konsep rantaian dan siratan makanan

7/28/2019 Konsep Rantaian Dan Siratan Makanan

1/48

KONSEP RANTAIAN &SIRATAN MAKANAN

1


2/48

Hubungan pemakanan antara pengeluar,

pengguna primer,pengguna sekunder dan

pengguna tertier yang libatkan pemindahan

tenaga untuk menjalankan aktiviti tumbesaran

dalam sesuatu ekosistem

Bermula dengan tumbuhan mengeluarkan

makanan melalui proses fotosintesis

Tumbuhan

keluarkan daun,bunga & buah

akan dimakan oleh haiwan herbivor,herbivor

dimakan oleh karnivor dan karnivor dimakan

oleh omnivor

KONSEP RANTAIAN MAKANAN

2


3/48

3

a) Ekosistem daratan


4/48

CTH: Ekosistem ladang/ Kebun

1. Daun hijau-Pengeluar yang menjadi makananbeluncas

2. Beluncas-Pengguna primer yang akan dimakan

oleh burung yang bertindak sebagai penggunasekunder

3. Perpindahan tenaga berlaku apabila beluncas

memakan daun hijau dan burung memakan

beluncas

Daunhijau Beluncas Burung

4


5/48

Pokok padi Tikus Ular

Habitat yang berbeza biasanya mempunyai rantai makanan dansiratan yang berbeza.

(pengeluar) (penggunaprimer)

(pengguna

sekunder)Helang

(pengguna

tertier)

5


6/48

6

Gabungan beberapa rantaian makananBerlaku secara silang menyilangSesuatu organisma akan menjadi

mangsa dan pemangsa kepada banyakorganisma

Organisma tersebut akan memakan

organisma yang lain. Ia juga akandimakan oleh organisma yang lebihbesar,organisma yang dimakan olehnya

juga akan dimakan oleh organisma lain

KONSEP SIRATAN MAKANAN


7/48

7


8/48

Rajah 24.1 Siratan makanan dalam ekosistem hutan hujan tropika 8


9/48

9

Matahari-punca tenaga & aliran tenaga dalamrantaian & siratan makanan

Jumlah tenaga yang sampai ke permukaan bumi-

48% 52%- diserap,dipantul,diserak sebelum sampai ke

permukaan bumi Daripada 48% hanya 8% sahaja digunakan oleh

tumbuhan hijau Daripada 8%- hanya 2 % tenaga sahaja diserapoleh tumbuhan manakala baki 6% digunakan untukproses metabolisme,respirasi & pertumbuhan

Aliran tenaga dalam rantaian dan siratan

makanan


10/48

10

Tumbuhan hijau-akan menyerap tenagamatahari dengan bantuan klorofil

Klorofil terdiri daripada bahan organik &magnesium yang terdapat dalam kloroplasdaun hijau

Kebolehan tumbuhan menyerap tenaga cahaya

matahari- tumbuhan dapat membuat makanansendiri- Fotosintesis

Tidak semua tenaga di dalam badan pengeluardipindahkan ke badan pengguna primer,badanpengguna primer ke badan penggunasekunder,badan pengguna sekunder ke badanpengguna tertier


11/48

KONSEP ARAS TROFIK DAN

PIRAMID TENAGA

11


12/48

ARAS TROFIK

12

ARAS TROFIK

Merujuk kepada aras-aras makanan dan pemakanan

yang ada dalam sesebuah ekosistem

Contoh: Hutan Hujan Tropika

Aras 1 : Tumbuhan

Aras 2 : Herbivor

Aras 3 : KarnivorAras 4 :Omnivor

Susunan aras akan menghasilkan piramid ekologi yang

menunjukkan :

Pengurangan bilangan- dari bawah ke atasTenaga hilang bagi setiap peringkat

Bandingan pengeluar dgn pengguna

Hierarki pengguna(terakhir)- teratas

Bilangan organisma pada setiap aras trofik makin berkurangan

mengikut ketinggian.


13/48

Aliran tenaga dalam aras trofik berlakudalam keadaan berikut:

a) Aliran TENAGA MATAHARI kepada TUMBUHANTenaga matahari dialirkan ke dalam daun

tumbuhan untuk membolehkan proses fotosintesis

berlaku

b) Aliran tenaga daripada PENGELUAR kepada

PENGGUNA PRIMER(PENGGUNA PERTAMA)

Berlaku apabila haiwan herbivor memakan

tumbuhan

Tenaga kimia dalam daun tumbuhan berpindah

masuk ke dalam badan haiwan HERBIVOR 13


14/48

c) Aliran TENAGA daripada PENGGUNA PRIMER kepada

PENGGUNA SEKUNDER(PENGGUNA KEDUA)

Berlaku apabila HAIWAN KARNIVOR memakanHAIWAN HERBIVOR

Tenaga kimia dalam badan HAIWAN HERBIVOR

berpindah ke dalam badan HAIWAN KARNIVOR

d) Aliran tenaga daripada PENGGUNA SEKUNDER kepada

PENGGUNA TERTIER(PENGGUNA KETIGA)

Berlaku apabila haiwan OMNIVOR memakan

HAIWAN KARNIVOR

Tenaga kimia dalam badan haiwan KARNIOR

berpindah masuk ke dalam badan PENGGUNA

TERTIER 14


15/48

e) Aliran tenaga daripada PENGGUNA TERTIER kepada

PENGURAI

Berlaku apabila HAIWAN KARNIVOR, HERBIVOR &

OMNIVOR yang MATI melalui proses PEREPUTAN

& PENGURAIAN oleh MIKROORGANISMA (bakteria

& kulat)

15


16/48

PIRAMID TENAGA- beri gambarantentang aliran tenaga dalam satuekosistem mengikut aras trofik iaitukelompok organisma yang terlibat dalamrantaian makanan

Rantaian makanan- Miliki 4 aras trofik

1. Peringkat pertama Pengeluar

2. Peringkat kedua- Pengguna primer

3. Peringkat ketiga Pengguna sekunder

4. Peringkat keempat- Pengguna tertier

16


17/48

17


18/48

Rajah 24.2 Piramid Tenaga 18


19/48

BERDASARKAN RAJAH 24.2

19

ARASTROFIK

KOMUNITI TENAGA

PERTAMA PENGELUAR-RUMPUT

Daripada 8% tenaga cahayamatahari- hanya 2% digunakanuntuk proses fotosintesis

6% lagi- digunakan untuk proses

metabolisme dan transpirasi

KEDUA PENGGUNAPRIMER-

BELALANG

memakanRUMPUT

Kira-kira 10% daripada biojisimtumbuh-tumbuhan yang dimakanDITUKAR menjadi tisu dagingbelalang.

Selebihnya- 90% : hilang semasaproses respirasi,metabolisme &pertumbuhan


20/48

BERDASARKAN RAJAH 24.2

20

ARASTROFIK

KOMUNITI TENAGA

KETIGA PENGGUNASEKUNDERKATAKmemakan

BELALANG

Kira-kira 10% daripada biojisimmangsanya yang dimakan DITUKARmenjadi tisu daging katak

90% tenaga hilang semasa proses

respirasi,metabolisme mangsanya yangdimakan ditukar menjadi tisu dagingkatak.

KEEMPAT PENGGUNATERTIER

ULARmemakan

KATAK

Kira-kira 10% daripada biojisim katakyang dimakan DITUKAR menjadi tisu

ular. Selebihnya- 90% : hilang semasa proses

respirasi, metabolisme & pertumbuhan


21/48

PEMINDAHAN TENAGA &

KEHILANGAN TENAGA DALAMARAS TROFIK

21


22/48

Pemindahan tenaga

Merujuk kepada proses aliran tenaga

daripada aras trofik pertama hingga ke aras

trofik terakhir dalam rantaian makanan

22


23/48

Tenaga dipindahkan terus dari matahari kepada

PENGELUAR untuk melakukan proses

fotosintesis.

Daun pokok akan melakukan proses

fotosintesis untuk membuat makanan &

menghasilkan tenaga kimia yang disimpan oleh

tumbuhan dalam bentuk

karbohidrat,protein,lemak & asid tumbuhan

Tenaga kimia & tenaga haba- dipindahkan

daripada PENGELUAR kepada PENGGUNA

PRIMER(aras trofik 2 apabila PENGGUNA

PRIMER memakan tumbuhan 23


24/48

Tenaga kimia & tenaga haba daripada PENGGUNA

PRIMER berpindah kepada PENGGUNA

SEKUNDER(ARAS TROFIK 3) iaitu apabila haiwanKARNIVOR memakan pengguna primer

Tenaga kimia & tenaga haba daripada PENGGUNA

SEKUNDER akan berpindah kepada PENGGUNA

TERTIER(aras trofik keempat) apabila haiwan OMNIVOR

memakan haiwan KARNIVOR yang lain @ memakan

HERBIVOR serta PENGELUAR

ORGANISMA PENGURAI- bakteria,cacing tanah dankulat- memperoleh tenaga kimia daripada tisu organisma

hidup yang telah mati dan reput melalui proses

penguraian & pereputan24


25/48

25


26/48

26


27/48

Persaingan antara spesies dan

sesama spesies dalam ekosistem

27


28/48

Satu bentuk PEREBUTAN ORGANISMA(HAIWAN &

TUMBUHAN) yang perlu bersaing di antara mereka

dan antara spesies lain untuk mendapatkankeperluan sendiri di dalam satu habitat yang sama

Persaingan terdiri daripada :

1. persaingan antara spesies yang sama

(intraspesies)

2. Persaingan antara spesies yang berlainan

(interspesies) untuk mendapatkan pelbagaikeperluan di persekitaran abiotiknya

28


29/48

1. Persaingan antara spesies yang sama

(Intraspesies)

Contoh:

Tumbuhan pokok setawar

Hasilkan anak pokok kecil di hujung daun pokok

induknya.

Setelah matang-pokok akan jatuh ke tanah & tumbuh

di sekeliling pokok induknya

Berlaku persaingan- untuk membesar sesama sendiri

untuk mendapatkan makanan, ruang hidup,air &

tenaga29


30/48

2. Persaingan antara spesies yang berlainan(interspesies)

Contoh:

Jelas pada ekosistem hutan hujan tropika

Pokok-pokok dalam hutan lapisan emergen(lapisan

paling atas) akan bersaing sesama sendiri untukmendapatkan cahaya matahari

Tumbuhan pada bahagian ini-keras,tinggi,lurus &rapat bersaing untuk mendapatkan cahaya

matahariBahagian tengah- tumbuhan liana yang memanjat

pada tumbuhan lain untuk mendapatkan cahayamatahari-Pokok rotan,pokok dedalu

30


31/48

1. Persaingan untuk mendapatkan makanan

Haiwan dpd spesies yang sama memakan

makanan yang sama dalam habitat

tersebut.Sumber makanan terhad menyebabkan

persaingan semakin serius

Sumber makanan & air menjadi terhadapabila sesebuah ekosistem terganggu

oleh aktiviti manusia,kemarau,banjir dll31


32/48

2. Persaingan untuk mendapatkan air

Berlaku apabila spesies haiwan tinggal di dalam satukawasan yang sama dan mempunyai satu kawasan

sumber air sahaja

Misalnya lopak air,takungan,sungai yang hampir

kering.

Persaingan berlaku kerana ada haiwan yang

memerlukan air untuk minum dan ada haiwan yang

memerlukan air untuk habitat serta minuman Jelas berlaku di kawasan beriklim gurun dan savana

yang panas dan kering

32


33/48

3. Persaingan untuk habitat

Berlaku antara haiwan yang berlainan

spesies dan haiwan yang sama spesies

CTH: Burung berebut untuk membuatsarang di atas dahan pokok yang sama

Sekumpulan singa berebut untuk tinggal

di dalam gua @ lubang batu yang sama

33


34/48

4. Persaingan untuk pembiakan

Berlaku antara haiwan yang sama

spesiesnya

Haiwan jantan akan bergaduh sesamasendiri kerana merebut haiwan betina

Haiwan mempunyai tabii tersendiri untuk

memikat pasangan-bunyi,tingkah laku danderia bau

34


35/48

Persaingan tumbuhan

Persaingan antara spesies berlaku kerana merebut

cahaya matahari & zat galian dalam tanah

Persaingan merebut cahaya matahari- akan

menyebabkan tumbuhan mempunyai ketinggian yang

berbeza dan menyebabkan kewujudan pelbagai bentukpokok

POKOK TINGGI- pokok besar yang memerlukan cahaya

matahari yang banyak- proses fotosintesis oleh daun

perlu dilakukan dengan giat bagi menampung saiz pokokyang besar & tinggi

Contoh: Pokok lapisan renjong & lapisan kanopi dalam

hutan hujan khatulistiwa 35


36/48

Tumbuhan memanjat (LIANA) & pokok

tumpang(PARASIT) bersaing menumpang pokok

tinggi kerana persaingan untuk mendapatkan cahayamatahari

LANTAI HUTAN Akar memainkan peranan dalam

persaingan mendapatkan nutrien & air dalam tanah Pokok-pokok yang besarmempunyai akar tunjang

yang menjangkau jauh ke dalam tanah untuk

mendapatkan sumber air yang lebih banyak

Tumbuhan lantai- rumput,semak-samun & pokok

menjalar pula mempunyai akar pendek yang

berserabut untuk membolehkan lebih banyak air &

nutrien diserap 36


37/48

5 cara persaingan antara spesies

1. komensalisme

2. Parasitisme

3. Simbiosis

4. Saprofitisme5. Mangsa- pemangsa

37


38/48

1. KOMENSALISME

Persaingan komensalisme dapat

dilihat dalam hutan hujan tropikaiaitu kemunculan epifit yangmenumpang pada permukaan luar

cabang pokok dengan mencengkampada rekahan & kulit pokok yangkasar melalui akarnya

Memudahkan untuk mendapatkancahaya matahari yang cukup untukmenjalankan proses fotosintesis bagimembuat makanannya sendiri

38


39/48

1. KOMENSALISME

Kewujudan epifit ini TIDAK MENJEJASKAN

@ MENGUNTUNGKAN PERUMAHNYA kerana

ia menumpang pada pokok-pokok di

LAPISAN TENGAH HUTAN HUJAN TROPIKA

untuk mendapatkan tenaga matahari bagi

menjalankan proses fotosintesis

Sumber air & sumber mineral

EPIFITTIDAK mendapatkannya daripada

PERUMAHNYA

39


40/48

2. PARASITISME

Persaingan secara parasitisme dapat dilihat dalam

HUTAN GUNUNG DI LAPISAN HUTAN MONTANE ATAS

LAPISAN MONTANE ATAS Terdapat pokok rafflesia @

pokok palma yang mendapat tenaga bagi

pertumbuhannya secara persaingan parasitismeRafflesia- bunga terbesar di dunia- berat 7kg & hanya

terdapat di Malaysia & Indonesia Tiada batang,akar &

daun- mempunyai filamen-filamen yang tumbuh ke

dalam perumahnya untuk menyerap makanan & tunasbunga keluar melalui tisu perumahnya

Rafflesia- mendapat keuntungan

Menjejaskan perumahnya 40


41/48

3. SIMBIOSIS

Persaingan antara 2 spesies yang berlainan & hidupbersama demi mendapatkan keuntungan bersama

Tumbuh-tumbuhan kulampair-alga & kulat dalam

ekosistem kolam

Alga-memperoleh sumber air, sumber mineral &perlindungan daripada kulat

Kulat-dapat oksigen & karbohidrat daripada alga

Saling kebergantungan antara kulat & alga dapatmembekalkan makanan & tenaga secara berterusan

antara kedua-dua spesies ini.

41


42/48

4. SAPROFITISME

Berlaku di bahagian lapisan lantai hutan hujan tropika

yang kekurangan cahaya matahari & mempunyaikelembapan yang tinggi dan suhu yang rendah

Tumbuhan SAPROFIT- yang boleh hidup dalamkeadaan yang sedemikian Cendawan,kulapuk

Cendawan & kulapuk merembes enzim melalui jaringanhifa untuk mencernakan bahan organik mati sebelummenyerap makanan untuk pertumbuhannya

Tumbuhan saprofit kulat tetupai tumbuh dengan baikpada tumbuhan@ pokok mati

Kulat memperoleh makanan daripada tumbuhan reputuntuk tumbesaraannya.

42


43/48

4. SAPROFITISME

Berlaku di bahagian lapisan lantai hutan hujan tropika

yang kekurangan cahaya matahari & mempunyaikelembapan yang tinggi dan suhu yang rendah

Tumbuhan SAPROFIT- yang boleh hidup dalamkeadaan yang sedemikian Cendawan,kulapuk

Cendawan & kulapuk merembes enzim melalui jaringanhifa untuk mencernakan bahan organik mati sebelummenyerap makanan untuk pertumbuhannya

Tumbuhan saprofit kulat tetupai tumbuh dengan baikpada tumbuhan@ pokok mati

Kulat memperoleh makanan daripada tumbuhan reputuntuk tumbesaraannya.

43


44/48

5. MANGSA-PEMANGSA

Persaingan mangsa-pemangsa libatkan 2 spesies yang

berlainanSatu spesies menjadi makanan kepada spesies yang

lain

Pemangsa-haiwan yang makan daging-Harimau,Helang

Mangsa- haiwan herbivor yang kecil- Rusa, belalang

Persaingan jenis ini-dapat mempengaruhi populasimangsa-pemangsa & keseimbangan sesuatu ekosistem

Cth: Bilangan katak (pemangsa) bertambah dalamekosistem padang rumput

Bilangan manga iaitu belalang berkurangan

Menyebabkan pemangsa berkurangan kerana mati @

lari44


45/48

KESEIMBANGAN EKOLOGI

45

Mempunyai sifat pemulihan kendiri untuk

capai keseimbangan Penting bagi capai kestabilan yang kekal

Keseimbangan berlaku apabila input tenaga

dan bahan yang masuk ke dalam ekosistem

sama dengan yang keluar

Keseimbangan DINAMIK keseimbangan

yang berubah-ubah

Proses pemulihan kendiri- Ambil masa yanglama

ALIRAN TENAGA & KITAR NUTRIEN DALAM


46/48

ALIRAN TENAGA & KITAR NUTRIEN DALAM

EKOSISTEM

46

Matahari-punca utama yang bekalkan tenaga

Tumbuhan membesar - lakukan proses fotosintesis

Aliran tenaga berlaku perpindahan tenaga dari satu

aras trofik kepada satu aras yang lain

bila berlaku

situasi MAKAN & DIMAKAN.

TENAGA YANG TERSIMPAN DALAM EKOSISTEM

Tenaga Kimia & haba

Tenaga kimia-disimpan

Tenaga haba dibebaskan


47/48

47

Haiwan herbivor memakan tumbuhan

tanaga kimia berpindah kepada haiwan

tesebutHaiwan herbivor dimakan oleh karnivor

tenaga kimia akan berpindah ke

badan karnivor

Karnivor dimakan oleh omnivor

tenaga kimia berpindah ke badan

omnivor

Apabila semua hidupan mati,reput &diurai TENAGA KIMIA KEMBALI KE

TANAH MENJADI NUTRIEN


48/48

ALIRAN TENAGA DALAM SIRATAN

MAKANAN

48

konsep rantaian dan siratan makanan

Documents