buku bab 8.pdf

8/14/2019 buku bab 8.pdf

1/11

66

Maksud Semangat Kebangsaan

Semangat kebangsaan atau nasionalisme bermaksud perasaan cinta dan taat setia yangmendalam terhadap bangsa dan tanah air.

Semangat kebangsaan akan membawa kepada perjuangan membebaskan negara daribelenggu penjajahan untuk membentuk negara yang merdeka dan berdaulat.

Perkembangan

Negara Luar

Memberi Inspirasi

Perjuangan

Kejayaan Jepun mengalahkan Rusiadalam peperangan Rusia-Jepun 1904-

1905, telah menyemarakan semangat

Negara-negara Asia Tenggara lain untuk

bangkit menentang penjajah.

Perjuangan Soekarno memimpin PartiNasional Indonesia untuk membebaskan

Indonesia daripada penjajahan Belanda

telah merangsang penduduk Tanah

Melayu berjuang menentang penjajahan

British.

Kebangkitan gerakan Islam di TimurTengah disebabkan kuasa Barat telah

memecahbelahkan dan menguasaikerajaan Turki Uthmaniyah telah

mencetuskan Gerakan Pan Islamisme

iaitu menyatukan dunia Islammenentang penjajahan Barat termasuk

di Tanah Melayu.

Penjajahan British di Mesir yangmencetuskan Gerakan Islah yang

dipelopori oleh Sayid Jamaluddin al-

Afghani dan Syeikh Muhammad Abduh,

turut mempengaruhi kebangkitan

semangat kebangsaan di Tanah Melayu.

Pengaruh ini disebarkan di TanahMelayu oleh yang menuntut di Mesir

setelah kembali ke tanah air.

Kejayaan Dr. Sun Yat Sen memimpinRevolusi China menumbangkan kerajaan

Manchu dan menubuhkan sebuah

Republik China telah membangkitkan

kesedaran rakyat Tanah Melayu untuk

menentang British.

Perjuangan Jose Rizal memimpinrakyat Filipina menentang penjajahan

Sepanyol juga mempengaruhi

kebangkitan semangat kebangsaan di

Tanah Melayu. Jose Rizal telah

menubuhkan Liga Filipina untuk

memajukan orang Filipina serta

menuntut penjajah Sepanyol

memberikan layanan yang adil kepadarakyat Filipina.

Perjuangan Mahatma Gandhi India untukmembebaskan India daripada penjajahan

British turut memberi Inspirasi kepada

gerakan Kebangsaan di Tanah Melayu.

Kemajuan sistem perhubungan danpercetakan terutamanya surat khabar

memudahkan penduduk Tanah Melayu

mengikuti perkembangan kebangkitan

nasionalisme di negara luar seterusnya

menyemarakkan semangat kebangsaan

di kalangan penduduk Tanah Melayu.

Kebangkitan Semangat

Kebangsaan Untuk Mengangkat

Martabat Bangsa


2/11

67

Golongan pelajar yang mendapatpendidikan di Universiti al-Azhar Mesir,

terpengaruh dengan idea pemulihan

Islam yang dipelopori oleh Syeikh

Muhammad Abduh dan SayidJamaluddin al-Afghani. Apabila kembali ke tanah air mereka telah memulakan

Gerakan Islah di Tanah Melayu. Mereka dikenali

sebagai Kaum Muda. Antara tokoh penting Kaum

Muda ialah Syeikh Muhammad Tahir bin Jalaluddin,

Haji Abbas bin Muhammad Taha dan Syed Syeikh

Ahmad al-Hadi.

Gerakan Islah Mencetuskan

Kesedaran Kebangsaan Semangat Kebangsaan di Tanah Melayu

dibangkitkan oleh golongan pelajar yang

mendapat pendidikan di Timur Tengah,

khususnya di Mesir.

Syeikh Muhammad Tahir bin Jalaluddin

dilahirkan di Sumatera pada tahun1869, mendapat pendidikan di

Makkah dan Universiti al-Azhar Mesir

dan pernah dilantik sebagai Mufti

Negeri Perak. Beliau bertanggung

jawab menerbitkan majalah Al-Imam.

Haji Abbas bin Muhammad Taha

dilahirkan di Singapura padatahun 1885 dan mendapat

pendidikan di Makkah. Beliau

pernah dilantik sebagai Kadi di

Tanjung Pagar Singapura dan

bertanggungjawab menerbitkan

akhbar Neracha.

Syed Syeikh Ahmad al-Hadi

dilahirkan di Melaka pada tahun 1862,mendapat pendidikan agama di Terengganu

dan di Pulau Penyengat, Riau. Beliau kerap

berkunjung ke Makkah dan Mesir serta

mendalami idea perjuangan Syeikh Muhammad

Abduh. Beliau bertanggungjawab menerbitkan

akhbar al-Ikhwan dan Saudara


3/11

68

Kaum Muda menggunakan majalah Al-Imam untuk menyebarkan idea pembaharuanmereka. Al-Imam telah berjaya membangkitkan kesedaran orang Melayu akankepentingan pendidikan dan ekonomi mereka.

Selepas Al-Imam diberhentikan penerbitannya pada tahun 1908, semangat dan cita-citaperjuangannya diteruskan oleh akhbar Neracha, Al-Ikhwan, Pengasuh dan Saudara.

Kaum Muda menubuhkan beberapa madrasah untuk menyebarkan idea mereka sepertiMadrasah al-Masyhur al-Islamiyah di Pulau Pinang, Madrasah al-Diniah Kampung

Lalang di Padang Rengas dan Madrasah II-Ihya Assyariff, Gunung Semanggol di Perak.

Idea pembaharuan Kaum Muda mendapat tentangan daripada Kaum Tua. Mereka telah menerbitkan akhbar Suara Benar dan Lidah Benar untuk menentang Idea

Kaum Muda.

Bagaimanapun, perkara yang menjadi pertelingkahan antara Kaum Muda dan Kaum Tuahanyalah perkara kecil yang tidak melibatkan perkara pokok dalam agama Islam.

Antara saranan Al-

Imam

Menekankan kepentingan ilmu pengetahuan

untuk mencapai kemajuan.

Membuang adat resam dan amalan karut

yang boleh menghalang kemajuan.

Mementingkan pengetahuan sejarah kerana

dapat memberi pengajaran dan iktibar.

Menyeru orang Melayu berpegang kepada

ajaran al-Quran dan al-hadis

Mendesak supaya kaum wanita turut

diberikan pendidikan yang sempurna.

Menasihati ibu bapa memberikan

pendidikan yang sempurna kepada anak-

anak mereka.


4/11

69

Golongan intelektual berpendidikan InggerisIntelektual MematangkanPerjuangan

Golongan intelektual berpendidikan Melayu

Golongan intelektual berpendidikan Melayu adalah merupakangolongan pelajar lepasan Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI).

Mereka terdiri daripada guru-guru Melayu yang memainkanperanan sebagai pemimpin masyarakat berganding bahu dengan

golongan cerdik pandai Islam menyumbangkan tenaga dan fikiran

bagi memajukan orang Melayu dalam bidang pendidikan dan

ekonomi.

Usaha yang dijalankan telah membangkitkan kesedaran untukmembebaskan Tanah Melayu daripada penjajahan British.

Antara tokoh-tokoh nasionalis tersebut ialah Harun Aminnurrashid,Ibrahim Haji Yaakob dan Abdul Hadi Hassan

Golongan intelektual berpendidikan Inggeris turutmemperjuangkan kesedaran kebangsaan.

Mereka menggunakan peluang dalam sistem pentadbiran danperundangan untuk menuntut hak orang Melayu dalam

bidang ekonomi, pendidikan dan pentadbiran.

Mereka telah menubuhkan persatuan dan menggunakanbidang penulisan untuk memperjuangkan kepentingan orang

Melayu.

Antara tokoh tersebut ialah Raja Chulan, Mohammad EunosAbdullah, Dato Onn Jaafar dan Ishak Haji Muhammad.


5/11

70

Akhbar dan majalah telah dijadikan sebagai alat untuk melahirkan semangat kebangsaan di kalangan rakyat. Melalui media ini, idea tentang perjuangan dapat disalurkan kepada semua lapisan masyarakat.Perjuangan Nasionalisme MelaluiMata Pena

Peranan Akhbar dan Majalah

Melayu

Akhbar-akhbar Melayu telah mula menyuarakan isu yang berkaitan dengan aspek social serta kedudukanekonomi dan politik orang Melayu.

Akhbar-akhbar ini berjaya membangkit semangat kebangsaan dan merintis kepada penubuhan persatuanuntuk merintis pergerakan yang lebih tersusun.

Pada tahun 1930-an, antara akhbar yang berpengaruh ialah Warta Malaya, Majlis dan Utusan Melayu.

Menyeru supaya orang Melayu bersatu danmenghapuskan semangat kenegerian mereka.

Menuntut kedudukan yang lebih baik bagi orang Melayudalam bidang ekonomi, pentadbiran dan pendidikan.

Mengkritik dasar British yang tidak menguntungkanorang Melayu.

Peranan akhbar dalam membangkitkan

semangat kebangsaan :-

Akhbar yang berpengaruh sebelum

Perang Dunia Kedua Akhbar Warta Malaya diterbitkan di

Singapura. Pengarang pertamanya ialahDato Onn Jaafar. Akhbar Warta

Malaya banyak menyiarkan persoalan

mengenai keadaan sosioekonomi orang

Melayu. Akhbar ini juga menuntut

supaya lebih ramai orang Melayu

diberikan jawatan penting dalam

perkhidmatan kerajaan.

Akhbar Utusan Melayu diterbitkan diSingapura dan pengarang pertamanyaialah Abdul Rahim Kajai. Utusan

Melayu meminta supaya orang Melayu

meingkatkan taraf ekonomi dan

menubuhkan persatuan untuk

memperjuangkan nasib bangsa dan

tanah air. Akhbar Majlis telah diterbitkan di KualaLumpur dan pengarang pertamanya ialah

Abdul Rahim Kajai. Ahbar Majlis

dengan beraninya telah mendedahkan

kepincangan dasar British yang

mengancam kedudukan orang Melayu.


6/11

71

Kegiatan persuratkhabaran di kalangan

orang Cina dan orang India

Msyarakat Cina menerbitkan Lat Pau,

Nanyang Siang Pau, Sin Chew Jit Poh

dan Modern Daily News.

Masyarakat India pula menerbitkan akhbar

Ulaga Nesan, Tamil Nesan dan Tamil Murasu. Akhbar Cina dan India banyak

memberi laporan tentang kegiatan

sosial dan ekonomi kaum mereka

di Tanah Melayu serta menyiarkan

peristiwa yang berlaku di Negara

China dan India.

Terdapat juga di kalangan orangIndia dan Cina menerbitkan

akhbar berbahasa Melayu. akhbar-

akhbar ini diterbitkan oleh

masyarakat Jawi Peranakan dan

Cina Peranakan.

Masyarakat Jawi Peranakan menerbitkan akhbarJawi Peranakan, Sekola Melayu, TamanPengetahuan dan Tanjung Penagri.

Masyarakat Cina Peranakan telah menerbitkanakhbar Surat Khabar Peranakan, Bintang Timor,Khabar Uchapan Baru dan Bintang Pranakan.

Akhbar-akhbar ini memuatkan berita hal ehwal

masyarakat mereka dan berita ringkas tentang peristiwa

yang berlaku di dalam dan di luar negeri.


7/11

72

Semangat kebangsaan juga dibangkitkan melaluikarya kreatif seperti puisi, novel dan cerpen.

Golongan nasionalis seperti guru, penulis danwartawan menjadikan karya kreatif sebagai saluran

untuk menyuarakan perjuangan mereka.

Kesedaran kebangsaan melalui

penulisan kreatif

Antara puisi yang membawa tema semangatkebangsaan ialah:-

i. Tenaga Kaumku, Rayuan Bangsa Mu,Mempertahankan Hak Kita, PerwiraMelayu oleh Harun Aminurrashid

ii. Serunai Pujangga, Kapal TiadaNakhoda, Hari Kejatuhan Kita oleh

Abdul Samad Ahmad

iii. Dunia yang Fana dan Di LautanSeberang Muhammad Yusuf Harun

iv. Bangkitlah (Omar Mustaffa), SeruanKebangsaan (Melati Pahang), Sedarlah

(Mahmud Ahmadi) dan Di Tengah

Segara (Muhammad Yasin Maamor)

Puisi bertujuan menyuburkan perasaancinta kepada bangsa dan Negara,menyeru merebut peluang ekonomi

dan mempertahankan maruah bangsa.

Antara cerpen yang dihasilkanialah:-

i. Cerita Awang Putat olehAbdul Rahim Kajai

ii. Rumah Besar TiangSebatang oleh Ishak Haji

Muhammad

iii. Di Sini Kita BukannyaOrang Dagang dan Siasat

Yang Tiada Diminta oleh

Shamsuddin Salleh.

Cerpen dan novel juga telah digunakan untuk membangkitkan kesedarankebangsaan di kalangan Mayarakat. Karya-karya cerpen dan novel membawakantema semangat perjuangan, nasib bangsa, semangat cinta tanah air.

Antara novel yang membangkitkankesedaran kebangsaan sebelum Perang

Dunia Kedua:

i. Hikayat Faridah Hanum oleh SyedSheikh al-Hadiii. Iakah Salmah oleh Ahmad Rashid

Talu

iii. Melor Kuala Lumpur oleh HarunAminurrashid

iv. Putera Gunung Tahan dan Anak MatLela Gila oleh Ishak Haji Muhammad

v. Mari Kita Berjuang oleh AbdullahSidek

vi. Malati Kota Bharu oleh Abdul KadirAdabi.


8/11

73

Kesepakatan Menjamin

Keutuhan Perjuangan

Kesatuan Melayu Singapura telah ditubuhkan pada tahun 1926 dan diasaskan olehMuhammad Eunos bin Abdullah. Kesatuan ini dianggotai oleh golonganbangsawan, kakitangan kerajaan, wartawan dan peniaga.

Tujuan penubuhan Kesatuan Melayu singapura ialahi. Menggalakkan ahlinya memainkan peranan yang lebih besar dalam bidang

politik dan pentadbiran.

ii. Memperjuangkan kemajuan orang Melayu dalam bidang pendidikaniii. Menjadi wakil orang Melayu untuk berurusan dengan British.

Kemunculan pertubuhan Melayu

Akhbar dan golongan wartawan telah menimbulkan kesedaran politik di kalangan orang Melayu sehinggamembawa kepada penubuhan pertubuhan untuk memperjuangkan hak dan kepentingan mereka.

Persatuan-persatuan ini ditubuhkan bertujuan untuk meningkatkan kedudukan ekonomi dan sosial di kalangan masyarakat Melayu. Pertubuhan ini dianggotai oleh golongan cerdik pandai Melayu yang berpendidikan Inggeris dan berkhidmat dengan kerajaan British. Perjuangan mereka agak sederhana, namun pada masa yang sama mendesak supaya British memberikan peluang yang lebih kepada orang

Melayu dalam pentadbiran kerajaan.

Pada tahun 1939, Kesatuan Melayu Singapura bekerjasama dengan Persatuan Melayu Selangor telah menganjurkan Kongres Melayu Se-Tanah Melayu yang pertama di Kuala Lumpur.

Tujuan kongres ini diadakan adalah untuk mewujudkan perpaduan kebangsaan di kalangan orang Melayu. Kongres ini dianggap berjaya kerana dapat menghimpunkan wakil daripada semua persatuan Melayu untuk membincangkan kemajuan

bangsa Melayu.

Kongres Melayu kedua telah diadakan di Singapura pada tahun 1940 dan berjaya menarik lebih banyak persatuan Melayu termasuk dariSarawak dan Brunei.

Kongres kedua menyarankan persatuan Melayu berkerja keras untuk memajukan orang Melayu di negeri masing-masing. Kongres Melayu yang ketiga dijangkakan akan diadakan tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun menyerang Tanah Melayu pada tahun 1941.

Menjelang akhir tahun 1930-an, lebih banyakpertubuhan Melayu yang bersifat kenegrian ditubuhkan

seperti Persatuan Melayu Perak, Persatuan Melayu

Pahang, Persatuan Melayu Selangor, Persatuan Melayu

Negeri Sembilan, Persatuan Melayu Pulau Pinang dan

Persatuan Melayu Kelantan.

Dalam menggerakkan kesedaran kebangsaan, pertubuhan turut memainkan peranan penting. Pada peringkat awal pertubuhan kebangsaan lebih bersifat kenegerian serta memperjuangkan kepentingan

ekonomi dan social.

Bagaimanapun pertubuhan ini mendorong kepada pembentukan pertubuhan yang bersifat kebangsaan dantelah memperkukuhkan kesedaran kebangsaan di negara kita.


9/11

74

8.1.1 Persaudaraan Sahabat Pena (PASPAM)1. Ditubuhkan pada tahun 1934, dikendalikan oleh akhbar

saudara dan dipimpin oleh S.M Zainal Abidin.2. Akhbar Saudara menyediakan runagan untuk ahli-ahlinyamenulis dan mengemukakan pendapat.

3. Cogan kata PASPAM ialah Hidup Bahasa HidupBangsa sentiasa menggalakkan ahli dari Tanah Melayu,

Sarawak dan Sabah bertukar-tukar pendapat supaya dapat

meningkatkan semangat dan kesedaran kebangsaan di

kalangan ahli.

4. PASPAM sering menganjurkan persidangan di peringkatkebangsaan. Pada tahun 1934, PASPAM telah

mengadakan persidangan peringkat kebangsaan yang

pertama di Taiping, Perak.

5. Melalui persidangan ini, semangat kenegerian telahberjaya dipecahkan dan konsep kebangsaan Melayu mula

terbentuk.

6. Seterusnya persidangan telah diadakan di Pulau Pinang,Singapura, Ipoh dan Seremban.

7. Walaupun kegiatan PASPAM berkisar tentang bahasa dankesusasteraan tetapi di dalamnya tersirat cita-cita politik

yang membawa kepada kesedaran perpaduan Melayu.

8.1.2 Kesatuan Melayu Muda1. Kesatuan Melayu Muda (KMM) ditubuhkan pada tahun 1938 di Kuala

Lumpur. KMM adalah merupakan pertubuhan politik yang pertama

ditubuhkan di Tanah Melayu, dipimpin oleh Ishak Hj. Muhammad.2. Tujuan KMM ditubuhkan adalah untuk menggalakkan perpaduan dikalangan orang Melayu di seluruh Semenanjung dan mempertahankan hak

mereka.

3. KMM juga bercita-cita menyatukan Tanah Melayu dengan Indonesia untukmewujudkan Melayu Raya.

4. Kebanyakan pemimpin KMM terdiri daripada guru lepasan MaktabPerguruan Sultan Idris (MPSI).

5. Perjuangan KMM dianggap radikal kerana mengamalkan dasar tidakbekerjasama dengan British dan menyuarakan penentangan secara terbuka

terhadap British.

6. Pada akhir 1940, Ibrahim Yaakob telah bekerjasama dengan Jepun untukmenghalau British di Tanah Melayu.

7. Akhbar Warta Malaya telah digunakan untuk dijadikan alat untukmembangkitkan perasaan anti-British dan memperjuangkan idealisme

perjuangan KMM.

8. British bimbang dengan pergerakan KMM. Sehubungan dengan itu, padatahun 1941, Ibrahim Yaakob bersama-sama lebih kurang 150 orang

ditangkap dan dipenjarakan di Changi, Singapura.

9. Mereka dibebaskan semasa pendudukan Jepun tetapi KMM telahdiharamkan oleh Jepun pada tahun 1942.


10/11

75

Persatuan Orang Cina

Pada awal abad ke-20, terdapat pertubuhan Hsing Chong Hui danChung Ho Tang yang menumpukan perhatian kepada Negara China.

Bagaimanapun terdapat orang Cina yang memberi perhatian kepadapolitik tempatan.

Mereka terdiri daripada orang Cina yang dilahirkan sama ada di negeri-negeri Selat ataupun Cina Peranakan yang menjadi warganegara British.

Pada tahun1900, orang Cina Peranakan yang berpendidikan Inggerisseperti Tan Jiak Kim, Lim Boon Keng, Song Ong Siang dan Seah Liang

Seah telah menubuhkan Persatuan Orang Cina Peranakan British bagi

melindungi kepentingan orang Cina Peranakan di Negeri-negeri Selat.

Persatuan ini menggalakkan orang Cina Peranakan mendapatkanpendidikan tinggi dan teknikal.

Mereka juga menunjukkan taat setia yang tidak berbelah bagi kepadakerajaan British.

Tan Cheng Lock adalah merupakan tokoh daripada golongan ini yangmemainkan peranan penting dalam politik Tanah Melayu.

Pertubuhan Orang India

Orang India juga terpengaruh dengan gerakan politik di Negara asal Mereka juga menunjukkan taat setia yang tidak berbelah bagi kepada kerajaan

British.

Sebelum Perang Dunia Kedua, Orang India juga terpengaruh dengan gerakanpolitik di negara asal mereka sehingga membawa kepada penubuhan persatuan

bagi melindungi kepentingan orang India di Tanah Melayu. Pada peringkat awal, golongan cerdik pandai India yang berpendidikan

Inggeris menubuhkan persatuan India di bandar-bandar utama seperti Kuala

Lumpur, Taiping, Klang, Melaka, Pulau Pinang dan Seremban.

Persatuan ini menjadi perintis kepada pembentukan pertubuhan politik yangmenyatukan orang India di Tanah Melayu.

Pada tahun 1936, A.M. Soosay telah menubuhkan Persatuan India Pusat TanahMelayu.

Persatuan ini merupakan gabungan 12 buah pertubuhan India dan empat dewanperniagaan India yang bertujuan memperjuangkan hak dan kepentingan orang

India di Tanah Melayu.

Sebelum Perang Dunia Kedua, , orang India dan Cina di Tanah Melayu lebihmenumpukan kepada perkembangan yang berlaku di Negara asal mereka.

Kesimpulan

Semangat kebangsaan telah melahirkan golongan pejuang yang bersemangat patriotic untuk membela nasib bangsa dannegara.

Gerakan kebangsaan ini muncul disebabkan oleh dasar penjajahan British yang menyebabkan penduduk tempatan serbakekurangan dalam semua bidang.

Walaupun sebelum Perang Dunia Kedua, gerakan kebangsaan orang Cina dan India lebih tertumpu di negara asal mereka,namun selepas Perang Dunia Kedua, gerakan kebangsaan menjadi mantap apabila semua kaum bersatu padu menuntut

kemerdekaan Tanah Melayu daripada British.

Pertubuhan Orang Cina dan

Orang India


11/11

76

buku bab 8.pdf

Documents