prosiding - ukm.my kerja/artikel hanif 2018.pdf · regarding malaysia's economic development...

i

PROSIDING / PROCEEDINGS OF

PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA

THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE

ISSN: 2231-962X 2018

Editor:

Dr. Hazrul Shahiri

Dr. Mohd Adib Ismail

DITERBITKAN OLEH / PUBLISHED BY

PUSAT PENGAJIAN EKONOMI

FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

DICETAK OLEH / PRINTED BY

PENERBIT UKM


Cetakan Pertama / First Printing 2018

Hak Cipta/ Copyright---Fakulti Ekonomi dan Pengurusan

Universiti Kebangsaan Malaysia

ii

Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk

pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada

dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada

Fakulti Ekonomi dan Pengurusan UKM terlebih dahulu.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any

means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and

retrieval system, without permission in writing from the Faculty of Economics and Management UKM.

Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by

PUSAT PENGAJIAN EKONOMI

FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN UKM

43600 UKM BANGI, Selangor D.E, Malaysia

http://www.ukm.my/fep

e-mel: [email protected]

Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by

PENERBIT UKM


43600 UKM Bangi, Selangor D.E., Malaysia

Perpustakaan Negara Malaysia Data-Pengkatalogan-dalam-Penerbitan

Cataloguing-in-Publications Data

Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke – 13, 2018.

Menggarap Cabaran Revolusi Industri 4.0 Menuju Negara Berpendapatan Tinggi

mailto:[email protected]

LATAR BELAKANG PERKEM / ABOUT PERKEM

Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia (PERKEM) merupakan siri seminar

tahunan anjuran Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan Pengurusan,

Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Persidangan ini menyediakan platform

kepada para penyelidik, pembuat dasar dan mereka yang berminat untuk mengikuti

dan mengetahui perkembangan ekonomi Malaysia secara lebih dekat melalui

pembentangan hasil-hasil penyelidikan yang memberi tumpuan terhadap pelbagai

persoalan berkaitan pertumbuhan, pembangunan ekonomi dan persekitaran

perniagaan. Melalui persidangan ini, selain menambah khazanah ilmu dalam bidang

ekonomi dan perniagaan, dapatan kajian yang dibentangkan dapat dijadikan panduan

dan rujukan kepada mereka yang terlibat dalam menyediakan rancangan-rancangan

pembangunan pada masa hadapan, khususnya yang melibatkan ekonomi Malaysia.

The Malaysian National Economic Conference (PERKEM) is an annual seminar

series organized by School of Economics, Faculty of Economics and Management,

The National University of Malaysia (UKM). This conference provides a platform for

researchers, policy makers and those who are interested to know and keep trail

regarding Malaysia's economic development through the presentation of research

findings that focus on various issues pertaining to economic development, growth and

business environment. Through this conference, apart from adding to the body of

knowledge in economics and business discipline, findings from presented papers are

useful as reference point for those involved in preparing future development plans,

especially with regards to the Malaysian economic.

Prosiding PERKEM dan Jurnal Ekonomi Malaysia

Kertas kerja persidangan akan diterbitkan di dalam prosiding PERKEM.

Kertas kerja juga boleh dipertimbangkan untuk diterbitkan dalam Jurnal Ekonomi

Malaysia. Jurnal Ekonomi Malaysia diterbitkan oleh Penerbit UKM dan diindeks oleh

Scopus.

Conference papers will be published in PERKEM proceedings.

Papers may also be considered for publication in Jurnal Ekonomi Malaysia (the

Malaysian Journal of Economics). Jurnal Ekonomi Malaysia is published by Penerbit

UKM and indexed by Scopus.

http://www.ukm.my/fep/index.php/schools/school-of-economics

http://www.ukm.my/fep/index.php/schools/school-of-economics

http://www.ukm.my/fep/JEM/



iv

KATA PENGANTAR / PREFACE

Alhamdulillah, rasa syukur dirafakkan kepada Allah S.W.T. kerana dengan

keizinan-Nya Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia dapat

disempurnakan penerbitannya bersempena PERKEM Ke – 13 2018 yang berlangsung

di Universiti Kebangsaan Malaysia dan Hotel Bangi-Putrajaya, Selangor.

Tujuan penerbitan prosiding ini adalah sebagai bahan bacaan dan rujukan

kepada peserta PERKEM Ke – 13 2018. Selain itu, ia memberi peluang kepada yang

tidak berkesempatan untuk menghadiri persidangan kali ini untuk sama-sama

mengutip ilmu dari kertas-kertas kerja yang telah dibentangkan. Persidangan ini

merupakan acara tahunan Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan

Pengurusan, UKM. Ia memberi ruang kepada para penyelidik, pembuat dasar dan

individu membentangkan hasil penyelidikan masing-masing dan berbincang

mengenai isu semasa berkaitan ekonomi Malaysia secara khususnya.

Tema PERKEM kali ini adalah ‘Menggarap Cabaran Revolusi Industri 4.0

Menuju Negara Berpendapatan Tinggi’. Tema ini menyokong usaha dalam

merealisasikan Malaysia sebagai sebuah negara ekonomi berpendapatan tinggi dalam

berdepan cabaran revolusi industri 4.0. Bagi mencapai sasaran tersebut,

perkembangan ekonomi dan transformasi dasar yang digariskan perlu berlaku secara

holistik, keterangkuman kekayaan dan keterangkuman pertumbuhan tanpa

mengabaikan semua golongan sasaran serta transformasi dasar yang bersifat futuristik

yang mengetengahkan peranan belia dan golongan muda sebagai pelapis di masa akan

datang.

Sebanyak 80 kertas kerja telah dimuatkan dalam prosiding ini yang disusun

berdasarkan sesi pembentangan dan tema-tema yang ditentukan. Tema-tema tersebut

disusun dalam beberapa tema umum berasaskan bidang kajian. Ia meliputi i) Ekonomi

dan Kewangan Islam, ii) Zakat, Wakaf dan Dana Khalayak, iii) Pembangunan

Kemahiran dan Latihan Sumber Manusia iv) Kelestarian Fiskal dan Kewangan, v)

Integrasi Ekonomi dan Perdagangan Antarabangsa, vi) Ekonomi Pelancongan dan

Alam Sekitar, vii) B40, Kos Sara Hidup dan Kesejahteraan Masyarakat. Kepelbagaian

tema dan bidang ekonomi yang dibincangkan dapat memberi peluang yang seluasnya

kepada peserta persidangan dan pembaca untuk menatapi pelbagai hasil penyelidikan

dan penemuan baharu. Dapatan ini amat bermanfaat kepada penggubal dasar dan

pengkaji akan datang.

Semoga prosiding ini dapat memberi manfaat kepada negara dan bangsa.

Sekian,terima kasih

v

Senarai Penilai / List of Reviewers PERKEM Ke – 13 2018

Abu Hanifah Ayob Mustazar Mansur

Azmafazilah Jauhari Nafisah Mohammed

Azrina Abdullah Al-Hadi Noorasiah Sulaiman

Doris Padmini S. Selvaratnam Norain Mod Asri

Fathin Faizah Said Norlin Khalid

Hairunnizam Wahid Norshamliza Chamhuri

Hazrul Izuan Shahiri Riayati Ahmad

Lai Wei Sieng Roziana Baharin

Liew Chei Siang Siti Hajar Mohd Idris

Mohd Adib Ismail Tamat Sarmidi

Mohd Ali Mohd Noor Zulkefly Abdul Karim

Mohd Nasir Saukani

vi

Prosiding / Proceedings of

PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA

PERKEM KE – 13 2018

THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE

13th PERKEM 2018

26 – 27 September 2018

Hotel Bangi-Putrajaya, SELANGOR, MALAYSIA

ISSN: 2231-962X 2018

PERSIDANGAN / CONFERENCE

Tema utama persidangan pada tahun 2018 ialah “Menggarap Cabaran Revolusi

Industri 4.0 Menuju Negara Berpendapatan Tinggi”.

Perkara yang akan menjadi fokus perbincangan persidangan merangkumi tiga aspek

penting yang menjadi tunjang persidangan kali ini iaitu:

pertumbuhan ekonomi yang holistik,

pertumbuhan inklusif, dan

kelestarian pembangunan.

Bertunjangkan tiga aspek penting tersebut, PERKEM 13 meneruskan kelangsungan

dengan menyediakan platform pertemuan kepada semua pihak termasuk para

penyelidik, pentadbir, pelaksana dasar, pihak swasta dan semua pihak yang berminat

untuk sama-sama berbincang dan berkongsi ilmu dalam memperkukuhkan lagi dasar

dan program pembangunan negara.

The main conference theme in year 2017 is “Sustainable Economic Development:

Towards Holistic, Inclusive and Futuristic Policy Transformation”.

The subject matter that will be the focus of the conference discussions will cover three

important aspects that will be the cornerstone of the conference this time, namely:

holistic economic growth,

inclusive growth, and

development sustainability.

Given these three important aspects, PERKEM 13 continues to provide a platform for

all parties including researchers, administrators, policymakers, the private sector and

all interested parties to collaborate and share knowledge in strengthening national

development policies and programs.

vii

SUB-TEMA / SUB-THEMES

1. Ekonomi dan Kewangan Islam

2. Zakat, Wakaf dan Dana Khalayak

3. Pembangunan Kemahiran dan Latihan Sumber Manusia

4. Kelestarian Fiskal dan Kewangan

5. Integrasi Ekonomi dan Perdagangan Antarabangsa

6. Ekonomi Pelancongan dan Alam Sekitar

7. B40, Kos Sara Hidup dan Kesejahteraan Masyarakat

viii

KANDUNGAN

Kandungan

ix

Prakata

xviii

TEMA 1 : EKONOMI DAN KEWANGAN ISLAM

1

Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Permintaan Produk Halal Secara

Talian

Mathew Anak Ching & Mohd. Ali Mohd. Noor

1 - 13

2 Do Bankruptcy Profiles of Islamic Banks Differ Across Organizational

Structure? Evidence from Malaysia

Nik Nurul Hidayah Nik Zainuddin, S.Shahida, Ahmad Azam

Sulaiman@Mohamad

14 – 27

3 Penglibatan Pekebun Kecil Sawit dalam Perniagaan dan Keusahawanan:

Kajian di Teluk Intan, Perak

Abdullah Azizi Asnari, Hairunnizam Wahid

28 – 42

4 Bitcoin Risks from Shariah Perspective

Safiah Binti Mohamad, Mariani Abd Majid, Nik Abdul Rahim Nik

Abdul Ghani

43 – 53

5 Faktor Penentu Kecekapan dan Produktiviti Firma Pembekal Barangan

Makmal di Malaysia

Zafirah Chek, Mohd Ali Mohd Noor

54 – 60

6 Fintech (Blockchain) dan Pengurusan Zakat di Malaysia

Siti Nabihah Esrati, Shifa Mohd Nor, Mariani Abdul Majid

61 -75

7 Kefahaman Konsep Asas Takaful Terhadap Agen Takaful Di Sekitar

Bangi, Selangor

Nur Syairah Bt Mohamed Haris, Hendon Bt Redzuan

76 – 83

8 Faktor - Faktor Yang Mempengaruhi Permintaan Jongkong Dan Dinar

Emas Dalam Kalangan Masyarakat Islam Di Malaysia

Muhammad Syafiq Ramlan, Mohd Ali Mohd Noor

84 – 89

9 Investment Account Platform (IAP): Opportunities and Challenges

Farah Athiqah Farit, Mariani Abdul Majid, Shifa Mohd Nor

90 – 102

11 Pulangan Pelaburan Dalam Pendidikan Lanjutan Ke Atas

Perkembangan Kerjaya Pegawai Tadbir dan Diplomatik

Jaswan Mulop

111 –122

ix

TEMA 2 : ZAKAT, WAKAF DAN DANA KHALAYAK

1

Persepsi Asnaf Orang Asli Terhadap Agihan Bantuan Zakat Oleh

Lembaga Zakat Selangor (LZS): Kajian Di Perkampungan Orang Asli

Daerah Sepang, Selangor. Norhapizah Ismail, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor

173 - 185

2 Pola Perbelanjaan dan Cadangan Penentuan Haddul Kifayah Mahasiswa

Institusi Pengajian Tinggi: Kajian di Kuala Terengganu, Terengganu

Che Wan Maisarah Che Wan Ismail, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali

Mohd Noor

186 - 199

3 Persepsi dan Tahap Pengetahuan Peserta dan Agen Takaful Terhadap

Pelaksanaan Zakat Takaful:Kajian di Shah Alam, Selangor

Nur Amirah Binti Jaafar, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor

200 - 214

4 Persepsi Golongan Miskin Terhadap Kemiskinan Dan Implikasinya

Dalam Merealisasi Pembangunan Nilai Islam: Kajian Terhadap

Penduduk Miskin Bandar Kota Bharu, Kelantan

Nor Ayuni Mohamad Zulkifli, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd

Noor

215 - 227

5 Pembayaran Zakat Melebihi Kadar Kewajipan Zakat: Kajian Dalam

Kalangan Kakitangan Kerajaan Di Jabatan Agama Islam Melaka,

Melaka

Siti Zulaikha Binti Nasir, Hairunnizam Bin Wahid, Mohd Ali Mohd

Noor

228 –244

6 Persepsi Asnaf Terhadap Tadbir Urus Zakat Serta Peranan Masjid :

Kajian Terhadap Lembaga Zakat Selangor (Lzs) Cyberjaya

Nur Farahanis Abas, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor

245–258

12 Gerbang Pembayaran e-Dagang dalam Segmen Pembayaran P2B

Menurut Perspektif Islam

Muhammad Azim Ismail, Mohd Adib Ismail, Muhammad Hakimi Mohd

Shafiai

123 –134

13 Does Tourism Induce Crime in Malaysia? Questing After Truth

Through Empirical Investigation

Mori Kogid, Dullah Mulok, Jaratin Lily, Rozilee Asid

135 –142

14 Permintaan Terhadap Takaful: Sorotan Literatur

Nuraeni Buwathy, Rubayah Yakob

143 - 152

15 Waqf Based Pension Model: A Conceptual Proposition

Muhammad Ubaidillah Mustaghfirin, Mohd Adib Ismail, Mohd Ali

Mohd Noor

153 –172

x

7 Potensi Aplikasi Teknologi Blockchain Dalam Pengurusan Zakat Di

Negeri Sembilan

Nur Syahirah Binti Mohd Noh, Mohd Ali Mohd Noor, Mohd Shahid Bin

Mohd Noh

259–267

9 Isu Pemilikan Dalam Amalan Pembayaran Zakat Perniagaan: Kajian

Terhadap Institusi Koperasi Di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur

Nasrul Shafiq Ashraf Jaafar, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor

284–294

10 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Keberkesanan Projek Taman Desa

Asnaf Fakir Miskin di Perlis

Nor Jannatul Farhana Mohd Zambri, Mohd. Ali Mohd Noor,

Hairunnizam Wahid

295–305

11 Jangkaan Kepatuhan Membayar Zakat Perniagaan Di Kalangan

Usahawan Di Selangor: Cadangan Menggunakan Peranti Bizzakat

Ahmad Syakir bin Rurol Mukhan, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam

Wahid

306–313

13 Pembangunan Tanah Wakaf Secara Penswastaan : Kajian Terhadap

Projek Menara Imarah Wakaf oleh Majlis Agama Islam Wilayah

Persekutuan

Norliza Md Nuruddin, Hairunnizam Wahid, Aisyah Abdul-Rahman

329 –341

14

15

16

17

18

Persepsi Pesakit terhadap Peranan Dana Zakat Membiayai Kos Rawatan

Perubatan Asnaf: Kajian di Pusat Perubatan Universiti Kebangsaan

Malaysia (PPUKM)

Nur Farahana Saripudin, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor

Pembiayaan Rawatan Pesakit Dialisis Melalui Dana Zakat: Kajian

Terhadap Asnaf Al-Gharimin Perubatan Tajaan Lembaga Zakat

Selangor

Siti Nuriatul Husna Mohd Nashruddin, Hairunnizam Wahid

Peranan Institusi Masjid Dan Pondok Dalam Memberikan Kefahaman

Tentang Fatwa Zakat Pendapatan: Satu Kajian Terhadap Masyarakat Di

Mukim Kenering Dan Gerik, Perak

Muhammad Mustaqim Mohd Tarmizi, Hairunnizam Wahid

Kefahaman dan Kesedaran Membayar Zakat Perniagaan: Kajian

terhadap Peniaga Kecil di Bandar Tun Razak, Kuala Lumpur

Nur Najihah Zilani, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor

Pengaruh Kualiti Hidup Terhadap Pendapatan Fakir Miskin: Kajian kes

Di Raub Pahang

Nur Shahida Samsudin, Mohd Ali Mohd Nor, Hairunnizam Wahid

342 –352

353-365

366-376

377-388

389-398

xi

19

20

21

Peranan Pelaksana Pembantu Tadbir Kewangan Dalam Peningkatan

Kutipan Zakat Pendapatan Melalui Mekanisme Potongan Gaji

Kamarul Azlan Bin Mustaffa, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor

Kesan Kefahaman Fatwa Zakat Pendapatan Terhadap Gelagat

Membayar Zakat Pendapatan: Kajian di Politeknik Ungku Omar Ipoh,

Perak

Mohamed Hanif Mohamed Nor, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd

Nor

Perakaunan untuk Aset Wakaf, Zakat dan Baitulmal oleh Majlis Agama

Islam Negeri di Malaysia: Satu Cadangan Kerangka Kerja Syariah

Hairunnizam Wahid, Mohd Fairus Mohd Salleh, Azlina Ahmad, Norida

Basnan, Azizah Mohd Harun, Ainol Basirah Abdul Wahab

399-410

411-423

424-438

TEMA 3 : PEMBANGUNAN KEMAHIRAN DAN LATIHAN SUMBER MANUSIA

1

Do Technological Change and Human Capital Lead to Economic

Growth? Evidence from Indonesia Mutia Wahyuni, Doris Padmini S. Selvaratnam, Roziana Bahrin

439 - 446

2 Potensi Kebolehpasaran Bakal Siswazah Fakulti Ekonomi Dan

Pengurusan (FEP), UKM

Nur Ain Darol Baha, Mustazar Mansur, Mohd Adib Ismail

447 –459

3 Analisis Hubungan Antara Pekerja Asing Dan Pengangguran Di

Malaysia

Siti Nor Silmi Nordin, Ishak Yussof , Hazrul Izuan Shahiri

460–471

4

Mismatch and Unemployed in Malaysia Labour Market

Rusmawati Said, Salwaty Jamaludin, Normaz Wana Ismail, Ahmad

Zubaidi Baharumshah

472 –484

5 Pengaruh Pusingan Kerja Terhadap Perkembangan Kerjaya Pegawai

Perkhidmatan Tentera Laut Diraja Malaysia

Kamal Azri Husin, Hazrul Shariri, Azrina Abdullah Al-Hadi

485 –496

6 Pusing Ganti Pekerja Kilang Elektrik dan Elektronik (E&E)

di Pulau Pinang

Nur Alia Amalina Zainol Abidin, Abdul Rasyid Kasim, Jacqueline Liza

Fernandez

497 –507

7 Dominasi Buruh Indonesia Dalam Operasi Perladangan Di Felda:

Dekomposisi Gaji Antara Kumpulan Buruh Lain

Ahmad Fitri Hakim Ibrahim, Hazrul Izuan Shahiri , Azrina Abdullah Al-

Hadi

508-521

xii

8 Factor Accumulation vs TFP Growth in Asia: A Panel Cointegration

Analysis

Subramaniam Munusamy, Yogambigai Rajamoorthy, Seena Biju

522-528

9 Kesan Gaji Minimum Ke Atas Produktiviti Buruh: Analisis Antara

Industri

Mohd Khairol Rasit, Noorasiah Sulaiman, Mohd Nasir Saukani

529-543

10 Determining Factors Of Labour Participation In The Agriculture Sector

In Malaysia

L Vani Loganathan, Lai Wei Sieng, Ishak Yusoff

544-553

TEMA 4 : KELESTARIAN FISKAL DAN KEWANGAN

1

Determinants of Capital Expenditure (CAPEX) in Malaysian Palm Oil

Industries: Panel Data Analysis

Afza Asyura Mohd Hisham, Zulkefly Abdul Karim, Norlin Khalid

554-565

2 Fiscal Discipline In The ASEAN-3: New Evidence From Nonlinear

ARDL Approach

Lee Chee Loong, Riayati Ahmad, Norlin Khalid, Zulkefly Abdul Karim

566 –588

3 Pengurusan Kewangan Efektif Tadika

Izad Firdaus Yaakob, Aisyah Abdul Rahman, Syajarul Imna Mohd Amin

589 - 602

4 Penilaian Prestasi Perbankan Islam Melalui Pendekatan Analisis Camel

Ahmad Azam Sulaiman @ Mohamad, Nur Syakirah Mustapha Kamal,

Wardah Al-Hamra Kamaruzaman

603 –614

5

The Fiscal Policy Reaction Function in Malaysia: The Asymmetric

Impact of Debt and Output Gap to Primary Balance

Wan Farisan Wan Sulaiman, Zulkefly Abd. Karim, Norlin Khalid,

Riayati Ahmad

615 - 625

6 Impak Skim Subsidi Terhadap Pengeluaran Padi Di Kawasan Muda:

Pendekatan ARDL

Zulkifli Abdul Rahim, Nor Asmat Ismail

626 –634

7 Personal Bankruptcy and Household Consumption Patterns in Malaysia

Toh Siaw Mien, Rusmawati Said

635 –652

8 Factors Affecting Microcredit Quality In Malaysia

Thilagarani Selvaraj, Zulkefly Abdul Rahim, Aisyah Abdul-Rahman,

Norshamliza Chamburi

653 –660

9 The Government Revenue and Expenditure Causal Nexus: A Bootstrap

Rolling Window Approach

Riayati Ahmad, Norlin Khalid

661 –672

xiii

TEMA 5 : INTEGRASI EKONOMI DAN PERDAGANGAN ANTARABANGSA

1 Indeks Keterangkuman Kewangan: Kaedah Bukan-Parametrik Dan

Parametrik

Rosmah Nizam, Zulkefly Abdul Karim, Tamat Sarmidi, Aisyah Abd

Rahman

673 –685

2 Kejayaan Dan Kegagalan Francais Malaysia Di Pasaran Antarabangsa

Noor Diyanti Adzhari, Mohd Hizam Hanafiah, Noorasiah Sulaiman

686 –699

3 Determinants Of Online Shoppping Behaviour Among Generation Y

Towards Taobao

Annie Yong Ing Ing, Nuraishah binti Raimee, Wong Teck Keong,

Mahendra Kumar a/l Chelliah, Jeya Santhini a/p Appannan, Chan Kar

Wai, Lee Wan Joey

700 –707

4 Driving Forces for SMEs in Thriving the Digital Economy in Malaysia

Raymond Ling Leh Bin, Aye Aye Khin, Yogambigai a/p Rajamoorthy ,

Goh Yann Ling

708 - 714

5 Customs Tax And Its Role In Iraq Budget

Ahmed Kadhum Jawad Al-Sultani, Tamat Sarmidi, Junaidah Hasan

715- 725

6 Impact of the Global Financial Crisis on Foreign Direct Investment in

Malaysia

Mustafa Ibrahim, Lai Wei Sien, Harul Izwan

726– 735

7 Kesan Upah Minimum ke atas Guna Tenaga dan Harga Pengguna:

Peranan Pengubahsuaian Produktiviti Buruh dan Jam Bekerja

Nur Hazwani Jamaluddin, Chung-Khain Wye, Tamat Sarmidi

736 –753

8 Produk Negara Thailand sebagai Jualan Utama di Sempadan:

Satu Tinjauan di Arked Niaga Padang Besar, Perlis

Siti Noridayu Abd. Nasir

754 –760

TEMA 6 : EKONOMI PELANCONGAN DAN ALAM SEKITAR

1

Persepsi Masyarakat Terhadap Status Hotel Patuh Shariah Berdasarkan

Piawaian Malaysia: Satu Kajian Di Hotel Tenera Bangi, Selangor

Abdul Rahman Hamzah, Hairunnizam Wahid

761 –774

2 Malaysia Sebagai Negara Oic Dalam Industri Pelancongan Islam : Satu

Kajian Empirikal

Muhammad Aminuddin Abdul Majid, Norlin Khalid

775– 789

xiv

TEMA 7 : B40, KOS SARA HIDUP DAN KESEJAHTERAAN MASYARAKAT

1

Assessing On The Impact Of Higher Housing Price On Fertility

Wang Li Wong, Chin Lee, Kelly Kai Seng Wong

790– 801

2 An Analysis On Income Distribution Among Household In Malaysia

Using Multilevel Modelling

Imee Shahnaz Mohd Bashah, Noorasiah Sulaiman, Mohd Nasir Mohd

Saukani

802- 814

3 Kemudahan Asas Peralatan Rumah Dalam Kalangan Isirumah Fakir

Dan Miskin: Kajian Di Selangor

Siti Nasibah Md Nor, Hairunnizam Wahid

815– 828

4 Persepsi Pelajar Fakulti FEP Terhadap Perkhidmatan Bas UKM”

Wan Nuur Wan Mansor, Norain Binti Mod Asri, Norshamliza Binti

Chamhuri

829 – 842

5 Faktor-Faktor Budaya Dan Sosial Ke Atas Perbelanjaan Belia Melayu

Bandar

Nur Jannah Bukhari, Kim Keum Hyun, Aida Idris

843 – 853

6 Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Jumlah Pinjaman Isi Rumah Di

Malaysia

Fatin Syarmimi Hasan, Norlin Khalid

854 – 866

7 Perkhidmatan Berasaskan Teknologi Kewangan (Fintech): Kajian Ke

Atas Skim Simpanan Pendidikan Nasional (SSPN-I Plus)

Siti Madiah Binti Salim, Rubayah Yakob, Mohd Hafizuddin Syah B.A.M

867 – 883

8 Analisis Tahap Pengetahuan Golongan Isi Rumah B40 Terhadap

Perlindungan Takaful Mikro

Suriadi Uddin, Hafizuddin-Syah, B.A.M1, Rubayah Yakob

884 – 898

9 Kesan Upah Minimum Ke Atas Guna Tenaga Dan Harga Pengguna:

Peranan Pengubahsuaian Produktiviti Buruh Dan Jam Bekerja

Nur Hazwani Jamaluddin, Chung-Khain Wye , Tamat Sarmidi

899 – 917

10 Cabaran Penyediaan Rumah Mampu Milik Oleh Koperasi

Di Malaysia

Mohd. Nusi Abdul Rahman, Shahida Shahimi, Mohd. Adib Ismail

918-927

Prosiding PERKEM Ke 13 (2018)

ISSN: 2231-962X

408

Kesan Kefahaman Fatwa Zakat Pendapatan Terhadap Gelagat Membayar Zakat

Pendapatan: Kajian di Politeknik Ungku Omar Ipoh, Perak

MOHAMED HANIF MOHAMED NOR


HAIRUNNIZAM WAHID


MOHD ALI MOHD NOOR


ABSTRAK

Malaysia merupakan sebuah negara Islam yang menitikberatkan pembayaran zakat pendapatan penggajian. Fatwa

Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan bertarikh 22 Jun 1997 telah bersetuju bahawa zakat ke atas

pendapatan penggajian adalah wajib ke atas orang Islam yang layak mengeluarkan zakat (Jabatan Kemajuan Islam

Malaysia). Namun demikian, pada 16 Februari 2004, Jabatan Mufti Negeri Perak pula telah mengeluarkan fatwa yang

tidak mewajibkan pembayaran zakat pendapatan penggajian. Negeri Perak merupakan satu-satunya negeri di Malaysia

yang tidak mewajibkan pembayaran zakat pendapatan penggajian. Namun begitu, jumlah kutipan zakat pendapatan di

negeri Perak terus meningkat dari tahun ke tahun. Persoalannya mengapakah masyarakat Islam di Perak masih terus

membayar zakat pendapatan sedangkan terdapat fatwa yang tidak mewajibkan pembayaran zakat pendapatan. Justeru itu,

kajian ini bertujuan mengenal pasti sejauhmana wujud perkaitan antara kefahaman fatwa tersebut dengan gelagat

pembayaran zakat pendapatan di negeri Perak. Sampel kajian ini adalah dalam kalangan kakitangan Politeknik Ungku

Omar, Ipoh, Perak dan seramai 228 orang responden telah ditemubual menggunakan teknik pensampelan secara rawak.

Data dianalisis menggunakan model regresi logistik bagi menguji kebarangkalian beberapa pemboleh ubah yang

dijangkakan mempengaruhi pembayaran zakat pendapatan seperti kefahaman fawa zakat penggajian, insentif rebat cukai,

kecekapan agihan zakat dan sebagainya. Hasil kajian menunjukkan bahawa majoriti responden telah mendengar dan

memahami fatwa zakat penggajian namun mereka tetap meneruskan membayar zakat pendapatan disebabkan oleh

pelbagai faktor termasuklah faktor rebat cukai pendapatan dan kepercayaan kepada sistem agihan zakat yang cekap dan

efisien serta inginkan fadilat membayar zakat. Malahan, berdasarkan pengalaman Majlis Agama Islam Dan Adat Melayu

Perak (MAIPk) dan dapatan kajian, jumlah kutipan zakat pendapatan terus meningkat setiap tahun di negeri Perak

terutama di Politeknik Ungku Omar dan wujud kecenderungan pembayar zakat membayar zakat pendapatan melebihi

kadar kewajipan zakat. Beberapa cadangan dan implikasi dasar turut dibincangkan dalam kajian ini.

Katakunci: Fatwa Zakat Pendapatan

ABSTRACT

Malaysia is an Islamic country which emphasizes the payment of zakat income payroll. Fatwa Muzakarah National

Council of Fatwa Committee dated 22 June 1997 have agreed that zakat on employment income is mandatory on Muslims

eligible alms (Department of Islamic Development Malaysia). However, on 16 February 2004, Perak Mufti Department

had issued a fatwa which does not require the payment of zakat income employment. Perak is the only Malaysian state that

does not require the payment of zakat income employment. However, the amount of zakat collection in Perak State income

continued to increase from year to year. The question is why the Muslim community in Silver continues to pay the zakat on

income while there is a fatwa which does not require the payment of zakat income. Therefore, this study aimed to identify

on how far the existing association between understanding the fatwa the act to pay zakat in Perak. The sample of this

study are taken among the staff of the Polytechnic Ungku Omar, Ipoh, Perak and a total of 228 respondents were interviewed using a random sampling technique. Data analyzed using logistic regression models to test the probability of

some expected variables affecting income as zakat fatwa understanding of employment, tax rebate incentives, and

efficiency of distribution of zakat and so on. The results show that the majority of respondents have heard and understood

the fatwa zakat employment but they still continue to pay zakat income caused by various factors including income tax

rebate factors and faith zakat distribution system that is efficient and would expect fadilat pay zakat. In fact, based on the

experience of the Islamic religious Council and Malay custom Silver (MAIPk) and findings, the amount of zakat proceeds

income continued to increase every year in the State of Perak particularly in Politeknik Ungku Omar and zakat payers pay

Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke 13

409

zakat tendency of income exceeding the obligation of zakat. A few suggestions and implications of policies are also

discussed in this study.

Keywords: Zakat Fatwa Income

PENGENALAN

Zakat pendapatan ialah zakat yang dikenakan ke atas semua jenis sumber pendapatan, hasil upah yang diperolehi daripada

perkhidmatan, pekerjaan, aktiviti yang menghasilkan pendapatan bagi seseorang muslim. Zakat pendapatan adalah satu

kewajipan bagi orang Islam yang kaya di Malaysia untuk membayar zakat bagi memastikan matlamat jaminan sosial umat

Islam di Malaysia dapat dipertingkatkan. Kewajipan pembayaran zakat mempunyai pelbagai objektif sosio-ekonomi yang

positif bukan sahaja kepada penerima zakat bahkan kepada pembayar zakat dan masyarakat keseluruhannya. Zakat

pendapatan juga dilihat sebagai sumber baru yang sangat baik untuk dibangunkan dengan jumlah pembayar zakat yang

ramai di setiap negeri (Hairunnizam, Sanep & Mohd Ali, 2005). Sumbangan zakat pendapatan dilihat amat berpotensi

meningkatkan jumlah kutipan zakat di setiap negeri bagi memastikan pengagihan zakat mampu berjalan dengan lebih

kemas untuk menjamin keadilan sosial masyarakat (Hairunnizam, Sanep & Mohd Ali, 2007). Walaupun fatwa wajib zakat

ke atas pendapatan telah lama diwartakan, namun masih ramai individu Muslim yang layak tidak membayar zakat atau

tidak patuh kepada fatwa wajib zakat gaji ini (Zainol Bidin, & Kamil Md Idris, 2009). Hikmah disebalik amalan ibadah ini

merupakan rahmat Allah SWT yang tidak ternilai. Ia merupakan langkah awal yang sepatutnya ditangani dengan baik

untuk menuju satu sistem ekonomi Islam yang sempurna. Firman Allah SWT dalam surah At-Taubah ayat 103:

“Ambillah zakat dari sebahagian harta mereka, dengan zakat itu kamu membersihkan dan mensucikan

mereka dan berdoalah untuk mereka. Sesungguhnya doa kamu itu (menjadi) ketenteraman jiwa bagi mereka.

Dan Allah maha mendengar lagi maha mengetahui”.

(Surah At-Taubah : ayat 103)

Di Malaysia zakat pendapatan mula diperkatakan pada akhir tahun 1970an. Sehingga ke awal 1990an konsepnya telah

mula diterima dan mula dilaksanakan di Malaysia. Definisi Fatwa pada sudut bahasa diambil daripada kalimah afta-ifta'an

yang memberi maksud menjelas dan menghuraikan hukum permasalahan. Dengan itu Fatwa Muzakarah Jawatankuasa

Fatwa Majlis Kebangsaan bertarikh 22 Jun 1997 bersetuju bahawa zakat ke atas pendapatan penggajian adalah wajib bagi

orang yang layak mengeluarkan zakat12

. Jadual 1 menunjukkan tahun zakat pendapatan telah difatwakan bagi negeri di

Malaysia. Berdasarkan jadual tersebut, menunjukkan kebanyakkan negeri telah menfatwakan zakat pendapatan. Negeri

Kedah merupakan negeri yang terawal yang mewartakan wajib zakat gaji iaitu pada 19 April 1986. Seterusnya bagi negeri

Selangor, Pahang dan Pulau Pinang yang mula difatwakan bermula tahun 2001. Namun begitu, Jawatankuasa fatwa negeri

Perak tidak memfatwakan zakat pendapatan adalah wajib. Ini adalah selaras dengan keputusan jawatankuasa fatwa negeri

Perak yang telah bermesyuarat pada 16 Februari 2004 mengatakan:

“Gaji atau pendapatan termasuk dalam kategori yang wajib zakat apabila cukup nisab dan haul kerana

haul itu adalah merupakan syarat yang diittifaqkan oleh Jumhurul Ulama dalam mazhab yang empat.

Syarat ini tidak berlaku pada gaji atau pendapatan maka gaji atau pendapatan tidak wajib zakat”

Walaupun negeri Perak yang merupakan satu-satunya negeri di Malaysia yang tidak mewajibkan pembayaran zakat

pendapatan, namun jumlah kutipan zakat pendapatan sentiasa meningkat setiap tahun. Berdasarkan Jadual 2, statistik

kutipan zakat pendapatan melalui MAIPk di Negeri Perak menunjukkan berlaku peningkatan dalam jumlah pembayar

zakat dari tahun 2014 hingga tahun 2017. Pada tahun 2014 adalah seramai 17,513 orang telah membayar zakat pendapatan

telah meningkat berbanding pada tahun 2017 adalah seramai 26,659 orang. Jumlah peningkatan tersebut adalah sebanyak 52 peratus. Manakala jumlah kutipan zakat pendapatan terus mengalami peningkatan iaitu RM 23.13 juta kepada RM

36.15 juta dan peningkatan ini adalah sebanyak 56 peratus.

Persoalannya ialah mengapakah jumlah kutipan zakat di negeri Perak terus meningkat sedangkan fatwa zakat

pendapatan adalah tidak wajib di negeri tersebut. Apakah faktor yang mempengaruhi kepatuhan pembayar zakat

membayar zakat pendapatan kepada pihak berwajib. Adakah wujud hubungan antara kecenderungan membayar zakat

pendapatan dan kefahaman terhadap fatwa zakat. Adakah wujud persepsi yang berbeza dalam kalangan masyarakat Islam

terhadap pengurusan cukai dan zakat. Justeru, bagi menjawab persoalan ini, kajian ini akan mengkaji gelagat pembayaran

zakat pendapatan dalam kalangan kakitangan Politeknik Ungku Omar (PUO) di Ipoh, Perak. Politeknik ini merupakan

salah satu institusi pendidikan awam yang terbesar, Politeknik terawal dan diberi taraf Politeknik Premier dalam kalangan

Politeknik di Malaysia. Majlis Agama Islam & Adat Melayu Perak (MAIPk) telah melantik pihak politeknik sebagai wakil

12

PPZ MAIWP,’Fatwa Zakat’ http://www.zakat.com.my/info-zakat/fatwa-zakat/#1480300641301-f64ba14a-69e1. Dicapai pada 13 Julai 2018

http://www.zakat.com.my/info-zakat/fatwa-zakat/#1480300641301-f64ba14a-69e1


410

MAIPk dalam pengurusan pengutipan wang zakat dikalangan kakitangan Politeknik. Politeknik ini juga berhampiran

dengan MAIPk. Berdasarkan Jadual 3, jumlah dan kutipan zakat pendapatan di PUO menunjukkan peningkatan dalam

jumlah pembayar zakat dari tahun 2014 hingga tahun 2017. Pada tahun 2014 adalah seramai 194 orang berbanding tahun

2017 iaitu seramai 239 orang. Jumlah peningkatan adalah sebanyak 23 peratus. Manakala jumlah bayaran zakat meningkat

dari RM165,405 kepada RM275,693 dan peningkatan ini adalah sebanyak 66 peratus.

Justeru objektif kajian ini adalah seperti berikut; (1) mengkaji hubungan antara kecenderungan membayar zakat

pendapatan dan kefahaman individu terhadap fatwa zakat pendapatan. (2) membandingkan persepsi masyarakat Islam

terhadap sistem kutipan serta agihan dalam pengurusan cukai dan zakat. (3) Kajian ini juga akan menganalisis faktor

penentu yang berkemungkinan mempengaruhi peningkatan kutipan jumlah zakat pendapatan di PUO. Faktor tersebut

termasuklah faktor pendapatan, bidang pendidikan, pengetahuan agama, persekitaran & cukai, kempen MAIPk &

pengaruh rakan, rebat cukai pendapatan, kelebihan sistem zakat, kelebihan sistem cukai, agihan zakat, agihan cukai,

kefahaman fatwa. Faktor ini dipilih berdasarkan kepada beberapa kajian lepas yang telah menguji faktor ini (Hairunnizam,

Sanep & Mohd Ali, 2007; Nur Barizah & Hafiz Majdi, 2010: Nur Azura, Norazlina & Nor Fadzlin, 2005: Adibah & Joni

Tamkin, 2014: Abdul Hamid, 1998; Abdullah Khairi & Hairunnizam, 2017 : Kamil, 2002: Mujaini, 1995: Muhammad

Ikhlas, Luqman, Mohd Farhan &Mohamad Zaim, 2017).

KAJIAN LEPAS

Pembayaran zakat merujuk kepada perbuatan mengeluarkan zakat itu sendiri iaitu menunaikan hak yang wajib terhadap

harta. Ia juga digunakan untuk menunjukkan kepada sebahagian harta yang telah ditetapkan yang difardhukan oleh Allah

S.W.T. sebagai satu hak kepada orang-orang fakir. Zakat juga dinamakan sebagai sedekah kerana ia menunjukkan kepada

sifat benar seorang hamba dalam melakukan ubudiyyah dan mentaati perintah Allah S.W.T. Menurut Muzakarah

Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan di Malaysia telah menetapkan bahawa zakat pendapatan adalah wajib ditunaikan

melalui pewartaan fatwa pada tahun 1997. Terkecuali negeri Perak sahaja pada tahun 2004 telah mewartakan bahawa

zakat pendapatan adalah tidak wajib dikutip. Perbezaan kekhilafan ini dilihat turut membantu dalam merancakkan lagi

kutipan zakat di Malaysia termasuk di negeri Perak itu sendiri. Konflik tentang zakat pendapatan ini turut dikaji oleh

Muhammad Ikhlas, Luqman, Mohd Farhan dan Mohamad Zaim (2017).

Kajian Hairunnizam, Sanep & Mohd Ali (2007) telah mengkaji faktor-faktor yang signifikan mempengaruhi

kesedaran masyarakat untuk membayar zakat menggunakan analisis logistik. Antara faktor yang penting ditemui dalam

hasil kajian mereka ialah umur, taraf perkahwinan, pendapatan dan juga mekanisme pembayaran zakat. Kajian oleh Mohd

Ali, Hairunnizam dan Nor Ghani (2004) pula menunjukkan peratusan pembayaran zakat adalah kecil dalam kakitangan

profesional. Antara faktor yang dikenal pasti ialah pengetahuan dan kurangnya penguatkuasaan. Nur Barizah dan Hafiz

Majdi (2010) melibatkan kakitangan profesional di UIAM serta Nur Azura, Norazlina dan Nor Fadzlin (2005) di UUM

turut berkongsi faktor yang sama. Dalam menangani isu ini, Kamil Md. Idris (2006) menyatakan keperluan untuk

melaksanakan penguatkuasaan yang lebih tegas bertujuan meningkatkan komitmen individu berkelayakan untuk

mengetahui tanggungjawab dan menunaikan zakat yang telah diperintahkan oleh Allah. Selain daripada itu, faktor

kecekapan institusi dalam membuat kutipan dan agihan turut didapati signifikan untuk menarik keyakinan pembayaran

zakat melalui institusi formal oleh Hairunnizam & Sanep (2004). Hasil kajian yang dilakukan oleh Nur Liyana ‘Aqilah dan

Mohd Ali (2017) di Kolej Universiti Islam Pahang Sultan Ahmad Shah (KUIPSAS) mendapati tahap pendidikan seseorang

itu mencerminkan pengetahuan dan keterbukaan dalam bidang ilmu agama seseorang dalam mentaati kefardhuan

membayar zakat pendapatan adalah tinggi.

Walaupun zakat hasil penggajian dianggap harta iktilaf tetapi ia masih dikategorikan sebagai wajib berzakat ke

atasnya berdasarkan fatwa di negeri masing-masing. Kajian oleh Norlela dan Hairunnizam (2014) melihat wujud

kekhilafan berkaitan hukum pembayaran zakat pendapatan dimana terdapat sesetengah negeri di Malaysia mewajibkan dan

ada yang tidak mewajibkan. Pelaksanaan hukum pembayaran zakat oleh Fatwa Kebangsaan dilihat berbeza pendapat

dengan Mufti dan Jawatankuasa Syariah Negeri Perak yang memutuskan bahawa:

“Bahawa gaji atau pendapatan termasuk dalam kategori yang wajib zakat apabila cukup nisab dan haul itu

adalah merupakan syarat yang diittifaqkan oleh Jumhur Ulama dalam mazhab yang empat. Syarat ini tidak

berlaku pada gaji atau pendapatan maka gaji atau pendapatan tidak wajib zakat.”

Oleh itu, tidak melunaskan zakat penggajian adalah dianggap sebagai individu yang tidak taat dalam melakukan ibadatnya

(Hairunnizam, Sanep & Mohd Ali, 2007). Justeru tindakan ini melambangkan ketidaktaatan pada agama serta tingkat

keimanan yang kurang di dalam diri individu tersebut (Aidit, 1998).

Manakala Mohd Faisol et. al. (2005) pula melihat pelaksanaan e-zakat dapat meningkatkan lagi jaringan

komunikasi dalam penyampaian maklumat dan perkhidmatan iaitu melalui meningkatkan penyertaan rakyat dalam zakat,

meningkatkan ketelusan organisasi, integriti, akauntabiliti dan meluaskan rangkaian global organisasi zakat di seluruh


411

rantau ini dan seluruh negara-negara di seluruh dunia. Rumusnya belum ada kajian yang mengkaji aspek gelagat pembayar

zakat pendapatan di negeri Perak.

METODOLOGI KAJIAN

KAEDAH PENSAMPELAN

Kajian ini menggunakan kaedah pensampelan secara rawak berstruktur dengan menggunakan soal selidik yang dirangka

untuk menjawab persoalan kajian. Data diperoleh melalui soal selidik yang diedarkan secara manual bermula dari 30 Mac

2018 sehingga 16 April 2018 dengan tertumpu kepada individu Islam yang berkhidmat di Politeknik Ungku Omar (PUO)

Ipoh, Perak yang terdiri daripada kakitangan akademik dan bukan akademik. Mereka meliputi daripada Unit Pentadbiran,

Unit Perpustakaan, Unit Kewangan, Jabatan Hal Ehwal Pelajar, Jabatan Matematik, Sains dan Komputer, Jabatan

Pengajian Am, Jabatan Perdagangan, Jabatan Kejuruteraan Awam, Jabatan Kejuruteraan Mekanikal, Jabatan Kejuruteraan

Elektrik dan Jabatan Kejuruteraan Perkapalan. Jumlah kakitangan Islam di Politeknik Ungku Omar(PUO) adalah seramai

550 orang. Sebanyak 500 soal selidik telah diedarkan dan hanya 228 soal selidik diterima dan sesuai untuk dianalisis

menjadi responden kajian. Jumlah 228 sampel adalah bersesuaian mengikut Robert V.Krejcie & Daryle W.Morgan (1970)

untuk mendapatkan keputusan yang baik.

KAEDAH ANALISIS DATA

Data dianalisis menggunakan model regresi logistik bagi menguji kebarangkalian beberapa pemboleh ubah untuk

mencapai objektif kajian. Analisis regresi digunakan dalam kajian ini dalam menganalisis data berkaitan dengan

kebarangkalian. Model logit binomial sesuai digunakan memandangkan pembolehubah bersandar berbentuk dikotomus

sekaligus dapat menguji kesan terhadap tujuh pembolehubah yang berbentuk dami(Gujarati 2003). Model yang

dianggarkan dalam regresi logistik adalah seperti berikut:

Pi = E( Y = 1/X ) = 1/ ( 1+ e

-z

) (1)

Di mana Pi adalah kebarangkalian bagi responden yang membayar zakat pendapatan iaitu Y=1 dan Y=0 bagi responden

yang tidak membayar zakat pendapatan. Kajian ini akan mengadaptasikan model daripada kajian oleh Sanep dan

Hairunnizam (2004). Dengan ini berpandukan persamaan (2) model khusus yang akan dianggarkan dalam kajian ini ialah:

L = In (P

i / ( 1-P

i ) = β

0 + β

1 X

1 + β

2 X

2 + β

3 X

3 + β

4 X

4 + β

5 X

5 + β

6 X

6 + β

7 X

7 + β

8 X

8 + β

X

9

+ β

10 X

10 + β

11 X

11 (2)

L Adalah log bagi nisbah ‘odds’ membayar zakat pendapatan

X1

Adalah dami Pendapatan

X2

Adalah dami Bidang Pendidikan

X3

Adalah Pengetahuan Agama

X4

Adalah Persekitaran & Cukai

X5

Adalah Kempen MAIPk & pengaruh rakan

X6

Adalah dami Rebat Cukai Pendapatan

X7

Kelebihan Sistem Zakat

X8 Kelebihan Sistem Cukai

X9

Agihan Zakat

X10

Agihan Cukai

X11

Adalah dami Kefahaman Fatwa

Pembolehubah bersandar adalah bernilai 1 jika responden menyatakan membayar zakat pendapatan dan memberi nilai 0

jika respon tidak membayar zakat pendapatan. Kesemua pembolehubah dalam persamaan (2) diuji untuk menentukan

manakah pembolehubah yang signifikan mempengaruhi kesedaran membayar zakat pendapatan.


412

HASIL KAJIAN

Jadual 4 menunjukkan Demografi Responden yang diperolehi semasa menjalankan pengutipan data di lapangan. Hasil

dapatan menunjukkan bahawa (65.8%) adalah perempuan berbanding (34.2%) responden lelaki. Daripada tujuh kategori

umur, mendapati kategori yang berumur 36 tahun hingga 40 tahun adalah tertinggi iaitu sebanyak 86 responden (37.7%).

Manakala kategori yang berumur 25 tahun ke bawah adalah terendah sebanyak 2 responden (0.9%). Bagi status

perkahwinan responden, sebanyak 208 orang responden (91.2%) adalah berstatus telah berkahwin. Hanya terdapat

sebanyak 13 orang responden (5.7%) adalah berstatus bujang. Di samping itu, terdapat 7 orang responden (3.1%) yang

berstatus janda atau duda bagi taraf perkhawinannya. Majoriti daripada keseluruhan responden adalah berstatus berkahwin.

Jadual 4 menunjukkan majoriti responden bagi tahap pendidikan akademik tertinggi responden adalah terdiri

daripada lepasan Sarjana iaitu 102 orang responden (44.7%). Seramai 79 orang responden (34.6%) mempunyai Sarjana

Muda. Manakala terdapat 18 orang responden (7.9%) yang memiliki tahap pendidikan akademik sehingga SPM. Namun

hanya terdapat seramai 8 orang responden (3.5%) mempunyai tahap pendidikan akademik tertinggi sehingga Phd. Dari

segi status bidang pengajian responden, kajian ini mendapati seramai 190 orang responden (83.3%) adalah bukan bidang

pengajian agama. Manakala hanya 38 orang responden (16.7%) adalah bidang pengajian agama. Di dalam kajian ini

terdapat lima jenis gred jawatan yang di perolehi daripada responden. Kebanyakan responden berada di Gred 41 hingga

44. Gred ini adalah tertinggi iaitu seramai 150 orang (65.8%). Di ikuti oleh Gred 48 hingga 54 seramai 36 orang (15.8%).

Di Gred 11 hingga 19 seramai 24 orang (10.5%). Bagi Gred 29 hingga 40 seramai 15 orang (6.6%). Namun demikian

hanya terdapat seramai 3 orang (1.3%) di Gred 22 hingga 28. Majoriti responden bagi Jawatan di Politeknik adalah

kakitangan akademik(Pensyarah) iaitu seramai 185 orang (81.1%) dan di ikuti oleh Kakitangan Sokongan iaitu seramai 43

orang (18.9%). Sebilangan besar responden kajian ini, pendapatan sebulan yang tertinggi adalah antara RM3,861 hingga

RM8,120 iaitu seramai 166 orang responden atau 72.8 peratus. Bagi pendapatan sebulan RM1,001 hingga RM3,860 adalah

seramai 45 orang atau 19.7 peratus. Bagi pendapatan sebulan RM8,121 dan ke atas adalah seramai 15 orang atau 6.6

peratus. Namun hanya terdapat seramai 2 orang responden atau 0.9 peratus memperolehi pendapatan RM1,000 kebawah

sebulan.

Merujuk kepada Jadual 5 iaitu kecenderungan bayar zakat pendapatan dan memahami fatwa, menunjukkan

majoriti responden membayar zakat pendapatan iaitu seramai 172 orang responden atau 75.44 peratus daripada

keseluruhan berbanding responden tidak membayar seramai 56 orang responden atau 24.56 peratus daripada keseluruhan.

Di dalam kumpulan yang membayar zakat terdapat seramai 132 orang atau 76.7 peratus pernah mendengar dan memahami

fatwa zakat berbanding sebaliknya seramai 40 orang atau 23.3 peratus tidak pernah dengar dan tidak faham fatwa negeri

Perak yang tidak wajib membayar zakat pendapatan penggajian. Manakala responden yang tidak membayar zakat, terdapat

seramai 27 orang atau 48.2 peratus pernah dengar dan faham fatwa berbanding sebaliknya seramai 29 oarang tau 51.8

peratus tidak pernah dengar dan tidak faham fatwa negeri Perak yang tidak wajib membayar zakat pendapatan penggajian.

Walaupun kajian ini seperti yang dijangka menunjukkan ramai orang Islam khususnya di Politeknik Ungku Omar, Ipoh,

Perak masih tetap membayar zakat pendapatan penggajian walaupun fatwa zakat pendapatan penggajian di negeri Perak

tidak mewajibkan untuk membayar.

Terdapat tiga (3) faktor yang dikaji iaitu Faktor Agama, Faktor Persekitaran dan Cukai dan Faktor Kempen MAIP

& Pengaruh rakan. Min setiap faktor dinilai untuk dijadikan rujukan tahap persetujuan responden iaitu bagi min 3.81 dan

keatas adalah tahap persetujuan yang tinggi, nilai min 2.41 hingga 3.80 adalah tahap persetujuan yang sederhana, dan nilai

min 2.4 dan kebawah dinilai sebagai tahap persetujuan yang rendah. Hasil kajian ini telah mendapati tahap persetujuan

yang tinggi berlaku kepada faktor Agama(4.87%). Manakala faktor yang dinilai berada pada tahap persetujuan yang

sederhana adalah faktor Persekitaran dan Cukai(3.09%) dan juga faktor Kempen MAIPk & Pengaruh rakan(3.64%).

Namun begitu secara keseluruhannya, nilai min keseluruhan kesemua faktor Pembayaran Zakat Pendapatan ialah pada

tahap yang tinggi(3.87%)

Untuk melihat gelagat kakitangan terhadap Kelebihan Sistem Zakat dan Faktor Kelebihan Sistem Cukai, min

setiap faktor dinilai untuk dijadikan rujukan tahap persetujuan responden iaitu bagi min 3.81 dan keatas adalah tahap

persetujuan yang tinggi, nilai min 2.41 hingga 3.80 adalah tahap persetujuan yang sederhana, dan nilai min 2.4 dan ke

bawah dinilai sebagai tahap persetujuan yang rendah. Hasil kajian ini telah mendapati tahap persetujuan yang tinggi

berlaku kepada Kelebihan Sistem Zakat (4.04%). Manakala Kelebihan Sistem Cukai berada pada tahap persetujuan yang

sederhana (3.09%). Bagi mengkaji kepercayaan kepada Agihan Zakat dan Agihan Cukai, min setiap faktor dinilai untuk

dijadikan rujukan tahap persetujuan responden iaitu bagi min 3.81 dan keatas adalah tahap persetujuan yang tinggi, nilai

min 2.41 hingga 3.80 adalah tahap persetujuan yang sederhana, dan nilai min 2.4 dan kebawah dinilai sebagai tahap

persetujuan yang rendah. Hasil kajian ini mendapati tahap persetujuan yang tinggi berlaku kepada sistem Agihan

Zakat(3.81%). Manakala faktor yang dinilai berada pada tahap persetujuan yang sederhana adalah sistem Agihan

Cukai(3.67%). Responden lebih kepercayaan kepada sistem agihan zakat.

Ujian Model: Merujuk kepada Jadual 9 Pengelasan Regresi Logistik, kajian mendapati model Regresi binomial

logistik yang digunakan, pembolehubah bersandar ialah responden membayar zakat pendapatan dan sebaliknya. Ia

menunjukkan peratusan betul bagi yang membayar ialah 100 peratus betul manakala tidak membayar 16.7 peratus betul.

Ini menunjukkan model ini adalah aras kesahan benar yang tinggi melebihi 50 peratus. Merujuk kepada Jadual 10, hasil

kajian ini juga mendapati pembolehubah bersandar yang diterangkan oleh pembolehubah bebas sebanyak 9.7 peratus


413

digambarkan oleh Cox & Snell (R2 =0.097) dan 37 peratus ditunjukkan oleh Negelkerke (R

2 = 0.379). Selanjutnya ujian

padanan model telah dilakukan menggunakan ujian chi-square Hosmer dan Lemeshow menunjukkan nilai bersamaan

6.715 (df=5) dan didapati tidak signifikan. Ini menunjukkan model ini mempunyai padanan yang baik dan sesuai untuk

dianalisis. Nilai koefisien: Hasil regresi terhadap model mendapati terdapat dua pembolehubah yang kekal signifikan pada

aras keertian 5 peratus iaitu pembolehubah Pendapatan dan Kefahaman Fatwa. Nilai koefisien untuk kedua pembolehubah

ini adalah 3.742 dan 2.243 namun bernilai negatif. Ini menunjukkan wujud hubungan yang negatif antara pembolehubah

Pendapatan dan Kefahaman Fatwa di PUO terhadap pembolehubah bersandar. Nilai koefisien pembolehubah Kefahaman

Fatwa adalah lebih tinggi berbanding pembolehubah Pendapatan. Namun begitu berdasarkan Jadual 10, pembolehubah

bidang pendidikan, pengetahuan agama, rebat cukai pendapatan, kelebihan sistem zakat, agihan cukai adalah tidak

signifikan.

PERBINCANGAN DAN IMPLIKASI DASAR

Kajian ini mendapati wujud kecenderungan individu Muslim yang membayar zakat pendapatan tetapi tidak faham dan

tidak pernah dengar fatwa zakat pendapatan di negeri Perak. Mereka tetap membayar zakat pendapatan kerana pendekatan

MAIPk yang senantiasa memikirkan kaedah atau cara yang terbaik bagi meningkat kesedaran individu untuk membayar

zakat pendapatan. Pelbagai program kesedaran dan pemahaman tentang zakat dijalankan. MAIPk menyebarkan maklumat

kepada masyarakat melalui media massa, seminar, ceramah dan pendidikan formal. Menurut Hairunnizam, Sanep dan

Mohd Ali (2013), medium sebaran formal yang berbentuk promosi seperti pameran bergerak, peranan amil kariah dan

pegawai zakat disetiap daerah memainkan peranan yang penting dan amat berkesan didalam kesedaran tentang zakat serta

institusi yang menguruskan zakat. Ini disokong oleh kajian Ismadi Md Badarudin, Arifin Saleh, Sy Ahbudin Senin, Alias

Deraman (2004), institusi zakat perlu memainkan peranan yang proaktif bagi menyebarkan maklumat zakat melalui

penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) seperti laman web, laman sosial, papan iklan, laporan tahunan,

radio, televisyen dan ceramah zakat di masjid dan juga surau. Ini bersesuaian dengan kajian yang di lakukan oleh Mohd

Faisol (2014), pelaksanaan e-zakat dapat meningkatkan lagi jaringan komunikasi dalam penyampaian maklumat dan

perkhidmatan iaitu melalui meningkatkan penyertaan rakyat dalam zakat, meningkatkan ketelusan organisasi, integriti,

akauntabiliti dan meluaskan rangkaian global organisasi zakat di seluruh rantau ini dan seluruh negara-negara di seluruh

dunia.

Sebenarnya, keberkesanan kutipan dan agihan zakat amat bergantung kepada sistem pengurusan oleh institusi

zakat itu sendiri seperti menurut kajian Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader (2009). Pusat Pungutan

Zakat(PPZ) menjalankan usaha dakwah dan penyaluran informasi berkenaan zakat yang senantiasa dijalankan sepanjang

tahun menerusi ceramah di pejabat-pejabat kerajaan dan syarikat-syarikat swasta, sesi taklimat kepada majikan, persatuan,

NGO serta khutbah sempena sembahyang Jumaat hasil kajian oleh M. Rais Alias (2004). Bagi golongan yang

berpendapatan pula, antara kemudahan yang disediakan untuk mereka menunaikan zakat pendapatan ialah Skim Potongan

Gaji (SPG). Skim ini diperkenalkan sebagai satu kemudahan kepada para majikan dan kakitangan kerajaan juga swasta

untuk menunaikan tanggungjawab mereka membayar zakat gaji secara ansuran bulanan melalui potongan gaji. Mereka

juga akan menikmati rebat cukai pendapatan daripada Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN).

Pihak MAIPk boleh menjelaskan fadhilat dan hikmahnya zakat yang diunjurkan dalam Islam iaitu untuk

‘penyucian’ dan ‘pertumbuhan’ harta dalam mendapatkan keredaan Allah dan keberkatan dalam hidup. Malahan Zakat

dapat mewujudkan sifat bersyukur terhadap nikmat yang diberikan oleh Allah. Kepada pembayar zakat, zakat ini sebagai

alat untuk menyucikan harta bagi memperolehi keredaan Allah dan membolehkan ia bertumbuh dalam keadaan baik,

selain menyucikan hati si pemberi daripada sifat mementingkan diri dan tamak. Ini disokong oleh Ibn Taimiyah iaitu di

dalam jiwa pembayar zakat, ia menjadi lebih baik dan hartanya dibersihkan. Munurut Syaikh Ali Ahamad Al-

Jurjawi(2008) dalam bukunya, Hikmah al-Tasyri’ wa Falsafatuhu berkata:

“Antara hikmah menunaikan zakat ialah membawa kepada keamanan dalam negara. Beliau memberi

banyak alasan dan hujah bagi membenarkan kenyataan tersebut yang jelas menunjukkan bala menimpa

masyarakat, negeri, negara dan tempat di mana pengabaian untuk mengeluarkan zakat berlaku. Natijah

yang lebih parah lagi membawa kepada pembunuhan, jenayah, pencurian dan juga ramai yang ditangkap

dan dimasukkan ke penjara kerana sebab harta benda dan kewangan.”

Sekiranya pihak Maipk menekankan kepada fatwa zakat, di mana pembayaran zakat pendapatan tidak wajib dan bukannya

terhadap fadilat pembayaran zakat pendapatan, jumlah kutipan zakat pendapatan akan terjejas. Lantaran itu agihan zakat

kepada asnaf tidak dapat diagihkan mengikut keperluan mereka. Sehubungan dengan itu, rakyat negeri Perak yang

membayar zakat pendapatan memperoleh pahala yang lebih berbanding dengan rakyat negeri lain yang fatwa mewajibkan

pembayaran zakat pendapatan.

Kenapa faktor pendapatan dan kefahaman fatwa signifikan. Walaupun fatwa zakat negeri Perak tidak

mewajibkan pembayaran zakat pendapatan, namun responden di Politeknik Ungku Omar menunjukkan kecenderungan

dan kesedaran untuk membayar zakat pendapatan. Jumlah kutipan zakat pendapatan setiap tahun sentiasa meningkat.


414

Tahap pendapatan juga mempengaruhi secara signifikan pembayaran zakat. Kajian ini menyokong kajian Mohd Zyadi dan

Mariani (1999) serta Nor Ghani Md Nor, Mariani Majid, Jaafar Ahmad dan Nahid Ismail (2001) yang menunjukkan faktor

pendapatan amat penting dalam mempengaruhi pembayaran zakat. Semakin tinggi pendapatan semakin tinggi

kebarangkalian individu membayar zakat memandangkan pendapatan yang tinggi akan mencukupkan syarat cukup nisab

zakat.

Melalui Jadual 11, menunjukkan hubungan antara tingkat pendapatan dan membayar zakat pendapatan,

mendapati responden yang mempunyai tingkat pendapatan yang rendah tetap membayar zakat pendapatan. Namun begitu,

terdapat juga responden yang berpendapatan tinggi tidak membayar zakat pendapatan. Responden yang memperolehi

tingkat pendapatan rendah iaitu RM1,001 hingga RM3,860, sebanyak 15 orang atau (33.3%) daripada keseluruhan.

Manakala responden yang memperolehi tingkat pendapatan yang sama, seramai 30 orang atau (66.7%) daripada

keseluruhan tidak membayar zakat pendapatan. Golongan yang berpendapatan antara RM3,861 hingga RM8,120 adalah

pembayar zakar yang paling ramai iaitu 143 orang. Berbanding 23 orang sahaja yang tidak menunaikan pembayaran

zakat.

KESIMPULAN

Daripada hasil kajian ini dapat disimpulkan bahawa Fatwa Zakat Pendapatan yang tidak wajib di negeri Perak, tidak

memberi kesan pada pembayaran zakat pendapatan di kalangan kakitangan Politeknik Ungku Omar, Ipoh Perak. Dengan

andaian kemungkinan mereka menitik beratkan fadilhat pembayaran zakat yang telah di janjikan oleh Allah. Oleh itu,

rakyat negeri Perak yang membayar zakat pendapatan memperoleh pahala yang lebih berbanding dengan rakyat negeri lain

yang fatwa mewajibkan pembayaran zakat pendapatan. Peningkatan kesedaran membayar zakat pendapatan adalah

penting. Di Malaysia fatwa wajib zakat pendapatan wujud dengan pewartaan fatwa Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis

Kebangsaan pada tahun 1997. Walaupun begitu hanya negeri Perak yang kekal tidak mewajibkan zakat pendapatan.

Masyarakat umum pula terdedah dengan pelbagai tafsiran dan polemik tersebut dan akhirnya menjadi keliru. Kekeliruan

itu memberi kesan kepada sikap pembayar untuk mematuhi atau tidak mematuhi fatwa tersebut. Melalui pelaksanaanya

yang efektif dan teratur akan mewujudkan suatu bentuk jaminan sosial dan sumbangan dalam memartabatkan

kecemerlangan umat. Walau bagaimanapun perlu difahami bahawa zakat pendapatan mempunyai Prinsip keadilan

ekonomi dan bentuk keprihatinan Islam terhadap kaum miskin. Maka semakin banyak kutipan zakat, semakin banyaklah

wang dapat diagihkan dan dapat membantu asnaf terutamanya asnaf fakir dan miskin dalam kehidupan mereka serta

kemiskinan tegar dapat dihapuskan secara beransur-ansur perlu diambil tindakan segera. Ingatlah! zakat merupakan

perkara penting dalam agama Islam sebagaimana solat lima waktu. Tatkala zakat ditunaikan dengan penuh keimanan, pasti

ada kesan yang sangat besar yang dapat dirasai dan dinikmati oleh setiap individu. Jika ibadah solat yang dilaksanakan

menjadi bukti kecintaan terhadap Allah SWT, zakat pula menjadi bukti kecintaan seseorang terhadap saudaranya. Anas bin

Malik r.a meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW bersabda,

“Tidak sempurna iman seseorang di antara kalian sehingga dia mencintai saudaranya sebagaimana dia

mencintai dirinya sendiri.” (Riwayat Bukhari & Muslim)

RUJUKAN

Abdul Hamid Mohd Hassan, (1998). Antara zakat dan cukai pendapatan: Satu analisis penyelarasan. Kertas kerja

dibentang dalam seminar zakat dan cukai pendapatan di Pusat Matrikulasi USM.

Abdullah Khairi & Hairunnizam Wahid, (2017). Pembayaran Zakat Pendapatan Melebihi Kadar Kewajipan Zakat:

Kajian Dalam Kalangan Kakitangan Kerajaan Di Wilayah Persekutuan, Putrajaya Prosiding PERKEM ke-12 ,

199-207.

Adibah Abdul Wahab & Joni Tamkin Borhan, (2014). Faktor Penentu Pembayaran Zakat oleh Entiti Perniagaan di

Malaysia: Satu Tinjauan Teori. Jurnal Syariah, Jilid 2: 295-322.

Aidit Ghazali, (1988). Zakat Satu Tinjauan. IBS Buku Sdn Bhd., Selangor

Fidlizan Muhammad, Azila Abdul Razak, Fatimah Salwa Abdul Hadi & Nor Hamizah Saidin.(2016). Kepatuhan

Pengiraan Zakat Pendapatan Kumpulan Profesional di Universiti Pendidikan Sultan Idris.Sains Humanika. 8: 3

(2016) 1–7.

Gujarati, D.N. (2003). Basic Econometrics. 4th Edition. New York: McGraw Hill.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Mohd Ali Mohd Nor. (2013). Keberkesanan dan Kesesuaian Medium

Promosi Agihan Zakat: Kajian Kes di Negeri Selangor. PERKEM VIII, JILID 1, 28-37.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Mohd Ali Mohd Nor. (2007). Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di

Malaysia. Islamiyyat, 29, 53-70.


415

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader. (2009). Pengagihan Zakat oleh Institusi Zakat di

Malaysia: Mengapakah Masyarakat Islam Tidak Berpuashati? Jurnal Syariah.17 (1) 2009: 89-112

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Radiah Abdul Kader. (2010). Cadangan Melokalisasikan Pengagihan Zakat:

Persepsi Amil dan Penerima Zakat. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Hairunnizam Wahid; Mohd Ali Mohd. Noor, & Sanep Ahmad. (2005). Kesedaran Membayar Zakat: Apakah Faktor

Penentunya? IJMS, 12(2), 171-189.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Mohd Ali Mohd Nor. (2005). Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di

Malaysia dalam Abu Sufian et.al (penyt) Pascasidang Seminar Ekonomi & Kewangan Islam. Kuala Lumpur:

Univision Press Sdn Bhd hlm 265-274.

Hairunnizam Wahid, Sanep Ahmad & Mohd Ali Mohd Nor. (2006). Kesedaran Membayar Zakah Pendapatan Di

Malaysia. Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Wkonomi & Perniagaan, Selangor: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Institusi Zakat di Malaysia. Dicapai pada 30 Mac 2018.

Ismadi Md Badarudin, Arifin Saleh, Sy Ahbudin Senin, Alias Deraman. (2004). Kajian Aplikasi Sistem Dalam

Perlaksanaan Zakat Berkomputer Di Negeri Melaka. Universiti Teknologi MARA.

Jabatan Kemajuan Islam Malaysia(JAKIM). Dicapai pada 30 Mac 2018.

Kamil Md. Idris. (2006). Kesan Persepsi Undang-Undang dan Penguatkuasaan Zakat terhadap Gelagat Kepatuhan Zakat

Pendapatan Gaj. REKAYASA – Journal of ethics, legal and governance Vol. 2, 2006 (32-41)

Kamil Md. Idris. (2002). Gelagat Kepatuhan Zakat Gaji Di Kalangan Kakitangan Awam. Tesis PhD Tidak Diterbit,

Universiti Utara Malaysia, Sintok.

Kerajaan Negeri Perak (2004), Warta Kerajaan Negeri Perak. Perak: Kerajaan Negeri

Mahmood Zuhdi Abdul Majid. (2002). Peranan Zakat dalam Pembangunan Ummah. In: Nik Mustapha Nik Hassan (ed)

Ekonomi Islam dan Pelaksanaannya di Malaysia. Institut Kefahaman Islam Malaysia, Kuala Lumpur.

Md Zyadi Tahir & Mariani Majid. (1999). Prestasi kutipan dan agihan zakat di Malaysia. Dlm Pascasidang Seminar

Pengeluaran Awam dan Swasta: Justifikasi dan Realiti di Malaysia. Fakulti Ekonomi, Universiti Kebangsaan

Malaysia. pp 293-306.

M. Rais Alias. (2004). Strategi Kutipan Zakat Di Kuala Lumpur, Malaysia. Kertas Kerja Zakat Awards 2004,

Institut Manajemen Zakat, Dompet Dhuafa Republika, 21Oktober 2004.

Mohd Ali Mohd Nor, Hairunnizam Wahid, Nor Ghani. (2004). Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di Kalangan

Kakitangan Profesional Universiti Kebangsaan Malaysia. Islamiyyat, 26(2), 59-68.

Mohd Faisol Ibrahim, Mohd Yahya Mohd Hussein & Suhaina Musani. (2005). Peranan Institusi Bank Sebagai Agen

Kutipan Dalam Aktiviti Bayaran Zakat: Kajian Ke Atas Pusat Zakat

Mohd. Daud Bakar. (1998). The Malaysian Zakat System: Law and Policy Reform. Kertas kerja dibentangkan di “Seminar

of Zakat and Taxation” di Universiti Islam Antarabangsa Malaysia, Kuala Lumpur

Muhammad Ikhlas R., Luqman H. A., Mohd Farhan M. A. & Mohamad Zaim I. (2017). Konflik Hukum Zakat

Pendapatan:Satu Penilaian. Labuan e-Journal of Muamalat and Society. Vol. 11, 2017, pp. 13-19.

Mujaini Tarimin. (1995), “Zakat Penggajian: Satu Penilaian Terbaru Di Malaysia,” kertas kerja, ITM Shah Alam.

Nor Ghani Md Nor, Mariani Majid, Jaafar Ahmad danNahid Ismail. (2001). Can Privatization Improve Performance?

Evidence from Zakat Collection Institutions.KertaskerjaBengkelEkonomi Islam.FakultiEkonomi,

UniversitiKebangsaan Malaysia.

Norlela Zaman & Hairunnizam Wahid. (2014). Pewartaan Zakat Pendapatan dan Trend Kutipan Zakat Pendapatan:

Kajian di Malaysia. Prosiding PERKEM ke-9 , 199-207

Nur Azura S, Norazlina AW, Nor Fadzlin MB. (2005). Gelagat Kepatuhan Pembayaran Zakat Pendapatan: Kajian Kes

UUM. Seminar Ekonomi dan Kewangan Islam, Fakulti Ekonomi, Universiti Utara Malaysia, 29-30 Ogos.

Nur Barizah Abu Bakar, Hafiz Majdi Abdul Rashid. (2010). Motivations of Paying Zakat on Income: Evidence from

Malaysia. International Journal of Economics and Finance 2 (3), 76-84. Perak.

Nur Liana ‘Aqilah Derus, Mohd Ali Mohd Noor. (2017). Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di Kalangan

Kakitangan Kolej Universiti Islam Pahang Sultan Ahmad Shah. Prosiding PERKEM ke-12(2017), 55-63

Qaradawi, Yusuf, (2000), Fiqh al-Zakah, Vol II .English Translation by Monzer Kahf, Jeddah, Scientific Publishing

Centre, King Abdulaziz University.

Sanep Ahmad, (2004). Kepatuhan Bayaran Zakat Kepada Institusi Formal Kutipan Zakat. Laporan Penyelidikan, Fakulti

Ekonomi dan Perniagaan, Universiti kebangsaan Malaysia .Selangor. Dlm. Kertas Kerja Seminar Ekonomi dan

Kewangan Islam, 29-30 Ogos. Selangor: ESSET Bangi.

Sanep Ahmad & Hairunnizam Wahid. (2004). Kesan Prestasi Agihan oleh Institusi Formal Ke Atas Kepatuhan

Membayar Zakat dalam Pascasidang Seminar Kebangsaan Fakulti Ekonomi & Perniagaan 2004. Kuala Lumpur:

Univision Press Sdn Bhd.

Syaikh Ali Ahamad Al-Jurjawi.(2008). Hikmah dan Falsafah Dibalik Penetapan Syariat, Hikmah at-Tasyri wa

Falsafatuhu Diterbitkan pada tahun 2008 oleh Pustaka Hidayah.

Umer Chapra,M.(1992). Islam and the economic challenge.Leicester:t.pt.

Zainol Bidin, & Kamil Md Idris, (2009), Sikap, Norma Subjektif dan Kawalan Gelagat Di Tanggap Terhadap

Niat Gelagat Kepatuhan Zakat Pendapatan Gaji ĲMS 16 (1), 31-55.

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/PENGAGIHAN_ZAKAT_OLEH_INSTITUSI_ZAKAT_DI_MALAYSIA.pdf

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/PENGAGIHAN_ZAKAT_OLEH_INSTITUSI_ZAKAT_DI_MALAYSIA.pdf

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/kesedaran%20membayar%20zakat%20pendapatan.pdf

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/kesedaran%20membayar%20zakat%20pendapatan.pdf

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/institusi%20formal.pdf

http://www.ukm.my/hairun/kertas%20kerja/institusi%20formal.pdf

https://www.goodreads.com/author/show/2117958.Syaikh_ali_ahamad_al_Jurjawi


416

JADUAL 1. Tahun Fatwa Zakat Pendapatan Di Malaysia

Negeri Tahun Fatwa

Selangor 2001

Kuala Lumpur 1999

Kelantan 1999

Johor 2000

Kedah 1986

Melaka 2000

Negeri Sembilan 1998

Pahang 2001

Perak 1990

Perlis 1991

Pulau Pinang 2001

Sabah t.d

Sarawak 1996

Terengganu 1999

Nota: t.d: tiada data Sumber: Laporan zakat pelbagai tahun setiap negeri

JADUAL 2. Satistik Kutipan Zakat Pendapatan melalui potongan zakat berjadual di Negeri Perak

Tahun Jumlah Pembayar Zakat

(Orang)

Peratusan

Peningkatan

tahunan (%)

Jumlah Zakat

Pendapatan (RM Juta)

Peratusan

Peningkatan

tahunan (%)

2017 26,659 20 36.15 20

2016 22,134 15 30.06 10

2015 19,189 10 27.43 19

2014 17,513 23.13

Sumber: Majlis Agama Islam Dan Adat Melayu Perak (MAIPk)

JADUAL 3. Statistik Jumlah dan Kutipan Zakat Pendapatan oleh Kakitangan Politeknik Ungku Omar

melalui potongan zakat berjadual di MAIPk di Negeri Perak

Tahun Jumlah Kakitangan Membayar

Zakat (Orang)

Peratusan

Peningkatan

tahunan (%)

Jumlah Zakat

pendapatan

(RM)

Peratusan

Peningkatan

tahunan (%)

2017 239 11 275,693 15

2016 215 9 239,362 25

2015 197 1.5 192,003 16

2014 194 165,405

Sumber: Majlis Agama Islam Dan Adat Melayu Perak (MAIPk)


417

JADUAL 4. Demografi Responden

Item Bilangan Peratusan (%)

Jantina:

Lelaki 78 34.2

Perempuan 150 65.8

Umur:

Bawah 25 tahun 2 0.9

26 hingga 30 tahun 9 3.9





Lebih 51 tahun 27 11.8

Status Perkahwinan:

Bujang 13 5.7

Berkahwin 208 91.2

Duda/Janda 7 3.1

Pendidikan Akademik Tertinggi:

SPM 12 5.3

STPM 5 2.2

Sijil 3 1.3

Diploma 18 7.9

Sarjana Muda 79 34.6

Sarjana 102 44.7

PHD 8 3.5

Lain-lain 1 0.4

Bidang Pengajian:

Agama 38 16.7

Bukan Agama 190 83.3

Gred Jawatan:

Gred 11 hingga 19 24 10.5



Gred 41 hingga 44 150 65.8


Jawatan Di Politeknik:

KakitanganAkademik(Pensyarah) 185 81.1

Kakitangan Sokongan 43 18.9

Pendapatan Bulanan:

RM1,000 ke bawah 2 0.9

RM1,001 hingga RM3,860 45 19.7

RM3,861 hingga RM8,120 166 72.8

RM8,121 dan ke atas 15 6.6 Sumber: Berdasarkan maklumat soal selidik 2018

JADUAL 5. Kecenderungan bayar zakat pendapatan dan memahami fatwa

Bayar zakat pendapatan

Ya

172 (75.44)

Tidak

56 (24.56)

Dengar dan Faham Fatwa Tidak Dengar dan Tidak

Faham Fatwa

Dengar dan Faham Fatwa Tidak Dengar dan Tidak

Faham Fatwa

132 (76.7) 40 (23.3) 27 (48.2) 29 (51.8) Nota: ( ) peratus daripada jumlah keseluruhan

Sumber: Maklumat Soalselidik 2018


418

JADUAL 6. Faktor Pembayaran Zakat Pendapatan

Bil Item Faktor

Muatan

Nilai

Min

Ralat Piawai Tahap1

Faktor Agama Tinggi

(1) Menyempurnakan Rukun Islam .764 4.84 0.351

(2) Islam mewajibkan pembayaran zakat pendapatan .660 4.59 0.068

(3) Yakin akan ketulusan pihak yang mengurus zakat

pendapatan

.648 4.47 0.072

(4) Faham dan percaya akan kelebihan di sebalik

keberkatan pembayaran zakat pendapatan

.704 4.85 0.033

(5) Pembayaran zakat pendapatan kurang

membebankan hanya 2.5% sahaja

.650 5.82 0.705

(6) Membayar zakat pendapatan bagi mengelakkan

hukuman di akhirat kelak

.680 4.62 0.077

Purata 4.87 0.218

Faktor Persekitaran Dan Cukai Sederhana

(1) Inginkan insentif rebat cukai pendapatan apabila

membayar zakat pendapatan

.815 4.14 0.101

(2) Membayar zakat untuk mengelak pembayaran

cukai pendapatan

.849 2.04 0.114

Purata 3.09 0.113

Faktor Kempen MAIP & Pengaruh rakan Sederhana

(1) Kempen kesedaran membayar zakat pendapatan

oleh MAIP adalah berkesan dan bermanfaat

.751 3.79 0.897

(2) Membayar zakat pendapatan kerana pengaruh

kawan

.767 3.49 0.125

Purata 3.64

Nilai Min keseluruhan 3.87 Tinggi Nota: Kesemua pembolehubah melepasi ujian Bartlett’s Test of Sphericity: dan signifikan pada aras ke ertian 1%

1Skala Tahap Persetujuan; < 2.4; Rendah; 2.41-3.80; Sederhana; >3.81 Tinggi (Bahril Balli & Wahid Razzaly (2011)


JADUAL 7. Kelebihan Sistem Zakat dan Cukai

Bil Item Nilai

Min

Ralat

Piawai

Tahap1

Faktor Kelebihan Sistem Zakat Tinggi

(1) Saya berpendapat bahawa sistem zakat di Malaysia berfungsi dengan

baik 4.01 0.065

(2) Saya merasakan bahawa kadar zakat di Malaysia adalah munasabah 4.22 0.048

(3) Saya berpendapat bahawa sistem zakat di Malaysia adalah adil 4.05 0.060

(4) Saya merasakan bahawa kewujudan banyak kemudahan untuk

membayar zakat 4.20 0.057

(5) Saya berpendapat bahawa penguatkuasaan undang-undang zakat

adalah berkesan 3.75 0.072

Purata 4.04 0.060

Faktor Kelebihan Sistem Cukai Sederhana

(1) Saya berpendapat bahawa sistem cukai di Malaysia berfungsi dengan

baik 3.62 0.087

(2) Saya merasakan bahawa kadar cukai di Malaysia adalah munasabah 3.23 0.089

(3) Saya berpendapat bahawa sistem cukai di Malaysia adalah adil 3.16 0.096

(4) Saya merasakan bahawa kewujudan banyak kemudahan untuk

membayar cukai 3.82 0.077

(5) Saya berpendapat bahawa penguatkuasaan undang-undang cukai

adalah berkesan 3.74 0.076

Purata 3.52 0.085 Nota:1Skala Tahap Persetujuan; < 2.4 Rendah; 2.41-3.80 Sederhana; >3.81 Tinggi (Bahril Balli & Wahid Razzaly (2011)



419

JADUAL 8.Agihan Sistem Zakat dan Cukai

Bil Item Nilai

Min

Ralat

Piawai

Tahap1

Agihan Zakat: Tinggi

(1) Saya merasakan bahawa zakat dikutip dengan cekap dan efisien 3.92 0.068

(2) Saya berpendapat bahawa maklumat berkaitan kutipan zakat mudah

untuk di akses 3.98 0.065

(3) Saya merasakan bahawa zakat diagih dengan cekap dan efisien 3.71 0.076

(4) Saya merasakan bahawa proses agihan zakat sampai kepada sasaran 3.68 0.076

(5) Saya berpendapat bahawa program agihan zakat yang dilaksanakan

berkesan dan bermanfaat 3.77 0.073

(7) Saya berpendapat bahawa maklumat berkaitan agihan zakat mudah


Purata 3.81 0.073

Agihan Cukai: Sederhana

(1) Saya merasakan bahawa cukai dikutip dengan cekap dan efisien 3.83 0.077

(2) Saya berpendapat bahawa maklumat berkaitan kutipan cukai mudah


(3) Saya merasakan bahawa cukai diagih dengan cekap dan efisien 3.40 0.083

(4) Saya merasakan bahawa proses agihan cukai sampai kepada sasaran 3.65 0.387

(5) Saya berpendapat bahawa program agihan cukai yang dilaksanakan

berkesan dan bermanfaat 3.37 0.080

(6) Saya berpendapat bahawa maklumat berkaitan agihan cukai mudah


Purata 3.67 0.182 Nota: 1Skala Tahap Persetujuan; < 2.4 Rendah; 2.41-3.80 Sederhana; >3.81 Tinggi (Bahril Balli & Wahid Razzaly (2011) Sumber: Maklumat Soalselidik 2018

JADUAL 9.Pengelasan Regresi Logistik1

Di ramalkan Peratusan Betul

Pemerhatian Ya Tidak

Model Ya 171 0 100.0

Tidak 5 1 16.7 Nota: 1 nilai batasan = 0.5

Model regresi: Regresi binomial logistik. Pemboleh ubah bersandar : Membayar zakat pendapatan


420

JADUAL 10. Hasil Regresi

Pemboleh ubah Nilai Koefisien (β)

Statistik Wald Exp(β)

Konstan 1.043

(4.922)

0.045 2.837

Pendapatan (1) -3.742*

(1.492)

6.714 0.024

Bidang Pendidikan (1) .488

(1.489)

0.107 1.628

Pengetahuan Agama 1.212

(1.234)

0.964 3.360

Persekitaran & Cukai -0.820

(0.718)

1.304 0.440

Kempen MAIP & pengaruh rakan -0.027

(0.638)

0.002 0.973

Rebat Cukai Pendapatan (1) 0.157

(1.440)

0.012 1.170

Kelebihan Sistem Zakat

1.277

(1.316)

0.942

3.587

Kelebihan Sistem Cukai

-2.034

(1.498)

1.845 0.131

Agihan Zakat -0.715

(1.083)

0.436 0.489

Agihan Cukai 2.004

(1.402)

2.044 7.418

Kefahaman Fatwa (1) -2.243*

(1.163)

3.719 0.106

Hosmer and Lemeshow (χ2)

6.715 ns

Cox and Snell R2 0.097

Negelkerke R2 0.379

Nota: * signifikan pada aras keertian 5%

ns tidak signifikan (1) pemboleh ubah dami

( ) ralat piawai

Model regresi: Regresi binomial logistik. Pemboleh ubah bersandar : Membayar zakat pendapatan

JADUAL 11. Hubungan antara tingkat pendapatan dan membayar zakat pendapatan

Tingkat Pendapatan Bayar zakat pendapatan Jumlah

Responden Ya Tidak

RM1,000 ke bawah 1

(50.0)

1

(50.0)

2

(100.0)

RM1,001 – RM3,860 15

(33.3)

30

(66.7)

45

(100.0)

RM3,861 – RM8,120 143

(86.1)

23

(13.9)

166

(100.0)

RM8,121 dan ke atas 13

(86.7)

2

(13.3)

15

(100.0)

Jumlah 172

(75.4)

56

(24.6)

228

(100.0) Nota: nilai χ2 adalah signifikan pada aras keertian 1%

( ) adalah peratusan daripada jumlah responden mengikut tingkat pendapatan

prosiding - ukm.my kerja/artikel hanif 2018.pdf · regarding malaysia's economic development...

Documents