MANGROVE FORESTMANGROVE FOREST

CIRI-CIRI HUTAN PAYA LAUTCIRI-CIRI HUTAN PAYA LAUTDirian pokok adalah rendah dan mempunyai 3 lapisan Dirian pokok adalah rendah dan mempunyai 3 lapisan strata.strata.

Tumbuhan di hutan paya laut adalah unik di mana ianya Tumbuhan di hutan paya laut adalah unik di mana ianya boleh hidup dengan subur dalam keadaan tumbuhan lain boleh hidup dengan subur dalam keadaan tumbuhan lain tidak boleh hidup.tidak boleh hidup.  Pokok-pokok di sini berupaya untuk beradaptasi dengan Pokok-pokok di sini berupaya untuk beradaptasi dengan baik dalam keadaan dan kawasan yang serba kekurangan, baik dalam keadaan dan kawasan yang serba kekurangan, seperti:seperti:

Tanah yang lembut dan berlumpurTanah yang lembut dan berlumpur

Tahap kandungan oksigen yang sangat rendah Tahap kandungan oksigen yang sangat rendah dalam dalam tanah @ tanah berair tanpa oksigentanah @ tanah berair tanpa oksigen

Kandungan garam dalam tanah dan air yang Kandungan garam dalam tanah dan air yang berlebihan berlebihan

Pergerakan air pasang surut – 2 kali sehariPergerakan air pasang surut – 2 kali sehari

Air pasangAir pasang

Air surutAir surut

Istilah “hutan paya laut” adalah merujuk kepada satu nama kolektif bagi sekumpulan tumbuhan yang dianggarkan lebih daripada 50 spesies dan kebanyakkan spesies tersebut adalah daripada empat genera yang utama, iaitu:

Avicennia spp. (Api-api)Rhizophora spp. (Bakau)Bruguiera spp. (Tumu/Berus)Sonneratia spp. (Perepat).

 Di antara spesies utama yang terdapat di HPL adalah:

Rhizophora mucronata – Bakau KurapRhizophora apiculata - Bakau MinyakBruguiera cylindrica – BerusBruguiera gymnorrhiza – Tumu MerahBruguiera parviflora - LengadaiSonneratia alba - PerepatAvicennia spp.-.api-apiAcrosticum spp.- Piai

  

Mangroves: Versatile Plants with Many AdaptationsMangroves: Versatile Plants with Many Adaptations

Vivipary

Increasednumbers of lenticels

Selective ion exclusionand ultrafiltration inroot cells

Buttress roots

Prop rootsTaninproductionin bark

Pneumatophores

Stilt roots

Compartmentation in leavesSucculent leaves

Avicennia spp. (Pokok Api-api) mempunyai akar udara yang menunjuk ke langit dan tajam (pneumatofor), buahnya agak leper dan lebih kurang 1-2.5cm panjang. Warnanya kuning.

““pneumatofor’”pneumatofor’”

akar kabel

Akar bagi spesies Avicennia dan Sonneratia pula adalah seperti cerucuk atau jarum yang timbul dari lumpur untuk membantu pernafasan - pneumatorof. Spesies Avicennia dan Sonneratia juga mempunyai akar kabel yang merentang secara horizontal di bawah lumpur untuk menguatkan struktur pokok. Biji benih Avicennia mempunyai cangkut di hujung bijinya untuk membolehkannya berpaut kepada akar atau lumpur yang lembut.

Garam berlebihan yang diambil oleh akar akan disimpan dalam daun dan ia akan gugur dengan sendirinya apabila dipenuhi oleh garam.

Akar pernafasan bagi spesies pokok Akar pernafasan bagi spesies pokok AvicenniaAvicennia dan dan Sonneratia Sonneratia yang dipanggil “yang dipanggil “pneumatofor”pneumatofor”

Rhizophora spp. (Pokok bakau) mempunyai akar cerucuk yang tumbuh dari batang dan dahan pokok dan terus cengkam ke dalam tanah seperti kaki labah-labah. Buah bakau berbentuk seperti tiub panjang, berwarna perang-kelabu dan hujungnya tajam. Bakau kurap (Rhizophora mucronata) mempunyai buah yang sepanjang 40-60cm.

Akar jangkang bagi spesies Akar jangkang bagi spesies RhizophoraRhizophora::- Menguatkan struktur pokok supaya boleh berdiri - Menguatkan struktur pokok supaya boleh berdiri

tegaptegap- Pokok tidak tengelam ke dalam lumpur yang - Pokok tidak tengelam ke dalam lumpur yang

lembutlembut- Tidak dihanyutkan oleh air pasang dan surut- Tidak dihanyutkan oleh air pasang dan surut

  Akar di bawah lumpur juga berperanan sebagai penapis Akar di bawah lumpur juga berperanan sebagai penapis garam daripada air lautgaram daripada air laut

Biji benih adalah berbentuk seperti sebilah lembing:Biji benih adalah berbentuk seperti sebilah lembing:- Apabila jatuh ianya akan terpacak ke dalam - Apabila jatuh ianya akan terpacak ke dalam

lumpurlumpur- Mengelakkan biji benih daripada di bawa oleh arus - Mengelakkan biji benih daripada di bawa oleh arus

airair  Biji benih adalah Biji benih adalah viviparyvivipary::

- Perkembangan biji benih berlaku semasa masih - Perkembangan biji benih berlaku semasa masih terlekat pada pokok ibu lagi terlekat pada pokok ibu lagi- Dapat mengurangkan kerosakkan akibat air masin- Dapat mengurangkan kerosakkan akibat air masin

Bruguiera spp. (Berus/Tumu) mempunyai akar banir dan akar lelutut apabila pokok telah dewasa. Buah berus berbentuk tiub juga tetapi jauh lebih pendek berbanding dengan buah pokok bakau.

Akar lelutut

Akar lelutut (Akar lelutut (knee-rootsknee-roots) bagi spesies pokok ) bagi spesies pokok BruguieraBruguiera adalah satu sistem akar yang boleh menyimpan oksigen adalah satu sistem akar yang boleh menyimpan oksigen semasa air pasang dan akar tersebut ditengelamisemasa air pasang dan akar tersebut ditengelami

Sonneratia spp (Perapat) juga mempunyai akar udara seperti jarum, panjangnya 40-60cm. Buahnya berwarna hijau, keras, diameternya lebih kurang 5cm. Buahnya senang dikenali kerana bentuknya bulat dan besar.

Satu lagi keunikan hutan paya laut adalah ianya boleh dikelaskan kepada beberapa zon tumbuhan tertentu sahaja bergantung kepada “tahap matang” sesuatu tumbuhan dan kawasan. Setiap zon didominasi oleh tumbuhan tertentu dan biasanya adalah sebaya serta bergantung kepada faktor-faktor seperti:

Tahap air pasang dan surutTahap kandungan garam dalam air

 Contohnya:

Zon Avicennia/Sonneratia – di tepi pantaiZon RhizophoraZon Bruguiera

 Adalah dipercayai hutan paya laut di Malaysia sudah mencapai tahap kematangan yang optimum. Contohnya:

Hutan Paya Laut Larut-Matang, PerakHutan Paya Laut Sungai Merbok, LangkawiHutan Paya Laut Klias-Binsuluk, Sabah

Pengkelasan Zon Tumbuhan di Hutan Paya LautPengkelasan Zon Tumbuhan di Hutan Paya Laut

Dari Laut Ke Daratan

1. Jabatan Perhutanan dan agensi-agensi yang terlibat kekurangan kakitangan untuk memantau kawasan dan menjalankan penguatkuasaan. 2. Kebanyakkan aktiviti-aktiviti seperti operasi penuaian hasil dan silvikultur adalah dijalankan secara kontrak – kebanyakkan kerja yang dijalankan adalah tidak memuaskan. 3. Penyelidikan dan maklumat yang sangat sedikit mengenai hutan paya bakau, seperti:

- Pertumbuhan (growth) dan hasil (yield) bagi spesies bakau

- Teknik penghutanan semula (rehabilitation)- Sistem penebangan- Fungsi hidrologi hutan paya bakau

ISU-ISU SEMASA DALAM ISU-ISU SEMASA DALAM PENGURUSAN HUTAN PAYA LAUT & BAKAUHUTAN PAYA LAUT & BAKAU

 4. Kedudukkannya yang berdekatan dengan kawasan penempatan dan keadaan topografi (rata dan beralun) adalah sesuai dan menjadi ancaman yang berterusan kepada hutan paya bakau untuk ditukarkan kepada gunatanah yang lain seperti kawasan pertanian, perikanan dan pembangunaan infrastruktur yang lain. 5. Kesedaran orang ramai terhadap kepentingan pemuliharaan hutan paya bakau adalah sangat kurang. 6. Banyak lagi kawasan hutan paya bakau yang terletak di bawah katogeri tanah kerajaan negeri (state land) dan belum digezetkan di bawah Hutan Simpan Kekal. Jadi, pertukaran kepada gunatanah yang lain adalah sangat mudah. 7. Kebanyakkan kawasan hutan paya bakau tidak mempunyai Pelan Pengurusan khusus yang merancang segala aktiviti-aktiviti yang hendak dijalankan dalam satu jangka masa yang panjang. e.g. 5 tahun (intermediate-term) dan 10 tahun (long-term management plan)