LA'TIHAN DALAM PERKEIIDMATAN: KAJIAN DART PERSPEKTTF PERSEPSI GURIJ

Oleh Rosley Abdullah

Tesis dikemukakan bagi memenuhi sebahagian daripada syarat untuk penganugerahan

Ij azah Sarj ana Sains (Pernbangunan Sumber Manusia)

Fakulti Sains Kognitif clan Petnbangunan Manusia UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

Jun 1998

Unit Kemasukan Siswazah , Universiti Malaysia Sarawak

Adalah disahkan bahawa kami telah membtlca tesis ini yang bestajuk "Latillan Dalam Perkhidmatan: Kajinn Dari Prespektif Pessepsi GUSLI." Oleli Rosley bin Ahcluliah, dan bespendapat bahawa tesis ini adalah memuaskan clari segi skop, kualiti dun persembahan sebagai syasat kepesluan ijazah Sasjana Sains (Pernbangunan Sumber Manusia).

(Penyelia) Y

ProfDr Shawaluddin Anis (Pemeriksa Dalarn)

PENGAKUAN

Tiada bahagian daripada tesis ini telah dikemukakan wltuk menyokong sesuatu

permohonan untuk mendapatkan kelayakan ijazah di universiti ini atau institusi pengajian -v

tinggi yang lain. 4--

ABSTRAK

Kajian ini bertujrlati mituk rnenilai keberkesatian latilian dalam perkliidmatan dari perspektif persepsi guru di tiga buali sekolali dalam tlegeri Perlis, Soal selidik digunakan ~mtuk nietidapatkan maklunibalas yalig berkaitan derlgan kajian ini. Sampel kajian adalali seramai 148 orang guru. U~ituk menguji hipotesis kajiati, kaedali yarig digtmakan adalali Ujian-t tidak bersandar dan Analisis Varians Satu Hala (ANOVA). Dapatatl kajian telali n~enulijukkan persepsi guru terliadap keberkesanan latilian dalarn perkliidmatan adalali positif tetapi di taliap sederhana. Perbezaan persepsi antara hlmpulan ~nengik~tt jantina dan pengalaman mengajar didapati tidak sigiifikan. Namuti begitu perbezaan persepsi di a~itara kumpulan mengikut kategori perkhidmatan adalali sigiifikan. Gun1 br~kati siswazali didapati me~np\myai persepsi terliadap keberkesanan latillan dalarn perkl~idmatan yang lebill ti~iggi berba~idi~ig dengan gum siswazali.

ABSTRACT

This study a i m *to evaluate the effectiveness of in-service training from the perspective of teachers perceptions in Perlis. Questionaires were used to obtain feedback front a total of 148 teachers. Independent T-test and Analysis of Variaris (ANOVA) were use irz the analysis. Restilts of the study indicated that perceptions toward effectiveriess of the in-service training were positive but at the moderate level. No signJjcant d&ererit iri perceptions were found between groiips of sex aiid experience of teaching. There is a signiJicant dfferent of perceptions toward effectiveness of in-service trainirig between teachers based on teachers’ level of quali)cation. Non graduate teachers seem to have more positive perception towards the effectiveness of irr-service training compared to graduate teachers.

BIODATA

Rosley bin Ahdullah telah dilahirkan pada 30 Mac 1965. Beliau menerima

pendidikan awal di Sekolah Rendah Tengku Mahmood pada tahun 1972 hingga

1977. Beliau menen~skan pelajarannya ke tingkatan satu hingga tingkatan enam di

Sekolali Menengah Tengku Mahmood Besut, Terengganu dari tahun 1978 hingga

1984.

Seterusnya beliau melanjutkan pelajaran ke Institut Teknologi Mara Cawangan

Dungun Terengganu dan mendapat Ijazah Bacelor Pendidikan Jasmani dan

Kesihatan di Universiti Pertanian ~ a h y s i a pada 1990.

.de

Mulai 12 Julai 1990 beliau bertugas di Sekolah Menengah Kebangsaan Syed Alwi,

Kayang Perlis sehinggalah be rjaya ,mels%jutkan pelajaran ke peringkat sa jana

Sains dan Pembangunan Sumber Manusia, iaitu program kembar di antara Institut

Aminuddill Baki (JAB) dan Universiti Malaysia Sarawak (UNTMAS) pada I

Disember 1996.

DEDIKASI

Khas buat isteri Amriza Abdullah, awk-anak AMY Athir, Af3if Aisar dan adik yang -!

bakal dilahirkan, terima kasih di atas pengorbanan anda semua menunggu 4=

kepulangan Abuya.

PENGHARGAAN

Pengkaji ingin merakamkan terima kasih kepada pihak Kementerian Pendidikan

Malaysia, Institut Aminuddin Baki dan Universiti Malaysia Sarawak kerana telah

mewujudkan program kembar dan membolehkan pengkaji meneruskan pengajian

ke peringkat sarjana.

Ucapan terima kasih juga kepada Bahagian Perancangan dan Penyelidikan Dasar

Pendidikan, Jabatan Pendidikan Perlis dan Pengetua-Pengetua sekolah di atas

kebenaran yang diberikan untuk menjalankan kajian ini.

Ucapan penghargaan yang set&ggi-tingginya ditujukan khas kepada penyelia, En.

Hong Kian Sam yang telah banyak memberi tunjuk ajar bagi menyiapkan tesis ini.

.; 2 Tidak lupa juga ucapan terima kash untuk pensyarah-pensyarah , guru-guru yang

menjadi responden , rakan rakan seperjuangan dan mereka yang terlibat sehingga

terhasilnya tesis ini.

Muka surat

Abstrak

Abstract

Bioda ta

Dedikasi

Penghargaan

Kandungan

Senarai Jadual

Senarai Rajah

#-=

BAB I: PENDAHULUAN

1.0 Pengenalan % , ..

1.1 Pernyataan Masalah

1.2 Tujuan Kajian

1.3 Objektif Kajian

1.4 Hipotesis Kajian

1.5 Kerangka Konsep

1.6 Kepentingan Kajian

1.7 Batasan Kajian

1.8 Definisi Operasional

ii

iii

iv

v

ix

xi

Muka surat

BAB II KAJLAN-KAJIAN BERKAITAN

2.0 Pengenalan 10

2.1 Kerangka Teori 10

2.2 Pelbagai Perspektif Latihan Dalam Perkhidmat an 1 1

2.3 Faktor-Faktor Keberkesanau Latihan Dalam Perkhidmatan 13

2.4 Kajian Mengenai Persepsi Peserta Kursus terhadap Keberkesanan Latihan 22

2.5 Kesimpulan 26

3.0 Pengenalan - ,kY

3.1 Pendekatan kajian

3.2 Sampel Kajian 3 0

3.3 Alat Kajian

3.4 Prosedur Memungut Data

3.5 Penganalisisan Data 37

3.5.1 Pembinaan Taburan Kekerapan 3 8

3.5.2 Penentuan Persepsi Guru 3 9

3.5.3 Ujian-t

3.5.4 Kaedah ANOVA

Muka surat

BAB IV DAPATAN KAJZAN

4.0 Pengenalan 4 1

4.1 ' Sifat-Sifat Demografi Responden 4 1

4.2 Persepsi Guru Terhadap Keberkesanan Latihan Dalam Perkhidmatan 44

4.2.1 Kandungan 46

4.2.2 Sikap Peserta 47

4.2.4 Pendekatan dan bahan yang digunakan 49

4.2.5 Sokongan Pihak Atasan 50 '5!

4.2.6 Penilaian dan Tindakan Susulan 5 1

4.3 ~ernan~sa tan Aspek Keberkesanan Latihan

Dalam Perkhidmatan +" % * .J

Pengujian Hipotesis

4.4.1 Hipotesis No1 1

4.4.2 Hipotesis No1 2

4.4.3 Hipotesis No1 3

4.4.4 Hipotesis No1 4

4.4.5 Hipotesis No1 5

4.4.6 Hipotesis No1 6

Kesimpulan

Muka surat

BAB V : RUMUSAN, PERBl[NCANGAN,KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.0 Pengenalan 63

5.1 Rumusan Objektif Kajian, Kajian-Kajian Berkaitan dan Metodologi Kajian 63

5.2 Rumusan dan Perbincangan Dapatan 66

5.2.1 Persepsi Umum Guru terhadap Keberkesanan Latihan Dalam Perkhidmatan 66

5.2.2 Perbezaan Persepsi Guru Terhadap Latihan Dalam PerkhidmatanMengikut Sifat-Sifat sosio-Demografi 68

- '

5.3 Kesimpulan

4<

5.4 Cadangan Implementasi Hasil Kajian 72

5.4.1 Uofuk Perancang Latihan 72 *.- 'k

5.5 , Cadangan untuk Kajian Lanjutan 74

BIBLIOGRAFI

LAMPIRAN

SENARAI JADUAL

Jadual Muka surat

3.1 Jumlah Guru (Sampel) Di Tiga Buah Sekolah yang Dikaji 3 1

3.2 Skala (alpha) Analisis Kebolehpercayaan untuk 32 Item 3 4

3.3 Skala (alpha) Analisis Kebolehpercayaan untuk 30 Item yang Muktamad 3 5

3.4 Nilai Cronbach Alpha bagi Setiap Aspek Keberkesanan 36

3.5 Kaedah Statistik yang digunakan untuk Penganalisan Data 3 8

4.1 Taburan Responden Mengikul Kategori Pembolehubah Demografi ? 43

4.2 Persepsi Umum Guru Whadap Keberkesanan Latihan Dalam Perkhidmatan 44

4.3 Min dan Sisihan Piawai Bagi k ~ p d ~ a n d u n ~ a n 46

4.4 Min dan Sisiham Piawai Bagi Aspek Sikap Peserta 47

4.5 Min dan Sisihan Piawai Bagi Aspek Aplikasi 4 8

4.6 Min dan Sisihan Piawai Bagi Aspek Pendekatan dan Bahan yang digunakan 49

4.7 Min dan Sisihan Piawai Bagi Aspek Penilaian dan Tindakan Susulan 5 0

Jadual Muka surat

4.8 Min dan Sisihan Piawai bagi Aspek Sokongan Pihak Atasan 5 1

4.9 Pemangkatan Aspek Keberkesanan Mengikut Persepsi Guru 5 2

4.10 Ujian-t Menguji Perbezaan Min Persepsi Guru Terhadap Keberkesanan LDP Berdasarkan Jantina 54

4.11 Ujian-t Menguji Perbezaan Min Persepsi Guru Terhadap Keberkesanan LDP Berdasarkan Kategori Perkhidmatan 55

4.12 Keputusan ANOVA bagi Perbandingan Min Persepsi Guru Mengikut Pengalamam Mengajar 5 7

4.13 Keputusan ANOVA bagi Perbandingan Min Persepsi Guru Mengikut Umur "? 5 8

4.14 Keputusan ANOVA b g i Perbanding an Min Persepsi Guru Mengikut Kelulusan Akademik 59

4. I5 Keputusan ANOVA bagi Pegbasdingan Min Persepsi r Guru Mengikut Jawat an , 60

4.16 Ringkasan Pengujian Hipotesis No1 62

SENARAI RAJAH

Rajah Muka surat I

1 . 1 Rangka Konseptual Kajian 6

2.1 Model Latihan Dalam Perkhidmatan yang Berkesan 18

1.0 Pengenalan

Latillan dalam perkhidmatan menjadi teras kepada amalan latilian di segenap

petingkat Ketnenterian Petldidikan Malaysia.(EPRD, 1990) Perutltukan kewangan,

kepakaran, peralatan dan masa yang banyak disediakan bagi membolellkan

pelaksanaan latillan dalatn perkhidmatan dapat dijalankan dengan berkesan.

Perkembangan latillan dalam perkhidmatan adalali selaras dengan perakuan

Sun~hanjaya Aziz ( 1968), "Didapati latihan dalatn perkhidmatan periu dijalankan

sccara bel-terusan untuk membolehkan gunl-guru mengetahui perkembangan

terkiai dalam bidang peadidikan. 1,atihan dalam perkhidmatan aka11 tnembantu

gu1-t~-gum rnengetallui pe~~lballan-pen~ballan dari segi isi dan kaedall serta

mempertingkatkan pengetalluan asas dan ketnampuan mereka." (m.s. 42).

Bradley (199 l ) , mendapati bahawa latillan dalarn perkhidmatan membantu sekolall

tultuk mempertingkatkan pencapaiannya di dalam bidang-bidang yang diperltrkan,

membantu sekolall tnemenul~i pemintaan dan c::baran masa depan. Reliau juga

mct~.jelaskan ballawa program perkernbangan stnf (latillan dalam perkhidmatan)

dan perkembangan sekolal; hendaklah berjalan seiring.

Pelaksanaan program latihan dalam perkhidmatan niemerlukan perbelanjaan

kewangan yang besar serta masa dan tenaga yang banyak. Ini telah ditegaskan di

dalam kajian yang dibuat oleh Nazamzadeli (1985), yang rnenyatakan baliawa

program latillan memerlukan pelaburan yang besar dari segi masa, wang,

kakitangan dan tenaga. Namun yang menjadi persoalan adakah latillan tersebut

terbukti telah berjaya mengubah prestasi guru dalam proses pengajarari dan

pernbelajaran.

Dari segi pelaksanaari program latilian dalam perkhidmatan untuk memastikan

keberkesanannya, Molld Yl~ssof Jamar (1985) menyarankan agar guru-guru diberi

kebebasan untuk memilili program latilian yang sesuai dengan keperluan mereka.

Reliau juga menyarankan agar program latihan dilaksanakan hendaklah

berdasarkan kajian keperluan. Menurut h i Zakaria (1988) pula, utituk

menjadikan sesuatu program latillan itu berkesan ia hendaklah mempunyai

perkaitan yang kuat dengan tugas yang liendak dilaksanakan.

1.1 Pernyataan Masalah

Sesuatu program latilian dalam perkhidmatan memerlukan perbelanjaan, tenaga

dan masa yang banyak, tetapi yang menjadi persoalan ialah sama ada pelaburan

yang besar ini mendapat pulangan yang baik, iaitu adakali guru yang telali

menglladiri latihan dalam perkhidmatan beranggapan ballawa latilian yang mereka

3

jalani tersebut berkesan dan bersesuaian dengan kehendak mereka, serta dapat

mereka mengaplikasikan latihan yang mereka jalani dalam kerja seharian.

Persoalan umurn kajian ini ialah apakah persepsi umum guru-gum yang telah

menghadiri latilian dalam perkhidmatan. Persoalan khusus kajian ini adala1i:-

a.

b.

C.

d.

e.

f

Adakali t er dap at p erbezaan persepsi t erhadap keberkesanan la t ihan dalam

perkhidmataii di antara gum yang berbeza jantina?

Adakah terdapat perbezaan persepsi terliadap keberkesanan latihau dalam

perkhidmatan di antara guru yang berbeza kategori perkliidmatan?

Adakah terdapat perbezaan persepsi terhadap keberkesanan latilian dalam

perkhidmatan di antara guru yang betbeza tempoh pengalaman mengajar?

Adakah terdapat perbezaan persepsi terliadap keberkesanan latilian dalam

perkhidmatan di antara guru yang berbeza umur?

Ada kali terdap at perbezaan persep si terhadap keberkesanan latih an dalam

perkhidmatan di antara guru yang berbeza kelulusan akademik?

Adakah terdapat perbezaan persepsi terhadap keberkesanan latilian dalam

perkhidmatan di antara guru yang berbeza jawatan yang disandang?

Persoalan tersebut dapat dijawab dengan mengkaji sesuatu program latilian dalam

perkliidmatan dari perspektif persepsi peserta-peserta yang telali menghadiri

latillan dalam perkhidmatan yaktii dengan mendapat maklum balas daripada

mereka.

1.2 Tujuan Kajian

Kajian ini dijalankan dengan tujuan utltuk mengkaji latihan dalam perkhidmatan

dari perspektif persepsi guru-guru di tiga buall sekolah menengah di negeri Perlis

1.3 Ol~jektif Kajian

Objektif kajian ini adalah untuk;

i. Mengenalpasti persepsi guru-guru terliadap keberkesanan latihan dalam

perkl~idmatan di tiga buali sekolah menengah di negeri Perlis

ii. Memangkat aspek-aspek keberkesanan latihan dalam perkl~idmatan mengikut

persepsi guni-guru.

iii. Mengenalpasti sama ada wujud perbezaan persepsi yang signifikan di kalangan

guru-gun1 dari segi demografi.

1.4 Hipotesis Kajian

Untuk objektif pertatna dan kedua pengkaji akan meninjau secara diskriptif

manakala bagi objektif kajian yang ketiga, liipotesis no1 kajian be r ih t telah

dibeiituk,

a. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi persepsi terhadap

keberkesanan latihan dalam perkliidrnatan di aiitara guru-giru lelaki dan

5

watiita

b. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi persepsi terhadap

keberkesanan latihati dalam perkhidmatan di aiitara guru siswazah dengan guru

bukati siswazah

c. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi persepsi terhadap

keberkesatiaii latihan dalam perkhidmatan di antara guru mengikut pengalaman

rnengajar

d. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi perseysi terhadap

keberkesanan latihan dalam perkhidmatan di antara guru metigikut umur.

e. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi persepsi terhadap

keberkesanan latihan dalam perkhidmatan di antara guru mengikut kelulusaii

akademi k.

f Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dari segi persepsi terliadap

keberkesanan latilian dalam perkhidmatan di antara guru mengikut jawatan.

1.5 Kerangka Konsep

Kerangka kotisep telah direkabentuk untuk meninjau aspek-aspek keberkesanan

latihan dalam perkhidmatan yang mempengaruhi persepsi gum seperti ditunjukkan

dalam Rajah I . 1 .

Rajah 1.1. Kerangka konsep kajian.

Keraiigka konsep kajian ini adalah adaptasi dari gabungan model latihan dalam

perkhidmatan yang berkesan West (1989) dan kajian yang dijalankan oleh Ong

(1992). Fokus kerangka ini adalah ke atas persepsi guru terhadap keberkesanan

latihan dalam perkhidmatan yang meliputi enam aspek. Aspek keberkesanan

tersebut adalah nllnusan daripada beberapa pendapat pengkaji mengenai faktor-

faktor yang memperiganlhi keberkesanan sesuatu program latihan. Aspek

keberkesanan tersebut telall digunakan ole11 penyelidik dalam mengubah-suai soal

selidik yang dibina untuk lnenilai keberkesanan sesuatu program latihan dari sudut

Aspek-aspek Keberkesanan Latihan Dalam Perkliidmatan

Matlamat Sikap peserta Aplikasi Pela ksanaan Sokongan pihak atasan Penilaian

Sifat-sifat demografi guru

yersepsi guru. Persepsi guru pula dipengarulii oleh sifat-sifat demografi seperti

jantina, umur, kategori perkhidmatan, pengalaman mengajar, kelulusan akademik

dan jawatan yang disandang.

Persepsi guru

1.6 Kepentingan Kajian

Hasil kajian ini diharapkan dapat meiiunjukkan keberkesanan program latillan

dalam perkhidmatan dari perspektif persepsi guru yang telah meiigliadiri latihan

dalam perkhidmatan. Adalali diliarapkan dapatan kajian ini berguna untuk

dijadikan panduan kepada pihak yang berkenaan dalarn merangka program latihan

dalam perkllidmatan yang akan dapat memenul~i keperluan gunl-gun1 dan

menjamin keberkesanan program latihan yang optimum.

1.7 Batasan Kajian

Kajian ini dijalankan di dalam jangka masa yang terhad. Penyelidikan adalah

terllad kepada penglibatan gum-gun1 di tiga buah sekolah menengah yang

berliampiran di riegeri Perlis. Instrumen kajian adalah borang soal selidik dan data

yang diperolelii bergant~mg kepada kerjasatna, keihklasan dan kejujuran guru-guru

menjawabnya.

1.8 Definisi Operasional

Guru-guru sekolah ~nenengah

Gun1 sekolali menengall menljr~k kepada semua guru yang mengajar di tiga buah

sekolali menengali di negeri Perlis, termasuklah golongan pentadbir sekolali iaitu

Pengetua, Petiolotig Kanan, Petlolong Kana11 Hal Ehwal Murid (HEM) dan Gun1

Kana11 Mata Pelajaran (GKMP).

Keberkesanan

Keberkesanan ialali darjah di matla kerja-kerja yang dilakukan oleh sesuatu

kumpulan mencapai matlamatnya. Di dalatri konteks kajian ini, keberkesanan

men~juk kepada sejauhmana latillan dalam perkliidmatati memetiulii keperluan dan

dapat membantu gum-guru dalam metijalankan tugas sebagai memenulli keliendak

organisasi dari perspektif persepsi gum.

Latihan Daiam Perkhidmatan

1,atiIian yang meliputi aktiviti yang dijalatikan dengall tujuan untuk tnetnbekalkan

kernahiran kepada guru-gun1 dalam tnelaksanakati kl~rikulu~n dan meluaskan

I petigetaliuan mereka ~nengenai sesuatu perkara yalig seterusnya dapat

tne~igembangkat~ keboleliati akademik, kebolelian ~~rofesional dan peiididikan

mereka terliadap prinsip dan kaedali pendidikan. Ia meliputi sebarang kursus

jangka pendek (kurang daripada tiga bulati) yang diliadiri ole11 gun]-gun1 semasa

mereka berkhidmat yang diadakan oleli Kementerian I'endidikan, Jabatan

Pendidikan dati sekolali utituk metlitigkatkan profesionalisnie dati keherkesanan

serta kecekapatl tnereka.

Persepsi

Kamnils Dewan (1993) meridefitiisikati persepsi sebagai gatnbaran dan bayangan

dalam liati atau fikiran (tentang sesuatu), patidangat1 (metiemsi patica indera),

tanggapan, kekuatan itnaginasi, kepekaati terhadap alam dan kehidupan. Untuk

kajian ini, persepsi tneruyakan pandangan dan tanggapan guru-guru dari

pengalaman yang dilalui ole11 tnereka yang telah menjalani latihan dalam

perkhidmatan.

De~nografi

Aspek detnografi yang telali digr~nakati oleli petigkaji dalam kajian itii ialall dari

segi jantina, kategori perkhidmatan (siawazah dan bukati siswazali), tempo11

pengalaman mengajar, umur guni, kelulusan akademik (Sijil Pelajaran Malaysia,

Sijil Tinggi Persekolalian, Diploma dati Ijazali) dati jawatan yang disatidang oleli

guru (Petigetua, Petiolotig Kanan, Gun1 Kanan Mata Pelajarati dan Gun1 Penolotig

atau gun1 biasa).