TUGASAN INDIVIDU PENGURUSAN EKOSISTEM PERSEKITARAN TG30203

TAJUK : ULASAN JURNAL TENTANG ISU –ISU BERKAITAN

EKOSISTEM

NAMA : ROSIEY BIN STEVEN KALUNANG CT10210646

1.0 PENDAHULUAN

Alahamdulillah syukur pada Ilahi kerana saya dapat menyiapkan tugasan individu

untuk subjek Pengurusan Ekosistem Persekitaran TG30203. Untuk tugasan ini, saya

telah memilih jurnal yang mengkaji tentang kesan penebangan hutan ke atas

perubahan suhu dan kelembapaan bandingan di kawasan tanah tinggi. Jurnal ini

bertajuk Kesan penyahutanan ke atas pola suhu dan kelembapan bandingan di

Cameron Highlands, Malaysia : Satu analisis awal yang dikeluarkan dalam Geografia

Malaysian Journal of Society and Space issue 3 (56-65) 2011. Jurnal ini ditulis oleh

Ahadi Iskandar Ismail, Shaharuddin Ahmad, Noorazuan Md.Hashim dan Yaakob

Mohd Jani. Kesemua penulis ini bertugas di Pusat Pengajian Sosial, pembangunan

dan Persekitaran, Falkulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan

Malaysia.

2.0 TUJUAN PENULISAN JURNAL

Tujuan jurnal ini dihasilkan untuk melihat sejauhmanakah kesan penebangan hutan

dan perubahan pola tanah ke atas suhu dan kelembapan bandingan di kawasan

tanah tinggi. Kajian ini telah dibuat di Cameron Highlands yang merupakan satu

kawasan tanah tinggi yang terkenal sebagai sebuah pusat pelancongan dan

agrikultur. Penulis membuktikan bahawa penyahutanan dan perubahan

penggunaan pola tanah merupakan faktor utama kepada peningkatan suhu di

Cameron Highlands. Saya berpendapat bahawa para pengkaji dan juga penulis

sebenarnya ingin menegaskan kepentingan hutan dalam kehidupan manusia dan

juga ekosistem. Oleh itu jurnal ini sebenarnya ingin menyedarkan semua pihak

betapa penting mengekalkan hutan dan berkerjasama untuk mengekalkan kawasan

hutan yang masih wujud.

3.0 METODOLOGI PENULISAN

1

Kaedah penulisan yang digunakan oleh penulis amat tersusun mengikut format

penulisan jurnal. Penulisan tersebut didahulukan dengan tajuk, abstrak,

pengenalan, kandungan kajian , kesimpulan dan berakhir dengan rujukan.

Sebagai permulaan, penulis telah menyatakan tentang isu pembangunan di

kawasan tanah tinggi sangat berkait rapat dengan penebangan hutan dan ini

merupakan satu masalah yang dialami di kawasan tanah tinggi di Malaysia. Banyak

kajian telah dilakukan oleh penyelidik luar yang mengatakan bahawa hutan

memang memainkan peranan penting dalam mengekalkan suhu dan kadar

kelembapan di sesuatu kawasan. Seterusnya ialah penulis telah menetapkan

kawasan kajian ialah di Cameron Highlands iaitu daerah yang paling kecil dalam

negeri Pahang dan memberi tumpuan di pecan Tanah Ratah, Berincang, Ringlet dan

Kampung Rajah serta kawasan yang berhampiran. Hasil kajian penulis telah

mendapati bahawa memang secara keseluruhannya berlaku peningkatan suhu di

kawasan berkenaan selaras dengan penyahutanan di kawasan berkenaan. Penulis

berjaya membuktikan bahawa pembangunan di kawasan kajian telah memberikan

implikasi terhadap perubahan suhu dan kadar kelembapan . Oleh itu penulis telah

memberi cadangan supaya pembangunan di kawasan terbabit harus dilaksanakan

dengan terancang .

Penulis ada menyediakan rujukan untuk memudahkan pembaca membuat

rujukan daripada sumber-sumber rujukan yang telah digunakan. Ini menunjukkan

teknik penulisan yang digunakan tersusun dan bersistematik serta dapat memberi

kefahaman yang jelas terhadap tajuk yang dibincangkan.

4.0 ULASAN KANDUNGAN SECARA KESELURUHAN

Jurnal ini sangat menarik untuk dibaca kerana penulis berjaya membuktikan

bahawa penebangan hutan memang memberi kesan terhadap perubahan suhu

persekitaran dan juga kadar kelembapan di kawasan kajian. Dalam jurnal ini

penulis telah menyatakan bahawa kawasan kajian ialah di Cameron Highlands yang

sememangnya mempunyai suhu yang rendah dan kadar kelembapan yang tinggi.

Untuk melihat bagaiaman penyahutanan memberi kesan terhadap suhu

2

persekitaran dan juga kadar kelembapan, maka penulis telah mengambil data

sekunder dari tahun 1970-an sehingga tahun 2006.

Data tentang suhu dan kadar kelembapan bandingan telah diperolehi

daripada Laporan Tahunan Jabatan Metreologi Malaysia selama empat dekad iaitu

dari tahun 1970-an hingga 2000-an. Manakala data tentang perubahan guna tanah

telah diperolehi daripada Jabatan Pertanian Malaysia bagi tahun 1970, 1974,

1984,1997, dan 2006. Untuk memproses data-data tersebut para pengkaji telah

menggunakan perisian dalam Microsoft Excel.

Hasil kajian para pengkaji tentang kesan penyahutanan ke atas perubahan

suhu dan kadar kelembapan adalah seperti berikut :

Min suhu tahunan

Untuk melihat kesan peningkatan suhu, para pengkaji telah memilih dua stesen

iaitu di stesen Tanah Rata dan Stesen MARDI. Bacaan permulaan kedua-dua stesen

ialah 17.8°C pada tahun 1970. Stesen MARDI telah menunjukkan bacaan yang

meningkat sehingga 19.5°C pada tahun 1998, manakala stesen Tanah Rata pula

ialah hanya 18.5°C. Kedua-dua stesen ini telah mencatatkan peningkatan suhu

yang berbeza. Hasil kajian mendapati bahawa stesen MARDI terletak berhampiiran

dengan kawasan yang mengalami pembangunan yang pesat dan mempunyai

kurang litupan hutan , manakala stesen Tanah Rata pula terletak hampir 3

kilometer daripada pekan Tanah Rata dan merupakan satu kawasan yang masih

lagi mempunyai litupan hutan yang agak banyak. Berdasarkan keputusan tersebut,

para pengkaji telah berjaya membuktikan bahawa memang berlaku peningkatan

suhu yang lebih tinggi di kawasan yang mempunyai litupan hutan yang lebih

sedikit. Para penulis telah mengatakan bahawa keputusan tersebut mempunyai

persamaan dengan kajian yang dilakukan oleh Leong (1992) iaitu perubahan litupan

hutan di kawasan tanah tinggi tersebut untuk pembinaan jalan,bangunan dan

sebagainya telah meningkatkan min suhu di kawasan berkenaan.

3

Kelembapan bandingan

Berdasarkan data yang telah diperolehi oleh penulis, peratus kelembapan

bandingan dari tahun 1970 hingga 2007 menunjukkan peningkatan nilai tersebut di

stesen Tanah Rata, manakala di stesen MARDI pula terdapat penurunan mendadak

selepas tahun 1980, tetapi peratus kelembapan bandingan tersebut mula

meningkat semula selepas tahun 1995. Secara keseluruhan ,cerapan di stesen

MARDI selama 37 tahun menunjukkan penurunan dalam peratus kelembapan

bandingan hanya sebanyak 1% sahaja. Di stesen Tanah Rata pula peningkatan

bacaan adalah sebanyak 2% menjelang tahun terakhir cerapan di ambil. Hasil

kajian penulis telah mendapati bahawa secara keseluruhan kadar kelembapan

bandingan di kedua-dua stesen telah meningkat dan ini amat berlawanan dengan

peningkatan suhu di kawasan terbabit. Penulis mengandaikan bahawa peningkatan

kadar kelembapan tersebut disebabkan oleh aktiviti pertanian khususnya

penanman teh serta pengairan untuk pembangunan agrikultur.

Perubahan pola guna tanah

Untuk melihat perubahan guna tanah di Cameron Highlands, penulis telah

mengambil data daripada Jabatan Pertanian Malaysia. Berdasarkan data dari tahun

1990 hingga 2006, berlaku jumlah pengurangan hutan sebanyak 7.2% iaitu

daripada keluasan sekitar 62,991 hektar pada tahun 1990 telah merosot kepada

58,535 hektar pada tahun 2006. Jumlah tersebut adalah selaras dengan

peningkatan guna tanah hampir 79% daripada 5,435 hektar pada tahun 1990

kepada 9,749 hektar pada tahun 2006. Penulis telah merumuskan bahawa

peningkatan guna tanah ini paling pesat antara tahun 1990 hingga tahun 2006 iaitu

sebanyak 72%. Perubahan ini bermaksud kawasan yang mempunyai permukaan

tepubina akan meningkat dan akan mempengaruhi suhu permukaan dan juga fluks

haba pendam. Penulis telah mengandaikan bahawa perubahan suhu di Cameron

Highlands ini kerana perubahan pola guna tanah untuk pembinaan permukaan

tepubina. Namun bagi kawasan yang digunakan untuk agrikultur pula telah

menyebabkan peningkatan kadar kelembapan khususnya di stesen Tanah Rata.

4

Pandangan penulis tentang perancangan di Cameron Higlands

Hasil kajian telah menunjukkan bahawa peningkatan suhu dii Cameron Highlands

adalah serentak dengan perubahan guna tanah akibat penebangan hutan

semulajadi. Ini telah membuktikan bahawa adanya kaitan antara hubungan

pencerahan hutan untuk pembangunan dan perubahan iklim setempat di Cameron

Highlands.

Penulis melihat perkara tersebut haruslah diambil langkah-langkah

membendung kesan penyahutanan yang telah memberi kesan terhadap iklim

setempat. Sekiranya perkara tersebut tidak dibendung maka akan memberi kesan

kepada dua sektor utama yang menjana ekonomi di Cameron Higlands iaitu

agrikultur dan pelancongan. Menurut penulis perubahan iklim yang berlaku akan

mengurangkan hasil tanaman yang diperolehi. Contoh yang diberikan ialah

strawberi yang mana akan mengalami kitaran kitaran hidup yang lebih singkat

apabila berlakunya peningkatan suhu. Sektor pelancongan juga akan mengalami

masalah sekiranya peningkatan suhu terus berlaku di Cameron Higlands. Sektor

pelancongan di Cameron Highlands bergantung kepada suhu rendah kerana ia

menjadi tarikan utama pelancong datang ke tempat tersebut selain menikmati

keindahan ekosistem tanah tinggi. Begitu juga dengan dengan taburan spesis

dalam ekosistem yang merupakan satu faktor penting kehadiran pelancong ke

Cameron Highlands.

Penulis telah mencadangkan beberapa langkah untuk menyelamatkan sektor

agrikultur dan pelancongan di Cameron Highlands. Cadangan pertama ialah hanya

pembangunan yang berkualiti iaitu yang bersifat mapan sahaja yang harus diberi

keutamaan. Pembangunan yang dijalankan haruslah mengambil kira kelestarian

ekosistem semulajadi tempatan. Perlu ada keseimbangan yang dinamik antara

pembangunan kawasan tersebut untuk mendapatkan pulangan ekonomi dan juga

pemiliharaan dan pemuliharaan hutan semulajadi. Dalam hal ini penulis

mencadangkan satu pengezonan kawasan mengikut kerentanan kepada perubahan

alam. Pengezonan ini untuk memastikan agar pembangunan mengikut keperluan

ekonomi setempat. Untuk mengekalkan suhu pula, sempadan hutan haruslah

ditetapkan dengan lebih nyata agar penyahutanan yang berlaku tidak melampaui

5

batas yang telah ditetapkan. Penulis juga mencadangkan agar garis panduan khas

bagi pembangunan pelancongan Cameron Highlands patut disediakan.

Selain daripada itu, penulis juga menyatakan bahawa pengezonan kawasan

dan pemeliharaan hutan semulajadi juga perlu digabungkan dengan konsep guna

semula kawasan yang sudah dibangunkan. Misalnya bangunan lama dan projek

yang terbengkalai harus dirancang dan diurus agar turut membantu mengekalkan

keseimbangan ekosistem setempat. Perkara ini akan dapat mengawal proses

pembangunan tanah dan mencantikan kawasan sedia ada. Ketinggian bangunan

juga harus diambil kira jika ingin membina bangunan agar tidak menjejaskan

pemandangan kawasan sekeliling.

Namun perkara yang paling penting pada pendapat penulis ialah kerjasama

dari semua pihak yang terlibat dalam memastikan pembangunan yang lestari di

Cameron Highlands. Dalam hal ini ada tiga pihak yang memainkan peranan penting

iaitu kerajaan tempatan, perancang pembangunan kawasan pertanian dan pemilik

tanah. Ketiga-tiga pihak ini haruslah berkerjasama dalam memastikan usaha

melestarikan Cameron Highlands dapat dilaksanakan. Namun begitu penulis

menyatakan bahawa satu halangan utama dalam merealisasikan usaha ini ialah

kekurangan kerjasama daripada pihak yang berkepentingan dalam pembangunan

di Cameron Highlands dalam menguatkuasakan undang-undang khususnya ke atas

penebangan dan pembersihan hutan. Oleh itu Pertubuhan Bukan Kerajaan (NGO),

Persatuan Pencinta Alam Malaysia (MNS) dan Tabung Alam Sedunia (WWF) ,

komuniti orang asli dan juga penduduk setempat perlu bertindak sebagai pemantau

dan memberi maklumbalas dan aduan kepada pihak pentadbir.

Penulis telah menyatakan bahawa penebangan hutan dan penggunaan pola

tanah memang tidak dapat dielakkan demi pembangunan sesebuah kawasan.

Perkara ini telah berlaku di Cameron Highlands dan hasil kajian telah membuktikan

bahawa pembangunan di kawasan tersebut telah member kesan kepada

peningkatan suhu dan kelembapan bandingan. Namun jika pembangunan sesebuah

kawasan itu dirancang dengan teliti dan secara bijaksana serta disusuli dengan

pemantauan dan penguatkuasa undang-undang ,proses penyahutanan tidak akan

berlaku dengan sewenang-wenangnya. Apa yang penting ialah penebangan hutan

6

haruslah dikawal dan dikurangkan agar keistimewaan iklimnya dapat dikekalkan

demi menjamin habitat pelbagai spesis endemik di samping kepentingan

ekonominya kepada negara melalui industry pelancongan dan industry pertanian

tanah tinggi.

5.0 SUMBER RUJUKAN

Dalam menghasilkan jurnal ini, penulis telah menggunakan sumber rujukan yang

pelbagai untuk menguatkan lagi kenyataan yang dikemukakan oleh penulis.

Sebanyak 36 sumber rujukan telah digunakan oleh penulis yang terdiri daripada

pelbagai kategori. Penulis telah membuat rujukan daripada buku,internet dan juga

jurnal yang ditulis oleh penulis lain.

5.0 KEKUATAN JURNAL

Jurnal ini mempunyai kekuatan dari segi sumber rujukan yang telah digunakan oleh

penulis dalam menghasilkan jurnal tentang kesan penyahutanan terhadap suhu dan

kelembapan bandingan. Setiap pandangan yang dikemukakan oleh penulis disusuli

dengan sokongan daripada pandangan dan pendapat penulis lain. Ini menunjukkan

bahawa penulis bukanlah jenis yang suka memberikan pandangan sewenang-

wenangnya.

Satu lagi kekuatan dalam jurnal ini ialah data yang digunakan merupakan

data yang boleh dipercayai kerana diperolehi daripada agensi yang ditauliahkan

oleh kerajaan. Dalam jurnal ini, penulis telah menggunakan data sekunder daripada

Laporan Tahunan Jabatan Meteorlogi Malaysia dan data perubahan tanah daripada

Jabatan Pertanian.

6.0 KEISTIMEWAAN HASIL KAJIAN

Setelah membaca jurnal ini, terdapat keistimewaan yang telah dikemukakan oleh

penulis berkenaan dengan perubahan suhu dan kelembapan bandingan. Hasil

kajian penulis telah mendapati bahawa kawasan hutan yang diteroka tidak

semestinya mempunyai kelembapan bandingan rendah. Kenyataan ini sangat

menarik kerana kebiasaannya apabila suhu semakin meningkat maka kadar

kelembapan akan menurun. Namun apa yang berlaku ialah walaupun kawasan di

7

Cameron Higlands telah dibangunkan sehingga menyebabkan suhu semakin

meningkat tetapi kadar kelembapan pula turut meningkat. Menurut penulis perkara

ini kerana kesan daripada aktiviti agrikultur iaitu penanaman teh. Dalam hal ini

saya berpendapat bahawa sesuatu kawasan hutan yang dibangunkan untuk

kawasan pertanian seperti penanaman kelapa sawit dan mungkin juga getah tidak

semestinya menyebabkan suhu sesuatu kawasan itu meningkat. Oleh itu mungkin

adalah lebih baik kajian juga harus dijalankan dikawasan tanah rendah khususnya

di ladang-ladang kelapa sawit dan juga getah untuk melihat sejauh mana

kebenaran kenyataan yang dikemukan oleh penulis.

7.0 KEPENTINGAN HUTAN

Jurnal ini telah membuktikan bahawa hutan merupakan satu aspek yang sangat

penting dalam kegiatan agrikultur. Hutan mampu mengekalkan suhu yang rendah

dan ini merupakan elemen penting dalam penanaman tanaman agrikultur seperti

strawberi dan juga teh. Selain mampu mengekalkan suhu yang rendah, hutan juga

penting sebagai daya tarikan pelancong datang ke Cameron Hihglands kerana

terdapatnya spesis tanah tinggi yang menarik.

8.0 PENUTUP

Dengan membaca jurnal ini saya dapat memahami dengan lebih mendalam lagi

kaitan antara kepentingan hutan untuk mengekalkan suhu sesuatu kawasan serta

kelembapan bandingan. Penulis berjaya membuktikan bagaimana penyahutanan

dan perubahan penggunaan pola tanah mampu meningkatkan suhu disesuatu

kawasan . Namun dalam kajian ini penulis mengatakan bahawa penerokaan hutan

tidak dapat dielakkan kerana pembangunan juga harus dijalankan di Cameron

Higlands. Penulis mencadangkan supaya pihak yang berwajib harus merancang

dengan bijak dan mengikut kepentingan sebelum meluluskan pembangunan di

kawasan hutan.

8

Saya kurang bersetuju dengan pandangan penulis tentang penerokaan hutan

di Cameron Highlands boleh dilakukan tetapi mengikut prosedur yang ketat.

Seharusnya kawasan hutan di Cameron Highlands diwartakan sebagai hutan

simpan agar tiada pihak yang boleh memohon untuk membuka kawasan hutan.

Walaupun penulis mencadangkan proses penerokaan hutan harus mengikuti

prosedur yang ketat tetapi lambat laun kawasan hutan di Cameron Highlands akan

habis diteroka kerana pihak yang tertentu boleh mempengaruhi pihak yang

dipertanggungjawabkan untuk mendapatkan kelulusan meneroka kawasan hutan.

Oleh itu usaha untuk mewartakan kawasan hutan yang masih wujud di Cameron

Highlands sebagai hutan simpan mestilah dipercepatkan.

9