Alirankeluar modal portfolio pada tahun 2000 telahberkurangan berbanding dengan tahun-tahunyang lepas. Pada peringkat awal tahun 2000,terdapat aliran masuk modal portfolio yangnyata sebanyak RM8.3 bilion (AS$2.2 bilion).Walau bagaimanapun, kebimbangan parapelabur terhadap ketidaktentuan keseluruhanpasaran kewangan sedunia telahmengakibatkan pengaliran keluar modalportfolio dari rantau ini, termasuklah Malaysia.

Jadual 1.22Imbangan Pembayaran

Imbangan dagangan (f.o.b) 372,778 293,256 79,522Akaun perdagangan 373,307 312,427 60,880

Imbangan perkhidmatan 60,721 101,345 –40,624

Imbangan dagangan dan 433,499 394,601 38,898perkhidmatan

Pindahan 3,229 10,964 –7,735

Imbangan akaun semasa 436,728 405,565 31,163% daripada KNK 10

Modal jangka panjang rasmi 3,961

Modal jangka panjang swasta 7,510

Imbangan modal jangka panjang 11,471

Imbangan asas 42,634

Modal jangka pendek swasta –36,000

Kesilapan dan ketinggalan –10,337di mana:

Kerugian dari penilaian semulakadar pertukaran –5,335

Keseluruhan defisit -3,703

Rizab antarabangsa BankNegara Malaysia, bersih 113,541

(AS$ juta) 29,879

a Anggaran

Sumber: Bank Negara Malaysia dan Jabatan Perangkaan Malaysia

2000a+

RM juta

Bersih–Perkara

Oleh yang demikian, penjualan dan pemulanganbalik pelaburan portfolio oleh pelabur-pelaburasing pada separuh tahun kedua berjumlahsebanyak RM12.3 bilion (AS$3.2 bilion). Walaubagaimanapun, lebihan yang tinggi dalamimbangan asas (lebihan dalam akaun semasadan aliran masuk modal jangka panjang) telahdapat menampung sebahagian besar alirankeluar modal jangka pendek ini.

Kesilapan dan ketinggalan berjumlah sebanyakRM10.3 bilion, mencerminkan kerugian bukudaripada penilaian semula sebanyak RM5.3 bilionhasil daripada peningkatan nilai dolar ASberbanding mata wang utama. Setelahmengambil kira kerugian buku ini, kesilapan danketinggalan yang berjumlah sebanyak RM5 bilionmencerminkan kesilapan dan ketidakseimbanganyang biasa berlaku dalam proses pengumpulanstatistik imbangan pembayaran. Ini merupakankurang daripada satu peratus daripada jumlahdagangan dan berada dalam linkungan 5%daripada jumlah dagangan, iaitu paras yangboleh diterima secara amnya. Selepas mengambilkira kesilapan dan ketinggalan, imbangankeseluruhan mencatatkan defisit sebanyak RM3.7bilion atau AS$1 bilion. Akibatnya, rizabantarabangsa BNM telah berkurangan kepadaRM113.5 bilion (AS$29.9 bilion) pada akhir tahun 2000.

Perubahan kepada paras rizab pada tahun 2000mencerminkan terutamanya urus niagaperdagangan dan pengaliran modal yangdisebabkan oleh ekonomi yang lebih kukuh.Selain daripada itu, terdapat juga perolehaneksport yang disimpan di dalam akaun matawang asing dengan bank-bank di Malaysia(decentralization of reserves). Sementara parasrizab berkurangan, kedudukan mudah tunailuaran Malaysia telah mengukuh disebabkan olehpengurangan dalam hutang luar negeri jangkapendek. Paras rizab yang berjumlah AS$29.9bilion kekal tinggi dan merupakan 6.5 kali hutangjangka pendek pada akhir tahun 2000 berbanding5.1 kali pada akhir tahun 1999. Selepasmengambil kira hutang jangka sederhana danpanjang yang matang dalam jangka masa 12bulan, paras rizab adalah tiga kali ganda lebihdaripada hutang jangka pendek.

Prestasi akaun perdagangan kekal menggalakkanpada tahun 2000, mencatatkan lebihan bagi tigatahun berturut-turut dan disokong olehpermintaan luaran yang mengukuh terhadapeksport barangan elektronik, peralatan elektrikdan perkilangan yang lain daripada AmerikaSyarikat dan rantau Asia Pasifik. Walaubagaimanapun, dengan peningkatan import yanglebih cepat (25.7%) berbanding dengan eksport(16.1%), lebihan perdagangan, walaupun besar,telah berkurangan kepada RM60.9 bilion (AS$16bilion). Berikutan keadaan ekonomi dunia yangbertambah baik dan perkembangan berterusandalam perdagangan sedunia, jumlah perdagangan

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

-50-40-30-20-1001020304050

1995 1996 1997 1998 1999 2000

RM bilion RM bilion

Jangka Masa

Eksport dagangan

Import dagangan

Imbangan perkhidmatan

Imbangan akaun semasa (skala kanan)

-60-40-20

020406080

100120140

1995 1996 1997 1998 1999 2000

Jangka Masa

RM bilion

Rizab Antarabangsa Bersih

Rizab antarabangsa bersihImbangan akaun semasaImbangan modal jangka panjangModal swasta jangka pendek

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40RM bilion

Modal rasmi jangka panjang

Modal swasta jangka panjang

Modal swasta jangka pendek

Imbangan modal jangka panjang

Aliran Modal

1995 1996 1997 1998 1999 2000

Graf 1.45Malaysia: Imbangan Pembayaran


Malaysia telah berkembang sebanyak 20.3%kepada RM686 bilion, untuk mencakup sebanyak221% daripada KNK pada tahun 2000 (1999:204% daripada KNK).

Jumlah eksport kasar kekal kukuh pada tahun2000, meningkat sebanyak 16.1% kepadaRM373.3 bilion (AS$98.2 bilion). Peningkatanyang kukuh ini adalah disebabkan oleh pemulihandalam harga eksport dan peningkatan selanjutnyadalam jumlah eksport. Peningkatan eksportberpunca terutamanya daripada permintaansedunia yang mapan ke atas eksport perkilangan,khususnya barangan elektronik dan elektrik, sertaperkembangan yang teguh dalam barangan

perkilangan berasaskan minyak dan juga hasilyang lebih tinggi daripada eksport bahan galianberikutan harga minyak mentah yang lebihtinggi. Sebaliknya, penerimaan daripada eksportpertanian berkurangan terutamanya disebabkankemerosotan eksport minyak kelapa sawit.Pertumbuhan dalam import meningkat cepatkepada 25.7% untuk mencapai sebanyakRM312.4 bilion (AS$82.2 bilion), mencerminkanpeningkatan dalam kedua-dua harga dan jumlahimport. Peningkatan jumlah import disokongoleh permintaan kukuh terhadap baranganperantaraan dan barangan modal, terutamanyauntuk sektor eksport.

Mencerminkan perkembangan dalam akaunperdagangan, akaun dagangan mencatatkanlebihan yang besar sebanyak RM79.5 bilion(1999: RM86.5 bilion).

Pertumbuhan eksport perkilangan pada tahun2000 terus disokong oleh permintaan yangmapan daripada negara-negara perindustrianutama dan ekonomi-ekonomi serantau.Sebagai mencerminkan perkembangan yangmenyeluruh, eksport industri yang berasaskansumber dan juga industri yang tidakberasaskan sumber, terutamanya yangmengeluarkan barangan elektronik, keluaranelektrik, perabot, keluaran kimia dan keluaranpetroleum, terus meningkat dan menyumbangkepada pertumbuhan eksport. Pada tahuntersebut, eksport barang perkilanganmencatatkan pertumbuhan yang lebih kukuhsebanyak 17% (1999: 14.3%), di manabahagiannya terus meningkat untuk mencakup

Jadual 1.23Perdagangan Luar Negeri

1999 2000 1999 2000

RM bilion AS$ bilion

Eksport kasar (f.o.b) 321.6 373.3 84.6 98.2Perubahan tahunan (%) 12.2 16.1 15.5 16.1


Jumlah dagangan1 19.7 11.6 19.7 11.6Harga1 –5.6 6.2 –2.7 6.2

Import kasar (c.i.f) 248.5 312.4 65.4 82.2Perubahan tahunan (%) 8.9 25.7 12.2 25.7


Jumlah dagangan1 14.9 18.6 14.9 18.6Harga1 –5.2 6.0 –2.4 6.0

Imbangan perdagangan 73.1 60.9 19.2 16.0

1 Kiraan jumlah dagangan dan harga adalah anggaran.

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia

-10

0

10

20

30


Nilai eksport

Eksport yang bukan berasaskan sumber

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

Eksport berasaskan sumber

1999 2000-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35


Nilai eksport Kuantiti eksport

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

Harga eksport

1999 2000

Graf 1.46Prestasi Eksport Sektor Perkilangan

Graf 1.47Eksport Berasaskan Sumber dan Bukan Sumber

sebanyak 85.2% daripada jumlah eksportkasar (1999: 84.5%). Peningkatan perolehaneksport adalah hasil daripada jumlah eksportyang lebih tinggi dan kenaikan harga eksportyang berterusan.

Di samping usaha pengeksport Malaysia untukterus meningkatkan tahap daya saing mereka diperingkat antarabangsa, termasuk produktiviti,mutu keluaran dan ketepatan perkhidmatan,langkah-langkah yang diambil bagi mengukuhdan menstruktur semula operasi perniagaanuntuk mempertingkatkan keberkesanan kos turutmembantu pengeksport-pengeksport mencapaikedudukan yang lebih baik dalam pasaranantarabangsa yang semakin berdaya saing.

Eksport sektor komoditi kembali pulih untukmencatatkan pertumbuhan sebanyak 10.8% atauRM49.7 bilion disebabkan keseluruhannya oleh

kenaikan yang nyata dalam eksportperlombongan. Perolehan yang tinggi daripadaperlombongan sebahagian besarnya disebabkanoleh peningkatan dalam eksport minyak mentahdan gas asli cecair. Manakala jumlah eksportminyak mentah merosot memandangkan terdapatkekangan penawaran dalam negeri, kenaikanharga minyak mentah yang ketara telahmenyebabkan perolehan eksport yang lebih tinggidaripada komoditi ini. Eksport minyakmenyumbang sebanyak 9.5% kepada peningkatandalam perolehan eksport berbanding denganpurata kira-kira 2% pada tahun-tahunsebelumnya. Eksport gas asli cecair meningkat,mencerminkan harga dan jumlah eksport yanglebih tinggi.

Perolehan eksport daripada komoditi pertanianadalah lebih rendah pada tahun 2000 disebabkankemerosotan yang nyata dalam perolehan eksport

Jadual: 1.24Eksport Kasar

2000a

RM Perubahan %juta tahunan (%) bahagian

Sektor Perkilangan 317,937 17.0 85.2di antaranya:

Elektronik, jentera dan peralatan elektrik 230,425 18.1 61.7Elektronik 166,807 15.1 44.7

Separa konduktor 71,071 8.5 19.0Komponen elektronik 95,737 20.6 25.6

Jentera dan peralatan elektrik 63,618 26.8 17.0Barangan elektrik pengguna 26,499 22.0 7.1Barangan elektrik perindustrian dan komersial 23,633 43.2 6.3Perkakas dan jentera elektrik perindustrian 12,584 13.3 3.4Peralatan elektrik isi rumah 903 8.8 0.2

Tekstil, pakaian dan kasut 10,388 9.7 2.8Kimia dan keluaran kimia 15,033 35.4 4.0Keluaran kayu 6,801 –2.6 1.8Keluaran logam 8,618 9.6 2.3Kelengkapan pengangkutan 2,894 –43.4 0.8Keluaran getah 4,740 -6.3 1.3Kelengkapan optik dan saintifik 6,828 41.3 1.8

Sektor Pertanian 22,913 –17.2 6.1di antaranya:

Minyak sawit 9,948 –31.3 2.7Kayu siap digergaji 3,020 7.6 0.8Kayu balak 2,489 –6.5 0.7Getah 2,571 9.7 0.7

Sektor Galian 26,800 55.8 7.2di antaranya:

Minyak mentah 14,241 53.0 3.8Gas asli cecair 11,300 78.0 3.0Timah 435 –11.4 0.1

Lain-lain 5,657 14.1 1.5

Jumlah 373,307 16.1 100.0

a Awalan

Sumber: Bank Negara Malaysia dan Jabatan Perangkaan Malaysia


minyak sawit, terutamanya akibat harga eksportyang lebih rendah, memandangkan keadaanbekalan minyak sayuran sedunia yang berlebihan.Duti import yang lebih tinggi yang dikenakan olehpasaran tradisional (India dan Pakistan) turutmenjejaskan jumlah eksport. Begitu juga denganeksport kayu balak yang merosot pada tahun2000. Sebaliknya, perolehan eksport daripada kayusiap digergaji dan getah meningkat sedikit,disumbangkan oleh jumlah eksport dan nilai uniteksport yang lebih tinggi.

Import kasar meningkat dengan kukuhsebanyak 25.7% pada tahun 2000.Peningkatan dicatatkan dalam semua kategori.Momentum pertumbuhan import disokongterutamanya oleh permintaan yang kukuh bagiimport barangan pengantara dan baranganmodal. Import tersebut adalah terutamanyauntuk pengembangan dalam pengeluaranperkilangan hasil daripada prestasi ekonomiyang lebih kukuh. Import barangan modal jugameningkat dengan penambahan dalam aktivitipelaburan, khususnya dalam sektor perkilangandan perkhidmatan.

Import barangan pengantara berkembangsebanyak 25.6%, mencakupi 73.8% daripadajumlah import. Pertambahan dalam importadalah terutamanya untuk alat ganti sertaaksesori barangan modal dan bekalanperindustrian yang telah diproses (masing-masing meningkat sebanyak 25.8% dan 17.4%),di mana kedua-duanya adalah barangan utamayang digunakan sebagai alat gantian komponendalam pengeluaran eksport baranganperkilangan. Yang terpenting adalah kenaikanimport alat ganti dan aksesori barangan modalyang lebih tinggi yang menyumbang kira-kira45% daripada jumlah peningkatan import.Barangan utama yang menyumbang kepadapeningkatan dalam sub-kumpulan utama iniadalah import alat ganti komponen elektronikdan alat ganti dan aksesori telekomunikasi.Semua ini adalah input yang diperlukan untukpengeluaran semikonduktor dan peralatan danalat ganti elektronik yang mengalamipeningkatan yang kukuh dalam tempahanjualan luar negeri. Item-item ini merangkumilebih kurang tiga-perempat daripada importalat ganti dan aksesori barangan modal dan33% daripada jumlah import, mencerminkankepentingan industri elektronik sebagaipeneraju utama dalam pengeluaran perkilangandan pertumbuhan ekonomi sepanjang tahun ini.

Satu lagi faktor penting adalah peningkatankukuh dalam import barangan pengantara yangberhubung dengan pengilangan barangan bagipasaran tempatan. Khususnya, nilai importbahan api utama dan pelincir yang diproses telahmeningkat dua kali ganda sepanjang tahun ini,mencerminkan perkembangan hargaantarabangsa bagi minyak mentah dan kenaikanjumlah yang disebabkan oleh peningkatanpermintaan daripada industri bagi kegunaantempatan. Sejajar dengan prestasi yang kukuhdalam industri pemasangan motor dan jualankereta penumpang, import alat ganti dan aksesoribagi peralatan pengangkutan juga meningkatdengan ketara sebanyak 49.1%.

Sementara import pengantara adalah penerajuutama bagi pertumbuhan import, import bagibarangan modal juga memberi kesan yangketara, mewakili 23.8% daripada peningkatankeseluruhan import. Mencerminkan pemulihandalam aktiviti pelaburan, import baranganmodal meningkat dengan kukuh sebanyak47.7% pada tahun 2000. Dengan itu, bahagianbarangan modal meningkat kepada 15.1%daripada jumlah import (12.8% pada tahun1999). Pelaburan dalam bidang pertumbuhanyang baru seperti teknologi maklumat dankomunikasi dan aktiviti pengembangan kapasiti

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

0

50

100

150

200

250

RM juta

Eksport baranganperkilangan (skala kiri)

Indeks Perkilangan(skala kanan)

Import baranganpengantara (skala kiri)

1993=100

J M M J S N J M M J S N1999 2000

Graf 1.48Pengeluaran Perkilangan, Eksport dan BaranganPengantara

kenderaan perdagangan dan bas yangmeningkat sebanyak 16.4% selaras denganaktiviti ekonomi yang mapan.

Sejajar dengan pemulihan dalam perbelanjaanswasta berikutan bertambahnya pendapatanboleh guna dan meningkatnya keyakinanpengguna, import barangan penggunaanmeneruskan arah aliran menaiknya sebanyak17.2% pada tahun 2000. Walau bagaimanapun,import barangan penggunaan mencakupibahagian yang kecil daripada jumlah import(5.6%). Pertumbuhan import baranganpenggunaan adalah disebabkan terutamanyaoleh peningkatan dalam import baranganpengguna, dan sebahagian kecil oleh importmakanan dan minuman. Barangan penggunatahan lama yang meningkat dengan ketaratermasuklah alat kelengkapan audio dan video

mengikut industri, terutamanya sektorperkilangan yang berorientasikan eksport hasildaripada penggunaan kapasiti yang meningkat,menyokong pertumbuhan yang kukuh dalamimport barangan modal. Sebahagian daripadaimport barangan modal yang bernilai tinggitermasuk alat jentera dan kelengkapanperindustrian untuk sektor perkilangan, alatjentera penjana kuasa, turbin dan alat motorelektrik untuk penjanaan kuasa; alatkelengkapan telekomunikasi dan peralatanpejabat. Sementara itu, import alat kelengkapanpengangkutan terus merosot disebabkanterutamanya oleh import yang lebih rendahbagi kapalterbang dan kapal disebabkan syarikatpengangkutan utama mengukuhkan kedudukanmereka selepas program pengembangan padatahun-tahun sebelumnya. Ini lebih daripadamengimbangi import yang lebih tinggi bagi

Jadual 1.25Import Kasar Mengikut Penggunaan Akhir

Barangan modal 47,064 47.7 15.1Barangan modal (kecuali alat kelengkapan pengangkutan) 44,762 57.7 14.3

Alat jentera dan perkakas untuk industri 19,441 46.2 6.2Alat kelengkapan pejabat 5,000 17.7 1.6Alat kelengkapan telekomunikasi 3,534 118.8 1.1

Alat kelengkapan pengangkutan 2,303 –34.0 0.7

Barangan pengantara 230,611 25.6 73.8Makanan dan minuman, khusus untuk industri 3,869 –3.3 1.2Bekalan perindustrian, t.s.t.l. 69,086 17.4 22.1

Logam dan barangan logam 18,732 12.4 6.0Bahan kimia 7,742 29.8 2.5

Bahan api dan pelincir 12,084 102.9 3.9Alat ganti dan aksesori barangan modal (kecuali alat

kelengkapan pengangkutan) 141,347 25.8 45.2Elektronik 94,839 27.7 30.4Alat ganti dan aksesori alat kelengkapan telekomunikasi 8,646 33.1 2.8

Alat ganti dan aksesori alat kelengkapan pengangkutan 4,224 49.1 1.4

Barangan penggunaan 17,372 17.2 5.6Makanan dan minuman, khusus untuk penggunaan isirumah 6,463 6.7 2.1Alat kelengkapan pengangkutan, bukan perusahaan 101 12.4 0.0Barangan pengguna, t.s.t.l. 10,808 24.5 3.5

Barangan tahan lama 2,196 39.8 0.7Barangan separa tahan lama 4,482 39.5 1.4Barangan tidak tahan lama 4,130 5.9 1.3

Barangan dua guna 6,391 29.5 2.0Minyak 2,467 51.3 0.8Kereta penumpang 3,924 18.8 1.3

Lain-lain 4,679 6.0 1.5

Eksport semula 6,309 –28.4 2.0

Import kasar 312,427 25.7 100.0

a Awalant.s.t.l.: Tidak disenarai di tempat lain.Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia

2000a

RM jutaPerubahan

tahunan (%)%

bahagian

menurun lagi kepada 18.7% (1999: 19.9%).Walaupun permintaan terhadap baranganAmerika Syarikat meningkat dengan nyata(19.7%), sebahagiannya disebabkan oleh hargaimport yang lebih tinggi, permintaan AmerikaSyarikat terhadap barangan Malaysia menjadisederhana (8.8%). Ini sebahagiannyadisebabkan oleh kesan asas yang tinggi,terutamanya pada suku keempat, sejajardengan kelembapan ekonomi Amerika Syarikatmenjelang akhir tahun 2000 dan penguranganjualan bagi industri elektronik sedunia.Akibatnya, walaupun lebihan dua-hala Malaysiamasih tinggi, ianya menurun kepada RM24.7bilion (1999: RM27.1 bilion).

Jepun mengekalkan kedudukannya sebagai rakanperdagangan yang kedua penting. Bahagiannyameningkat kepada 16.7% daripada jumlahperdagangan (1999: 15.6%), disebabkan olehpeningkatan yang kukuh dalam kedua-duaeksport dan import. Jepun memperkukuhkankedudukannya sebagai sumber import palingpenting bagi Malaysia, dengan meningkatkan lagibahagian pasarannya kepada 21.1% daripadajumlah import. Ini mencerminkan peningkatanyang nyata dalam import, khususnya import alat

(55.3%) dan perabot (56.3%), sementarapertumbuhan dalam import barangan elektrikrumahtangga seperti mesin basuh, ketuharelektrik dan peti sejuk menjadi stabil selepasmencatat peningkatan kukuh dua angka padatahun 1999. Import barangan pengguna separatahan lama yang meningkat dengan ketaratermasuklah pakaian dan kasut; perkakas rumahserta pita dan rekod. Import barangan tidaktahan lama bertambah sedikit, dengan importsabun dan kosmetik yang lebih tinggi di manadiimbangi sebahagiannya oleh import ubat yanglebih rendah. Import barangan dua gunameningkat dengan ketara disebabkan oleh importminyak yang lebih tinggi mencerminkan hargaminyak yang tinggi, dan peningkatan dalamimport kereta penumpang.

Corak perdagangan Malaysia kekal secararelatifnya tidak berubah pada tahun 2000.Amerika Syarikat, Jepun, Singapura danKesatuan Eropah merupakan rakanperdagangan yang utama, mencakupi 64.3%daripada jumlah perdagangan Malaysia.Amerika Syarikat kekal sebagai rakanperdagangan utama Malaysia, walaupunbahagiannya daripada jumlah perdagangan


Jadual 1.26Haluan Perdagangan Luar Negeri

Negara-negara Asia Tenggara terpilih 97,905 26.2 74,701 23.9 23,204Singapura 68,592 18.4 44,704 14.3 23,888Negeri Thai 13,492 3.6 12,067 3.9 1,425Indonesia 6,488 1.7 8,622 2.8 –2,134Filipina 6,561 1.8 7,565 2.4 –1,004Lain-lain negara ASEAN 2,772 0.7 1,743 0.5 1,029

Kesatuan Eropah (EU) 51,026 13.7 33,692 10.8 17,334United Kingdom 11,572 3.1 6,102 2.0 5,470Jerman 9,333 2.5 9,276 3.0 57Negeri Belanda 15,612 4.2 2,209 0.7 13,403Lain-lain 14,509 3.9 16,105 5.1 –1,596

Amerika Syarikat 76,584 20.5 51,863 16.6 24,721Jepun 48,742 13.1 65,860 21.1 –17,118Republik Rakyat China 11,506 3.1 12,310 3.9 –804Hong Kong SAR 16,872 4.5 8,602 2.8 8,270Taiwan 14,226 3.8 17,521 5.6 –3,295Korea Selatan 12,383 3.3 13,921 4.5 –1,538India 7,314 2.0 2,755 0.9 4,559Australia 9,217 2.5 6,096 2.0 3,121Lain-lain negara di dunia 27,532 7.3 25,106 7.9 2,426

Jumlah 373,307 100.0 312,427 100.0 60,880

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia

RM juta

2000a

Eksport ImportImbangan

perdagangan

% bahagian RM juta % bahagian RM juta

jentera, komponen elektronik dan elektrik sertaalat ganti dan aksesori kelengkapanpengangkutan. Eksport ke Jepun jugaberkembang dengan ketara sebanyak 30.7%,sebahagian besarnya mencerminkan penerimaaneksport daripada galian bahan api yangmeningkat disebabkan oleh harga minyakmentah dan gas asli cecair yang lebih tinggi.Walau bagaimanapun, defisit perdagangantradisional dengan Jepun melebar kepadaRM17.1 bilion (1999: RM14.5 bilion).

Singapura kekal sebagai rakan perdaganganMalaysia yang ketiga penting, mencakupibahagian yang lebih tinggi sebanyak 16.5%daripada jumlah perdagangan, berbandingdengan 15.4% pada tahun 1999. Aktivitiperdagangan serantau yang meningkat danpenambahan peralihan oleh pejabat-pejabatserantau di Singapura daripada negara-negaralain, menyumbang kepada bahagian eksportyang lebih tinggi ke Singapura. Hasilnya,lebihan perdagangan dengan Singapurameningkat kepada RM23.9 bilion. Sementaraitu, perdagangan dengan Kesatuan Eropah(EU) menurun sedikit dari segi kepentinganrelatifnya daripada 13.9% daripada jumlahperdagangan pada tahun 1999 kepada 12.4%pada tahun 2000. Eksport ke Kesatuan Eropahkekal pada paras tahun 1999 walaupun jumlaheksport Malaysia yang pesat berkembang. Nilaiimport daripada Kesatuan Eropah bertambahsebanyak 16.3% tetapi kepentingannya sebagaisumber import menurun sedikit.

Corak perdagangan dengan beberapa negara AsiaTimur lain menunjukkan arah aliran yangbercampur-campur, mencerminkanperkembangan ekonomi dalam negeri di negara-negara rakan, dan arah aliran di kalanganpengilang dan pedagang yang lebihmementingkan perolehan sumber-sumbersedunia berdasarkan keberkesanan kos. Secaraumumnya, perdagangan dua hala denganbeberapa rakan perdagangan ASEAN berkembangpada tahun ini. Bahagian eksport ke negara-negara Asia Timur mencatat pertumbuhanekonomi yang kukuh, termasuk Republik RakyatChina, Hong Kong SAR dan Korea, yangbertambah baik pada tahun 2000. Walaubagaimanapun, memandangkan pengimport terusmemperolehi bahan daripada pembekal yangmengenakan kos lebih rendah, Malaysiamengalami defisit perdagangan dengan RepublikRakyat China buat kali pertama sejak tahun

1997, berserta dengan Filipina dan Indonesia.Untuk tahun ketiga berturut-turut, lebihanakaun dagangan yang kekal kukuhmenghasilkan perolehan pertukaran asingyang mencukupi untuk membiayai defisit yanglebih tinggi dalam akaun perkhidmatan danpindahan. Pada tahun 2000, aliran keluarbersih dalam akaun pindahan meningkatkepada RM7.7 bilion. Peningkatan inimencerminkan penghantaran balikpendapatan yang lebih besar oleh sejumlahbilangan pekerja asing dalam negara ini.Jumlah pekerja asing yang berdaftarmeningkat kepada 732,588 orang berbanding697,219 orang pada tahun 1999, sebahagianbesarnya untuk memenuhi permintaan buruh,terutamanya dalam sektor perkilangan yangberorientasikan eksport dan perkhidmatan.

Defisit akaun perkhidmatan meningkat kepadaRM40.6 bilion atau 13.1% daripada KNK padatahun 2000, akibat daripada permintaan yangmeningkat bagi perkhidmatan yang diimportselaras dengan perkembangan perdaganganluaran yang ketara dan aktiviti ekonomi dalamnegeri yang lebih tinggi. Pembayaran kasarbertambah pada kadar yang lebih cepatsebanyak 18.7% berbanding perolehan kasaryang juga telah meningkat dengan kukuhsebanyak 14%. Seperti pada tahun-tahun yanglepas, defisit yang lebih tinggi mencerminkanbayaran bersih yang lebih tinggi bagipendapatan pelaburan yang terakru kepadapelabur asing dan tambang dan insurans sertabayaran perkhidmatan lain yang lebih tinggi.

Jadual 1.27Akaun Perkhidmatan

Tambang dan insurans –9.4 5.7 18.5 –12.8Pengangkutan lain 1.9 7.9 5.9 2.0Perjalanan dan pendidikan 6.1 17.7 8.0 9.7Pendapatan pelaburan –20.3 6.9 34.9 –28.0Urusniaga Kerajaan, t.d.d. … 0.4 0.4 …Perkhidmatan lain –10.4 22.1 33.6 –11.5

Imbangan perkhidmatanRM bilion -32.1 60.7 101.3 –40.6AS$ bilion –8.5 16.0 26.7 –10.7

% daripada KNK –11.5 –13.1% daripada KNK1 –8.9 –10.2

1 Diselaraskan untuk mengecualikan bahagian untung dan dividen yang tidak diagihkan ke luar negeri.

a Anggaran


1999

RM bilion

2000a

Bersih + – Bersih

Subsektor

Sementara itu, kemajuan yang ketara dalampenerimaan bersih telah dicatatkan dalamakaun perjalanan dan pendidikan sertapengangkutan yang lain. Defisit perkhidmatanakan berkurangan kepada 10.2% daripada KNKapabila diselaras untuk mengecualikan bahagiankeuntungan dan dividen yang patut diberikankepada pelabur asing yang mana telahdikekalkan di dalam Malaysia bagi tujuanpengembangan kapasiti.

Pembayaran bersih akaun pendapatanpelaburan (terdiri daripada pendapatanfaedah dan keuntungan dan dividen)meningkat sebanyak 36.2% kepada RM28bilion dan kekal sebagai penyumbang terbesarkepada defisit dalam akaun perkhidmatan.Defisit yang lebih besar mencerminkanterutamanya keuntungan dan dividen terakrukepada pelabur asing langsung yang lebihtinggi, khususnya dalam industri elektronikdan elektrik yang berorientasikan eksport dansektor minyak yang menikmati perolehan yangkukuh hasil daripada permintaan sedunia yangmeningkat dan kenaikan dalam harga minyakpada separuh tahun kedua tahun 2000. Walaubagaimanapun, pengaliran keluar pendapatanpelaburan yang sebenar adalah lebih kecilmemandangkan sebahagian besar daripadakeuntungan dan dividen telah dikekalkan didalam negeri untuk tujuan pengembangankapasiti.

Berbeza dengan tiga tahun yang lalu,komponen pendapatan faedah telahmencatatkan kedudukan lebihan yangmenyumbang kepada pengurangan defisit.Pulangan yang lebih tinggi daripada aset luarnegeri Bank Negara Malaysia dan sektorkorporat (termasuk bank perdagangan) adalah

lebih daripada mengimbangi bayaranfaedah yang meningkat sedikit ke atashutang luar negeri.

Akaun perkhidmatan lain juga mencatatkandefisit yang lebih tinggi sebanyak RM11.5bilion, disebabkan terutamanya oleh bayarankontrak dan profesional, royalti dan yuranagensi yang lebih tinggi. Kemerosotan inimencerminkan peningkatan permintaan bagiperkhidmatan profesional dan perundinganasing, terutamanya yang berkaitan denganpeningkatan dalam bidang maklumat,komunikasi dan teknologi (ICT), aktivitipenggabungan dan penyusunan semula sektorkorporat, perkhidmatan perbankan dankewangan. Perolehan eksport daripadaperkhidmatan kontrak dan profesional yangdiberikan oleh rakyat Malaysia kepada rakyatasing, yang mana menunjukkan peningkatandalam arah aliran semenjak pertengahantahun 1990, menjadi stabil pada tahun 2000.Penerimaan daripada perkhidmatanprofesional kekal tinggi iaitu sebanyak RM8.8bilion. Perkhidmatan eksport yang disediakanoleh rakyat Malaysia dalam bidang ini telahdipelbagaikan merangkumi spektrum yanglebih luas, iaitu perkhidmatan perniagaan,perkhidmatan pentadbiran dan operasi,perkhidmatan teknikal serta pembinaan danpemasangan.

Perkembangan yang kukuh dalam perdaganganluaran berserta dengan penyelarasan dalamkadar tambang oleh syarikat perkapalanantarabangsa hasil daripada kos minyak yanglebih tinggi mengakibatkan akaun tambang daninsurans mencatatkan pembayaran bersih yangnyata lebih tinggi sebanyak RM12.8 bilion.Pembayaran yang lebih tinggi ini diimbangi


Tambang dan insurans18.3%

Pengangkutan lain5.8%

Perjalanan dan pendidikan7.9%

Pendapatan pelaburan34.4%

Urus niaga Kerajaan

0.4%

Perkhidmatan lain33.2%

Tambang dan insurans9.4%

Pengangkutan lain13.0%

Perjalanan dan pendidikan29.2%

Pendapatan pelaburan11.4%

Urus niaga Kerajaan

0.6%

Perkhidmatan lain36.4%

Graf 1.492000: Komponen Pembayaran Kasar AkaunPerkhidmatan (% bahagian)

Graf 1.502000: Komponen Perolehan Kasar AkaunPerkhidmatan (% bahagian)

sebahagiannya oleh perolehan yang lebih baikdaripada perkhidmatan kargo yang disediakanoleh syarikat perkapalan tempatan yang utamadan penerbangan nasional.

Lebihan bersih dalam akaun perjalanan danpendidikan berkembang sebanyak 58.7%kepada RM9.7 bilion. Sementara peningkatandalam pembayaran kasar adalah sederhana,penerimaan kasar mencatatkan peningkatanyang nyata dalam kedua-dua akaunpelancongan dan pendidikan. Aliran masukbersih daripada pelancongan terus meningkat,mendapat faedah terutamanya daripadapeningkatan yang nyata dalam ketibaanpelancong yang mencapai catatan rekodsebanyak 10.2 juta orang pelawat (1999: 7.9 juta orang). Penerimaan pelancong(termasuk pelawat harian) mencatatkan parasyang belum pernah dicapai, iaitu sebanyakRM17.4 bilion pada tahun 2000. Peningkatansebanyak 29.6% dalam penerimaan tersebutmencerminkan kejayaan usaha dan dasaryang disasarkan dengan betul, termasukpromosi secara intensif dalam pasaran yangberpotensi tinggi (termasuk Republik RakyatChina, India, negara-negara Timur Tengah,Amerika Syarikat dan Eropah), pelonggaranperaturan bagi keperluan visa pelancong,penganjuran persidangan dan acara sukanantarabangsa yang utama dan karnivalmembeli-belah untuk mempromosikan negaraini sebagai syurga membeli-belah. Acaraperlumbaan Formula One, khususnya, menariklebih kurang 90,000 orang pelawat danmenghasilkan lebih kurang RM1 bilionperolehan pertukaran asing.

Sementara itu, langkah-langkah yangdilaksanakan pada pertengahan tahun 1990untuk menjadikan Malaysia sebagai pusatpendidikan serantau juga mendatangkan hasilyang positif dengan perolehan pendidikanbertambah sebanyak 60%. Jumlah pelajar-pelajarasing dalam semua peringkat pendidikan(merangkumi pendidikan tinggi, menengah danrendah) di institusi pendidikan awam dan swastameningkat kepada 26,649 orang pelajar (1999:20,175 orang pelajar). Pelajar-pelajar dariIndonesia, Republik Rakyat China, Singapura danIndia mencakupi sebahagian besar daripadapelajar-pelajar asing di Malaysia.

Dari segi pembayaran kasar, paras pendapatanyang lebih tinggi, aktiviti perniagaan luar negeri

yang meningkat dan prospek yang bertambahbaik menyumbang kepada peningkatanperbelanjaan sebanyak 6.4% dalam perbelanjaanperjalanan dan pendidikan luar negeri kepadaRM8 bilion. Walau bagaimanapun, dari segidolar Amerika Syarikat, aliran keluar sebanyakAS$2.1 bilion masih berada di bawah parassebelum krisis yang berjumlah AS$2.6 bilion padatahun 1997. Promosi aktiviti pelancongan dalamnegeri yang giat dan pengambilan pelajar yangmeningkat di universiti tempatan dan kolejswasta telah sedikit sebanyak menyederhanakanaliran keluar tersebut.

Lebihan bersih dalam akaun pengangkutan lainjuga bertambah baik hasil daripada perolehantambang penumpang yang lebih tinggi olehsyarikat-syarikat penerbangan Malaysia danperolehan yang meningkat daripada aktiviti yangberkaitan dengan pelabuhan dan lapanganterbang serta perkhidmatan sewa khas, selarasdengan perjalanan perniagaan dan pelanconganyang lebih tinggi dan perdagangan luaran yangmeningkat. Khususnya, truput kargo kontenabagi lima buah pelabuhan utama (iaituPelabuhan Klang, Pelabuhan Johor dan PelabuhanTanjung Pelepas, Pelabuhan Pulau Pinang,Pelabuhan Kuantan dan Pelabuhan Bintulu)meningkat dengan nyata sebanyak 32.1% kepada5.1 juta TEU pada tahun 2000. Perolehan yanglebih tinggi adalah disebabkan terutamanya olehusaha strategik yang diambil oleh Kerajaan untukmenyediakan kemudahan dan perkhidmatanpelabuhan yang bertaraf dunia bagimeningkatkan daya tarikan dan daya saingpelabuhan tempatan utama sebagai sebuahpusat pemindahan kargo serantau.

Ketibaan pelancongdalam juta

Perolehan dalamRM bilion

1996 1997 1998 1999 2000a

Ketibaan pelancongPerolehan pelancongan

0123456789

1011

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

a Awalan

Graf 1.51Ketibaan dan Perolehan Pelancongan


rendah iaitu sebanyak RM4 bilion pada tahun2000, oleh kerana pembayaran balik pinjamanyang lebih tinggi oleh Kerajaan Persekutuan danperusahaan awam bukan kewangan (PABK) telahlebih daripada mengimbangi pinjaman-pinjamanbaru yang diterima dari luar negeri. KerajaanPersekutuan terus dengan dasarnya untukmengekalkan hutang pada tahap yang rendah.Oleh yang demikian, peluang untuk mendapatkandana jangka panjang daripada pasaran modalantarabangsa pada tahun 2000 hanya dipenuhiuntuk menunjukkan kehadiran di pasaran danuntuk menyediakan tanda aras untuk syarikat diMalaysia. Nota-nota AS$1 bilion yang matangpada tahun 2009 telah dibuka semula sebanyakAS$500 juta dan nota-nota Euro650 jutayang pertama telah dilancarkan. Pada masa yangsama, pembayaran balik hutang oleh KerajaanPersekutuan meningkat dengan nyata pada tahun2000 disebabkan terutamanya oleh tamatnyatempoh kematangan bon Yankee sebanyakAS$200 juta yang diterbitkan pada tahun 1990serta penebusan kebanyakan daripada nota kadarterapung sebanyak AS$650 juta yang diterbitkanpada tahun 1985.

PABK telah meningkatkan pinjaman kasar padatahun 2000, yang digunakan untuk membiayaiperbelanjaan modal dalam negeri dan pelaburandi luar negeri serta membiayai semula pinjamanyang lebih mahal. Pinjaman baru ini termasukpenerbitan bon global untuk tempoh 10 tahunoleh anak syarikat Telekom. Walaubagaimanapun, pinjaman luar negeri bersih olehPABK berkurangan berbanding tahun 1999disebabkan oleh pembayaran balik dan prabayaran yang nyata lebih tinggi.

Aliran masuk bersih modal jangka panjangswasta meningkat kepada RM7.5 bilion padatahun 2000. Aliran masuk Pelaburan LangsungAsing (FDI) kekal stabil pada RM14.7 bilion atau4.7% daripada KNK. Sumber utama pelaburanmasih dalam bentuk keuntungan yangdilaburkan semula, mencakupi lebih kurang 60%daripada jumlah FDI diikuti dengan pelaburanekuiti baru, yang mencakup bahagian sebanyak39% dan bakinya dalam bentuk pinjaman antarasyarikat. Aliran masuk ekuiti barumencerminkan terutamanya dana yang dibawamasuk oleh pelabur asing bagi projek-projekpengembangan dan pelbagaian dan penubuhanpenggabungan strategi baru dengan rakankongsi di Malaysia. Ini termasuklahpemerolehan kepentingan sebanyak 30% oleh

Di dalam akaun modal, aliran masuk bersihmodal jangka panjang berkurangan sedikitkepada RM11.5 bilion pada tahun 2000,disebabkan keseluruhannya oleh pembayaranbalik pinjaman luar negeri yang lebih tinggi olehsektor awam. Walau bagaimanapun, aliranmasuk modal jangka panjang swasta telahmeningkat. Perkembangan di dalam akaun modaljangka panjang pada tahun 2000 mencerminkankomitmen bagi mengawal hutang luar negeripada tahap berhemat. Oleh yang demikian,walaupun imbangan akaun modal jangkapanjang adalah lebih rendah berbanding tahun1999, risiko pendedahan negara terhadap kejutanluaran telah berkurangan. Pelaburan di dalamekonomi adalah lebih tinggi pada tahun 2000tetapi kebanyakannya telah dibiayai melaluisumber tempatan yang tidak bersifat inflasi ataumelalui ekuiti asing baru dan keuntungan yangdilaburkan semula, dan bukannya daripadapinjaman luar negeri.

Akaun modal jangka panjang rasmi telahmencatatkan aliran masuk bersih yang lebih

Jadual 1.28Imbangan Pembayaran: Akaun Modal

Modal jangka panjang rasmi 6.7 4.0 1.8 1.0Kerajaan Persekutuan

Peminjaman kasar 4.8 4.8 1.3 1.3Pembayaran balik 1.8 3.9 0.5 1.0Peminjaman bersih 2.9 0.9 0.8 0.2

Perusahaan Awam Bukan Kewangan

Peminjaman kasar 6.1 6.9 1.6 1.8Pembayaran balik 2.2 3.8 0.6 1.0Peminjaman bersih 3.9 3.2 1.0 0.8

Lain-lain –0.1 –0.1 … …

Modal jangka panjang swasta (bersih) 5.9 7.5 1.6 2.0

Pelaburan langsung asingdi Malaysia 14.8 14.7 3.9 3.9

Pelaburan langsung asing ke luar negeri –5.4 –7.7 –1.4 –2.0

Pinjaman oleh syarikat yang dikawal oleh pemastautin –3.5 0.6 –0.9 0.1

Imbangan modal jangka panjang 12.6 11.5 3.3 3.0

Modal jangka pendek swasta (bersih) –37.7 –36.0 –9.9 –9.5Bank perdagangan –10.9 –6.2 –2.9 –1.6Lain-lain –26.8 –29.8 –7.1 –7.8

a Anggaran


2000a

RM bilion AS$ bilion

19992000a1999

pelabur asing ke atas dua pelabuhan utama,berikutan daripada dasar meliberalisasipemilikan ekuiti asing di dalam sektorperkhidmatan yang terpilih. Sehubungan ini,berbanding tahun-tahun sebelumnya di manasebahagian besar FDI telah disalurkan ke dalamsektor perkilangan, kebanyakan daripada aliranmasuk yang tinggi pada tahun 2000 telahdisalurkan ke dalam sektor perkhidmatan, yangmencakupi sebanyak 45% daripada jumlah FDI.FDI dalam sektor perkilangan pula mencakupbahagian sebanyak 33% manakala sektorminyak dan gas, 22%. Kebanyakan daripadapelaburan ke dalam sektor perkhidmatan telahdisalurkan ke dalam sektor kewangan, insuransdan perkhidmatan perniagaan, pelabuhan danjuga Koridor Raya Multimedia. Peminjamanoleh syarikat bukan pemastautin daripadasyarikat induk dan syarikat berkaitanberkurangan dengan nyata memandangkankepada keadaan mudah tunai yang mencukupidi dalam negeri serta kadar faedah yang lebihtinggi di luar negeri.

Dari segi pelaburan di dalam sektor perkilangan,jumlah cadangan pelaburan asing yangdiluluskan oleh Kementerian Perindustrian danPerdagangan Antarabangsa Malaysia telahmeningkat kepada RM19.8 bilion pada tahun2000 (1999: RM12.3 bilion). Ini mencerminkantahap keyakinan yang berterusan sertakomitmen daripada pelabur asing sedia adauntuk terus melabur di Malaysia. Iniditunjukkan oleh kelulusan yang tinggi bagiprojek pengembangan dan pelbagaian, yangmeningkat kepada RM10.9 bilion (1999: RM6.2bilion). Beberapa industri berasaskan eksportyang sedang beroperasi pada tahap kapasitipenuh turut melaksanakan programpengembangan. Beberapa syarikat lain diMalaysia pula sedang meningkatkan kedudukanmereka dengan mengeluarkan produk yanglebih maju dan berteknologi tinggi, terutamanyaproduk elektrik dan elektronik serta produkpetrokimia yang bernilai tinggi. Syarikat-syarikat ini juga tertarik kepada Pakej GalakanIstimewa yang telah disediakan oleh Kerajaanyang bertujuan untuk menarik pelaburan yangberkualiti bagi mengukuhkan lagi daya saingMalaysia. Dari segi sumber pelaburan, AmerikaSyarikat, Jepun, Belanda dan Singapura kekalsebagai pelabur utama di negara ini. Selaindaripada kelulusan yang lebih tinggi di dalamprojek perkilangan, kelulusan bagi pelaburanasing di Koridor Raya Multimedia oleh

Perbadanan Kemajuan Multimedia (MDC)telah berganda kepada RM4.2 bilion pada tahun2000 berbanding RM2 bilion dalamtempoh 1997-1999.

Pada tahun 2000, pelaburan di luar negeri olehsyarikat Malaysia meningkat sebanyak RM7.7bilion. Ini mencerminkan pelaburan yang lebihtinggi oleh syarikat milik warganegara Malaysiadi dalam langkah untuk mengembangkan operasimereka ke serata dunia atau untuk memperolehteknologi yang lebih tinggi. Selain daripada itu,pelaburan luar negeri yang lebih tinggi inimencerminkan berian pinjaman yang lebih tinggioleh syarikat yang dikawal oleh bukanpemastautin kepada syarikat berkaitan di luarnegeri. Sebahagian besar daripada pelaburanoleh syarikat milik warganegara Malaysia inidibuat oleh PABK dan telah disalurkan kepadasektor minyak dan gas serta sektortelekomunikasi, terutamanya di Sudan, Iran,Negeri Thai dan Ghana. Kebanyakan daripadasyarikat lain pula melabur di syarikat pelaburaninduk (bagi mendapatkan peluang pelaburan dinegara lain) dan sektor pertanian.

Modal jangka panjang swasta dalam bentukpinjaman oleh syarikat milikan pemastautintelah mencatatkan aliran masuk bersihsebanyak RM0.6 bilion pada tahun 2000.Kebanyakan daripada pinjaman ini digunakanbagi tujuan penstrukturan semula hutang danbagi membiayai pelaburan dalam negeri dan diluar negeri serta perbelanjaan modal yang lain.

Akaun modal jangka pendek terus mencatatkanaliran keluar bersih sebanyak RM36 bilion,disebabkan oleh beberapa faktor. Sebahagianbesar daripada aliran keluar ini disebabkan olehpeningkatan dalam aset luaran bankperdagangan, terutamanya dalam bentuksimpanan antara bank di luar negara. Inimencerminkan peningkatan aktiviti lindung nilaioleh pengimport berikutan daripada import yanglebih tinggi pada tahun 2000. Terdapat jugapembayaran balik hutang jangka pendek yangnyata oleh bank-bank perdagangan. Sektorswasta bukan bank juga telah membayar balikhutang jangka pendek mereka. Selain daripadaitu, berian kredit perdagangan kepada pengimportasing serta penyimpanan perolehan eksport diluar negara sehingga tempoh maksimumenam bulan dari tarikh eksport meningkatdisebabkan oleh kadar faedah yang lebih tinggidi luar negara.


Rencana I

Satu Perspektif Terhadap PelaburanLangsung Asing di Malaysia

Di dalam dua dekad yang lalu, Malaysia telahmenerima aliran masuk pelaburan langsungasing (FDI) yang berterusan tinggi disebabkanoleh perkembangan antarabangsa, asasekonomi, dasar rasmi dan perubahan struktur didalam ekonomi. Rejim urus niaga yang terbukadan liberal, pengurusan ekonomi makro yangutuh serta wawasan jangka panjang untukmempercepatkan proses industrialisasi telahmenghasilkan suasana pelaburan yangmenggalakkan bagi kedua-dua pelaburtempatan dan pelabur asing. Selain daripadaitu, proses liberalisasi peraturan dalam negeriyang berterusan juga merupakan satu faktoryang penting. Pada tahun 1986, pihak Kerajaantelah meliberalisasikan pemilikan ekuiti asingdan telah memperkenalkan Akta GalakanPelaburan, 1986 bagi memberi insentif fiskalyang menarik. Langkah-langkah ini merupakansebahagian daripada pakej keseluruhan bagimenggalakkan usaha menubuhkan perniagaanswasta dan keusahawanan bagi mencapaipertumbuhan dalam jangka panjang di sampingterus mempelbagaikan aktiviti ekonomi. Darisegi perkembangan antarabangsa, kenaikannilai yen yang tinggi berikutan daripadaPersetujuan Plaza (1985) dan kemudiannyadiikuti oleh mata wang negara perindustrianbaru (NIEs), serta kos pengeluaran yang tinggidan kekurangan buruh di negara-negara NIEstelah menyebabkan penempatan semulaindustri ke negara-negara membangun,termasuk Malaysia.

Pada tahap tertinggi pada tahun 1992-93, FDItelah merangkumi sebanyak 8.7% daripadaKDNK. Selepas itu, aliran masuk ini telahmenyederhana, tetapi kekal tinggi pada paraslebih kurang 6.6% daripada KDNK dalamtempoh tahun 1994–97. Aliran masuk FDIberkurangan pada bawah 4% daripada KDNKpada tahun 1998 disebabkan oleh gabunganbeberapa faktor. Ini termasuk kapasiti globalyang berlebihan, masalah dalaman yangdihadapi oleh negara pelabur utama danketidakpastian di dalam rantau yangberterusan. Walau bagaimanapun, kestabilandan ketentuan yang disediakan oleh peraturankawalan pertukaran asing tertentu dan kadarpertukaran tetap di samping komitmenKerajaan untuk mengekalkan suasana yangmenyokong perniagaan telah menyumbangkepada komitmen yang berterusan oleh syarikatmultinasional kepada pelaburan jangka panjangdi negara ini. Hasilnya, FDI meningkat untukmencakup 4.9% daripada KDNK pada tahun1999 dan kekal stabil pada paras yang lebihkurang sama pada tahun 2000. Pada tahun2000, permohonan yang diterima untukpelaburan perkilangan meningkat dengan nyatakepada RM29.7 bilion daripada RM9 bilionpada tahun 1999. Jumlah pelaburan dalamprojek perkilangan yang diluluskan jugameningkat dengan nyata kepada RM19.8 bilionberbanding RM12.3 bilion pada tahun 1999,sementara kelulusan untuk pelaburan asing diKoridor Raya Multimedia meningkat kepadaRM4.2 bilion (1999: RM1.1 bilion). Syarikat-syarikat ini tertarik kepada strategi baru yangdiambil untuk menarik FDI ke dalam sektoryang digalakkan, sejajar dengan strategipertumbuhan negara. Memandangkan kepadapersaingan yang hebat untuk mendapatkan FDI,Kerajaan akan terus melaksanakan langkah-langkah dan strategi untuk menjadikanMalaysia sebagai pusat pelaburan yang menarikdan menguntungkan.

Kebanyakan daripada aliran masuk FDI keMalaysia pada tempoh tahun 1990-97 telahdisalurkan ke sektor perkilangan yangmencakup lebih kurang 65% daripada jumlahaliran masuk FDI. Ini diikuti oleh sektorminyak dan gas (18%), perkhidmatan (10%)dan harta tanah (7%). Walaupun aliranmasuk FDI ke dalam sektor perkilangan danminyak dan gas berterusan nyata, FDI kedalam aktiviti berkaitan perkhidmatan telahmeningkat dengan lebih pesat semenjak

02468

101214161820

0123456789

10

FDI FDI sbg. % drpd. KDNK

RM bilion %

85 87 89 91 93 95 97 99

Graf I.1Aliran Masuk Pelaburan Langsung Asing (FDI) ke Malaysia

kebelakangan ini. Semenjak tahun 1998, FDIdisalurkan ke sektor yang lebih meluas.Bahagian FDI dalam sektor perkilangan telahberkurangan kepada lebih kurang 43%daripada jumlah aliran masuk FDI dalamtempoh tahun 1998-2000. Bahagian sektorminyak dan gas telah kekal tinggi pada paras19% daripada jumlah FDI. Bahagianpelaburan dalam sektor perkhidmatan telahmeningkat kepada 35%, mencerminkanterutamanya pelaburan di dalamperkhidmatan kewangan, perdagangan danpemasaran, komunikasi dan perkhidmatanyang berkaitan teknologi maklumat. Bahagianselebihnya diambil oleh pelaburan dalamsektor harta tanah.

Dari segi komponen, kebanyakan aliran masukFDI semenjak awal tahun 1990an adalah dalambentuk keuntungan yang tidak diagihkan, yangmencakup bahagian sebanyak 50% daripadaaliran masuk FDI, diikuti oleh aliran masukekuiti baru (36%) dan pinjaman (14%).Bahagian besar keuntungan yang tidakdiagihkan adalah hasil daripada insentif yangdigubal untuk menggalakkan pelaburan semulaoleh pelabur di Malaysia.

Sebelum berlakunya krisis, negara-negara pelaburutama adalah Jepun, Singapura, AmerikaSyarikat, Taiwan dan United Kingdom. Setelah

krisis kewangan Asia, komposisi pelabur utama kenegara berubah dengan nyata. Negara-negarayang meningkatkan pelaburan mereka ke dalamnegara ini adalah Amerika Syarikat, diikuti olehJepun, Jerman dan Singapura.

Dari segi jumlah pelaburan swasta dalam sektorperkilangan, syarikat-syarikat asing merangkumilebih kurang 60% daripada jumlah pelaburandalam sektor perkilangan dalam tempoh sebelumkrisis Asia, sebelum berkurangan kepada 40%dalam tempoh kebelakangan ini. Pada awaltahun 1980an, syarikat multinasional yang besarmelabur dalam industri penggantian import,mengeluarkan barangan pengguna dan baranganpengantara yang mudah seperti barang perkakaselektrik rumah dan pemasangan komponenelektrik, kereta dan motosikal. Aliran masuksebenar FDI dan intensiti modal pelaburan barumeningkat pada tahun 1990an, apabila Malaysiamula menarik lebih banyak pelaburan dalambarangan berintensif modal dan yangmempunyai nilai ditambah yang tinggi (CartaI.3). Peralihan struktur ini dicerminkan dalampeningkatan jumlah pelaburan asing dalamsektor perkilangan yang diluluskan, terutamanyapelaburan dalam industri elektrik dan elektronikserta industri kimia dan petrokimia.

Menjelang pertengahan tahun 1990an, keadaanpasaran buruh mengetat dan ternyata Malaysiatidak lagi mempunyai kelebihan berbandingdalam operasi perkilangan yang berintensifburuh. Strategi juga telah beralih untukmempromosikan industri yang berteknologi tinggidan mempunyai nilai ditambah yang tinggi.Dalam bulan November, 1995, KementerianPerdagangan Antarabangsa dan Perindustrian

0

10

20

30

40

50

60

70

1990 1992 2000199819961994

% bahagian

Minyak dan gas

Perkilangan

Harta tanah

Perkhidmatan

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

400,000

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

80 81 82 92919089888786858483 0099989796959493

IntensitiModal

Saiz Purata Projek/Upah Benar

Saiz purata projek (RM juta bagi setiap projek)

Intensiti Modal (RM bagi setiap pekerja)

Upah benar (RM'000 bagi setiap pekerja)

Graf I.3Intensiti Modal dan Saiz Projek

Graf I.2Pelaburan Langsung Asing (Bahagian Mengikut Sektor)


telah mengeluarkan satu garis panduan yangmendefinisikan industri berintensif buruh sebagaipermulaan ke arah mengenal pasti projek-projekyang lebih berintensifkan modal. Sebagaipanduan umum, projek yang mempunyai modalpelaburan bagi setiap pekerja yang kurangdaripada RM55,000 tidak akan diberipertimbangan untuk mendapatkan lesenperkilangan, kecuali di dalam keadaan yangtertentu. Pelan Induk Perindustrian Kedua yangtelah dilancarkan pada pertengahan tahun1990an juga merupakan satu titik tolak yangpenting dalam menggerak negara ke arahindustri yang mempunyai nilai ditambah danteknologi yang lebih tinggi.

Perubahan dalam corak pelaburan dalam sektorperkilangan sepanjang tahun 1990an telahdicerminkan dalam perubahan corak eksport.

Graf I.4 menunjukkan bahawa eksport baranganyang berteknologi tinggi, terutamanyabarangan elektrik dan elektronik telahmeningkat dengan ketara pada tahun 2000,sejajar dengan pelaburan yang lebih tinggidalam industri tersebut.

Berbanding negara serantau, kehadiran pelaburasing di Malaysia adalah ketara walaupunsebelum bermulanya krisis. Dalam sektorperkilangan, bahagian pelabur asing tidakmempunyai had, manakala dalam sektorperkhidmatan, pelabur asing turut mempunyaibahagian yang besar. Sebagai contoh, dalamsektor kewangan di Malaysia, terdapat 14 buahbank yang dimiliki 100% oleh pelabur asing.Oleh itu, tindak balas dasar terhadap krisis tidakperlu ditumpukan kepada proses meliberalisasiatau menjual aset kepada bukan pemastautin.

Graf I.4Kelulusan Pelaburan Asing Mengikut Industri dan Eksport Barangan Perkilangan Pada Tahun 1990 dan 2000

Keluaran elektrikdan elektronik

21%

Keluaranpetroleum

15%

Keluaran tekstildan tekstil

5%Keluaran kimiadan bahan kimia

10%

Keluaranlogam asas

26%

Pengeluaranmesin7%

Lain-lain16%

Lain-laineksport29%

Keluaranpetroleum danbahan kimia

6%Tekstil

8% Elektrik24%

Komponenelektronik

33%

Keluaranelektrik

danelektronik

51%

Keluaran petroleum(termasuk petrokimia)

9%

Tekstil dankeluaran tekstil

4%

Lain-lain18%

Keluarangetah3%

Gas asli7%

Keluaran galianbukan logam

8%

Komponenelektronik

53%

Elektrik20%

Tekstil3%

Keluaranpetroleum danbahan kimia

7%

Lain-lain eksport17%

1990

2000

Kelulusan PelaburanMengikut Industri

Eksport BaranganPerkilangan

Namun begitu, pemerolehan oleh pelabur asingtelah digalakkan dalam beberapa bidang,contohnya seperti dalam industri telekomunikasidan simen. Berikutan strategi ini, aliran masukFDI ke Malaysia semenjak daripada krisismerupakan pelaburan dalam pengeluaran barudan pengembangan kapasiti dan tidak banyakyang berkaitan dengan penggabungan danpemerolehan. Pelaburan asing dalam sektorminyak dan gas adalah lebih nyata, mencakuplebih kurang 80% daripada jumlah pelaburandalam sektor ini. Namun begitu, bahagian initelah berkurangan kepada lebih kurang 70%dalam tempoh selepas krisis. Aliran masuk iniadalah untuk pelaburan dalam aktiviti mencarigali, pembangunan dan pengeluaran olehsyarikat minyak antarabangsa.

Walaupun terdapat had ke atas pemilikanekuiti asing dalam sektor perkhidmatan, pihakKerajaan telah meliberalisasikan had ekuiti didalam beberapa sektor perkhidmatan, sejajardengan keperluan ekonomi dan di dalambidang di mana liberalisasi dikira bolehmembawa kebaikan kepada ekonomi. Contohyang terbaik adalah syarikat yang diberi statusKoridor Raya Multimedia (MSC), di manapemilikan ekuiti asing sebanyak 100%dibenarkan. Setakat ini terdapat 40 buahsyarikat bertaraf antarabangsa di dalam MSC,hampir kepada sasaran Kerajaan untuk menariksebanyak 50 buah syarikat bertarafantarabangsa untuk beroperasi di dalam MSCmenjelang tahun 2003. Sentimen pelaburantelah mengukuh pada tahun 2000. Kelulusanbagi pelaburan asing di dalam MSC yangdiberikan oleh Perbadanan PembangunanMultimedia (MDC) telah berganda kepadaRM4.2 bilion pada tahun 2000 berbandingRM2 bilion dalam tempoh tahun 1997-99.

Walaupun kemasukan baru ke dalam sektorperbankan dihadkan kepada jumlahpemegangan secara agregat sebanyak 30%dalam bank kawalan tempatan yang sediaada, sektor kewangan di Malaysia telah punmempunyai kehadiran asing yang ketara.Keseluruhannya, pelabur asing mencakuplebih kurang 20% daripada jumlah danapemegang saham dalam sektor perbankan.Apa yang lebih nyata adalah bank asing telahmencakup sebanyak 25% daripada bahagianpasaran dalam sektor perbankan dari segi

jumlah aset dan jumlah deposit pada akhirtahun 2000. Kehadiran pelabur asing didalam sektor insurans di Malaysia jugaadalah ketara, dengan mencakup lebihkurang 40% daripada jumlah dana pemegangsaham dalam industri insurans. Walaupunmempunyai kehadiran pelabur asing yangtinggi di dalam sektor kewangan, Malaysiakekal komited kepada prosesmeliberalisasikan sektor kewangan dengansecara beransur-ansur dan progresif.Malaysia telah membuat komitmen yangnyata untuk meliberalisasi sektor kewangandi bawah General Agreement on Trade inServices di bawah Pertubuhan PerdaganganSedunia (WTO) yang telah ditandatanganipada 29 Januari 1999. Antara komitmennyaadalah: meningkatkan had ekuiti asing dalamsyarikat insurans daripada 30% kepada 51%di bawah syarat tertentu; mengeluarkanenam lesen baru bagi insurans semula hayatmembenarkan pemilikan ekuiti asingsebanyak 100% di dalam syarikat pengurusandana; dan meliberalisasikan pelaburanperbankan, insurans serta pajakan kewangandi luar pesisir.

Dalam sektor perkhidmatan bukan kewangan,pihak Kerajaan juga telah meliberalisasikandasar pemilikan ekuiti di dalam beberapaindustri seperti telekomunikasi (daripada 30%kepada 61%)1, agensi panghantaran (daripada30% kepada 49%), dan agensi perkapalan(daripada 49% kepada 70%). Selain daripadaitu, pihak Kerajaan juga menggalakkanpenggabungan strategik atau usaha sama diantara syarikat Malaysia dan asing di dalamindustri perkhidmatan yang lain. Di dalamBelanjawan 2001 baru-baru ini, pihak Kerajaantelah mengumumkan bahawa penglibatanpelabur asing dibenarkan bukan sahaja padatahap milikan ekuiti tetapi juga pada tahappengurusan pentadbiran di dalam sektor sepertitenaga, pelabuhan dan industri penerbangan.Sehubungan ini, beberapa syarikat utamadalam sektor perkhidmatan sedang dalamperundingan dengan beberapa pihak asing.Sementara keputusan muktamad belum lagidicapai di dalam beberapa perundingan,terdapat beberapa pemerolehan danpenggabungan strategik yang berjayadilaksanakan pada beberapa tahunkebelakangan ini. Ini termasuk pemerolehan

1 Di dalam kes ini, ekuiti asing hendaklah diturunkan kepada 49% selepas lima tahun.


bahagian di dalam Binariang oleh BritishTelecom (1998), Pelabuhan Tanjung Pelepas olehMaersk Sealand (2000) dan Wesport olehHutchinson Port Holdings (2000).

Mencerminkan peningkatan penglibatan asingdi dalam sektor perkhidmatan, sama ada darisegi pemerolehan atau pun peningkatanpelaburan di dalam aktiviti yang berkaitandengan perkhidmatan, seperti perkhidmatankewangan, perdagangan dan pemasaran danteknologi maklumat dan komunikasi, bahagianpelaburan asing berbanding jumlah pelaburandalam sektor perkhidmatan meningkat dengannyata daripada lebih kurang 5% sebelum krisiskepada lebih daripada 50% pada tahun-tahunkebelakangan ini.

Kejayaan Malaysia dalam menarik jumlahpelaburan langsung asing yang nyata di dalamdua dekad yang lalu adalah disebabkan olehkedua-dua faktor dalam negeri yang "menarik"dan faktor luaran yang "menolak". PihakKerajaan akan terus menyediakan suasanayang menggalakkan untuk menarik FDI, disamping menyediakan dasar untukmemastikan bahawa faedah daripada FDIdapat menguntungkan kedua-dua belah pihak.Dalam menuju ke hadapan, cabaran yangdihadapi adalah untuk menarik pelaburandalam aktiviti berpengetahuan tinggi dalamusaha untuk mengubah Malaysia kepadaekonomi yang berasaskan pengetahuan untukkekal berdaya saing.

Dalam ekonomi yang didorong olehpengetahuan, teknologi maklumat dankomunikasi (ICT) akan memainkan peranan yangpenting bagi membantu mempertingkatkanproduktiviti dan kecekapan. Sehubungan ini,selain daripada menggalakkan pelaburan dalampengeluaran barangan yang lebih berteknologitinggi dan lebih maju, keutamaan juga adalahdiberikan untuk menggalakkan syarikatmelibatkan diri dalam ICT, penyelidikan danpembangunan (P & P), reka bentuk barangan,penjualan dan pengagihan. Pelaburan dalamaktiviti perkhidmatan seperti P & P dan rekabentuk barangan memerlukan modal intelektualyang lebih berbanding modal tetap.Sehubungan ini, terdapat peralihan dalampelaburan asing kepada kemahiran dalamteknologi. Bagi memenuhi permintaan terhadapburuh mahir, pihak Kerajaan telah menawarkaninsentif bagi menarik bakat dari luar negara.

Sementara itu, di peringkat dalam negeri, bagimenarik FDI, tumpuan adalah diberikan untukmenyediakan tenaga pekerja yang lebih mahirdalam ICT bagi memenuhi keperluan masadepan pelabur. Sumber manusia telahmenjadi satu teras yang penting dalam dasarpendidikan dan pembangunan sumbermanusia. Usaha akan ditumpukan untukmeningkatkan kualiti pendidikan danmenggalakkan pembelajaran sepanjang hayat.Kurikulum sedang diolah semula bagimemasukkan ICT dan menggalakkan P & P.Pada masa yang sama, terdapatlangkah-langkah untuk menggalakkan latihansemula yang berterusan oleh pihak sektorswasta dan awam.

Dengan persaingan yang semakin meningkat bagimenarik FDI dan pembukaan rejim pelaburan olehnegara-negara yang lain, pihak Kerajaan akanterus memperkemaskan dasar pelaburan danstrategi untuk menarik FDI yang dikehendaki daripelabur asing baru dan yang sedia ada. Dari segiekonomi makro, keutamaan dasar adalahkestabilan dalam pasaran kewangan dan keadaaninflasi yang rendah. Ini adalah penting untukmelindungi nilai pelaburan asing dalam jangkapanjang di Malaysia.

Pendirian dasar Kerajaan pada masa ini ialah FDIbukan sahaja setakat meningkatkan stok modalnegara tetapi juga memainkan peranan bagimeningkatkan daya saing negara. Beberapabidang yang dikenal pasti bagi pertumbuhanseterusnya termasuklah pembuatan baranganberasaskan sumber yang mempunyai nilaiditambah yang tinggi, barangan elektronik danpetrokimia dan pelaburan di Koridor RayaMultimedia. Satu Jawatankuasa Tertinggi telahditubuhkan di Kementerian Kewangan bagimerangka pakej galakan khas bagi memenuhikehendak khusus pelabur tertentu yang berminatuntuk melabur di bidang keutamaan yang telahdikenal pasti. Melalui cara ini, Malaysia berhasratuntuk menarik pelaburan dalam bidang khususyang dikenal pasti.

Kerajaan juga telah menubuhkan satu unitpelaksanaan dan penyelarasan khas diLembaga Kemajuan Perindustrian PersekutuanMalaysia bagi memastikan pelaksanaan yanglancar dalam perancangan, operasi,pengembangan, pelbagaian dan kelulusanprojek perkilangan dalam negara. Di sampingitu, usaha juga sedang dijalankan untuk

mempromosi Malaysia sebagai pusat serantaubagi operasi multinasional dan perkhidmatanberkaitan perkilangan, termasuk penubuhanPusat Pemerolehan Antarabangsa (IPC), IbuPejabat Operasi (OHQ) dan pejabat untukaktiviti serantau.

Memandangkan kebanyakan industriberintensifkan modal telah pun ditubuhkan diMalaysia, adalah dijangka bahawa projekpelaburan yang besar akan berkurangan dalamtempoh terdekat ini. Malaysia kini sedangberusaha untuk menarik FDI dalam aktiviti yangmempunyai pengetahuan tinggi seperti dalamMSC dan dalam industri bersaiz sederhana yangmempunyai teknologi khusus yang melibatkanmodal intelektual yang tinggi dan modalpelaburan yang rendah. Oleh yang demikian,dari segi nilai, aliran masuk FDI mungkin tidaksebesar seperti pada tahun 1990an. Namunbegitu, aliran masuk FDI yang dikehendakibersama-sama dengan produktiviti yang lebihtinggi serta peningkatan kecekapan akanmembolehkan penjanaan nilai ditambah yanglebih tinggi yang seterusnya akan menyumbangkepada paras pertumbuhan yang mapan padamasa hadapan.


Aliran keluar di dalam akaun modal jangkapendek juga meliputi aliran keluar bersih modalportfolio. Dalam lima bulan pertama tahun2000, aliran masuk bersih dana bagi tujuanpelaburan portfolio berjumlah sebanyak RM8.3bilion. Aliran masuk dana ini didorong olehkemasukan semula Malaysia ke dalam IndeksMorgan Stanley Capital International padapenghujung Mei tahun 2000. Walaubagaimanapun, kebimbangan pelabur terhadapketidakpastian dan ketidaktentuan di dalampasaran kewangan antarabangsa sertaperkembangan di dalam negeri telahmengakibatkan pengaliran keluar modalportfolio berjumlah RM12.3 bilion dalamtempoh Jun hingga Disember 2000.

Hutang Luar NegeriDua tahun selepas berlakunya krisis di Asia,kedudukan hutang luar negeri Malaysia terusbertambah baik dan kekal rendah berbandingnegara-negara ekonomi baru muncul yanglain. Bahagian sektor awam dalam hutangluar negeri juga kekal rendah. Pendekatanyang diambil oleh kerajaan Malaysia adalahuntuk mengimbangi keperluan untukmembendung tahap hutang demimengurangkan pendedahan kepada kejutanluaran, dan pada masa yang samamemberikan fleksibiliti kepadasektor swasta untuk memperoleh kospembiayaan yang paling rendah bagimembiayai aktiviti ekonomi.

Dalam perspektif ini, rangka kerja Malaysiadalam pengurusan hutang luar negerinyaadalah berpandukan kepada dasar berhematberdasarkan perspektif makro untukmengurangkan pendedahan kepada risikokejutan kadar faedah antarabangsa, pergerakankadar pertukaran asing yang negatif sertaperubahan sentimen para pelabur. Dalamkonteks objektif ini, Malaysia terusmenguruskan hutang luar negerinya denganaktif demi memastikan tahap hutang adalahterkawal pada paras yang berpatutan tanpamenjejaskan keupayaan sektor swasta untukmemperoleh pembiayaan kewangan jangkapanjang daripada sumber yang kompetitif dipasaran modal dan kewangan antarabangsa.Pengurusan hutang juga turut berpandukankepada objektif untuk mengekalkan bayarankhidmat hutang agar selaras dengan keupayaanpembayaran khidmat hutang ekonomi dalamjangka masa sederhana, dengan memastikanbahawa hutang luar negeri ini digunakan untuk

membiayai aktiviti yang produktif yang akandapat menjanakan pendapatan pertukaran asinguntuk membayar balik hutang. Syarikat–syarikatdigalakkan untuk mempelbagaikan peminjamanmereka daripada segi mata wang, instrumenhutang, pasaran dan pemiutang supayamencapai profil hutang yang lebih seimbangbagi mengurangkan risiko. Ini jugamembolehkan pelanjutan profil tempohkematangan, melicinkan kelompok pembayaranserta terus mengekalkan akses badan korporatkepada kredit di pasaran modal antarabangsa.

Polisi pengurusan hutang luar negeri yangberhemat dapat dilihat daripada kedudukanhutang luar negeri Malaysia yang terusbertambah baik. Pada tahun 2000, kedudukanhutang luar negeri bertambah baik dari segipengurangan tahap keseluruhan hutang sertapembaikan yang berterusan dalam profilkematangan. Jumlah hutang luar negeri yangbelum dijelaskan berkurangan sebanyak 3%kepada RM157 bilion (AS$41.3 bilion) pada akhirtahun 2000, disebabkan terutamanya olehpengurangan hutang jangka pendek dansebahagiannya oleh keuntungan penilaian semulakadar pertukaran hasil daripada peningkatandalam nilai ringgit. Situasi hutang yangbertambah baik pada tahun 2000 juga

Jadual 1.29Hutang Luar Negeri yang Belum Dijelaskan

Jumlah hutang 161,606 42,528 156,953 41,303Jangka sederhana

dan panjang 138,743 36,511 139,419 36,689Jangka pendek 1 22,863 6,017 17,535 4,614

% daripada jumlah hutang 14 14 11 11

% daripada rizabantarabangsa 19.5 19.5 15.4 15.4

% daripada KNKJumlah hutang 57.8 57.8 50.5 50.5 Hutang jangka

sederhana dan panjang 49.6 49.6 44.9 44.9

% daripada eksport barangan dan perkhidmatanJumlah hutang 43.4 43.4 36.2 36.2Hutang jangka

sederhanadan panjang 37.3 37.3 32.2 32.2

Nisbah khidmatbayaran hutang (%) 6.0 6.0 5.0 5.0

1 Merujuk kepada hutang jangka pendek bank dan sektor swasta bukan bank.a Awalan

RM juta

1999 2000a

RM juta

AS$ juta

AS$ juta

dicerminkan oleh beberapa penunjuk hutang.Nisbah hutang luar negeri kepada KNK daneksport berkurangan masing-masing daripada58% dan 43% pada akhir tahun 1999 kepada51% dan 36% pada akhir tahun 2000. Strukturkematangan hutang juga telah dipanjangkandengan bahagian hutang jangka pendekmencakup hanya 11% daripada jumlah hutangluar negeri, sementara 70% daripada hutangjangka sederhana dan panjang mempunyai bakitempoh kematangan yang melebihi tiga tahun.Di samping itu, nisbah mudah tunaiantarabangsa yang mengukur rizab antarabangsaberbanding hutang jangka pendek (termasukhutang jangka panjang yang tamat tempohkematangan dalam masa setahun) adalah jauhmelebihi 300%. Pengurusan hutang yangberhemat ini telah memperbaiki lagi kedudukanmudah tunai luaran justeru mengurangkanpendedahan Malaysia terhadap kejutan luaran.

Hutang luar negeri Kerajaan Persekutuanmencakup bahagian yang kecil daripada jumlahhutang luar negeri (12%), lantas memberikankelonggaran yang lebih kepada Kerajaan dalampemilihan polisinya. Perusahaan awam bukankewangan (PABK) pula mencakup bahagiansebanyak 38% daripada jumlah hutang,sementara sektor swasta mencakup bahagianterbesar daripada hutang (50%), di mana syarikatmilik bukan permastautin mencakup bahagianyang besar daripada hutang sektor ini. Syarikat-syarikat ini yang kebanyakannyaberorientasikan eksport, mempunyaipelindungan nilai semula jadi terhadap risikomata wang.

Hutang luar negeri jangka pendek secararelatifnya adalah rendah, malahan semasa ianyaberada pada kemuncaknya pada tahun 1996, iahanya mencakup 26% daripada jumlah hutangluar negeri. Pada tahun 2000, hutang luar negerijangka pendek terus menurun untuk tahun ketigaberturut-turut sebanyak 23% kepada RM17.5bilion (AS$4.6 bilion). Hutang jangka pendekterdiri terutamanya daripada pinjaman jangkapendek bank, kredit pusingan dan pinjamanantara syarikat. Mudah tunai yang mencukupidalam sistem perbankan tempatan serta kadarfaedah luar negeri yang lebih tinggi turutmenyebabkan pengurangan permintaan untukpembiayaan dari luar negeri. Justeru itu, nisbahhutang luar negeri jangka pendek kepada jumlahhutang luar negeri berkurangan kepada 11%

daripada 14% pada tahun 1999. Begitu juga,nisbah hutang jangka pendek kepada rizabantarabangsa merosot kepada 15.4% daripada19.5% pada tahun 1999. Dengan mengambilkira hutang jangka sederhana dan panjang yangmempunyai baki tempoh kematangan dalamlingkungan 12 bulan, hutang jangka pendekadalah sebanyak RM32.9 bilion atau AS$8.7bilion, kurang daripada satu pertiga daripadarizab antarabangsa.

Pada tahun 2000, pinjaman hutang luar negerijangka sederhana dan panjang mencatatkanpengaliran masuk bersih yang lebih rendahsebanyak RM4.7 bilion (1999: RM5.1 bilion).Sektor awam yang merangkumi KerajaanPersekutuan dan PABK, mencatatkan pengaliranmasuk bersih sebanyak RM4 bilion (1999: RM6.8 bilion) sementara sektor swastamencatat pengaliran masuk bersih dana yangkecil sebanyak RM0.7 bilion setelahmencatatkan pembayaran balik pinjaman bersihpada tahun 1999. Walau bagaimanapun,keuntungan penilaian semula mata wang

0

5

10

15

20

25

0

2

4

6

8

10

12

14Khidmat bayaran hutangRM bilion %

Bayaransemula

Nisbah khidmat

1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000

Bayaran faedah

Kerj. Perst

RM bilion %Hutang yang belum dijelaskan

PABK Sektor SwastaJka Pendek Hutang/KNK

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0

10

20

30

40

50

60

70

1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000

Graf 1.52 Hutang Luar Negeri


sebanyak RM4 bilion hasil daripadapeningkatan dalam nilai ringgit berbanding yenJepun serta mata wang utama yang terpilih,telah menyederhanakan peningkatan dalamnilai hutang dalam sebutan ringgit. Justeru itu,jumlah hutang jangka sederhana dan panjangtelah mencatatkan peningkatan yang sedikitsebanyak 0.5% kepada RM139.4 bilion padaakhir tahun 2000. Dalam sebutan dolarAmerika Syarikat, hutang jangka sederhana danpanjang bernilai AS$36.7 bilion.

Dari segi komposisi mata wang, sebahagianbesar hutang jangka sederhana dan panjangadalah dalam denominasi Amerika Syarikat, yangmerupakan 72% daripada hutang luar negeriyang belum dijelaskan pada akhir tahun 2000.Mencerminkan peningkatan dalam pengeluaranpinjaman dalam mata wang dolar AS dan prosesmempelbagaikan pinjaman kepada pinjamaneuro serta susutan nilai yen, bahagian hutangyang didenomisasikan dalam mata wang yenmerosot kepada 18% (1999: 21%). Bakihutang sebanyak 10% adalah dalam sebutanmata wang antarabangsa yang lain termasukfranc Perancis, dolar Singapura, euro dan poundsterling. Komposisi mata wang tanggungan padaamnya berpadanan dengan komposisipendapatan, justeru memberikan perlindungannilai semula jadi ke atas risiko mata wang.

Jumlah pembayaran khidmat hutang(termasuk prabayaran) meningkat sebanyak5.8% kepada RM24 bilion disebabkan olehpembayaran balik hutang serta faedah hutangyang lebih tinggi. Peningkatan dalampembayaran balik nilai prinsipal hutang adalahdisebabkan sebahagiannya oleh prabayaranbeberapa pinjaman PABK yang lebih mahalserta perlaksanaan opsyen jualan bon KerajaanPersekutuan serta tamat tempoh kematanganbon yang diterbitkan pada awal tahun 1990an.Selaras dengan pertumbuhan eksport yang lebihtinggi, nisbah khidmat bayaran hutang (tidaktermasuk prabayaran) merosot kepada 5%daripada 6% pada tahun 1999.

Hutang luar negeri sektor awam: Hutang luarnegeri Kerajaan Persekutuan meningkatsebanyak 2.5% kepada RM18.8 bilion padaakhir tahun 2000 untuk mencakup bahagiansebanyak 12% daripada jumlah hutang luarnegeri. Pinjaman kasarnya adalah stabil padatahap RM4.8 bilion, terutamanya dengan

terbitan AS$500 juta melalui pembukaansemula Nota-nota AS$1 bilion yang matangpada tahun 2009, terbitan Nota-nota Euro650juta yang matang pada tahun 2005 danpengeluaran pinjaman di bawah InisiatifMiyazawa serta pinjaman projek daripadainstitusi pelbagai hala. Pembayaran balik hutangpada tahun 2000 meningkat dengan nyatakepada RM3.9 bilion, termasuk tamat tempohkematangan Bon Yankee AS$200 juta sertapenebusan kebanyakan (AS$617.17 juta)daripada AS$650 juta nota kadar terapung yangditerbitkan pada tahun 1985.

Sepertimana di tahun-tahun yang lepas,keperluan pembiayaan Kerajaan diperolehdaripada sumber tempatan yang tidak bersifatinflasi. Walau bagaimanapun, Kerajaan telahmenceburi pasaran modal antarabangsa padabulan September dan November 2000, untukmewujudkan kehadiran pasaran,mempelbagaikan asas pelaburan negara sertamembentuk satu penanda aras untukmemudahkan syarikat Malaysia menceburipasaran modal Eropah dan pasaran modalantarabangsa yang lain. Disebabkan tawaranpembukaan semula ini telah menerima lebihanlangganan sebanyak tiga kali ganda, saizterbitan telah ditambah daripada tawaranawal sebanyak AS$350 juta kepada AS$500juta. Kerajaan Persekutuan juga menerbitkanNota-nota Euro650 juta yang mempunyaitempoh matang selama lima tahun dengankadar kupon 102 mata asas di atas kadarswap Euribor. Terbitan ini telah menerimalebihan langganan dua kali ganda.

Mencerminkan asas ekonomi Malaysia yangbertambah baik, Standard and Poor’s telahmengubah penilaian prospek hutang matawang asing Kerajaan Malaysia kepada"positif" daripada stabil pada bulanSeptember 2000 di samping mengesahkanpenilaian BBB terhadap hutang mata wangasing Malaysia. Begitu juga pada Oktobertahun 2000, Moody’s Investor Services jugatelah mengesahkan penilaian hutang matawang asing Malaysia sebanyak satu tahapkepada Baa2 dan memberikan penilaian stabilke atas prospeknya. Tebaran kadar faedahsekuriti tanda aras Malaysia secara relatifnyakekal stabil pada mata asas 225 di atasPerbendaharaan Amerika Syarikat pada akhirtahun 2000.

PABK terus mendapatkan dana jangkapanjangnya dari pasaran modal antarabangsauntuk membiayai pelaburan modal mereka,termasuk perkembangan perniagaan di luarnegeri serta untuk tujuan membiayai semulapinjaman di luar pesisir sedia ada yang lebihmahal. Walaupun terdapat pinjaman baru ini,hutang PABK yang belum dijelaskan hanyameningkat sedikit iaitu sebanyak 1.4% kepadaRM59.5 bilion pada akhir tahun 2000. Inimencerminkan pembayaran balik hutang yangtinggi pada tahun 2000, dalam keadaan kadarfaedah luar negeri yang tinggi. Hutang PABKjuga telah disederhanakan oleh keuntunganpenilaian semula pertukaran asing sebanyakRM2.3 bilion. Aliran masuk pinjaman luarnegeri kasar meningkat kepada RM6.9 bilion(1999: RM6.1 bilion), terutamanya disebabkanoleh pengeluaran pinjaman oleh TelekomMalaysia Berhad, Petronas, Tenaga NasionalBerhad, dan 1st Silicon (Malaysia) Sdn. Bhd.Telekom melalui unit milikan sepenuhnya TMGlobal Inc, telah melancarkan bon globalAS$300 juta (RM1.1 bilion) dengan tempohmatang selama sepuluh tahun pada kadarkupon 8% untuk memenuhi keperluan modalkumpulan Telekom. Sementara itu, pinjaman dibawah Inisiatif Miyazawa yang dikeluarkan olehBank Industri dan Bank Pembangunan untukkemudahan pembiayaan eksport dan projekinfrastruktur tidaklah begitu ketara (RM398juta). PABK sebagai satu kumpulan telahmencatatkan pengaliran keluar bersih yanglebih rendah sebanyak RM3.1 bilionmemandangkan pembayaran balik meningkatsebanyak 70%, mencerminkan pembiayaansemula beberapa pinjaman untuk mengambilkesempatan tebaran kadar faedah yang lebihbaik hasil daripada penilaian kredit Malaysiayang bertambah baik.

Hutang luar negeri sektor swasta: Biarpunterdapat aktiviti ekonomi yang pesat sertapeningkatan dalam aktiviti pelaburan,permintaan untuk pinjaman luar negeri jangkapanjang telah merosot kepada RM8.8 bilion(1999: RM9.6 bilion) dalam keadaan di manakadar faedah luar negeri adalah lebih tinggiserta terdapat peningkatan dalam danatempatan termasuk dana dalaman yangdiperoleh daripada pendapatan eksport yanglebih tinggi. Syarikat milik bukan pemastautinyang mencakup kira-kira 56% daripadapinjaman ini, memperoleh sebahagian besarpinjamannya daripada para pemegang saham di

luar pesisir dan syarikat sekutu. Pinjamanseumpama ini pada amnya mempunyai tempohkematangan yang lebih panjang dengan syaratpinjaman yang lebih fleksibel dan kadar faedahyang lebih rendah. Sebahagian besar daripadapinjaman luar negeri adalah untuk membiayaiprojek pelaburan serta pelaburan usaha sama diluar negeri. Pinjaman luar negeri sebeginiadalah dilindung nilai secara semula jadi, dimana pendapatan dalam mata wang asingdigunakan untuk membayar khidmat hutang.Sementara itu, sebagai sebahagian daripadadasar pengurusan hutang untuk mengurangkankos khidmat hutang, sesetengah syarikat terusmenstruktur semula hutang luar negeri yanglebih mahal melalui dan terbitan sekuriti hutangswasta. Pembayaran balik telah berkuranganpada tahun ini (RM8.2 bilion; 1999: RM11.3bilion), menyebabkan pengaliran masukpinjaman luar negeri bersih yang kecil sebanyakRM0.7 bilion berbanding pembayaran balikbersih sebanyak RM1.7 bilion pada tahun 1999.Mencerminkan perkembangan ini dan jugakeuntungan penilaian semula pertukaran asingsebanyak RM1.3 bilion, hutang luar negerisektor swasta yang belum dijelaskan merosotsebanyak 1% kepada RM61.1 bilion pada akhirtahun 2000.

Untuk memperbaiki ketelusan data, langkah-langkah telah diambil untuk memperbaikipenyebaran data berkenaan hutang. BuletinPerangkaan Bulanan Bank Negara Malaysiaturut mengandungi data hutang KerajaanPersekutuan mengikut klasifikasi tempoh bakikematangan dan mata wang. Di bawahPiawaian Khas Penyebaran Data (SDDS) bagirizab antarabangsa, data mengenai pengaliranmasuk dan keluar rizab yang telah ditentukanlebih awal lagi yang disebabkan oleh hutangluar negeri Kerajaan Persekutuan, disebarkankepada awam setiap bulan dengan lat satubulan. Selain itu, tanggungan kontinjenhutang luar negeri Kerajaan Persekutuan yangtempoh kematangannya tamat dalam masa duabelas bulan, juga disiarkan.

Polisi hutang luar negeri juga diperlengkapkandengan rangka kerja untuk memantau tahaphutang luar negeri Malaysia. Sistempemantauan hutang membolehkan pihakberkuasa mengetahui tahap jumlah hutangkeseluruhan, struktur hutang sertatanggungjawab khidmat hutang kedua-duasektor awam dan swasta. Syarikat swasta dan


PABK juga dikehendaki menghantar laporansuku tahunan kedudukan hutang luar negerimereka kepada BNM. Bagi menyediakanliputan statistik hutang luar negeri yang lebihkomprehensif untuk membolehkan parapenggubal dasar menilai pendedahan negarakepada sektor luaran, BNM telah menyediakansatu sistem statistik yang baru. Sistem baruini akan meningkatkan lagi pengumpulan,penyusunan dan penyebaran data mengenaihutang luar negeri untuk memenuhi keperluandata SDDS yang baru yang berkaitan denganhutang luar negeri, selaras dengan rangkakerja statistik kedudukan pelaburanantarabangsa mengikut edisi kelima ManualImbangan Pembayaran. Kategori data hutangluar negeri yang berasingan di bawah SDDSakan diperkenalkan oleh IMF untuk tujuanmelaporkan kedudukan hutang pada akhirbulan Jun 2003, menjelang akhir bulanSeptember 2003.

Rizab AntarabangsaRizab antarabangsa bersih BNM [terdiridaripada emas, pertukaran mata wang asing,kedudukan rizab dengan Tabung KewanganAntarabangsa (IMF) dan milikan HakPengeluaran Khas (SDR)] meningkat denganketara pada empat bulan pertama tahun 2000sebelum menurun pada bulan-bulan yangberikutnya. Bagi tahun 2000 secarakeseluruhannya, rizab antarabangsa bersihmenurun sebanyak RM3.7 bilion atau AS$1bilion kepada RM113.5 bilion (AS$29.9 bilion)pada akhir tahun 2000. Paras rizab kekaltinggi dan telah meningkat sebanyak AS$9.7

bilion sejak bulan Ogos 1998. Namun, apayang penting ialah rizab negara boleh digunadan tidak membebankan, memandangkanBNM tidak terlibat dalam urus niaga opsyenmata wang asing berbanding ringgit dantidak mempunyai pinjaman mata wang asingyang bersertakan opsyen. Tambahan pula,BNM tidak mengambil kemudahan kredityang tidak bersyarat atau memberikemudahan kredit dari/kepada bank pusatyang lain, organisasi antarabangsa, bank daninstitusi kewangan yang lain.

Pada tahun ini, terdapat pengaliran masukdagangan dan modal jangka panjang yangtinggi yang telah dapat mengimbangipengaliran keluar rizab. Pengaliran masukpada tahun 2000 mencerminkan lebihandagangan yang kukuh, peningkatan ketaradalam pelaburan portfolio pada awal tahundan pengaliran masuk modal jangka panjang.Pengaliran masuk modal jangka panjangtermasuk pengaliran masuk bersih pelaburanlangsung asing (FDI) (RM14.7 bilion atauAS$3.9 bilion) dan peminjaman mata wangasing bersih oleh Kerajaan Persekutuan,perbadanan awam bukan kewangan (PABK),dan sektor swasta bukan bank (RM4.5 bilionatau AS$1.2 bilion). Pinjaman luar negara olehKerajaan Persekutuan termasuk pembukaansemula terbitan bon dunia AS$1 bilion yangakan matang pada tahun 2009 (diterbitkanbuat kali pertama pada Jun 1999) sebanyak

Jadual 1.30Rizab Antarabangsa Bersih

Pada akhir Perubahan

1998 1999 2000 2000

RM juta

Milikan SDR 793.9 330.3 418.7 88.4Kedudukan rizab dengan IMF 2,379.2 3,168.2 3,310.9 142.7

Emas dan pertukaran wang asing 96,265.0 113,766.0 109,835.4 –3,930.6

Rizab antarabangsakasar 99,438.1 117,264.5 113,565.0 –3,699.5

Tolak Tanggungan luar negara BNM 13.7 21.0 23.7 2.7

Rizab antarabangsa bersih 99,424.4 117,243.5 113,541.3 –3,702.2

Nilai dalam AS$ 26,164.3 30,853.6 29,879.3 –974.3Bulan import tertangguh 5.7 5.9 4.5

Rizab/Hutang luar negara jangka pendek 3.1 5.1 6.5

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

0

1

2

3

4

5

6

7RM bilion

Rizab antarabangsa bersih (skala kiri)

Import tertangguh (skala kanan)Rizab berbanding hutang luar negara jangka pendek (skala kanan)

Bulan / Kali

1999 2000

D J F M A M J J O S O N D

Graf 1.53 Rizab Antarabangsa Bersih

AS$500 juta dan terbitan Nota Euro Malaysia650 juta yang akan matang pada tahun 2005.

Pengaliran masuk dana yang ketara pada tahun2000 adalah memadai untuk mengimbangipengaliran keluar dana dan pelarasan penilaiansemula pertukaran mata wang asing berikutanpeningkatan dalam nilai ringgit sepanjang tahunini. Pengaliran keluar dana, terutamanya padatempoh Mei hingga Disember, mencerminkangabungan beberapa faktor berikut:

• Pengaliran keluar bersih yang tinggi untuk bayaran perkhidmatan dan pindahan(RM48.3 bilion atau AS$12.7 bilion) disebabkan oleh peningkatan aktiviti berkaitan dengan perdagangan dan kenaikansecara keseluruhan prestasi ekonomi tempatan.

• Pelaburan luar negara bersih oleh sektor korporat Malaysia berjumlah RM7.7 bilion (AS$2 bilion), sebahagian besarnya dalam projek-projek telekomunikasi, perladangan dan janakuasa.

• Pengaliran keluar dana portfolio sebanyak RM4 bilion (AS$1.1 bilion) daripada Akaun Luaran/Akaun Luaran Khas. Pada lima bulan pertama, terdapat pengaliran masuk dana bersih (RM8.3 bilion atau AS$2.2 bilion) sebelum kepastian kemasukan semula Malaysia ke dalam indeks MSCI pada akhir bulan Mei. Pengaliran keluar modal portfolioantara bulan Jun dan Disember (RM12.3 bilion atau AS$3.2 bilion) adalah disebabkanoleh kebimbangan para pelabur ke atas kesan daripada kemerosotan ekonomi AS terhadap rantau ini secara amnya dan khususnya kesan kepada syarikat-syarikat Asia; keutuhan permintaan elektronik dunia dan kemeruapan di pasaran kewangan sedunia; serta kebimbangan terhadap isu-isukorporat serantau dan tempatan.

• Pembayaran semula hutang luar negara oleh Kerajaan Persekutuan, PABK dan sektor swasta berjumlah RM15.8 bilion (AS$4.2 bilion).

• Pembayaran hutang luar negara jangka pendek oleh sektor swasta bukan bank dan peningkatan harta luar negara oleh institusi perbankan sebanyak RM8.8 bilion (AS$2.3 bilion). Ini mencerminkan simpanan

dana antara bank yang lebih tinggi di luar negara untuk tujuan perlindungan nilai aktiviti yang berkaitan dengan perdagangan.

• Kadar faedah yang lebih tinggi di luar negara telah mempengaruhi para pengeksport Malaysia untuk menyimpan perolehan eksport mereka di luar negara dalam jangka masa enam bulan daripada tarikh eksport dan juga telah menggalakkan peningkatan kredit perdagangan yang diberikan kepada para pengimport. Perolehan eksport juga disimpan dalam akaun mata wang asing di bank-bank di Malaysia, yang mana jumlahnya telah meningkat pada tahun ini.

• Kerugian penilaian semula pertukaran asing sebanyak RM5.3 bilion (AS$1.4 bilion) berikutan peningkatan nilai dolar AS berbanding mata wang asing utama yang lain.

Keutuhan rizab Malaysia dicerminkan olehkecukupan rizab untuk membiayai 4.5 bulanimport tertangguh (5.9 bulan pada akhir tahun1999) dan 6.5 kali hutang luar negara jangkapendek (5.1 kali pada akhir tahun 1999). Darisegi pendedahan luar negara, risiko kepadaekonomi berhubung dengan hutang luar negarajangka pendek telah dikurangkan denganpembayaran bersih serta pengurangantanggungan bank-bank perdagangan.Pembayaran hutang luar negara yang besar padatahun 2000 telah mengurangkan pendedahanhutang luar negara Malaysia dengan ketarakepada hanya 51% daripada KNK pada akhirtahun 2000 (58% pada akhir tahun 1999),sekaligus terus mengukuhkan kedudukan luarnegara Malaysia (sila rujuk bahagian Hutang LuarNegara). Pelaburan luar negara yang lebih tinggiakan pasti menyumbang kepada peningkatanaktiviti sektor korporat Malaysia di sampingmeningkatkan prospek eksport barangan danperkhidmatan pada masa depan. Tambahan lagi,masih terdapat lebihan mudah tunai dalamnegara yang mencukupi untuk membiayaipelaburan di Malaysia.

Milikan rizab Malaysia dalam bentuk HakPengeluaran Khas (SDR) meningkat sebanyakRM88.4 juta kepada RM418.7 juta pada akhirtahun 2000. Peningkatan ini disebabkanterutamanya oleh penerimaan imbuhan


daripada IMF berikutan kedudukan Malaysiasebagai pemberi kredit bersih dengan IMF sertakeuntungan penilaian semula ke atas milikanSDR. Pada tahun 2000, kedudukan rizabMalaysia dengan IMF tidak berubah. Walaubagaimanapun, jika dinilai dalam nilai ringgit,kedudukan rizab dengan IMF mencatatpeningkatan sebanyak RM142.7 juta kepadaRM3,310.9 juta pada akhir tahun 2000 atassebab keuntungan penilaian semula pertukaranpada tahun ini.

Malaysia adalah antara kumpulan pertama 47buah negara (20 negara maju dan 27 negaramembangun) yang melanggan kepadaPiawaian Khas Penyebaran Data (SDDS) IMFuntuk meningkatkan ketelusan dalampenyusunan dan penyebaran statistik padatahun 1996. Sebagai sebahagian daripadausaha-usaha untuk meningkatkan ketelusandalam sistem kewangan antarabangsa, SDDStelah memperkenalkan satu syarat baru,bermula pada 31 Mei 2000, yang memerlukanpenzahiran terperinci data bulanan rizabantarabangsa. Dalam melanggan kepada syaratbaru tersebut, BNM kini bukan sahajamenyebarkan maklumat dahuluan tentangjumlah rizab, tetapi juga jenis dankebolehgunaan rizab serta aliran keluar masukpertukaran asing pada masa hadapan danpotensinya dalam tempoh 12 bulan akandatang. Maklumat tersebut akan memudahkanpenilaian terhadap pendedahan luar negaradan risiko pertukaran asing. Buat masa ini, dataSDDS tersebut disebarkan kepada orang awampada akhir setiap bulan (dengan kelewatandata satu bulan). Data tersebut juga bolehdidapati daripada laman web BNM(www.bnm.gov.my/stats/reserves.htm). Untukperbandingan dengan pelanggan-pelangganSDDS yang lain, data tersebut juga bolehdiperoleh daripada laman web IMF(http://dsbb.imf.org/ediscird.htm). Bermuladaripada bulan Mac 1996, BNM telahmenyebarkan Penyata Harta dan Tanggungansetiap dua minggu sekali dengan kelewatandata satu minggu.

Aliran Dana

Pada tahun 2000, ekonomi negara mencatatkanjumlah lebihan sumber yang lebih kecilsebanyak RM31.2 bilion atau 10% daripada KNK(lebihan sumber sebanyak RM47.9 bilion atau17.1% daripada KNK pada tahun 1999).

Sementara lebihan sumber yang lebih rendahmencerminkan eksport bersih berbanding importyang lebih rendah, ia juga mencerminkanpenyederhanaan dalam simpanan bersih olehkedua-dua sektor swasta dan awam. Alirandana di antara sektor-sektor ekonomi padatahun 1999 dan 2000 adalah seperti yangdipaparkan dalam Jadual 1.31 dan 1.32.

Mengkaji lebihan sumber daripada perspektifakaun semasa imbangan pembayaran, lebihanyang lebih kecil mencerminkan pertumbuhanimport yang lebih tinggi berbanding eksport.Walaupun eksport barangan dan perkhidmatanmeningkat pada kadar yang lebih tinggi iaitusebanyak 16.7% (11.5% pada tahun 1999),import meningkat pada kadar yang lebih pesatiaitu sebanyak 23.8% (9.3% pada tahun 1999),hasil daripada pemulihan dalam aktivitiekonomi yang kukuh pada tahun ini.

Lebihan sumber juga boleh dianalisa dari segijurang tabungan-pelaburan. Keseluruhanlebihan sumber yang lebih rendah adalah hasildaripada simpanan bersih yang lebih rendaholeh kedua-dua sektor awam dan swasta.Walaupun sektor awam mempunyai pendapatanboleh guna yang lebih besar, ianya telahdiimbangi oleh pelaburan awam yang lebihbesar bagi menyokong pemulihan ekonomi. Inimenyebabkan lebihan sumber sektor awambersih yang rendah sebanyak RM2.8 bilion padatahun 2000 (+RM12.4 bilion pada tahun 1999).Lebihan sumber yang lebih rendah adalah hasildaripada lebihan sumber oleh PerusahaanAwam Bukan Kerajaan (PABK) sebanyak RM15.4bilion, yang diimbangi oleh jurang sumberSektor Kerajaan sebanyak RM12.6 bilion.Sebahagian besar daripada jurang sumberSektor Kerajaan dibiayai melalui pinjamanbersih domestik (+RM12.7 bilion) dan pinjamanbersih daripada sistem perbankan (+RM4.3bilion). Memandangkan PABK mempunyailebihan sumber, mereka merupakanpenyumbang utama dana kepada sektor swasta.Sejumlah RM11.1 bilion telah disalurkan kepadasektor swasta pada tahun ini.

Sementara itu, pemulihan aktiviti ekonomiyang kukuh telah membolehkan sektor swastamencatatkan pendapatan boleh guna yanglebih tinggi sebanyak RM217.6 bilion padatahun 2000. Walau bagaimanapun,pertumbuhan penggunaan swasta yang kukuhdan perbelanjaan pelaburan swasta yang lebih

Akaunnegara

Jadual 1.31Aliran Dana 1999

Pendapatan boleh guna –273.0 80.5 192.4 0Penggunaan 158.2 –33.5 –124.8 0Pelaburan 66.5 –34.5 –32.0 0Perubahan dalam stok 0.3 –0.2 –0.2 0

Eksport barangan dan perkhidmatan 365.4 –365.4 0Import barangan dan perkhidmatan –290.1 290.1 0Bayaran faktor luar negara bersih –20.9 20.9 0Pindahan bersih –6.5 6.5 0

Imbangan bukan kewangan 0.0 12.4 35.5 0.0 –47.9 0

Pembiayaan asingPelaburan korporat 5.9 –5.9 0Peminjaman asing bersih 6.7 -25.5 18.8 0Perubahan bersih dalam aset asing

BNM –17.8 17.8 0Sistem perbankan –12.2 12.2 0

Pembiayaan domestikPerubahan dalam kredit domestik 2.2 –6.8 4.5 0Perubahan dalam bekalan wang, M3 –33.1 33.1 0Peminjaman bersih daripada sektor bukan bank –21.4 21.4 0

Kesilapan dan ketinggalan 2.7 –7.6 4.9 0

Jumlah 0 0 0 0

Ekonomi domestik

Sektorswasta

RM bilion

Sektorawam

Sistemperbankan

Negara-negara

lainJumlah

Jadual 1.32Aliran Dana 2000

Pendapatan boleh guna –303.1 85.5 217.6 0Penggunaan 180.4 –36.2 –144.2 0Pelaburan 87.1 –44.3 –42.9 0Perubahan dalam stok 4.4 –2.2 –2.2 0

Eksport barangan dan perkhidmatan 426.5 –426.5 0Import barangan dan perkhidmatan –359.0 359.0 0Bayaran faktor luar negara bersih –28.6 28.6 0Pindahan bersih –7.7 7.7 0

Imbangan bukan kewangan 0.0 2.8 28.4 0.0 –31.2 0

Pembiayaan asingPelaburan korporat 7.5 –7.5 0Peminjaman asing bersih 4.0 –29.7 25.8 0Perubahan bersih dalam aset asing

BNM 3.7 –3.7 0Sistem perbankan –6.3 6.3 0

Pembiayaan domestikPerubahan dalam kredit domestik 4.3 25.6 -29.9 0Perubahan dalam bekalan wang, M3 –22.1 22.1 0Peminjaman bersih daripada sektor bukan bank –11.1 11.1 0

Kesilapan dan ketinggalan –20.7 10.4 10.3 0

Jumlah 0 0 0 0

Ekonomi domestikAkaunnegara Sektor

swasta

RM bilion

Sektorawam

Sistemperbankan

Negara-negara

LainJumlah


tinggi telah menyebabkan simpanan bersihyang lebih rendah sebanyak RM28.4 bilionoleh sektor swasta (+RM35.5 bilion padatahun 1999). Dengan mengambil kira aliranmasuk modal jangka panjang (+RM7.5 bilion),pinjaman daripada sistem perbankan (+RM25.6bilion) serta pinjaman bersih daripada sektorawam (+RM11.1 bilion), sumber yang sedia adauntuk sektor swasta berjumlah RM72.6 bilion.

Sebahagian besar daripada sumber-sumbersektor swasta telah digunakan untukpenyimpanan bersih deposit sebanyak RM22.1bilion dalam sistem perbankan (termasukpegangan mata wang). Aliran keluar adalahterutamanya dalam bentuk dana swastaberjangka pendek (-RM29.7 bilion), termasukpembayaran semula hutang jangka pendekoleh sektor swasta bukan bank sertapeningkatan dalam kredit perdagangan yangdiberikan kepada pengimport asing. Di sampingitu, aliran keluar juga ditunjukkan olehpengurangan di dalam tanggungan luar negarabersih sistem perbankan (-RM6.3 bilion).Walau bagaimanapun, aliran masuk danajangka panjang yang berterusan - bagi kedua-dua pinjaman rasmi dan pelaburankorporat - berserta dengan lebihan akaunsemasa yang besar, telah dapat menampungsebahagian besar daripada aliran keluar dan initelah dapat mengekang kejatuhan rizabantarabangsa bersih yang menurun sebanyakRM3.7 bilion pada tahun ini.

bab 1 perkembangan final · ketujuh (rmt), 1996-2000. walaupun berlaku krisis serantau, malaysia...

Documents