modul 1 - pembolehubah

v5

SOLAF KPS 2014

JILID 1

Pembolehubah adalah sesuatu atau maklumat yang boleh berubah-ubah.

Pembolehubah adalah :Pembolehubah yang dimanipulasi (PM)Pembolehubah yang bergerakbalas (PGB)Pembolehubah yang dimalarkan atau yang dikawal

Pembolehubah yang bergerakbalas (PGB)

Perkara yang diperhatikan / diukur/ direkodkan/ keputusan daripada penyiasatan.

Pembolehubah yang dimanipulasi (PM)Perkara yang diubah (berbeza) atau dimanipulasikan dalam sesuatu penyiasatan dan ianya memberikan kesan kepada apa yang diperhatikan.

Pembolehubah yang dimalarkan

Perkara yang sama(tidak diubah) dan tetap/malar dalam penyiasatan.

Mengenalpasti pembolehubah yang dimanipulasi (PGM), pembolehubah yang bergerakbalas (PB) dan pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan.

Contoh 1:

Bilangan mentol

Kecerahan mentol

3

Terang

2

Lebih terang

1

Paling terang

Contoh 2

Suhu C

28 C

45C

Isipadu air yang tinggal / ml

20

15

Contoh

80

70

60

50

40

30

20

10

20 40 60 80 100

Contoh 4.

Sekumpulan murid menjalankan eksperimen untuk mengkaji pergerakan kereta mainan yang menggunakan bilangan roda yang berbeza tetapi saiz yang sama. Jarak yang dilalui oleh kereta mainan diukur.

Contoh 5.

Gambarajah menunjukkan dua litar yang disediakan oleh Aminuddin dalam satu penyiasatan.

WX

Pemerhatian yang direkodkan oleh Aminuddin adalah:

Pemerhatian : Mentol di litar X lebih cerah daripada mentol di litar W

Apa yang dimalarkan : Bilangan/Jenis bateri

Bilangan/Jenis mentol

Nota: Untuk setiap pembolehubah, adalah penting untuk menulis parameter dan objek bersama.

Contoh : Saiz kereta mainan

Parameter objek

Parameter

Objek

Ayat

Jumlah

Saiz

Bilangan

Kuantiti

Tinggi

Jisim

Jarak

Kehadiran

Keadaan

Suhu

Keupayaan

Ketebalan

Kekuatan

Kestabilan

Kualiti

Jenis

Kecerahan

Bentuk

Pergerakan

Luas tapak

Luas

Lokasi

Kedudukan

Diameter

Warna

Arah

Bahagian

Pertumbuhan

Isipadu

Panjang

Kelajuan

Guli

Bola

Anak ikan

Biji benih

Pokok

Buku

Kereta mainan

Udara

Anak pokok

Air

Air

Tuala

Model

Meja

Baja

Paku

Mentol

Bongkah

Troli

kubus

Gelanggang badminton

Anak pokok

Tiang

Bulatan

Daun

Bayang-bayang

Tumbuhan

Biji benih

Cecair

Tali

Kereta mainan

Jumlah guli

Saiz bola

Bilangan anak ikan

Kuantiti biji benih

Tinggi pokok/Ketinggian pokok

Jisim buku

Jarak yang dilalui oleh kereta mainanKehadiran udara

Keadaan anak pokok

Suhu air

Keupayaan menyerap airKetebalan tuala

Kekuatan model

Kestabilan meja

Kualiti baja

Jenis paku

Kecerahan mentol

Bentuk bongkah

Pergerakan troli

Luas tapak kubus

Luas gelanggang badsminton

Lokasi anak pokok diletakkan

Kedudukan tiang

Diameter bulatan

Warna daun

Arah bayang-bayang

Bahagian tumbuhan

Pertumbuhan biji benih

Isipadu cecair

Panjang tali

Kelajuan kereta mainan

Contoh soalan:

Berdasarkan penyiasatan, nyatakan:

pembolehubah yang dimanipulasikanpembolehubah yang bergerakbalasNyatakan pembolehubah yang dimanipulasikan dalam penyiasatan di atas.

Tuliskan dua pembolehubah daripada penyiasatan di atas.

Daripada data yang diberi, kenalpasti apa yang :

dimalarkan

dimanipulasikan:

bergerakbalas:

Nyatakan apa yang dimalarkan dalam penyiasatan.

Tuliskan dua maklumat berdasarkan penyiasatan di atas.

Nyatakan dua maklumat yang dikumpulkan dalam penyiasatan di atas.

LATIHAN

1Razak, Kamilia dan Suresh menjalankan penyiasatan untuk mengenalpasti perhubungan diantara jarak sumber cahaya dari objek dan saiz bayang-bayang. Pemerhatian direkodkan ke dalam jadual di bawah.

Jarak sumber cahaya dari objek (cm)

Saiz bayang-bayang (cm)

6

16

10

X

14

8

18

6

a0Berdasarkan daripada keputusan di atas, nyatakan:

i.Pembolehubah yang dimanipulasikan

.

iiPembolehubah yang bergerakbalas

..

2Tiga bekas R,S dan T mengandungi jumlah tanah kebun yang sama yang ditanam dengan biji benih yang sama tinggi. Biji benih ditanam dengan jarak 5 cm. Bekas diletakkan di luar dan disiram dengan jumlah air yang sama setiap hari. Selepas tiga minggu purata ketinggian biji benih diambil. Keputusannya adalah seperti di dalam jadual.

Bekas

Jumlah biji benih

Purata ketinggian biji benih (cm)

P

3

16

Q

6

12

R

9

8

Nyatakan,

pembolehubah yang dimanipulasikan

.

pembolehubah yang bergerakbalas

..

pembolehubah yang dimalarkan

..

3Empat ekor tikus putih dimasukkan ke dalam sangkar M dan 12 ekor ke dalam sangkar N. Saiz setiap sangkar adalah sama. Di dalam setiap sangkar jumlah tikus jantan dan betina adalah sama. Tikus dalam sangkar N diberikan jumlah makanan dan air yang sama seperti di dalam sangkar M setiap hari. Setiap tikus dalam sangkar M dan N ditimbang selepas 3 minggu. Purata jisim tikus dalam setiap sangkar diperolehi.

Sangkar

Bilangan tikus

Purata jisim tikus

M

4

72 g

N

12

50 g

a. Nyatakan:


..


pembolehubah yang dimalarkan

.

4Jadual di bawah menunjukkan masa yang diambil oleh empat orang murid untuk

melengkapkan ujian Matematik.

Murid

Masa yang diambil untuk melengkapkan ujian (minit)

Rafiq

5

Akmal

10

Danish

20

Azhar

12

aDalam aktviti ini,


Pembolehubah yang bergerakbalas

.

Pembolehubah yang dimanipulasikan

..

5Dalam satu penyiasatan, tiga kapak yang berbeza kelebarannya digunakan untuk membelah kayu. Jadual di bawah menunjukkan keputusan penyiasatan.

Kapak

P

Q

R

Lebar belakang bilah (cm)

3

6

9

Bilangan bongkah kayu yang dibelah dalam 30 minit

4

8

12

Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan ini?

..

Nyatakan dua pembolehubah daripada penyiasatan di atas.

i) ..

ii)..

6Satu penyiasatan dijalankan utuk mengkaji perhubungan di antara pengguna dan pengeluar makanan dalam satu habitat. Ia melibatkan tikus dan ular di sawah padi. Pemerhatian dalam penyiasatan direkodkan di dalam jadual di bawah.

Minggu

1

2

3

4

Bilangan ular

9

14

18

23

Bilangan tikus

48

38

32

22

Nyatakan:


.


.


..

7Jadual menunjukkan satu pemerhatian dalam satu eksperimen yang dijalankan oleh beberapa orang murid. Empat objek yang berbeza ketinggian digunakan untuk menampung berat beban.

Objek

P

Q

R

S

Jisim yang boleh ditampung (g)

50

100

150

200

Nyatakan :


. ..


.

8100ml air dituangkan ke dalam tabung didih dan suhu air diukur.Kemudian, air dipanaskan setiap 3 minit sehingga minit ke 6.

Keputusan dipamerkan di dalam carta bar:

Apakah pembolehubah yang dimalarkan.

.

Nyatakan dua maklumat yang dikumpulkan daripada penyiasatan di atas.

..

9.Carta bar di bawah menunjukkan keluasan hutan yang ditebang daripada tahun 2003 hingga tahun 2007.

Nyatakan,

i. pembolehubah yang dimanipulasikan

ii. pembolehubah yang bergerakbalas:

10Sekumpulan murid dikehendaki membina tiga model menara dengan ketinggian sama

menggunakan kad manila. Ketiga-tiga model yang telah dibina oleh kumpulan tersebut ditunjukkan di dalam jadual di bawah.

Model X

Model Y

Model Z

Setiap model diletakkan di atas satu satah condong untuk menyiasat kestabilannya. Keputusan pemerhatian adalah seperti di bawah.

a. Berdasarkan penyiasatan di atas, nyatakan yang berikut:

i. Pembolehubah yang dimanipulasikan

ii Pembolehubah yang dimalarkan

11Maya menjalankan satu ujikaji. Dua ekor tikus diletakkan berasingan di dalam dua bekas seperti rajah di bawah. Kedua-dua bekas dibiarkan selama seminggu.

aNyatakan :


.


Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan di atas?

..

12Sekumpulan murid telah menjalankan satu eksperimen untuk menunjukkan bahawa

cahaya matahari adalah keperluan asas bagi tumbuhan. Kedua-dua tumbuhan diletakkan di lokasi yang sama.

Nyatakan apa yang :

dimanipulasikan

..

bergerakbalas

. .

dimalarkan

13Rajah di bawah menunjukkan fasa-fasa Bulan bermula dari hari pertama hingga hari kelima belas berdasarkan kepada takwim Qamari.

a

bApakah yang dimalarkan dalam penyiasatan di atas?

Apakah yang bergerakbalas dalam penyiasatan di atas?

..

14Selvi menuangkan 100ml susu segar dan 100ml syampu ke dalam dua bikar secara berterusan. Dia merekod masa yang diambil untuk setiap cecair untuk mengalir

sepenuhnya.

aNyatakan dua maklumat yang dukumpulkan.

i ..

ii

15Sekumpulan murid menyusun tiga model seperti gambarajah di bawah untuk menyiasat kestabilan model-model.

Apabila kadbod dicondongkan secara perlahan , murid telah merekodkan pemerhatian

mereka adalah seperti di bawah.

Model Z tumbang dahulu, diikuti dengan model Y.

Model Y tumbang dahulu, diikuti dengan model X.

Berdasarkan penyiasatan di atas, nyatakan,

pembolehubah yang dimanipulasikan:

..

pembolehubah yang dimalarkan :

pembolehubah yang bergerakbalas :

..

16Rajah di bawah menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan oleh sekumpulan murid.

Berdasarkan ujikaji di atas, nyatakan:

i. pembolehubah yang dimanipulasikan

..

ii. pembolehubah yang bergerakbalas

.....

iii.. pembolehubah yang dimalarkan

...

17Dalam satu penyiasatan, sekumpulan murid menggunakan sebuah kereta mainan seperti

di bawah.

Jadual di bawah menunjukkan pemerhatian mereka.

Bilangan spring diputar

Jarak yang dilalui (cm)

Masa yang diambil (saat)

3

40

10

5

40

8

7

40

6

Nyatakan dua pembolehubah dalam penyiasatan ini.

.

18Hakimi menjalankan satu penyiasatan dengan menggolekkan tiga biji bola yang berlainan jisim di atas satu satah condong. Bola akan menghentam bongkah kayu dan jarak bongkah kayu bergerak direkodkan.

Jadual di bawah menunjukkan keputusan eksperimen.

Bola

Jisim bola(g)

Jarak bongkah kayu bergerak (cm)

K

100

6.5

L

200

8.0

M

300

10.3

Daripada penyiasatan ini, nyatakan,


..


..

19Satu penyiasatan telah dijalankan oleh Khairi pada tiga jenis cecair J,K dan L. Keputusan daripada penyiasatan ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Jenis cecair

Kesan pada kertas litmus

J

Kertas litmus biru berubah kepada merah

K

Kertas litmus merah berubah kepada biru

L

Tiada perubahan pada kertas litmus merah dan biru.

Daripada keputusan ekperimen di atas, nyatakan:


..


..

20Dinie cuba mematahkan dua pembaris yang sama saiz tetapi dibuat daripada bahan yang berlainan. Pemerhatian direkodkan dalam jadual berikut.

Jenis pembaris

Pemerhatian

Pembaris plastik

Boleh dipatahkan

Pembaris keluli

Tidak boleh dipatahkan

Nyatakan:


.....................................................................................................................................................


..................................................................................................................................................

21Rajah di bawah menunjukkan kaedah menuai padi.

Kaedah menuai padi

Luas tanah yang dituai (hektar)

Tenaga buruh

1.5

Mesin menuai

5

Nyatakan


................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................

22Rajah di bawah menunjukkan dua aktiviti X dan Y yang telah dijalankan oleh Faizal. Aktiviti X menunjukkan objek yang paling berat yang dapat diangkat oleh Faizal tanpa menggunakan takal. Aktiviti Y menunjukkan objek yang paling berat yang dapat diangkat oleh Faizal menggunakan satu takal.

Aktiviti X Aktiviti Y

Pemerhatian daripada penyiasatan adalah seperti di bawah:

Aktiviti

Bilangan takal

Berat objek yang dapat diangkat

X

0

7kg

Y

1

14kg

Dalam penyiasatan ini, nyatakan


.......................................................................................................................................


........................................................................................................................................

23Sekumpulan murid telah menjalankan satu penyiasatan untuk mengkaji adakah pertumbuhan kulat pada sekeping roti. Mereka merenjiskan beberapa titisan air pada roti tersebut. Roti itu dibiarkan di dalam plastik selama tiga minggu. Carta bar menunjukkan keputusan yang diperolehi.

Berdasarkan carta, nyatakan:

i.Pembolehubah yang dimanipulasikan

..

ii. Pembolehubah yang bergerakbalas

..

iii. Pembolehubah yang dimalarkan

24Samy dan rakannya sedang menjalankan satu penyiasatan. Rajah 1 (i) menunjukkan Samy cuba untuk menggerakkan beban dengan menggunakan tuas. Beliau mendapati adalah sukar untuk menggerakkan beban.

Rajah 1 (i)

Samy menggerakkan fulkrum menghampiri beban seperti di dalam Gambarajah 1 (ii).

Dia mendapati lebih mudah untuk menggerakkan beban.

Rajah 1 (ii)

Berdasarkan eksperimen di atas, nyatakan dua pembolehubah:

i) .. ii). ...

Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini?

25Saintis menjalankan satu penyiasatan untuk mengkaji suhu pada planet yang berbeza dan jaraknya daripada cahaya matahari. Keputusan yang diperolehi adalah seperti berikut:

Berdasarkan daripada penyiasatan di atas, nyatakan

(i) Pembolehubah yang dimanipulasikan

.

(ii) Pembolehubah yang bergerakbalas

..

PGB

PGB

PM

PM

PGB

PGB

Bilangan pergerakan dada dalam seminit

PM

Jarak larian (m)

Pembolehubah dimanipulasi (PM)

Saiz roda

Pembolehubah bergerakbalas(PGB)

Apa yang dimalarkan

Gambarajah menunjukkan dua litar berbeza litar bersiri dan litar selari. Maka yang dimanipulasikan adalah JENIS LITAR.(PM)

mentol S

mentol R

Mentol Q

Mentol P

Pembolehubah bergerakbalas(PGB)

Kecerahan mentol

Rujuk kepada rajah

Suhu air (C)

Masa (minit)

Tahun

Luas hutan yang ditebang(hektar)

Model Y tumbang dahulu, diikuti oleh model X. Model Z tidak tumbang.

makanan

tikus

tikus

bekas

air

air

Kasa dawai

Kotak hitam

Tidak disiram air

Q

Disiram air

P

Masa= 10 saat

Masa=2 saat

syampu

Susu segar

Model polisterina

kadbod

anak pokok

pasu

bongkah kayu

bola

bola

satah

condong

Pembaris plastik

Pembaris keluli

Bilangan tompok hitam

Minggu

Planet P - suhu yang sangat tinggi

Planet Q - suhu yang sangat rendah

modul 1 - pembolehubah

Documents