etnik projek

8/19/2019 etnik projek

1/37


2/37

kajian berkaitan seni pertahanan diri - Silat di !alaysian ini. !$ga hubungan, budaya,

termasuk seni pertahan diri ini tidak dipandang enteng $leh masyarakat akan datang

0generasi /1 di !alaysia pada masa akan datang kerana di mana bumi dipijak di situ

langit dijunjung.Seni ini wajar diteruskan kerana seni pertahanan diri ini adalah warisan

bangsa.

Sekian,

)erima kasih.

2


3/37


4/37

perwatakan guru silat yang kebiasaannya lebih senang menyembunyikan kemahiran

mereka serta mengamalkan si%at rendah diri. Pesilat seni$r yang telah lama

berke#impung dalam dunia silat sebagai pengajar, berkemahiran tinggi dan ada di

antaranya mewarisi beberapa aliran yang telah hilang digelar sebagai 7uru )ua dan

amat dih$rmati. Pesilat yang mempunyai tahap silat yang tinggi digelarkan pendekar.

Antara senjata melayu lama yang sering digunakan $leh pesilat ialah keris,

badik, kerambit, parang, pedang, lading, tumbuk lada, tekpi, t$ngkat, temb$ng dan

sundang. Bagi sesetengah silat yang tidak menggunakan senjata, pembelajaran akan

lebih tertumpu kepada pertempuran tangan k$s$ng iaitu tanpa senjata. Se#ara amnya,

sesebuah aliran silat yang mengajar kedua-dua kemahiran tersebut adalah sangat

jarang dijumpai berbanding aliran silat yang hanya menumpukan salah satu

daripadanya. &ebiasaannya sese$rang penuntut atau murid baru akan ditumpukan

kepada kemahiran tempur tangan k$s$ng sebelum diajar bermain senjata. Bagi

sesetengah aliran pula, hanya murid yang diiktira% sebagai murid berkemahiran dan

mempunyai adab keperibadian yang tinggi sahaja dibenarkan mempelajari kemahiran

senjata.

Pergerakan silat terbahagi kepada dua iaitu gerakan bunga dan gerakan

buah. 7erakan bunga merujuk kepada pergerakan se$lah-$lah tarian, digelar juga seni

atau tari manakala gerakan buah pula merupakan gerakan pukulan atau buah pukul.

Bagi sesetengah pihak yang tidak pernah melihat seni mempertahankan diri ini,

mungkin ia akan kelihatan seperti sejenis tarian. Akan tetapi, terdapat aliran yang hanya

mempunyai gerakan buah seperti Silat 9ekak dan Buah Bentayan. Seni tari yang halus

ini juga b$leh digunakan sebagai persembahan dalam sesuatu majlis keramaian, malah

hampir setiap aliran mempunyai 8tari sembah8 termasuklah aliran yang tidak mempunyai

gerakan bunga. )ari sembah ini dipersembahkan untuk sesi perkenalan diri dan aliran

yang diwakili atau dipelajari. Dalam situasi pergaduhan, permulaan langkah daripada

tari sembah atau sejurus daripada gerakan bunga yang diperlihatkan, memb$lehkan

pesilat itu mengenali rakan sealiran dan berkemungkinan besar pergaduhan tersebut

akan berakhir dengan damai serta bermaa%-maa%an.

!enjadi satu ungkapan yang terkenal dan biasa ditutur $leh guru-guru silat

bahawa gerakan bunga silat mempunyai seribu satu muslihat. Selain daripada kelihatan

mengelirukan iaitu gerakannya se$lah-$lah sejenis tarian, gerakan bunga juga

4


5/37

digunakan untuk memberi masa dan ruang kepada pihak lawan bagi menghulurkan

salam perdamaian. al ini adalah kerana, kebanyakan dari gerakan tersebut dilihat

se$lah-$lah perbuatan menghulur salam, menyembunyikan gerakan buah dan sudut

serangan, menga#ah-a#ah serta mengumpan pihak lawan kadangkala sehingga

sengaja menunjukkan bahagian tubuh tertentu bagi diserang untuk memerangkap

musuh.

Silat juga terkenal sebagai sistem pertahanan diri yang banyak

menggunakan kun#ian, sama ada kun#i urat sara% atau angg$ta tubuh. Istilah 8kun#i

mati8 adalah sin$nim dengan silat. !enurut pandangan guru-guru tua silat, perkataan

silat berasal daripada perkataan ilat, elat, elak, silap dan kilas. &ami turut berpendapat

bahawa asal nama silat itu berasal daripada ungkapan ‘si elat", yakni menggambarkan

pengamal seni bela diri silat sebagai pakar mengelat dalam mengelak serangan dan

mengaburi mata lawan.

5


6/37

OBJEKTIF KAJIAN

3bjekti% kajian ini adalah bertujuan untuk:

!engkaji silat sebagai budaya dalam sesebuah etnik.; !engkaji peranan silat dalam k$nteks masyarakat kini.< !engkaji sejarah silat dan bagaimana terdapatnya pelbagai pe#ahan silat.= !empelajari silat sebagai satu aset seni dari etnik !elayu.

6


7/37

SKOP KAJIAN

Sk$p kajian ini tertumpu kepada Silat 9emandi >arisan yang diamalkan di

&ampung &an#h$ng Darat, Banting, Selang$r untuk mengkaji tentang asal usul,

maklumat dan budaya tentang silat jawa dan kesannya terhadap masyarakat melayu

masa kini, dan mempelajari silat sebagai satu aset dari etnik melayu yang perlu

dipelihara.

7


8/37

KAEDAH KAJIAN

Silat adalah perkataan k$lekti% untuk seni mempertahankan diri asli dari kawasan ge$-

budaya Asia )enggara meliputi sebagian besar Nusantara, &epulauan !elayu dan

seluruh Semenanjung

Dalam kajian ini, kami mengkaji silat melayu yang kini termashur di asia

tenggara. &ami juga menkaji asal usul silat dan jenis-jenis silat. Antara silat yang kami

per$lehi adalah, silat #imandi warisan. &ami pada awal nya mengkaji se#ara umum.

9ara-#ara kajian adalah melalui laman sesawang, buku, dan temu ramah.

&awasan yang dipilih adalah kawasan perkampungan $rang jawa, Banting,

&uala *angat. &uala *angat merupakan sebuah daerah di Selang$r, !alaysia. Ia

terletak di bahagian barat daya Selang$r. Ia meliputi kawasan seluas ??@ kil$meter

persegi, dan mempunyai penduduk ;;;.; pada ; 9enmsus 0hasil sementara1. Ia

bersempadan dengan daerah &lang ke utara dan Sepang ke timur. Perbatasan wilayah

selatan menjadi sebahagian dari sempadan Selang$r dengan Negeri Sembilan. Selat!elaka membentuk perbatasan barat.

Setelah memilih kawasan kajian, kami menghubungi tenaga pengajar di salah

satu kampung, 'n ($slan Bin )uki, &ampung &an#h$ng Darat. Persetujuan telah dibuat

untuk menemu ramah untuk mengkaji seni silat sebagai budaya dalam sesebuah etnik,

peranan silat dalam k$nteks masyarakat masa kini, sejarah silat, dan bagaimana

terdapatnya pelbagai pe#ahan silat, dan mempelajari silat sebagai satu aset seni dari

etnik melayu.

Setelah mendapat persetujuan dari 'n ($slan Bin )uki, kami berkumpul di shah

alam pada ;< $kt$ber ;= dan bert$lak ke kampung kan#h$ng darat, dari jam 2.

malam, dan tiba di gelanggang silat pada jam ?.


9/37


10/37

KAJIAN KUALITATIF

Data-data atau maklumat yang akan kami #ari dan per$leh melalui metad$l$gi

kajian kualitati% ini adalah berbentuk perkataan atau ayat yang diper$leh dari

temubual,rakaman dan 4ide$.3leh yang demikian kami akan menemubual sendiri para

pengamal seni pertahanan diri Silat ini sendiri.

Selain itu instrument penting bagi kajian ini ialah penyelidik itu sendiri dimanakami sebagai penyelidik haruslah peka dan bergerak akti% dalam mengumpul dan

mendapatkan maklumat.&ami sebagai penyelidik perlulah berada dan mengalami

sendiri situasi yang ingin dikaji.Dengan hal yang demikian barulah kajian itu lebih beerti

dan mudah di%ahami $leh para penyelidik itu sendiri.

!anakala, dari segi rekabentuk kajian pula adalah %leksibel, dan b$leh

diubahsuai mengikut keadaan semasa.Akhir sekali,perserta bagi kajian ini sudah

semestinya kami para penyelidik dan indi4idu ataupun g$l$ngan yang akan kami

temubual nanti.

10


11/37

DAPATAN KAJIAN

ASAL USUL

9emandi adalah perkatan jawa yang bermaksud pahlawan atau pendekar . Silat

9emandi telah wujud di kepulauan 5awa , Ind$nesia lebih tahun yang lalu. !ula

dipraktikan $leh se$rang pendekar berketurunan jawa yang juga merupakan se$rangpendakwah, kemudian mula berkembang dikalangan $rang-$rang jawa sebagai seni

mempertahankan diri . Pada dasarnya silat ini hanya dipraktikan di kepulauan 5awa

sahaja, namun begitu salah se$rang anak murid seni silat ini iaitu Pak

Sukiman berhijrah ke )anah melayu dan beliau merupakan antara pengasas Silat

9imande di !alaysia.

Pada tahun @-an Pak Sukiman telah berhijrah dan merantau ke Batu Pahat,

5$h$r di !alaya 0!alaysia1. Pak Sukiman telah bermaustatin dan menetap di Batu

Pahat, beliau juga telah membuka gelanggang silat 9emandi yang juga dikenali di

!alaysia sebagai Seni Silat 9emandi Pe#ah )ujuh. Beberapa tahun kemudian Pak

Sukiman telah merantau dari 5$h$r ke utara semenanjung sehingga ke Banting,

Selang$r. Disana beliau telah menetap dan mengajar silat sehingga ke akhir hayat.

Sebelum beliau kembali ke (ahmatullah beliau mempunyai ramai anak murid dan salah

se$rang darinya itu ialah 7uru &hairi Bin Sakiman yang juga tinggal di Banting ,

Selang$r. Pada asalnya silat ini hanya dipelajari $leh $rang-$rang jawa yang tinggal di

perkampungan jawa tetapi

Seterusnya seni warisan ini diteruskan $leh 'n.($slan Bin '%%endi atau lebih

dikenali sebagai wak &anang sehingga ke hari ini.

Pada asalnya silat ini hanya dipelajari $leh $rang-$rang jawa yang tinggal di

perkampungan jawa di !alaysia, namun apabila seni silat ini mula berkembang dan

dipelajari $leh semua bangsa melayu ,>ak &anang telah mem$denkan silat ini danmenukar nama asal silat ini dari Silat 9emandi kepada Silat 9emandi >arisan kerana

11


12/37

beliau menginginkan silat ini menjadi satu seni warisan bukan sahaja bangsa 5awa

tetapi warisan keseluruhan melayu nusantara.

MATLAMAT, BUDAYA DAN ADAT SILAT CEMANDI ARISAN

Berdasarkan temu bual dengan pengajar Silat 9emandi >arisan ini sendiri iaitu

>ak &anang, matlamat utama Silat 9emandi >arisan adalah untuk mengekalkan seni

warisan silat keturunan 5awa yang pada masa kini semakin pupus dek ditelan /aman.

Selain itu menurut >ak &anang , silat adalah berkait rapat dengan agama Islam seperti

mengamalkan selawat sebelum memasuki gelanggang silat dan menerapkan nilai-nilai

murni yang terdapat dalam agama islam seperti mengh$rmati $rang tua, bersikap

rendah diri dan sentiasa berusaha untuk memajukan diri dalam pelbagai bidang. 3leh

itu, silat juga dapat melahirkan insan yang berakhlak. Selain itu dengan mempelajari

silat, pelajar dapat menghabiskan masa lapang mereka dengan perkara yang

ber%aedah selain dapat mempelajari ilmu mempertahankan diri terutama bagi pelajar

perempuan. !enurut >ak &anang lagi, silat dapat menjadikan sese$rang itu lebih

berdisiplin dan perwatakan murni berbe/a dengan $rang biasa kerana silat

menekankan disiplin yang tinggi seperti menepati waktu dan pandai menguruskan

masa.

>ak &anang mengambil pelajar yang berusia seawal tahun lelaki dan

perampuan dan mereka diajar sehingga khatam atau habis mempelajari semua jurus

asas yang terdapat dalam Silat 9emandi >arisan ini. Selepas itu pelajar b$leh

mempertimbangkan samaada mahu meneruskan pembelajaran ke peringkat

seterusnya atau tidak, kerana semua keputusan adalah berdasarkan kerelaan pelajar

dan ibu bapa. >ak &anang menekankan bahawa tiada paksaan dalam mempelajari

seni silat ini, #uma beliau berharap ibu bapa mengambil berat dan tahu akan

kepentingan silat supaya seni mempertahankan diri ini terus bertahan sebagai seni

mempertahankan diri warisan melayu .

12


13/37

Silat 9emandi >arisan mempunyai ; jenis gerakan asas buah atau jurus menyerang

dan menangkis serangan yang diajar se#ara berperingkat. >ak &anang akan

mengadakan ujian pada masa-masa tertentu untuk menilai keupayan pelajar-

pelajarnya.

PERANAN MU!IK DALAM SILAT

!u/ik merupakan satu kepentingan dalam seni silat. !u/ik merupakan satumisteri dalam silat. Biasanya seni silat akan menggunakan serunai dan gendang.Alat

mu/ik ini b$leh menyebabkan ses$rang pesilat ‘naik serbu" apabila ia dimainkan.

&emahuan dalaman akan memaksa meraka untuk membuka sembah bagi memulakan

pen#aknya.

!engikut kata >ak &anang, %ungsi mu/ik dalam silat ini adalah bertujuan untuk

menaikkan semangat pesilat, pemangkin em$si bagi men#$rakkan pergerakan silat.

13


14/37

ALATAN MU!IK

7ambar : Antara perlatan mu/ik yang digunakan.

14


15/37

7ambar : Alat !u/ik Sar$n

• SA(3N

Sar$n ialah salah satu instrumen gamelan yang terkmasuk dalam

keluarga balungan dan berasal dari Ind$nesia. )erdapat beberapa jenis

sar$n. Antaranya ialah:i. Sar$n demung- berlaras paling rendah dari sar$n barung.ii. Sar$n barung- berlaras lebih tinggi dari sar$n demung.iii. Sar$n penerus- berlaras paling tinggi dari sar$n demung dan

barung.

15


16/37

7ambar : Alat mu/ik 7$ng

• 73N7

7$ng terbahagi kepada tiga iaitu besar, sederhana dan ke#il. 7$ng

terbesar dikenali sebagai g$ng Suwukan, manakala g$ng sedang dikenali

sebagai &empul dan g$ng ke#il dikenali sebagai g$ng Bende.

16


17/37

7ambar : Alat mu/ik 7endang Ibu dan Anak

• 7'NDAN7 IB+ DAN ANA&

7endang ibu dan anak merupakan gendang dua muka. Ia berkembang di

negeri &edah, Perlis, )erengganu dan Perak dan telah ditakri%kan sebagai

gendang melayu. ia digunakan sebagai genderang dalam ensemble

paluan untuk mengiringi teater tradisi$nal serta mengiringi tarian klasik

istana dan rakyat.

17


18/37

7ambar : Alat mu/ik Buluh 0#iptaan >ak &anang1

•

B+*+Buluh ini direka khas $leh pengasas #emandi warisan ini sendiri untuk

melengkapkan bunyian dan mu/ik.

18


19/37

KAASAN KAJIAN

&awasan kajian yang telah kami pilih dalam melengkapkan lagi kajian ini ialah di

&an#h$ng Darat, Banting, Selang$r Darul 'hsan iaitu kira-kira @km dari Pekan

Banting. &an#h$ng Darat merupakan sebuah perkampungan yang kebanyakannya

adalah $rang jawa.&ampung &an#h$ng Darat, sebuah perkampungan tradisi kedua

terbesar di &uala *angat mempunyai pelbagai keistimewaannya yang tersendiri.)erletak

di daerah yang bukan sahaja dikenali dengan keindahan pantainya terutama Pantai

!$rib dan kawasan tinggalan sejarah, &ampung &an#h$ng Darat terus makmur danberpegang kepada adat dan tradisi masyarakat 5awa. &ampung ini pernah merangkul

banyak anugerah antaranya &ampung )erbaik Negeri Selang$r pada 2 dan j$han

antara j$han pertandingan &eindahan, &ebersihan dan &emajuan &ampung Peringkat

&ebangsaan tahun ;.

!er#u tanda bulu tangkis menjadi kebanggaan &ampung &an#h$ng Darat yang

dibina kerana kejayaan anak-anak Allahyarham Dat$" aji !$hd Sidek Abdullah &amar

yang terdiri daripada !isbun, (a/i%, 5ailani, (ahman dan (ashid yang berjaya

membawa kembali Piala )h$mas. Sesuai dengan suasana perkampungan di sini,

&ampung &an#h$ng Darat, &ampung 'ndah dan &ampung Batu *aut menyertai

Pr$gram $mestay &uala *angat. Seperti juga &ampung &an#h$ng Darat, &ampung

'ndah juga dikenali ramai dengan pelbagai anugerah termasuklah 5$han Pertandingan

&ebersihan, &eindahan dan &emajuan &ampung- kampung Negeri dan &ebangsaan

tahun =.

Adat tradisi dan budaya masyarakat &ampung &an#h$ng Darat terserlah melalui

makanan tradisi mereka serta akti4iti pertanian yang menjadi pun#a pendapatan

masyarakat di sini. )idak sah rasanya jika tidak merasai juadah istimewa Nasi Ambang

dan kuih-kuih tradisi$nal jika ke kampung ini. Di sekitar kampung, terdapat banyak

pengusaha industri ke#il dan sederhana 0I&S1 yang menjual aneka jenis kerepek

dengan harga yang berpatutan.Seni dan budaya turun temurun juga tidak dilupakan.

Akti4iti dan irama kebudayaan tradisi$nal seperti silat, #empuling, jidur, ker$n#$ng dan

gha/al tetap segar dimainkan generasi lama dan baru kampung itu. 5ika rindukan

19


20/37

n$stalgia /aman kanak-kanak ketika bermain gasing, dua gelanggang khas disediakan

kepada penggemar permainan itu untuk melepaskan. Permainan gasing pangkah

adalah permainan tradisi$nal p$pular di kalangan penduduk kampung di sekitar daerah

ini.

Selain itu, kami memilih l$kasi ini ialah kerana akti4iti seni silat masih diamalkan

$leh penduduk kampung. !ereka tidak kek$k dan tidak l$kek untuk berk$ngsi ilmu

persilatan bagi membantu kami meneruskan kajian mengenai seni silat jawa iaitu

9emandi >arisan.

20


21/37

KESIMPULAN

Silat 9imande >arisan atau Silat 9emandi adalah silat yang diamalkan $leh

masyarakat $rang 5awa yang berasal dari &epulauan 5awa dibawa $leh Pak Sukiman

yang berhijrah ke )anah !elayu yang mengasaskan Silat 9imande pada @.

Berdasarkan $bjekti% kajian, seni silat di Nusantara terdapat banyak pe#ahan dan

diamalkan $leh sesetengah masyarakat sahaja. Seni silat berperanan dalam

membentuk sasiah dan jati diri sesuatu kaum. Dari pemerhatian pengkaji mendapati

pengamal silat mempunyai disiplin yang tinggi seperti menepati masa, kurang

membuang masa dan tidak melakukan sesuatu perkara se#ara sia-sia. 6ungsi silat juga

dapat dijadikan sebagai akti4iti mengisi masa lapang masyarakat muda masa kini

disamping mengekalkan adat resam dan budaya masyarakat melayu khususnya. Selain

daripada itu, pengkaji juga telah mempelajari asal usul seni silat dan bagaimana seni

silat bertambah dan mempunyai pe#ahan mengikut masyarakat. Akhir sekali, seni silat

perlu dipertahankan dan diperturunkan dari generasi ke generasi supaya salah satu

adat dan budaya melayu ini tidak hilang ditelan /aman.

21


22/37

LAMPIRAN

Sesi temuramah bersama pengajar silat #emadi warisan, >ak &anang.

22


23/37

Suasana latihan di gelanggang.

23


24/37

Sesi latihan dan pembelajaran

24


25/37

Sesi latihan

25


26/37

*atihan teknik tempur s$l$

26


27/37

Sesi latihan teknik tempur s$l$

27


28/37

)eknik tempur senjata 0keris1

28


29/37

)eknik tempur senjata 0keris1

29


30/37

)eknik tempur senjata 0r$tan1

30


31/37

)eknik tempur senjata 0r$tan1

31


32/37

Pakaian silat 0hadapan1

32


33/37

Pakaian silat 0belakang1

33


34/37

Sebahagian ahli silat #emandi warisan

34


35/37

35


36/37

Penyerahan saguhati kepada ahli-ahli silat

#emandi warisan

36


37/37

RUJUKAN

. Pengenalan silat #emandi. Diper$leh daripada laman bl$g

http:CCpersatuanpen#aksilat#emandi.bl$gsp$t.#$mC2. &uala *angat. Diper$leh daripada laman sesawang

http:CCen.m.wikipedia.$rgCwikiC&uala*angat

etnik projek

Documents