- 1 -

TEKNOLOGI MAKLUMAT + MULTIMEDIA

1. Definasi IT2. Definasi Komputer3. Evolusi Komputer4. Jenis Komputer5. Multimedia - Imfo

1. Definasi ITTeknologi Maklumat

Kaedah Sains yang digunakan untuk Data-data yang telah dianalisa danmemudahkan kerja manusia memberi makna kepada Individu atau Organasasi

Kaedah Sains yang digunakan melalui penggunaan Hardware, Software, Pengguna, Prosudur

untuk memudahkan Individu serta Organisasi menghasilkan maklumat kepada Organisasi dan Individu

2. Definasi KomputerKomputer adalah satu Mesin Elektronik yang boleh menerima arahan atau data, memprosesnya, menyimpan serta terima data / maklumat.

Proses

Simpan

Hatar kepada pengguna 3. Evolusi Komputer

Sejarah Komputer - Generasi Pertama - 1943 - 1956Generasi Kedua - 1957 - 1964Generasi Ketiga - 1965 - 1971Generasi Keempat - 1972 - 1989Generasi Kelima - 1990 -

Generasi Pertama – 1943 – 1956Komputer terlalu besar, menggunakan vacium tiub (boiler) tenaga dan haba yang banyak.a. Megnetik tapeb. Megnetik drum (Kad tebuk)

Contoh Komputer generasi pertama - UNIVAC II

Generasi Kedua - 1957- 1964Teknologinya lebih dipercayai dan cepat, kurang haba serta lebih baik dari generasi pertamaa. Megnetik tapeb. Megnetik drumSimpan data di dalam megnetik Output dalam megnetik tape

Contoh Komputer – Honeywell 200Bahasa Komputer – FOTRON (Enginering), COBOL (Bisness), BASIC (Bisness).

Generasi Ketiga – 1965 – 1971Litar bersepadu kecil, cekap dan lebih dipercayaiDisimpan data dalam megnetik disc, menggunakan Keyboard, Monitor

Contoh Komputer – IBM/360Bahasa Komputer – RPG dan PASCAL

- 2 -

Generasi Keempat – 1972 – 1989Guna teknik litar barsepadu - Disimpan dalam data megnetik.

Contoh Komputer – COMPAQ DESKPRO 386Bahasa Komputer digunakan – 4GL, C Language dan C++

Generasi Kelima – 1990 Kepintaran buatan (Artificial Intelligence) dan robotikBahasa Komputer – CRCYTAL – FLEX – JAVA

4. Jenis-jenis Komputer

a. Supercomputerb. Mainframesc. Minicomputersd. Microcomputtere. Server

a. SupercomputerMerupakan komputer paling berkuasa, kelajuan tinggi, paling mahal boleh proses berjuta-juta data sesaat diguna untuk ramalan kaji cuaca dan enginering

Contoh :- CREY II – Besar, berjuta ringgit (sebesar sebuah bilik)

b. MainframesSatu sistem besar, sistem pengguna menyimpan data banyak, berkelajuan tinggi - kurang laju serta harga lebih murah dari Supercomputer. Sensitif kepada suhu, habuk dan kelembapan.

Contoh :- IBM 3090 – Separuh besar sebuah bilik, Harga RM 3000 ke atas

c. MinicomputerSebesar Kebinet, kurang memory, murah ratus – ribu , Kegunaan enginering.

Contoh : - IBM 6000

d. MicrocomputerKurang memory, kurang keupayaan proses, murah dari minicomputer

Contoh : - PC (personal computer), Laptop, Palmtop & Notbook.

e. ServerDicipta untuk menyokong rangkaian komputer yang membenar pengguna berkongsi fail, perisian aplikasi dan perkakasan komputer.

i) Untuk 1 atau lebih rangkaian direkaii) Merupakan PC yang paling berkuasaiii) Kapasiti memorynya besariv) Komunikasi dalam dan luaran adalah laju.

5. Multimedia

Definasi - Sebarang komunikasi antara Teks, Grafik, Animasi, Bunyi dan Video.

Hubungan IT dan MultimediaIT sebahagian dari multimedia tetapi multimedia tidak tertakluk pada ITIT gabungan manegment, enginering dan lain-lain.

- 3 -

KOMPONEN KOMPUTER

Motherboard (Papan Induk)

Papan litar yang mempunyai, mengandungi kebanyakan komponen elektronik bagi sistem Unit CPU dan microcip yang lain.

Kelajuan :- antara 16 MHz - 200MHz

1. MemoriTempat di mana data di simpan sebelum pengiraan dilakukan

Terbahagi kepada 2 - Utama RAM (Sementara) Sekunder ROM (Kekal)

Utama adalah data-data yang telah diproses disimpan secara sementara/kekal

a. RAM (Random Access Memory)- Sementara sahaja – Hilang apabila elektrik terputus- Apa-apa data mesti di pindah kepada RAM dahulu- RAM memerlukan 16 MBs - 31 MBs

b. ROM (Read Only Memory)- Tidak boleh diubah (non volatile)- Tanpanya sistem komputer tidak dapat berfungsi- Cuma dibaca, tidak boleh diubah

Memori Sekunder

Ingatan tambahan kepada RAM dan ROM – Diguna secara pukal dan selamatContohnya :- Disket, Harddisk, CD, Pita megnetik dan lain-lain

Memori Tambahan

Cache Memory, Memori Sementara – Terletak di antara RAM dan CPU – utk. Memproses dengan cepat

2. CPU (Central Processing Unit)

ALU (Arithmatic & Logic Unit) Control Unit

+, , x, x y (><=) buat perbandingan besar, kecil atau sama

L – Merupakan keadaan di mana nombor atau syarat dibanding antara satu sama lain contoh, >< =

Control UnitIa akan menerima arahan yang diterima dari memori dan membolehkan sebarang arahan

dilaksanakan menurut syarat yang ditetapkan. Ia mengawal sistem sebagai contoh bleh keluar masuk dari CPU tetapi Control Unit akan memastikan ia tidak berlaku secara berterusan untuk mengelakkan maklumat yang bercelaru.

CACHECPU RAM

- 4 -

3. BUS (Bas)

Untuk laluan elektronik bagi aliran syarat dari satu titik ke satu titik dalam arus. Semakin besar Bas semakin cepat data dapat diproses, semakin lebar bas semakin banyak data dapat dibawa. Diperbuat dari wire.

1 bit data8 bit - 1 byte = 1 aksara8 bit - 1 huruf.

Jenis-jenis BasBas DataBas AlamatBas Kawalan

Bas Data – Membawa data dari satu tempat ke satu tempatBas Alamat – Ia merupakan laluan sehala yang digunakan untuk mencari lokasi untuk arahan seterusnya yang hendak dilaksanakan Bas Kawalan - Merupakan laluan sehala untuk semua fungsi timing dan kawalan.

- 5 -

4. SLOT PENAMBAH (Expansion Slot)

ISA - Industrial Std. ArchitectureEISA - Enhanced Industrial Std. ArchitectureVESA - Video Electronic Std. ArchitecturePCI - Peripheral Componen Interconnet ISA - Diperkenal pada tahun 1984 oleh IBM PC. Boleh membawa 8 bit dan 16 bit data .EISA - Direka pada tahun 1988 - COMPAQ, 32 bit – terlalu mahal (kurang diminati).VESA - Membolehkan komputer compatible karen video membawakan bas lebih luas, 32 bit data.PCI - Lebih laju berbanding VESA, digunakan di dalam komputer pentium 32 bit 64 bit.

ASAS 10, 2, 16

DECIMAL (ASAS 10) BINARY (ASAS 2) HEXADECIMAL (ASAS 16)0 0000 01 0001 12 0010 23 0011 34 0100 45 0101 56 0110 67 0111 78 1000 89 1001 910 1010 A11 1011 B12 1100 C13 1101 D14 1110 E15 1111 F

BINARY ASAS 2 (KOMBINASI 256)

28 27 26 25 24 23 22 21 20

256 128 64 32 16 8 4 2 10 0 0 1 10 0 1 0 20 0 1 1 31 1 1 0 14

HAXADECIMAL ASAS 16KOMBINASI 256

162 161 160

256 16 1A A 5 2725

- 6 -

Binary Decimal

10011 = 1911011 = 27111011 = 59CD7 = 3287F5 = 245BBD = 3005

10 10 5 x + x + x256 16 1 ? ? ? = Jumlah Besar

C D 7 12x256 13x16 7x1 = 3072 =208 =7 = 3287

5. DAFTAR (Register)

Definasi – Merupakan ingatan kecil yang mempunyai penggunaan khusus dsalam CPU yang dapat menempatkan maklumat untuk sementara. Kapasiti : - 8 bit, 16 bit, 32 bit, 64 bit

Saiz dan bilangan dapat membantu menentukan kelajuan sebenar komputer.

Jenis-jenis Daftar1. Accumulator Register2. Instruction Register3. Address Register4. Storage Register5. Program Counter

1. Accumulator RegisterMenyimpan keputusan bagi langkah terakhir pemperosesan yang dilakukan oleh ALU

2. Instruction RegisterMenyimpan satu arahan diunit kawalan sebelum ianya dilaksanakan

3. Address Register Menyimpan lokasi bagi data yang seterusnya

4. Storage RegisterMenyimpan data yang dalam perjalanan ke atau dari memori utama (sebagai perantaraan)

5. Program CounterMenyimpan arahan yang akan dilaksanakan seterusnya

Fungsi-fungsi Register1. Accumulstor – menyipan keputusan bagi langkah terakhir proses yang dilakukan ALU2. Address – menyimpan lokasi bagi data yang seterusnya3. Genaral Purpose – ia boleh bertindak sebagai Accumulator, Address dan lain-lain fungsi.

6. BIOS (Basic Input Output System)Nadi sistem komputer, tanpanya tiada makna. Ianya menyimpan spesifikasi sistem termasuk

konfigurasi, memori, cakera keras dsan kawalan Input/Output.

- 7 -

PERANTI (Alat Perkakasan)

Input – KeyboardMouseLight PenJoystickTouchscreenPerakam Suara (Microfon)Digital CemaraTouchpad

Output – PrinterMonitor

1. KeyboardMerupakan kekunci yang tersusun pada satu tempat seperti mesin taip dengan bertanda huruf, angka

dan simbul. Ia membolehkan pengguna untuk menginput data dengan menekan kekunci yang berkenaan.

2. Mouse (Tetikus)Merupakan peranti yang kecil, ringan dan menepati saiz tangan. Bahagian atasnya mempunyai dua

bebutang ketip iaitu di sebelah kanan dan kiri serta di bahagian bawahnya mempunyai bebola untuk mengesan pergerakan mouse. Biasanya digunakan di atas permukaan yang rata, apabila mouse digerakkan ke sebelah kanan secara automatik penunjuk akan bergerak ke kanan di atas skrin, apabila penujuk dituju ke arah menu, dan apabila icon / gambar ditunjuak dan diklik sebanyak dua kali, anda boleh membuka sesuatu program.

3. Light PenPerkakasan ini digunakan dengan skrin komputer yang peka kepada cahaya. Apabila pen digerakkan

satu isyarat elektronik akan dihantar ke satu kabel nipis berkomputer dan akan difahami oleh program tersebut. Ia selalunya diguna di makmal dan juga dalam bidang rekabentuk pengeluaran atau CAM (Computer Aided Manufacturing).

4. JoystickKayu ria, kayu bedik, merupakan alat untuk menggerakkan cursor (kursor). Ini dilakukan dengan

mengawal pemegang yang menegak ke atas dan dapat memusing dalam 360. Selalunya digunakan untuk permainan Video Games.

5. Touchscreen Berfungsi dengan sentuhan, digunakan di makmal dan egensi kerajaan.

6. MicrofonAlat input untuk memasukkan suara biasanya untuk aplikasi multimedia.

7. Scanner (Pengimbas)Merupakan suatu peranti yang mengimbas metirial dan menterjemahkannya dalam bentuk digital.

Sensitif kepada cahaya dan boleh menterjemah teks bercetak, bar, kod dan sebagainya daa lain-lain imej kepada bentuk digital (atas meja dan tangan).

Scanner meja – seperti alat photostat, imej yang terdapat pada mukasurat yang discan akan diubah kepada isyarat berkomputer.

Scnner tangan – diguna di bahagian destop publishing - pasaraya.

8. TouchpadMenggunakan bahan-bahan yang sensitif kepada tekanan untuk merekod data apabila disentuh

contohnya digunakan pada microwave oven, kalkulator.

9. TrackballIa adalah penunjuk seperti mouse kecuali bebola berada di atas. Pengguna boleh menggerakkan

cursor hanya dengan memusing-musing bebola tanpa menggerakkan kesemua alat tersebut (tidak memerlukan banyak ruang)

Contohnya:- Laptop, Notebook dan sebagainya.

- 8 -

INPUT

Teks – keyboardMouseDisketTV Card

Input Output Grafik/ teks pada komputer

Bunyi/speker

Hard Copy Printer OUTPUT

Peranti (Device)1. Monitor – Grafik/teks2. Printer – Grafik/teks3. Speker- Bunyi

MonitorHitam/Putih - Warna Analog Digital

Tiub Sinar KatodTV, Monitor Komputer

MONITORLCD (Liquid Crystal DisplayJam tangan Elektronik, Games Elektronik dan sebagainya.

Senapang Elektron Skrin berphosper

A. Tiub Sinar Katod

- Diguna dengan meluas terutamanya untuk TV - Voltan yang dibekalkan kepada monitor akan ditingkatkan sehingga beribu-ribu volt untuk membolehkan elektron dari senapang elektron dipecutkan ke skrin.

- Elektron yang menghentam skrin akan menyebabkan terbentuk satu titik. Warna pada titik bergantung pada senapang elektron. - Untuk bentuk gambar, senapang elektron perlu menembak keseluruhan skrin.

- Kelajuan senapang elektron menghabiskan satu-satu pusingan disebut “scan reat”- Warna pada setiap titik hanya akan kekal untuk seketika sahaja, oleh itu senapang elektron perlu menghabiskan satu pusingan dengan cepat dan kembali semula pada titik permulaan sebelum warna hilang. - Dengan mempelbagaikan warna titik-titik pada skrin, satu gambar dihasilkan.

Resolusi (resolution) Piksel (pixel)

Bilangan warna (colour depth).RESOLUSI (Resolution) - 9 -

Merujuk kepada bilangan pixel secara mendatar dan menegak yang mampu dipaparkan oleh satu Skrin / monitor.

640 Kawasan Rosulusi Rendah

480 480

Biasa rosulusi 640 X 480 = ? Rosulusi tinggi lebih “smooth”.

PIXEL (Picture Element)Merupakan unit terkecil sesuatu gambar digital Gabungn pixel-pixel menghasilkan gambar.

BILANGAN WARNA (Colour Depth)Bilangan warna yang mampu dipaparkan oleh sesuatu monitor dalam suatu masa. Biasanya dalam bentuk ganda duaContohnya:- 2 - Hitam / putih

16 - 24

256 - 28

166 - 216

32 bit - 232 hingga berjuta-juta.Bilangan warna yang mampu dihasilkan bergantung kepada jenis kad paparan (display card)

Bagaimana sesuatu warna dibentuk oleh komputer :-Untuk menghasilkan sesuatu warna, tiga komponen warna yang utama diperlukan

Hitam

25 Level

Merah terang Biru terang Hijau terang

Untuk membentuk sesuatu warna, gabungan tiga komponen warna pada tahap-tahap tertentu diperlukan

Putih = Merah 255, Hijau 255, Biru 255 (RGB)

Merah Putih

Hijau Biru

Digital - Merah 0,1 Hijau 0,1 8 Warna

Biru 0,1

Analog - Merah 256 Hijau 256 232

Biru 256PERKEMBANGAN TEKNOLOGI - 10 -

Standard Tahun Resolusi Bilangan Warna Bil. mak. warna utk. 1 masa

CGA 1981 640 X 200 16 4

Herkulis 1982 720 x 348 - -

EGA 1984 640 X 480 64 10

VGA 1986 640 X 480 262, 144 16.7 Juta

SGVA 1988 800 X 600 hingga16000 x 1200

multimedia – 8 bit – 256 16 bit – 216 VGA & SVGA 24 bit – 2 32 bit

B. LCD (Liquid Crystal Display)Banyak digunakan untuk jam-jam digital, games dan lain-lain.Digunakan untuk komputer portble – notebook, palmtop, laptopMenggunakan bahan cecair berhablur yang boleh berubah-ubah warna setelah diubah casnya.

Kelebihan :-Saiz yang lebih lepir dan ringan * TSK memerlukan kelebaran tertentu untuk senapang elektron

berfungsi – Nipis – satu buku nipis.Penjimatan tenaga – tidak memerlukan jumlah tenaga yang besar untuk berfungsi.

KAD BUNYIFungsi :-

Untuk mengeluarkan output dalam bentuk bunyi / untuk input bunyi.Memerlukan bunyi daripada bentuk analog kepada digital atau sebaliknya.Mula digunakan untuk “games”

*Adlib Music Synthesis Card - Roland MT 32 Sound Module Biasanya dimasukkan pada ISA – slot pada motherboard.Jenis :-

8 bit256 (28) jenis bunyi yang dihasilkan hanya sesuai untuk ucapan * tidak sesuai untuk muzik

16 bit - Mula diperkenalkan oleh creative – boleh menghasilkan CD Quality Music

32 bit ISA slot

64 bit

Voice Recognition Software (Perisian Pengecaman Bunyi/Suara)Contohnya :- Dragon Naturally SpeakingVoice Pilot

IBM. - 11 -

PENYIMPANAN DATA Teks Bit - 0,1 - 1 bitByte – 8 bit => 1 byte (0 –255) 256 K Byte 1024 byte - 1 Kb (210) Mb 1024 X 1024 => 2100 Gb - 1024 X 1024 X 1024 >< 1000 Mb, 1000 juta byte Sektor1 disket - 1.44 Mb = 1 buku data1 Gb - setebal sedepaHard diskFloppy CD-ROMDVDZip drive - untuk back up Permukaan nombor permukaan

HARD DISK (Cakera Keras)

Koponen-komponen UtamaLengan, kepala (head) untuk membaca data.Cakera yang disaluti – untuk menyimpan data bahan megnet.Motor untuk memutarkan cakera.Data yang disimpan pada cakera, terdapat beberapa cakera yang mana bilangannya bergantung pada

saiz-saiz hard disk.Data disimpan dalam bentuk kutub-kutub megnet.

Saiz Mb (dahulu 50, 200, 500)

Gb - 2.1 Gb & 4.5 Gb

FLOPPY DISK

Konsep sama dengan Hard disk

Lengan

Cakera

Write protect tab

Hard diskSaiz - 1.44 Mb

- 12 -

1. PENYIMPANAN DATA

0,1

Data - DokumenGambarBunyi 0,1Video

1. MEGNETIK - Hard diskFloppy disk

Optikal CD

Megnetik Kutub-kutub megnetUtara - 0Selatan – 1 Oksida-oksida logam megnetik

2. OPTIKALDalam CD-ROMData-data disimpan dalam bentuk kawasan-kawasan rata dan kawasan-kawasan barlubang.

PENCATAK

Untuk menghasilkan output dalam bentuk teks atau gambar pada kertas atau lain-lain Hitam/Putih dan warna

Jenis :- Hentaman (impact)Tanpa hentaman (non impact)

a. Hentaman Perlu menyentuh kertas untuk mencetakContoh :- Mesin taip - Pot metrik - huruf/gambar dibentuk daripada titik

Character - lebih kurang mesin taip.

b. Tanpa HentamanTidak menyentuh kertasKualiti lebih baik dari hentamanContoh :- Thermal Printer, Ink Jet, Leser Jet

Pencetak :- dpi (dot per inch) – bilangan titik dalam satu inci. Tinggi dpi maka kualiti gambar lebih cantik Hampir sama dengan istilah resolusi pada monitor Photo Quality – sekurang-kurangnya 500 dpi.

2. MULTIMEDIA PC

Dikeluarkan oleh MPC - Marketing CouncilMPC 3 – Standard untuk MPC mestilah sekurang-kurangnya :-

75 MHz atau lebih pemprosesan Pentium atau yang setanding dengan sekurang-kurangnya 8 Mb memory.

540 Mb Hard disk 8 Mb RAM CD – ROM sekurang-kurangnya 4 X Wave Table Synthesiser (sound card) VGA Video Adaptor yang mampu memaparkan 30 frame sesaat pada 352 X 240 piksel.

- 13 -3. TEKNOLOGI MULTIMEDIA

AudioGrafikVideo DigitalCDMedia Pancaran – Kabel TV Satelit

HDTV ISDN

Lain –lain :- Mengenal suara Multi Input Frame Grab Kad PCMCIA

ObjektifMembincangkan Teknologi yang digunakan dalam perlaksanaan - fungsi sebenar teknologi.

AudioPenting untuk multimedia – bunyi daripada getaranContoh :- gitar – tali, gendang dan speker

Analog Digital

Fungsi Sound Card

1. Memainkan games pada PC dengan bunyi2. Menambahkan kesan sesuatu persembahan multimedia 3. Menghasilkan dokumen bersuara4. Memainkan Audio CD5. Menghasilkan kesan bunyi pada aplikasi Windows6. Menghasilkan muzik, menggunakan perkakasan diperisian MIDI

Untuk sesuatu aplikasi multimedia, bunyi boleh digunakan untuk :-

Muzik latar belakang Kesan bunyi Penceritaan (Nurrartion)

Konsep Bunyi Bunyi dihasilkan oleh getaran sesuatu benda

Ampitude

Frekuensi Rendah Frekuensi Tinggi

- 14 -

FrekuensiBilangan kitran sesuatu gelombang bunyi sesaat

AmpitudeKekuatan sesuatu bunyi - diukur dalam desibel (dB)

Sebelum sesuatu bunyi dimasukkan kedalam sesuartu PC ia perlu ditukarkan kedalam bentuk digital

Bunyi AnalogADC dan DACADC - tukar Analog - Digital Sound CardDAC - tukar Digital - Analog

Pensempelan Digital (Digital Sampling)

Kadar persempelan (Sampling Rate)Bilangan semple bunyi yang diambil dalam masa satu saat.Selalunya ia didalam julat :-11,025 - 44100 semple sesaat11,025 KHz - 44.1 KHz Kadar persempelan mempengaruhi kualiti bunyi – tinggi kadar tinggi kualiti44.1 KHz - kadar persempelan menyamai kualiti CD-Audio.

11.025 KHz - kualiti FM RadioLebih tinggi sempling rate - maka tinggi ruang yang diperlukan untuk menyimpan fail.

Bit per sample8 bit - bunyi dibahagi kepada 256 sample 16 bit - 65.536 sample32 bit64 bit

Lebih bit sample - lebih kualiti sesuatu bunyi.

Rendah Tinggi

Mono vs Stereo Mono - Sample diambil hanya daripada satu channal sahaja – kualiti bunyi rendah, saiz fail kecil.Stereo - Rakaman bunyi oleh kedua-dua channal sound card – saiz dua kali ganda saiz Mono,

kualiti tinggi.

- 15 -

Jenis-jenis Format Audio :-Wave file - wavMIDI file.

Wave File (Fail Gelombang)Boleh merakamkan bunyi 8 bit atau 16 bit Boleh merakam suara, muzik dan lain-lainSaiz fail besar.

MIDI (Musical Instument Digital Interface)Standard untuk sesuatu alat muzik berhubung dengan komputerSesuatu alat muzik seperti piano, keyboard, gitar dan sebagainya boleh dihubungkan dengan komputer menggunakan standard ini.Saiz fail kecil dan lebih padat.

* selain daripada wave dan MIDI - VOC serta rmi.

Editing Sound (Menyunting Bunyi)Memerlukan perisian-perisian tertentu Contohnya : - 1. Gold disk’s Astround

2. Micromedia Direktor 3. Multimedia Studio 4. Creative Wave Studio

Memasukkan bunyi kedalam sesuatu aplikasi multimedia :-1. Cipta sendiri guna MIDI – memerlukan pengetahuan mengenai muzik2. Merakamkan “Wave” muzik.3. Beli klip muzik4. Sewa production house.

- 16 - Scrolling TextSOUND

TEKS (Tulisan)

Display Headings and Bullet Text (Tajuk) ( Point kepada tajuk)

Paragraph text - Penerangan kepada satu-satu tajuk

Nevigational Text - Teks yang menghubungkan pengguna kepada artikel-artikel lain yang berkaitan.Text As Graphic - Tulisan dengan kesan-kesan tertentuFonts – Jenis-jenis tulisan dan bentuk.

Panduan bila menggunakan Teks1. Jangan guna terlalu banyak jenis tulisan2. Dalam satu blok teks sertakan jarak antara setiap huruf dan setiap baris agar mudah difbaca3. Gunakan tulisan yang mudah dibaca terutamanya untuk tulisan-tulisan yang kecil.

4. Untuk tajuk yang besar atau bila menggunakan huruf besar, laraskan jarak antara tulisan. Jarak yang besar antara sesuatu huruf menyukarkan sesuatu tulisan dibaca.

GRAFIK DAN ANIMASI

Fungsi Grafik (Kegunaan Grafik dan Animasi)1. To create dazzling background textures2. Untuk “visualize” maklumat dan data contohnya data dari spreadsheet, graf dan lain-lain.3. Penggunaan animasi dapat menggambarkan sesuatu prosedur dengan lebih baik, ia juga dapat menyecilkan ruang jika menggunakan fail video.4. Masukkan unsur-unsur HUMUR contohnya guna Katun.5. Untuk menghasilkan kesan “Timbul” pada sesuatu point dalam skrin contohnya pada BOTTON.

GAMBAR / IMEJ

Terbahagi kepada dua bentuk iaitu Vektor dan BitmapVektor – dalam bentuk line, shape dan sebagainya – biasanya gambar kejuruteraan, contohnya gambar-gambar untuk Design, rekabentuk bangunan litar elektrik dan sebagainya.

Contohnya :- AutoCad Drawing (*dwg, *dxf) Windows Matafile (*winf) CorelDRAW Image (*cdr)

Bitmap – gambar disimpan dalam bentuk pixel – 255, 255, 255 putih, putih, putih – 255 – 0, 0, 0,Gambar-gambar biasa contohnya gambar-gambar Photo.Contoh :- Windows Bitmap (*bmp)

JPEG (*jpg) GIF (*gif)

Vektor – line (x,y) – (x2,y2) =colour Bitmap – gambar disimpan dalam bentuk pixel – 255, 255, 255 Box (x, y, x, y,) = colour putih, putih, putih – 255 – 0, 0, 0, Tringle (x2, y2 z2) = colour

- 17 -

FORMAT-FORMAT UNTUK GRAFIK

Pelbagai format digunakan untuk menyimpan sesuatu imej. Setiap format mempunyai kelebihan/kekurangan masing-masing. Sesetengah format memadatkan data yang disimpannya dengan menggunakan kaedah-kaedah tertentu.

Contohnya :- Bagaimana data dipadatkan – 255, 255, 255,………. 100, 155, 50, 0 - RLE (Run Length Encoding)

Contoh-contoh Format Imej Grafik

BMP – Windows Bitmap – format standard untuk Windows, biasanya boleh dibaca oleh man-mana perisian PCD – Photo CD – berdasar teknologi daripada Kodak, kualiti gambar amat baik dan saiz besar.GIF & JPG – biasanya digunakan untuk gambar-gambar dalam Internet, saiz gambar kecil kerana dipadatkan

Beberapa istilah yang perlu diketahui

Colour Depth – Bilangan warna-warna berasingan yang telah dikandung oleh satu-satu imej. 8 bit – 256 warna 16 bit – 210 1 bit – hitam/putih

32 bit – 16.7 juta

Biasanya colour depth tinggi akan menggunakan ruang penyimpanan yang lebih besar tetapi kualitinya lebih baik dan jelas.

Sumber-sumber GrafikHasilkan sendiriUpah graphic designerDigital ClipArt daripada CDGunakan Scanner, Digital camera dan sebagainya.

- 18 -

VIDEOSatu siri frame yang mempunyai gambar-gambar dan bunyi yang digerakkan / dimainkan pada kadar

yang cepat 1 Saat

Frame 1 Frame 2 Frame 3 Frame 4 Frame 5 Frame 6 Video diukur dalam frame persaat (fps)Dua standard – NTSC : 30 fps (USA)

PAL : 20 fps (UK, Australia dan lain-lain)Saiz fail 30 fps > 20 fps. 1 Video – 1 minit 30 fps X 60 = 1800 frame

20 fps X 60 = 1200 frame 1 gambar = 1 MB

Keperluan:- 1. Alat untuk mengambil gambar video – perakam video VCR, Kamera Video, Camcorder dsb.2. Video Capture Card – Hardware untuk menukar video daripada bentuk analog kepada digital.3. Sound Card – untuk kesan bunyi.4. Perisian yang sesuai – Adobe Premiere.5. CPU yang laju Pentium II tinggi MHz, saiz RAM yang besar sekurang-kurangnya 32 Mb6. Cakera keras yang bersaiz besar – fail-fail video memerlukan ruang penyimpanan yang besar. Alternatif – Recordable CD untuk menyimpan fail kedalam CD.

- Zip Drive – Iomega Zip – 100 Mb (RM 45.00), SysQuest dan sebagainya 1 GB.Video daripada VCR, Camcorder dan lain-lain adalah dalam bentuk analog. Oleh itu ianya perlu

ditukar dahulu kepada bentuk digital sebelum dimasukkan kedalam komputer. Fungsi Analog -> Digital dijalankan oleh “Video Capture Card” Saiz Video Digital – Faktor-faktor yang mempengaruhi saiz.

Saiz skrin/gambar – saiz skrin > - saiz fail > Warna – semakin tinggi “colour depth” semakin besar saiz fail.Frame rate – frame rate > - saiz >Bunyi dan masa – semakin > saiz fail untuk bunyi , semakin > saiz fail video

Semakin lama masa sesuatu video semakin > saiz failPemadatan

Penting untuk mengecilkan saiz sesuatu fail Codec - compressor, decompressor – memadatkanfail.

Beberapa standard – Indeo, CinePac dari MPEGFungsi setiap standardadalah sama tetapi hasilnya berbeza.CodecCinePacIndeoApple QuicktimeMPEG

Fail Extension*avi*avi MOV Mpg

Dua jenis pemadatan Lossless – Fail dipadatkan tanpa sebarang kehilangan daripada fail.Lossy - Fail dipadatkan tetapi sebahagian data daripada fail hilang – saiz lebih kecil.

Interframe compression – pemadatan antara frame Intraframe Compression – pemadatan dalam frame

- 19 -

MPEG ( Motion Picture Expert Group)

Video Tape – dahulu, Video CD – sekarang , boleh simpan hingga 680 MBMPEG – sejenis Codec (compressor/decompressor)Codec – Indeo

Quicktime Mengecilkan saiz failMPEG

Saiz fail perlu dikecilkan kerana – Untuk menjimatkan ruang penyimpanan. Untuk mempercepatkan pemindahan data terutamanya dari CD.

MPEG CardDisplay (MPEG Playback Card) untuk memainkan Video CD – option untuk decoder.MPEG encoder – untuk menukarkan fail video kepada format VCD.- mahal, kos RM 10,000 Untuk menonton VCD tidak semestinya mempunyai MPEG Card.Boleh gunakan perisian contohnya XingMPEG Player.

MENYIMPAN DATA UNTUK MULTIMEDIA

Multimedia – Sound, Animasi, Video, Grafik – memerlukan ruang penyimpanan yang besar.Biasanya tidak disimpan dalam Hard disk CD merupakan kaedah penyimpanan yang paling meluas digunakan

Audio CDMula digunakan pada tahun 1981 berbentuk muzik.Dalam masa 10 tahun ia menjadi kaedah utama penyimpanan muzik disebabkan kualitinya tinggi.Tempoh hayat 100 tahun.Ketika CD ROM masih belum ujudCD ROM mula digunakan pada tahun 1990Sebab Windows 3.1 - multimedia Masih asing , multimedia cuma untuk komputer MacintoshBila teknologi multimedia dalam Windows berkembang, keperluan untuk kaedah menyimpan data pada saiz besar CD mula digunakan dengan meluas. Multimedia berkembang untuk “games”.

Kelemahan CD – tidak boleh ditulis semula (hanya boleh dibaca)CD Recordable – data boleh ditulis kedalam CD.Kos penyimpanan data yang murah 650 Mb = RM 10.00. manakala 2.1 Gb = RM 350.00

Kaedah penyimpanan data yang lain Hard Disk – 2.1 GB (Paling kecil)

4.5 GB - biasanya bukan portable.

Floppy disk - Meximum 1.44 MB Kualiti tidak terjamin.

Tape catridgh – simpan banyak data – masaalahnya data diambil secara “sequantial” (ambil masa lama untuk dibaca), pita mungkin putus – data tidak tahan lama.

Megneto Optical Disk – boleh menyimpan sehingga 1 GB dataData boleh dibaca secara rawak – cepat dibaca dan tahan lama.Tiada piawaian tertentu – bergantung kepada pengeluar (tidak seperti CD).

Iomega Drive - Zip –100 Mb dataJaz - 1 Gb dataDijangka akan menjadi pengganti Floppy disk yang ada sekarang.

- 20 -Perbandingan

Midea Saiz Kelebihan KelemahanFloppy Disk 1.44Mb Murah dan kecil Saiz data kecilIomega Zip 100 Mb Saiz data medium

mudah alihHanya 100 Mb

Hard Disk > 1 Gb Saiz besar Tidak boleh ubahSyQuest 80 Mb - 1 Gb Medium, besar dan

mudah alih Data mudah hilang sebab

pita mungkin putusMO 120 Mb – 1.3 Gb Medium, besar dan

mudah alihTiada standard khusus

CD ROM 680 Mb Meluas digunakan

mudah alihBaca sahaja

Kelebihan CD ROM

1. CD ROM ada “standard” yang khusus. Mana-man CD ROM boleh dibacaoleh mana-man pemacu CD ROM. hanya satu standard digunakan dimana-mana.

2. Kapasiti penyimpanan data yang besar. Boleh menyimpan sehingga 680 Mb data (> 500 floppy ). Boleh menyimpan muzik selama 74 minit.

3. Tahan lama – data boleh tahan sehingga 100 tahun tanpa hilang kualiti.

4. Boleh digunakan dalam pelbagai “platform”, semua jenis komputer tidak kira IBM PC, Unix, Machintosh boleh dibaca data dari CD sebab ia mengikut satu standard khusus.

5. Mempunyai kualiti CD Audio. Boleh menyimpan muzik yang berkualiti tinggi.

6. Data disimpan secara Digital dsan dicapai secara rawak (Random). Digital – tiada perubahan dari segi kualiti data dalam tempoh yang lama. Dengan secara rawak – data dapat dibaca kerana data pada mana- mana bahagian boleh dibaca dan dicapai dengan cepat.

7. Kos penyalinan murah - < RM 8.00 untuk satu-satu CD.

8. Kos pengedaran/penghantaran murah. CD ringan dan kecil.

9. Digunakan secara meluas dalam pendidikan.

10. Pemacu CD ROM mampu dibeli oleh semua peringkat. < RM 200 ++

11. Banyak CD ROM dijual dalam pelbagai bidang.

12. Data dalam CD adalah tetap dan hanya boleh dibaca sahaja. Tetat – tidak boleh dihapus, tambah atau dikurangkan .

13. Mesra alam – boleh dikitar semula.

CIRI SESUATU CD Semua CD tidak kira VCD, Audio CD dan lain-lain mempunyai ciri-ciri yang sama.

1. Fizikal

12 cm

Lubang kecil

Lapisan plastik nipis + aluminium 1.2 mm tebal

- 21 -

2. Muatan penyimpanan680 Mb atau 74 minit Audio CD.

“Track” – Track terdiri daripada “lead- an-area” “lead-out-area” dan “data area” “lead-an-area” – mengandungi kandungan CD. “lead-out-area” – menadakan hujung sesuatu data. “data area” – tempat dimana data disimpan.

Pit Land

Permukaan sesuatu CD

Kawasan rata (pit), kawasan lubang (land).Pit dan land mewakili 0 dan 1 padda data yang disimpan.

CLV & CAVCLV – Constant Linear VelocityCAV – Constan Angular Velocity

Capaian Rawak (Random Access)Data pada mana-mana tampat dalam CD boleh dicapai dengan mudahBerlainan dengan sequential acces.

STANDARD UNTUK CD

Highat Sierra GroupOleh IBM, Apple dan Microsoft padas tahun 1985. Standard untuk CD.

ISO 9660Sedikit perubahan daripada Hight Sierra Group yang asal. Standard ini digunakan oleh semua CD.

PEMACU CD ROM

Speed- 1 X -> 150 KB/s - 16 X -> 2400 KB/sSpeed tinggi sesuatu aplikasi multimedia dapat dibaca dan dipaparkan dengan cepat.

Masa Capaian Perlahan berbanding Hard Disk.Masa capaian – masa yang diperlukan untuk pergi kepada satu-satu lokasi data.Bergantung kepada “speed” sesuatu CD.

COMPATIBILITY (Keserasian)

Kebanyakan CD ROM yang dipasarkan sekarang mampu menjalankan beberapa fungsi serentak.Contohnya :- Simpan VCD

Simpan Audio CD Simpan fail biasa.

- 22 -

TEKNOLOGI MULTIMEDIA

Media Pancaran Kabel TVSatelitHDTVISDN

1. Kabel TV Baru di Malaysia, Pancaran TV disalurkan melalui kabel contohnya Mega TV dan ASTRO.

2. SatelitDigunakan bagi jarak antara suatu tempat yang jauh / kos tinggi.

3. HDTV (Hight Definition TV)Berbeza dengan sistemTV biasa. TV biasa data dalam bentuk analog. HDTV data dalam bentuk

digital. Kelebihan kualiti gambar 2 kali ganda lebih baik berbanding TV biasa. Kualiti bunyi – CD Audio.Data dalam bentuk digital, oleh itu membolehkan diprogramkan untuk tujuan-tujuan persembahan multimedia, pendidikan dan sebagainya. Interaktif – lebih untuk tujuan pendidikan – ada pilihan.

4. ISDN (Intergreted Servies Digital Network)Rangkaian Digital Perkhidmatan Bersepadu – Litar suwa , konsep talian telefon.

Internet TMNet

Jaring Internet

Komputer Modem Talian telefon

Talian telefon – sesuai untuk kegunaan biasa. ISDN – talian khusus

2 Talian Telefon

DataKelajuan lebih tinggi, data dalam bentuk digital.Kos tinggi /hanya syarikat besar sahaja,128.000 KBps

MENGENAL SUARA (Voice Recognition)

Penggunaan suara untuk memasukkan data atau menggerakkan komputer melakukan sesuatu .Bakal menggantikan penggunaan mouse dan keyboard – sekarang sudah ada. Keperluan – multimedia PC dengan microfon /perisian

3 jenis – 1. Hanya memproses arahan-arahan tertentu – cepat dan paling tepat. 2. Data dari seorang pengguna – lebih lambat tetapi banyak perkataan – fleksibel. 3. Data dari berbilang pengguna – paling lambat.

Contoh perisian :- Dragon Naturally Speaking dan IBM Voicetype.

Frame Grab* rujuk Video Capture Card

Kad PCMCIAStandard kad untuk PC terutamanya PC Notebook, Laptop dan sebagainya.

- 23 -

PERISIAN (SOFTWARE)

Senarai arahan-arahan tertentu yang perlu dilaksanakan oleh perkataan. Tanpa perisian perkakasan tidak mampu melakukan sebarang fungsi.

PERISIAN

Perisian Sistem Perisian Aplikasi

Sistem operasi Penterjemah bahasa Word ProcessorSpreadsheet

Kawalan Database Personal Managment

Pemprosesan arahan Pengawal sampukan (Interupt handler)PenyeliaI/O (input/output)

Perkhidmatan UtilitiLibrary

PERISIAN SISTEM (Software System)Mengawal segala operasi sesuatu komputerAda 2 jenis – a. Sistem operasi (Operating System)

b. Penterjemah bahasa (Languange Translator)

Sistem Operasi (OS)Mengawal perjalanan sesuatu program komputer

Fungsi :- Scheduling Dubugging I/O control Compilation Storage Assignment (Penyimpanan) Data managment

ISTILAH – ISITILAH

1. Program Tunggal (single Program)Hanya satu program boleh digunakan dalam satu masa contohnya dalam DOS.

2. Multitasting ( Berbilang Tugas)Pelbagai perisian boleh dijalankan serentak, contoh dalam Windows95 – tulis assignment sambil

dengar muzik dari CD Player

3. Multi ProcessingPemperosesan dilakukan oleh lebih dari satu CPU, contohnya kamputer pelayan.

4. Virtural Machine Operating SystemSatu komputer boleh menjalankan lebih daripada satu sistem operasi.

5. GUI (Graphic User Interface)

- 24 -

OPERATING SYSTEM

1. Command Processer (Pemperosesan Arahan)2. Interrupt Handlers (Pengawal Sampukan)

3. Supervisor Program (Program Penyelia) 4. I/O Control System (Sistem Pengawal Keluar/ Masuk)

1. Command ProcessorMengendalikan arahan-arahan daripada pengguna seperti copy, delate dan sebagainya.

2. Interrupt HandlersMengendalikan sampukan – Interrupt daripada perkataan/perisian

3. Supervisor ProgramMenguruskan keseluruhan perjalanan sistem komputer.

4. I/O Control SystemMengawal perkakasan I/O seperti keyboard, mouse, monitor dan lain-lain

SERVICE PROGRAM (Program Perkhidmatan)

Terbahagi kepada dua:-1. Utility Program2. Library Program

1. Utility ProgramMenjalankan fungsi pengurusan fail seperti mmenyalin, menghapus, menyusun dan sebagainya.

2. Library ProgramMengandungi fungsi-fungsi tertentu yang sering digunakan seperti fungsi-fungsi matematik dll.

* Language TranslatorMenukarkan aturcara-aturcara komputer yang ditulis oleh programer kepada bahasa mesin yang

difahami oleh komputer.

WINDOWS 95

Ciri-ciri:- Single user – hanya seorang pengguna pada suatu masaMulti tastingGUIPoint & clickPlug & Play

- 25 -

Bahasa Pengaturcaraan – Lima peringkat bahasa

1. Bahasa MesinHanya difahami oleh mesin, dalambentuk 0 dan 1Semua bahasa peringkat-peringkat lain perlu ditukar kepada bahasa mesin sebelum boleh dilaksanakan. FD 71

F3 6396 FO

2. Assembly LanguangeBahasa pengaturcaraan paling rendah.Contohnya :- MOV AI

MP

3. Hight Lavel LanguangeAwal 1960anLebih mudah difahamiContohnya :- C, JAVA, BASIC

JAVA Import java aplet * ;

Import java awt. *; Public class greatings extends Applet

Public void priast (Graphic) g. draw string (“ini bahasa java;1, 0,1, 0);

Visual BasicSub Greetings ( )Msgbox “ini bahasa java”End Sub

4. Very Hight Lavel Languange

Lebih mudah berbanding yang sebelum ini Contohnya :- query languange

SELECT * FROMCustomer SQL - Structured Query Languange WHE Negeri : ‘Perak’

5. Nutural Languange Menggunakan bahasa percakapan biasa

Artificial Intelligence

- 26 -

PENDEKATAN

Prosedur, Objek, Visual.

ProsedurSesuatu program ditulis berasaskan prosedur-prosedur tertentu.Word processing – prosedur - > buka fail – tutup fail –format teks , Bold

Memasukkan imej – cari teks.

ObjekSetiap sesuatu program dipecah kepada objek-objekWord – Aplikasi - Aktif Windows, Aktif Dokumen, Dokumen – open, save, close, drawing & line.

Visual Pendekatan Visual – ada kaitan dengan objek. Contohnya:- Visual Basic

OK Sub Button OK Click Save Fail abc. Text. End Sub. CANCEL

PENGKOMPILAN

Menukarkan bahasa peringkat 2 -> 5 kepada bahasa mesin “peringkat 1” Hasil -> * exe dsb. ocx.

Perisian Aplikasi

Untuk tujuan khusus, contohnya pemperosesan perkataan, pengiraan, pengendalian data dsb.Perlu digunakan bersama perisian sistem Tidak berhubung terus dengan hardware tetapi melalui perisian sistem.Terdapat pelbagai jenis antaranya :- Pemprosesan perkataan

Hamparan Elektronik (spredsheet) Pengkalan Data Grafik Pengurusan Peribadi Komunikasi.

1. Pemperosesan PerkataanUntuk tujuan-tujuan pemprosesan perkataan seperti menaip surat, memo, majalah dan lain-lain.Contohnya :- Word, Word Perfect, AmiPro, WordPadMembolehkan pengguna memformat, menyusun, memasukkan gambar dan lain-lain.

2. Hamparan Elektronik (spreedsheet)Untuk tujuan-tujuan pengendalian data, pengiraan, penghasilan carta dan sebagainya.Contohnya :-

Nama Bahasa Malaysia Bahasa Inggeris Jumlah

Jumlah Keseluruhan- 27 -

3. Pengkalan Data (DataBase)Khusus untuk mengendalikan data yang banyakContohnya :- Access, dBase, FoxPro, Oracle.

4. GrafikVektor - AutoCad, CorelDRAW, IlutrationBitmap - Photoshop, Corel Photo Paint, Print Shop Pro, M/S Paint.

5. Personal ManagementUntuk pengurusan peribadi- contohnya :- M/S Outlook, Lotus Organiser.

6. Video EditingMenyunting Video, sound dan sebagainya.

7. Sound EditingUntuk penyuntingan bunyi . contohnya :- Sound Forge, Wave.

8. MultimediaContohnya :- Micromedia Direction, Scala Multimedia.

9. KomunikasiUntuk mengendalikan komunikasi :- contohnya M/S Mail, M/S Fax

INTERNET

Network of Network

Komputer Komputer Printer

Satu sistem Global - MicrosoftISP - Internet Service Provider - TMnet dan Jaring.

Sejarah Untuk pertahanan dizaman perang dingin US vs USSRUS bimbang serangan nuklear Russia Internet diujudkan untuk penyebaran maklumat ketenteraan.

Internet seterusnya berkembang ke Universiti- universitiDi US – pertukaran pendapat, penyelidikan, ilmu dan sebagainya.Seterusnya Internet berkembang ke seluruh dunia.

- 28 -

PERKHIDMATAN-PERKHIDMATAN DALAM INTERNET Antaranya ialah Email, FTP, www, Search Tool, Browser, TelNet, IRC

1. Email (Electronic Mail)Membolehkan pengguna Internet menghantar berita antara satu sama lain. Pengguna perlu ada akaun

dengan TMNet atau Jaring percuma – Hotmail, usanet, tripot.com dan sebagainya.Untuk menghantar email alamat penerima perlu dinyatakan.

Contoh alamat ialah nagasakti99@usa.net atau mizly@hotmail.com edu - educational org - non profit orgainzationmil - military

2. FTP (File Transfer Protokol)Membolehkan pengguna menghantar fail/data daripada satu tempat kesuatu tempat yang lain.Dua kaedah - Upload : hantar fail kita ke tempat lain

Download : mengambil fail/data dari tempat lain ke komputer kita.

3. www (world wide web)Paling popular, pelbagai maklumat dan lain-lain boleh didapati.

4. Web Browser (Pelayar web)Diperlukan untuk “menjelajah” www. Contoh browser “Netscape Nevigator” , “Internet Explorer”.

5. Search ToolUntuk mencari maklumat dalam www.

6. TelNet Membolehkan pengguna memasuki/menembusi sistem komputer sesuatu tempat. “Hackers”

7. IRC (Internet Relay Chat)Membolehkan “conversation” on-line.

KEPERLUAN

Internet akaun - TMNet, Jaring - ISP (Internet Service Provider)Modem - modulator, menukar analog kepada digital.

Dua jenis talian - PSTN : pengguna awam telefon talian ISDN : untuk syarikat besar. (Litar Suwa)

Internet Browser - Software untuk “melayari” Internet. Contohnya :- Netscape (Nevigator, Comunicator)

Internet Explorer.

- 29 -

MULTIMEDIA DALAM INTERNET

Internet satu tempat yang baik untuk perniagaan, pendidikan dan sebagainya disebabkan penggunanya yang ramai.Masaalah - data yang terlalu banyak dipindahkan dengan cepat. Alternatif - Perlu ada satu talian yang boleh menghantar data dengan cepat.Fibere Optik - Data dalam bentuk cahaya, kelajuan cahaya 2.4 Gbps - tiada masalah gangguan.ISDN - kelajuan 1544 Mbps.

Rangkaian (Network)Dua atau lebih komputer dihubungkan oleh talian tertentu.LAN - Local Area Network (Network dalam satu kawasan kecil) WAN - Network dalam satu kawasan yang luas. Selain itu ada MAN - Metropolitan Area Network

TAN - Tiny Area Network CAN - Campus Area Network.

Kelebihan NetworkBoleh berkongsi fail - memindahkan fail dari satu komputer ke satu komputer yang lain dengan

mudah. Berkongsi perkakasan - Printer, scanner, CD ROM. Email

Kaedah - “Peer to peer” dan “Client Server”

1. Peer to peer - komputer dihubungkan terus antara satu sama lain, masing-masing menjadi pelayan dan pengguna.

2. Clien Server - Ada komputer utama yang mengendalikan Network

Komputer

Server Komputer

Komputer

PERISIAN UNTUK NETWORK

Windows NT ServerWindows NT wordstationNovell NetwareUnix

InternetIntranet - LANExtranet - WAN

NOTA

INTRODUCTION TO MULTIMEDIAINTRODUCTION TO MULTIMEDIADIPLOMA TEKNOLOGI MULTIMEDIA

smtbsz

nagasakti99@usa.net