UNIT 1 : PENGENALAN ANATOMI DAN FISIOLOGI

1.1 Sains Anatomi dan Fisiologi

a. Anatomi • Kajian terhadap struktur – struktur tubuh badan dan perkaitan

antara setiap struktur tersebut.

• Berasal daripada perkataan Yunani ‘ana’ bermaksud asingkan dan ‘tome’ bermaksud memotong.

b. Fisiologi

• Kajian tentang fungsi struktur tubuh.

menu

1.2 Organisasi Struktur Manusia

• Aras struktur paling rendah pada tubuh manusia ialah aras kimia.

molekul

sel

atom

BERGABUNG

BERCANTUM

Aras Organisasi Struktural Manusia

Organ Jantung

Sel Otot Jantung

Sistem Kardiovaskular

Tisu Otot Jantung

Filamen Otot Jantung

ARAS KIMIA

ARAS SEL

ARAS TISU

ARAS ORGAN

ARAS SISTEM

Gambarajah 1: Aras Organisasi Struktural Manusia

menu

ORGANISASI STRUKTUR MANUSIA

Araskimia

Aras molekul

Aras sel

Aras tisu

Tubuh mempunyai aras struktural yang kompleks.

Terbentuk daripada unit-unit kecil (atom) pada aras kimia.

Penggabungan atom sesama sendiri membentuk molekul.

Contoh: Karbandioksida dan Air

Penggabungan molekul membentuk molekul makro menjadi aras sel.

Contoh: Karbohiderat, lipid dan protein

Sel ialah benda hidup terkecil yang terdapat dalam badan kita yang mempunyai pelbagai fungsi.

Contoh: pengangkutan nutrien dan oksijen,tindakbalas metabolisme dan membebaskan karbandioksida.

Tisu adalah sekumpulan sel yang menjalankan fungsi khusus yang sama.

Terdapat empat jenis tisu:

1) tisu epitelium

2) tisu penghubung

3) tisu otot

4) tisu saraf

Tisu menjalankan peranan sendiri berdasarkan ciri-cirinya.

Contoh:

tisu epitelium – menutup bahagian luar kulit dan membuat garisan garisan-garisan pada bahagian luar kulit tersebut.

tisu penghubung – menyokong dan menyambung tisu-tisu antara otot dengan tulang (tendon) dan tulang ke tulang (ligamen)

tisu otot – mengerakkan tulang-tulang

tisu saraf – alat komunikasi beroperasi secara berterusan melalui impuls elektrik.

Organ merupakan struktur yang terbentuk hasil daripada gabungan dua tisu atau lebih.

Kebanyakan organ mempunyai keempat-empat jenis tisu.

Penggabungan beberapa organ yang berbeza membentuk aras sistem bagi menghasilkan tugas-tugas tertentu.

Aras organisma adalah aras arganisasi tertinggi.

1.2.1 Sistem-sistem Tubuh

Sistem Organ Fungsi

1. Integumentari

Kulit

Melindungi tisu-tisu dalaman tubuh daripada kecederaan

Bersifat kalis air,membantu mencegah kehilangan air dalam badan

Peka kepada ransangan sakit,sejuk,kepanasan,tekanan dan sentuhan

Menyingkirkan bahan kimia semasa perpeluhan seperti air,asid urik dan garam mineral berlebihan

Sistem Organ Fungsi

2. Rangka

Tulang

Kartilej

Ligamen

Sendi

Menyokong berat badan

Melindungi organ-organ lembut di dalam tubuh seperti otak, saraf tunjang(spina korda), jantung dan paru-paru

Memberi bentuk dan mengekalkan bentuk badan

Menyediakan tempat untuk pelekatan otot-otot rangka

Tuas untuk pergerakan badan

Menghasilkan sel-sel darah merah dan sel darah putih dan platelet di dalam sum-sum tulang

Sistem Organ Fungsi

3. Otot

Otot

Tendon

Mengekalkan postur tubuh

Menghasilkan pergerakan

Menghasilkan haba melalui aktiviti sel di dalam otot

Menstabilkan sendi

Mengartikulasi antara otot dengan tulang

Sistem Organ Fungsi

4. Saraf

Otak

Saraf tunjang

Saraf periferi

Organ reseptor

Mengesan, menerima dan bergerak balas terhadap ransangan yang diterima

Menyimpan maklumat yang diterima

Menyelaras dan mengawal aktiviti tubuh

Sistem Organ Fungsi

5. Endokrina

Kelenjar

pituitari

tiroid

adrenal

Mengawal dan menyelaraskan fungsi tubuh melalui hormon yang dirembeskan ke dalam aliran darah

Sistem Organ Fungsi

6. Kardiovaskular

Jantung

Salur darah

Jantung mengepam darah ke seluruh tubuh

Mengangkut gas-gas respiratori, nutrien, hormon dan bahan buangan

Sistem Organ Fungsi

7. Limfatik

Nodus limfa

Salur limfatik

Timus

Limpa Tonsil

Sebagai sistem imunisasi tubuh kerana mempunyai sel darah putih (leukosit)

Menghasilkan limfosit

Mengangkut bahan kumuh dari tisu ke sistem darah untuk diuraikan oleh hati

Mengangkut hasil pencernaan untuk diserap kedalam lakteal

Sistem Organ Fungsi

8. Respiratori

Hidung

Farinks

Trakea

Bronkus

Paru-paru

Membekalkan oksigen kedalam darah dan menyingkirkan karban dioksida

Pertukaran gas oksijen dan karban dioksida antara paru-paru

Mengekalkan keadaan dan persekitaran dalaman tubuh yang stabil(homeostasis)

Sistem Organ Fungsi

9. Pencernaan

Mulut

Esofagus

Perut

Pankreas

Hepar

Ileum

Usus besar

Rektum

Memecahkan makanan kepada unit-unit yang ringkas untuk diserap kedalam darah untuk kegunaan akiviti sel

Mengkumuhkan sisa pencernaan sebagai bahan najis

Sistem Organ Fungsi

10. Urinari

Ginjal

Ureter

Pundi kencing

Uretra

Menyingkirkan bahan kumuh

Mengawal isipadu dan komposisi bahan kimia

Mengimbangkan paras asid dan alkali dalam darah

Sistem Organ Fungsi

11. Reproduktif a) Lelaki

Penis

Testes

Vesikel semen

Kelenjar prostat

Uretra

b) Perempuan

Ovari

Tiub foliopio

Uterus

Vagina

Menghasilkan zuriat

Menghasilkan hormon seks

1.2.2 Hubungkait Sistem Tubuh

Gambarajah 2: Hubungkait Sistem Rangka Dengan Sistem Yang Lain

1. Sistem integumentari

•Sintesis Vitamin D penting untuk penyerapan normal kalsium dan fosforus (diperlukan untuk tumbesaran tulang)

2. Sistem Otot

•Membekal kalsium untuk penguncupan otot

•Tulang-tulang bertindak sebagai tuas untuk menghasilkan pergerakan tubuh

•Menstabilkan kedudukan tulang

•Ketegangan pada tendon meransang tumbesaran tulang

3. Sistem Saraf

•Membekal kalsium untuk fungsi saraf

•Melindungi otak,saraf tunjang

•Reseptor pada sendi memberi maklumat tentang kedudukan tubuh

•Mengawal kedudukan tulang dengan mengawal pengucupan otot

4. Sistem Endokrina•Melindungi organ-organ endokrina khususnyadalam otak,dada dan kaviti pelvik•Tumbesaran tulang dikawalaturoleh hormon tumbesaran,tiroid dan seks•Mobilasi kalsium dikawalaturoleh hormon-hormon parathormon dankalsitonin

5. Sistem kardiovaskular•Menyediakan kalsium untuk pengucupan otot kardiak•Sel-sel darah dihasilkan dalam sum-sum merah tulang•Membekal oksigen dan mengkumuhkarbon dioksida

6. Sistem Respiratori•Pergerakan tulang rusuk penting untuk pernafasan•Rangka mengelilingi dan melindungi paru-paru•Membekal oksigen dan mengkumuh karbon dioksida

7. Sistem Pencernaan•Tulang rusuk melindungi sebahagian daripadaHepar dan usus•Membekal nutrien,kalsium dan fosfat

8. Sistem Urinari•Melindungi ginjal dan ureter•Pelvis melindungi pundi kencing danuretra proksimal•Memelihara kalsium dan fosfat untuk tumbesaran tulang•Mengkumuh bahan sisa

Untuk semua sistem•Memberi sokongan mekanikal•Stor tenaga•Stor kalsium dan fosfat