P. KNIDMAT MAKLUMAT AKADEMIK UNIMAS

iiumimiiimmiumm 0000118193

KESEDARAN DAN PENGLIBATAN PENDUDUK DI DUA KAWASAN PERUMAHAN DI BANDAR MIRI TERHADAP PROJEK

KITAR SEMULA SEJAJAR DENGAN PERLAKSANAAN PROJEK PERINTIS LOCAL AGENDA 21 DI MALAYSIA

CHONG LI CHOO

Projek im merupakan salah satu keperluan kursus untuk memperolehi Ijazah Sarjana Muda Sains Sosial Dengan Kepujian.

(Program Perancangan Dan Pengurusan Pembangunan)

FAKULTI SAINS SOSIAL UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

2003

Pengakuan Pelajar

Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan, petikan, huraian dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah dinyatakan sumbernya.

Sayajuga menyerahkan hakcipta ini kepada Fakulti Sains Sosial bagi tujuan penerbitan jika didapati sesuai.

13'16 Tari h S ahan

Pengesahan Penyelia

hAAREwr-fT

Chong Li Choo

Projek "I'ahun Akhir yang bertajuk KESEDARAN DAN PENGLIBATAN PENDUDUK D1 DUA KAWASAN PERUMAHAN DI BANDAR MIRI TERHADAP PROJEK KITAR SEMULA SEJAJAR DENGAN PERLAKSANAAN PROJEK PERINTIS LOCAL AGENDA 21 DI MALAYSIA telah diusahakan dan discrahkan oleh ('HONG LI CHOO (4875), pihak penyelia berpuashati dengan Projek Tahun Akhir ini schagai memenuhi syarat pengijazahan Sarjana Muda Sains Sosial (Program Perancangan Dan Pengurusan Pembangunan) Dengan Kepujian.

Disahkan oleh :

ITarikh Serahan Prof. Madya Dr. Spencer Empading Sanggin

Penyelia Fakulti Sains Sosial Universiti Malaysia Sarawak

I

PENGHARGAAN

Setelah mclalui pelbagai masalah dan dugaan, akhirnya saya telah menyiapkan Projek

Tahun Akhir. Dcngan kesempatan ini, saya ingin memberi setinggi-tinggi penghargaan

kepada penyelia saya, Prof. Madya Dr. Spencer Empading Sanggin, beliau sanggup

meluangkan masa untuk membimbing dan tunjuk ajar kepada saya sepanjang masa saya

menyiapkan Projek Tahun Akhir ini. Apabila setiap kali saya menghadapi masalah dalam

menyiapkan projek im , beliau akan cuba membantu menyelesaikannya. Berterima kasih

juga kepada beliau kerana tidak pernah membatalkan temujanji yang dibuat untuk

membincangkan Projek Tahun Akhir saya.

Selain itu, saya juga ingin mengucapkan setinggi penghargaan kepada pegawai Majlis

Perbandaran Min (MPM) iaitu Encik Sam Kai Khiong sebagai seorang Pegawai Bahagian

Perkhidmatan dan Perhubungan Awam. Beliau sanggup meluangkan masa untuk

bertemubual dengan saya walaupun pada masa yang sama beliau ada temujanji yang lain.

Saya juga ingin berterima kasih kepada Encik Loh juga salah seorang pegawai di

MPM. Behau menerangkan apa saja yang beliau tahu tentang projek kitar semula kepada

saya semasa saya menjalankan latihan industri di MPM, kerana beliau saya tahu serba sedikit

tentang projek kitar semula.

Di sini saya juga ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada beberapa orang

pemilik agensi pengumpulan bahan kitar semula terutamanya Encik Chua, Encik Lim, Encik

Tan. Encik Chai. mcreka sanggup meluangkan masa untuk saya membuat temubual serta

pemerhatian di tempat operasi mereka.

11

ABSTRAK

Pembangunan dan pertambahan penduduk yang berterusan menyebabkan sumber alam yang

akan dinikmati oleh generasi akan datang semakin berkurang dan semulajadi yang dinikmati

oleh masyarakat kini terjejas. Oleh itu Projek Kitar Semula dilaksanakan sejajar dengan LA-

21 di Malaysia yang mana diusahakan oleh pihak berkuasa tempatan iaitu Majlis

Perbandaran Min dengan kerjasama daripada pihak swasta dan masyarakat untuk

menggurangkan masalah ini. Kajian ini akan memantau tahap kesedaran dan penglibatan

penduduk terhadap projek ini. Dalam kajian ini kaedah penyelidikan yang digunakan

termasuklah pengumpulan data sekunder dan primer serta fotografi. Penganalisisan

Statistical Package For Social Sciences (SPSS) digunakan untuk menganalisis dapatan kajian

dan menguji hipotesis yang dibentuk. Analisis yang digunakan termasuklah ANOVA,

Korelasi Pearson. T-test, Mean clan `frequencies'. 1-Iasil kajian menunjukkan tahap

pengetahuan penduduk terhadap kepentingan projek kitar semula adalah herdasarkan

peringkat umur dan tahap pendidikan responden. Juga mendapati bahawa golongan yang

berpendidikan tcrlihat dalarn projek kitar semula adalah untuk menyokong projek im. Faktor

galakan menyumhang kepada pendapatan juga mempengaruhi responden yang

herpendapatan rendah terlibat dalam projek mi. Perkhidmatan pengumpulan dari pintu ke

pintu yang berheza di kedua-dua kawasan perumahan memberi kesan yang berbeza terhadap

penglibatan penduduk dalam projek ini. Penglibatan responden juga berbeza mengikut

pekerjaan mcreka. Tcrdapat heberapa masalah yang dihadapi oleh pihak MPM dan agensi

pengumpulan telah dikenalpasti.

III

ABSTRACT

Development and the increasing population results in the decline of natural resources to be

enjoyed and used by our younger generation. Recycling Project ( Projek Kitar Semula ) has been practiced in line with the LA-21 in Malaysia with effort from the local authority, that is Majlis Perbandaran Miri with the cooperation from the private sector and the community. This research will study the level of awareness and involvement of residents in the implementation of this project. The methods that have been used included collection of primary and secondary data and photographs. Data analysis using the Statistical Package For Science Social (SPSS) included ANOVA, Coefficient Pearson Correlation, T-Test and Frequencies which were used to analyze the data collected and in testing the hypotheses. The finding shows that the level of knowledge of the public toward the importance of the recycling project was influenced by the ages and the level of education of the respondents. It

was also found that the recycling project was mostly supported by and involved by the educated group. Some of the lower income groups also responded to this project just because their involvement gave them extra income. The service collection from house to house also shows different effect on the level of participation between the two housing estates. The level of participation also differ according to their jobs. The MPM and collection agencies had faced some problems in the implementation of this project.

IV

JADUAL KANDUNGAN

PENGHARGAAN

ABSTRAK

ABSTRACT

SENARAI JADUAL

SENARAI RAJAH

SENARAI GRAF

BABI: PENGENALAN

1.0 Pengenalan 1.1 Latar Belakang 1.2 Kcnyataan Masalah 1.3 Ohjektif Kajian 1.4 Kepenlingan Kajian 1.5 Kesimpulan

BAB 2: ULASAN KARMA

2.0 Pengenalan 2.1 Kunsch Pembangunan 2.2 Konsep Pembangunan Mampan 2.3 Pembangunan Mampan 2.4 I: konomi Alam Sekitar 2.5 Pcnglibatan 2.6 Sumber Ash 2.7 Kilaran Semula 2.8 Prinsip Kekurangan 2.9 T eon Kecekapan Peruntukan Sumber Ash 2.10 Pertalian Fkonomi - Alam Sekitar 2.11 Model Imbangan Bahan-Bahan 2.12 Kcmusnahan Negara Kasar 2.13 Rumusan Ringkas "hentang Ulasan Karya 2.14 1 lipotesis Kajian 2.15 Rangka Kajian

Halaman

1

11

111

vii

ix

X

4 8 9

10

11 11 12 13 13 14 15 16 17 19 21 22 25 26 27 28

V

BAB 3: KAEDAH PENYELIDIKAN

3.0 Pengenalan 29 3.1 Lokasi Kajian 29 3.2 Populasi Kajian 30 3.3 Persampelan Kajian 30 3.4 Pengumpulan Data 31

A. Pengumpulan Data Primer 31 B. Pengumpulan Data Sekunder 34

3.5 Kaedah Pengukuran Data 35 3.6 Penganalisaan Data 35

3.6.1 Microsoft Excel 35 3.6.2 Statistical Package for Social Science (SPSS) 36

3.7 Batasan Kajian 36

BAB 4: KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN

4.0 Pengenalan 38 4.1 Ciri-Ciri Demografi Responden 38

4.1. 1 Struktur Umur Responden 39 4.1.2 Jantina Responden 39 4. 13 Latar Belakang Pendidikan Responden 40 4.1.4 Pekerjaan Responden 41 4.1.5 Pendapatan Bulanan Keluarga Responden 42 4.1.6 Bilangan Ahli Keluarga Responden 43 4.1.7 Bangsa Responden 43

4.2 Tahap Kesedaran Penduduk Terhadap Projek Kitar Semula 44 4.2.1 Pengetahuan Responden Tentang Projek Kitar

Semula Serta Tujuan Perlaksanaannya. 44 4.2.2 Cara-cara Responden Mengenali Projek Kitar Semula 45 4.2.3 Persepsi Responden Terhadap Kepentingan

Perlaksanaan Projek Kitar Semula 46 4.3 Faktor Galakan Dan Tolakan Penglibatan Responden Dalam

Projek Kitar Semula. 47 4.3.1 Bahan Kitar Semula Yang Diguna Semula Oleh

Responden 48 4.3.2 Bilangan Responden Yang Menjual Bahan Kitar Semula 49 4.3.3 Bahan Kitar Semula Yang Dijualkan Oleh Responden 50 4.3.4 Kekerapan Agensi Pengumpulan Datang Ke Kawasan

Perumahan Tempat Kajian 51 4.3.5 Faktor Galakan Penglibatan Penduduk Dalam Projek

Kitar Semula 52 4.3.6 Faktor Menghalang Penduduk Terlibat Dalam Projek

Kitar Semula 53

VI

4.4 I-Iasil Pengujian Hipotesis 54 4.4.1 Perbezaan tahap pengetahuan penduduk terhadap

kepentingan projek kitar semula berdasarkan peringkat umur responden. 55

4.4.2 Hubungan antara tahap pendidikan dengan tahap pengetahuan penduduk terhadap kepentingan projek kitar semula 56

4.4.3 Hubungan antara latar belakang pendidikan dan umur dengan faktor penglibatan 57

4.4.4 Hubungan antara tahap pendapatan penduduk dengan faktor penglibatan 58

4.4.5 Perbezaan antara kawasan tempat tinggal dengan Faktor halangan penglibatan 60

4.4.6 Perbezaan faktor penglibatan antara pekerjaan 61 4.5 Ringkasan Keputusan Analisis Kajian 62 4.6 Masalah Pihak Swasta dan Pihak Berkuasa Tempatan 62

4.6.1 Masalah Pihak Swasta (Agensi Pengumpulan) 63 4.6.2 Masalah Pihak Berkuasa 'I'empatan (MPM) 66

BAB 5: RUMUSAN DAN CADANGAN

5.0 Pengenalan 68 5.1 Rumusan Dapatan Kajian 68 5.2 C'adangan 71

5.2.1 Cadangan Kepada Kerajaan 72 5.2.2 Cadangan Kepada MPM 73 5.2.3 Cadangan Kepada Agensi Pengumpula Dan Pusat

Pemprosesan 74 5.2.4 Cadangan Kepada Organisasi Kerajaan dan Swasta 75 5.2.5 Cadangan Kepada Orang Awam 75 5.2.6 Cadangan Kepada Penyelidik Akan Datang 75

BIBLIOGRAFI 76

LAMPIRAN 78

VII

SENARAI JADUAL

Jadual I Jumlah penduduk mengikut Daerah Pentadbiran di beberapa Bahagian dalam Negeri Sarawak.

Jadual 2 Pencerapan Kaji Cuaca Bagi Bandar Miri antara tahun 1996 hingga tahun 2000.

Halaman

7

8

Jadual 3 Struktur 1 mur Responden. 39

Jadual 4 Jantina Responden.

Jadual 5 Latar Belakang Pendidikan Responden.

Jadual 6 Pekerjaan Responden.

Jadual 7 Pendapatan Bulanan Keluarga Responden.

39

40

41

42

Jadual 8 Bilangan Ahli Keluarga. 43

Jadual 9 Bangsa Responden. 43

Jadual 10 Pengetahuan Responden Terhadap Projek Kitar Semula. 44

Jadual 1 1 Persepsi Responden Terhadap Kepentingan Perlaksanaan Projek Kitar Semula. 46

Jadual 12 13ahan Kitar Semula Yang Diguna Semula Oleh Responden. 48

Jadual 13 13ilangan Responden Yang Menjual Bahan Kitar Semula. 49

Jadual 14 Kekerapan Agensi Pengutipan Datang Ke Kawasan Penduduk. 51

Jadual 15 Faktor Galakan Penglibatan Penduduk Dalam Projek Kitar Semula. 52

Jadual 16 Faktor Menghalang Penduduk Terlibat Dalam Projek Kitar Semula. 53

Jadual 17 Ujian ANOVA bagi perbezaan antara umur dengan tahap pengetahuan penduduk. 55

Jadual 18 Ujian Korelasi pearson r' bagi hubungan antara tahap pendidikan penduduk dengan tahap pengetahuan penduduk terhadap kepentingan

projek kitar semula. 55

vin

Jadual 19 Ujian Korelasi pearson `r' bagi hubungan antara tahap pendidikan penduduk dengan faktor galakan penglibatan iaitu menyokong projek kitar semula.

Jadual 20 Ujian Korelasi pearson `r' bagi hubungan antara tahap pendapatan penduduk dengan faktor galakan penglibatan iaitu menyumbang kepada

pendapatan.

, Iadual 21 Keputusan Independent sample t-test perbandingan faktor halangan penglihatan iaitu adanya perkhidmatan pengumpulan pintu ke pintu mengikut kawasan tempat tinggal.

57

58

60

Jadual 22 Ujian AN OVA bagi perbezaan terhadap faktor penglibatan iaitu amalan di tempat kerja mengikut pekarjaan. 61

Jadual 23 Ringkasan keputusan analisis kajian. 62

Jadual 24 Bahan kutipan setiap agensi pengumpulan di Miri. 63

IX

SENARAI RAJAH

Rajah I Pihak berkepentingan untuk menjayakan Local Agenda 21.

Rajah 2 Badan-badan pengoperasian projek kitar semula.

Halaman

2

3

Rajah 3 Struktur Agihan Barangan Kitar Semula. 4

Rajah 4 Kombinasi optimum peruntukan sumber ash dengan sumber Terpakai. 19

Rajah 5 Pertalian ekonomi - alam sekitar.

Rajah 6 Model imbangan bahan-bahan.

Rajah 7 Rangka kajian.

21

23

28

X

SENARAI GRAF

Halaman

Graf I Taburan Responden Dalam Cara-Cara Mengenali Projek Kitar Semula. 45

Graf 2 Bahan Kitar Semula Yang Dijual Oleh Responden. 50

Graf 3 Masalah yang dihadapi oleh agensi pengumpulan. 64

i

BAB 1

PENGENALAN

1.0 Pengenalan

I'embangunan yang pesat membawa perubahan kepada pertumbuhan

ekonomi, sosial serta pertumbuhan populasi, pelbagai sektor giat diusahakan bagaikan

"cendawan tumbuh selepas hujan" lebih-lebih lagi sektor perindustrian pembuatan

yang mcmerlukan sumber alam sebagai input utama bagi pengeluarannya. Ini adalah

untuk memcnuhi keperluan dan kehendak manusia yang tidak terbatas. Permintaan

manusia yang sernakin tinggi akan memberi tekanan yang semakin kuat kepada alam

sekitar. dimana bukan sahaja dari segi penggunaan sumber alam yang terhad yang

tidak dapat diperbaharui terutamanya, malah juga memberi kesan kepada masalah

pencemaran. Semakin banyak sumber alam yang digunakan pada masa kini, semakin

kurang sumher yang holch dinikmati oleh generasi akan datang, bersamaan juga

semakin hanyak pencemaran yang dilakukan oleh manusia masa kini akan

mengurangkan tahap keselesaan masyarakat masa depan. Oleh itu tindakan yang

sewajarnya perlu diambil supaya apa saja kekayaan alam yang dinikmati oleh

generasi kini akan dirasai oleh generasi akan datang dan seterusnya.

1.1 Latar Rclakang

l, ucnc1a 21 berasal darf persidangan Earth Summit di Rio de Janeiro, 1992, dan is

merupakan suatu program tindakan pembangunan mampan global. Dalam

persidangan ini Agenda 21 menekankan bahawa alam sekitar dan pembangunan

mestilah diintegrasikan untuk pembangunan yang seimbang dan mampan. Semua

pihak hcrkcpcntingan harus berganding bahu dalam semangat rakan usaha sama untuk

menicapal pembangunan mampan. Agenda ini telah ditandatangani oleh 178 wakil

2

kerajaan termasuk Malaysia dan dalam padanya mengandungi 40 bab yang

kesernuanya herhubungan dengan pembangunan mampan. Bab 28 dalam Agenda 21

bertajuk " Usaha Pihak Berkuasa Tempatan Dalam menyokong Agenda 21"

menetapkan supaya Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) melaksanakan proses

perundingan dengan masyarakat untuk merumuskan "Local Agenda 21" masing-

masing. Secara ringkasnya Local Agenda 21(LA 21) ialah suatu program untuk

masyarakat. sector swasta, dan PBT bekerjasama untuk merancang dan menguruskan

kawasan persekitaran mereka ke arah pembangunan mampan dan kualiti hidup yang

lebih baik.

Pihah Swasta Local Agenda 21 Pihak E3erkuasa Tempatan1

Masyarakat

Rajah 1 : Pihak berkepentingan untuk menjayakan Local Agenda 21.

SUnlher : Itisalah Local Agenda 21

Di samping perlaksanaa prqjek perintis Local Agenda di Malaysia, disarankan

pro. jek-projek fizikal harus dilakukan seperti isu-isu pencemaran, pembaziran sumber,

kebersihan. kesaksamaan sosial, integrasi sosial dan kitaran semula yang menjadi isu

dalam kajian ini.

Pa& pertengahan tahun 1999, Jabatan Kerajaan Tempatan telah menjemput

1'13I-1'13I stipaya menyertai pro. jek perintis LA 21. Selepas penilaian dibuat

herdasarkaii minat dan kemampuan PBT-PBT yang memohon, terdapat empat PBT

di Malaysia telah dipilih untuk melaksanakan projek perintis LA 21, iaitu Majlis

Perhandaran Petaling Jaya, Majlis Daerah Kerian, Majlis Perbandaran Kuantan dan

Majlis Perhandaran Miri (MPM) yang mewakili PB"I'-PBT di Sabah dan Sarawak

3

5chelum sesuatu perancangan dibuat, masalah-masalah perlu dikenalpasti,

sejajar dengan perlaksanaan projek perintis Local Agenda di Malaysia. Dalam

perlaksanaan projek perintis kitar semula, pihak MPM mengadakan satu sesi

pungutan suara masyarakat yang diadakan di Dewan Suarah Miri untuk

mengenalpasti masalah utama yang dialami oleh masyarakat tempatan. Terdapat tiga

masalah yang telah dikenalpasti oleh MPM iaitu masalah jalinan jalan raya, salinan

perparitan dan pengurusan bahan buangan, hasil daripada pungutan suara masyarakat

didapati hahawa masalah pengurusan bahan buang merupakan masalah utama yang

dihadapi oleh masyarakat tempatan. Oleh itu pihak MPM membuat keputusan untuk

melaksanakan projek kitar semula supaya dapat mengurangkan jumlah bahan buangan

yang dihasilkan di samping meringankan beban alam sekitar yang diakibatkan oleh

manusia.

Olch itu. MPM dikatakan menjadi penjana kepada pihak-pihak lain yang

herkerjasama dalam perlaksanaan projek perintis kitar semula ini seperti organisasi-

organisasi yang terlihat dan agensi-agensi pengumpulan. la ditunjukkan pada rajah 2

di hawah.Pihak Berkuasa Tempatan

Majlis Perbandaran Miri

Pcn, jual

, '1grnsi pcngumpulan

559 Buah Organisasi Kerajaan & swasta 42 buah sekolah Rukun Tetangga (NGO) Pusat membeli-belah Stesen petro Jabatan kerajaan Persatuan Masvarakat.

Rajah 2 : 13adan-badan pengoperasian projek kitar semula.

4

Di samping itu, perlaksanaan projek ini juga mendapat bantuan dan sokongan

daripada kerajaan tempatan serta dua pusat pemprosesan di Semenanjung Malaysia

iaitu Malaysian Newprint Industries SDN. BHD dan Syarikat Sanyin yang mengambil

berat terhadap projek kitat emula di Miri. Hasil pungutan bahan kitar semula oleh

agensi pengumpulan akan dihantar ke pusat pemprosesan yang dinyatakan melalui

penghantaran kontena. Rajah berikut menunjukkan struktur agihan barangan kitar

semula yang digumpulkan.

Individu / penjual barangan kitar semula

ý

Penggunaý Pusat kitar semula / Pusat pengumpulan _>

Pusat pemprosesan

TTong kitar semula

Rajah 3: Struktur Agihan Barangan Kitar Sernula.

1.2 Kenýataan Masalah

I'roscs industrilisasi yang mendadak dan peningkatan urbanisasi memerlukan

usaha \<n- lehih efektif dalam perancangan dan pengurusan persekitaran untuk

pen}clcnggaºaan kcmampanan persekitaran dan keseimbangan ekologi. Masalah

persekitaran Nang wujud akibat pembangunan telah menjejaskan kualiti hidup

manusia sepcº-ti pencemaran udara, bunyi, tanah runtuh dan pembuangan sampah

pejal atau hahan berbahaya. ( Ahmad & Ho. C. S: 2001).

16mal \ang tidak sedar bahawa negara kita mengimport lebih daripada 25,000

tan ; crtas buangan setiap bulan untuk menghasilkan keluaran kertas bagi menampung

5

permintaan tempatan. Untuk menghasilkan satu tan kertas pula, sebanyak 17 pohon

pokok tcrpaksa ditebang.

Kitar semula bukan sahaja penting untuk mengurangkan pencemaran malah ia

dapat nten. jimatkan tenaga. untuk mengitar semula satu tin aluminium adalah

bersamaan dengan tenaga yang digunakan untuk memasang TV selama 3 jam. Selain

itu nicn,, itar sernula kaca menurunkan suhu lebur untuk kaca baru sambil

menjimatkan schingga 32% tenaga yang diperlukan untuk pengeluaran kaca.

Setiap daripada kita menghasilkan sampah lebih kurang I kilogram setiap hari.

Pada tahun ini sahaja negara kita dijangka menghasilkan sampah lebih 15,000 tan

setiap hari. . iika semua sampah yang dihasilkan oleh seluruh penduduk dikumpulkan

selama I hulan sahaja, ia akan memenuhi kira-kira empat buah Menara Kuala

Lumpur!

Jumlah sampah yang terhasil dijangka terus meningkat bersama-sama dengan

pertambahan hilangan penduduk dan cara pembuangan sampah yang tidak terkawal

oleh kita , emua. Pada masa ini terdapat kira-kira 230 tapak pelupusan sampah di

Malav, ia. Setiap satunya berkeluasan antara 20 hingga 150 ekar, adalah bergantung

kepada Iokasi dan jumlah yang dibuang. Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) berbelanja

scbanýak 40% - 70% daripada jumlah hasil cukai taksiran tahunan bagi tujuan

mengutip dan inclupuskan sampah.

tichaik sahaja sebuah tapak pelupusan dipenuhi sampah, tapak yang baru

akan dibuka dan proses ini berterusan. Tambahan peningkatan populasi akan

member) tckanan kepada persekitaran, kini Miri mempunyai seramai 228'231

pendaduk. ýang merupakan Bandar kedua rarnai penduduk di Sarawak selepas

Kuchiný2 , cperti yang ditunjukkan padajadual I. llanya di pusat Bandar sahaja Miri

mempurnai 87? 31) penduduk. Dengan populasi yang tinggi, setiap penduduk tidak

6

kira jantina. muda atau tua mahupun kanak-kanak dan bayi tidak dapat dikecualikan

dalarn 'menyumbang' kepada jumlah sampah yang dibuang setiap hari. Dapatkah kita

bayangkan hertapa banyaknya jumlah sampah yang dibuang pada setiap hari dan

berapakah kos yang dibelanjakan untuk menguruskan sampah tersebut?

Oleh yang demikian, satu projek pembukaan tapak pelupusan baru di kawasan

Daerah Suhis sedang dijalankan untuk menggantikan tapak yang lama, ini adalah

kerana didapati tapak yang lama tidak lagi sesuai dari segi pengawalan pencemaran,

tambahan pembangunan industri ringan dan pembinaan Universiti Curtin yang

herdekatan scdang giat dijalankan. Selain daripada itu, disebabkan tapak pelupusan

yang hakal diguna terletak 35km dari Bandar Miri, kos pengangkutan Iori sampah

adalah tin<ýgi. untuk kebaikan dalam jangka masa panjang satu tapak perpindahan

sementara dicadangankan pada tahun 2003 dan ia akan menelan kos sebanyak RM

2,000,000.

llant sekitar bukan sahaja membekalan input kepada pengeluaran, malahjuga

membekalkan keselesaan dalam kehidupan penduduk setempat. Pencemaran yang

berlaku scl; erti pencemaran udara, kecacatan kecantikan semulajadi dan pencemaran

air haýNah tanah akan mengurangkan keupayaan alam sekitar untuk membekalkan

keselesaan kepada penduduk sekitarnya.

Ion<, gokan Kahan buangan di dalam tong sampah, lorong atau tapak

pelupus, nn sampah merupakan salah satu punca pencemaran dalam kawasan beriklim

tropika scpcrti Miri. Miri yang terletak di latitude 4 ° 23' U dan longitude 1 13 ° 55' T

men, -, al, mmi dua musirn iaitu musim kering antara April hingga September dan musim

Icmhap antara Oktober hingga Mac. Hujan tahunan dalam lingkungan 80-120 inci

dan memyunýai darjah 23 "C hingga 32 °C sepanjang tahun seperti yang ditunjukkan

dalam j:, adiia! 2.

7

Pihak berkuasa tempatan iaitu Majlis Perbandaran Miri telah menjalankan

usaha untuk menjayakan projek perintis kitar semula seperti memberi penyedaran

risalah, ton.; kitar semula poster, tong untuk bateri terpakai. Namun sejauh manakah

pengetahuan dan kesedaran penduduk terhadap perlaksanaan projek ini ? Adakah

mereka memheri kerjasama untuk menjayakannya ? Mengapa berlakunya aduan

mengenai pemulangan tong kitar semula kepada PBT ? Apakah faktor yang

mendorong sesetengah penduduk terlibat dan apakah pula halangan yang dihadapi

olch mereka untuk memberi sokongan kepada projek ini?

Kini. MPM berusaha untuk mencapai misinya iaitu meningkatkan taraf Bandar

Miri menjadi Bandaraya Peranginan menjelang tahun 2005. Misi ini akan menjadi

sia-sia walaupun hanyak taman rekreasi dibina untuk mengindahkan persekitaran,

namun adakah ojektif ini akan tercapai sekiranya persekitran kita `dihiasi' dengan

sampah huangan seperti kertas-kertas dan tin-tin minuman yang berwarna-warni ?

Jadual 1 : Jumlah penduduk mengikut Daerah Pentadbiran di beberapa Bahagian dalam Negeri Sarawak

(_ý< ý- Kt

M

Sr Sa

zerah Pentadbiran Jumlah besar penduduk oran 7 ich* ný 509,374

228,231 hu 218,106 ntula 143,429 i nman 64,475 irikci

L

59,043Penduduk dan Ciri-Ciri Asas Demografi, Banci Penduduk dan PerumahanSumhrr : I ahuran

Maiav, ia. -,

()UO.

K

Jadual 2 : Pencerapan Kaji Cuaca Bagi Bandar Miri antara tahun 1996 hingga tahun 2000.

Suhu udara dalam °C Tahun Min Mu tlak

Maksimum Minimum Maksimum Minimum 1996 30.9 23.5 33.9 20.2 1997 31.3 23.7 34.8 20.0 1998 31.8 24.5 35.5 22.3 1999 31.1 23.8 34.4 22.0 2000 31.2 23.9 34.4 21.7

Sumher : Jahatan Perkhidmatan Kajicuaca Malaysia.

1.3 Objektif Kajian

Ob'cktifl 'mum

Objcktif umum kajian ini adalah untuk memantau tahap kesedaran dan

penycrtaan penduduk sekitar pusat Bandar Miri terhadap projek kitar semula

berdus<<rkan unmllan seharian dan pengetahuan penduduk terhadap projek tersebut

untuk her, -ýandin� bahu dengan pihak swasta dan pihak berkuasa tampatan demi

nlenimakalln\'u.

(>bicktil'hliu; us

I . `lcngcnalpasti ciri-ciri demografi responden dari segi umur, tahap pendidikan,

tc: mpat tinggal, pekerjaan, jantina dan pendapatan bulanan keluarga.

2. Mcý3in; au pengetahuan responden terhadap kepentingan projek kitar semula.

ý. Mcnecnalpasti faktor-faktor dorongan dan tolakan penglibatan penduduk

dalam kitar semula.

l Mcný-, cnalpasti masalah yang dihadapi pihak swasta dan pihak berkuasa

iCmpatan hagi menjayakan projek ini.

9

1.4 Kepentingan Kajian

Dalam kajian ini akan mengukur tahap kesedaran dan penyertaan penduduk di

kawasan perumahan Pujut dan Bandar Baru Permyjaya yang juga akan mengkaji

faktor penyertaan dan halangan yang dihadapi, di samping kajian ini juga

mengcnaipasti masalah yang dihadapi oleh pihak swasta yang mengutip bahan kitaran

serta pihak hcrkuasa tempatan yang mengendalikan projek ini.

Ilasil daripada kajian ini, diharapkan dapat membantu kerajaan khususnya

kcrajaan tcmpatan dalam membuat perancangan dan tindakan atau usaha yang lebih

berkesan untuk projek ini bersesuaian dengan keadaan Bandar Miri yang akan

diikhtirall. an schagai E3andaraya Peranginan menjelang 2005.

Kajian ini juga boleh dijadikan bahan rujukan kepada pihak berkuasa tempatan

khususn%'a Ma_jlis Perbandaran Miri (MPM) yang bertanggungjawab dan sebagai

petunjuk dalam pcrlaksanaan projek ini. Maka MPM boleh menilai kejayaan projek

ini dengan melihat kepada sambutan dan tahap penglibatan penduduk, justeru

mengambil tindakan yang sewajarnya.

Di samping projek ini dijalankan, pada masa yang sarna dapat menyalurkan

scrba sedikit pengetahuan tentang objektif projek kitar semula kepada penduduk,

dimana scrha scdikit keterangan tentang projek ini akan diberikan sebelum responden

mcn-isi horang, soal selidik. Diharapkan melalui penyelidikan ini dapat memberi

scrha s,: dikit pengetahuan kepada para responden sebagai penduduk yang akan

mcmainkon pcranan penting dalam projek ini.

Sýpanjang masa membuat tesis, diri saya telah mencari banyak maklumat

tcntang pcrlaksanaan projek ini. Pengetahuan tentang projek ini lebih mendalam

herhandin, -, dcn_,: an sehelumnya, dengan itu tanpa disedari telah melahirkan kesedaran

I O

dan rasa tanggungjawab sebagai pengguna lebih-lebih lagi diri saya sebagai penduduk

Bandar Nliri.

'I esis ini juga penting kepada pihak universiti dimana setelah ia disiapkan ia

boleh dijadikan sebagai bahan rujukan kepada para pelajar universiti atau bagi mana-

mana pihak ýang menjalankan kajian barkaitan.

1.5 Kcsimpulan

I)alam hab ini, latar balakang mengenai projek kitar sernula telah diterangkan.

Peranan pihak herkuasa tempatan iaitu Majlis Perbandaran Miri serta peserta yang

lain juga discntuh. Bab ini juga mengandungi kenyataan masalah, objektif umun dan

ohjektif khusus kajian iaitu terdapat empat objektif khusus. Selain itu kepentingan

kajian dan hatasan kajian turut dibincangkan.

11

BAB 2

ULASAN KARMA

2.0 Pengenalan

Pertumbuhan ekonomi yang pesat, peningkatan populasi yang berterusan

membawa padah kepada alam persekitaraan dan sumber-sumber alam , terutamanya

sumber Nano tidak dapat diperbaharui dan juga mengambil masa yang lama untuk

diperbaharui. Oleh itu pembangunan yang seimbang atau pembangunan mampan

amatlah pentino dalam mengawal kepupusan sumber alam yang berperanan sebagai

nadi dalam kehidupan manusia.

M.. ika. projek kitaran semula merupakan satu usaha atau tindakan yang

dilakukan demi kebaikan dan kepentingan masa depan supaya sumber yang dinikmati

olch gcnciasi sekarang juga akan dinikmati oleh generasi yang akan datang dan

setcrusný;. Mmun setiap usaha tanpa kesedaran dan penglibatan atau penyertaan

ramai adalah sukar untuk mencapai objektif yang sebenarnya. Bab ini akan

memhincanýýkan beberapa konsep seperti , pembangunan, pembangunan mampan,

dc(-nisi kitar scmula serta konsep-konsep lain yang berkaitan.

2.1 Konsep Pcmbangunan

l'ctk;. ºtaan pembangunan berasal dari perkataan 'bangun' yang membawa

maktud pcruhahan tentang sesuatu keadaan daripada yang kurang baik menjadi yang

lehih balk. la merangkurni semua aspek politik, sosial dan ekonomi. Seperti mana

yan(-, dinmatakan oleh Sunkel (1977: 7) pembangunan melibatkan proses pemindahan

atau tranlionuasi dari satu keadaan kepada satu keadaan lain yang dianggap lehih baik,

dan Iarimma perkataan pembangunan dikaitkan dengan istilah-istilah seperti

nmdcnisa,, i, pcrtumhuhan ekonomi dan perindustrian (Galeski, 1972 : 275) yang

12

kebanyakannya memerlukan sumber alam dan membawa kepada kemerosotan kualiti

alam.

Van Nieuwenhinjze (1969) mengatakan pembangunan adalah sesuatu

pemholehuhah, tidak mempunyai maksud yang tetap menurut beliau, maksud

pemhail gunan herubah mengikut siapa yang mengemukakan dan menggunakan

berdasarkan aspek tertentu, tambahan maksud pembangunan juga berubah mengikut

masa clan tempat. (13irou et. al. 1977 : 21)

2.2 Konsep Pembangunan Mampan

Scbenarnya tiada satu definisi yang khusus diterima bagi pembangunan

mampan daripada catatan jurnal " Sarawak Development" yang dipetik daripada

(world Bank 1992). Terdapat 85 definisi clan perpektif bagi pembangunan mampan.

Delinisi `zig, paling urnun digunakan ialah:

' Sustainable development is development that meets the

ni'eds of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs'

( UNCED, 1992)

Menurut Ilarman Shah dan Sulchan (2001) dalarn penulisan jurnal mereka

men)atakan pcmbangunan mampan melibatkan strategi di dalam kornuniti setempat

mcncari pendckatan pembangunan ekonomi yang juga dapat memberi manfaat serta

kc, ýcimhi: noan persekitaran setempat dan kualiti hidup. Pembangunan mampan juga

memcdiakan rangka atau panduan kepada kornuniti dalam penggunaan swnber

supa. %a ýumhcr dapat digunakan dengan cekap untuk pembangunan infratruktur,

mempertingkatkan kualiti hidup serta Bantu untuk melahirkan komuniti yang sihat

demi mcnampung generasi kini dan masa depan.

lZingkasnya. pembangunan mampan sebenarnya mementingkan gabungan tiga

clemen aýaý untuk merealisasikan kernampanan dalam pembangunan mampan iaitu