BAB 5

KEKAYAAN EKONOMI SABAH MENARIK MINAT

SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH

5.1 SBUB Bertapak di Sabah

5.2 SBUB Mengukuhkan Kuasa di Sabah

5.3 SBUB Mengeksploitasi Hasil Bumi Sabah

5.4 Perubahan Sosial SBUB di Sabah

5.1 SBUB Bertapak di Sabah

Sabah berada di bawah pengaruh Kesultanan Brunei dan Kesultanan

Sulu

Sabah menjadi tumpuan pedagang Barat kerana kedudukan strategik

dan kekayaan hasil bumi

1704, Sultan Brunei telah menyerahkan pantai timur dan utara Sabah

kepada Sultan Sulu kerana membantunya mematahkan

pemberontakan di Sabah

PERTAPAKAN SYARIKAT-SYARIKAT ASING DI SABAH

1865 Sultan Brunei memberi konsesi tanah di Sabah kepada wakil Amerika

Syarikat, C.L.Moses. Tempoh penyewaan – 10 tahun

C.L Moses menjual konsesi tersebut kepada The American Trading Company

yang diketuai oleh J.W. Torrey dan T.B. Harris. Torrey gagal memajukan

penanaman kopi dan tebu di Kimanis. Torrey menjual haknya kepada

Von Overbeck

Overbeck menghadapi masalah modal. 1877, beliau meminjam wang daripada

Syarikat Alfred Dent dan Edward Dent. Gabenor Labuan, W.H.Treacher

bersetuju membantu Overbeck memperbaharui tempoh pajakan daripada

Sultan Brunei dengan syarat syarikat yang ditubuhkan diletakkan di bawah

Kekuasaan British

Sultan Brunei, Sultan Abdul Mu’mein telah memperbaharui pajakan dengan

Overbeck dan Dent melalui perjanjian yang telah ditandatangani pada tahun

1877. Baginda menyerahkan tanah antara Teluk Kimanis dan Sungai Sibuku

Oleh sebab sebahagian daripada wilayah Sabah adalah di bawah

pemerintahan Kesultanan Sulu, Overbeck dan Dent telah menandatangani

satu lagi perjanjian dengan Sultan Jamalul Alam pada tahun 1878. Baginda

menyerahkan kawasan dari Sungai Pandasan hingga ke Sungai Sibuku

1880, Overbeck telah menjualkan semua haknya kepada Alfred dan Edward

Dent. Dent menubuhkan Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad.

Saham syarikat itu telah dijual kepada rakyat British bagi menambahkan modal

perniagaan. Bagi memperkukuh kedudukan dan memajukan perniagaan,

persatuan tersebut berusaha mendapatkan Piagam Diraja daripada

kerajaan British.

November 1881, kerajaan British telah menganugerahkan piagam kepada

Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad. 1882, syarikat itu

dinamakan Syarikat Borneo Utara British. Melalui piagam tersebut, SBUB

mempunyai kuasa mentadbir Sabah. Sir Rutherford Alcock menjadi Presiden

pertama. Alfred Dent dilantik sebagai Pengarah Urusan.

Kepentingan pemberian piagam :

1. British dapat memperluaskan pengaruhnya

2. Menghalang kuasa Barat lain bertapak di Sabah

1888, SBUB menandatangani Perjanjian Perlindungan Borneo Utara

yang menjadikan Sabah negeri naungan British

British bertanggungjawab terhadap hal ehwal luar Sabah

3. Apakah persamaan tindakan yang dilakukan oleh

sultan-sultan di atas ?

A Meluaskan pengaruh masing-masing di Sabah

B Mempengaruhi orang Inggeris memajak tanah di Sabah

C Mengukuhkan kuasa mereka di Sabah melalui pelantikan wakil

D Menyerahkan hak mereka di Sabah kepada Syarikat Overbeck

dan Dent

Sultan Abdul Mu’mein

Sultan Jamalul Alam

D