08 isi pelajaran pra 3106 1

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH

Tajuk 1 PENGENALAN KEPADA PERKEMBANGAN KREATIVITI

11 Sipnosis

Unit ini merupakan pengenalan kepada pengenalan kepada perkembangan

kreativti yang akan membincangkan tentang perkembagan kreativiti yang

melibatkan tentang bahagian-bahagian otak serta fungsinya dan teori pelbagai

kecergasan Di samping itu modul ini juga akan menerangkan kaitan dengan

proses kreativiti dengan teori-teori yang berkaitan dengan perkembangan

kreativiti

12 Hasil Pembelajaran

1 Mengetahui asas perkembangan kreativiti kanak-kanak yang melibatkan

bahagian-bahagian otak

2 Mengenalpasti fungsi bahagian-bahagian otak dan kaitannya dengan teori

pelbagai kecergasan

13 Kerangka Konsep Tajuk-tajuk Modul ini

14 Konsep Kreativiti dan bahagian-bahagian Otak

Pengenalan Kepada

Perkembangan Kreativiti

Subtajuk 1

Konsep Kreativiti

Ciri kreativiti

Subtajuk 2

Bahagian hemisfera otak

Subtajuk 3

Fungsi otak kiri

Subtajuk 4

Fungsi otak kanan

1

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Definisi Kreativiti Ciri Kreativiti Bahagian Hemisfera Otak Fungsi Otak kanan dan Otak Kiri

141 Definisi Kreativiti

Kreativiti merupakan proses yang berterusan dan biasanya merujuk kepada

keupayaan seseorang untuk memproses maklumat yang menghasilkan sesuatu

yang baru dan asli Kreativiti lazimnya berkait rapat dengan penghasilan sesuatu

yang asli Walau bagaimanapun terdapat pelbagai pendapat mengenai proses

yang terlibat dalam aktiviti kreatif dan kemudahan mengembangkannya dalam

diri manusia

Pfeiffer (dalam Goetz 19981297) mendefinisikan kreativiti sebagai kebolehan

mencipta produk kreatif yang baru asli dan unik yang menunjukkan tahap

kejayaan yang tinggi dalam bidang yang berkaitan Ahli psikologi yang paling

banyak memberi sumbangan terhadap bidang kreativiti ialah Ellis Paul Torrance

Kreativiti berasal daripada perkataan Latin iaitu ldquocrearerdquo yang membawa

maksud ldquomembuatrdquo Manakala daripada perkataan Greek pula ldquocrearerdquo

bermaksud ldquomemenuhirdquo Kamus Dewan (2002) mentakrifkan kreativiti sebagai

satu kemampuan dan kebolehan mencipta daya kreatif Manakala kreatif pula

sebagai mempunyai kebolehan mencipta menghasilkan dan mengembangkan

sesuatu idea baru dan asli Ringkasnya kreativiti adalah kebolehan dan

kemampuan seseorang menghasilkan sesuatu yang kreatif baru dan asli Ada

juga pendapat yang mentakrifkan kreatif dan kreativiti sebagai penghasilan

sesuatu yang tidak ada sebelumnya

Kreativiti ialah semangat yang tidak boleh diajar tetapi boleh disemai dan

dipupuk di kelas anda Kreativiti adalah terbuka segar baru original tersendiri

unik dan merupakan naluri semulajadi kanak-kanak Kreativiti adalah kuasa yang

dapat membantu kanak-kanak mengembangkan potensi sepenuhnya Setiap

kanak-kanak menunjukkan kreativiti mereka dalam bentuk dan tahap berbeza

seperti lukisan dan kraf muzik drama dan lakonan

Anda adalah pemangkin kepada kelas yang kreatif Anda tetapkan tahap atau

fasa dan sediakan sesuatu yang menarik akan berlakutempat di mana kanak-

kanak bebas untuk melahirkan sesuatu yang menarik melahirkan kebolehan

2

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH kendiri dan merasa selesa untuk membuat atau merekacipta sesuatu setiap

hari

Menurut Gardner (1999) kreativiti kanak-kanak boleh ditingkatkan melalui cara-

cara

berikut

(a) Pendedahan awal kepada individu lain yang selesa mengambil risiko dan

yang tidak mudah mengalah

(b) Memberi peluang untuk cemerlang dalam sekurang-kurangnya satu

aktiviti

atau bidang yang diceburi

(c) Menyediakan persekitaran yang sentiasa mencabar supaya murid sentiasa

berada pada tahap kecemerlangan

(d) Membentuk hubungan dengan rakan sebaya yang rela diuji dan tidak

takut

gagal

(e) Menyediakan persekitaran keluarga yang menggalakkan atau

mewujudkan

hubungan toleransi terhadap sifat kanak-kanak yang gemar mencabar

autoriti

1411 Ciri kreativiti

Dalam penghasilan kreativiti terdapat empat ciri kreativiti Ini ditunjukkan

dalam Rajah 21

3

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Rajah 11 Empat ciri kreativiti

Huraiannya adalah seperti berikut

i Pengurusan Imaginasi

Aktiviti yang bersifat imaginatif adalah proses atau menjanakan sesuatu yang

asli Ia juga memberi alternatif kepada sesuatu yang biasa dijangka Aktiviti ini

melibatkan proses perbuatan dan berfikir Aktiviti ini boleh dikatakan sebagai

permainan mental yang diarahkan terhadap sesuatu objektif yang kreatif di

mana ia memfokuskan terhadap memperbaiki sesuatu situasi menggunakan

pelbagai perspektif Hasil kreatif biasanya berlaku apabila idea yang sedia ada

digabungkan dan diinterpretasikan semula dengan cara yang baru atau

diaplikasikan ke dalam bidang yang baru atau yang sebelum ini dirasakan tiada

kaitan Aspek penting pemikiran kreatif adalah kebolehan membuat hubungan

yang pelik melihat analogi dan kaitan antara idea dan objek yang sebelum ini

belum pernah dilihat

ii Mempunyai Tujuan

Imaginasi dan pemikiran wujud dengan tujuan tertentu Imaginasi biasanya

berlaku secara kebetulan Kebiasaannya ia berlaku apabila seseorang sedang

dalam proses cuba mencapai sesuatu objektif yang lain Objektif ini pada

awalnya tidak berkaitan dengan kandungan imaginasi kreatif yang dihasilkan

Walau bagaimanapun disebabkan pemikiran kreatif berpotensi membawa idea

baru objektif awal mungkin mengalami perubahan atau diganti sama sekali Ini

menunjukkan bahawa kreativiti adalah gabungan dua elemen iaitu aksi dan

tujuan Contohnya bot yang dinaiki oleh Samad tenggelam dan Samad cuba

sedaya upaya memikirkan kaedah lain untuk menyelamatkan diri

iii Bersifat Asli

4

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Sesuatu pemikiran atau perlakuan yang dianggap kreatif haruslah asli Ini

bermaksud ia merupakan suatu idea baru yang dihasilkan secara unik oleh

individu atau pun berkumpulan

Keaslian boleh dikategorikan kepada tiga iaitu

Hasil kerja seorang individu mungkin asli apabila dibandingkan dengan

hasil kerjanya sendiri yang terdahulu

Ianya boleh dikatakan asli apabila dibandingkan dengan hasil-hasil kerja

rakan-rakannya

Paling asli adalah hasil kerja yang belum pernah dihasilkan sebelum ini

oleh mana-mana pihak dalam mana-mana bidang

Kategori keaslian pertama dan kedua lebih memfokuskan kepada perkembangan

individu manakala kategori ketiga penting untuk perkembangan masyarakat

secara global

iv Bernilai

Hasil pemikiran atau perlakuan kreatif pada dasarnya patut menyumbang

kepada tujuan atau objektif asal Kemudian terpulanglah kepada individu yang

terlibat untuk menilai secara kritikal idea-idea mana yang berguna atau setakat

mana sesuatu idea menyumbang kepada pencapaian objektif tersebut Idea

yang dinilai sebagai berguna dikekalkan dan idea yang kurang berguna

digugurkan Kriteria penilaian sesuatu idea yang kreatif bergantung kepada

tujuan dan bidang aktiviti berkenaan Contohnya penilaian boleh dibuat

berdasarkan aspek keberkesanan kegunaan praktikal kesahihan kepuasan

atau elemen seronok

142 Bahagian Hemisfera Otak

Otak manusia adalah bahagian anggota yang paling kompleks yang pernah

dikenal di alam semesta Otak adalah satu-satunya organ yang sangat

berkembang sehingga dapat mempelajari dirinya sendiri Saintis berpendapat

bahawa jika dirawat oleh tubuh yang sihat dan lingkungan yang menimbulkan

rangsangan otak yang berfungsi dapat tetap aktif dan reaktif selama lebih dari

seratus tahun

143 Fungsi Otak kiri dan otak kanan

Otak terbahagi kepada dua hemisfera iaitu kanan dan kiri Hemisfera kiri

mengawal bahagian kanan anggota badan manakala hemisfera kanan

5

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH mengawal bahagian kiri anggota badan Kedua-duanya mempunyai fungsi yang

berbeza

(lihat rajah 12)

Rajah 12 Fungsi otak kiri dan kananSumber httplibrarythinkquestorg

Bahagian otak kiri memproses maklumat secara rasional dan logikal serta

bertanggungjawab terhadap penggunaan bahasa penyelesaian masalah dan

memproses maklumat dengan lebih spontan dan kreatif terutamanya dalam

bidang seni dan muzik Contohnya seorang penulis menggunakan otak kanan

untuk mencipta dan otak kiri untuk mengurus dan menyusun apa yang dicipta

dalam bentuk logikal

Bahagian otak kanan pula berfungsi dalam hal persamaan khayalan kreativiti

bentuk atau ruang emosi muzik dan warna Daya ingat otak kanan bersifat

lama (long term memory) Sekiranya terdapat kerosakan pada bahagian otak

kanan misalnya penyakit strok atau tumor otak maka fungsi kemampuan visual

dan emosi akan terganggu

Walaupun keduanya mempunyai fungsi yang berbeza namun setiap kanak-

kanak mempunyai kecenderungan untuk menggunakan salah satu bahagian

otak yang dominan dalam kehidupan sehariannya Setiap belahan otak saling

mendominasi dalam aktiviti namun keduanya terlibat dalam hampir semua

proses pemikiran Kebanyakan kanak-kanak lahir dengan kecenderungan

dominan pada otak kanan Kanak-kanak pada tahun-tahun awal memberikan

tindak balas kepada bentuk bau dan suara yang sudah dikenali Dalam proses

membesar hubungan antara dua belahan otak mula terbentuk dan mereka mula

memperlihatkan kemampuan kognitif yang lebih baik pada belahan otak kanan

6

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH kemudian diikuti fungsi belahan otak kiri Belahan otak kanan adalah sumber

intuisi kiasan dan daya imaginasi

Pada umumnya semua orang mempunyai potensi menjadi kreatif Namun disebabkan nilai-

nilai kehidupan moden lebih menggalakkan penggunaan fungsi otak kiri manusia jarang

mempunyai masa melibatkan diri dalam aktiviti otak kanan yang lebih kreatif seperti menulis

novel atau melukis Oleh sebab itu daya kreativiti menjadi kurang aktif disebabkan kurang

penggunaannya (Edward de Bon 1994) Sehubungan itu dalam mana-mana aktiviti yang

berbentuk kreatif kita perlulah merangsang otak sebelah kanan supaya lebih aktif Ini boleh

dilakukan dalam pelbagai aktiviti masa lapang termasuk aktiviti yang berbentuk kesenian

S

Pada pendapat anda apakah perbezaan fungsi otak kanan dan otak kiri yang lebih ketara

Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis

Unit ini menerangkan tentang beberapa teori yang menerangkan peranan seni

visual dalam perkembangan kanak-kanak Teori ini secara umum menyatakan

bahawa pendedahan kepada seni visual dapat membantu perkembangan kanak-

kanak dari segi kognitif psikoanalitik dan persepsi Selain itu Teori Kecerdasan

Pelbagai juga mengaitkan kepentingan seni visual dalam meningkatkan

kecerdasan visual-ruang dalam diri kanak-kanak


Pada akhir topik ini anda seharusnya dapat

1 Menjelaskan teori-teori Seni Visual iaitu Teori Kognitif Psikoanalitik Persepsi dan Kecerdasan Ruang

2 Mengenal pasti strategi-strategi yang boleh digunakan oleh guru dalampendidikan seni visual


7


24 Teori Kognitif

Seorang tokoh penting dalam seni visual ialah Viktor Lowenfeld (Rajah 41)

Beliau ialah seorang professor dalam bidang pendidikan seni di Universiti

Pennsylvania di Macmillan Lowenfeld (1947) menyatakan bahawa sejak kecil

lagi proses pembelajaran kanak-kanak dibantu dengan penggunaan alat bantuan

sensori seperti peta gambar-gambar dan peralatan-peralatan sains Ini kerana

pemikiran abstrak tanpa representasi visual bukanlah sesuatu yang mudah

untuk ditangani Semakin kanak-kanak membesar seni visual semakin banyak

membantu perkembangan minda yang lebih menyeluruh

Lowenfeld juga menyatakan bahawa dalam bidang seni halus pengetahuan

teknik-teknik seni halus serta kemahiran memanipulasi ciri-ciri lukisan dan seni

dapat memainkan peranan yang penting untuk meningkatkan kemahiran seni

melukis serta imej artistik yang dihasilkan dalam kalangan kanak-kanak

Pengetahuan serta lebih mendalam dan berstruktur dari segi konvensi-konvensi

artistik mewujudkan bahan perantara untuk kanak-kanak mengembangkan

kreativiti Pengetahuan ini memerlukan penganalisisan kemahiran pemikiran

rasional dan pemprosesan maklumat secara kognitif Oleh itu keupayaan

kognitif boleh ditingkatkan melalui keupayaan individu untuk membentuk dan

mencipta memahami dan menginterpretasikan hasil atau karya seni

Lowenfeld menjelaskan bahawa perkembangan artistik kanak-kanak dan

hubungannya secara langsung terhadap perkembangan mental boleh dilihat dari

klasifikasi tahap yang berikut

Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan visual ruang

8


i Peringkat Contengan (Scribbling 2-4 Tahun)

Pada peringkat ini kanak-kanak menghasilkan contengan secara rawak dan tidak

terkawal Mereka mula melukis dari peringkat contengan kepada lukisan garisan

lurus dan melintang kepada melukis bulatan Contengan yang dibuat oleh kanak-

kanak pada tahap ini tidak dihasilkan secara sukasuka dan tanpa tujuan

Sebaliknya kanak-kanak mempamerkan kesedaran tentang corak dan koordinasi

tangan-mata Lama-kelamaan selepas menconteng mereka akan menamakan

apa yang telah mereka lukis Lebih kurang pada umur 2 tahun kanak-kanak

akan memberitahu apa yang akan mereka lakukan sebelum mereka melukis

Apabila mereka meningkat kepada umur 3 tahun kanak-kanak mula

menambahkan maklumat dengan lebih terperinci dan sudah boleh bercakap

mengenai lukisan mereka dari segi warna bentuk dan sebagainya

ii Peringkat Praskematik (Preschematic 4-7 Tahun)

Peringkat ini ialah peringkat peningkatan daripada contengan bulatan kepada

percubaan pertama untuk melukis objek yang terdapat di sekelilingnya dengan

menggunakan garisan Pada tahap ini kanak-kanak biasanya melukis gambar

bentuk orang yang mudah seperti melukis satu bulatan kecil untuk kepala satu

bulatan untuk badan dan dua garisan ke bawah untuk kaki Mereka akan melukis

tanda-tanda yang kecil Dalam bulatan untuk mata hidung dan mulut (sila lihat

Rajah 41) Cara melukis yang sama digunakan untuk melukis binatang Lukisan

mereka pada tahap ini dikatakan berciri simbolik di mana simbol-simbol

digunakan untuk mewakili sesuatu objek

Rajah 42 Contoh Lukisan Kanak-kanak Berumur 4-7 TahunSumber Creative And Mental Growth oleh Lowenfeld V (1947)

iii Peringkat Skematik (Schematic 7-9 Tahun)

Lukisan mula dihasilkan mengikut skema atau konsep tertentu Penekanan lebih

diberikan kepada cara penyusunan objek dalam imej selain daripada imej

9

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH manusia dan objek yang terdapat di sekelilingnya Lukisan yang dihasilkan

adalah spontan bebas dan berskala besar Ciri-ciri lukisan pada tahap ini

menunjukkan apa yang difikirkan oleh kanak-kanak berbanding dengan apa yang

sebenarnya dilihat oleh kanak-kanak Tahap ini juga melibatkan bentuk lukisan

x-ray iaitu lukisan yang mempunyai ciri-ciri luaran dan dalaman sesuatu objek

Ini menunjukkan kanak-kanak melukis sesuatu yang mereka ketahui melalui

pengalaman (sila lihat Rajah 43) Contohnya lukisan sebuah kotak dan melukis

isi di dalam kotak berkenaan Pada tahap ini juga kanak-kanak melukis objek

yang jauhdengan saiz kecil dan objek dekat dengan saiz yang besar Ini

menunjukkan permulaan pemahaman konsep perspektif


iv Peringkat Kesedaran Realisma (Dawning Realism 9-12 Tahun)

Pada peringkat ini kanak-kanak terus melukis dengan mengekalkan konsep dan

skema tertentu Imej yang dilukis secara realistik dan teliti (sila lihat Rajah 44)

Imej lukisan mula mengecil dari segi saiz dan kanak-kanak mula menunjukkan

sifat kritikal dengan hasil karya sendiri Mereka mula membandingkan karya

mereka dengan karya rakan sebaya Keadaan ini menjadikan mereka berhati-

hati dan sedikit individualistik serta menitikberatkan kualiti karya yang

dihasilkan Lukisan kanak-kanak pada peringkat ini lebih cenderung untuk

melukis objek seperti objek yang sebenar Kesukaran menyamai ciri-ciri yang

sebenar kerap kali mengecewakan mereka Pada tahap ini ramai kanak-kanak

yang hilang minat untuk melukis kerana tidak puas hati dengan hasil kerja

mereka Inilah sebabnya mengapa orang dewasa menganggap kemahiran

melukis mereka masih pada tahap tersebut

10



v Peringkat Rasional (Pseudonaturalistic atau Reasoning 12-14 Tahun)

Pada peringkat ini kanak-kanak mula peka dengan konsep realistik di dalam

menghasilkan lukisan Mereka menitikberatkan konsep kedudukan dan saiz

rasional imej (sila lihat Rajah 45) Mereka lebih gemar untuk melukis melalui

konsep peniruan atau melalui objek di hadapan mata berbanding dengan lukisan

menerusi imaginasi


vi Period If Decision atau Adolescent Art in High School (14-17 Tahun)

Peringkat ini merupakan peringkat penekanan terhadap proses penghasilan

karya seni dan penciptaan objek Peringkat ini memperlihatkan kematangan di

dalam membuat keputusan dan pemilihan bahan yang sesuai untuk

menghasilkan karya seni

Apakah aktiviti yang berkesan yang boleh guru laksanakan di bilikdarjah untuk meningkatkan kemahiran seni visual murid

prasekolah

11


25 Teori Psikoanalitik

Pendekatan psikoanalitik berkaitan dengan penggunaan bahasa untuk

menganalisa atau membincangkan seni visual terutama sekali dari segi emosi

yang diluahkan melalui seni Pendekatan ini mula diperkenalkan oleh Sigmund

Freud (Rajah 46) Freud percaya bahawa seni visual adalah bahan perantaraan

yang sangat penting dalam mengenal pasti pemikiran bawah sedar manusia

Freud menyatakan bahawa tahap ini dapat dicapai dengan menganalisis

prosesproses kreatif yang terlibat dalam penghasilan seni visua lFreud juga

mengkaji hubungan antara sejarah hidup artis dengan karya mereka

Rajah 46 Sigmund Freud Sumber httpenwikiped iaorgwikiSigmund Freud

Dalam konteks kemahiran seni kanak-kanak Freud mempercayai bahawa

interpretasi mereka terhadap seni visual dan penghasilan mereka boleh

menunjukkan perasaan dan emosi Selari dengan ini penggunaan seni visual

dalam rawatan mental dan emosi sangat penting bagi kanak-kanak Kaedah ini

dikenali sebagai psikoterapi Sebagai contoh membimbing kanakkanak melukis

ahli keluarganya boleh memberi gambaran dan maklumat tentang perspektif

kanak-kanak serta emosinya terhadap keluarga

Contohnya dalam kajian kes Jarboe (2008) terhadap seorang kanak-kanakberumur 5 tahun yang bernama Bridget Pada peringkat awal didapati Bridget

menunjukkan tingkah laku aneh apabila dia menghadapi perubahan Bridget

akan menjerit-jerit dan tidak dapat dikawal Dalam sesi terapi Jarboe memerhati

tingkah laku Bridget Bridget melukis satu bulatan yang sangat kecil diikuti

dengan bulatan yang lebih besar di sekeliling bulatan pertama Beliau

memberitahu bahawa bulatan kecil itu adalah dirinya dan bulatan besar dalah

ibunya Beliau menyatakan bahawa ibunya sedang mengandung dan dirinya

berada di dalam perut Daripada gambar tersebut pakar terapi mendapati

bahawa umur mental Bridget adalah lebih kurang 3 tahun dan dia mempunyai

sindrom risau dan gementar apabila dipisahkan daripada ibunya

12


Selepas beberapa siri terapi Bridget disuruh melukis sebuah lagi gambar

mengenai dirinya Bridget melukis gambar yang menunjukkan bahawa dirinya

sudah lebih besar dan enyatakan gambar kecil di sebelahnya adalah ibunya

Bridget mengatakan bahawa ibunya bersaiz kecil kerana ibunya berada jauh

daripadanya Berdasarkan pemerhatian tersebut Jarboe merumuskan bahawa

terapi yang dilalui oleh Bridget berjaya meningkatkan konsep kendiri dan

persepsi dirinya sebagai individu yang lebih berdikari dan yang tidak terlalu

bergantung kepada ibunya

26 Persepsi dan Representasi

Konsep persepsi dalam teori seni visual adalah berkaitan rapat dengan konsep

psikoanalitik yang telah dibincangkan sebelum ini Pengendalian corak-corak

visual menunjukkan tahap perkembangan mental kanak-kanak Persepsi visual

boleh diterangkan sebagai apa yang dilihat Manakala representasi visual pula

ialah berkaitan dengan bagaimana kita mencerminkan diri dalam seni

Kanak-kanak jarang melukis dengan cara realistik dan tepat dari segi ruang

Salah satu daripada teori yang memberi penerangan tentang persepsi

kanakkanak dalam seni visual ialah teori kognitif yang mengatakan bahawa

kanakkanak melukis apa yang mereka tahu dan bukan apa yang mereka lihat

Lowenfeld (1975) percaya bahawa setiap kanak-kanak dilahirkan kreatif

Penyataan ini disokong dengan sifat semula jadi kanak-kanak yang gemar

meneroka dan penuh dengan perasaan ingin tahu Piaget (1958) merumuskan

bahawa kanak-kanak kecil bukanlah tidak mempunyai kapasiti untuk berfikir

secara kreatif cuma kanak-kanak dewasa lebih matang Jawapan dan hasil

lakaran kanak-kanak kecil berbeza daripada kanak-kanak dewasa kerana cara

berfikir mereka yang berbeza

SEMAK KENDIRI

Cuba terangkan kepentingan seni visual kepada pertumbuhan kanak-kanak dari aspek kognitif psikoanalitik dan persepsi

27 Kecerdasan Visual Ruang

Gardner (1993) menerangkan kecerdasan visual ruang sebagai keupayaan

13

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH ldquoMembuat persepsi tentang dunia luar dengan tepat menukar dan mengubahsuai persepsi awalan untuk mencipta semula aspek pengalaman visual tanpa kehadiran punca stimuli fizikal berkenaanrdquo (ms 173)

Ringkasnya kecerdasan visual ruang ialah kecerdasan yang boleh berfikir

melalui gambar serta mampu untuk menyerap mengubah dan menciptakan

kembali berbagai macam aspek visual Ciri-ciri kanak-kanak yang memiliki

kecerdasan ini ialah mereka peka dan sensitif kepada ciri-ciri visual

keseimbangan warna garis bentuk dan ruang Kanak-kanak juga mudah

mengira jarak ruang serta membuat lakaran idea dengan jelas

Kecenderungan dalam kecerdasan ini membolehkan seseorang membuat

persepsi tentang alam sekitar secara tepat Mereka dapat mengenali objek

bentuk warna dan corak dalam persekitaran Mereka juga boleh berfikir dalam

bentuk gambaran dan bayangan tiga dimensi Di samping itu juga mereka bijak

menghubungkaitkan antara objek dan ruang serta mempersembahkan idea

dalam bentuk grafik seperti peta graf dan lakaran Mereka lebih suka akan

maklumat yang dipersembahkan dalam bentuk carta grafik video dan

sebagainya Individu yang tinggi kecerdasan visual-ruang cenderung dalam

pekerjaan seperti jurutera juruterbang juru lukis artis arkitek dan lain-lain

pekerjaan yang berhubung dengan manipulasi corak dan ruang

Definisi yang diberikan oleh Gardner (1993) ternyata menunjukkan kepentingan

menggalakkan perkembangan kecerdasan visual ruang dari segi meningkatkan

daya upaya kognitif dan kreativiti kanak-kanak Kecerdasan visual ruang banyak

digunakan dalam seni visual Oleh itu salah satu cara yang paling efektif untuk

meningkatkan kecerdasan ini ialah dengan mendedahkan kanak-kanak kepada

aktiviti-aktiviti seni visual atau pendidikan seni visual

Amalan pendidikan seni visual sangat penting kerana ia menggalakkan

pemahaman daya persepsi dan pengenalan simbol-simbol visual secara

beransur sesuai dengan tahap umur kanak-kanak Seterusnya ia mendorong

kanak-kanak menggunakan simbol-simbol tersebut Amalan seni visual berfungsi

mengembangkan kemahiran motor dan daya persepsi di samping memberi

pengetahuan tentang pelbagai konsep seni visual Aktiviti yang dicadangkan di

dalam kurikulum pendidikan seni visual adalah mengikut peringkat umur yang

membantu perkembangan kanak-kanak secara menyeluruh Penglibatan dalam

seni dapat mewujudkan keadaan mental dan fizikal yang baik Pendidikan seni

14

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH perlu mempunyai keseimbangan dari segi penciptaan tanggapan dan respons

yang menggalakkan pertumbuhan fizikal kognitif dan afektif

Bagi kanak-kanak prasekolah seni visual menggalakkan daya pemikiran seperti

mengira menyusun dan mengklasifikasikan Melalui teknik penyoalan guru

boleh membuat kanak-kanak sedar akan konsep nombor dalam hasil seni

mereka Seni juga membantu kanak-kanak mengembangkan kemahiran

merancang dan akhirnya mencapai matlamat yang ingin dicapai dalam

pendidikan prasekolah Peralatan dan bahan mesti disimpan di tempat yang

disediakan selepas aktiviti seni untuk memudahkan urusan penggunaan pada

masa akan datang

28 Rumusan

Secara umumnya kanak-kanak pada peringkat tadika dan prasekolah pada keseluruhannya adalah kreatif ekspresif dan aktif Pembelajaran pendidikan seni visual memainkan peranan memperkembangkan sifat sifat seni ini melalui persepsi visual imaginasi dan daya pemikiran

Aktiviti pembelajaran yang bercorak perkembangan pemikiran penerokaan dan ciptaan reka bentuk dalam pelbagai jenis seni visual akan membolehkan mereka menyatakan idea dan ekspresi diri

Tajuk 3 MUZIK DAN PERGERAKAN

31 Sinopsis

Muzik adalah satu cabang seni Muzik adalah satu aspek yang sangat penting

dan berkesan dalam perkembangan emosi sosial fizikal dan kognitif

kanakkanak Pengalaman awal muzik dalam kalangan kanak-kanak adalah satu

peringkat yang sangat penting yang boleh membantu kanak-kanak dari segi

pembinaan penukaran dan pengembangan konsep Pada tahap ini kanak-kanak

mengalami perkembangan dalam persepsi multisensori pengawalan motor

kemahiran penyelesaian masalah mencipta dan kemahiran menyoal Muzik

sering menjadi elemen yang memberi keseronokan dan alat untuk meluahkan

perasaan bagi kanak-kanak Justeru dalam topik ini kita akan membincangkan

teori-teori perkembangan muzik serta maksud kecerdasan muzik



15


1 Menjelaskan teori-teori perkembangan muzik Dalcroze Orff dan Kodaly

2 Menerangkan maksud kecerdasan muzik

33 Kerangka konsep tajuk-tajuk modul ini

34 Teori-Teori Perkembangan Muzik Dalcroze Orff Dan Kodaly

Kebanyakan jenis pendidikan dan perkembangan muzik berdasarkan falsafah

tiga orang ahli dan pendidik muzik Mereka ialah Emili Dalcroze dari Switzeland

Carl Orff dari Jerman dan Zoltan Kodaly dari Hunggary Berdasarkan idea-idea

muzik yang ditemui di negara mereka masing-masing ianya telah digunakan

secara meluas di serata dunia Disebabkan idea-idea yang mereka peroleh

mempunyai kaitan dengan budaya dan konteks negara mereka sendiri maka ia

telah menyebabkan pendekatan dan isi kandungan teori-teori mereka berbeza

341 Kaedah Dalcroze

Emile Jaques Dalcroze (186510488351950) (Rajah 31) telah memperkenalkan satu

kaedah untuk mempelajari dan mengekspresikan muzik melalui pergerakan

yang dipanggil eurhythmics Semasa mengajar Dalcroze mendapati bahawa

ramai daripada pelajar-pelajarnya cekap dari segi teknikal tetapi mempunyai

kelemahan dari segi pemahaman muzik Kesedaran ini telah mendorong

Dalcroze mencipta satu kaedah yang menggabungkan pergerakan rentak dan

improvisasi Menurut Dalcroze pembelajaran dan latihan muzik yang lengkap

dan kreatif seharusnya menggabung ketiga-tiga aspek ini

Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16


Rajah 31 Emile Jaques Dalcroze SumberhttpenwikipediaorgwikiDalcroze

Kaedah Dalcroze ini menegaskan bahawa

i Tubuh badan pelajar dianggap sebagai peralatan muzik dalam

menginterprestasikan bunyi

ii Tindak balas seluruh tubuh badan perlu aktif dalam mempelajari muzik

Kandungan kurikulum Pendekatan Dalcroze adalah bertujuan untuk

memperkembangkan kebolehan pelajar untuk merasa mendengar mencipta

berimaginasi berhubung mengingat membaca mempersembahkan dan

menginterpretasikan muzik Kepekaan terhadap rentak kebolehan mengenali

muzik dan koordinasi otot dikembangkan secara serentak Rajah 32

menunjukkan perkara yang ditekankan dalam pendekatan Dalcroze

Rajah 32 Perkara yang ditekankan dalam Kaedah Dalcroze

17

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Dalam mendidik kanak-kanak Dalcroze cuba sedaya upaya untuk mengajar

kanak-kanak tentang cara menghayati muzik dan cara mengekspresikan

perasaan mereka melalui muzik Dalcroze sentiasa cuba mengendalikan

pengajarannya supaya tidak membosankan dan sentiasa cuba mengintegrasikan

sebanyak deria yang boleh Berdasarkan pengalaman ini Dalcroze

memerhatikan bahawa walaupun kadang kala kanak-kanak tidak boleh bertepuk

dan menyanyi mengikut rentak namun mereka boleh berjalan atau berlari

mengikut rentak berkenaan Ini merupakan elemen paling penting dalam

menyokong hujah beliau yang menekankan bahawa pergerakan adalah salah

satu cara mengungkapkan perasaan melalui muzik Mengikut kaedah dan

aktiviti-aktiviti pengajaran Dalcroze memberikan pandangan bahawa

pergerakan dan nyanyian dianggap sebagai kemahiran asas yang mesti

ditekankan Dua ciri yang penting ialah

i Pendengaran Dalaman iaitu kebolehan mengenali sensasi yang dirasaimelalui pergerakan dan bunyi

ii Kinesthesia iaitu sensasi yang dirasai melalui pergerakan ditukar kepada perasaan yang kemudiannya dihantar ke otak Otak pula akan memproses maklumat dan menukar maklumat yang diterima menjadi pengetahuan Improvisasi tau pengubahsuaian adalah satu lagi yang sangat penting dalam kaedah ini Mengikut Dalcroze muzik harus sentiasa diubah supaya kanakkanakbelajar mendengar mengenali dan menghayati muzik Falsafah di sebalik konsep ini adalah seperti berikut

Berdasarkan pendapat dan pandangan Dalcroze di atas dapatlah disimpulkan di

sini bahawa luahan estetik kanak-kanak amat berbeza dengan pergerakan badan

yang biasa Di dalam kehidupan seharian kanak-kanak berkomunikasi secara

verbal dan bukan verbal Komunikasi bukan verbal melibatkan pergerakan

estetik yang menjurus kepada isyarat yang merupakan gambaran kepada emosi

dalaman jiwa dan pemikiran mereka

342 Kaedah Orff

18

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Carl Orff (Rajah 33) ialah seorang ahli muzik dari German yang

memperkenalkan pendekatan pendidikan muzik yang menggunakan pergerakan

sebagai asas penguasaan perkembangan muzik kanak-kanak Pendekatan ini

dikenali sebagai Orff Shulwerk Pada mulanya Orff Shulwerk dicipta untuk

mengajar orang dewasa tetapi lama kelamaan iubahsuai khusus untuk mengajar

kanak-kanak

Suara pergerakan dan peralatan muzik adalah tiga elemen perantara yang

digunakan dalam Shulwerk Lagu dan rima pentatonik digunakan untuk

mengajar kanak-kanak menyanyi Pentatonik ialah skala lima nota Pelbagai

pergerakan direka dan disesuaikan dengan rima Meneroka dan mencuba

pergerakan badan menggunakan ruang yang sedia ada serta mengikut rentak

muzik yang berlainan adalah penting dalam kaedah ini

Rajah 33 Carl Orff Sumber httpenwikipediaorgwikiCarl_Orff

Manakala peralatan muzik yang digunakan dalam kaedah Shulwerk adalah dari

jenis bar atau mallet seperti xylophone Alat ini dipanggil instrumen Orff kerana

kunci-kunci yang boleh dikeluarkan atau dipindahkan membolehkan nota-nota

muzik disusun semula dalam berbagai kombinasi semasa latihan

pengubahsuaian Proses pengajaran pendekatan Shulwerk boleh dibahagikan

kepada empat bahagian yang digunakan dalam pelbagai cara iaitu

i Penjelajahan

Kanak-kanak menjelajahi dan mencuba semua aspek Shulwerk Semua

instrumen termasuk suara dicuba untuk menghasilkan bunyi Pelbagai

pergerakan juga dicuba ontohnya bergerak seperti seekor binatang

ii Peniruan

19

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Kanak-kanak banyak belajar dengan meniru pergerakan yang dilihat dan

didengar Shulwerk menggunakan teknik ini untuk mengembangkan kemahiran

muzik kanak-kanak

iii Improvisasi

Selepas kanak-kanak belajar tentang pergerakan rentak dan melodi kanak-

kanak akan berupaya membuat improvisasi terhadap melodi

iv Penciptaan

Fungsi Shulwerk dalam aspek ini adalah menyediakan alat untuk penciptaan

Selepas penjelajahan akan menggunakan pengetahuan tentang muzik

pengetahuan tentang melodi pergerakan dan bahasa untuk mencipta satu

gubahan muzik yang lengkap Jelasnya pandangan Carl Orff terhadap

pengajaran muzik kanak-kan k tidak banyak perbezaan dengan pendapat

Dalcroze Kedua-dua mereka member penekanan kepada kepentingan

penerapan unsur muzik dan pergerakan dalam pendidikan kanak-kanak Mereka

percaya bahawa pergerakan estetik awal kanak-kanak mempunyai kaitan

langsung dengan emosi mereka Ini kerana resepsi deria yang mengeluarkan

isyarat tersebut selalunya mempunyai

hubungan terus dengan bahagian otak yang merangsang emosi

20


343 Kaedah Kodaly

Zoltan Kodaly (Rajah 34) ialah tokoh muzik yang berasal dari Hungary Konsep

Kodaly diperkenalkan sebagai kaedah dalam pendidikan muzik Asas dalam

kaedah ini ialah nyanyian pembelajaran bahan muzik instrinsik iaitu muzik yang

berkait rapat dengan budaya sesuatu masyarakat dan penggunaan solmization

yang relatif Solmization ialah sistem kod nada yang menggunakan suku kata do-

re-mi-fa-so-la-ti-do untuk skala atau skor muzik Perbezaan utama antara kaedah

ini dengan kaedah-kaedah pendidikan muzik yang lain ialah penekanan kepada

pembelajaran dan pembacaan skor muzik secara formal

1048835Kaedah ini adalah berdasarkan kepada gabungan tiga konsep iaitu

i Konsep solfej dari Itali dan Dalcrozeii Suku kata rentak Cheve dari Perancisiii Nyanyian tangan Curven dari England

Pendekatan Kodaly mempunyai dua objektif iaitu

i Membantu dalam perkembangan sosial seni kanak-kanak yang seimbang

ii Menghasilkan individu dewasa yang dapat membaca dan menulis skor muzik

seperti mana mereka mahir membaca dan menulis dalam bahasa

Berdasarkan pengalamannya Kodaly sedar bahawa pendidikan muzik kanak-

kanak haruslah bermula dari tahap prasekolah Kodaly menekankan

kepentingan muzik dalam kurikulum Di samping itu Kodaly menegaskan

bahawa pengajaran muzik harus dimulakan pada masa kanak-kanak mula

belajar membaca Rajah 35 menunjukkan diri-ciri yang terdapat di dalam

kaedah Kodalay

21


Rajah 34 Kodaly Zoltan Sumber httpenwikipedia orgwikiKodaly

22


35 Kecerdasan Muzik

Kecerdasan muzik ialah satu daripada sembilan kecerdasan yang ada pada

manusia Kecerdasan muzik ialah kepekaan terhadap unsur-unsur yang

berkaitan dengan bunyi dan muzik Mereka yang mempunyai kecerdasan ini

peka kepada rentak tala dan nada Menurut Gardner terdapat bahagian-

bahagian di hemisfera kanan otak manusia yang memainkan peranan penting

dalam membentuk persepsi dan produksi muzik Tambahan pula terdapat bukti

kajian-kajian berkaitan dengan ciri perkembangan bayi yang menunjukkan

bahawa mereka mempunyai kebolehan semula jadi untuk memproses aspek-

aspek muzik

Gardner mendefinisikan kecerdasan muzik sebagai kemahiran aspek

persembahan penggubahan dan penghargaan pelbagai bentuk dan corak muzik

Menurut Gardner kecerdasan ini membolehkan individu mencipta

berkomunikasi dan memahami makna yang dihasilkan daripada bunyi Pada

pandangan Gardner struktur kecerdasan muzik dalam otak hampir selari dengan

struktur kecerdasan linguistik Semua orang mempunyai tahap kecerdasan

muzik yang berbeza-beza Mereka mempunyai bakat atau tahap kecerdasan

muzik semula jadi yang pelbagai Tetapi pada umumnya semua orang boleh dan

harus digalakkan mengembangkan kebolehan muzikal mereka Aspek muzik

dalam teori kecerdasan Gardner telah merangkumi aspek-aspek yang

ditekankan dalam pendekatan Dalcroze Kodaly dan Orff daripada beberapa

aspek Ini ditunjukkan dalam Rajah 35

23


Rajah 35 Aspek muzik dalam teori kecerdasan Gardner

Gardner percaya bahawa semua kanak-kanak berpotensi berfikir secara kreatif

dan semua jenis kecerdasan ini bekerjasama secara kompleks berkembang

melalui pendidikan pengalaman dan persekitaran yang bermakna Kecerdasan

tersebut boleh dipelajari dibentuk ditingkatkan dan sentiasa berubah sepanjang

hayat melalui pelbagai cara termasuklah muzik Dalam konteks pendidikan

prasekolah dan pendidikan awal kanak-kanak kecerdasan muzik lebih mudah

dikembangkan melalui penggunaan alat audio visual dan penggunaan ICT

(Information and Communication Technology) dalam pengajaran Penggunaan

ICT merujuk kepada penggunaan alatan digital dan elektronik dengan

memanipulasikan perisian-perisian yang ada Penggunaan komputer

pengimbas kamera digital pencetak serta internet yang disertakan dengan

kesan bunyi dan muzik akan mewujudkan suasana pembelajaran yang lebih

kreatif dan menyeronokkan Jelasnya nyanyian dan muzik adalah teknik

pengajaran yang menarik dan sesuai untuk kanak-kanak Selain turut

meningkatkan kemahiran kinestetik nyanyian dan muzik juga meningkatkan

kemahiran dalam sebutan Sebutan adalah penting dalam nyanyian Organ yang

terlibat dalam menghasilkan sebutan ialah mulut bibir lidah dan rahang

Sebutan yang jelas bergantung kepada koordinasi antara organ-organ tersebut

Dalam nyanyian sebutan bunyi vokal dan konsonan hendaklah jelas Bentuk

mulut yang betul akan menghasilkan sebutan kualiti ton dan intonasi yang baik

Bunyi konsonan padaawal dan akhir sesuatu perkataan akan menghasilkan rima

yang selalunya membantu kanak-kanak mengingat perkataan Sebutan

nyanyian dan pergerakan yang baik dapat dihasilkan melalui latihan yang

konsisten

24

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH 36 Rumusan

Aktiviti nyanyian dan pergerakan memberi peluang kepada kanak-kanak untuk

merealisasikan imaginasi mereka di dalam pelbagai cara Ini termasuklah aktiviti

seni seperti melukis mewarna kraf tangan muzik nyanyian tarian drama

puisi dan sebagainya Kanak-kanak akan rasa seronok melibatkan diri dalam

aktiviti-aktiviti nyanyian

25

PRA 3106 PERKEMBANGAN KREATIVITI DALAM PENDIDIKAN PRASEKOLAH Definisi Kreativiti Ciri Kreativiti Bahagian Hemisfera Otak Fungsi Otak kanan dan Otak Kiri

141 Definisi Kreativiti

Kreativiti merupakan proses yang berterusan dan biasanya merujuk kepada

keupayaan seseorang untuk memproses maklumat yang menghasilkan sesuatu

yang baru dan asli Kreativiti lazimnya berkait rapat dengan penghasilan sesuatu

yang asli Walau bagaimanapun terdapat pelbagai pendapat mengenai proses

yang terlibat dalam aktiviti kreatif dan kemudahan mengembangkannya dalam

diri manusia

Pfeiffer (dalam Goetz 19981297) mendefinisikan kreativiti sebagai kebolehan

mencipta produk kreatif yang baru asli dan unik yang menunjukkan tahap

kejayaan yang tinggi dalam bidang yang berkaitan Ahli psikologi yang paling

banyak memberi sumbangan terhadap bidang kreativiti ialah Ellis Paul Torrance

Kreativiti berasal daripada perkataan Latin iaitu ldquocrearerdquo yang membawa

maksud ldquomembuatrdquo Manakala daripada perkataan Greek pula ldquocrearerdquo

bermaksud ldquomemenuhirdquo Kamus Dewan (2002) mentakrifkan kreativiti sebagai

satu kemampuan dan kebolehan mencipta daya kreatif Manakala kreatif pula

sebagai mempunyai kebolehan mencipta menghasilkan dan mengembangkan

sesuatu idea baru dan asli Ringkasnya kreativiti adalah kebolehan dan

kemampuan seseorang menghasilkan sesuatu yang kreatif baru dan asli Ada

juga pendapat yang mentakrifkan kreatif dan kreativiti sebagai penghasilan

sesuatu yang tidak ada sebelumnya

Kreativiti ialah semangat yang tidak boleh diajar tetapi boleh disemai dan

dipupuk di kelas anda Kreativiti adalah terbuka segar baru original tersendiri

unik dan merupakan naluri semulajadi kanak-kanak Kreativiti adalah kuasa yang

dapat membantu kanak-kanak mengembangkan potensi sepenuhnya Setiap

kanak-kanak menunjukkan kreativiti mereka dalam bentuk dan tahap berbeza

seperti lukisan dan kraf muzik drama dan lakonan

Anda adalah pemangkin kepada kelas yang kreatif Anda tetapkan tahap atau

fasa dan sediakan sesuatu yang menarik akan berlakutempat di mana kanak-

kanak bebas untuk melahirkan sesuatu yang menarik melahirkan kebolehan

2


hari


cara

berikut




aktiviti





takut

gagal


mewujudkan


autoriti



dalam Rajah 21

3















ii Mempunyai Tujuan










iii Bersifat Asli

4








rakan-rakannya





secara global

iv Bernilai









atau elemen seronok







seratus tahun




5


berbeza

(lihat rajah 12)






















6










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


hari


cara

berikut




aktiviti





takut

gagal


mewujudkan


autoriti



dalam Rajah 21

3















ii Mempunyai Tujuan










iii Bersifat Asli

4








rakan-rakannya





secara global

iv Bernilai









atau elemen seronok







seratus tahun




5


berbeza

(lihat rajah 12)






















6










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25















ii Mempunyai Tujuan










iii Bersifat Asli

4








rakan-rakannya





secara global

iv Bernilai









atau elemen seronok







seratus tahun




5


berbeza

(lihat rajah 12)






















6










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25








rakan-rakannya





secara global

iv Bernilai









atau elemen seronok







seratus tahun




5


berbeza

(lihat rajah 12)






















6










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


berbeza

(lihat rajah 12)






















6










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25










S


Tajuk 2 SENI VISUAL

EMAK KENDIRI 11

21 Sinopsis












7


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


24 Teori Kognitif






















Teori Perkembangan

Seni Visual

Subtajuk 1

Teori kognitif

Subtajuk 2

Teori Psikoanalitik

Subtajuk 3

Teori Persepsi

Subtajuk 4


8




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25




























9

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25

























10








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25








menerusi imaginasi








prasekolah

11





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25





























12



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25



























SEMAK KENDIRI




13

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25

































14










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25










masa akan datang

28 Rumusan




31 Sinopsis













15













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25













341 Kaedah Dalcroze









Teori Perkembangan

Muzik

Subtajuk 1

Teori Dalcroza

Subtajuk 2

Teori Orff

Subtajuk 3

Teori Kodaly

Subtajuk 4

Teori Kecerdasan

muzik

16














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25














17






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25






















342 Kaedah Orff

18






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25






kanak-kanak














i Penjelajahan




ii Peniruan

19



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25



muzik kanak-kanak

iii Improvisasi



iv Penciptaan












20


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


343 Kaedah Kodaly




















kaedah Kodalay

21



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25



22


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


35 Kecerdasan Muzik









aspek muzik













23


























konsisten

24







25


























konsisten

24







25







25

08 isi pelajaran pra 3106 1

Documents