prosiding - ukm.my kerja/prosiding perkem 2017 norizan.pdf · pembangunan pada masa hadapan,...
TRANSCRIPT
i
PROSIDING / PROCEEDINGS OF
PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA
THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE
ISSN: 2231-962X 2017
Editor:
Prof. Madya Dr. Mariani Abdul Majid
Prof. Madya Dr. Shahida Shahimi
Dr. Mohd Adib Ismail
Dr. Roziana Baharin
En. Liew Chei Siang
DITERBITKAN OLEH / PUBLISHED BY
PUSAT PENGAJIAN EKONOMI
FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN
UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA
DICETAK OLEH / PRINTED BY
PENERBIT UKM
UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA
ii
Cetakan Pertama / First Printing 2017
Hak Cipta/ Copyright---Fakulti Ekonomi dan Pengurusan
Universiti Kebangsaan Malaysia
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk
pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada
dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada
Fakulti Ekonomi dan Pengurusan UKM terlebih dahulu.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any
means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and
retrieval system, without permission in writing from the Faculty of Economics and Management UKM.
Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by
PUSAT PENGAJIAN EKONOMI
FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN UKM
43600 UKM BANGI, Selangor D.E, Malaysia
http://www.ukm.my/fep
e-mel: [email protected]
Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by
PENERBIT UKM
UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA
43600 UKM Bangi, Selangor D.E., Malaysia
Perpustakaan Negara Malaysia Data-Pengkatalogan-dalam-Penerbitan
Cataloguing-in-Publications Data
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke – 12, 2017.
Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan
Futuristik
iii
LATAR BELAKANG PERKEM / ABOUT PERKEM
Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia (PERKEM) merupakan siri seminar
tahunan anjuran Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan Pengurusan,
Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Persidangan ini menyediakan platform
kepada para penyelidik, pembuat dasar dan mereka yang berminat untuk mengikuti
dan mengetahui perkembangan ekonomi Malaysia secara lebih dekat melalui
pembentangan hasil-hasil penyelidikan yang memberi tumpuan terhadap pelbagai
persoalan berkaitan pertumbuhan, pembangunan ekonomi dan persekitaran
perniagaan. Melalui persidangan ini, selain menambah khazanah ilmu dalam bidang
ekonomi dan perniagaan, dapatan kajian yang dibentangkan dapat dijadikan panduan
dan rujukan kepada mereka yang terlibat dalam menyediakan rancangan-rancangan
pembangunan pada masa hadapan, khususnya yang melibatkan ekonomi Malaysia.
The Malaysian National Economic Conference (PERKEM) is an annual seminar
series organized by School of Economics, Faculty of Economics and Management,
The National University of Malaysia (UKM). This conference provides a platform for
researchers, policy makers and those who are interested to know and keep trail
regarding Malaysia's economic development through the presentation of research
findings that focus on various issues pertaining to economic development, growth and
business environment. Through this conference, apart from adding to the body of
knowledge in economics and business discipline, findings from presented papers are
useful as reference point for those involved in preparing future development plans,
especially with regards to the Malaysian economic.
Prosiding PERKEM dan Jurnal Ekonomi Malaysia
Kertas kerja persidangan akan diterbitkan di dalam prosiding PERKEM.
Kertas kerja juga boleh dipertimbangkan untuk diterbitkan dalam Jurnal Ekonomi
Malaysia. Jurnal Ekonomi Malaysia diterbitkan oleh Penerbit UKM dan diindeks oleh
Scopus.
Conference papers will be published in PERKEM proceedings.
Papers may also be considered for publication in Jurnal Ekonomi Malaysia (the
Malaysian Journal of Economics). Jurnal Ekonomi Malaysia is published by Penerbit
UKM and indexed by Scopus.
iv
Senarai Penilai / List of Reviewers PERKEM Ke – 12 2017
Dr. Azrina Abdullah Al-Hadi Junaidah Hasan
Dr. Ali Mohd Noor Dr. Hazrul Izuan Shahiri
Dr. Hairunnizam Wahid Dr. Norshamliza Chamhuri
Liew Chei Siang Prof. Madya Dr. Rubayah Yakob
Mustazar Mansur Prof. Madya Dr. Mariani Abdul
Majid
Norain Mod Asri Dr. Mohd Adib Ismail
Norlaila Abu Bakar Prof. Madya Dr. Shahida Shahimi
Aminudin Mokhtar Dr. Suhaili Alma’mun
v
Prosiding / Proceedings of
PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA
PERKEM KE – 12 2017
THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE
12th PERKEM 2017
12 – 13 September 2017
Hotel Bangi-Putrajaya, SELANGOR, MALAYSIA
ISSN: 2231-962X 2017
PERSIDANGAN / CONFERENCE
Tema utama persidangan pada tahun 2017 ialah “Kelestarian Pembangunan
Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik”.
Perkara yang akan menjadi fokus perbincangan persidangan merangkumi tiga aspek
penting yang menjadi tunjang persidangan kali ini iaitu:
pertumbuhan ekonomi yang holistik,
pertumbuhan inklusif, dan
kelestarian pembangunan.
Bertunjangkan tiga aspek penting tersebut, PERKEM 12 meneruskan kelangsungan
dengan menyediakan platform pertemuan kepada semua pihak termasuk para
penyelidik, pentadbir, pelaksana dasar, pihak swasta dan semua pihak yang berminat
untuk sama-sama berbincang dan berkongsi ilmu dalam memperkukuhkan lagi dasar
dan program pembangunan negara.
The main conference theme in year 2017 is “Sustainable Economic Development:
Towards Holistic, Inclusive and Futuristic Policy Transformation”.
The subject matter that will be the focus of the conference discussions will cover three
important aspects that will be the cornerstone of the conference this time, namely:
holistic economic growth,
inclusive growth, and
development sustainability.
Given these three important aspects, PERKEM 12 continues to provide a platform for
all parties including researchers, administrators, policymakers, the private sector and
all interested parties to collaborate and share knowledge in strengthening national
development policies and programs.
vi
SUB-TEMA / SUB-THEMES
Program Transformasi Negara o Transformasi Nasional 50
o Program transformasi kerajaan
o Program transformasi ekonomi
o Program reformasi fiskal
o Dasar Pencukaian dan Program Pembangunan Sosial
National Tranformation Program o Transformasi Nasional 50
o Government Transformation Program
o Economic Transformation Program
o Fiscal Reformation Program
o Taxation Policy and Social Development Program
Ekonomi Holistik o Kos Sara Hidup dan Kualiti Hidup
o Pendidikan dan Pembangunan Modal Insan
o Agihan Pendapatan
o Kesihatan dan Jaminan Sosial
o Kesejahteraan Warga Emas, Kanak-kanak dan Wanita
o Isu Gelandangan dan Orang Kelainan Upaya
o Kelestarian Kualiti Alam Sekitar
o Pembangunan Wilayah, Luar Bandar dan Komuniti
o Pengurusan Zakat oleh Institusi zakat
o Pengurusan Harta Waqaf
o Crowdfunding
o Objektif Pembangunan Mampan/ Sustainable Development Goal
Holictic Economics o Cost of Living and Quality of Life
o Education and Human Capital Development
o Income Distribution
o Health and Social Security
o Well-being of Senior Citizen, Children and Women
o Homeless and Disabilities
o Sustainability of Enviromental Quality
o Rural, Regional and Community Development
o Zakat Management in Zakat Institutions
o Waqf Management
o Crowdfunding
o Sustainable Development Goals
Pertumbuhan Inklusif o pertumbuhan holistik dan mapan
o agihan dan ketakseimbangan
o pembangunan modal insan dan Pengurusan Sumber Manusia Berkualiti
o produktiviti, inovasi, teknologi dan transformasi ekonomi
vii
o kestabilan makroekonomi dan pendapatan
o dasar fiskal dan monetari
o perdagangan antarabangsa, kewangan antarabangsa dan pelaburan
o muamalat dan kewangan Islam
o ekonomi monetari, kewangan dan perbankan
o Kewangan dan Perbankan Islam
o pengukuhan peranan institusi- struktur pasaran, daya saing
Inclusive Growth o Sustainable and Holistic Growth
o Distribution and Inequilibrium
o Human Capital Development and Quality Human Resource Management
o Productivity, Innovation, Technology and Economic Transformation
o Income and Macroeconomic Stability
o Monetary and Fiscal Policies
o International Trade, International Finance and Investment
o Islamic Finance and Muamalat
o Banking, Monetary and Financial Economics
o Islamic Banking and Finance
o Strengthening Institutional Role: Market Structure and Competitiveness
Kelestarian pembangunan o teknologi hijau
o kelestarian kualiti alam sekitar
o resilient city dan Greater Kuala Lumpur
o ekonomi alam sekitar
o sektor komoditi utama
o sektor perindustrian
o sektor perkhidmatan- rekreasi, hospitaliti, pengangkutan, komunikasi
o sektor minyak, gas, tenaga dan sumber
Sustainable Development o Green Technology
o Sustainability of Environmental Quality
o Resilient City and Greater Kuala Lumpur
o Environmental Economics
o Main Commodity Sector
o Industrial Sector
o Services Sector - Recreation, Hospitality, Transportation, Communication
o Oil and Gas, Energy and Resource Sectors
Isu-Isu Terkini dan masa hadapan dalam Ekonomi o isu makroekonomi
o isu golongan mudah terancam
o dasar belanjawan
o dasar monetari
o kejutan luaran- harga minyak, krisis kewangan antarabangsa, krisis harga
makanan
viii
o dasar pembangunan ekonomi- model ekonomi baru, negara ekonomi
berpendapatan tinggi
o dasar perdagangan antarabangsa dan pelaburan
o pembangunan keusahawanan Bumiputra dan kredit mikro
o sektor swasta dan syarikat berkaitan kerajaan (GLC)
Current and Future Issues in Economics o Macroeconomic Issues
o Vulnerable Groups
o Budgetary Policy
o Monetary Policy
o External Shocks: Oil Price, International Financial Crisis, Food Price Crisis
o Economic Development Policy: New Economic Model, High Income Economy
o Investment and International Trade Policies
o Micro Credit and Bumiputra Entrepreneural Development
o Private Sectors and Government-Linked Companies
ix
KANDUNGAN
Kandungan
ix
Prakata
xviii
TEMA 1 : EKONOMI ISLAM: ZAKAT & WAKAF
1
Kodifikasi Akta Zakat Nasional: Persepsi dan Implikasi
Mohd Suffian Mohamed Esa, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam
Wahid
1 - 13
2 Penentuan Had Kifayah Zakat: Satu Cadangan Dimensi Penentuan yang
Baru
Siti Norhidayah Hamzah, Hairunnizam Wahid
14 - 28
3 Hubungan Antara Uruf, Amalan Adat Perpatih Terhadap Pembayaran
Zakat Harta: Kajian di Negeri Sembilan
Mohamad Nurul Azwan Mohamad Taib, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali
Mohd Noor
29 - 38
4 Pendanaan Awam (Crowdfunding) dan Zakat: Satu Tinjauan Awal ke
Atas Pendekatan yang Digunakan
Suhaili Alma’amun
39 - 43
5 Kontrak Wakalah dalam Agihan Zakat: Kajian di Majlis Agama Islam
Wilayah Persekutuan
Atiah Ahmad, Hairunnizam Wahid
44 - 54
6 Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di Kalangan Kakitangan Kolej
Universiti Islam Pahang Sultan Ahmad Shah
Nur Liana ‘Aqilah Derus, Mohd Ali Mohd Noor
55 -63
7 Pembayaran Zakat Pendapatan Melebihi Kadar Kewajipan Zakat:
Kajian dalam Kalangan Kakitangan Kerajaan di Wilayah Persekutuan,
Putrajaya
‘Abdullah Khairi Mohd Asri, Hairunnizam Wahid
64 - 73
8 Pembayaran Zakat Pendapatan dan Tekanan Kos Sara Hidup: Kajian
dalam Kalangan Pensyarah di Kolej Poly-Tech Mara (KPTM)
Sharifah Nor Nadiah Syed Aluwi, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd
Nor
74 - 83
9 Persepsi Asnaf Zakat Al-Gharimin (Perubatan) terhadap Kaedah Agihan
Zakat oleh Lembaga Zakat Selangor: Kajian di Gombak, Selangor
Nur Aliah Mohd Sukeri, Zulaikha Mohd Hanafiah, Hairunnizam Wahid
84 - 94
x
10 Dana Zakat untuk Pembiayaan Pendidikan: Tinjauan Kecenderungan
Pemilihan Aliran Pendidikan dalam Kalangan Asnaf Mualaf di Malaysia
Muhammad Haffiz Muhamad Isa, Hairunnizam Wahid
95 - 107
11 Persepsi Masyarakat Islam Terhadap Agihan Zakat oleh Tabung
Baitulmal Sarawak (TBS) dan Peranan Medium Promosi: Kajian di
Bintulu, Sarawak
Abdul Hayy Haziq Mohamad, Hairunnizam Wahid
108 - 118
12 Keberkesanan Bantuan Modal Zakat daripada Perspektif Penerima:
Kajian di Daerah Kuala Terengganu dan Kuala Nerus, Terengganu
Solehuddin Zulkifli, Nurmaizura Marzuki, Hairunnizam Wahid
119 - 130
13 Keberkesanan Bantuan Modal Perniagaan Terhadap Usahawan Asnaf
dalam Konteks Maqasid Al-Syari’ah: Kajian di Daerah Kuala
Terengganu dan Kuala Nerus, Terengganu
Nurmaizura Marzuki, Solehuddin Zulkifli, Hairunnizam Wahid
131 - 141
14 Analisis Kecekapan Kutipan dan Agihan oleh Institusi Zakat: Satu
Kajian Semula terhadap Majlis Agama Islam Negeri
Ummi Amirah Alias, Hairunnizam Wahid, Azrina Abdullah Al-Hadi
142 - 152
15 Kecekapan Pengurusan Agihan Zakat oleh Lembaga Amil Zakat
Swadaya Ummah (LAZSU): Satu Kajian di Pekanbaru Riau, Indonesia
Sri Hartati, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor
153 - 163
16 Prestasi Kutipan Serta Pematuhan Standard Prosedur Kutipan Zakat:
Kajian di Malaysia
Mohd Fisul Ismail, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor
164 - 175
17 Keberkesanan Pelaksanaan Ceramah Zakat Terhadap Kefahaman Serta
Amalan Membayar Zakat Perniagaan: Kajian di Sepang, Selangor
Siti Umairah Kamaruddin, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor,
Abdul Halim Abu Bakar
176 - 189
18 Factors Affecting Disclosure Practices of Annual Report Zakat
Institutions in Malaysia
Raedah Sapingi, Sherliza Puat Nelson, Siti Normala Sheikh Obid
190 - 199
19 Brotherhood Concept, Islamic Accountability Concept and Agency
Theory in Relation to Disclosure of Annual Report Zakat Institutions: A
Proposed Framework
Raedah Sapingi, Sherliza Puat Nelson, Siti Normala Sheikh Obid
200 - 210
20 Pembangunan Harta Aqar Zakat: Kajian Terhadap Model Pembangunan
Harta Aqar Majlis Agama Islam Negeri Johor
Mohd Azlan Bunasir, Hairunnizam Wahid
211 - 220
xi
TEMA 2 : PERBANKAN & KEWANGAN ISLAM
1
Faktor yang Mempengaruhi Penerimaan Perkhidmatan Perbankan Islam
di Selatan Thailand
Noorasikin Mohd Sidek, Shahida Shahimi, Latifa Bibi Musafar Hameed
251 - 264
2 Hubungan di Antara Kecenderungan Pengguna Perkhidmatan
Perbankan Islam, Niat Penarikan dan Penarikan Deposit
Siti Nor Asmath Wan Hassan, Aisyah Abdul Rahman, Azman Ismail
265 - 274
3 Risiko Tidak Patuh Syariah: Kajian di Hong Leong Islamic Bank
Berhad
Nur Maizatul Dina Mukhtar, S.Shahida, Aisyah Abdul Rahman
275 - 287
4 Insolvency Risk and Bankruptcy of Malaysian Islamic Banks: Full-
Fledged vs Islamic Subsidiaries
Nik Nurul Hidayah Nik Zainuddin, S.Shahida
288 - 298
5 Rebat Pembiayaan dalam Keseimbangan Kadar Fleksibeliti Keuntungan
Jualan Bertangguh
Muhamad Zuhaili Saiman, Ahmad Dahlan Salleh
299 - 307
6 Kajian Mengenai Tahap Persepsi Masyarakat Terhadap Pelan Takaful
Fatin Nabilah Musanif, Hendon Redzuan
308 - 319
7 Takaful Berkaitan Pelaburan: Penerimaan Masyarakat di Kuala
Terengganu
Nur Dhia Marsya Muhammad Najib
320 - 331
8 Kesahan Konstruk dan Kebolehpercayaan dalaman Pengukuran Tahap
Pengetahuan Takaful Mikro
Maisarah Mohd Shahrain, Rubayah Yakob, Hendon Redzuan
332 - 342
9 Faktor Penentu kepada Pulangan Pelaburan Unit Amanah Islam - Satu
Kajian Kes Terhadap Pelabur Dana Dali 1.
Zool Fazlee Nordin, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam Wahid
343 - 353
21 Zakat Contribution to National Income in Malaysia (1984-2015)
Nur Hidayah Anuar, Mohd. Ali Mohd Noor
221 - 229
22 Kawalan Dalaman Tadbir Urus Wakaf di Malaysia
Rabiatul Hasanah Mahmood, S.Shahida, Latifa Bibi Musafar Hameed
230 - 238
23 Waqf World Growth Foundation (WWGF): Tinjauan Awal Penubuhan
Hafizah Shamshuddin, Suhaili Alma`Amun
239 - 250
xii
10 Pelaburan Patuh Syariah di KWSP: Tular dan Persoalan yang Timbul
Mohd Syafiq Mat Nor, Suhaili Al Ma’amun
354 - 359
11 Factors Affecting Crowdfunding for Research in Islamic Finance and
Banking
Shofiyyah Moidin, Aisyah Abdul Rahman, Shifa Mohd Nor
360 - 368
12 Integrating Donation-Based Blockchain as Potential Source of Funds in
Islamic Microfinance
Nurusysyifa Datuk Haji Mohamad Nordin, Salina Hj. Kassim
369 - 376
13 Root Issues in Islamic Banking: Content Analysis of Reported Cases of
High Court in Malaysia
Nor Qathrunnada Kamarul Baharin, Mariani Abdul-Majid, Khairul
Akmaliah Adham
377 - 400
14 Inclusion of Islamic Socio Financial Institutions for the Unbankable
Hard Core Poor {A Model Worth Attention}
Magda Ismail A. Mohsin, Shaikh Hamzah Abdul Razak, Syed Othman
Alhabshi, Seyed Kazem Sadr
401 - 410
TEMA 3 : EKONOMI FISKAL, MONETARI & ANTARABANGSA
1
Sistem Matawang Bersandarkan Emas: Tinjauan Menurut Perspektif Al
Quran
Sa’diah Abdul Karim, Mohd Ali Mohd Noor
411 - 421
2 Reexamine of Twin Deficit Hypothesis: Malaysia Case Study
Ahmed M. Saidam, Tamat Sarmidi
422 - 433
3 The Relationship Between Financial Development and Monetary Policy
Effectiveness in Malaysia
Danie Eirieswanty Kamal Basa, Zulkefly Abdul Karim, Mohd Azlan
Shah Zaidi
434 - 441
4 Monetary Policy, Bank Ownership, and the Lending Channel: Evidence
from Banks in ASEAN Countries
Fazelina Sahul Hamid, Muhamed Zulkhibri
442 - 455
5 The Fragmentation in International Production, Financial Market
Openness and Output Correlation: Panel Evidence of Oecd and Briic
Economies
Norrana Khidil, Mohd Azlan Shah Zaidi, Zulkefly Abdul Karim
456 - 466
xiii
6 The Southeast Asia Analysis on Trade Openness Towards Economic
Growth
Nur Lalua Rashidah Mohd Rahsiad, Yong Yoke Chuan, Nurul Shakira
Zainal Abidin
467 - 472
7 Oil Price Shock and U.S. Dollar: Evidence from ASEAN and BRICS
Hadrry Rony
473 - 482
8 The Impacts of Malaysian Free Trade Agreements on Margins of Trade
Rashidi Said, Normaz Wana Ismail
483 - 492
9 A Nexus Between Intra-ASEAN FDI, Intra-ASEAN Exports and
Economic Growth of ASEAN-10: Evidence Using Panel Causality
Analysis
Wong Koi Nyen, Tan Bee Wah, Goh Soo Khoon
493 - 503
10 Digital Trade Related in Selected Asian Countries
Normaz Wana Ismail
504 - 510
11 Economic Effects of Export Tax on Malaysia’s Cessable Rubber
Medical Devices Export: A Gravity Model Approach
Lee Siu Ming, Radziah Adam, Ku’ Azam Tuan Lonik
12 Does Exchange Rate Important Determinant Affecting Export Demand?
Sarah Nursyazmin Mohamad Kamal, Normaz Wana Ismail, Norazwa
Mohamed Hariri
511 - 520
13 Do Sustainability Certifications Matter for Exporting Palm Oil
Companies?
S. Shahida, Hafizuddin-Syah B.A.M, Siti Hanisah Fuad
521 - 530
14 The Determinants of Foreign Direct Investment (FDI) Across Provinces
in ChinaA Panel ARDL Study
Ruan Meng Juan, Zulkefly Abdul Karim
531 - 545
15 Modelling The Volatility of International Tourism Demand and
Macroeconomic Variables
Kasmaroni Hj Makawi, Norlida Hanim Mohd Salleh, Sharmila
Thinagar
546 - 558
16 The Influence of Inbound Tourism for Education on Economic Growth
in Malaysia: A Macroeconomics Viewpoint
Chor Foon Tang, Yong Kang Cheah, Soo Yean Chua
559 - 567
17 Does Country with Multi-Ethnic, Multi-Linguistic and Multi-Religious
Society Induce Tourist Arrivals? Worldwide Evidence
Muzafar Shah Habibullah, Badariah Haji Din, Siow-Hooi, Tan
568 - 576
xiv
TEMA 4 : EKONOMI PEMBANGUNAN
1
Dilema Pengeluaran Makanan dengan Pemeliharaan Sumber Alam
dalam Pembangunan Lestari Islam
Nurul Suhada Ismail
577 - 582
2 Kesan Perbezaan Kadar Inflasi Terhadap Perbelanjaan Kumpulan
Utama Masyarakat di Malaysia
Mohd Khalid Ribuan, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam Wahid
583 - 595
3 The Sources of Cost of Living Pressure and an Expensive City to Live
in Malaysia Capital Cities: A Descriptive Analysis of Basic Needs
Budget for Middle Income Earners
Rusli Latimaha, Zakaria Bahari, Nor Asmat Ismail
596 - 606
4 Kos Sara Hidup: Pendapatan Rendah atau Taraf Hidup Meningkat
Mohd Aqmin Abdul Wahab, Hazrul Izuan Shahiri, Mustazar Mansur
607 - 621
5 Perceptions of Public University Students towards the Rising Cost of
Living in Malaysia
Zurina Kefeli
622 - 632
6 The Basic Needs Budget of Middle Income Earners in the Capital Cities
with a High Cost of Living in Malaysia using OLS Regression Analysis
Rusli Latimaha, Zakaria Bahari, Nor Asmat Ismail
633 - 641
7 Pengaruh Modal Sosial ke Atas Peningkatan Pendapatan Kumpulan Isi
Rumah B40 di Malaysia
Syahrin Suhaimee, Mohd Azlan Shah Zaidi, Mohd Adib Ismail
642 - 651
8 The Determinants of Housing Prices: An Empirical Study Based on
Provincial Panel Data in China
Yang Fan, Zulkefly Abdul Karim
652 - 665
9 Hubungan Antara Perubahan Harga Petrol dengan Jualan Kenderaan
Persendirian di Malaysia
Nizam Ahmat, Nor Ermawati Hussain
666 - 672
10 Kesan Cukai Korporat dan Zakat Perniagaan Terhadap Prestasi
Kewangan Industri Kecil dan Sederhana (IKS)
Sri Nooridayu Salleh, Rubayah Yakob, Aisyah Abdul Rahman
673 - 685
11 Explaining Poverty Persistence in Sabah: The Role of Economic
Growth and Public Policy
M. Niaz Asadullah, Jeron Joseph
686 - 696
xv
12 Penganggaran Kecekapan Teknikal dan Faktor Penentu Kecekapan pada
Perusahaan Kecil Sederhana Sektor Perdagangan dalam Penggunaan
Kredit Usaha Rakyat untuk Pengurangan Kemiskinan di Jawa Timur
Atik Purmiyati
697 - 709
13 Measuring Genuine Progress of Malaysia’s Economic Growth, 1986-
2015
Muhamad Azhan Mohd Nor, Jamal Othman
710 - 723
14 Analisis Impak Output Pengganda dan Rantaian Sektor Dalam NKEA
Malaysia
Florand Anak Jacob, Noorasiah Sulaiman
724 - 735
15 Privatization, An Alternative to Economic Growth in The Difficulties of
The State Budget; Indonesian Case
Syanti Dewi
736 - 743
16 The Impact of IQ on Globalization-Income Inequality Relationship
A.R Mazlina, Saifuzzaman Ibrahim, W.N.W Azman-Saini
744 - 751
17 Impak Modal Manusia dan Inovasi Terhadap Produktiviti Faktor
Keseluruhan (TFP) Industri Pembuatan Minyak Sawit di Malaysia
Naiimah Mohd Sofi , Noorasiah Sulaiman, Rahmah Ismail
18 Relative Social Standing – An Adaptation of Social Comparison Theory
in Explaining Economic Behaviour of Saving and Wealth Accumulation
Poh Boon Lian, Nor Ghani Md. Nor, Jamal Othman
752 - 765
19 Kemeruapan Kadar Pertukaran dan Pertumbuhan Ekonomi di Malaysia:
Analisis NARDL
Nur Idayu Ibrahim, Tamat Sarmidi, Roziana Baharin
766 - 775
20 The effect of islamic and conventional banking efficiency on economic
growth
Mohd Shawal Sidek, Mariani Abdul Majid, Azrina Abdullah Al-Hadi
776 - 787
TEMA 5 : EKONOMI BURUH & SUMBER MANUSIA
1
Education Level and Economic Growth: Study on High-Income Nations
in East Asia
Lai Wei Sieng, Ishak Yusoff
788 - 798
2 Economic Returns to Schooling in Malaysia: A Gender Analysis
Norlin Khalid, Rahmah Ismail, Wye Chung Khain, Hakimah Nur Ahmad
Hamidi, Nur Fakhzan Marwan
799 - 806
xvi
3 Unjuran Keperluan Tenaga Manusia dalam Sektor Perkhidmatan
Terpilih: Analisis Input-Output
Bawani Lelchumanan, Rahmah Ismail, Noorasiah Sulaiman
807 - 822
4 Potensi Tenaga Kerja dalam Sektor Hijau Malaysia: Analisis Input-
Output
Saidatul Akma Zakaria, Noorasiah Sulaiman
823 - 836
5 Keperluan Tenaga Kerja dan Rantaian Guna Tenaga dalam Sektor
Pertanian di Malaysia
Nur Syairah Ismail, Noorasiah Sulaiman, Rahmah Ismail
837 - 845
6 Penentu Kemampuan Pekerja dalam Sektor Pembuatan di Malaysia
Farisha Nadiah Mohd Shah, Rahmah Ismail, Wye Chung Khain
846 - 861
7 Penentu Kemampuan Pekerja dalam Sektor Perkhidmatan di Malaysia
Rabiatul Adawiyah Ismail, Wye Chung Khain, Rahmah Ismail
862 - 876
8 Ketaksamaan Pencapaian dalam Firma Bola Sepak: Analisis
Keseimbangan Bersaing Liga Super Malaysia dengan Kehadiran Buruh
Berkemahiran Tinggi
Zanareyah Salim, Hazrul Izuan Shahiri, Mustazar Mansur
877 - 890
9 Kaedah Penghargaan Sebagai Kaedah Pengurusan Motivasi Pekerja:
Analisis dari Perspektif Islam
Noor Hidayah Samsudin
891 - 896
10 Input-Output Analysis of Manpower Skills Requirement and Job
Generating Industries in Malaysia Services Sector
Mohd Shaiful Hizam Bin Johan, Noorasiah Sulaiman
897 - 905
TEMA 6 : EKONOMI PENGURUSAN & KEUSAHAWANAN
1
Entrepreneurial Marketing and Characteristics of Animation
Technopreneurs: The Mediating Role of Self-Efficacy
Hanis Syazwani Kamarudin, Mohar Yusof
906 - 915
2 Faktor Penglibatan Usahawan dalam Perusahaan Runcit di Sepang
Muhammad Fazli Razali, Suhaili Alma’amun
916 - 924
3 Small Medium Enterprises (SMEs)’ Harmony Culture in Indonesia
Syanti Dewi, Ishak Ramli
925 - 931
4 A Study on Role of Leadership and Green Technology towards
Malaysian Economy Growth
Selvi Narayanan, Soorianarayanan
932 - 937
xvii
5 Elemen-Elemen Persekitaran IPTA yang Menyumbang Kepada
Pemikiran Keusahawanan Pelajar
Armanurah Mohamad, Norashidah Hashim, Awanis Ku Ishak
938 - 945
6 Amalan Pengurusan Kewangan dalam Kalangan Usahawan PKS
Bumiputera
Anwar Nabi Alam, Halimah Harun
946 - 954
7 Peranan Aktiviti Integrasi Pertanian dalam Meningkatkan Produktiviti
Pekebun Kecil Kelapa Sawit
Nurul Atiqah Shahril, Mohd Adib Ismail, Muhammad Hakimi Mohd
Shafiai
955 - 965
8 Kejayaan Perniagaan dan Pencapaian Maqasid Al-Syariah dalam
Kalangan Usahawan Penerima Pembiayaan atau Geran Usahawan
MARA (GUM): Kajian di Negeri Sembilan
Shahzihan Mohamad @ Mohd Noor, Hairunnizam Wahid
966 - 978
9 Hubungan Antara Latarbelakang Pentadbir Masjid, Pengurusan
Kewangan dan Keaktifan Aktiviti Masjid : Kajian di Hulu Terengganu,
Terengganu
Huzaifah Sulong, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor
979 - 990
10 Perusahaan Sosial dalam Pendidikan: Kajian Terhadap Kompleks
Pendidikan Islam Bangi, Selangor
Zirwatul 'Isyqi Mohd Nazri, Hairunnizam Wahid
991 -
1001
11 Faktor Penentu Kejayaan Perniagaan dalam Kalangan Usahawan Orang
Asli: Kajian Perbandingan Antara Negeri Selangor dan Negeri Sembilan
Mohd Naim Abd Karim, Mohd Fadzli Che Rus, Hairunnizam Wahid
1002 -
1013
12 Keberkesanan Bantuan Geran Bimbingan Usahawan Orang Asli: Kajian
di Negeri Sembilan & Selangor
Mohd Fadzli Che Rus, Mohd Naim Abd Karim, Hairunnizam Wahid
1014 -
1027
13 Challenges to Sustainable Safeguarding Halal Food Raw Materials
Integrity
Mohd Helmi Ali, Norhidayah Suleiman
1028 -
1034
TEMA 7 : EKONOMI KEWANGAN & PERBANKAN
1
The Effect of Oil Price and US Factors Volatility on Metal Market
Volatility
Chan Weng, Zulkefly Abdul Karim, Norlin Khalid
1035 -
1047
xviii
2 Performance of Malaysian General Insurance Industry; From the Firm’s
Perspective
Nisaparma Anestya, Mustazar Mansur, Hazrul Izuan Shahiri
1048 -
1057
3 Prestasi Unit Amanah di Malaysia
Yasmin Azuddin, Hawati Janor, Hairunnizam Wahid
1058 -
1069
4 Perjanjian Perkongsian Trans-Pasifik (TPPA): Peluang dan Cabaran Ke
Atas Syarikat Unit Amanah Dd Malaysia
Sahudin Ma’anam @ Saat, Aisyah Abdul Rahman, Rosmah Mat Isa
1070 -
1081
5 Gelombang Penggabungan dan Pengambilalihan di Dunia dan Malaysia
Ria Amaliena Azamuddin, Mohd Hasimi Yaacob
1082 -
1087
6 The Impact of Bank Competition on Liquidity Risk: Comparison
between Conventional and Islamic Banking in Malaysia
Nur Aqilah Abdul Rahman, Aisyah Abdul Rahman, Nafisah Muhammed
1088 -
1098
7 Penentuan Kadar Faedah di Malaysia Menggunakan Pendekatan
Persamaan Peraturan Taylor
Abdul Karim Mhd Sarif, Norlin Khalid
1099 -
1109
8 Pengaruh Norma Subjektif dan Manfaat Tanggapan Kepada Niat
Melanggan Mikro Kredit: Sikap Sebagai Perantaraan (Mediator)
Muhammad Hakimi Mohd. Shafiai, Salmy Edawati Yaacob, Syahrul
Anuar Ali
1110 -
1123
9 Pembiayaan Kos Rawatan Pesakit Kanser Melalui Dana Sadaqah
Crowdfunding: Kajian Kes di Terengganu
Siti Nur Fatin Atirah Rosli, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor
1124 -
1138
10 Portfolio Returns’ Characteristics in Indonesia During The Global Crisis
Ishak Ramli
1139 -
1148
11 The Functional Expense Reporting Practice Among Non-Profit
Organisations
Noor Raudhiah Abu Bakar, Teh Suhaila Tajuddin, Norlia Abdul Karim,
Ridzwana Mohd Said
1149 -
1158
TEMA 8 : ISU-ISU LAIN DALAM EKONOMI
1
Kesedaran Masyarakat Islam Terhadap Penggunaan e-Fidyah dalam
Urusan Pembayaran Fidyah di MAINJ: Kajian di Muar, Johor
Muhammad Shukri Ab Ghani, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd
Noor
1159 -
1171
xix
2 Pindaan Akta GSA (2002) dan Cadangan Model Pembahagian Harta
Pusaka Tanah Rancangan Felda
Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda,
Mohd Yassin Mohd Yusuf
1172 -
1180
3 Perbelanjaan Kesihatan dan Penuaan Populasi: Analisis Empirik
menggunakan Pendekatan Autoregresi Susulan Teragih
Suhaila Saad, Roziana Baharin
1181 -
1188
4 Multi-Factor Crime Activities in Malaysia: Further Evidence from
Bounds Testing of Level Relationships and Granger Non-Causality
Dullah Mulok, Mori Kogid, Rozilee Asid, Jaratin Lily
1189 -
1198
5 Gelagat Tabungan dan Tahap Pengetahuan Pembeli Rumah Terhadap
Proses Kelayakan Pembiayaan Perumahan: Kajian di Lembah Klang
Eh Run Eh Noi, Hairunnizam Wahid
1199 -
1209
6 The Economic Valuation of Environmental Resources in Malaysia: A
Case Study of Taman Tasik Cempaka in Bandar Baru Bangi
Mohd Syauqi Nazmi, Muhammad Taufiqurrahman Ramli, Nik Nor
Rahimah Nik Ab Rahim
1210 -
1217
7 Prospects, Demand-Supply Mismatch of Green or Sustainable Investing
in Malaysia
Raymond Ling Leh Bin, Aye Aye Khin
1218 -
1226
8 Kajian Impak Pembangunan Semula Tebingan Sungai di Malaysia
Azlina Md. Yassin, Haryati Shafii
1227 -
1234
9 Pembangunan Penunjuk dan Indeks Kualiti Hidup Masyarakat Luar
Bandar untuk Kesejahteraan Hidup dan Kelestarian Alam Sekitar
Haryati Shafii, Azlina Md Yasin, Nursyikin Miskam
1235 -
1245
xx
KATA PENGANTAR / PREFACE
Dengan Nama Allah S.W.T. yang Maha Pengasih lagi Maha Penyayang. Segala Puja
dan puji hanya Bagi-Nya Tuhan sekalian alam. Selawat dan salam buat junjungan
Nabi Muhammad S.A.W., Rasul akhir zaman.
Alhamdulillah, rasa syukur dirafakkan kepada Allah S.W.T. kerana dengan
keizinan-Nya jua Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia dapat
disempurnakan penerbitannya bersempena PERKEM Ke – 12 2017 yang berlangsung
di Universiti Kebangsaan Malaysia dan Hotel Bangi-Putrajaya, Selangor.
Tujuan penerbitan prosiding ini adalah sebagai bahan bacaan dan rujukan
kepada peserta PERKEM Ke – 12 2017 dan juga kepada yang tidak berkesempatan
untuk menghadiri persidangan kali ini. Persidangan ini merupakan acara tahunan
Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan Pengurusan, UKM. Ia memberi ruang
kepada para penyelidik, pembuat dasar dan individu membentangkan hasil
penyelidikan masing-masing dan berbincang mengenai isu semasa berkaitan ekonomi
Malaysia secara khususnya.
Tema PERKEM kali ini adalah ‘Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah
Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik’. Tema ini menyokong
usaha dalam merealisasikan Malaysia sebagai sebuah negara ekonomi berpendapatan
tinggi melangkaui wawasan 2020 dan ke arah TN 2050. Bagi mencapai sasaran
tersebut, perkembangan ekonomi dan transformasi dasar yang digariskan perlu
berlaku secara holistik, keterangkuman kekayaan dan keterangkuman pertumbuhan
tanpa mengabaikan semua golongan sasaran serta transformasi dasar yang bersifat
futuristik yang mengetengahkan peranan belia dan golongan muda sebagai pelapis di
masa akan datang.
Sebanyak 122 kertas kerja telah dikumpulkan dan 105 daripadanya dimuatkan
dalam prosiding ini yang disusun berdasarkan sesi pembentangan dan tema-tema yang
ditentukan. Tema-tema tersebut disusun dalam beberapa tema umum berasaskan
bidang kajian. Ia meliputi i) Ekonomi Islam: Zakat & Wakaf, ii) Perbankan &
Kewangan Islam, iii) Ekonomi Fiskal, Monetari & Antarabangsa, iv) Ekonomi
Pembangunan, v) Ekonomi Buruh & Sumber Manusia, vi) Ekonomi Pengurusan &
Keusahawanan, vii) Ekonomi Kewangan & Perbankan viii) Isu-isu Lain Dalam
Ekonomi. Kepelbagaian tema dan bidang ekonomi yang dibincangkan dapat memberi
peluang yang seluasnya kepada peserta persidangan dan pembaca untuk menatapi
pelbagai hasil penyelidikan dan penemuan baharu. Dapatan ini amat bermanfaat
kepada penggubal dasar dan pengkaji akan datang.
Semoga prosiding ini dapat memberi manfaat kepada negara dan bangsa.
Sekian,terima kasih
PROSIDING PERKEM 12, (2017) 1172 - 1180
ISSN: 2231-962X
Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia ke-12 (PERKEM 12)
"Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik"
Hotel Bangi-Putrajaya, Bandar Baru Bangi, Selangor, 12 - 13 September 2017
Pindaan Akta GSA (2002) dan Cadangan Model Pembahagian Harta Pusaka Tanah
Rancangan Felda Amendment of the GSA Act 2002 and the Proposed a Model of the Estate Distribution of
Felda
NOORIZAN MOHAMED HASNAN1
HAIRUNNIZAM WAHID2
MOHD ZAMRO MUDA3
MOHD YASSIN MOHD YUSUF4
Pusat Pengajian Ekonomi
Fakulti Ekonomi dan Pengurusan
Universiti Kebangsaan Malaysia
ABSTRAK
Perbahasan mengenai masalah pembahagian harta pusaka dalam kalangan peneroka FELDA masih lagi hangat dan
berterusan dibincangkan. Hal ini berpunca sebahagiannya disebabkan oleh Akta Tanah (Kawasan Penempatan
Berkelompok) (GSA) 1960. Walaupun sistem pewarisan di bawah Akta GSA 1960 telah dipinda pada tahun 2002, namun ia
masih belum mampu menyelesaikan sepenuhnya masalah pewarisan harta pusaka dalam kalangan peneroka FELDA. Ini
terbukti dengan wujudnya sejumlah kes tuntutan harta sepencarian di luar mahkamah yang masih lagi belum dapat
diselesaikan. Justeru, kajian ini bertujuan untuk menganalisis beberapa kes tuntutan harta sepencarian di luar mahkamah
yang berkaitan dengan masalah pembahagian harta pusaka dalam kalangan peneroka FELDA selepas pindaan Akta GSA
(2002). Kajian ini juga mencadangkan satu model pembahagian harta pusaka peneroka FELDA. Kajian ini menggunakan
kaedah kualitatif bagi menganalisis beberapa dokumen dan kes yang berkaitan. Hasil kajian mendapati sistem pewarisan
tanah FELDA memberi kesan terhadap beberapa isu ekonomi yang berkaitan dengan tuntutan harta sepencarian. Beberapa
cadangan serta implikasi dasar turut dibincangkan dalam kajian ini.
Kata Kunci: Akta (GSA), Pewarisan harta pusaka, Harta sepencarian, takharuj
ABSTRACT
The debate over the estate distribution problems of FELDA settlers remains heated and ongoing. This is partly due to the
Land (Group Settlement Areas) Act (GSA) 1960. Although inheritance system under GSA Act 1960 was amended in 2002,
but it has yet to fully address the inheritance issues of FELDA settlers. This is proven by a number of jointly acquired
property cases outside court that still has not been solved. Thus, the study aims to analyze several cases of jointly acquired
property which are related to the estate distribution problems of FELDA settlers upon the amendment of the GSA Act (2002).
This study also proposes a model of the estate distribution of FELDA settlers. This study uses qualitative methods to analyze
the relevant documents and cases. The study finds that FELDA land inheritance system have an impact on several economic
issues related to the claims of jointly acquired property. Selected proposals and policy implications are also discussed in
this study.
Keywords: GSA Act, Inheritance, Jointly acquired property, takharuj
PENGENALAN
Sebanyak RM60 bilion jumlah harta yang tidak dituntut oleh waris si mati dari tahun 1950an sehingga kini (Utusan Malaysia
1 Februari 2016). Maklumat ini direkodkan melalui Bahagian Pembahagian Pusaka (BPP) Jabatan Ketua Pengarah Tanah
dan Galian Persekutuan. Masalah ini bukan sahaja berlaku kepada kelompok tertentu sahaja bahkan ia berlaku kepada semua
kelompok masyarakat termasuklah masyarakat FELDA. Namun begitu, bagi tanah rancangan FELDA masalah pembahagian
1 Pelajar Sarjana Ekonomi Islam, FEP, UKM. e-mel: [email protected] 2 Pensyarah Kanan di Pusat Pengajian Ekonomi, FEP, UKM. e-mel: [email protected] 3 Pensyarah Kanan di Jabatan Syariah, Fakulti Pengajian Islam, UKM. e-mel: [email protected] 4 Ketua Bahagian Pengurusan Isu dan Pewarisan, Jabatan Pengurusan Tanah Felda di Ibu Pejabat Felda Kuala Lumpur. e-mel:[email protected]
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke-12 2017 1173
pusaka ini terikat dengan Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) 1960 yang menghalang mereka menggunakan
tanah sesuka hati. Oleh sebab terikat dengan akta ini, pembahagian pusaka tanah FELDA berbeza dengan tanah pusaka biasa.
Persoalannya apakah kesan Akta GSA terhadap sistem pewarisan harta? Di bawah Akta Tanah (Kawasan Penempatan
Berkelompok) 1960, tanah yang terlibat dengan akta ini ialah tanah rancangan FELDA. Isu yang berbangkit daripada akta
ini iaitu peruntukan seksyen 14, Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) 1960 pindaan tahun 2002 yang tidak
membenarkan tanah tersebut dimiliki lebih daripada dua orang penama. Persoalan seterusnya apakah kaedah penyelesaian
yang telah dilakukan oleh pihak FELDA dan sejauh mana ia dapat membantu masalah pewarisan harta masyarakat peneroka
FELDA. Justeru objektif kajian adalah (1) untuk mengenal pasti masalah sosial yang timbul kesan daripada masalah
pembahagian pusaka ini. (2) mengemukakan beberapa kes luar mahkamah yang berkaitan pertikaian pewarisan tanah
FELDA. (3) Mencadangkan satu model beberapa langkah penyelesaian kesan daripada pelaksanaan Akta GSA pindaan tahun
2002.
Latar Belakang Penubuhan FELDA
Pada tanggal 1 Julai 1956, Perdana Menteri Malaysia yang kedua iaitu Allahyarham Tun Abdul Razak Hussien telah
menubuhkan Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA) di bawah Ordinan Kemajuan Tanah 1956 (Land Ordinance
1956). Tujuan utamanya ialah untuk membasmi kemiskinan dengan menempatkan penduduk yang tidak mempunyai tanah
dalam rancangan tanah yang telah dimajukan. Selain itu, penubuhan FELDA juga bertujuan untuk menyalurkan bantuan
kewangan kepada kerajaan negeri, mengambil alih projek kerajaan negeri, membuka tanah-tanah baru dengan terancang dan
memberi tanah kepada mereka yang tidak bertanah (FELDA 1998: 1; Arshad Ayub 1988: 136; Tunku Shamsul Bahrin 1992:
46; Ishak Shari 1992: 225; Nik Hashim Mustapha 1992: 197). Melalui Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok)
1960 yang telah digubal di parlimen, pembangunan tanah-tanah untuk pertanian berskala besar, khususnya bagi tanaman
kekal seperti getah, kelapa sawit dan koko diberi milik secara terancang dan tidak secara ad-hoc sebagaimana yang telah
diamalkan oleh Kanun Tanah Negara (KTN). Akta ini juga secara tidak langsung boleh memberi kesan yang positif dan
negatif ke atas ekuiti generasi FELDA khususnya kesan dari sudut ekonomi. Penilaian kesan positif dan negatif ke atas
ekonomi masyarakat FELDA dibuat berdasarkan Teori Dasar Sosial.
Definisi Harta Pusaka FELDA
Melalui Pekeliling Bil 1/2004, maksud harta pusaka yang dirujuk daripada Jabatan Tanah FELDA adalah harta pusaka
peneroka iaitu mana-mana harta sama ada alih atau tak alih yang dimiliki oleh suami setelah diyakini dan disahkan
kematiannya. Harta alih adalah harta yang boleh dipindahkan iaitu wang ringgit, kenderaan, perabot dan saham. Manakala
harta tak alih ialah harta yang tidak boleh dipindahkan iaitu rumah dan tanah. Maksud harta alih dan tak alih melalui
Pekeliling Bil 1/2004 ini bertepatan dengan konsep yang diterangkan dalam common law. Menurut Jabatan Ketua Pengarah
Tanah dan Galian Persekutuan harta pusaka bermaksud semua harta dan kepentingan si mati yang kematiannya telah
dibuktikan. Harta pusaka kecil pula ialah jumlah nilaian harta yang terdiri daripada harta alih dan tak alih hendaklah tidak
melebihi RM 2,000000.00 (1 September 2009) dan si mati tidak meninggalkan wasiat di bawah Akta Wasiat 1959.
Pembahagian harta pusaka ini dibicarakan di pejabat tanah. Di Malaysia perkara-perkara yang berkaitan dengan pentadbiran
undang-undang pusaka diletakkan di bawah senarai Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan iaitu Senarai 2(1). Bagi
orang-orang Islam undang-undang yang berkaitan pentadbiran harta pusaka ini ialah Akta Harta Pusaka Kecil (Pembahagian)
1955 (Akta 98) dan Akta Probet dan Pentadbiran 1959 (Akta 97). Melalui kedua-dua statut ini, harta pusaka dapat
dikategorikan kepada tiga jenis iaitu Harta Pusaka Besar atau Biasa, Harta Pusaka Terus atau Ringkas dan Harta Pusaka
Kecil. Cara pembahagian ketiga-tiga jenis harta ini tertakluk kepada jumlah nilaian harta pusaka yang ditinggalkan oleh si
mati. Mohd Yassin Mohd Yusuf (2010).
Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) 1960
Pada tahun 1960, parlimen telah meluluskan satu Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) yang telah digubal di
bawah Perkara 76(4) Perlembagaan Persekutuan. Akta ini telah berkuat kuasa pada 30 Mei 1960 dan diguna pakai untuk
negeri-negeri Semenanjung Malaysia sahaja kecuali Pulau Pinang dan Melaka dan kemudiannya telah dipinda untuk
memasukkan kedua-dua negeri ini pada 1 Januari 1966. Tujuan akta ini dipinda supaya ia diseragamkan pelaksanaannya
untuk semua negeri-negeri di Semenanjung Malaysia dari sudut polisi serta kuasa eksekutif yang diberikan kepada Pihak
Berkuasa Negeri. Penggubalan akta ini adalah bermatlamatkan untuk mewujudkan satu penempatan baru yang terancang
dengan menyediakan sumber-sumber ekonomi melalui pembukaan ladang-ladang oleh agensi pelaksana. Pembangunan
terancang ini berdasarkan kepada peraturan dan sekatan-sekatan seperti yang terkandung dalam akta ini untuk menjamin
kawasan-kawasan yang dimajukan mencapai matlamat pembangunan ekonomi yang maksimum dari segi hasil ladang dan
pendapatan peneroka. Bukan itu sahaja, akta ini juga bertujuan untuk membasmi kemiskinan dengan cara mengurniakan
tanah kepada penduduk yang tidak bertanah serta mewujudkan masyarakat yang harmoni dan maju. Akta ini telah mengalami
beberapa kali pindaan melalui beberapa sekatan yang dimasukkan bertujuan untuk disesuaikan dengan perubahan dan
kehendak semasa bagi menjamin pembangunan tanah pertanian dijalankan secara berterusan dengan hasil manfaat yang
memberi keuntungan kepada para peneroka. Antara pindaan-pindaan yang telah dibuat adalah seperti berikut. Khamis Mat
Som (2003):
1174 Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda, Mohd Yassin Mohd Yusuf
i. Pindaan pada tahun 1965 – pindaan ini melibatkan perjanjian antara agensi-agensi pembangunan tanah dengan
pihak Kerajaan Negeri, pengisytiharan kawasan penempatan berkelompok, pembangunan tanah oleh koperasi yang
dikelolakan oleh agensi pembangunan tanah.
ii. Pindaan pada tahun 1982 – pindaan ini melibatkan penyerahan hak penduduk dalam menunggu hak milik dan
penamatan atau pembatalan kawasan-kawasan penempatan berkelompok.
iii. Pindaan tahun 2002 – pindaan ini melibatkan seksyen 12, 14 dan 15 yang membolehkan pegangan desa diberi milik
dan dimiliki bersama tidak melebihi dari dua orang pemilik. Pindaan ini, adalah bertujuan bagi membolehkan isteri,
bekas isteri atau waris kadim peneroka dimasukkan dalam pegangan desa sebagai pegangan bersama atau pemilik
bersama.
Beberapa sekatan telah dimasukkan bertujuan untuk memastikan pembangunan tanah pertanian dijalankan secara berterusan
dengan pengeluaran hasil yang maksimum yang dapat memberi manfaat kepada para peneroka. Antara sekatan-sekatan itu
ialah:
i. Seksyen 14 yang tidak memberi izin Pegangan Desa diberikan kepada lebih daripada dua orang penama yang dikira
sebagai pegangan bersama atau pemilik bersama.
ii. Seksyen 15 yang memperuntukkan bahawa kawasan Pegangan Desa tidak boleh pada bila-bila masa dipecah
bahagian (subdivided or partitioned). Seksyen ini juga tidak membenarkan pegangan desa dipajak sebahagian atau
semuanya.
iii. Seksyen 7(3) yang mengehadkan penggunaan Pegangan Bandar hanya untuk kegunaan perumahan, kegunaan
awam, perdagangan, industri atau kegunaan lain seperti yang diluluskan oleh Kerajaan Negeri.
Tuntutan Harta Sepencarian
Definisi harta sepencarian ialah harta yang diperoleh bersama dalam tempoh perkahwinan antara suami dan isteri, iaitu hasil
daripada sumber dan usaha bersama mereka. Harta sepencarian ini berasal dari adat Melayu yang diiktiraf di bawah hukum
syarak. Harta ini sama ada harta alih (manqul) seperti wang ringgit, peralatan rumah, kenderaan dan sebagainya, atau harta
tak alih (aqar) seperti tanah dan rumah. Seorang suami atau isteri berhak menuntut harta sepencarian iaitu selepas berlaku
penceraian hidup, poligami atau selepas berlaku kematian salah satu pihak.
Dalam isu tanah rancangan FELDA, harta sepencarian ialah:
i. Tanah ladang
ii. Tanah tapak rumah
iii. Rumah
iv. Harta-harta lain yang dibahagikan mengikut ketetapan mahkamah syariah negeri
Takharuj
Perkataan takharuj berasal daripada istilah bahasa Arab Kharaja yang bermakna keluar. Dalam istilah ilmu Faraid, takharuj
ialah penarikan diri daripada menerima bahagian harta pusaka iaitu sama ada sebahagian atau kesemuanya dengan memberi
bahagian itu kepada seseorang atau beberapa orang atau kesemua waris lain secara sukarela atau diberi balasan atau dibayar
ganti rugi daripada harta waris-waris atau diberi sebahagian daripada harta pusaka kepadanya.Wahbah Zuhaili dan
Muhammad Ali Shobuni (2014).
Hukum takharuj adalah harus dan ia ialah sulh yang dituntut oleh Islam seperti firman Allah s.w.t dalam surah an-Nisa’ ayat
129:
Maksudnya: Maka tiadalah salah bagi mereka membuat perdamaian di antara mereka berdua, kerana perdamaian itu lebih
baik.
Hadis nabi s.a.w yang membicarakan tentang takharuj telah diriwayatkan oleh Imam al-Bayhaqi daripada Abu Hurayrah
bahawa nabi s.a.w telah bersabda al-Bayhaqi (1999):
Maksudnya: Sulh itu harus di kalangan orang Islam kecuali sulh dalam menghalalkan yang haram dan mengharamkan yang
halal.
Hadis di atas menerangkan sulh diharuskan di kalangan orang Islam. Takharuj ialah sulh yang digunakan oleh waris-waris
untuk mengeluarkan seorang waris daripada pewarisan dengan menerima imbalan harta.
Kaedah Pembahagian Takharuj
Ada tiga bentuk takharuj yang diamalkan, iaitu al-Khudri (1950):
Pertama: Seorang waris dengan seorang waris lain.
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke-12 2017 1175
Contohnya: Seorang waris menarik diri dengan memberikan bahagiannya kepada seorang waris lain dengan bayaran
RM1000.
Cara pengiraan: Tarikah hendaklah dibahagi semua kepada waris. Bahagian waris yang menarik diri diberikan kepada waris
yang membayar. Dalam masalah ini waris yang menarik diri telah menjual bahagiannya kepada waris yang membayar. Kes
seorang mati meninggalkan seorang anak perempuan dan tiga orang anak lelaki serta 70 ekar tanah. Anak lelaki kedua
bersetuju membayar RM50,000 kepada anak perempuan untuk dia menarik diri daripada pewarisan. Bahagian anak
perempuan 10 ekar manakala 20 ekar untuk setiap seorang anak lelaki. 10 ekar bahagian anak perempuan diberi kepada anak
lelaki kedua menjadikan bahagiannya seorang 30 ekar.
Kedua: Seorang waris dengan waris-waris lain untuk menarik diri daripada pewarisan dengan imbalan bahagian tertentu
daripada tarikah.
Contohnya: Rumah dan haknya dalam harta-harta lain diberikan semuanya kepada waris-waris lain. Rumah itu menjadi
miliknya seorang dan bakinya dibahagi kepada waris-waris lain mengikut faraid seolah-olah waris yang menarik diri tidak
ada. al-Hasari (1992).
Cara pengiraan: Kes seorang mati meninggalkan suami, seorang anak lelaki dan seorang anak perempuan serta sebuah rumah
dan 30 ekar tanah. Suami bersetuju menolak bahagiannya kepada anak-anak dengan pertukaran rumah tersebut untuknya
seorang. Bahagian setiap waris perlu diteliti dahulu. Asal masalah ialah 4; suami menerima 1/4, anak lelaki 2/4 dan anak
perempuan 1/4. Bahagian suami diberi rumah dan digugurkan bahagiannya dari asal masalah menjadikan asal masalah 3;
anak lelaki menerima 20 ekar tanah dan baki 10 ekar untuk anak perempuan.
Ketiga: Waris-waris bersetuju untuk membayar kepada seorang waris yang menarik diri dengan harta lain. Bayaran tersebut
boleh dilakukan secara sama rata di kalangan mereka atau mengikut kadar bahagian mereka dalam pusaka atau mengikut
kadar tertentu yang dipersetujui. Bahagian waris yang menarik diri akan dibahagi sama rata atau mengikut hukum faraid atau
mengikut kadar sumbangan yang diberikan oleh setiap waris. al-Hasari (1992).
KAJIAN LEPAS
Kajian berkaitan isu pembahagian harta pusaka FELDA, tanpa pemahaman yang jelas akan menimbulkan kesangsian di
kalangan para waris yang merasakan seolah-olahnya hak mereka dinafikan undang-undang. Zulkifli Mohamad (2008).
Masalah pembahagian tanah pusaka FELDA tidak selesai berpunca daripada tiada kata sepakat dapat dicapai di kalangan
waris berhubung kaedah perolehan dan bahagian yang diterima masing-masing. Zulkifli Mohamad (2008). Kajian di FELDA
Lurah Bilut, Bentong menyatakan kurangnya pemahaman masyarakat peneroka terhadap pemilikan dan pewarisan tanah
FELDA menyebabkan berlakunya pertelingkahan dalam keluarga berhubung pembahagian tanah pusaka. Zulkifli Mohamad
(2010). Tanah rancangan FELDA mempunyai keunikan yang tersendiri dalam pengurusan harta pusaka berbanding harta
pusaka biasa. Pindaan Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) 1960 yang dijalankan telah memberi kesan kepada
masyarakat FELDA dari sudut hukum faraid dan sosial. Cadangan dan implikasi dasar dalam kajian ini menjadi pemangkin
ke arah memperkemaskan lagi pengurusan harta pusaka peneroka FELDA di seluruh Malaysia. Mohd Yassin Mohd Yusuf
(2010). Terdapat enam kes pengurusan harta pusaka yang masih tertangguh sehingga kini di FELDA Kemahang Tiga
disebabkan oleh pertelingkahan antara waris keluarga si mati. Ahmad Mahir Zanial (2011). Kes pertama iaitu Deraman bin
Mat Hussin (Fail Pusaka 2009) yang telah meninggal dunia pada 15 hari bulan Mac 2009. Sebelum arwah menyertai tanah
rancangan FELDA ini, si mati mempunyai dua orang isteri. Dalam kes ini persetujuan gagal dicapai antara mereka dan anak-
anaknya bahkan isteri pertama enggan bekerjasama di dalam rundingan memilih pengganti tanah pusaka. Di FELDA Jengka
5 Maran isu pembahagian harta pusaka FELDA turut menjadi perbalahan antara generasi kedua masyarakat di sini kerana
ketidakpuasan hati dan sebagainya. Pihak FELDA perlu meningkatkan pemahaman dan pengetahuan berkenaan undang-
undang tanah khususnya kepada generasi kedua. Ahmad Mahir Zanial (2011). Takharuj diharuskan oleh syarak sebagai salah
satu mekanisme penyelesaian pembahagian harta pusaka orang Islam. Wan Najmiah dan Md. Yazid (2013). Kebanyakan
para peneroka memilih pentadbir sebagai mekanisme pembahagian harta pusaka FELDA berbanding pemilikan secara terus
kepada ahli waris yang dipersetujui bersama di kawasan FELDA Taib Andak Kulai Johor. Nasrul Hisyam dan Norazila
(2013). Melalui pendekatan teori dasar sosial Peraturan Akta Tanah Felda (GSA) boleh mengekal dan memperkukuhkan
hubungan kekeluargaan tetapi boleh juga berlaku ketidakharmonian dalam generasi FELDA. Nurulafiza, Sanep dan Hairun
(2014). Sehubungan itu, kajian lanjutan berhubung dengan contoh model pembahagian harta pusaka tanah rancangan FELDA
dilakukan untuk mengisi kelompangan kajian-kajian yang dilakukan sebelum ini.
METODOLOGI
Kajian ini menggunakan reka bentuk kajian secara kualitatif dan kuantitatif. Kajian ini melibatkan pengumpulan data primer
dan sekunder. Data primer ini didapati secara langsung daripada individu yang terlibat untuk mencapai objektif kajian. Data
1176 Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda, Mohd Yassin Mohd Yusuf
primer yang dikumpul menerusi kerja lapangan seramai 300 orang responden yang terdiri daripada peneroka generasi
pertama, generasi kedua dan generasi ketiga di Felda Bukit Kepayang, Felda Palong, Felda Inas Utara dan Felda Chini bagi
mendapatkan maklumat mengenai implikasi sosial dan ekonomi kesan akta GSA menerusi analisis deskriptif dan analisis
faktor menggunakan lima skala Likert; serta data sekunder tentang program pembangunan dasar sosial yang dijalankan oleh
FELDA kepada peneroka.
FELDA Bukit Kepayang terletak dalam daerah Temerloh iaitu hampir 173 kilometer ke barat Kuantan, Pahang.
FELDA ini merupakan tanah rancangan tertua di Gugusan Bera. Dari tahun 1971 hingga tahun 1983, FELDA semakin aktif
melaksanakan rancangan pembangunan tanah di Negeri Sembilan. Daripada jumlah ini sebanyak 30 dilaksanakan di daerah
Jempol, Negeri Sembilan. Manakala penduduk di FELDA Palong adalah berketurunan Melayu, Cina dan India. Penduduk
ini rata-ratanya adalah berasal dari Negeri Sembilan, Melaka, Johor dan Selangor. FELDA Chini terletak dalam daerah
Pekan iaitu 79 kilometer ke barat daya Kuantan, Pahang. Tanah rancangan FELDA mula dimajukan dalam tahun
pembangunan 1973-an dengan kawasan tanaman sawit seluas 2003.39 hektar. Secara keseluruhannya bilangan penduduk
bagi rancangan ini ialah seramai 2,751 orang. FELDA Inas Utara terletak dalam daerah Johor Bahru, Johor iaitu lebih kurang
45 kilometer ke Tenggara Bandar Kulai dan 75 kilometer dari ibu negeri. Di awal tahun 1976, FELDA ini mempunyai
keluasan tanaman kelapa sawit seluas 1073.29 hektar dan mempunyai penduduk seramai 1,981 orang. Seramai 264 buah
keluarga peneroka berketurunan Melayu dan berasal dari Negeri Sembilan mulai ditempatkan pada bulan Julai 1983.
Kajian lapangan temu bual telah dijalankan kepada pihak yang menguruskan pembahagian pusaka tanah rancangan
FELDA bagi mendapatkan gambaran yang sebenar mengenai masalah-masalah tuntutan kes-kes harta sepencarian yang
tertangguh di luar mahkamah. Penulis telah menemu bual Ketua Bahagian Pengurusan Isu dan Pewarisan, Jabatan
Pengurusan Tanah Felda di Ibu Pejabat Felda Kuala Lumpur. Data sekunder pula diperoleh daripada hasil dapatan kajian
yang telah dibuat oleh Nurulafiza et al. (2014).
HASIL KAJIAN
(1) Impak Masalah Akta Tanah 1960 (GSA) Menggugat Hubungan Sosial Institusi Kekeluargaan Generasi FELDA
a) Kesan Kaedah Pewarisan Tanah FELDA
Jadual 1 menunjukkan antara masalah yang kerap berlaku mengikut responden kajian. Kesan utama berlaku ialah perbalahan
dan tuntutan antara adik-beradik di mana sebanyak 66.7 peratus (200 orang) memilih item tersebut. Seterusnya kesan kedua
yang menjadi pilihan responden adalah berlakunya masalah semasa pembahagian hasil FELDA oleh pemegang amanah.
Seramai 27 peratus responden iaitu 81 orang bersetuju memilih kesan tersebut. Selain itu, masalah lain yang berlaku ialah
perbalahan dan tuntutan antara ahli keluarga 14.7 peratus, perbalahan melibatkan keluarga tiri 24.7 peratus dan juga
perbalahan melibatkan harta sepencarian pasangan 19.3 peratus. Oleh itu secara keseluruhannya dapat dilihat pembahagian
tanah FELDA yang terikat kepada Akta GSA 1960 memberi masalah kepada waris terutamanya keluarga si mati.
b) Kesan Perhubungan Keluarga dan Kesan Sosial
Jadual 2 menunjukkan perbezaan min antara generasi masalah keluarga yang timbul kesan daripada kaedah pewarisan tanah
FELDA yang diamalkan. Min responden generasi kedua menyatakan tahap persetujuan yang lebih tinggi berbanding generasi
pertama. Umpamanya masalah putus hubungan, pertelingkahan berpanjangan antara generasi dan pemegang amanah
menafikan hak waris menunjukkan tahap persetujuan yang lebih tinggi pada generasi kedua berbanding generasi pertama.
Seterusnya generasi ketiga setuju dengan semua masalah yang timbul. Secara keseluruhannya, tahap persetujuan generasi
pertama (min= 2.99), generasi kedua (min= 3.24) hingga ke generasi ketiga (min = 3.38) makin meningkat dengan masalah
yang timbul di kalangan keluarga waris. Oleh itu, ini menunjukkan masalah ini semakin serius dan berlarutan merentasi
generasi. Dari sudut kesan sosial pula, menunjukkan perbezaan min antara generasi masalah sosial yang timbul kesan
daripada kaedah pewarisan tanah FELDA yang dijalankan. Min responden daripada generasi kedua (min= 4.41) yang
menunjukkan masalah yang timbul dalam keluarga menyebabkan kesan sosial yang negatif dalam diri. Generasi pertama
bersetuju (min= 3.55) masalah yang berlaku kesan daripada sistem pewarisan tanah FELDA akan merosakkan rasa hormat
hubungan di kalangan waris manakala generasi kedua (min= 3.54) pula menyatakan isu ini menyebabkan masyarakat
terdedah kepada gejala hasad dengki. Min responden generasi ketiga (min= 3.75) pula kuat menyatakan tahap persetujuannya
masalah ini akan menyebabkan kurangnya motivasi untuk memajukan diri di kalangan waris (Lihat Jadual 3).
(2) Kajian Kes-kes Tertangguh di Luar Mahkamah Harta Pusaka Tanah Rancangan FELDA
Kajian ini telah meneliti beberapa kes-kes pengurusan harta pusaka penduduk FELDA. Melalui senarai kes-kes pusaka yang
dirujuk melalui fail kes pusaka pejabat FELDA, didapati terdapat 44,170 kes kematian yang berlaku di FELDA tersebut
dalam lingkungan dari tahun 1960 sehingga 2016. Sebanyak 8,872 kes-kes pengurusan harta pusaka di luar mahkamah yang
tertangguh sehingga kini. Kes Zakaria @ Harun bin Yaacob (Pusaka Kecil 2006) yang juga masih tertangguh akibat masalah
mengumpulkan ahli-ahli waris si mati. Hal ini di mana anak-anak si mati merantau bekerja di luar negeri Kelantan, jadi sukar
bagi mengadakan perbicaraan bagi mendapatkan persetujuan para waris bagi memilih dua pengganti tanah pusaka. Kes ketiga
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke-12 2017 1177
iaitu kes pusaka yang tertangguh kini kerana sikap ahli-ahli waris yang lewat menuntut harta pusaka si mati, iaitu Abdul
Rashid bin Ali (Fail Pusaka 2008). Kes Kamariah binti Muda (Fail Pusaka 2006) yang meninggal dunia pada 3hb Januari
2006. Berlaku perselisihan dan perebutan hak milik tanah di kalangan ahli waris di mana mereka tidak bersepakat untuk
memilih dua orang pengganti bagi menguruskan tanah pusaka si mati menyebabkan kes ini terus tertangguh. Berkaitan dua
kes pusaka yang lain yang masih tertangguh di FELDA Kemahang Tiga sehingga kini ialah Nik Mat bin Ali (Pusaka Kecil
2009) yang meninggal pada 20hb Disember 2008 dan kes Fatimah binti Yaacob (Fail Pusaka 2008) yang telah
menghembuskan nafas terakhir pada 25hb Oktober 2008. Kes tersebut dikatakan masih tertangguh sehingga kini akibat sikap
sambil lewa para ahli waris si mati di dalam memberi kerjasama kepada pihak pengurusan FELDA dan pihak Pejabat Tanah
dan Jajahan Tanah Merah bagi pengurusan harta pusaka si mati. Selain itu, kes yang melibatkan empat orang penama dalam
kes Nayan bin Abu Bakar (Pusaka Kecil 2010) juga masih tertangguh. Ini kerana selepas Akta GSA 1960 dipinda pada tahun
2002 hanya dua orang penama sahaja yang perlu diletakkan dalam borang F tersebut. Kes terakhir iaitu kes Md Isa bin Sabar
(Pusaka Kecil 2010) masih lagi tertangguh kerana terdapat ahli waris yang tidak dapat dikesan.
CADANGAN DAN IMPLIKASI DASAR
Konsep takharuj: Hasil daripada temu bual bersama dengan Ketua Bahagian Pengurusan Isu dan Pewarisan, Jabatan
Pengurusan Tanah Felda Ibu Pejabat Felda Kuala Lumpur, beliau mencadangkan konsep takharuj diguna pakai dan diteliti
semula oleh bahagian pengurusan pewarisan tanah FELDA untuk menangani masalah kes-kes pengurusan harta pusaka yang
tertangguh. Menurut beliau, konsep ini yang paling baik kerana konsep ini apabila dikembangkan, hanya seorang penama
sahaja yang akan mengurus harta tersebut. Melalui tiga kaedah takharuj yang dinyatakan di atas, masalah pengurusan harta
akan dapat diselesaikan dengan baik kerana tiada tuntutan selepas itu.
Yayasan Pemegang Amanah Peneroka: Seperti kita maklum tanah peneroka FELDA bagi harta sepencarian meliputi tanah
ladang, tanah tapak rumah, rumah dan harta-harta lain yang dibahagikan mengikut ketetapan mahkamah syariah negeri. Oleh
itu apabila diwujudkan yayasan pemegang amanah peneroka, isu-isu seperti kes kematian penama sebelum sempat harta
pusaka peneroka yang meninggal dunia diuruskan pembahagiannya kepada ahli waris dapat ditangani dan sebagai alternatif
baru untuk memudahkan proses pembahagian harta pusaka ini dengan lebih berkesan.
Wujudkan Koperasi Satu Keluarga: Apabila koperasi diwujudkan di FELDA ia dapat berkongsi menjalankan aktiviti
perniagaan dalam satu keluarga. Usaha ini mampu meningkatkan ekonomi bagi ahli keluarga yang berpendapatan rendah
dan sederhana. Selain itu perkongsian ini juga turut menjaga kebajikan setiap ahli keluarga dan silaturahim akan dapat
dieratkan lagi. Fungsi dan manfaat koperasi keluarga ini, sedikit sebanyak turut menambahkan lagi program keusahawanan
di setiap sebuah keluarga para peneroka supaya isu tanah tidak ekonomik atau terdapat ahli-ahli waris yang tidak mendapat
tuntutan harta pusaka dapat ditangani dengan berhemah. Koperasi juga digalakkan meneroka bidang IKS iaitu sebagai
pelengkap kepada projek SAWARI dan perusahaan-perusahaan yang berasaskan pertanian. Justeru itu, sistem pengurusan
koperasi perlu dipertingkatkan lagi agar peranannya sebagai institusi peneroka dapat dimajukan. Khamis Mat Som (2003).
Kit Panduan Pengurusan Harta Pusaka Tanah Rancangan FELDA: Melalui analisis kajian-kajian yang lepas serta kes-
kes pengurusan harta pusaka yang tertangguh, didapati terdapat segelintir ahli-ahli waris yang tidak memahami tentang
prosedur-prosedur untuk menguruskan harta pusaka ini. Selain itu berlaku juga kes-kes yang mana bahagian pengurusan
harta pusaka di pejabat tanah atau FELDA yang kurang teliti atau arif berkenaan prosedur yang betul untuk tuntutan harta
pusaka bagi peneroka yang telah meninggal dunia. Masalah ini yang merugikan masyarakat FELDA apabila kes-kes harta
pusaka tertangguh dan tidak dituntut oleh ahli-ahli waris. Sebagai alternatif baru, penulis mencadangkan sebuah kit panduan
khusus pengurusan harta pusaka tanah rancangan FELDA diperkenalkan. Kit panduan ini mengandungi contoh-contoh
borang serta prosedur-prosedur penting yang perlu diikuti oleh ahli-ahli waris semasa menuntut harta pusaka dan juga tugas
serta tanggungjawab yang sewajarnya dilakukan oleh pihak pejabat tanah atau FELDA. Justeru itu, kaedah ini dapat
melancarkan proses pengurusan harta pusaka dapat diselesaikan dengan harmoni dan lancar.
KESIMPULAN
Secara keseluruhannya dapatlah disimpulkan bahawa masalah pembahagian harta pusaka FELDA dapat diselesaikan
sepenuhnya sekiranya semua ahli waris memahami dengan jelas mekanisme pembahagian harta pusaka FELDA secara
terperinci. Selain itu, semua pihak mengambil tanggungjawab dan peranan masing-masing sama ada dari pihak peneroka itu
sendiri, pihak pengurusan FELDA dan juga pihak pejabat tanah atau mana-mana pihak yang terlibat secara langsung mahupun tidak langsung dalam proses menyelesaikan pembahagian harta pusaka. Apa yang perlu diutamakan ialah tindakan
wajar yang perlu dilakukan oleh para peneroka membuat perancangan pewarisan ketika hayatnya supaya ia dapat
menyediakan langkah persediaan awal bagi menyelesaikan pembahagian harta pusaka setelah kematian peneroka. Pihak yang
1178 Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda, Mohd Yassin Mohd Yusuf
berkenaan juga perlu dirujuk untuk mendapatkan penjelasan tentang sesuatu perkara supaya dapat menyelesaikan masalah
yang dihadapi dengan segera. Justeru itu, isu tanah FELDA tidak ekonomik dan kesan negatif yang lain dapat dikurangkan
sekiranya mekanisme-mekanisme yang dicadangkan dapat dilaksanakan.
RUJUKAN
Ahmad Mahir Zanial. 2011. Pengurusan Harta Pusaka di Rancangan Pembangunan Tanah Kawasan-Kawasan Penempatan
Berkelompok: Kajian Kes di Felda Kemahang Tiga, Kelantan Darul Naim. Disertasi Sarjana, Fakulti Pengajian
Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Akta Tanah (Kawasan Penempatan Berkelompok) 1960. (Seksyen 14, 15, 17 & 7(3)).
Chua Yan Piaw. 2009. Buku 5. Statistik Penyelidikan Lanjutan. Ujian Regresi, Analisis Faktor dan Analisis SEM. Malaysia:
McGraw Hill Sdn. Bhd.
Fail Pusaka. 2006. Bil 57 (7/12/09) 1450-3287.Pejabat FELDA Gua Musang.
Fail Kes Pusaka. 2008. Bil 6 (28/2/08) 3287-1-7-1. Pejabat Felda Kemahang Tiga.
Fail Pusaka Kecil. 2008. JKPTG-PK-03-06-0216-2008. Pejabat Felda Kemahang Tiga.
Fail Kes Pusaka. 2009. Bil 57 ( 7/12/09) 1450-3287. Ibu Pejabat Felda Gua Musang.
Fail Kes Pusaka Kecil. 2009. JKPTG-PK-03-0039-2009. Unit Pembahagian Pusaka Kecil, Pejabat Tanah dan Jajahan Tanah
Merah
Fail Kes Pusaka Kecil. 2010. JKPTG-PK-05-07-0202-2010. Pejabat Tanah Daerah Jempol Negeri Sembilan.
Fail Kes Pusaka Kecil. 2010. JKPTG-PK-10-07-0005-2010. Pejabat Daerah dan Tanah Hulu Selangor.
http://www.felda.net.my
Khamis Mat Som. 2003. Akta Tanah Kawasan Penempatan Berkelompok 1960 & Pembangunan Masyarakat Felda; Jurnal
Instun, Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Instun Perak.
Mohd Yassin Mohd Yusuf. 2010. Pentadbiran Harta Pusaka GSA dalam Sistem Pentadbiran. Tesis Sarjana, Universiti
Teknologi Malaysia.
Mohd Yassin Mohd Yusuf. 2017. Isu Pindaan Akta GSA (2002), Kuala Lumpur. Temu bual, 27 April.
Nasrul Hisyam Nor Muhamad, Norazila Mat Hussain. 2013. Pembahagian Harta Pusaka Felda: Perspektif Masyarakat Islam
Felda Taib Andak. Jurnal Teknologi Universiti Teknologi Malaysia.
Nurulafiza Ramli, Sanep Ahmad, Hairunnizam Wahid. 2014. Muktamar Waqf Iqlimi Seminar Wakaf Asean 2014.
Pekeliling KPTG Bil 1/2004.
Pekeliling Jabatan Tanah Felda, Bil 1/2004 Kuala Lumpur.
Utusan Malaysia. 2016. 1 Februari.
Wahbah Zuhaili & Muhammad Ali Shobuni. 2014. Hukum Harta Pusaka dan Ilmu Faraid. Terj. Puteri Maisarah. Penerbit
Pustaka Azhar.
Wan Najmiah Wan Mohamad Ali, Md Yazid Ahmad. 2013. Takharuj dalam Amalan Pembahagian Pusaka Islam. Isu Syariah
dan Undang-undang Siri 19 Jabatan Syariah Fakulti Pengajian Islam Universiti Kebangsaan Malaysia.
Zulkifli Mohamad. 2008. Isu Pusaka Tanah Rancangan FELDA: Kajian Kes Felda Lurah Bilut Bentong Pahang. Dlm.
Konvensyen Kebangsaan Pengurusan Harta Pusaka, Wasiat dan Wakaf. Bangi, 18 & 19 Oktober: Anjuran Jabatan
Syariah, Fakulti Pengajian Malaysia.
Zulkifli Mohamad. 2010. Penyelesaian Isu Harta Pusaka Tanah Rancangan Felda: Kajian Kes Felda Lurah Bilut, Pahang.
Tesis Phd. Jabatan Syariah & Undang-undang Universiti Malaya.
JADUAL 1: Kesan Negatif Perbalahan Harta Pusaka Dalam Kalangan Warga FELDA
Kesan
Ya Tidak Bil Kekerapan % Kekerapan %
1 Perbalahan dan tuntutan antara adik
beradik 200 67 100 33
2 Perbalahan dan tuntutan antara ahli
keluarga (pak cik, mak cik) 44 15 256 85
3 Perbalahan melibatkan keluarga tiri (ibu
tiri, beradik tiri) 74 25 226 75
4 Perbalahan melibatkan harta sepencarian
pasangan 58 19 242 81
5 Masalah pembahagian hasil FELDA oleh
pemegang amanah 81 27 219 73
6. Lain-lain masalah 8 3 292 97 *Sumber: Maklumat Soal Selidik
Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke-12 2017 1179
JADUAL 2: Kesan Negatif Masalah Keluarga Perbalahan Antara Generasi FELDA
Nota: skala yang digunakan : 1 = sangat tidak setuju, 2 = tidak setuju, 3 = sederhana, 4 = setuju, 5 = sangat setuju
*Sumber: Maklumat Soal Selidik
JADUAL 3: Kesan Negatif Kesan Sosial Perbalahan Antara Generasi FELDA
JADUAL 4 : Laporan Kematian Dan Bicarakuasa Kes-kes Tertangguh di Luar Mahkamah Dari Akta GSA 1960 Sehingga
Selepas Pindaan Tahun 2002
Masalah Keluarga
Generasi
Pertama
Generasi
Kedua
Generasi
Ketiga Keseluruhan
Bil Min Min Min Min
1 Putus hubungan keluarga 2.85 3.29 3.38 2.85
2 Masalah wali dikalangan waris 2.84 2.99 3.25 2.84
3 Pertelingkahan berpanjangan antara
generasi 3.16 3.35 3.25 3.16
4 Pemegang amanah menafikan hak
waris yang lain 3.09 3.32 3.63 3.09
Keseluruhan 2.84 2.99 3.25
N= 300 110 182 8
Kesan Sosial
Gen.1 Gen.2 Gen.3 Min Keseluruhan
Bil. Min Min Min
1 Terdedah kepada gejala hasad
dengki 3.4 3.54 3.38 3.48
2 Merosakkan rasa hormat hubungan
dikalangan waris 3.55 3.48 3.63 3.51
3 Generasi kedua kurang
berwawasan/malas 3.06 3.14 3.5 3.12
4 Rumah pusakan didiami oleh
terlalu ramai 2.98 3.15 3.38 3.1
5 Kurang motivasi untuk memajukan
diri dikalangan waris 3.19 3.27 3.75 3.25
Min keseluruhan 3.24 4.15 4.41
N=300 110 182 8 Nota: skala yang digunakan : 1 = sangat tidak setuju, 2 = tidak setuju, 3 = sederhana, 4 = setuju, 5 = sangat setuju
*Sumber: Maklumat Soal Selidik
BIL. BIL. BIL. JUM. SELESAI BIL. PEN MENINGGAL
BIL WILAYAH RANC. PENEROKA KEMATIAN BICARAKUASA DUNIA DAN BELUM
ANTARA WARIS
SELESAI
BICARAKUASA
1 Terengganu 21 7,459 2,845 1,985 860
2 Gua Musang 11 3,114 846 590 147
3 Kuantan 42 15,050 4,459 3,479 492
4 Jengka 37 14,957 6,852 5,732 1,041
5 Mempaga 36 13,117 5,416 4,057 1,349
6 Alor Setar 13 4,042 1,979 1,294 437
7 Trolak 21 7,847 3,846 2,697 1,026
8 Raja Alias 49 16,433 5,428 4,255 1,173
9 Johor Bahru 42 17,552 7,412 5,686 899
10 Segamat 36 11,418 4,839 3,428 1,411
1180 Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda, Mohd Yassin Mohd Yusuf
*Sumber : Bahagian Pengurusan Isu dan Pewarisan, Jabatan Pengurusan Tanah Felda, Ibu Pejabat Felda Kuala Lumpur
RAJAH 1: Cadangan Rajah Pembahagian Pusaka Tanah Rancangan FELDA (GSA) Pindaan Tahun 2002
*Sumber: Hasil Temu Bual Bersama Ketua Bahagian Isu dan Pewarisan Jabatan Pengurusan Tanah Felda Ibu Pejabat
Felda Kuala Lumpur 27 April 2017
11 Sahabat 9 1,647 248 211 37
JUMLAH 317 112,636 44,170 33,414 8,872
Akta Tanah 1960
2 Penama
Ganti nama / penama baru
Pembahagian harta pusaka
ikut faraid
Penama (contoh: balu (isteri yang tidak berkahwin lagi) & anak sulung
Takharuj Jualan kepada salah
seorang waris
Muzakarah Majlis
Fatwa Kebangsaan
1995
Pinjaman daripada
bank, institusi
kewangan
Cagar
1. Seorang waris dengan
waris lain
2. Seorang waris dengan waris-waris
lain untuk dia menarik diri
daripada pewarisan
3. Waris-waris bersetuju untuk membayar kepada
seorang waris yang menarik diri dengan
harta lain