nur ashqrun binti samsuri laporan projek ini dikemukakan ... · laporan projek ini dikemukakan...
TRANSCRIPT
PELAKSANAAN PROJEK PENEMPATAN DALAM KAWASAN LUAR BANDAR
BERKONSEPKAN PROJEK RANCANGAN PERKAMPUNGAN TERSUSUN DI
NEGERI PERAK
NUR ASHQRUN BINTI SAMSURI
Laporan projek ini dikemukakan
sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat
penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Pentadbiran dan Pembangunan Tanah)
Fakulti Geoinformasi dan Harta Tanah
Universiti Teknologi Malaysia
JUN 2016
iii
Ditujukan khas buat Abah, Encik Samsuri bin A. Rahaman, Mak, Puan Fauziah binti
Anwari serta adik-adik yang disayangi
Terima kasih di atas segala nasihat, kasih sayang, masa dan pengorbanan yang
dicurahkan tanpa henti
Buat teman dan sahabat seperjuangan yang dikasihi
Terima kasih di atas segala persahabatan, komitmen, sokongan, dan bantuan yang
selalu diberikan tanpa mengira masa dan ketika
Terima kasih atas segalanya,
Hanya Allah sahaja yang dapat membalas segala jasa kalian
iv
PENGHARGAAN
Dipanjatkan rasa syukur dan ucapan Alhamdulillah ke hadrat Ilahi, atas
junjungan kasih dan limpah kurnia, serta izin-Nya, maka penulis dapat jua
menyiapkan penulisan ini.
Jutaan terima kasih yang tidak terhingga, dan setinggi-tinggi penghargaan
diucapkan kepada penyelia tesis ini, iaitu Prof. SR Dr. Megat Mohamed Ghazali Bin
Megat Abd Rahman atas segala bimbingan dan khidmat nasihat, komitmen, bantuan
serta dorongan yang telah diberikan pada sepanjang tempoh penyediaan dan
penyelidikan tesis ini.
Sekalung penghargaan diucapkan kepada Pegawai Daerah Kampar serta
Warga Pegawai dan Kakitangan di Pejabat Daerah dan Tanah Kampar di atas
kerjasama yang telah diberikan pada sepanjang proses penyelidikan berlangsung.
Terima kasih juga diucapkan kepada penduduk-penduduk di Daerah Kampar atas
segala maklumbalas yang telah diberikan. Segala jasa dan komitmen yang telah
diberikan amatlah dihargai oleh penulis.
Penulis juga ingin mengucapkan terima kasih kepada Dr. Salfarina Bt
Samsudin serta semua pensyarah, sahabat seperjuangan, serta rakan-rakan sekerja
atas segala bantuan dan nasihat yang telah diberikan. Terima kasih kerana amat
memahami penulis dan tidak jemu memberikan kata-kata semangat dan motivasi
kepada penulis.
Tidak lupa, kepada semua pihak yang telah terlibat samada secara langsung
atau tidak langsung dalam penghasilan projek penyelidikan ini. Terima kasih yang
tidak terhingga diucapkan, ikhlas dari penulis.
Sekian, Terima Kasih.
v
ABSTRAK
Kajian ini disediakan bagi mengkaji pelaksanaan projek penempatan dalam
kawasan luar bandar yang berkonsepkan projek Rancangan Perkampungan Tersusun
di Negeri Perak. Kajian ini bermatlamat untuk membincangkan kaedah dan prosedur
pelaksanaan projek Rancangan Perkampungan Tersusun, serta mengupas isu dan
permasalahan, serta cadangan penambahbaikan terhadap pelaksanaan projek ini.
Daerah Kampar di Negeri Perak telah dipilih sebagai kawasan kajian. Bagi tujuan
pengumpulan data, beberapa sesi temubual telah dilaksanakan melibatkan 30 orang
responden yang terdiri daripada pegawai dan kakitangan di Pejabat Daerah dan
Tanah Kampar meliputi Penlong Pegawai Daerah, Pegawai Penempatan, Penolong
Jurutera dan Ketua Pembantu Tadbir. Responden lain yang turut ditemubual adalah
wakil jabatan-jabatan teknikal yang berkaitan, Pemaju, Juruukur Berlesen, Ketua
Kampung dan Penduduk Tempatan. Antara isu dan masalah utama yang telah
dikenalpasti adalah melibatkan isu kemampuan kewangan peserta, isu penyediaan
infrastruktur di dalam kawasan Rancangan Perkampungan Tersusun dan isu
kekurangan serta jualbeli lot yang berleluasa. Pada akhir kajian, cadangan
penambahbaikan secara keseluruhan berasaskan kepada contoh amalan terbaik telah
dicadangkan bagi mengatasi semua permasalahan yang timbul iaitu melalui
penambahbaikan dalam Perjanjian antara Kerajaan Negeri dan Pemaju. Cadangan
ini adalah bersifat realiti dan jika dilaksanakan, dipercayai dapat membantu
menambahbaik proses pelaksanaan projek Rancangan Perkampungan Tersusun di
Daerah Kampar.
vi
ABSTRACT
This research is prepared to study the implementation of settlement project in
the rural area of Perak State with the concept of organised settlement project. This
study targeted to discuss on the method and implementation procedure, to analyse the
issue and the problem, as well as to propose the improvement proposal towards the
project implementation. Kampar District are choosen as the study area. For the
purposed of data collection, a few interview session are arranged involved 30
respondents consisting of an officer and staff from Kampar District Office namely
Assistant District Officer, Settlement Officer, Assistant Engineer and Chief Clerk.
Other respondents are representative from technical agencies, deveopers, license
surveyor, head of the village and local residents. Amongst the problems identified
are financial capability issue within the applicants, lack of infrastructure provision,
and the shortage of offered plot, as well as the rampant sale and purchase of the plot
among the land owner. At the end of the study, the overall improvement proposal
that is based on the best practice in the field are proposed to resolve all of the
problem which arose which is an improvement of an Agreement within State
Government and Developer. If the State Government agreed to carry out the
improvement proposal, it is believed are able to help on the improvement of the
implementation procedure of organised settlement project in Kampar District.
vii
KANDUNGAN
BAB PERKARA MUKASURAT
JUDUL TESIS i
PENGAKUAN ii
DEDIKASI iii
PENGHARGAAN iv
ABSTRAK v
ABSTRACT vi
KANDUNGAN vii
SENARAI JADUAL xii
SENARAI RAJAH xiii
SENARAI SINGKATAN xiv
SENARAI LAMPIRAN xv
1 PENDAHULUAN 1
1.1 Pengenalan 1
1.2 Isu dan Penyataan Masalah 3
1.3 Matlamat Kajian 8
1.4 Objektif Kajian 8
1.5 Skop Kajian 9
1.6 Kepentingan Kajian 10
1.6.1 Kerajaan Negeri Perak 11
1.6.2 Pemaju 11
1.6.3 Pemilik Tanah 12
1.7 Metodologi Kajian 13
viii
1.7.1 Peringkat Kajian Awalan 13
1.7.2 Peringkat Kajian Literatur 14
1.7.3 Peringkat Kajian Lapangan 14
1.7.4 Peringkat Analisis Data 15
1.7.5 Peringkat Penemuan Kajian 15
1.8 Susunatur Bab 15
1.9 Kesimpulan 16
2 RANCANGAN PERKAMPUNGAN TERSUSUN 19
2.1 Pengenalan 19
2.2 Definisi Luar Bandar 20
2.3 Definisi Kampung 21
2.4 Pentadbiran Kampung di Negeri Perak 22
2.4.1 Pengenalan Kepada JKKK 22
2.5 Objektif Pewujudan Rancangan Perkampungan 23
Tersusun
2.6 Punca Kuasa 23
2.7 Konsep Pemberimilikan Bagi Projek 24
Rancangan Perkampungan Tersusun
2.7.1 Pengertian Pemberimilikan 24
2.7.2 Proses Penganugerahan Lot Tanah 26
2.7.3 Jenis Pegangan Pemberimilikan 27
2.7.4 Syarat-Syarat Pemilikan Tanah 28
Rancangan Perkampungan Tersusun
2.8 Proses dan Prosedur Pelaksanaan Rancangan 29
Perkampungan Tersusun
2.8.1 Pengenalpastian Tapak Rancangan 30
Perkampungan Tersusun
2.8.2 Aplikasi Prosedur Pemberimilikan Tanah 32
2.8.3 Pelantikan Pemaju 34
2.8.4 Proses Pemilihan Peserta Rancangan 35
Perkampungan Tersusun
2.8.5 Pengeluaran Hakmilik 37
2.9 Kesimpulan 41
ix
3 KAWASAN KAJIAN : 43
PROJEK RANCANGAN PERKAMPUNGAN
TERSUSUN (RPT) DI DAERAH KAMPAR,
NEGERI PERAK
3.1 Pengenalan 43
3.2 Pecahan Daerah-Daerah di Negeri Perak 44
3.3 Daerah Kampar 46
3.4 Komposisi dan Pecahan Penduduk 46
3.5 Gunatanah dan Pembangunan Penempatan 49
di Daerah Kampar
3.6 Hakmilik Berdaftar di Daerah Kampar 51
3.7 Pentadbiran Daerah Kampar 52
3.7.1 Carta Organisasi Pegawai 52
3.7.2 Visi 53
3.7.3 Misi 54
3.7.4 Moto 54
3.8 Projek-Projek Rancangan Perkampungan 54
Tersusun di Daerah Kampar
3.8.1 Projek-Projek Rancangan Perkampungan 56
Tersusun di Mukim Teja Daerah Kampar
3.8.2 Projek-Projek Rancangan Perkampungan 57
Tersusun di Mukim Kampar Daerah Kampar
3.9 Kesimpulan 58
4 ANALISIS KAJIAN 60
4.1 Pengenalan 60
4.2 Kaedah Kajian 61
4.3 Kaedah Pengumpulan Data 61
4.3.1 Temubual 62
4.4 Responden 64
4.4.1 Kerajaan Negeri 64
4.4.2 Jabatan Teknikal 65
4.4.3 Pemaju 66
x
4.4.4 Juruukur Berlesen 67
4.4.5 Ketua Kampung 68
4.4.6 Penduduk Tempatan 68
4.5 Pembentukan Borang Temubual 69
4.6 Analisis Kajian 72
4.6.1 Pengetahuan Berkaitan Prosedur Kerja 72
4.6.2 Isu dan Permasalahan Pelaksanaan Projek 75
4.6.3 Isu Kemampuan Kewangan Peserta 77
Rancangan Perkampungan Tersusun
4.6.4 Isu Penyediaan Infrastruktur 83
4.6.5 Isu Penyediaan / Jualbeli Lot di 88
Sesebuah Projek Rancangan
Perkampungan Tersusun
4.6.6 Isu-Isu Lain 92
4.7 Kesimpulan 93
5 RUMUSAN DAN CADANGAN 94
5.1 Pengenalan 94
5.2 Rumusan Penemuan Kajian 95
5.2.1 Rumusan Penemuan Objektif 1 95
5.2.2 Rumusan Penemuan Objektif 2 96
5.2.3 Rumusan Penemuan Objektif 3 97
5.3 Cadangan Kajian 98
5.3.1 Penambahbaikan Kepada Perjanjian 98
Pembangunan Rancangan Perkampungan
Tersusun Antara Kerajaan Negeri
dan Pemaju
5.3.2 Pendidikan dan Kesedaran 104
5.4 Limitasi Kajian 105
5.5 Cadangan Kajian Lanjutan 106
5.6 Kesimpulan 107
xi
RUJUKAN 108
Lampiran A-C 109 - 117
xii
SENARAI JADUAL
NO. JADUAL TAJUK MUKASURAT
3.1 Bilangan Penduduk Dan Purata Kadar 47
Pertumbuhan Penduduk Tahunan (Peratus)
Mengikut Negeri Dan Daerah Pentadbiran,
Bagi Tahun 1991, 2000 Dan 2010
3.2 Bilangan Tempat Kediaman dan Isi Rumah 50
Mengikut Negeri Dan Daerah Pentadbiran,
Bagi Tahun 1991, 2000 dan 2010
3.3 Senarai Projek Rancangan Perkampungan 56
Tersusun di Mukim Teja Daerah Kampar
3.4 Senarai Projek Rancangan Perkampungan 57
Tersusun di Mukim Kampar Daerah Kampar
4.1 Senarai Responden Yang Telah Ditemubual 63
4.2 Isu-Isu Yang Telah Dikenalpasti Dari Kaedah 75
Temubual
5.1 Rumusan Penambahbaikan Terhadap Projek 103
Rancangan Perkampungan Tersusun
xiii
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH TAJUK MUKASURAT
1.1 Statistik Pendapatan Isi Rumah Bulanan 5
Purata Mengikut Strata, Malaysia Bagi
Tahun 2009 Dan 2012
2.1 Carta Alir Permohonan Dan Pemberimilikan 38
Bagi Projek Rancangan Perkampungan
Tersusun (RPT) Di Negeri Perak
3.1 Peta Negeri Perak 45
3.2 Pecahan Penduduk Mengikut Kaum di Daerah 48
Kampar
3.3 Carta Organisasi Pegawai di Pejabat Daerah 53
dan Tanah Kampar
xiv
SENARAI SINGKATAN
RPT Rancangan Perkampungan Tersusun
PBN Pihak Berkuasa Negeri
MMK Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Perak
PTG Pejabat Pengarah Tanah dan Galian Negeri Perak
PPD Pusat Pertumbuhan Desa
JKKK Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung
ICU Unit Penyelarasan Pelaksanaan
PIA Penyelenggaraan Infrastruktur Awam
PIAS Penyelenggaraan Infrastruktur Asas
PDT Pejabat Daerah dan Tanah
JPBD Jabatan Perancang Bandar dan Desa
JUPEM Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia
xv
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN TAJUK MUKASURAT
A Jadual 1 Kanun Tanah Negara 109
(Peraturan 2) Permohonan Tanah
B Borang 5A Kanun Tanah Negara 111
(Seksyen 81 dan 82)
Notis Genap Masa Hasil Tanah Dibayar
C Borang Temubual 112
BAB 1
PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
Kehidupan seseorang manusia sememangnya banyak bergantung kepada
keperluan dan keinginan. Keperluan asas adalah menjadi suatu tunggak kepada
kehidupan seseorang. Perumahan atau rumah kediaman adalah merupakan salah satu
daripada keperluan asas, samada kepada seseorang individu mahupun kepada
sesebuah isirumah dan institusi kekeluargaan.
Terdapat pelbagai konsep perumahan yang telah dibangunkan di Malaysia
khususnya, dan di negeri Perak amnya. Antaranya adalah projek perumahan yang
dibangunkan oleh Kerajaan Negeri Perak adalah seperti Projek Perumahan Rakyat
(PPR), Projek Pembangunan Rakyat Termiskin (PPRT), Projek Penempatan Rakyat
Setempat (PPMS), Program Perumahan 1Malaysia (PR1MA), dan projek
penempatan di kawasan luar bandar yang berkonsepkan Projek Rancangan
Perkampungan Tersusun (RPT).
Kebanyakan projek-projek perumahan yang dinyatakan ini dibangunkan di
kawasan luar bandar. Ini adalah bertujuan untuk menyeimbangkan pembangunan
2
yang pesat di kawasan bandar, dengan pembangunan di kawasan luar bandar. Tidak
seperti di kawasan bandar yang pesat dibangunkan dengan pelbagai skim perumahan
pelbagai konsep, kawasan luar bandar dilihat masih mengekalkan pembangunan
berkonsepkan perumahan tradisional, desa dan perkampungan. Antara salah satu
konsep perkampungan yang masih diamalkan di kawasan luar bandar bagi tujuan
penempatan adalah penempatan berkonsepkan program Rancangan Perkampungan
Tersusun.
Projek Rancangan Perkampungan Tersusun (RPT) adalah berkonsepkan
pembukaan sebuah kawasan penempatan secara berkelompok di sesebuah tempat,
kawasan atau kampung, khususnya yang berada di kawasan luar bandar.
Kebiasaannya, ia bertujuan untuk membina satu penempatan baru tanpa perlu
menambah bilangan perkampungan yang baru atau melibatkan pembentukan
Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK) yang baru.
Menurut Nur Atiqah Aziz (2013), pembangunan di kawasan luar bandar
adalah merupakan salah satu agenda oleh kerajaan di dalam membangunkan serta
memajukan sesebuah kawasan di luar bandar agar masalah kemunduran dan juga
masalah kemiskinan di kawasan luar bandar dapat ditangani. Secara realitinya,
masyarakat desa sinonim dilabelkan dengan masalah kemiskinan. Malahan,
pembangunan di kawasan luar bandar sinonim dilabel pula dengan masalah
kemunduran.
Permasalahan inilah yang sedang ditambahbaik oleh pihak Kerajaan Malaysia
samada melalui fungsi di Peringkat Kerajaan Persekutuan mahupun di Peringkat
Kerajaan Negeri di setiap daerah-daerah. Pihak Berkuasa Tempatan juga turut
memainkan peranannya yang tersendiri dalam merancang pembangunan di setiap
daerah dan di seluruh negeri ke arah mencapai pembangunan yang sihat dan
seimbang di kawasan luar bandar.
3
1.2 Isu dan Penyataan Masalah
Penempatan berkonsepkan Rancangan Perkampungan Tersusun dilaksanakan
secara meluas khususnya di Negeri Perak. Penempatan ini adalah salah satu daripada
tindakan proaktif yang sering diambil oleh Kerajaan Negeri Perak bagi
menyelesaikan isu-isu setinggan atau isu pendudukan secara tidak sah di atas tanah
Kerajaan di sesebuah tempat, iaitu dengan cara mewujudkan satu kawasan
penempatan baru yang tersusun dan diiktiraf secara perundangan. Kaedah
pewujudan penempatan secara Rancangan Perkampungan Tersusun ini boleh
diwujudkan dalam beberapa keadaan, iaitu samada diwujudkan di atas kawasan yang
telah terlibat dengan pendudukan setinggan sedia ada secara tidak sah di atas tanah
Kerajaan, atau penempatan ini diwujudkan di atas satu kawasan yang baru samada di
atas kawasan lapang, kawasan tanah rata, atau hutan belukar.
Terdapat pelbagai isu dan permasalahan yang telah dikenalpasti dalam
pelaksanaan projek penempatan secara Rancangan Perkampungan Tersusun ini. Isu
dan permasalahan inilah yang sering menjadi kekangan dan halangan kepada
Pentadbir Tanah dalam melaksanakan sesebuah projek Rancangan Perkampungan
Tersusun. Masalah pertama adalah berkisarkan dari segi kemampuan ekonomi dan
pendapatan pemohon tanah mahupun pemilik tanah. Masyarakat yang tinggal di
kawasan luar bandar amat sinonim dikaitkan dengan isu kekurangan pendapatan dan
pembangunan ekonomi yang sederhana. Malahan, di peringkat Kerajaan
Persekutuan, Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah (KKLW) telah
memperkenalkan beberapa program seperti Projek Peningkatan Pendapatan dan
Projek Pembasmian Kemiskinan bagi tujuan menaiktaraf ekonomi dan taraf hidup
masyarakat di luar bandar.
Menurut Jamilah (1992), kemiskinan adalah merupakan suatu sindrom yang
melibatkan seseorang dalam situasi yang dicirikan oleh kekurangan zat makanan dan
standard kesihatan yang kurang baik, berpendapatan rendah, pengangguran,
perumahan yang tidak selamat, kekurangan pendidikan, ketidakupayaan untuk
4
memperolehi keperluan moden, pekerjaan tidak tetap, dan pandangan yang sangat
negatif ke atas norma kehidupan. Berdasarkan kepada definisi kemiskinan ini, jelas
dapat dilihat bahawa isu pendapatan yang rendah dan perumahan yang tidak selamat
adalah ditakrifkan sebagai salah satu daripada sindrom yang menjurus kepada
kemiskinan. Dasar dan program yang dilaksanakan oleh Kerajaan Negeri dan
Kerajaan Persekutuan, terutamanya melalui penyelarasan di bawah Kementerian
Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah rata-ratanya menggariskan objektif ke arah
peningkatan pendapatan dan ekonomi isirumah agar masalah kemiskinan ini dapat
diatasi.
Konsep penempatan secara Rancangan Perkampungan Tersusun adalah
merupakan satu proses penempatan berkonsepkan perancangan, dimana Kerajaan
Negeri akan meluluskan sebidang tanah atau satu lot tanah kosong kepada pemohon
atau penduduk tempatan. Proses selanjutnya memerlukan peserta untuk menjelaskan
beberapa kos dan bayaran kepada Kerajaan Negeri, Pemaju dan Juruukur yang
terlibat. Masalah kemampuan peserta-peserta yang terdiri dari kalangan masyarakat
luar bandar dalam menjelaskan kos pembangunan yang telah ditetapkan, menjadi
satu cabaran dan permasalahan yang besar dalam pelaksanaan projek Rancangan
Perkampungan Tersusun.
Kebanyakan penduduk tempatan yang tinggal di luar bandar adalah terdiri
daripada golongan masyarakat yang bekerja sendiri, bercucuk-tanam, kerja kampung,
dan pesara-pesara Kerajaan. Kebanyakan daripada mereka ini tidak mempunyai
pendapatan tetap pada setiap bulan. Oleh sebab itu, masalah sering timbul pada
peringkat pembayaran premium tanah kepada Kerajaan Negeri, dan pembayaran kos
pembangunan untuk diserahkan kepada Pemaju. Ini menyebabkan pendaftaran
hakmilik tidak dapat dilaksanakan oleh Pentadbir Tanah yang menyebabkan
timbulnya isu kelewatan pengeluaran hakmilik di Pejabat Tanah, selain masalah
dengan Pemaju dan Juruukur Belesen yang telah dilantik.
5
Selain daripada itu, susulan isu kemampuan pemilik tanah yang tidak setara,
permasalahan yang sering membelenggu peserta projek Rancangan Perkampungan
Tersusun ialah dari segi kemampuan untuk membangunkan penempatan atau rumah
kediaman di atas lot tanah yang telah diluluskan kepada mereka. Keadaan ini kelak
akan mengakibatkan pembangunan yang tidak seimbang di sesebuah penempatan
Rancangan Perkampungan Tersusun. Rajah 1.1 berikut adalah merupakan statistik
Pendapatan Isi Rumah Bulanan Purata Mengikut Strata, Malaysia bagi tahun 2009
dan 2012:-
Rajah 1.1: Statistik Pendapatan Isi Rumah Bulanan Purata Mengikut
Strata, Malaysia bagi tahun 2009 dan 2012
Sumber: beritaterkini.my, (2012)
Berdasarkan kepada statistik ini, didapati jumlah pendapatan bulanan di
kawasan Bandar adalah sebanyak RM5,000 pada tahun 2012 berbanding RM4,705
pada tahun 2009 dengan kadar pertubuhan sebanyak 7.2%, manakala jumlah
pendapatan bulanan di kawasan luar bandar adalah sebanyak RM3,080 pada tahun
2012 berbanding RM2,545 pada tahun 2009 dengan kadar pertubuhan sebanyak
6
4.4%. Keadaan ini jelas menggambarkan perbezaan kadar pendapatan antara
masyarakat yang tinggal di kawasan bandar dengan masyarakat yang tinggal di
kawasan luar bandar.
Permasalahan kedua adalah berkaitan kekurangan kemudahan infrastuktur di
dalam sesebuah kawasan Rancangan Perkampungan Tersusun, baik meliputi
infrastruktur awam mahupun infrastruktur asas, serta manfaat pembangunan yang
minima. Merujuk kepada Rancangan Fizikal Negara Kedua (RFN2), terdapat
penjelasan mengenai pembangunan di kawasan luar bandar.
Fungsi Pusat-Pusat Pertumbuhan Desa di kawasan luar bandar perlu dikaji
dan disemak agar perkhidmatan yang diberikan adalah selaras dengan fungsi
penubuhannya, agar impak pewujudan pusat-pusat sebegini dapat dinikmati secara
terus oleh rakyat dan masyarakat tempatan. Sekiranya didapati pusat-pusat ini tidak
dapat memenuhi peranan dan fungsi sebenar yang digariskan semasa penubuhannya,
maka tindakan pemulihan dan pembetulan perlu diambil oleh jabatan atau pihak yang
berkaitan.
Selain dari itu, permasalahan yang dihadapi dalam membangunkan
penempatan mahupun kawasan-kawasan di luar bandar juga adalah menjadi punca
kepada kegagalan dan kurangnya keberkesanan terhadap perlaksanaan program-
program luar bandar. Permasalahan inilah yang perlu dikaji agar penambahbaikan
dapat dicapai.
Sehingga ke hari ini, kebanyakan kawasan-kawasan Rancangan
Perkampungan Tersusun di kawasan luar bandar masih mengalami masalah dari segi
penyediaan jalan utama, tiada jalan akses keluar / masuk yang sempurna, sistem
pengairan dan perparitan yang tidak sempurna, serta kekurangan kemudahan awam
seperti Dewan Orang Ramai, Surau dan sekolah. Lebih menyedihkan, penduduk
yang merupakan peserta Rancangan Perkempungan Tersebut terpaksa menanggung
7
beban dan berkongsi kos penyediaan infrastruktur asas seperti penurapan jalan,
pemasangan tiang elektrik untuk lampu jalan dan sebagainya.
Isu selanjutnya yang juga kritikal dan sering dikaitkan dengan pemilikan
tanah di dalam Rancangan Perkampungan Tersusun adalah melibatkan isu jualan lot
tanah kepada pihak luar samada individu lain, agensi, syarikat, mahupun pelabur luar
samada berstatus bumiputera ataupun bukan bumiputera.
Tindakan penjualan lot tanah ini boleh menyebabkan berlakunya
pertelingkahan di kalangan penduduk setempat benar-benar memerlukan kediaman
di kawasan setempat tetapi gagal untuk menjadi peserta di Rancangan Perkampungan
Tersusun tersebut. Ini adalah disebabkan oleh ketidakpuasan hati yang timbul
terhadap pemilik tanah yang telah berjaya memperoleh tanah secara anugerah
daripada Kerajaan Negeri, tetapi dilihat tidak benar-benar memerlukannya, malahan
menjadikan lot tersebut sebagai aset untuk berjual-beli dengan pihak lain bagi
mencapai keuntungan.
Selain daripada itu juga, Kerajaan Negeri dan Pentadbir Tanah khususnya,
turut terkesan dengan tindakan ini kerana terpaksa berdepan dengan pelbagai
persepsi negatif masyarakat, selain gagal untuk mencapai matlamat kumpulan
sasaran di sesebuah penempatan Rancangan Perkampungan Tersusun. Isu ini juga
akan dikupas dan dibincangkan dengan lebih jelas di dalam bab yang selanjutnya.
Diharapkan agar hasil kajian ini boleh dijadikan asas untuk mencadangkan
langkah yang boleh dilakukan oleh pihak yang bertanggungjawab untuk menambah
baik projek Rancangan Perkampungan Tersusun ini pada masa akan datang.
8
1.3 Matlamat Kajian
Matlamat kajian ini adalah untuk membincangkan pelaksanaan projek
penempatan berkonsepkan Rancangan Perkampungan Tersusun, dan permasalahan
yang dihadapi.
1.4 Objektif Kajian
Untuk mencapai matlamat kajian yang ditetapkan, beberapa objektif kajian
telah dikenal pasti dan disenaraikan seperti berikut:
i) Memahami proses pelaksanaan Projek Rancangan Perkampungan
Tersusun di Negeri Perak.
ii) Mengupas bentuk permasalahan yang wujud dalam projek
pembangunan Rancangan Perkampungan Tersusun.
iii) Mengkaji amalan terbaik yang boleh dipraktikkan dan dilaksanakan
untuk mengatasi masalah dalam projek Rancangan Perkampungan
Tersusun ini.
9
1.5 Skop Kajian
Bagi memastikan kajian ini dapat dijalankan secara berkesan, skop kajian ini
akan ditentukan berasaskan kepada objektif yang telah ditetapkan. Kajian ini akan
menumpukan kepada tatacara dan garispanduan pelaksanaan projek Rancangan
Perkampungan Tersusun di Negeri Perak. Secara amnya, kajian ini akan menyentuh
tentang prosedur-prosedur untuk mewujudkan sesebuah Rancangan Perkampungan
Tersusun dari segi proses permohonan sehingga ke proses pemberimilikan.
Kajian ini adalah terhad kepada proses awalan pewujudan penempatan secara
Rancangan Penempatan Tersusun, sehingga ke peringkat pengagihan lot tanah
kepada peserta serta cadangan pembinaan rumah kediaman sahaja, dan tidak
berkisarkan kepada pembangunan selanjutnya bagi sesebuah Rancangan
Perkampungan Tersusun sedia ada.
Kajian ini akan mengupas setiap permasalahan yang timbul dalam pelbagai
sudut dan proses yang berbeza, samada masalah tersebut dihadapi oleh Kerajaan
Negeri, Pemaju, Juruukur, mahupun penduduk setempat. Masalah-masalah
berbangkit ini akan dikenalpasti bagi membincangkan cadangan penyelesaian yang
bersesuaian. Pada peringkat ini, masalah-masalah utama yang telah dikenalpasti
akan diberikan penekanan yang menyeluruh dan meluas.
Kajian ini akan mengkaji pelaksanaan projek Rancangan Tersusun di negeri
Perak, dengan memfokuskan kepada salah satu daripada daerah di negeri Perak, iaitu
Daerah Kampar. Kawasan kajian ini telah dipilih disebabkan daerah Kampar adalah
antara salah satu daerah yang masih baru di negeri Perak. Kebanyakan kawasan
dalam daerah Kampar masih berstatus luar bandar, dan kini telah mula aktif
dibangunkan dengan pelbagai sektor perumahan, industri dan komersil. Daerah
Kampar masih mempunyai tanah kerajaan yang luas dan terdapat banyak projek
Rancangan Perkampungan Tersusun di daerah Kampar ini, daripada projek yang
10
telah lama diwujudkan, sehinggalah kepada projek Rancangan Perkampungan
Tersusun yang baru diwujudkan. Fokus permasalahan yang akan dibincangkan
adalah melibatkan pembukaan penempatan baru sahaja, khususnya melibatkan
peserta di kalangan penduduk setinggan.
Antara responden-responden yang akan dipilih bagi tujuan temubual kelak
termasuklah masyarakat setempat dalam daerah Kampar, peserta Rancangan
Perkampungan Tersusun, Juruukur Tanah Berlesen, Pemaju, serta pegawai dan
kakitangan di Pejabat Daerah dan Tanah Kampar. Responden-responden yang telah
dikenalpasti akan ditemubual bagi mendapatkan pandangan dan penjelasan dari
perspektif pelbagai individu dan masyarakat. Pandangan ini kelak akan disesuaikan
dengan model-model Rancangan Perkampungan Tersusun sedia ada di negeri Perak,
yang diamalkan dan dilaksanakan di daerah-daerah lain.
1.6 Kepentingan Kajian
Tujuan kajian ini adalah untuk mengenalpasti masalah dalam pelaksanaan
projek Rancangan Perkampungan Tersusun di Negeri Perak, khususnya di dalam
daerah Kampar. Melalui kajian ini, tatacara dan kaedah pelaksanaan projek
Rancangan Perkampungan Tersusun di dalam daerah Kampar dapat didalami dan
difahami. Seterusnya, melalui kajian-kajian kes yang bakal dilaksanakan kelak,
masalah-masalah yang sering mengganggu dan membantutkan perjalanan dan
pelaksanaan projek Rancangan Perkampungan Tersusun di daerah Kampar dapat
dikenalpasti dan seterusnya dielakkan atau ditambahbaik.
11
1.6.1 Kerajaan Negeri Perak
Pelaksanaan projek Rancangan Perkampungan Tersusun adalah menjadi satu
aspirasi dan pendekatan yang telah diambil oleh Kerajaan Negeri Perak bukan sahaja
dalam menyediakan ruang dan tempat kediaman yang selesa kepada rakyat di negeri
Perak, tetapi juga ia menjadi satu projek yang diharap dapat membantu menaiktaraf
keadaan penempatan di kawasan luar bandar, selain menyelesaikan masalah-masalah
setinggan perumahan yang tiada tempat tinggal, tiada tapak rumah milik sendiri, dan
pelbagai masalah tanah yang lain.
Adalah menjadi satu aspirasi kepada Kerajaan Negeri Perak apabila
membuka sesuatu kawasan untuk dijadikan sesebuah kawasan penempatan bagi
tujuan Rancangan Perkampungan Tersusun, agar kawasan tersebut dapat dimajukan
dan diduduki oleh masyarakat setempat, khususnya golongan belia, dan sekaligus
mengurangkan kadar migrasi ke kawasan bandar. Kajian ini kelak diharap dapat
menyediakan satu cadangan penyelesaian, atau satu model standard bagi projek
Rancangan Perkampungan Tersusun yang boleh dilaksanakan secara meluas bukan
sahaja di dalam daerah Kampar, tetapi juga di seluruh negeri Perak.
1.6.2 Pemaju
Kajian ini kelak dapat mengenalpasti isu-isu dan permasalahan yang sering
berlaku dalam sesebuah Rancangan Perkampungan Tersusun, sehingga
menyebabkan sesuatu projek itu tertangguh untuk satu jangkamasa yang lama dan
panjang. Pemaju bagi setiap Rancangan Perkampungan Tersusun akan dilantik oleh
Kerajaan Negeri pada peringkat awal sesuatu projek, atau dalam sesetengah keadaan,
Pemaju dilantik sebelum sesuatu projek itu bermula.
12
Pemaju akan memajukan tapak tersebut mengikut spesifikasi kerja yang telah
dipersetujui bersama Kerajaan Negeri sebelum sebarang pemilihan peserta
Rancangan Perkampungan Tersusun dibuat. Sehubungan dengan itu, Pemaju pada
kebiasaannya akan mengeluarkan satu modal yang besar dan melaburkan modal
tersebut bagi membangunkan sesebuah projek Rancangan Perkampungan Tersusun
yang telah diluluskan oleh Kerajaan Negeri.
Namun, masalah kemampuan peserta dalam menjelaskan bayaran kos
pembangunan kepada Pemaju, dan lain-lain masalah teknikal yang berbangkit
semasa pelaksanaan sesuatu projek Rancangan Perkampungan Tersusun, akan
menyebabkan Pemaju turut terbeban dengan kesan dan akibat kelewatan tersebut.
Kajian ini kelak dapat mencadangkan penyelesaian yang terbaik bagi setiap
permasalahan ini, dimana faedah tersebut kelak akan turut dinikmati oleh pihak
Pemaju.
1.6.3 Pemilik Tanah
Kajian berkaitan pelaksanaan projek Rancangan Perkampungan Tersusun ini
kelak akan mengenalpasti kaedah penyelesaian terbaik dalam mengurangkan beban
para peserta selaku pemilik tanah, dan sekaligus mendapatkan satu kaedah terbaik
yang boleh diamalkan dalam menghindari masalah yang sering membelenggu para
peserta Rancangan Perkampungan Tersusun selaku pemilik tanah. Melalui prosedur
ini juga, kumpulan sasar yang benar-benar layak untuk memiliki lot tanah dan
menjadi peserta Rancangan Perkampungan Tersusun ini akan dapat dikenalpasti, dan
sekaligus mengelakkan daripada berlakunya jual-beli tanah kepada pihak luar.
13
1.7 Metodologi Kajian
Metodologi kajian yang akan dilaksanakan bagi tujuan kajian ini
mengandungi beberapa peringkat seperti berikut:
1.7.1 Peringkat Kajian Awalan
Pada peringkat awalan, pembacaan dan pemahaman tentang tajuk dan topik
kajian akan dilaksanakan dalam memahami dan mengkaji konsep pewujudan
Rancangan Perkampungan Tersusun di negeri Perak dari segi garispanduan dan
kaedah permohonan dan pemberimilikan tanah, pengenalpastian tapak, jenis dan
kosep Rancangan Perkampungan Tersusun, punca kuasa dan penurunan kuasa,
pemilihan peserta dan pengeluaran hakmilik.
Undang-undang tanah yang berkuatkuasa seperti Kanun Tanah Negara dan
Peraturan Tanah Perak akan turut menjadi sumber rujukan utama. Selain daripada
itu, sumber bahan bacaan utama seperti manual, minit-minit mesyuarat, buku
rujukan, internet, jurnal dan bahan bacaaan lain dijadikan sebagai rujukan.
Berdasarkan kepada semua pembacaan ini, kajian akan dapat difahami dan
diperincikan secara lebih menyeluruh, tepat dan padat. Melalui pemahaman kepada
isu dan permasalahan kajian, maka objektif-objektif kajian dapat dikenalpasti secara
lebih spesifik. Setiap objektif yang dikenalpasti perlulah selaras dengan fokus serta
isu dan permasalahan kajian. Seterusnya, bagi tujuan memfokuskan kajian kepada
skop yang lebih terperinci, skop kajian telah ditentukan. Kepentingan kajian turut
dikenalpasti, selaras dengan skop dan objektif kajian.
14
1.7.2 Peringkat Kajian Literatur
Mengkaji dan meneliti kajian-kajian lepas dan jurnal-jurnal akademik yang
berkaitan dengan sistem penempatan luar bandar, masalah infrastruktur luar bandar,
masalah kemajuan dan kemiskinan di lujar bandar, serta projek Rancangan
Perkampungan Tersusun itu sendiri secara menyeluruh.
Data-data yang dikumpul ini juga termasuklah data yang diperolehi daripada
sumber media masa dan cetak seperti buku-buku, majalah, jurnal, internet, keratan
akhbar, artikel, surat arahan, pekeliling dan laporan tahunan. Data-data ini
digunakan untuk mengukuhkan setiap maklumat, hasil dan interpretasi daripada
keputusan yang diperolehi.
1.7.3 Peringkat Kajian Lapangan
Secara amnya, pengumpulan data pada peringkat kajian lapangan ini akan
diperoleh melalui kaedah pemerhatian dan rujukan dokumen-dokumen sedia ada
termasuklah garis panduan dan prosedur sedia ada, serta kaedah temubual. Melalui
kaedah temubual, beberapa responden yang telah dikenalpasti akan ditemubual
terdiri dari kalangan pegawai dan kakitangan Kerajaan Negeri iaitu warga kerja
Pejabat Daerah dan Tanah Kampar, penduduk tempatan di sekitar daerah Kampar
serta peserta Rancangan Perkampungan Tersusun sedia ada, termasuklah Pemaju
yang berkaitan.
15
1.7.4 Peringkat Analisis Data
Di peringkat ini, setiap maklumat yang diperolehi akan dianalisa secara
terperinci bagi mendapatkan hasil yang selaras dengan objektif kajian.
1.7.5 Peringkat Penemuan Kajian
Pada peringkat ini, hasil penemuan bagi kajian yang telah dianalisa akan
dikupas dan dirumuskan berdasarkan kepada contoh dan amalan terbaik yang sedia
ada. Penemuan kajian akan membincangkan secara terperinci hasil kajian yang telah
diperoleh semasa analisis kajian dilakukan. Seterusnya cadangan dan jalan
penyelesaian yang bersesuaian akan dicadangkan untuk tujuan penambahbaikan.
Pada peringkat ini, pandangan dan cadangan lanjut daripada hasil kajian akan diberi
supaya dapat memberi kesinambungan untuk kajian pada masa akan datang,
sekiranya berkaitan kelak.
1.8 Susunatur Bab
Bab 1 adalah pengenalan kepada kajian yang akan dijalankan dan di dalam
bab ini pengkaji akan menerangkan penyataan masalah, matlamat kajian serta
objektif kajian yang akan dikaji. Sebagai tambahan, penerangan terperinci
diterangkan di dalam skop kajian, kepentingan kajian dan metodologi kajian
berkenaan kajian yang akan dijalankan.
16
Bab 2 akan membincangkan mengenai kajian literatur dan pengenalan
mengenai segala maklumat yang berkaitan dengan kajian yang akan dijalankan.
Maklumat-maklumat di dalam bab ini adalah diperolehi daripada pelbagai sumber
yang berkaitan dengan kepentingan dengan kajian yang akan dijalankan. Ianya akan
membincangkan mengenai konsep dan prosedur serta tatacara pelaksanaan
Rancangan Perkampungan Tersusun di Negeri Perak.
Bab 3 akan menerangkan tentang kajian kes iaitu pelaksanaan Rancangan
Perkampungan Tersusun di daerah Kampar dari segi pengenalan kawasan kajian,
pelaksanaan Rancangan Perkampungan Tersusun di daerah Kampar.
Bab 4 pula akan mengupas setiap permasalahan yang timbul, dimana setiap
isu akan dianalisa dikaji dari segi punca dan kesan setiap permasalahan tersebut
terhadap pelaksanaan Rancangan Perkampungan Tersusun di dalam daerah Kampar.
Setiap data yang diperoleh daripada proses pemerhatian dan temubual akan
dibentangkan dan dibincangkan secara terperinci.
Bab 5 adalah merupakan bab cadangan dan hasil kajian. Setiap penemuan
kajian akan dibincangkan dan kaedah penyelesaian atau penambahbaikan
berdasarkan model sedia terbaik yang terdapat di negeri Perak akan dicadangkan
untuk tujuan penambahbaikan. Akhir sekali, kesimpulan mengenai kajian yang telah
dijalankan akan dibuat berdasarkan kepada penemuan menyeluruh kajian.
1.9 Kesimpulan
Adalah menjadi satu aspirasi kepada Kerajaan Negeri Perak dalam
menaiktaraf pembangunan di luar bandar terutamanya dari segi penempatan dan
17
tempat tinggal masyarakat di kawasan luar bandar. Pelaksanaan projek-projek
penempatan di luar bandar seperti projek Rancangan Perkampungan Tersusun adalah
merupakan salah satu daripada modus operandi dan langkah proaktif yang telah
diambil oleh Kerajaan Negeri dalam memastikan semua penduduk tempatan dan ahli
masyarakat setempat memiliki tempat kediaman yang memuaskan dengan konsep
pembangunan yang lebih tersusun dan sistematik.
Sesuatu petempatan dan pembangunan yang dirancang akan mempengaruhi
corak sosio-ekonomi penduduk dan ia akan menentukan samada ia memberikan
kesan yang positif ataupun negatif kepada penerimaan masyarakat setempat.
Pelbagai permasalahan telah timbul dalam proses pelaksanaan Rancangan
Perkampungan Tersusun ini yang berpunca dari pelbagai pihak dan keadaan.
Sekiranya semua permasalahan ini dibiarkan berlarutan, dikhuatiri ia memberikan
imej yang tidak baik kepada pentadbiran Kerajaan Negeri Perak. Sehubungan itu,
kajian ini dilaksanakan bagi mengenalpasti pihak-pihak yang berkaitan secara
langsung dan tidak langsung dalam proses dan prosedur pelaksanaan projek
Rancangan Perkampungan Tersusun di negeri Perak, khususnya di daerah Kampar.
Seterusnya, melalui hasil kajian, kaedah dan pendekatan serta amalan model
Rancangan Perkampungan Tersusun yang terbaik akan dicadangkan untuk tujuan
penambahbaikan.
Kelancaran proses pelaksanaan Rancangan Perkampungan Tersusun di negeri
Perak ini dilihat mampu membantu membangunkan kawasan luar bandar dari segi
penempatan dan penambahan komposisi penduduk. Penyediaan tempat kediaman
yang sistematik dapat menarik minat penduduk tempatan dan golongan belia untuk
bermastautin disesebuah tempat dan kawasan di luar bandar dalam tempoh jangka
panjang. Malahan, pemilik-pemilik tanah akan menikmati kepuasan dalam memiliki
rumah dan tapak kediaman, serta berkemampuan untuk membangunkan rumah
kediaman yang diinginkan di atas lot masing-masing.
18
Pemaju dan Juruujur Tanah Berlesen yang terlibat dapat memberikan
komitmen dengan lebih sistematik dan kompeten sekiranya setiap ruang dan asas
penglibatan mereka dikaji dan ditambahbaik dari pelbagai aspek. Malahan, kualiti
perkhidmatan yang dibekalkan oleh Pemaju terutamanya, dalam sesebuah projek
Rancangan Perkampungan Tersusun dapat ditambahbaik, dan ini seterusnya dapat
meningkatkan kepuasan hati penduduk tempatan dan tuan tanah serta peserta
Rancangan Perkampungan Tersusun bukan sahaja kepada Pemaju yang berkaitan,
tetapi juga kepada Kerajaan Negeri Perak secara amnya.
108
RUJUKAN
Afzan binti Md. Amin (1998), Pendekatan Kajian Perkampungan Tersusun Dari Aspek
Sosio-Ekonomi di RPT Batu 6, Tambun Ipoh, UITM.
Anuar bin Amir (2004), Merentasi Dikotomi Bandar / Desa : Ke Arah Pewilayahan
Petempatan Luar Bandar Yang Mengalami Tekanan Limpahan Pembandaran, Jurnal
Alam Bina, Jilid 6, No.2
Nur Atiqah binti Aziz (1988), Penubuhan Pusat Transformasi Luar Bandar Sebagai
Pemangkin Ekonomi Penduduk Luar Bandar Kajian Kes : Pusat Transformasi Luar
Bandar, Kelantan, Universiti Teknologi Malaysia
ILBS Kanun Tanah Negara 1965 (Akta 56/1965), International Law Book Services
ILBS Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), International Law Book
Services
Dasar Perumahan Negara (2011) , Jabatan Perumahan Negara
Dasar Perbandaran Negara (2006), Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Malaysia
Kaedah-kaedah Tanah Perak (1966), Percetakan Nasional Malaysia Berhad
Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia (2010), Jabatan Perangkaan Malaysia