jawapan - cw.oxfordfajar.com.my · merah mengembang. tanpa dinding sel, membran sel pada sel darah...

SMART PRACTICE ICSS Biology Form 4© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

A1

JAWAPAN

1PraktisSoalan Aneka Pilihan

1 B 2 B 3 C 4 B 5 A6 A 7 D 8 D 9 C 10 A

11 A 12 A 13 B 14 C 15 B 16 B 17 C 18 C


1 A 2 A 3 B 4 D 5 B6 B 7 D 8 B 9 A 10 C

11 C 12 B 13 D 14 A 15 D 16 D 17 C 18 A 19 C

Soalan Struktur1 (a) K : Vakuol

L : Dinding sel(b) (i) Selulosa

(ii) L keras dan kukuh. Inimembantu mengekalkan bentuk sel.

(c) M bersifat separa telap danmembenarkan bahan tertentu merentas keluar dan masuk sel.

(d) (i) Air(ii) K membantu mengekalkan

kesegahan sel. Ini mengelakkan sel daripada layu.

(e) Sel manusia tidak menjalankan fotosintesis tetapi mendapatkanmakanan apabila manusia makan.

2 (a) W: Mesofil berspanX: Sel pengawal

(b) Y mempunyai kepadatankloroplas yang tinggi dan tersusun secara melintang di bawah lapisan epidermis atas.

(c) (i)

meristem apeks

pembezaan

(ii) Z ialah tisu xilem yangmembentuk struktur berongga untuk

mengangkut air ke arah daun.

(d) Sel-sel menjadi sel kekal yang khusus dengan fungsi yang khusus. Setiap sel mempunyai sifat-sifat yang khusus bagi menjalankan fungsinya denganefisien.

(e) (i) Mesofil palisad. Iniadalah kerana tisu ini tersusun secara rapat antara satu sama lain di bawah epidermis bagi membolehkan ianya mendapat cahaya matahari yang maksimum.

(ii) Daun sisik bawang terdiridaripada tisu epidermis yang tidak mengandungi kloroplas.

3 (a) Aras 2: TisuAras 3: Organ

(b) (i) Pengkhususan(ii) 1. Menghasilkan mukus

yang menangkap zarahdebu

2. Silia menggerakkan debuke luar, jauh daripada peparu

(iii) Sistem pernafasan(iv) Gegelung tulang rawan

menguatkan trakea, dan memudahkan pergerakan udara masuk dan keluar peparu. Dinding alveolus yang nipis dan fleksibel membantu pertukaran gasdi peparu.

(c) Asap rokok mengganggu fungsi silia yang memerangkap dan membawa debu keluar daripadapeparu. Batuk ialah satu cara untuk menyingkirkan bendasing daripada peparu.

(d) − Satu kumpulan sel berfungsidengan lebih efisien.

– Pembahagian tugas antara sel membolehkan organismamenjalankan pelbagai tugas dan fungsi dalam cara yang sistematik.

– Organisma menyesuaikandiri dan bertahan dengan lebih baik di habitat dan persekitaran yang pelbagai.(Mana-mana dua)

Soalan Esei4 (a) Homeostasis ialah

penyelenggaraan oleh organisma hidup untuk mengekalkan persekitaran dalam tubuh supaya sel berfungsi pada tahap optimum. [1]Homeostasis dikawal oleh mekanisme suap balik negatif. [1]

[2](b) Pengembangan arteriol

membekalkan darah pada kapilari kulit (pemvasodilatan) dan membolehkan aliran haba ke kulit yang lebih banyak. Lebihdarah mengalir ke permukaan kulit dan membolehkan haba meresap keluar. [2]Otot erektor mengendur dan bulu rambut berada dekat dengan permukaan kulit. Ini mengurangkan jumlah udara yang terkumpul dan mengurangkan kesan penebat lapisan udara. [2]Peluh yang disingkirkan daripada kelenjar peluh tersejat daripada permukaan kulit. Haba diserap daripada badan untuk menyejatkan peluh. Ini menyejukkan badan. [2]

[6](c) Dengan pengambilan alkohol,

pemvasodilatan arteri akan membawa lebih darah ke permukaan kulit. Lebih haba akan dibebaskan melalui kulit dan ini menurunkan suhu badan. [2]

(d) Kulit bertindak sebagai lapisan perlindungan daripada kerosakan fizikal dan jangkitan patogen. Sel kulit mati merupakan lapisan perlindungan dan sebum yangdisingkirkan kelenjar sebum mempunyai tindak balas antibakteria. [2]

Kulit sensitif terhadap pelbagai jenis stimulus kerana mempunyai reseptor untuk sakit, sentuhan, haba, sejuk, cahaya dan tekanan. [2]

Kulit menyingkirkan air, garam mineral dan urea daripada peluh. [2]



Jawapan Jawapan

A2 A3

Dermis mengandungi sterol yang ditukarkan oleh sinaran ultraungu menjadi vitamin D. [2]Kulit mengelakkan penghidratan daripada berlaku. Sel kulit mati pada permukaan kulit mengelakkan kehilangan air secara berlebihan. [2]

5 (a) Organisma unisel adalah organisma kecil yang terdiri daripada satu sel sahaja. Organisma ini merupakan satu organisma lengkap yang boleh menjalankan semua proses hidup. [2]

(b) Persekitaran air tawar bersifat hipotonik terhadap Paramesium sp. [1]Dalam persekitaran air tawar, aliran air boleh masuk ke sitoplasma Paramesium sp. melalui osmosis.

[1]Vakuol mengecut dan menyingkirkan air berlebihan (pengosmokawalaturan). [1]Apabila vakuol mengembang dan menjadi besar, [1]pengecutan berlaku dan air berlebihan disingkirkan ke persekitaran. [1]

(c) Paramesium sp. bolehmenjalankan pembiakan seks dan aseks. Biasanya, pembiakan aseks berlaku melalui proses belahan dedua apabila keadaan persekitaran bersesuaian. [1]Dalam keadaan persekitaran yang kurang sesuai, pembiakan seks melibatkan konjugasi berlaku. [1]

[2](d) (i) Pergerakan

Pergerakan silia yang beritma daripada anterior ke posterior membolehkan Paramesium sp. bergerak. Paramesium bergerak dengan gerakan putaran pada paksinya. Gerakan ini berbentuk zig-sag. [2]

(ii) RespirasiPertukaran gas berlaku melalui resapan ringkas antara sel dengan persekitarannya, pada seluruh permukaan membran plasma. Oleh sebab isi padunya kecil, ini berlaku dengan sangatefisien. [2]

Isi padu sel yang kecil memberikan nisbah jumlah permukaan per isi padu yang tinggi. Kecerunan ketumpatan membolehkan

pertukaran gas oksigen dan karbon dioksida berlaku dengan pantas melalui membran plasma. [2]

(iii) NutrisiPergerakan silia yang beritma sepanjang salur makanan membawa air dan partikel makanan yang terampai ke dalam sitosom. Apabila terdapat makanan yang mencukupi di dalam sitosom, vakuol makanan akan terbentuk. Makanan dalam vakuol makanan akan dicerna oleh enzim hidroliti dari sitoplasma. Nutrien akan diserap ke dalam sitoplasma. Partikel makanan yang tidak dicerna akan dibawa keluar melalui liang anal. [4]


1 B 2 C 3 D 4 A 5 C 6 B 7 C 8 C 9 D 10 B 11 D 12 C 13 C 14 D 15 A 16 D 17 D 18 D 19 B 20 D 21 A 22 A 23 B

Soalan Struktur1 (a) J: Pengangkutan aktif

K: Resapan ringkas(b) (i) J: air

K: oksigen(ii) Tekanan separa bagi K lebih

tinggi dalam udara sedutan di alveolus berbanding dengan dalam darah. K meresap dari udara merentas permukaan alveolus dan kapilari ke dalam darah.

(c) Kepekatan garam lebih tinggi dalam larutan berbanding dalamsap sel. Apabila sel berada dalam larutan, air bergerak keluar sel ke dalam larutan secara osmosis merentasi membran sel. Apabila sitoplasma kehilangan air, sel akan mengecut dan bergerak menjauhi sel dinding yang teguh.

(d) Kebaikan: Mangga boleh disimpan dengan lebih lama dan tidak rosak kerana buah yang dehidrasi dan larutan yang mempunyai kepekatan gula yang tinggi mengelakkan pertumbuhanbakteria dan fungus.Keburukan: Mangga menjadi lembut kerana ia menjadi kering di dalam larutan gula. Kandungan gula yang tinggi membawa risiko kesihatan yang tinggi.

2 (a) (i) Kawasan B. Kawasan B mempunyai lebih molekul sukrosa berbanding kawasan A.

(ii)

Bahagian A Bahagian B

(iii) Osmosis(b) (i) Molekul air akan meresap

keluar daripada sel sayur sawi dalam keadaan masin dan menyejat dalam keadaan suhu tinggi. Tanpa air, pertumbuhan bakteria terbantut.

(ii)

(iii) Flasid(c) Minuman isotonik mempunyai

kepekatan yang sama dengan cecair badan. Oleh itu, minuman ini membantu dalam menggantikan kehilangan air daripada cecair badan semasa larian maraton dan mengelakkandehidrasi.

3 (a) Larutan A: Larutan hipotonikLarutan G: Larutan hipertonik

(b) (i) 0.3 M(ii) Tiada sel yang menjalani

krenasi atau hemolisis. Ini menunjukkan tiada perubahan pergerakan air.

(c) Tiada pengangkutan garam mineral yang diperhatikan keranan terdapat kekurangan tenaga untuk mengangkut mineral merentasi membran melalui pengangkutan aktif, yang memerlukan tenaga untuk mengubah bentuk protein pembawa.

(d) Apabila telur diletakkan di dalam larutan glukosa pekat, jisim akan menurun dengan banyak. Air di dalam telur akan bergerak keluar melalui membran dan meresap ke dala sirap secara osmosis. Apabila telur diletakkan ke dalam air suling, jisim bertambah dengan banyak. Air suling mresap masuk membran telur secara osmosis.

Soalan Esei4 (a) Dalam membran plasma,

fosfolipid disusun dalam dua lapisan yang dinamakan dwilapisan fosfolipid. [1]



Jawapan Jawapan

A2 A3

Molekul protein terbenam pada dwilapisan fosfolipid. [1]Fosfolipid, molekul protein dan komponen lain dalam membran plasma boleh bergerak dalam membran kerana ia bersifat dinamik dan tidak statik. [1]Pergerakan fosfolipid dan molekul protein di dalam membran berlaku kerana membran plasma bersifat telap dan seperti bendalir. [1]

(b) (i) Contoh bahan P: Asid lemak[1]

Kadar pergerakan P berkadar lurus dengan peningkatan kepekatan P. [1]

P bersifat larut lemak. [1] Dwilapisan fosfolipid bersifat telap dengan asid lemak yang larut lemak. [1]

Bahan P bergerak merentasi plasma membran melalui resapan ringkas. [1]

Pergerakan bahan P menuruni kecerunan ketumpatan. Tiada tenaga diperlukan kerana pergerakan ini merupakan pergerakan pasif. [1]

(ii) Cerun positif pada kedua-dua graf pada Rajah 4 menunjukkan kedua-dua bahan P dan Q menuruni kecerunan kepekatan. [2]Graf untuk bahan Qmendatar pada atas aras kepekatan tertentu. Ini menunjukkan pergerakan ini memerlukan protein pembawa. [2]Sebaliknya, kadar pergerakan bahan P meningkat mengikutpeningkatan kepekatan, seperti yang ditunjukkan dalam rajah. Ini menunjukkan bahawa pergerakan ini tidak memerlukan protein pembawa. [2]

Bahan Q tidak larut lemak.Dwilapisan fosfolipid tidak telap terhadapnya dan pergerakannya merentasi membran plasma memerlukan protein pembawa. [2]

Bahan P bergerak merentasimembran plasma secara resapan ringkas, manakala bahan Q bergerak melaluiresapan berbantu. [2]

5 (a) (i) Tumbuhan dalam keadaan M telah layu. Jika kepekatan garam mineral dalam larutan tanah tinggi (hipertonik)

berbanding sel tumbuhan, tumbuhan kehilangan air secara osmosis. [2]

Sel tumbuhan dalam keadaan M menjalankan plasmolisis. Semasa air keluar daripada sel, sitoplasma sel akan mengecut dan membran sel akan menjauhi dinding sel yang mengelilinginya. [2]

(ii) Melainkan tempoh dehidrasi terlalu lama, tumbuhan dalam keadaan M boleh kembali ke keadaan N dengan menambahkan air yang banyak pada tanah. [1]

Ini akan mencairkan larutan tanah supaya menjadihipotonik pada sel sapdalam tumbuhan. [2]

Air memasuki sel yang kecut secara osmosis. [1]Sitoplasma kembali ke bentuk asal dan menekan pada dinding sel. Seluruh tumbuhan segah, dan tumbuhan kembali ke keadaan N. [2]

(b) Di R, semua (100%) sel darahmerah menjalankan hemolisis.

[1]Air tulen hipotonik terhadap sel darah merah. Air meresap masuk ke dalam sel secara osmosis. [2]Semasa air masuk, sel darah merah mengembang. Tanpadinding sel, membran sel pada sel darah merah tidak berupaya menahan tekanan yang bertambah, dan akan pecah. [2]Di S, tiada (0%) sel darah merahyang menjalankan hemolisis. [1]Pada kepekatan 0.85%, larutannatrium klorida isotonik (tekanan osmosis yang sana dengan) terhadap sap sel dalam sel darah merah. [2]Kadar air masuk dan keluar sel adalah sama. Tiada penambahanatau pengurangan air. [1]Di S, semua sel darah merah mengekalkan bentuk dan saizyang sama. [1]


1 A 2 C 3 C 4 D 5 A6 A 7 C 8 B 9 B 10 D

11 B 12 A 13 C 14 C 15 B 16 B 17 B 18 B 19 B 20 B

Soalan Struktur 1 (a) Asid deoksiribonukleik (DNA)

(b) X: kumpulan fosfatY: gula pentosaZ: bes bernitrogen

(c) Nukleotida(d) Z(e) Asid ribonukleik (RNA)(f) DNA mempunyai rantaian

heliks ganda dua manakala RNA mempunyai satu rantaian. Rantaian DNA lebih panjang daripada rantaian RNA.

(g) Rantaian heliks ganda dua DNA terbuka di dalam nukleus untuk membentuk rantai mRNA. mRNA meresap keluar daripada nukleus dan bergerak menuju ke arah ribosom. Dalam ribosom, maklumat genetik bagi mRNA diterjemah untuk sintesis protein.

2 (a) S : Vesikel rembesan

(b) Organel Fungsi

P

• Tapaksintesisprotein

• Mengubahsuaiprotein yang disintesis

• Membawaproteinyang disintesis

(c) (i) R (Jasad Golgi) menerimaprotein yang disintesis daripada vesikel pengangkutan. R mengubah suai protein menjadi enzim dan membungkus enzim menjadi S (vesikel rembesan). Enzim ini diangkut daripada R ke T melalui S.

(ii) Separa telap. Ini membolehkan enzim ini bergabung dengan membrandan membawa enzim keluar sel.

(d) (i) Ketulan nanas segarmengandungi protease. Protease melembutkan daging dengan memecahkan serat otot. Ketulan kecil nanas dan daging menyediakan luas permukaan yang besar untuk tindak balas protease. Oleh itu, kadar tindak balas protease pada ketulan daging meningkat dan masa untuk daging lembut menjadi lebih pendek.

(ii) Peti sejuk menyediakan keadaan suhu rendah. Protease aktif pada suhu bilik. Oleh itu, protease menjadi tidak aktif pada suhu



Jawapan Jawapan

A4 A5

rendah. Kadar tindak balas protease menjadi rendah dan proses melembutkan daging memerlukan masa yang lebih lama.

3 (a) (i)

Jenis Struktur protein

Contoh protein

P Struktur tertier

Antibodi, enzim

Q Struktur kuartener

Hemoglobin

R Struktur sekunder

Sutera

(ii) Rantaian heliks dan beta berlipat menjadi bentuk tiga dimensi.

(b) Ayam goreng ialah protein kelas pertama dan kacang buncis ialah protein kelas kedua. Ayam mengandungi semua amino asid yang penting manakala kacang buncis mengandungi sesetengah asid amino sahaja.

(c) (i) P: Glukosa Q: Laktosa (ii) Proses X ialah proses

kondensasi di mana dua gula ringkas (monosakarida) bergabung secara kimia untuk membentuk disakarida Z (gula kompleks). Satu molekul air terbentuk semasa tindak balas ini.

(d) Persamaan: Kedua-duanya diperbuat daripada molekul glukosa iaitu unit asas bagi karbohidrat.

Perbezaan: Kanji ialah sebatian penyimpanan tenaga dalam tumbuhan manakala glikogen ialah sebatian penyimpanan tenaga dalam binatang.

Soalan Esei 4 (a) Enzim tidak berubah pada akhir

tindak balas. [1] Enzim boleh digunakan semula.

[1] Oleh itu, walaupun enzim

hanya wujud dalam kuantiti yang sedikit, tindak balas masih berkesan. [1]

Enzim sangat spesifik. [1] Tidak seperti pemangkin tak

organik, enzim biasanya menjadi pemangkin bagi satu jenis tindak balas boleh balik. [1]

Semua enzim merupakan protein. [1]

Oleh sebab itu, setiap enzim

hanya boleh bertindak balas secara efektif pada suhu tertentu, dengan tekanan dan pH tertentu. [1]

Banyak enzim bertindak balas dengan kehadiran bahan bukan protein yang dinamakan kofaktor. [1]

Terdapat kofaktor organik dan tak organik. [1]

Kofaktor organik dipanggil koenzim dan banyak koenzim merupakan vitamin atau sebatian dari vitamin B kompleks. [1]

(b) Dalam hipotesis ‘mangga dan kunci’, substrat bertindak sebagai ‘kunci’ yang muat pada enzim iaitu ‘kunci’. [1]

Molekul substrat akan tiba pada tapak aktif enzim. [1]

Substrat padan pada tapak aktif dan membentuk kompleks enzim-substrat. [1]

Molekul diubah suai menjadi hasil. [1]

Hasil akan meninggalkan tapak aktif enzim. [1]

Enzim boleh digunakan sekali lagi untuk substrat lain. [1] [Mana-mana empat]

(c) (i) Disebabkan enzim yang dicerna ialah lipid (lemak susu), enzim mestilah lipase. [1]

Tindakan lipase pada lemak susu menghasilkan asid lemak. Ini menurunkan pH campuran tindak balas secara beransur. [2]

(ii) Hempedu bersifat alkali dan menyediakan pH optimum bagi tindak balas lipase. Oleh itu, kadar tindak balas bagi bikar A meningkat. Di bikar B, air yang digunakan mempunyai pH 7, iaitu terlalu berasid untuk lipase untuk bertindak balas secara optimum. Ini memperlahankan tindakan di dalam bikar B berbanding bikar A.

5 (a) Air merupakan medium tindak balas biokimia. [1]

Sebagai contoh, air digunakan dalam penguraian lipid untuk membentuk asid lemak dan gliserol. [1]

Air merupakan pelarut universal. [1]

Air boleh melarutkan sebatian ionik contohnya garam dan gula. [1]

Air merupakan medium pengangkutan utama dalam sistem pencernaan manusia. [1]

Air membawa pelbagai bahan terlarut ke bahagian badan yang berbeza. [1]

Air memyediakan medium pelincir. [1]

Mukus, yang terdiri daripada air, membantu dalam pergerakan bahan makanan di dalam usus. [1]

Air menyediakan kesegahan pada sel tumbuhan. [1]

Tumbuhan menjadi layu jika terdapat kekurangan air pada sel tumbuhan. [1]

(b) (i) Gula penurun: fruktosa, galaktosa, glukosa, laktosa dan maltosa

Gula bukan penurun: sukrosa [2] (ii) Apabila gula penurun

ditambah ke larutan Benedict dan dipanaskan, kuprum(II) sulfat dalam larutan Benedict akan diturunkan untuk membentuk kuprum(I) oksida iaitu mendakan merah bata. [1]

Apabila gula bukan penurun seperti sukrosa dipanaskan dalam larutan Benedict, warna biru larutan tidak berubah. [1]

Sukrosa boleh mengalami hidrolisis dan berubah menjadi monosakarida apabila dididihkan dalam larutan asid hidroklorik. [1]

Monosakarida yang terbentuk memberikan keputusan positif dengan larutan Benedict. [1]

(c) Lilin dijumpai pada kutikel epidermis daun, buah dan biji benih manakala steroid dijumpai pada membran plasma. [2]

Lilin mengelakkan penyejatan air manakala kolesterol merupakan prekursor bagi sintesis steroid dan bahan asas bagi sintesis vitamin. [2]

5PraktisSoalan Aneka Pilihan 1 D 2 B 3 D 4 C 5 A 6 D 7 C 8 D 9 A 10 D 11 B 12 A 13 A 14 C 15 B 16 C 17 D 18 C 19 D 20 D 21 A 22 B 23 A

Soalan Struktur 1 (a) Sel kanser terbentuk apabila

mitosis tak berkawal berlaku,



Jawapan Jawapan

A4 A5

di mana sel membahagi secara bebas disebabkan gangguan pada mekanisme yang mengawal kitar sel. Sel bersaing dengan sel berhampiran untuk mendapatkan nutrien untuk pertumbuhan.

(b) Asap rokok mengandungi tar yang membawa kepada pembentukan sel kanser di dalam peparu.

(c) (i) P – Sindrom Down Q – Sindrom Klinefelter (ii) Kromosom homolog atau

kromosom beradik tidak berpisah semasa meiosis. Ini menyebabkan pengurangan dan penambahan dalam bilangan kromosom. Apabila persenyawaan berlaku melibatkan gamet termutasi dan gamet normal, anak akan mempunyai bilangan kromosom yang tidak normal.

(d) – Pindah silang berlaku di antara kromosom homolog

– Pergerakan rawak kromosm semasa metafasa I

2 (a) (i) Pindah silang (ii)

(iii) Proses ini melibatkan pembentukan kombinasi alel yang baharu pada kromosom (penggabungan genetik), yang membentuk variasi genetik dalam sel anak.

(b) (i) Dalam profasa I dan II, sentriol menjalankan replikasi, bergerak ke kutub yang bertentangan dan membentuk gentian gelendong merentas sel.

Semasa anafasa I, gentian gelendong mengecut dan menarik kromosom homolog. Sama seperti anafasa II, gentian gelendong memisahkan kromosom beradik.

(ii) Apabila sentriol tidak berfungsi, kromosom atau kromatid tidak berpisah dengan sempurna, membentuk bilangan kromosom yang tidak sama dalam sel anak. Gamet yang tidak sempurna ini membentuk pelbagai masalah genetik di dalam zigot.

(iii)

Sel anak 1 Sel anak 2

(atau mana-mana susunan yang logik)

(c) Kromosom gagal berpisah dengan tepat/ sempurna semasa anafasa I atau II, menghasilkan gamet dengan satu kromosom 21 yang lebih (aneuploid). Jika gamet degan kromosom berlebihan disenyawakan, zigot yang terhasil akan mempunyai 3 kromosom 21, dan melahirkan individu sindrom Down.

3 (a) (i) Profasa 1 (ii) Kromosom menjadi pendek

dan tebal. Kromosom homolog disusun secara berpasangan (sinapsis). Kromatid dari setiap pasangan kromosom homolog menjalankan pindah silang dan bertukar segmen DNA.

(b) Proses ini menghasilkan alel dengan kombinasi baharu pada kromosom (genetik rekombinan) yang membolehkan variasi genetik diturunkan dari satu generasi ke generasi yang baharu.

(c) (i) Sentriol (ii) Kromosom (d) Anemia sel sabit menyebabkan

mutasi pada alel resesif yang bertanggungjawab untuk menghasilkan hemoglobin. Mutasi ini menghasilkan hemoglobin yang tidak normal, yang membentuk sel darah merah yang berbentuk sabit atau S. Pengidap tidak mempunyai sel darah merah yang cukup untuk kegunaan badan.

4 (a)

Aspek Sel A Sel B

Jenis pembahagian sel

Meiosis Mitosis

Peringkat pembahagian sel

Anafasa I Anafasa

Tindakan kromosom

Kromosom homolog berpisah ke kutub yang bertentangan

Kromosom beradik berpisah ke kutub yang bertentangan

(b) (i) 1. Tumbuhan B boleh dikomersialkan dalam jangka masa yang lebih pendek.

2. Ciri yang diinginkan boleh dipilih.

3. Ciri yang diinginkan boleh diturunkan pada generasi yang seterusnya, oleh itu tumbuhan yang sama boleh ditanam pada skala yang lebih besar.

(ii) Tumbuhan pada kebun saya dan kebun B merupakan klon kerana mempunyai kandungan kromosom yang sama. Oleh itu, semua tumbuhan mempunyai rintangan yang sama terhadap penyakit. Tumbuhan ini terdedah kepada penyakit kerana tidak mempunyai variasi genetik.

Soalan Esei 5 (a) (i) Profasa I [1] (ii) Kromatid berpisah pada

kiasma dan bahagian yang terpisah bertukar di antara kromatid tidak seiras. [1]

Kepentingan: • Pindah silang

menghasilkan kombinasi gen yang baharu kerana ia mengubah kandungan genetik pada kromatid. [1]

• Genetik rekombinan daripada pindah silang menghasilkan variasi semasa pembiakan seks. [1]

(b) Meiosis I• Semasaprofasa I, kromosom

homolog berpasangan semasa sinapsis dan pindah silang antara kromatid tidak seiras berlaku. [1]

• Semasametafasa I, bivalen menyusun pada plat metafasa atau equator. [1]

• Semasaanafasa I, kromosom homolog berpisah dan bergerak ke kutub bertentangan. Kromosom beradik masih bercantum pada sentromere. [1]

• Padaakhirtelofasa I, dua sel anak yang haploid terbentuk. [1]

• MeiosisIialahpembahagianberkurang.

• Bilangankromosompadaselanak ialah separuh bilangan kromosom pada sel induk. [1]

Meiosis II• Semasaprofasa II, sinapsis

kromosom homolog dan pindah silang antara kromosom tidak seiras tidak berlaku. [1]

• Semasametafasa II,



Jawapan Jawapan

A6 A7

kromosom (yang terdiri daripada dua kromatid beradik) menyusun pada plat metafasa. [1]

• Semasaanafasa II, kromatid tidak seiras berpisah untuk menjadi dua sel anak dan bergerak ke kutub bertentangan. [1]

• Padaakhirtelofasa II, empat sel anak terbentuk. [1]

• MeiosisIImenghasilkanselanak yang mengandungi bilangan kromosom yang haploid. [1]

(c) Pengklonan ialah proses yang membentuk sel, tisu, organ, sistem dan organisma yang serupa secara genetik melalui pembiakan aseks secara mitosis.

Kelebihan:• Klonmempunyaigenetik yang

sama dengan sel anak dan sel ibu bapa. Oleh itu, ciri induk yang terbaik boleh dipilih dan diwarisi. [1]

• Bilangan klon yang banyak boleh dihasilkan dalam masa yang singkat. [1]

• Tumbuhanyangdiklonbolehmenghasilkan bunga dan buah dalam masa yang singkat berbanding yang ditanam daripada biji benih. [1]

• Banyaktumbuhantransgeniktahan terhadap herbisid, perosak dan penyakit berjaya dicipta. [1]

• Pembiakanvegetatifyangterlibat dalam pengklonan dan teknik kultur tisu tidak memerlukan agen pendebungaan. [1]

Risiko:• Kesansampinganjangka

panjang menggunakan klon masih belum diketahui. [1]

• Klontidakmenunjukkanvariasi genetik. Oleh itu, perubahan drastik dalam persekitaran boleh menghapuskan semua klon. [1]

• Semuaklonmempunyaiparas rintangan yang sama terhadap beberapa penyakit yang berupaya untuk menghapuskan semua klon. [1]

• Semuaklonbolehmenjalankan mutasi secara semula jadi dan mengganggu keseimbangan semula jadi dalam satu ekosistem. [1]

• Binatangklonmempunyaijangka hayat yang pendek. [1]

6 (a)

Profasa

nukleolus

sentriolgentian gelendong

sentromer

kromosom

• Kromosommenebaldanmemendek.

• Kromatidberadikbercantumpada sentromer.

• Nukleolusdanmembrannukleus menghilang dan gentian gelendong mula terbentuk. [3]

Metafasa

sentromer

plat metafasa

kromatid beradik

• Gentiangelendongterbentukdengan sempurna.

• Kromosommenyusunpadaplatmetafasa.

• Setiapkromosomterdiridaripada kromatid beradik yang bercantum dengan gentian gelendong pada sentromer.

• Metafasaberakhirapabilasetiap sentromer membahagi kepada dua. [3]

Anafasa

kutub

• Gentiangelendongmemendek, menebal dan menarik kromatid ke kutub bertentangan.

• Anafasaberakhirapabilakromosom sampai ke kutub.

• Satusetkromosomyangsamadan serupa ada di setiap kutub. [2]

Telofasa

cerutan

• Kromosommenjadikromatinsemula

• Gentiangelendonghilang.• Membrannuklearterbentuk

di sekeliling kromosom dan nukleolus terbentuk di setiap nukleus. [2]

(b) Persamaan: DNA mereplikasi satu kali

sebelum permulaan mitosis dan meiosis. [1]

Perbezaan: Mitosis

• Berlakudalamsemuaselsomatik. [1]

• Menghasilkanselbaharuuntukpertumbuhan dan penggantian sel lama. [1]

• Pasangankromosomhomolog(sinapsis) tidak berlaku. [1]

• Pindahsilangdiantarakromatid tidak berlaku semasa profasa. [1]

• Kromosomdisusunsecararawak pada plat metafasa. [1]

• Melibatkanpembahagianselsebanyak satu kali. [1]

• Duaselanakterbentukpadaakhir proses. [1]

• Selanakadalahdiploid(2n)dan mempunyai bilangan kromosom yang sama dengan sel induk. [1]

• Selanakdanselinduksamasecara genetik. [1]

Meiosis• Berlakudiseldalamorgan

pembiakan. [1]• Menghasilkangametuntuk

pembiakan seks. [1]• Kromosomhomolog

berpasangan (sinapsis) membentuk bivalen. [1]

• Pindahsilangantarakromatidtidak seiras berlaku semasa profasa I. [1]

• Kromosomhomologsusunbersebelahan pada plat metafasa. [1]

• Kromosomhomologberpisahuntuk bergerak ke kutub bertentangan pada anafasa I.

• Kromatidberadikkekalmelekat pada satu sama lain pada sentromer. [1]

• Melibatkan2pembahagiansel. [1]

• Empatselanak(gamet)terbentuk pada akhir pembahagian. [1]

• Selanakadalahhaploid(n) dan mempunyai separuh bilangan kromosom sel induk. [1]



Jawapan Jawapan

A6 A7

• Selanakdanselindukberlainan secara genetik. [1]

[Maksimum: 10]

6PraktisSoalan Aneka Pilihan 1 C 2 A 3 C 4 D 5 B 6 B 7 A 8 D 9 C 10 D 11 B 12 C 13 C 14 C 15 B 16 B 17 D 18 A 19 A 20 D 21 C 22 C 23 B 24 D 25 D 26 A 27 C 28 D 29 A 30 D 31 D

Soalan Struktur 1 (a) (i) R (ii) Hempedu yang dirembeskan

pundi hempedu melarutkan lemak. Jus pankreas mengandungi enzim lipase yang memangkinkan lipid larut menjadi asid lemak dan gliserol.

(b) (i) Jus gastrik (ii) Jus gastrik mengandungi asid

hidroklorik. Asid dengan pH 2.0 membunuh mikroorganisma berbahaya di dalam makanan dan minuman.

(c) – Diet dengan kandungan serat yang tinggi

– Minum air yang mencukupi – Elak daripada merokok

(d) Perut manusia mempunyai satu ruang, manakala perut ruminan mempunyai empat ruang. Binatang ruminan meluahkan makanan, dan proses ini tidak berlaku di dalam manusia. Ruminan mempunyai bakteria yang menghasilkan selulase, dan proses ini tidak dijumpai di dalam manusia.

2 (a) 1. Pencernaan protein dan karbohidrat

2. Penyerapan nutrien (b) Bilangan vilus yang sangat

banyak, dinding yang nipis dan terdapat jaringan kapilari darah dan lakteal.

(c) (i) Q : jaringan kapilari darah R : lakteal (ii) Q : penyerapan dan

pengangkutan glukosa, asid amino dan vitamin larut air secara efisien

R : penyerapan dan pengangkutan gliserol, asid lemak dan vitamin larut lemak

(iii) Dinding kapilari darah yang setebal satu sel,

membenarkan makanan tercerna memasuki saluran darah. Pengaliran darah secara berterusan membawa nutrien tercerna keluar vilus untuk mengekalkan perbezaan kepekatan di antara darah dalam kapilari dan dalam ileum.

(d) (i) X : mikrovilus Y : mitokondria (ii) X : meningkatkan luas

permukaan untuk peresapan

Y : membekalkan tenaga/ ATP untuk penyerapan melawan kecerunan kepekatan (transport aktif)

3 (a) P : sel pengawal Q : epidermal cell R : sel epidermis (b) (i) Ruang udara membenarkan

peresapan air dan karbon dioksida yang mudah melalui bahagian interior daun ke sel palisad dan sel mesofil berspan semasa fotosintesis.

(ii) Ini meningkatkan daya keapungan daun; dan membenarkan daun terapung di atas permukaan air. Ini mendedahkan luas permukaan yang besar untuk penyerapan cahaya matahari semasa fotosintesis.

(c) (i) Selain daripada diserap, cahaya juga boleh dibawa melalui daun atau dipantulkan.

(ii) P1 ialah klorofil. Berbanding P2, P1 menyerap cahaya biru dan merah pada peratusan yang lebih tinggi sementara ia tidak menyerapkan cahaya hijau. Cahaya hijau selalunya dipantulkan. Sebab itulah, klorofil berwarna hijau.

(iii) Daripada warna ungu ke warna hijau pada spektrum cahaya, penyerapan meningkat pada nilai maksimum pada cahaya hijau. Dengan cahaya merah, penyerapan sangat kurang.

(iv) Kehadiran pigmen P2

membolehkan tumbuhan menyerap cahaya hijau atau ungu yang dipantul daripada tumbuhan sekeliling yang lain. Ini memberikan tumbuhan satu kelebihan apabila tumbuh di kawasan teduh.

Soalan Esei 4 (a) (i) Organisma X merupakan

autotrof manakala organisma Y merupakan heterotrof. [2]

Organisma X mensintesis sebatian organik yang kompleks daripada sebatian organik yang mentah dan ringkas seperti air dan karbon dioksida, menggunakan cahaya matahari sebagai sumber tenaga. Ia membuat makanan sendiri melalui proses fotosintesis. [1]

Organisma Y tidak boleh membuat makanan sendiri tetapi perlu mendapatkan nutrien daripada organisma lain. Ia mengamalkan pemakanan holozoik dengan menyerap sebatian organik yang akhirnya dihadam dan diserap oleh badan. [1]

(ii) Persamaan: Kedua-dua organisma tidak

boleh merembeskan enzim selulase untuk menghadam selulosa. [2]

Perbezaan: Organisma Y mempunyai

empat ruang perut dengan sebahagian perut terlibat dengan pencernaan selulosa. Organisma Z mempunyai satu ruang perut di mana pencernaan selulosa tidak boleh berlaku. [2]

Organisma Z mempunyai satu sekum yang besar di mana pencernaan selulosa berlaku. Organisma Y tidak mempunyai sekum. [2]

Untuk organisma Y, mikroorganisma yang menghasilkan enzim selulase hadir di dalam perut tetapi organisma Z, mikroorganisma tersebut hadir di dalam sekum. [2]

Makanan separa tercerna yang melalui salur alimentrari, akan dicerna sekali lagi organisma Z. Organisma Y tidak mencernaknan makanan tercerna yang melalui salur alimentari. [2]

(b) Beri-beri merupakan penyakit yang disebabkan oleh penyerapan vitamin B2 (tiamina) yang sedikit, menyebabkan kelemahan otot, gangguan saraf dan kegagalan hati. Bijirin sempurna (yang digilap tiada



Jawapan Jawapan

A8 A9

lapisan kulit yang kaya tiamina), ekstrak yis, kekacang, susu, hati dan legume merupakan sumber B1 yang bagus. [2]

Sembelit berlaku apabila tinja bergerak terlalu perlahan di dalam kolon dan kandungan air yang diserap semula terlalu banyak. Tinja menjadi keras dan ini akan menyukarkan penyahtinjaan. Sembelit boleh dielakkan dengan minum air yang banyak dan mengamalkan diet yang kaya dengan serat (buah dan sayuran). [2]

Skurvi ialah penyakit yang disebabkan kekurangan vitamin C, yang menyebabkan kekurangan kolagen yang terbentuk. Simptom termasuklah gusi yang bengkak dan berdarah; dan kerosakan gigi. Sumber makanan yang kaya dengan vitamin C ialah buah citrus, tomato dan lada benggala. [2]

5 (a) • •Piramidmakananmerupakanhidangan cadangan bagi kelas makanan yang berbeza untuk pemakanan diet yang seimbang.

• Paras I terdiri daripada karbohidrat.

• Karbohidratmembekalkantenaga untuk badan menjalankan aktiviti fizikal dan fungsi badan.

• Karbohidratyangtidakmencukupi akan menyebabkan kepenatan

• Karbohidratberlebihanakanmenyebabkan obesiti dan diabetis melitus

• Paras 2 terdiri daripada buah-buahan dan sayur-sayuran yang kaya dengan vitamin, mineral dan serat

• Vitamindanmineralpentinguntuk pembesaran badan yang sihat manakala serat membantu dalam peristalsis semasa pencernaan

• Kekuranganvitaminataumineral boleh menyebabkan penyakit seperti rabun malam (kekurangan vitamin A)

• Paras 3 mengandungi protein • Proteindiperlukanuntuk

pembentukan sel baharu dan untuk tumbesaran

• Kekuranganproteinakanmenyebabkan kwashiokor

• Kelebihanpengambilanprotein akan menyebabkan gout

• Paras 4 mengandungi lemak,

gula dan garam yang patut diambil dengan sedikit dalam pemakanan

• Pengambilanlemak,guladan garam secara berlebihan boleh menyebabkan penyakit kardiovaskular, diabetes atau hipertensi

(b) (i) Pengambilan lemak tepu meningkatkan paras kolesterol dalam darah. Ini menyebabkan pemendakan pada dinding salur darah dalam bentuk plak. Pembentukan plak kolesterol ini menghalang pengaliran lancar oksigen dan glukosa dalam arteri ke otot jantung. Lama kelamaan, otot jantung yang telah bekerja keras gagal dan boleh menyebabkan sakit jantung.

(ii) Kekurangan: •Bilangan negara yang

terlibat (tujuh) sangat kecil. Sampel dapatan tidak mewakili semua penduduk dunia dari kaum dan budaya yang berbeza. [1]

•Sampel dapatan merupakan penduduk negara maju, yang mempunyai cara hidup dan diet yang berbeza dengan penduduk dari negara sedang membangun dan negara kurang maju. [1]

•Hanya jumlah lemak dalam diet dihitung. Kajian ini tidak menghitung jumlah lemak tepu, oleh itu dapatan tidak tepat untuk menyatakan penyakit jantung disebabkan oleh lemak tepu. [1]

• Pelbagai faktor lain (seperti paras garam dalam diet) yang boleh mempengaruhi penyakit jantung tidak dikawal di dalam kajian ini. Dianggap semua faktor lain adalah sama bagi semua peserta kajian. [1]

7Praktis Soalan Aneka Pilihan 1 A 2 D 3 B 4 B 5 A 6 D 7 D 8 C 9 C 10 A 11 A 12 B 13 B 14 C 15 B 16 D 17 D 18 D 19 B 20 C 21 D 22 A 23 C

Soalan Struktur 1 (a) (i) X: Oksigen Y: Air (ii) 1. Untuk pengecutan otot 2. Untuk mengekalkan suhu

badan (iii) Untuk mendapatkan lebih

tenaga daripada makanan. Larian memerlukan lebih tenaga.

(b) (i) Otot atlet itu dalam keadaan kekurangan oksigen dan hutang oksigen telah berlaku. Disebabkan oksigen kurang, otot mendapatkan tenaga daripada respirasi anaerobik.

(ii) Kerana glukosa tidak diuraikan dengan lengkap, kebanyakan tenanga masih terdapat di dalam molekul asid laktik.

(c) (i) 20 nafas per minit (ii) Pengumpulan asid laktik

mencapai kepekatan yang tinggi menyebabkan kekejangan otot dan keletihan. Lebih oksigen diperlukan untuk membayar hutang oksigen dan menyingkirkan asid laktik.

(d) •Sebahagianasidlaktikdioksidakan menjadi karbon dioksida, air dan tenaga.

•Asidlaktikyangselebihnyaditukar menjadi glukosa atau glikogen untuk penyimpanan di dalam hati atau sel otot.

(e) Sel otot Sel yis

Asid laktik terbentuk

Etanol dan karbon dioksida terbentuk

150 kJ tenaga terhasil

201 kJ tenaga terhasil

2 (a) (i) A: alveolus C: epitelium bersilium (ii) Struktur A terdapat banyak

kerana ini menyediakan luas permukaan yang besar, yang meningkatkan pertukaran gas di udara dan dalam darah.

(iii) Tekanan udara berubah di dalam bronkius semasa tarikan dan hembusan nafas. Apabila tekanan berkurang, tulang rawan mengelakkan peparu daripada pecah, yang boleh menghalang ventilasi.

(b) (i) Sesak nafas, cepat berasa penat



Jawapan Jawapan

A8 A9

(ii)

Penghidap emfisema (Graf menunjukkan isi padu yang kurang dan hembusan yang lebih lama)

(iii) Umur dan jantina perlu sama 3 (a) Q: Rusuk R: Diafragma (b) Epitelial dengan silia dan

permukaan lembap membantu untuk menapis udara

(c) Apabila R mengecut, ia mendatar untuk meningkatkan isi padu rongga toraks. Apabila R mengendur, ia melengkung ke atas untuk mengurangkan isi padu rongga toraks.

(d) pH darah menurun dan dikesan oleh reseptor. Impuls akan dihantar ke pusat pernafasan di medula oblongata. Impuls kemudiannya dihantar ke otot interkosta, menyebabkan diafragma mengecut dan mengendur pada kadar yang lebih pantas untuk menyingkirkan karbon dioksida yang berlebihan.

(e) (i) Ini dilakukan kerana gas karbon dioksida boleh melarut di dalam kalium hidroksida, manakala kedua-dua gas oksigen dan karbon dioksida boleh melarut di dalam larutan kalium pirogalat.

(ii) Gas oksigen digunakan semasa respirasi manakala glukosa mengalami pengoksidaan menjadi tenaga dan gas karbon dioksida. Gas karbon dioksida meresap ke dalam darah.

Soalan Esei 4 (a) Respirasi aerobik memerlukan

gas oksigen, manakala respirasi anaerobik boleh berlaku tanpa kehadiran gas oksigen. [2]

Respirasi aerobik lebih efisien berbanding respirasi anaerobik. Untuk setiap molekul glukosa, respirasi aerobik menghasilkan 38

molekul ATP, manakala respirasi anaerobik hanya menghasilkan 2 molekul ATP. [2]

Hasil akhir respirasi aerobik ialah karbon dioksida dan air. Respirasi anaerobik menghasilkan etanol atau asid laktik dan gas karbon dioksida. [2]

(b) (i) ‘Hutang oksigen’ merujuk kepada jumlah gas oksigen yang diperlukan untuk menguraikan asid laktik yang terbentuk semasa respirasi anaerobik, kepada gas karbon dioksida dan air. [2]

(ii) Semasa aktiviti lasak, badan memerlukan lebih tenaga, dan oksigen perlu disalurkan ke tisu otot dengan pantas. Jika simpanan oksigen tidak berupaya memenuhi keperluan oksigen, otot akan menjalankan respirasi anaerobik, di mana glukosa akan terurai secara tidak lengkap menjadi asid laktik. Ini menyebabkan hutang oksigen berlaku. [2]

Apabila otot telah berehat dan pulih selepas aktiviti lasak, oksigen yang berlebihan itu akan digunakan untuk melengkapkan pengoksidaan asid laktik yang terkumpul menjadi karbon dioksida dan air. Ini melangsaikan hutang oksigen. [2]

(c) Dehidrasi dan ketakseimbangan elektrolit akibat daripada perpeluhan yang melampua boleh menyebabkan kelesuan dan kekejangan otot. Minum air atau minuman berelektrolit sebelum dan selepas perlumbaan boleh mengembalikan cecair dan ion dalam badan. [2]

Pakaian sukan yang sesuai perlu dipakai untuk mengekalkan suhu badan. Pengurangan suhu badan membantu untuk mengurangkan asid laktik di dalam badan dan mengelakkan kekejangan otot. [2]

Walaupun otot sedang berehat, menarik nafas yang dalam dan panjang membantu untuk memasukkan lebih oksigen bagi menukarkan asid laktik menjadi karbon dioksida dan air, dan membayar hutang oksigen. [2]

Menyejukkan badan dan memanaskan badan sama pentingnya. Dengan membuat aktiviti ringan secara berterusan, peredaran darah membekalkan gas oksigen pada otot yang lesu. Menyejukkan badan dengan perlahan sambil meregangkan

badan membantu untuk membuang asid laktik yang terbentuk di dalam otot semasa aktiviti lasak dan meningkatkan fleksibiliti badan. [2]

5 (a) Semasa aktiviti cergas, tekanan separa gas karbon dioksida meningkat hasil daripada respirasi sel yang aktif. Gas karbon dioksida bertindak balas dengan air untuk membentuk asid karbonik. [1]

Kepekatan asid karbonik yang tinggi menurunkan pH darah dan tisu badan di dalam otak (cecair serebrospina). [1]

pH yang menurun dikesan oleh • pusatkemoreseptoryang

terletak di medula oblongata [1]• kemoreseptorperiferiyang

terletak dalam arka aorta dan badan karotid dalam arteri karotid [1]

Kemoreseptor akan menghantar impuls saraf ke pusat respirasi di medula oblongata. [1]

Kemudian, puast respirasi akan menghantar impuls saraf ke diafragma dan otot interkosta. [1]

Otot respirasi mengecut dan mengendur dengan lebih pantas. [1]

Ini menyebabkan• kadarpernafasan [1]• kadarventilasi [1]

Apabila karbon dioksida berlebihan disingkirkan daripada badan, kepekatan karbon dioksida dan pH darah dikembalikan ke paras normal. [1]

(b) (i) Dalam ketakutan, kadar pernafasan dan degupan jantung seseorang meningkat untuk menghadapi keperluan kadar respirasi sel yagn lebih tinggi. Kadar respirasi yang lebih tinggi diperlukan untuk menjana tenaga yang lebih dan membantu orang itu menghadapi ketakutannya. [1]

Kelenjar adrenal merembeskan hormon adrenalin yang meningkatkan kadar degupan jantung dan kadar pernafasan supaya lebih glukosa dan oksigen disalurkan pada otot. Ini membantu orang itu untuk menghadapi keadaan yang berbahaya. [1]

(ii) Di altitud yang tinggi, tekanan atmosfera rendah. Tekanan separa oksigen yang rendah menyukarkan pernafasan dan membentuk paras oksigen yang rendah di dalam darah. [1]



Jawapan Jawapan

A10 A11

Seseorang mungkin berasa sakit kepala, loya dan pening pada awalnya. Namun begitu, badan boleh menyesuaikan diri dengan masa kerana pertalian oksigen dengan hemoglobin berkurang, menyebabkan lebih oksigen boleh digunakan oleh tisu badan. [1]

(c) Haba dan kekeringan yang berkaitan dengan merokok mengganggu fungsi peparu dan boleh menyebabkan laringitis. [1]

Tar dalam tembakau boleh menyebabkan kanser peparu dan meninggalkan habuk pada bronkiol. [1]

Nikotina dalam tembakau• merupakanstimulanyang

menyebabkan jantung berdegup dengan lebih kencang dan mencerutkan salur darah. Ini bermaksud jantung perlu mengepam darah dengan lebih kuat dan meningkatkan tekanan darah. Sakit jantung, hipertensi dan strok kerap dihidapi oleh perokok. [1]

• mengehadkanpergerakansiliadi sepanjang salur pernafasan, menyukarkan peparu untuk membuang asap debu [1]

• menyebabkanketagihanmerokok [1]

Karbon monoksida dalam asap rokok bersaing dengan oksigen untuk mengikat dengan hemoglobin dan membentuk karboksihemoglobin. Oleh kerana karboksihemoglobin agak stabil, ini mengurangkan bekalan oksigen pada sel. [1]

6 (a)• Glukosaditurunkandalamkeadaan beroksigen.

• Prosesinimelibatkankarbondioksida, air dan tenaga

• Pengoksidaanlengkapmelibatkan respirasi aerobik yang berlaku di dalam mitokondria

(b)• Selepasmelepasigarisanpenamat, atlet masih tercungap kerana sedang menarik nafas yang lebih.

• Oksigendiperlukanuntukmembayar hutang oksigen.

• Hutangoksigenberlakuapabila tisu otot menjalankan respirasi anaerobik kerana kekurangan oksigen.

• Olehitu,glukosamenjalanipecahan separa, membentuk asid laktik dan 2 molekul ATP.

• Pengumpulanasidlaktik

menyebabkan kekejangan otot dan keletihan.

• Pengambilanoksigenselepas melepasi garisan penamat digunakan untuk mengoksidakan asid laktik sepenuhnya menjadi karbon dioksida dan air.

(c)

Persamaan• Permukaanrespirasilembapsupaya

lebih banyak gas boleh meresap dengan mudah merentasi permukaan respirasi.

• Permukaanrespirasiberketebalansatu sel dan mempunyai permukaan yang luas untuk meningkatkan kemasukan gas.

Perbezaan

Manusia Belalang• Udaramemasuki

peparu melalui hidung

• Udaramemasukisistem trakeal melalui spirakel

• Tiadainjappadahidung

• Spirakelmempunyai injap

• Pertukarangasberlaku di antara alveolus dan kapilari darah

• Pertukarangasberlaku di antara trakeol dan sel badan

• Oksigenmeresapterus ke dalam kapilari darah

• Oksigenmeresapterus ke dalam sel badan

• Alveolusdilitupi dengan rangkaian kapilari darah

• Trakeoltidakdilitupi dengan kapilari darah

• Darahmenjadimedium pengangkutan oksigen ke sel badan

• Tiadadarahyangterlibat untuk mengangkut oksigen

• Trakeadisokongoleh rawan

• Trakeadisokongkitin

8PraktisSoalan Aneka Pilihan 1 C 2 A 3 C 4 C 5 C 6 B 7 A 8 A 9 A 10 C 11 C 12 C 13 C 14 C 15 A 16 A 17 C 18 C 19 C 20 B 21 A 22 D 23 B 24 D

Soalan Struktur 175 1 (a) (i) ———— × 100% = 1.35% 13 000 (ii) 12 – 4 – 2 = 6 kJ m–2 hari–1

12 (iii) —— × 100% = 6.86% 175 (iv) Haba (v) Detritivor menelan bahan

organik mati dan menelan menggunakan enzim. Pengurai merembeskan enzim pada bahan organik mati dan menelan secara luaran.

(b) (i) Detritivor besar boleh memasuki beg siratan nilon 7 mm. Daun dimakan dan diturunkan dengan lebih pantas. Luas permukaan daun yang lebih besar membolehkan penguraian berlaku dengan lebih pantas. Jika dibandingkan, penguraian tanpa gangguan berlaku dalam beg 1 mm. Oleh sebab itu, penguraian berlaku dengan perlahan.

(ii) Nitrat (iii) Pewarisan heterotropik 2 (a) Proses P: Pengkolonian Proses Q: Sesaran (b) (i) • Spesiesperintisdalam

kolam mati, terurai dan terenap pada dasar kolam.

• Kolammenjadicetekdanini merupakan persekitaran yang sesuai untuk tumbuhan terapung.

(ii) • Bajaberlebihandigunakansemasa penanaman dan melarut resap ke dalam kolam.

• Fosfatdannitratyangtinggidalam kolam meningkatkan populasi algae dan menyebabkan blum alga.

• Iniakanmenyebabkantumbuhan akuatik mati.

(iii) 1. Kolam pada peringkat III lebih cetek daripada kolam pada peringkat I.

2. Lebih banyak tumbuhan yang tumbuh pada peringkat III berbanding peringkat I.

(c) Tumbuhan pada peringkat III mempunyai rangkaian akar yang boleh mengikat partikel tanah bersama-sama. Selepas tumbuhan mati, tumbuhan akan mendak dalam kolam, dan menjadikan kolam lebih cetek.

(d) Peringkat V: Hutan perintis Peringkat VI: Komuniti klimaks 3 (a) Rantai makanan ialah hubungan

pemakanan di antara organisma hidup di dalam satu ekosistem. Ia merupakan susunan pemakanan organisma di mana tenaga dari matahari dipindahkan dari satu organisma ke organisma yang lain.

(b) (i) Teknik persampelan kuadrat melibatkan penggunaan



Jawapan Jawapan

A10 A11

kuadrat untuk menganggar saiz populasi tumbuhan di kawasan tertentu dengan mengambil sampel yang mewakili populasi tumbuhan.

(ii) Kuadrat diletakkan secara rawak di dalam satu kawasan. Tumbuhan dalam kuadrat dikenalpasti dan dikira. Langkah ini diulangi beberapa kali di beberapa tapak yang berbeza.

(c)Ular Burung helang Burung kecil

Tikus Katak Belalang

Rumput

(d) (i) Bilangan burung helang daripada tangkapan pertama, a = 14

Bilangan burung helang daripada tangkapan kedua, b = 10

Bilangan burung helang bertanda yang ditangkap semula, c = 7

a × b Populasi = ——— c 14 × 10 = ———— 7 = 20 ekor burung

helang (ii) Gelang besi kecil pada kaki (iii) • Tidakberacun,supaya

tidak mempengaruhi burung helang

• Bersaizkecil,supayapergerakan burung helang tidak terhalang dan tidak menjadikan burung helang mudah dikesan oleh pemangsa.

(iv) Supaya terdapat masa yang mencukupi untuk burung helang bertanda bergaul dengan bebas dengan burung helang yang tidak bertanda.

(e) Populasi pengeluar akan berkurang. Ini akan menyebabkan pengguna primer dan sekunder berkurang atau mati kerana tidak mendapat bekalan makanan yang mencukupi.

Soalan Esei 4 (a) Komponen abiotik:

• Baja diletakkan supaya hasil tanaman lebih banyak di dalam rumah hijau. [1]

Ini meningkatkan hasil tanaman kerana boleh membesar dengan pantas dengan nutrien yang mencukupi. [1]

• Keadaan sekeliling yang lembap dalam rumah hijau boleh dikawal dan ditentukan supaya berada pada tahap optimum. [1]

Kelembapan yang sesuai dalam rumah hijau mengurangkan kehilangan air daripada tanaman ke sekeliling. [1]

• Keamatan cahaya boleh dikawal untuk mencapai tahap optimum. [1]

Keamatan cahaya yang mencukupi boleh dibekalkan pada setiap masa supaya kadar fotosintesis dalam tanaman boleh ditingkatkan. [1]

• Suhu boleh ditetapkan pada tahap optimum dalam rumah hijau. [1]

Suhu optimum diperlukan untuk mengaktifkan enzim yang mengawal tindak balas biokimia yang berlaku dalam tanaman. [1]

• Isipaduairyangdibekalkanjuga boleh dikawal. Air yang mencukupi akan memastikan tanaman tumbuh dengan optimum. [1]

Komponen biotik:• Kehadiranseranggaboleh

dikawal. Pekebun tidak perlu menggunakan pestisid untuk mengawal bilangan serangga di dalam rumah hijau. [1]

• Tanamanbolehtumbuhsegardalam rumah hijau. [1]

Maksimum: [10] (b) (i) Penghasilan ubat-ubatan • Penicillium sp. (sejenis

kulat) digunakan untuk membuat antibiotik penisilin. [1]

• Vaksin BCG digunakan untuk mengelakkan penyakit tuberkulosis. [1]

• Bakteriatermodifikasigenetik digunakan untuk menghasilkan hormon insulin dalam kuantiti yang banyak. [1]

(ii) Penghasilan tenaga • Mikroorganisma

anaerobik digunakan dalam penapaian bahan organik atau bahan buangan untuk menghasilkan biogas. [1]

• Yis digunakan dalam penapaian tebu dan jagung untuk menghasilkan etanol yang bercampur dengan petrol untuk menghasilkan gasohol. [1]

(iii) Rawatan bahan buangan Bakteria aerobik dalam bahan

buangan menguraikan bahan organik dalam kehadiran oksigen. Bakteria anaerobik seterusnya menguraikan bahan organik menjadi metana, gas karbon dioksida, air dan mineral lain. [1]

(iv) Pemprosesan makanan • Saccharomyces cerevisiae,

atau yis digunakan dalam industri pembuatan roti dan kek. [1]

• Yis digunakan dalam penapaian nasi, anggur, barli dan tumbuhan lain untuk menghasilkan etanol yang merupakan bahan utama dalam minuman beralkohol seperti bir dan wain. [1]

• Fungi digunakan dalam penapaian kacang soya untuk menghasilkan kicap. [1]

• Bakteria seperti Lactobacillus bulgaricus ditambahkan ke dalam susu untuk menghasilkan yogurt. [1]

5 (a) Pengkolonian ialah proses di mana spesies perintis menakluki satu kawasan baharu. [1]

Sesaran berlaku apabila spesies sesaran muncul di kawasan itu, bersaing dan akhirnya menggantikan spesies yang menjadi dominasi di kawasan itu. [1]

Pembentukan komuniti klimaks: Spesies perintis dan tumbuhan tenggelam merupakan perintis yang memulakan proses pengkolonian dan sesaran di sebuah kolam. [1]

Apabila tumbuhan mati, tumbuhan akan mereput dan tenggelam ke dasar kolam. [1]

Kolam akan menjadi lebih cetek. [1]

Kolam menjadi lebih sesuai untuk pertumbuhan tumbuhan terapung. [1]

Tumbuhan terapung akan menggantikan tumbuhan perintis. [1]

Tumbuhan terapung akan melitupi permukaan kolam dan menghalang sinaran matahari untuk sampai ke dasar kolam. [1]

Tumbuhan tenggelam akan mati kerana tidak mendapat cahaya matahari yang mencukupi untuk menjalankan fotosintesis. [1]



Jawapan Jawapan

A12 A13

Tumbuhan yang mati akan tenggelam dan membentuk satu lapisan humus di dasar. [1]

Kolam akan menjadi lebih cetek. [1]

Tumbuhan terapung akan digantikan dengan tumbuhan muncul. Sebagai spesies pengganti, tumbuhan muncul akan tumbuh di tepi kolam dan merebak ke tengah dan mencetekkan lagi kolam. [1]

Apabila tumbuhan ini mati, bahan organik yang terenap akan menyebabkan tumbuhan muncul digantikan dengan tumbuhan amfibia. [1]

Semakin lama, tanah menjadi lebih kering dan lebih subur. Tanah kini menjadi sesuai untuk tumbuhan daratan yang akan menggantikan tumbuhan amfibia. [1]

Proses pengkolonian dan sesaran ini berlaku sehingga membentuk komuniti klimaks.

Maksimum: [10] (b) Ekosistem hutan hujan tropika

perlu dikekalkan atas sebab berikut:

(i) Ekonomi • Membekalkansumber

makanan [1] • Sumberubatan [1] (ii) Ekologi • Kestabilanekologi

membantu untuk menghalang atau memperlahankan tanah runtuh, banjir kilat, perubahan iklim dan hakisan tanah [1]

• Kawalanmikroiklimdankepekatan karbon dioksida di atmosfera [1]

• Menyediakankawasantadahan air semula jadi [1]

(iii) Estetika/ Rekreasi • Mengurangkanstresdan

menggalakkan gaya hidup sihat [1]

• Ekopelanconganyangmeningkatkan pendapatan negara [1]

(iv) Pemeliharaan dan pemuliharaan biodiversiti

• Mengekalkanrantaidansiratan makanan dalam ekosistem [1]

• Mengelakkankepupusanflora dan fauna [1]

• Mengelakkankehilanganhabitat binatang [1]

9PraktisSoalan Aneka Pilihan 1 C 2 D 3 D 4 C 5 C 6 A 7 A 8 B 9 A 10 A 11 D 12 B 13 D 14 B 15 B 16 D 17 D 18 C 19 A 20 B 21 A 22 B

Soalan Struktur 1 (a) (i) BOD ialah jumlah

oksigen yang digunakan mikroorganisma aerob untuk menguraikan bahan organik dalam air.

(ii) Nilai BOD yang tinggi menunjukkan air itu tercemar.

(b) (i) Semakin tinggi kadar pencemaran, semakin kurang bilangan spesies fauna di dalam air.

(ii) Bahan organik dalam kuantiti yang banyak menggalakkan pertumbuhan dan aktiviti bakteria aerob yang pesat. Nilai BOD meningkat apabila bakteria aerob mengurangkan nilai oksigen terlarut. Paras oksigen terlarut yang rendah menyebabkan organisma akuatik seperti ikan mati. Penguraian organisma mati juga meningkatkan nilai BOD.

(iii) Bahan kumbahan atau baja organik

(c) Cacing tubifex boleh hidup dalam keadaan kurang oksigen.

(d) Bahan kumbahan dikumpul dan dirawat sebelum dibuang. Penggubalan dan pelaksanaan undang-undang menghalang pembuangan bahan kumbahan sesuka hati. Kesedaran orang ramai tentang kepentingan mengurangkan bahan buangan dan mengekalkan kualiti air yang baik sangat penting. (Mana-mana dua)

2 (a) (i) Lapisan ozon (ii) Klorofluorokarbon (CFC) (iii) Penyaman udara dan peti

sejuk yang menggunakan CFC sebagai bahan penyejuk/ Polistirena/ Penyembur aerosol (Mana-mana dua)

(iv) Kanser kulit seperti melanoma/ Katarak/ Keimunan rendah (Mana-mana dua)

(v) Meminimumkan penggunaan CFC dan menggantikan CFC

dengan bahan kimia lain yang lebih mesra alam.

(b) (i) 0.6 – (–0.2) = 0.8oC (ii) • Kadar urbanisasi meningkat

di seluruh dunia. Pertambahan populasi di bandar dan bandar raya, permintaan untuk tenaga meningkat di sektor domestik, komersial dan pengangkutan.

• Dalammasayangsama,urbanisasi yang pesat di seluruh dunia meningkat permintaan untuk lebih tenaga supaya boleh menggerakkan lebih kilang.

(iii) Data yang ditunjukkan dalam graf A dan B menyokong teori:

• Peningkatan suhu purata global (graf A) berpadanan dengan peningkatan penggunaan bahan api fosil pada tahun yang sama. Sebagai contoh, trend peningkatan suhu dari tahun 1880 hingga 2000 berpadanan dengan trend penggunaan bahan api fosil yang meningkat pada jangka masa yang sama.

• Terdapat juga sedikit perbezaan dalam trend yang sepadan tetapi ini jarang berlaku. Contoh tahun di mana trend ini tidak sepadan ialah pada tahun 1900 dan 1940. Dalam masa itu, purata suhu global jatuh walaupun penggunaan bahan api fosil meningkat.

3 (a) (i) Kawalan biologi ialah penggunaan pemangsa semula jadi untuk mengawal populasi haiwan perosak.

(ii) Hubungan mangsa-pemangsa

(b) Burung hantu bangsal ialah pemangsa manakala tikus ialah mangsa. Burung hantu bangsal akan makan tikus sahaja dan jumlah tikus yang kurang mengurangkan kerosakan pada pokok kelapa sawit.

(c) 1. Organisma yang diperkenalkan sebagai pemangsa mesti boleh mengesan dan membunuh mangsa dengan mudah.

2. Kaitan organisma (pemangsa) dengan haiwan perosak (mangsa) perlulah dekat supaya pemangsa tidak



Jawapan Jawapan

A12 A13

menjadi haiwan perosak. Pemangsa mestilah tidak makan organisma lain atau menjadi mangsa bagi pemangsa lain.

(d) 1. Pestisid tidak selektif. Kadangkala, organisma lain turut mati bersama-sama haiwan perosak.

2. Pestisid mungkin mencemarkan alam sekitar dan kesannya kekal di persekitaran untuk jangka masa yang lama.

3. Penggunaan pestisid secara berterusan boleh menyebabkan haiwan perosak membentuk keimunan kepada pestisid (daya tahan). Pestisid pada dos yang lebih tinggi akan diperlukan untuk menghapuskan haiwan perosak.

(e) Ulat beluncas Cactoblastis coctorum digunakan untuk mengawal populasi kaktus prickly pear (Mana-mana contoh sesuai)

Soalan Esei 4 (a) Faedah: • Pertambahan kawasan untuk

pembangunan pertanian dan perindustrian. [1]

• Meningkatkan kemudahan infrastruktur dan kemudahan awam untuk kegunaan orang ramai [1]

• Kayu balak yang ditebang boleh digunakan untuk pembinaan atau dieksport dan dijual [1]

Kesan buruk: • Ketiadaan tumbuhan tutup

bumi menjadikan struktur tanih tidak stabil. Lapisan tanah paling atas mereput dengan mudah, menyebabkan hakisan tanah dan tanah runtuh berlaku di lereng bukit. [1]

• Tanah yang berkakis akan termendak di kawasan perairan. Pengumpulan kelodak di muara sungai dan kehilangan tempat tadahan air akan menyebabkan banjir kilat. [1]

• Kelodak dan mineral dalam air mencemarkan air. [1]

• Kehilangan habitat semula jadi menyebabkan kehilangan biokepelbagaian. Hutan hujan tropika merupakan habitat bagi pelbagai jenis spesies haiwan dan tumbuhan. Jika

hutan termusnah, ini boleh membawa kepada kepupusan. [1]

• Mineral melarut resap ke dalam tanah dan mengurangkan kesuburan tanah. [1]

• Penebangan tumbuhan hijau pada kadar yang tinggi menurunkan kandungan karbon dioksida dalam udara. Ini menyumbang kepada peningkatan kesan rumah hijau dan pemanasan global. [1]

• Cuaca biasa terganggu, mengubah cuaca global. [1]

(b) Aktiviti pertanian menyebabkan eutrofikasi. Baja dari ladang pertanian mengalir ke dalam kolam. [1]

Nitrat dan fosfat berlebihan menggalakkan pertumbuhan alga dalam kolam dan menyebabkan blum alga. [1]

Kemudian, permukaan air pada kolam dilitupi alga. [1]

Ini mengelakkan sinaran matahari daripada sampai ke dasar kolam. [1]

Tumbuhan akuatik di dasar kolam tidak boleh menjalankan fotosintesis. [1]

Kepekatan oksigen terlarut dalam air berkurang. [1]

Organisma akuatik akan mati kerana kekurangan oksigen di dalam kolam. [1]

Kematian organisma akuatik akan terurai oleh bakteria. [1]

Bilangan bakteria dalam kolam meningkat. [1]

Hal ini menyebabkan nilai BOD dalam kolam meningkat dan kolam menjadi tercemar. [1]

5 (a) Karbon dioksida merupakan salah satu gas rumah hijau. Peningkatan gas ini meningkatkan kesan rumah hijau, di mana haba daripada cahaya matahari terperangkap di atmosfera. [2]

Suhu air meningkat, dan menyumbang kepada pemanasan global. Pemanasan global mengubah corak cuaca planet. [2]

Habitat tumbuhan dan haiwan musnah dan membawa kepada kehilangan biokepelbagaian. [2]

(b) Kos sangat mahal untuk satu negara membeli mesin baharu yang menghasilkan karbon dioksida yang sedikit dan menggunakan sistem yang boleh menghilangkan karbon

dioksida berlebihan daripada gas buangan. [2]

Industri yang terlibat perlu membelanjakan kos yang besar untuk menukar sistem. Ini akan mempengaruhi keuntungan syarikat. Syarikat mungkin perlu memecat pekerja dan ini boleh membawa kesan negatif kepada ekonomi negara. [2]

(c) Kesan amalan pertanian tebang dan bakar:

Pembasmian hutan yang berleluasa

Kawasan yang mengamalkan pertanian tebang dan bakar akan menjadi tidak subur, disebabkan hakisan, larut resap dan pengurangan nutrien semula jadi. Selalunya, petani akan membuka kawasan baharu untuk penanaman seterusnya kerana ia lebih murah. Ini bermaksud kawasan lain perlu diturap dan ini menyumbang kepada pembasmian hutan yang lebih teruk. [1]

Hakisan, tanah runtuh dan banjir kilat

Hakisan tanah berlaku kerana kehilangan sistem akar tumbuhan yang menstabilkan tanah. [1]

Tanah runtuh berlaku apabila hujan yang lebat berlaku dengan kerap memecahkan lapisan tanah yang paling atas. [1]

Tanah terhakis akan dibawa oleh air bergerak dan termendak ke dasar sungai. Kelodak dan pengurangan kawasan tadahan air menyebabkan sungai melimpah dan banjir kilat berlaku. [1]

Pengurangan biokepelbagaian Banyak spesies flora dan fauna

hilang habitat semula jadi. Banyak spesies akan musnah. [1]

Kepupusan banyak spesies dan pelbagai jenis tumbuhan dan haiwan akan berlaku. [1]

Gangguan kitar karbon Paras karbon dioksida dalam

atmosfera meningkat. [1] Ini memerangkap haba dalam

atmosfera, meningkatkan kesan rumah hijau dan menyumbang kepada pemanasan global. [1]

Jerebu dan pencemaran udara Pembakaran

membebaskanpartikel halus dan asap tebal. [1]

Ini akan menyebabkan jerebu dan asap tebal yang merupakan masalah kesihatan yang besar. [1]

Maksimum: [10]



Jawapan Jawapan

A14 A15

6 (a) Mengitar semula tin aluminium dan tin besi

• Mengitarsemulatinaluminium dan tin besi mengurangkan bilangan tin baharu yang dibuat.

• Olehitu,sumbermineralboleh dijimatkan dan tidak akan habis dalam masa yang pendek.

• Tinyangtelahdigunakanboleh diproses untuk membuat produk lain. Kilang boleh menjimatkan kos.

• Menggunakansemulatinmengurangkan sampah dan mengurangkan kawasan kambus tanah terkawal (landfill).

Mengitar semula kertas • Mengitarsemulakertas

mengurangkan penyahutanan kerana kurang pokok yang akan ditebang untuk membuat kertas baharu.

• Olehitu,biokepelbagaiandalam hutan akan dikekalkan kerana flora dan fauna terpelihara. Rantai makanan dalam hutan tidak diganggu.

• Lebihhutanakanterpeliharadan ini membantu dalam mengekalkan kepekatan karbon dioksida dan oksigen dalam atmosfera.

Mengitar semula plastik • Mengitarplastik

mengurangkan keperluan membuat plastik baharu.

• Olehsebabplastikdiperbuatdaripada petroleum, mengitar semula plastik mengurangkan penggunaan petroleum.

• Penggunaanplastikyangkurang akan mengurangkan pencemaran air laut dan sungai kerana plastik tidak terbiodegradasi.

• Kurangbegplastikdilautakan mengurangkan ancaman kepada penyu yang sering makan beg plastik kerana ia menyerupai obor-obor.

(b) Kesan kepada manusia • Jerebumenyebabkankegatalan

dan ketidakselesaan pada mata, hidung, tekak dan peparu.

• Partikelhalusbolehmencetuskan asma, masalah pernafasan, bronkitis, konjunktivitis dan batuk.

• Sesetengahorangmungkinmempunyai kegatalan kulit kerana kesan alergi.

• Jerebuyangterukbolehmengurangkan kadar penglihatan dan ini mengganggu pemanduan kenderaan dan meningkatkan risiko kemalangan jalan raya.

Kesan kepada ekonomi • Penurunankesihatanmanusia

akan menaikkan bil hospital. • Lapanganterbangmungkin

ditutup dan ini mengganggu penerbangan dalam negara seterusnya mempengaruhi kemasukan pelancong.

• Bangunanakanmenjadihitam kerana debu dan ini meningkatkan kos penyelenggaraan.

• Penjualjalananterpaksamenutup gerai dan ini mempengaruhi pendapatan mereka.

Kesan kepada persekitaran • Jerebumengurangkan

kecerahan cahaya yang sampai ke daun dan partikel halus akan menutupi stomata, menyebabkan kadar fotosintesis menurun. Hasil tanaman akan berkurang.

• Jerebumenurunkansuhusekeliling pada siang hari kerana cahaya matahari tidak sampai ke Bumi.

• Penurunansuhumempengaruhi perolakan arus udara yang menyebabkan pertukaran arah angin dan taburan hujan.

7 (a) • Sungaipentingkeranamerupakan sumber pelbagai jenis makanan kepada manusia dan organisma lain.

• Sungaijugamerupakansumber air bersih kepada manusia di kawasan terpencil.

• Sungaimenyediakantempatpembiakan organisma akuatik seperti ketam, ikan dan udang air tawar.

• Sungaiialahhabitatkepada banyak organisma yang menyeimbangkan kebiopelbagaian ekosistem di kawasan itu.

(b) • Kilangmembebaskanbanyakbahan buangan seperti karbon dioksida, sulfur dioksida, gas nitrogen dioksida dan asap ke udara dan efluen panas ke dalam sungai.

• Karbondioksidabolehmemerangkap haba dan ini meningkatkan suhu kawasan sekeliling.

• Suhutinggimenyebabkankesan rumah hijau dan pemanasan global.

• Suhutinggijugamengurangkan kadar fotosintesis dan ini mengurangkan hasil tanaman.

• Sulfurdioksidadannitrogendioksida larut dalam wap air dan membentuk hujan asid.

• Hujanasidmengurangkankeasidan tanah dan tanah menjadi tidak subur.

• Hujanasidmengalirkedalamsungai dan membunuh organisma akuatik kerana pencemaran air telah berlaku.

• Asapdandebudiudaramenyebabkan jerebu dan pencemaran udara.

• Partikelasapmenutupistomata daun, mengurangkan kadar pertukaran gas dalam daun dan menurunkan kadar fotosintesis.

• Efluenpanasyangdibebaskanke dalam sungai menyebabkan pencemaran suhu.

(c) • Elakkanpembuanganefluenpanas dan bahan kimia ke dalam sungai.

• Kuatkanundang-undangdankenakan denda yang tinggi.

• Didikmuriddanpelajarsekolah tentang kepentingan alam sekitar.

• Larangpembinaankilang-kilang baharu berhampiran sungai.

• Jalankankempenkesedaranmasyarakat tentang kepentingan kebersihan sungai dan alam sekitar.

• Menanamsemulapokokdipinggir sungai supaya boleh membekalkan oksigen lebih kepada organisma di kawasan sungai.

Pentaksiran Akhir TahunKertas 1 1 B 2 A 3 A 4 D 5 B 6 D 7 B 8 B 9 C 10 A 11 D 12 D 13 C 14 D 15 A 16 D 17 A 18 A 19 A 20 C 21 C 22 B 23 A 24 B 25 D 26 B 27 D 28 D 29 A 30 B 31 A 32 B 33 A 34 D 35 D 36 C 37 B 38 C 39 D 40 A 41 C 42 C 43 D 44 C 45 D 46 B 47 C 48 B 49 B 50 C



Jawapan Jawapan

A14 A15

Kertas 2Bahagian A 1 (a) (i) X: Tisu penghubung Y: pankreas Z: sel otot (ii) Sebagai pam yang

membolehkan pengangkutan oksigen daripada jantung ke bahagian badan yang lain dan pengangkutan karbon dioksida daripada badan kembali ke jantung.

(b) Apabila aras glukosa darah lebih tinggi daripada normal, Y akan merembeskan insulin untuk menukarkan glukosa kepada glikogen. Dengan itu, aras glukosa darah akan turun ke aras normal.

(c) Proses peristalsis berlaku. Sel otot dalam esofagus mengecut dan mengendur untuk menolak makanan masuk ke dalam perut.

(d) Amilase mencernakan kanji kepada maltosa. Tripsin mencernakan polipeptida kepada peptida. Lipase mencernakan lipid kepada gliserol dan asid lemak.

2 (a) (i) P: membran plasma Q: vakuol (ii) Dinding sel larut terhadap

larutan garam. Larutan garam boleh meresap masuk dengan mudah.

(b) Q boleh mengekalkan tekanan osmosis dalam sel tumbuhan. Apabila sel tumbuhan lembik, air dari persekitaran kana meresap masuk ke dalam sel tumbuhan melalui osmosis.

(c) Larutan garam ialah hipertonik terhadap sap sel tumbuhan. Air meresap daripada sap sel kepada larutan garam melalui osmosis. Membran plasma ditarik menjauhi dinding sel dan vakuol mengecut.

(d) Larutan garam bersifat hipertonik terhadap makanan. Air meresap daripada makanan ke dalam larutan garam secara osmosis. Makanan dan bakteria terhidrat (kurang air). Makanan boleh tahan lama.

3 (a) (i) Mitokondria (ii) Ini meningkatkan luas

permukaan dalaman mitokondria dan membolehkan peningkatan penjanaan tenaga.

(b) (i) Oksigen (ii) Air

(iii) Mitokondria menghasilkan tenaga yang diperlukan untuk pengecutan otot.

(iv) Hanya sedikit tenaga boleh dijana daripada aras gula rendah. Ini akan mencetuskan mekanisma suap balik negatif untuk meningkatkan kadar respirasi. Oleh itu, respirasi sel berlaku untuk membuat tenaga lebih.

(c) Sel otot Sel yis

1. Kurang tenaga dihasilkan.

Lebih tenaga dihasilkan.

2. Asid laktik dihasilkan.

Etanol dihasilkan.

4 (a) (i) P: Sitokinesis Q: S Fasa (ii) Dalam sel haiwan, satu

cerutan terbentuk daripada membran sel. Cerutan mencerut dan memisahkan sitoplasma dan set kromosom separuh untuk membentuk dua sel anak. Dalam sel tumbuhan, satu plat sel akan terbentuk di khatulistiwa di antara dua set kromosom. Plat ini membesar, membahagikan sel menjadi dua dan akhirnya bercantum dengan membran plasma dan membentuk dua sel anak. Dinding sel baharu dan membran plasma terbentuk daripada plat sel.

(b) Proses mitosis menghasilkan replika sel. Secara genetik, sel anak sama dengan sel induk. Sel ini diperlukan untuk pertumbuhan organisma.

(c) (i) Teknik yang paling sesuai ialah kultur tisu. Tisu hidup diambil daripada pohon pisang daripada baka yang dipilih. Tisu ini disteril dan diletakkan dalam medium kultur dalam keadaan steril. pH dan suhu dipastikan adalah pada kadar optimum. Kalus yang terbentuk menjadi embrio somatik dan kemudiannya menjadi plantlet (anak pokok), yang akan dipindah tanam ke dalam tanah dan membesar menjadi pokok dewasa.

(ii) 1. Baka pokok pisang yang dipilih boleh dihasilkan dengan banyak dan cepat.

2. Oleh sebab semua pokok mempunyai ciri yang sama, semua pokok memerlukan nutrien yang sama untuk membesar. Mudah untuk menyediakan keadaan optimum untuk semua pokok pada masa yang sama.

3. Bank tisu untuk pisang boleh dibeku dan disimpan untuk jangka masa yang lama, supaya mudah untuk menjalankan kultur tisu bila-bila masa.

5 (a) (i) Hujan asid (ii) 1. Sulfur dioksida (SO2) 2. Oksida nitrogen (NO, NO2

dan NOx) (iii) Sulfur dioksida dan oksida

nitrogen teroksida dan bergabung dengan wap air dalam atmosfera untuk membentuk asid sulfurik dan asid nitrik. Asid ini bercampur dengan hujan dan turun sebagai hujan asid.

(b) (i) Nilai pH (ii) Nilai pH berkurang kerana

terdapat peningkatan dalam kadar keasidan. Peningkatan kadar keasidan dalam kolam membunuh fitoplankton dan mengganggu keseimbangan ekosistem akuatik.

(c) Bangunan dan struktur yang diperbuat daripada batu, batu kapur dan marmar akan terhakis kerana luluhawa kimia berlaku.

(d) Udara akan dipenuhi dengan gas seperti sulfur dioksida dan oksida nitrogen jika hujan tidak turun selama beberapa bulan. Apabila gas ini dihidu, gas ini boleh menghakis lapisan alveolus dalam peparu. Ini menyebabkan ketidakselesaan dalam sistem respirasi.

Bahagian B 6 (a) Enzim intrasel merupakan enzim

yang terhasil dan disimpan di dalam sel untuk kegunaan sel itu. [1]

Sebagai contoh, enzim hidrolitik dalam lisosom mengurai molekul organik yang kompleks serta struktur yang ingin dilupuskan. [1]

Enzim luar sel dihasilkan di dalam sel. Enzim ini akan dirembeskan untuk kegunaan di luar sel. [1]

Sebagai contoh, enzim pencernaan dihasilkan di dalam pankreas, dirembeskan ke dalam



Jawapan Jawapan

A16 A17

duodenum untuk pencernaan enzim bagi karbohidrat, protein dan lipid. [1]

(b) 1 Nukleus mengandungi DNA yang membawa maklumat untuk sintesis enzim. [1]

2 Enzim ialah sejenis protein. Protein disintesis di dalam ribosom dan dipindahkan ke jalinan endoplasma kasar. [1]

3 Protein dilitupi vesikel pengangkutan dan tunas terbentuk. Tunas bergerak meninggalkan jalinan endoplasma kasar. [1]

4 Vesikel pengangkutan kemudian bercantum dengan membran jasad Golgi dan membebaskan isi kandungannya ke dalam ruang membran. [1]

5 Protein akan diubahsuai seterusya di dalam jasad Golgi. Sebagai contoh, karbohidrat ditambah ke protein untuk menjadi glikoprotein. [1]

6 Vesikel perembesan yang mengandungi protein yang telah diubahsuai ini akan membentuk tunas dan dibebaskan ke dalam jasad Golgi. [1]

7 Vesikel ini akan bercantum dengan membran plasma dan membebaskan isi kandungannya, termasuklah enzim luar sel ke luar sel. [1]

membran plasma

vesikel rembesan

jasad Golgi

vesikel pengangkutan

mitokondria

nukleus

DNA

jalinan endoplasma licin

[3 markah untuk rajah](c) Kadar tindak balas berenzim

meningkat apabila kepekatan enzim meningkat kerana lebih banyak tapak aktif yang boleh didapati untuk tindakan enzim. [1]

Dengan menganggap tiada faktor pengehad lain seperti kepekatan substrat, suhu dan pH, kadar tindak balas berkadar terus dengan kepekatan enzim. [1]

Kadar ini mencapai tahap maksimum dan selepas titik ini, kepekatan substrat menjadi faktor pengehad. [1]

kepekatan enzim

kadar tindak balasdengan molekul substrat berlebihan

kadar tindak balas maksimum

kepekatan substrat menjadi faktor pengehad

[1] Enzim tidak musnah pada akhir

tindak balas dan boleh digunakan semula. Apabila kepekatan enzim digandakan, kadar tindak balas juga berganda selagi masih ada substrat secara berlebihan. [1]

jumlah substrat yang diubah

kepekatanenzim

masa

4x

2x

1x

[1] 7 (a) Karbohidrat disintesis semasa

fotosintesis. [1] Fotosintesis ialah proses di mana

tenaga cahaya yang diperangkap oleh klorofil digunakan untuk mengubah karbon dioksida dan air kepada glukosa dan oksigen. [1]

Karbon dioksida meresap melalui stomata (P) ke dalam ruangan udara (Q) di dalam daun. [1]

Permukaan sel mesofil yang berspan (R) dan sel palisad mesofil (S) sentiasa di dalam selapisan air supaya karbon dioksida akan melarut di dalam sel. [1]

Karbon dioksida terlarut kemudian meresap ke dalam sel. [1]

Tenaga cahaya diserap dan ditukarkan menjadi tenaga kimia, dengan bantuan klorofil semasa fotosintesis. [1]

Klorofil yang mengandungi kloroplas, boleh didapati dengan banyak di dalam sel palisad mesofil (S). [1]

Kloroplas juga boleh didapati di dalam sel mesofil berspan (R) dan sel pengawal. [1]

Berkas vaskular (T) terdiri daripada xilem dan floem. [1]

Xilem membawa ion mineral dan air ke daun. [1]

Floem membawa hasil fotosintesis seperti karbohidrat daripada daun. [1]

(b) (i) Apabila keamatan cahaya semakin meningkat (daripada 0 ke 3.7 unit arbitrari), kadar fotosintesis meningkat secara langsung. [1]

Kadar fotosintesis menurun apabila keamatan cahaya semakin meningkat. [1]

Kadar fotosintesis tetap apabila keamatan cahaya meningkat melebihi 4 unit arbitrari. [1]

(ii) Fotosintesis berlaku pada kadar yang lebih tinggi pada 30°C berbanding 20°C untuk semua nilai keamatan cahaya. [1]

Semakin meningkat keamatan cahaya daripada 0 ke 4 unit, kadar peningkatan lebih tinggi pada 30°C. [1]

Selepas 4.5 unit, kadar fotosintesis kekal walaupun pada keamatan cahaya yang semakin meningkat, pada 100 mm3 karbon dioksida per cm3 per jam untuk 30°C berbanding pada 80 mm3 pada 20°C. [1]

(c) Pada keamatan cahaya yang rendah, meningkatkan kepekatan karbon dioksida tidak meningkatkan kadar fotosintesis (atau hasil tanaman). [1]

Namun begitu, apabila keamatan cahaya cukup tinggi dan tidak menjadi faktor pengehad (4.5 unit dan ke atas), meningkatkan kepekatan karbon dioksida akan memberikan kesan lebih dan lebih beruntung. [1]

Daripada graf itu, dapat diperhatikan bahawa peningkatan kepekatan karbon dioksida memberikan kesan yang lebih besar pada 30°C (meningkat daripada 100 ke 290 mm3 CO2 per cm3 per jam) berbanding pada 20°C (meningkat daripada 80 ke 200 mm3 CO2 per cm3 per jam). [1]

(d) Membakar bahan api fosil seperti minyak boleh meningkatkan suhu dan membebaskan karbon dioksida pada masa yang sama. [1]

8 (a) (i) Dalam sel otot, molekul glukosa dioksidakan oleh oksigen untuk membentuk



Jawapan Jawapan

A16 A17

karbon dioksida dan air, berdasarkan persamaan berikut:

C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + 2898 kJ

tenaga Tenaga yang dibebaskan

disimpan dalam bentuk ATP (adenosin trifosfat). Tenaga yang disimpan ini digunakan oleh otot sel apabila ia mengecut semasa rangsangan saraf.

(ii) Semasa aktiviti lasak, apabila darah tidak berupaya membekalkan oksigen dengan pantas untuk memenuhi kehendak ATP, sel otot akan menjalankan hutang oksigen. Dengan tidak menggunakan oksigen, glukosa mengalami penguraian separa menjadi asid laktik. Kurang tenaga akan dijana dan disimpan di dalam ATP untuk digunakan oleh sel otot.

C6H12O6 → 2C3H6O3 + 150 kJ asid tenaga

laktik Apabila bekalan oksigen

mencukupi kemudiannya, asid laktik diuraikan sepenuhnya di dalam hati kepada karbon dioksida dan air, dan juga tenaga.

(b) (i) Kadar pernafasan selepas acara 400 m lebih tinggi berbanding semasa rehat, kerana aktiviti lasak meningkatkan kadar sel respirasi dalam tisu otot. Ini menghasilkan banyak karbon dioksida. Apabila kepekatan karbon dioksida dalam darah meningkat, pH darah menurun. pH darah rendah dikesan dalam medula oblongata oleh kemoreseptor utama, yang memberikan isyarat kepada pusat pernafasan, yang memberikan isyarat kepada diafragma dan otot interkosta untuk bekerja dengan lebih

pantas, dan menaikkan kadar pernafasan.

(ii)

Semasa latihan cergas

Selepas latihan cergas

Kepekatan asid laktik meningkat

Kepekatan asid laktik menurun

Asid laktik terkumpul di dalam tisu otot

Asid laktik teroksida

Tisu otot menjalani respirasi anaerobik

Tisu otot menjalani respirasi aerobik

Glukosa dalam tisu otot separa diuraikan

Glukosa yang tinggal di dalam tisu otot diuraikan sepenuhnya

Tisu otot dalam hutang oksigen

Hutang oksigen telah dibayar

Glukosa → asid laktik + 150 kJ

Asid laktik + oksigen → karbon dioksida + air + 2898kJ

9 (a) Aktiviti pertanian secara besar-besaran menggunakan baja inorganik yang sangat banyak. Ini akan menyebabkan eutrofikasi. [1]

Baja kimia yang berlebihan seperti nitrat dan fosfat mengalir ke dalam kolam berhampiran bersama-sama air hujan. [1]

Nutrien yang berlebihan ini menggalakkan pertumbuhan alga yang pesat, dan menyebabkan blum alga. Populasi alga yang besar ini melitupi permukaan kolam. [1]

Cahaya matahari tidak berupaya untuk menyinari dasar kolam. [1]

Cahaya matahari yang tidak mencukup akan menyebabkan kadar fotosintesis tumbuhan akuatik sangat rendah. Oleh itu, kurang oksigen terhasil dan organisma akuatik akan berebut untuk oksigen. [1]

Organisma akuatik akan mati dan terdapat peningkatan populasi bakteria pengurai, kerana bahan organik yang mengurai terkumpul dengan banyak di dasar kolam. [1]

Bakteria pengurai menggunakan oksigen sehingga habis untuk penguraian bahan organik. [1]

Organisma akuatik mati kerana oksigen terlarut di dalam kolam tidak mencukupi. [1]

Nilai BOD air meningkat kerana paras oksigen menurun. [1]

Nilai BOD yang tinggi menunjukkan kadar pencemaran air yang tinggi. [1]

(b) Selepas pertanian membuka ruang kepada industri moden, kesan berikut akan berlaku.

Kesan baik:• Menyediakanpeluangpekerjaan

kepada lebih orang. [1]• Pembinaanlebihinfrastrukturdan

jalan raya. [1]• Meningkatekonominegara. [1]Kesan buruk:• Terlaluramaipendudukdan

pembentukan kawasan yang sesak di kawasan bandar. Keadaan hidup yang daif, tiada pekerjaan, kadar jenayah tinggi dan pertambahan penduduk yang pantas merupakan contoh masalah sosial di kawasan yang sesak. [1]

• Perubahan iklim Peningkatan suhu Bumi

menyebabkan pemanasan global. [1]

• Pencemaran udara menyebabkan masalah pernafasan seperti broncitis dan asma. [1]

Sulfur dioksida bercampur dengan air hujan dan membentuk hujan asid. Hujan asid merosakkan tisu fotosintesis, merendahkan pH tanah, sungai dan kolam serta menghakis bangunan. [1]

Bahan partikel halus membuatkan mata gatal dan menyebabkan jerebu. [1]

Karbon dioksida menyebabkan kesan rumah hijau dan pemanasan global. [1]

• Pencemaran suhu berlaku apabila air panas dilupuskan ke dalam air dan menyebabkan paras oksigen menurun di tasik, kolam dan sungai. [1]

jawapan - cw.oxfordfajar.com.my · merah mengembang. tanpa dinding sel, membran sel pada sel darah...

Documents