nutrien makanan

INSTITUT PERGURUAN TEKNIK CHERAS, KUALA LUMPUR

TEKNOLOGI RUMAH TANGGA II NUTRIEN MAKANAN

DISEDIAKAN OLEH:

AHMAD KHAIRI B. ABU BAKAR 730303-02-5059

SHAHIRA BT SALLEH

700831-09-5088

KSPK KH 2007

PENSYARAH :

PN RAHMAH BT. ABDUL RAHMAN JABATAN EKONOMI RUMAH TANGGA

Teknologi Rumah Tangga

Khairi/kakA/trt-kspk/07 1

DAFTAR ISI

PROFIL PENULIS

SHAHIRA BT SALLEH ..... M/S 2

AHMAD KHAIRI BIN ABU BAKAR ..... M/S 3

SEKALUNG PENGHARGAAN ..... M/S 4

REFLEKSI

SHAHIRA BT SALLEH ..... M/S 5

AHMAD KHAIRI BIN ABU BAKAR ..... M/S 7

1. PENGENALAN ..... M/S 9

2. NUTRIEN ..... M/S 11

3. PROTIEN ..... M/S 14

4. KARBOHIDRAT ….. M/S 17

5. LEMAK ….. M/S 21

6. VITAMIN ..... M/S 24

7. GARAM MINERAL ….. M/S 28

8. AIR ….. M/S 37

9. KESAN MASAKAN TERHADAP NUTRIEN ….. M/S 39

10. KEPENTINGAN NUTRIEN KEPADA FUNGSI OTAK ..... M/S 43

11. BIBLIOGRAFI ..... M/S 46

LAMPIRAN



PROFIL PERIBADI

NAMA : Ahmad Khairi Bin Abu Bakar

NO. KAD PENGENALAN : 730303 – 02 - 5059

TARIKH LAHIR : 03 Mac 1973

ALAMAT SEKOLAH : SMK Sungai Limau, 06910 Yan, Kedah

ALAMAT KEDIAMAN : No 14N, Lorong Lambaian 4, Taman Lambaian Jerai

08300 Gurun, Kedah Darul Aman.

PENGALAMAN MENGAJAR : 1. SMK Sultan Badlishah, Kulim Kedah.

2. SMK Sungai Limau, 06910 Yan, Kedah

SUBJEK DIAJAR : 1. KHB Pilihan 1 ( Tingkatan 1 ) 2. KHB Pilihan 3 ( Tingkatan 1 ) 3. KHB Pilihan 4 ( Tingkatan 1 ) 4. Pen. Sivik & Kewarganegaraan ( Ting.1 )

NAMA ISTERI : Rubiah Binti Mat Tahir

ALAMAT SEKOLAH SUAMI : Maahad Mahmud Yan, Jalan Kampung Acheh,

06910 Yan, Kedah Darul Aman.

BILANGAN ANAK : 2 Orang

1. Nurul Syafiqah Bt Ahmad Khairi

2. Muhammad Syafiq Irham Bin Ahmad Khairi



PROFIL PERIBADI

NAMA : SHAHIRA BINTI SALLEH

NO. KAD PENGENALAN : 700831-09-5088

TARIKH LAHIR : 31 OGOS 1970

ALAMAT SEKOLAH : SMK DATO’ JAAFAR HASSAN,

02450 BUKIT KETERI, PERLIS

ALAMAT KEDIAMAN : NO. 4A, KM 9, JALAN KAKI BUKIT,

02400 BESERI, KANGAR, PERLIS

PENGALAMAN MENGAJAR : 1. KOTA KINABALU HIGH SCHOOL, SABAH

2. SMK DATO JAAFAR HASSAN, PERLIS

(12 TAHUN)

SUBJEK DIAJAR : KEMAHIRAN HIDUP (ERT)

- TING. 1, 2 DAN 3

EKONOMI RUMAH TANGGA

- TING. 4

NAMA SUAMI : AZNI RAIS BIN MOHD. JANI

ALAMAT SEKOLAH SUAMI : SMK RAJA PUAN MUDA TENGKU FAUZIAH,

02100 KAKI BUKIT, PERLIS

BILANGAN ANAK : 3 ORANG :

1. AINA NABILA BINTI AZNI RAIS

2. AUNI ATHIRAH BINTI AZNI RAIS

3. MUHD. AFIF FAHRI BIN AZNI RAIS



SEKALUNG PENGHARGAAN

Alhamdulillah, bersyukur kami ke hadrat Ilahi kerana akhirnya dapat jua

menyempurnakan Kerja Kursus Teknologi Rumah Tangga ini. Sepanjang

mengikuti subjek ini, banyak ilmu pengetahuan yang telah dicurahkan kepada

kami oleh Pn. Rahmah. Segala ilmu yang diperolehi amat berguna dan memberi

keyakinan kepada kami untuk mengajar topik Ekonomi Rumah Tangga bagi

pelajar-pelajar Kemahiran Hidup Tingkatan 1- Tingkatan 3. Semoga segala jasa

yang dicurahkan oleh Pn. Rahmah akan diberkati dan dirahmati Allah hendaknya.

Kami ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada pihak-pihak terbabit

yang telah memberi bantuan terutamanya;

Isteri tercinta; Suami tercinta;

- Pn. Rubiah bt. Mat Tahir - En. Azni Rais b. Mohd. Jani

Anak-anak tersayang; Anak-anak tersayang;

Nurul Syafiqah - Aina Nabila bt. Azni Rais

Muhammad Syafiq Irham - Auni Athirah bt. Azni Rais

- Muhd. Afif Fahri b. Azni Rais

Tidak lupa kepada rakan-rakan seperjuangan yang turut sama terlibat dalam

perjalanan kerja kursus ini. Jasa kalian akan dikenang selagi hayat dikandung

badan. Terima kasih buat semua.



REFLEKSI INDIVIDU

Al-hamdulillah, bersyukur saya kepada Allah S. W. T kerana dengan

limpah dan kurnia-Nya dapat saya menyiapkan tugasan yang telah ditaklifkan

kepada saya bagi kursus Teknologi Rumah Tangga II di bawah seliaan Puan

Rahmah Bt. Abd. Rahman dari Jabatan ERT.

Kehidupan sihat bermula daripada pemakanan yang baik. Bagi menjalani

gaya hidup yang sihat, kita mempunyai banyak pilihan di dalam pengambilan

jenis makanan yang kita sukai. Pengambilan nutrien yang seimbang di dalam

diet harian akan mempengaruhi tubuh kita, kerana tubuh manusia adalah

organisme hidup yang mengagumkan, dengan kemampuan untuk membesar,

mengawal, memperbaiki dan mempertahankan diri jika diberi pemakanan yang

seimbang, berkualiti tinggi dan semula jadi.

Justeru itu, tugasan saya pada kali ini cuba menyingkap keperluan

menjaga diet yang seimbang bagi setiap hidangan yang kita ambil setiap hari.

Nutrien makanan yang terdiri daripada protien, karbohidrat, lemak, vitamin dan

garam galian serta air amat penting untuk survival tubuh badan kita.

Di dalam tugasan saya kali ini juga, saya telah mengupas dan

memberikan fakta mengenai kesan-kesan ataupun impak kepada tubuh badan

kita sekiranya keperluan nutrien yang sewajarnya tidak dapat dipenuhi di dalam



diet seharian kita. Pelbagai jenis penyakit, ketidak seimbangan hormon dan

masalah bakal timbul sekiranya nutrien di dalam tubuh badan kita tidak

mencukupi. Jelas sekali bahawa memenuhi keperluan nutrien di dalam

pengambilan diet seharian amat penting kepada kita.

Melalui tugasan saya ini juga, yang saya siapkan dalam bentuk MS Office

dan MS Power Point, saya amat berharap agar ianya dapat memberi manfaat

kepada sesiapa sahaja yang memerlukan maklumat dan fakta mengenai

kepentingan nutrien kepada tubuh badan. Saya juga amat berharap agar

tugasan ini mampu menyediakan diri saya dengan ilmu yang secukupnya

mengenai nutrien dan pemakanan seimbang yang mana akan saya gunakan

kelak ketika mendidik para pelajar saya di sekolah.

Akhir kata, sekali lagi saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada

pensyarah pembimbing, Pn. Rahmah Bt. Abd. Rahman atas tunjuk ajar beliau

kepada saya semasa proses penyediaan kerja kursus ini.

Sekian terima kasih.

Disediakan oleh:

............................................. ( Ahmad Khairi Bin Abu Bakar )



REFLEKSI INDIVIDU

Dalam melaksanakan kerja kursus berkaitan dengan nutrien ini, banyak

maklumat telah saya perolehi dan sangat berguna untuk faedah bersama. Saya

berharap dapat mempraktikkan ilmu ini terhadap keluarga mahupun pelajar-

pelajar saya kelak.

Telah diketahui bahawa keperluan nutrien akan berubah sepanjang

hidup dari peringkat bayi hingga usia tua. Antara faktor-faktor yang

mempengaruhi keperluan nutrien adalah dari segi umur bermula daripada bayi,

kanak-kanak, remaja, orang dewasa dan orang tua. Seterusnya dari segi jantina

iaitu antara lelaki dan perempuan. Aktiviti fizikal juga memainkan peranan sama

ada aktif atau kurang aktif individu itu. Keadaaan kesihatan seseorang sama ada

pesakit dan si pulih, vegetarian, ibu mengandung, ibu yang menyusukan bayi

dan akhirnya saiz tubuh juga mempengaruhi keperluan nutrien.

Pengambilan makanan adalah penting dan merupakan salah satu

keperluan asas manusia. Tubuh badan yang sihat terhasil daripada amalan

pemakanan yang baik. Oleh itu, kita perlu mengamalkan diet yang seimbang

kerana amalan ini memberikan kesan yang baik terhadap mental dan fizikal kita.

Saya berharap dengan terhasilnya MS Words dan MS Power Point

berkaitan dengan Nutrien Makanan ini dapat membantu para guru dan



pensyarah dalam proses pengajaran dan pembelajaran dengan lebih efektif lagi

hendaknya. Sekian, terima kasih.

Disediakan oleh;

Pn. Shahira bt. Salleh



Pelbagai jenis makanan

1. PENGENALAN

Makanan adalah sesuatu bahan yang boleh dimakan sama ada dalam

bentuk pepejal atau cecair. Makanan mengandungi sekurang-kurangnya satu

jenis nutrien. Contohnya gula dan garam. Gula mengandungi karbohidrat dan

garam mengandungi nutrien. Lada sulah merupakan perisa makanan.

Makanan terdiri daripada bentuk, rupa, warna, tekstur, rasa dan bau

yang berlainan. Makanan mempunyai satu atau gabungan pelbagai rasa iaitu

masin, manis, pahit, masam dan pedas.



Tekstur makanan bermaksud kelembutan, kelicinan, kekerasan,

kegaringan dan kekasaran sesuatu makanan. Warna dan bau makanan boleh

menimbulkan selera atau sebaliknya. Warna menggambarkan mutu makanan.

Kebanyakan makanan mempunyai bau yang unik. Contohnya durian dan sate

boleh dikesan melalui baunya. Makanan yang rasanya masin tergolong dalam

hidangan jenis savouri.

Contoh hidangan savouri ialah mi goreng, nasi lemak, karipap, ayam

goreng, ikan dan sate. Contoh hidangan manis ialah kuih manis, kek, ais krim

dan buah-buahan. Makanan dapat memenuhi keperluan fizikal, fisiologi, psikologi

dan sosial manusia. Kadang kala keputusan untuk makan dipengaruhi oleh lebih

daripada satu keperluan di atas. Kita makan apabila terasa lapar.

Pemakanan adalah kajian saintifik terhadap pengambilan makanan dan

fungsinya kepada tubuh badan manusia. la meliputi jenis dan kuantiti nutrien

untuk proses pertumbuhan, pemulihan dan pengawalan tubuh. Diet yang

dirancang dengan baik mengandungi semua nutrien dalam kuantiti yang

diperlukan untuk memastikan kesihatan yang optimum.

Makanan dibahagikan kepada tiga kumpulan utama mengikut fungsi

makanan iaitu:



1. Pembina tubuh.

Makanan yang membantu pembinaan dan pemulihan

sel rosak melalui nutrien, protein, garam mineral dan

air.

2. Makanan pemberi tenaga.

Makanan yang memberikan tenaga kepada tubuh

badan melalui nutrien tenaga, lemak dan protein.

Tenaga digunakan untuk menjalankan segala aktiviti

luar dan dalam tubuh seperti pergerakan ,gerakan

jantung, pernafasan dan perkumuhan.

3. Makanan pelindung dan pencegah penyakit.

Makanan yang mengawal dan menjaga kesihatan

tubuh badan melalui nutrien.

2. NUTRIEN

Nutrien adalah bahan kimia yang terkandung di dalam semua bahan

makanan yang berfungsi untuk memelihara kesihatan. Terdapat lima nutrien

utama dalam makanan iaitu protein, karbohidrat, lemak, vitamin dan garam

mineral. Air dan selulosa bukanlah nutrien tetapi is sangat perlu dalam sistem



pemakanan manusia. Pengambilan nutrien dalam kadar dan kuantiti tertentu

dinamakan diet. Nutrien perlu diambil dalam keadaan diet seimbang. Nutrien

terhasil dari gabungan elemen karbon, oksigen, hidrogen, nitrogen dan sulfur.

Nutrien dicerna dan diproses melalui tindak balas kimia dipanggil metabolisma.

Metabolisme bertindak dalam dua cara iaitu;

1. Penguraian molekul-molekul besar hasil pencernaan seperti

glukosa,gliserol,asid lemak dan asid amino kepada unit-unit

yang halus iaitu atom. Tindak balas ini dinamakan

katabolisme dan menghasilkan tenaga. Tindak balas ini juga

berlaku dalam hati oleh enzim-enzim yang terdapat di

dalamnya.

2. Pembinaan unit dari dalam sel daripada molekul-molekul

ringkas kepada struktur yang lebih kompleks seperti

glikogen, trigiserid(lemak) dan protien. Tindak balas ini

dinamakan anabolisme dan menggunakan tenaga.

Metabolisme asas ialah penggunaan tenaga oleh badan untuk proses-

proses hidup seperti:



1. menetapkan suhu badan.

2. pengaliran darah yang didorong oleh denyutan jantung.

3. pernafasan dan pencernaan.

4. merehat regang otot-otot semasa badan berehat

sepenuhnya.

Kalori diaktifkan sebagai bentuk haba yang digunakan dalam badan bagi

metabolisme asas, kegiatan atau pekerjaan harian. Satu kalori makanan ialah

jumlah haba yang diperlukan untuk menaikkan suhu 1kg air sebanyak 1C.

Setiap nutrien mempunyai komposisi, sumber, fungsi serta kesan

kelebihan dan kekurangan. Kumpulan nutrien mengikut fungsi dalam tubuh

boleh dibahagikan kepada tiga iaitu nutrien untuk tenaga contohnya lemak,

karbohidrat dan protein, nutrien untuk tumbesaran contohnya protein dan garam

mineral dan nutrien untuk mengawal proses tubuh contohnya vitamin, garam

mineral dan protein. Sesetengah nutrien boleh melakukan lebih daripada satu

fungsi dalam tubuh. Contohnya protein dan garam mineral.



3. PROTIEN

Protein mengandungi unsur karbon (C), hidrogen (H), oksigen (0) dan

nitrogen (N). Fungsi utama protein adalah untuk membina sel tubuh untuk

tumbesaran. la juga membekalkan tenaga dan haba jika kekurangan karbohidrat

dan lemak dalam badan.

Unit asas bagi protein ialah asid amino. Terdapat 20 jenis asid amino

penting yang diperlukan untuk mensintesis protein. Protien haiwan mengandungi

mengandungi asid amino penting yang tidak boleh dibina dalam tubuh badan

manusia misalnya protien haiwan yang boleh didapati di dalam daging tanpa

lemak, ikan, telur, susu dan keju. Manakala protien kelas tumbuhan pula

mengandungi asid amino penting yang boleh dibina dalam badan misalnya

protien sayur-sayuran yang boleh didapati di dalam kacang, minyak kelapa sawit,

biji-bijian padi, gandum dan barli.

Sumber protien



3.1 Asid Amino

Protien mengandungi 22 jenis asid amino dalam plbagai jumlah dan

kombinasi. Kesemuanya terdapat 8 jenis asid amino yang diperlukan oleh orang

dewasa untuk tujuan tumbesaran dan untuk memperbaiki tisu. Kanak-kanak pula

memerlukan 10 jenis asid amino untuk tujuan pembesaran.

Antara jenis asid amino yang diperlukan oleh orang dewasa ialah:

1. Leusina

2. Isoleusina

3. Lisin

4. Metionina

5. Fenilalanina

6. Treonina

7. Triptofan

8. Vanila

Antara jenis asid amino yang diperlukan oleh kanak-kanak pula ialah:

1. Hestidina

2. Arginina



3.2 Fungsi Utama Protein

Antara fungsi utama protein kepada tubuh badan ialah:

1. Membina sel-sel baru

2. Memperbaiki tisu-tisu yang rosak

3. Membina enzim dan hormon

4. Menghasilkan tenaga apabila kekurangan karbohidrat dan lemak.

5. Mengelakkan dihinggapi penyakit kwasyiorkor.

3.3 Kekurangan Protien

Pengambilan protien yang kurang di dalam diet seharian boleh

menimbulkan beberapa masalah kepada tubuh badan antaranya ialah:

1. Menyebabkan penyakit marasmus dan edema

2. Merosakkan seluruh sel badan dan mengurangkan daya

tahan terhadap penyakit.

3. Tumbesaran kanak-kanak menjadi terbantut.

4. Menyebabkan terencat akal ( mental retardation ) serta

kecacatan otak yang berkekalan.

5. Menyebabkan tekanan darah rendah, pengaliran darah yang

tidak sempurna dan biasanya mengidap anemia.



6. Luka lambat sembuh, pandangan menjadi kabur dan

berlakunya penyakit sembelit.

4. KARBOHIDRAT

Karbohidrat mengandungi unsur karbon (C), hidrogen (H) dan oksigen

(0). la merupakan pembekal sumber tenaga dan haba untuk semua aktiviti

tubuh. Unit asas bagi karbohidrat ialah glukosa. Semua karbohidrat

mengandungi gula. Karbohidrat boleh dikelaskan kepada monosakarida,

disakarida dan polisakarida.

4.1 Pengkelasan Karbohidrat

1. Monosakarida

Merupakan kumpulan gula ringkas. Ia terdapat di

dalam madu, anggur dan tumbuh-tumbuhan. Jenis ini

paling senang larut di dalam air dan ia merupakan

sejenis gula hablur yang manis.

Ia terbahagi pula kepada 3 jenis iaitu:

1. Glukosa atau dekstrosa – terdapat di dalam

buah-buahan terutam anggur, sayur-sayuran,



bawang, jagung manis dan keledek. Ia

diangkut oleh saluran darah dalam bentuk

glukosa.

2. Fruktosa – Jenis gula yang lebih manis dan

boleh didapati di dalam buah-buahan yang

masak dan madu.

3. Galaktosa – Dikenali sebagai gula susu yang

dihasilkan selepas proses ‘pencernaan ’.

2. Disakarida

Dikatagorikan di dalam kumpulan gula kompleks.

Terbahagi kepada:

1. Sukrosa (gula tebu) - Terdapat di dalam buah-

buahan dan sayur-sayuran tertentu.

2. Laktosa – Gula susu yang terdapat di dalam

susu mamalia dan di dalam gula.

3. Maltosa – Gula biji-bijian yang diperoleh

daripada bijirin yang sedang bercambah dan

bijirin yang direndam.



3. Polisakarida

Terbahagi kepada:

1. Selulosa – Sejenis karbohidrat kompleks yang

terdapat di dalam bahan bersabut dan pada

dinding sel tumbuhan. Ia sukar dicernakan

tetapi dapat menolong proses pencernaan

dengan membersih saluran makanan. Ia

terdapat di dalam buah-buahan dan sayur-

sayuran.

2. Kanji – Merupakan karbohidrat ang paling

berguna dalam diet pemakanan. Ia boleh

didapati di dalam pohon sagu, ubi kayu, ubi

keledek, bijirin dan kekacang.

3. Destrin – merupakan kanji yang telah bertukar

kerana dimasak seperti roti yang dibakar,

kerak dan bijirin untuk sarapan pagi (cereals).

4. Glikogen – Merupakan karbohidrat haiwan

yang disimpan buat sementara waktu dalam

jumlah kecil di dalam hati dan tisu-tisu otot

haiwan. Glikogen berasal dari glukosa yang

kemudiannya ditukar kembali dalam bentuk

glukosa untuk digunakan oleh tubuh badan.



4.2 Fungsi Karbohidrat

Karbohidrat memainkan peranan yang amat penting kepada sistem

tumbesaran tubuh badan. Antara fungsinya ialah:

1. Membekalkan haba dan tenaga untuk pelbagai aktiviti

tubuh badan.

2. Bijirin dan roti membekalkan zat protien kepada tubuh

badan.

3. Selulosa merangsang saluran pencernaan (pelawas)

badan.

4. Disimpan di dalam badan. Sumber yang berlebihan akan

disimpan di dalam hati sebagai glikogen dan akan

digunakan semula.

5. Makanan mengandungi karbohidrat memberi tambahan

selera kepada hidangan sedia ada.

6. Karbohidrat diperlukan di dalam proses metabolisme

lemak dan protien.

Nasi sebagai sumber protien



5. LEMAK

Lemak mengandungi unsur karbon (C), hidrogen(H) dan oksigen(0).

Walau bagaimana pun, kandungan oksigen di dalam lemak adalah amat sedikit.

Lemak merupakan sumber makanan tenaga dan ia membekalkan tenaga yang

lebih berbanding karbohidrat. Oleh kerana lemak tidak larut di dalam air, ia mesti

dihancurkan oleh proses pencernaan sebelum diserap untuk kegunaan di dalam

tubuh badan.

Unit asas bagi lemak adalah asid lemak dan gliserol. Lemak boleh

terdapat dalam bentuk asid lemak tepu dan asid lemak tidak tepu. Klasifikasi

lemak dapat dilihat menunjukkan komposisi, sumber, fungsi, kesan kelebihan

dan kekurangan lemak

Elakkan pengambilan lemak berlebihan



5.1 Sumber Lemak

Lemak dihasilkan daripada 2 sumber utama iaitu:

1. Lemak Haiwan

Lemak susu seperti krim, keju dan mentega.

Lemak daging seperti lemak beku (suet).

Kuning telur.

Ikan berlemak seperti ikan terubuk, ikan patin,

jelawat dan sebagainya.

2. Lemak Tumbuhan

Minyak kekacang.

Minyak sayur-sayuran.

Minyak kelapa.

Minyak kelapa sawit dan sebagainya.

5.2 Fungsi Lemak

1. Membekalkan tenaga terutama untuk memanaskan tubuh

badan dan menetapkan suhu badan.

2. Lemak membentuk simpanan bahan api.



3. Lemak haiwan membekalkan vitamin A, D, E, K yang larut

kepada tubuh badan.

4. Lemak daripada hati ikan membekalkan tambahan vitamin

A dan E.

5. Lemak bertindak sebagai penebat di sekeliling badan dan

mencegah haba keluar daripada badan.

6. Melambatkan seseorang menjadi cepat lapar.

7. Lemak membekalkan asid penting kepada tubuh badan

iaitu:

a. Asid Linoliek

b. Asid Linolenik

c. Asid Arasidomik

5.3 Kesan Kekurangan Lemak

Kekurangan sumber lemak di dalam diet harian memberi kesan kepada

sistem tubuh badan manusia. Antara kesannya ialah:

a. Seseorang itu akan menjadi cepat lapat.

b. Selaput mata menjadi kering akibat kekurangan vitamin

A yang terdapat di dalam lemak.



c. Jika berlaku kekurangan Vitamin A yang terdapat di

dalam lemak menjadi kritikal, seseorang itu akan

menghidap xerophthalmia (bahagian tepi mata yang

berkudis dan berair).

d. Kulit menjadi keras dan kasar terutamanya pada

bahagian tangan, dada, belakang dan bahagian paha.

e. Penyakit ekzema (bintik-bintik berair di kulit disertai rasa

gatal dan bernanah) yang sering berlaku kepada kanak-

kanak.

6. VITAMIN

Vitamin mula dijumpai dalam tahun awal kurun ke dua puluh. Ianya tidak

mempunyai nilai tenaga tetapi kebanyakan vitamin tidak boleh disintesis oleh

tubuh. Keperluan vitamin adalah dalam jumlah yang sangat kecil tetapi

mempunyai implikasi atau kesan yang sangat ketara. Vitamin terbahagi kepada

dua kumpulan iaitu vitamin larut lemak dan vitamin larut air.

a. Vitamin larut air.

adalah Vitamin B Kompleks dan Vitamin

C.



Tidak boleh disimpan di dalam badan.

Perlu dibekalkan setiap hari

b. Vitamin larut lemak.

adalah Vitamin A, Vitamin D, Vitamin E

dan Vitamin K.

Boleh disimpan di dalam badan dan

tidak perlu dibekalkan setiap hari.

Sayur-sayuran

Buah-buahan



6.1 Fungsi, Sumber Dan Kesan Kekurangan Beberapa Jenis Vitamin.

Vitamin Sumber Fungsi Kesan kekurangan

A

Lobak merah, lada, limau, hati,

betik, tomato, telur, sayur-sayuran

hijau.

Memelihara penglihatan yang baik

Memelihara kesihatan kulit.

Rabun malam.

Xeroftalmia (mata kering)

Kulit kering dan bersisik.

Pertumbuhan terjejas.

B Yis, telur, hati, susu, bijirin yang

tidak digiling, sayuran hijau.

Menjaga fungsi respirasi sel.

Memelihara sistem saraf.

Beri-beri

Pelagra.

Gangguan sistem saraf

C Buah-buahan sitrus, jambu batu,

betik,tomato, sayuran hijau.

Memelihara kesihatan kulit.

Membantu penyerapan besi.

Membantu dalam penyembuhan

luka.

Kulit kurang sihat.

Mudah dijangkiti

selesema.

Skurvi (gusi berdarah).



D

Susu, telur, mentega, minyak hati,

ikan kod. Vitamin ini dihasilkan oleh

badan apabila didedahkan kepada

cahaya matahari.

Membantu penyerapan kalsium

dan fosforus.

Membina tulang dan gigi yang

kuat.

Rikets.

Kerosakan gigi.

E

Bijirin yang tidak digiling, minyak

tumbuhan, telur, mentega, sayuran

hijau.

Memelihara kesihatan

sistem pembiakan. Kemandulan.

K

Sayur-sayuran hijau, kubis, tomato,

bayam. Vitamin ini dibemtukkan

oleh bakteria di usus besar.

Membantu dalam pembekuan

darah.

Darah lambat membeku di

luka



6.2 Kaedah Mengelakkan Kehilangan Vitamin C.

1. Memakan buah-buahan dan sayuran segar.

2. Elakkan merendan sayuran terlalu lama.

3. Sayuran dimasak dalam jangka masa singkat dan perlu

dihidangkan semula.

4. Jangan panaskan semula sayuran yang telah dimasak.

5. Buah-buahan perlu disimpan di tempat yang lembab.

7. GARAM MINERAL

Tubuh badan manusia mengandungi 7% garam mineral. Garam mineral

ialah bahan tak organik yang diperlukan dalam kuantiti yang kecil untuk

mengekalkan kesihatan badan. Unsur-unsur mineral yang penting kepada kita

termasuklah kalsium, fosforus, besi, iodin, natrium dan fluorin. Unsur-unsur

garam mineral ini diperolehi daripada haiwan dn tumbuhan yang dimakan.



7.1 Zat Besi ( Iron )

Zat Besi amat penting kepada system tubuh badan manusia kerana ia

diperlukan oleh hemoglobin di dalam sel darah merah untuk membawa oksigen

kepada tisu-tisu di dalam badan. Zat Besi boleh kekal lama di dalam system

tubuh manusia kerana sel darah merah manusia dapat bertahan selama 6

minggu. Selepas itu, sel-sel darah merah akan pecah dan membebaskan zat besi

yang akan digunakan lagi oleh sel darah merah yang baru di dalam sum-sum

tulang (bone marrow) .

7.1.2 Sumber Zat Besi

Zat Besi boleh didapati di dalam pelbagai jenis makanan antaranya ialah:

1. Daging.

2. Telur.

3. Sayur-sayuran hijau.

4. Kacang dal.

5. Bijirin (cereals).

6. Hati.

7. Buah pinggang.



8. Prun.

9. Emping oat (cereals).

10. Roti putih.

7.1.3 Kesan Kekurangan Zat Besi

Kekurangan zat besi di dalam tubuh badan akan menyebabkan kesihatan tubuh

badan terganggu. Antara kesannya ialah:

1. Badan cepat letih.

2. Tidur kerap terganggu.

3. Sakit Kepala.

4. Sukar bernafas.

5. Anemia.

6. Gementar.

7. Hilang selera makan.

7.2 Kalsium

Kalsium merupakan antara garam galian yang amat penting kepada tubuh

badan. Ini kerana kandungan kalsium dalam badan merupakan 2% daripada

jumlah berat badan manusia. Sebanyak 98% daripada kandungan kalsium boleh



didapati pada tulang dan 1% kalsium berada pada gigi. Tubuh badan manusia

mempunyai sejumlah hormon yang digunakan untuk menstabilkan kandungan

kalsium di dalam darah. Hormon ini juga menentukan jumlah bekalan kalsium

yang cukup kepada semua tisu yang memerlukan saraf dan sel otot (nerve and

muscle cells).

7.2.1 Fungsi Kalsium

Antara fungsi kalsium di dalam tubuh badan manusia ialah:

1. Pembentukan tulang dan gigi yang kuat.

2. Pengecutan otot (muscle contraction).

3. Memelihara selaput sel ( maintaining cell membrane).

4. Pembekuan darah.

5. Pengaktifan enzim (activations of enzymes).

7.2.2 Sumber Kalsium

Antara sumber makanan yang mengandungi kalsium ialah:

1. Susu dan makanan berasaskan susu.

2. Sardin.



3. Ikan salmon di dalam tin apabila dimakan dengan

tulangnya sekali.

4. Sayur-sayuran hijau tua.

5. Buah-buahan bukan jenis limau.

6. Kekacang jenis kering.

7.2.4 Kesan Kekurangan Kalsium

Antara gejala akibat kekurangan kalsium di dalam tubuh badan ialah:

1. Kadar pembekuan darah kurang.

2. tumbesaran remaja menjadi perlahan.

3. Pembentukan tulang dan gigi terganggu.

4. riket.

5. osteoporosis.

7.3 IODIN

Iodin diperlukan oleh tubuh badan untuk menghasilkan hormon tiroid

(thyroid hormones). Ketiadaan iodin di dalam tubuh badan akan menyebabkan

kelenjar tiroid membesar dan membengkak dan mengakibatkan berlakunya

penyakit Beguk. Kandungan iodin di dalam tubuh badan boleh hilang setiap hari.



Maka, keperluan iodin harian hendaklah dibekalkan dlam sajian makanan atau

diet harian untuk sepanjang hayat.

7.3.1 Sumber Iodin

1. Makanan laut seperti kerang, siput dan udang.

2. Makanan dari tumbuhan yang tumbuh di tanah yang

mengandungi iodine seperti di tepi pantai.

3. Daging dari haiwan yang menggunakan campuran iodin di

dalam makanannya.

4. Garam campuran iodin.

7.4 FOSFORUS

Fungsi fosforus ialah:

1. Membantu pembentukan tulang dan gigi yang kuat.

2. Mengatur keseimbangan asid dalam tubuh badan.

3. Mengatur metabolisme protein, vitamin dan lemak.

Sumber fosforus adalah bergantung kepada makanan protein yang

diambil oleh seseorang. Sekiranya kandungan protein yang diambil oleh



seseorang itu mencukupi, maka keperluan kepada fosforus juga adalah

mencukupi.

7.5 NATRIUM

Kegunaan natrium di dalam tubuh badan ialah:

1. Membina plasma darah dan asid hidroklorik di dalam perut.

2. Membantu mengekal tekanan osmosis dlam badan.

3. Menetapkan keseimbangan asid-bes yang diperlukan oleh

tubuh badan untuk tujuan pencernaan.

Sumber Natrium adalah daripada:

1. Garam biasa.

2. Air laut dan garam mineral.

3. Telur masin.

4. Susu.

5. Lobak merah.

6. daging dan roti.



Fungsi, sumber dan kesan kekurangan pelbagai garam mineral.

Garam mineral

Sumber

Fungsi

Kesan kekurangan

Kalsium Susu, keju, telur, ikan bilis,

sayur-sayuran hijau.

Membina tulang dan gigi yang kuat.

Memelihara kesihatan sistem saraf

dan otot.

Membantu dalam pembekuan

darah.

Rikets.

Osteoporosis.

Kerosakan gigi.

Darah lambat beku

di luka

Kekejangan otot

Fosforus

Susu, keju, telur, sayur-

sayuran hijau.

Membina tulang dan gigi yang kuat.

Menjaga proses respirasi sel.

Rikets.

Kerosakan gigi.



Besi

Hati, telur, satur-sayuran

hijau.

Membina hemoglobin dalam sel

darah merah.

Keletihan

Anemia

Iodin

Makanan laut seperti udang,

ketam, ikan rumpai laut dan

susu.

Membina hormon tiroksina yang

mengawal pertumbuhan. Goiter.

Natrium Garam biasa.

Memelihara kesihatan sistem saraf

dan otot.

Menentukan tekanan osmosis

darah.

Kekejangan otot.



8. AIR

Jumlah air yang diperlukan oleh tubuh badan setiap hari berubah

mengikut keadaan persekitaran dan kegiatan seseorang individu itu. Individu

yang aktif dan tinggal di kawasan yang beriklim panas memerlukan lebih banyak

jumlah air untuk memperseimbangkan jumlah air yang hilang dari tubuh badan

melalui perpeluhan, pernafasan, air kencing dan najis. Purata pengambilan air

bagi setiap individu yang aktif adalah 1-2 liter air setiap hari. 70% daripada berat

badan manusia adalah berat air.

Air minuman

8.1 Sumber Air

1. Air dibekalkan kepada tubuh badan adalah dalam bentuk

cecair yang diminum.



2. Semua makanan mengandungi air. Terdapat makanan yang

mengandungi 90% air seperti buah-buahan dan sayuran.

8.2 Fungsi Air.

1. Bertindak sebagai pelarut.

2. Membantu system pencernaan.

3. Sebagai pengangkut bahan makanan yang telah dicernakan

dari usus ke bahagian lain dalam badan.

4. Merupakan bahan yang menetapkan suhu badan dengan

mengeluarkan lebihan haba melalui peluh.

8.3 Kesan Kekurangan Air.

1. Berat badan menurun.

2. Cepat letih dan lesu.

3. Kulit menjadi lebam

4. Proses pencernaan terganggu dan mengakibatkan sembelit.



9. KESAN MASAKAN TERHADAP NUTRIEN.

Proses memasak boleh mengakibatkan beberapa perubahan fizikal dn kimia

berlaku kepada makanan. Perubahan asas yang terdapat ialah:

1. apabila dimasak, makanan menjadi lebih sedap dan dapat

menambah selera.

2. Dapat melembutkan gentian-gentian kenyal yang dapat

membantu dalam proses pencernaan.

3. Kandungan zat makanan bertambah apabila sesuatu

masakan itu dicampur dengan bahan masakan yang lain dan

dimasak dengan betul.

4. Makanan yang dimasak dengan haba yang tinggi lebih

selamat kerana baktiria yang terdapat di dalam makanan

akan mati.

Makanan yang dimasak juga tidak dapat mengelak dari berlakunya

kehilangan zat makanan. Justeru itu, peraturan memasak seperti menyiang,

membersih dan proses memasak makanan perlu dilakukan dengan betul.



9.1 Kesan Masakan Terhadap Protien.

Protien ikan dan daging apabila dimasak dengan suhu yang rendah dan

dengan cara yang betul akan lebih mudah dicernakan dan menjadi kurang liat.

Ini kerana gentian pengikat protein tersebut telah dipecahkan oleh haba.

Sebaliknya, jika dimasak dengan api yang kuat, ptotein akan mengecut dan

menyebabkan daging menjadi keras dan liat.

Sumber protien yang telah dimasak

9.2 Kesan Masakan Terhadap Karbohidrat.

Makanan yang mengandungi karbohidrat biasanya dimasak dengan

menggunakan haba lembab dan haba kering. Sekiranya karbohidrat dimasak

dengan menggunakan haba lembab seperti memasak nasi, beras akan meyerap



air, mengembang dan akhirnya biji beras akan pecah. Ini memudahkan proses

pencernaan.

Karbohidrat yang telah dimasak

Apabila memasak dengan menggunakan haba kering pula seperti

memanggang roti, molekul kanji akan pecah dan menyebabkan ai bertukar

warna menjadi coklat dan jika ia dibiarkan akan menyebabkan ia menjadi hangus

dan menjadi karbon.

9.3 Kesan Masakan Terhadap Vitamin.

Vitamin yang terdapat di dalam makanan amat mudah untuk hilang

sekiranya makanan tersebut dimasak. Vitamin B1 dan vitamin C pada sayur-

sayuran dan buah-buahan amat mudah hilang sekiranya ia dimasak. Ini kerana,

Vitamin ini amat senang larut di dalam air apabila ia dimasak dengan



menggunakan haba yang kuat. Vitamin C pula amat mudah hilang sekiranya

makanan tersebut terdedah kepada udara dan direndam di dalam air.

Bagi vitamin D pula, ia amat tahan kepada haba dan tidak mudah larut di

dalam air. Vitamin A tidak musnah oleh haba tetapi amat mudah hilang apabila

terdedah kepada udara.

9.4 Kesan Masakan Kepada Lemak.

Haba memberi kesan yang amat besar kepada lemak. Apabila dipanaskan

pada suhu yang tertentu, lemak akan menjadi cair. Apabila dipanaskan terlalu

lama, ia akan teroksida dan berbau. Keadaan ini akan memusnahkan vitamin A,

D dan E yang terdapat pada kandungan lemak.

Sup mengandungi lemah yang dimasak



9.5 Kesan Masakan Kepada Garam Mineral.

Garam mineral akan hilang di dalam masakan kerana ia amat mudah larut

di dalam air. Oleh itu, cuba elakkan merendam sayyuran dan buah-buahan

terlalu lama di dalam air.

10. KEPENTINGAN NUTRIEN KEPADA FUNGSI OTAK

Otak manusia memerlukan nutrien yang seimbang

Nutrien atau zat-zat yang didapati daripada makanan mempengaruhi

fungsi otak dan juga kecerdasan otak seseorang. Dalam erti kata lain, otak kita

membangun dan boleh berfungsi dengan menggunakan sumber-sumber protein,

asid amino, lemak, karbohidrat, vitamin dan garam galian yang diperolehi

daripada makanan yang dimakan.



10.1 Protein

Dari protein, otak menghasilkan bahan-bahan neurotransmitter untuk

membolehkan sel otak menghantar maklumat dari satu sel kepada satu sel yang

lain. Dari protein juga terhasilnya enzim-enzim untuk pelbagai fungsi penting sel.

Dari protein juga terhasilnya kimia-kimia hormon sex,hormon tirod dan lain-lain.

Malah 65% daripada bahan pembinaan sel tubuh dan otak adalah terdiri

daripada protein.

10.2 Lemak

Dari lemak pula kita memperolehi bahan-bahan asas untuk membina

dinding sel (membran sel). Jika lemah dinding maka lemahlah sel, termasuk sel

otak. Oleh itu lemak adalah penting untuk otak.

10.3 Glukos

Sejumlah besar glukos diperolehi daripada karbohidrat. Glukos ini

merupakan sumber tenaga yang terpenting untuk membolehkan otak berfungsi.

10.4 Garam galian

Garam galian seperti magnesium, kalsium, sodium, potassium dan

selenium adalah amat penting untuk membolehkan sel berhubung antara satu

sama lain dengan sempurna. Galian-galian ini merupakan faktor pembantu dalam

fungsi enzim.



10.5 Vitamin

Vitamin adalah juga faktor pembantu yang penting untuk menghasilkan

bahan-bahan penting untuk fungsi otak. Vitamin juga mempertahankan oksigen

yang penting untuk fungsi otak.



BIBLIOGRAFI

Teknologi dan Perkhidmatan Katering, Dewan Bahasa Dan

Pustaka,Kuala Lumpur, 1989.

Buku Sumber Pilihan ERT, Pusat Perkembangan Kurikulum,

Kementerian Pendidikan Malaysia, Kuala Lumpur, 2002.

Kemahiran Hidup Bersepadu Ting. 1-3, Kementerian Pendidikan

Malaysia, Mahir Publications Sdn. Bhd., 2002.

Ekonomi Rumah Tangga Ting. 4-5, Kementerian Pendidikan

Malaysia, Zeti Enterprise, 2002.

Risalah-risalah Kesihatan, Kementerian Kesihatan Malaysia, 2006

Laman Web

www.ring.com/health/food/food.htm

www.moh.gov.my/fqc/index.htm

www.myhealth.gov.my

www.hmetro.com.my/Current_News/myMetro/

www.nutriweb.org.my

nutrien makanan

Documents