Punca & Pencegahan KemalanganPunca & Pencegahan Kemalangan

Punca-Punca Kemalangan:Punca-Punca Kemalangan:• Faktor KemanusiaanFaktor Kemanusiaan• Faktor FizikalFaktor Fizikal• Faktor PentadbiranFaktor Pentadbiran

Faktor FizikalFaktor Fizikal 1)1) Persekitaran:Persekitaran:

• Keadaan fizikal kawasan (kotor, licin)Keadaan fizikal kawasan (kotor, licin)• PencahayaanPencahayaan• PengudaraanPengudaraan• KebisinganKebisingan• Pengendalian/penyimpanan bahanPengendalian/penyimpanan bahan

Faktor Fizikal…Faktor Fizikal…sambungsambung

2)2) Peralatan & Mesin:Peralatan & Mesin:• Susun aturSusun atur• Keadaan Keadaan • PenggunaanPenggunaan• penyimpananpenyimpanan

Faktor Fizikal…Faktor Fizikal…sambungsambung

3)3) Sistem Pendawaian:Sistem Pendawaian:• Lama (> 40 tahun)Lama (> 40 tahun)• Kecacatan Kecacatan • Beban lebih hadBeban lebih had• Pendawaian tambahan tanpa kebenaranPendawaian tambahan tanpa kebenaran• Pemasangan salah Pemasangan salah

Faktor KemanusianFaktor Kemanusian Kecuaian (kurang tumpuan, khayal)Kecuaian (kurang tumpuan, khayal) Kurang pengetahuan (tentang tugas, langkah Kurang pengetahuan (tentang tugas, langkah

keselamatan, tiada latihan, bersikap tidak ambil keselamatan, tiada latihan, bersikap tidak ambil tahu)tahu)

Disiplin (bergurau kasar, tidak mematuhi Disiplin (bergurau kasar, tidak mematuhi peraturan, mengambil jalan pintas)peraturan, mengambil jalan pintas)

Kesihatan (sakit, letih, mengantuk)Kesihatan (sakit, letih, mengantuk) Pengulang kemalangan- Pengulang kemalangan- accident repeateraccident repeater

Mudah digangguMudah diganggu Kurang cermatKurang cermat BebasBebas Kurang pekaKurang peka Reaksi pada kesakitan yang rendahReaksi pada kesakitan yang rendah Kepastian kendiriKepastian kendiri Keinginan untuk menguasaiKeinginan untuk menguasai(Godec, 1966)(Godec, 1966)

Faktor Pentadbiran

Penguatkuasaan peraturan tidak bersunggguh-sungguh

Kurang/tiada arahan

Kawalan kelas yang lemah

Kurang/tiada tunjuk ajar

Tiada prosedur kerja

Tiada latihan pencegahan kemalangan

Sikap guru/pentadbir/pembantu

Pencegahan Kemalangan 2 Konsep:

Sains (sistematik & teratur) Seni (kreativiti)

2 Pendekatan: Segera (kawalan terus kepada manusia &

persekitaran) Jangka panjang (arahan, latihan, pendidikan)

Dasar pemilihan pendekatan: Falsafah (mengikut fakta, punca, sebab, rumusan

yang realistik) Psikologi (tingkah laku manusia)

Jenis Kemalangan

2 jenis: Disebabkan peralatan/mesinDisebabkan bahan-bahan

Keselamatan Keselamatan KebakaranKebakaran• Kebakaran: hasil tindak balas kimia 3 Kebakaran: hasil tindak balas kimia 3

jenis elemen iaitu haba, bahan api & jenis elemen iaitu haba, bahan api & oksigen oksigen (Segi Tiga Api)(Segi Tiga Api)

• Haba asli – dari matahari, kilatHaba asli – dari matahari, kilat• Haba tidak asli – alat elektrikHaba tidak asli – alat elektrik• Bahan api – pepejal (plastik, kayu, Bahan api – pepejal (plastik, kayu,

kertas, kain kertas, kain • Bahan api – cecair ( minyak, alkohol, Bahan api – cecair ( minyak, alkohol,

cat, turpentine, thinner)cat, turpentine, thinner)• Bahan api – gas (hidrogen, oksigen)Bahan api – gas (hidrogen, oksigen)

Berlaku Kebakaran?Berlaku Kebakaran?

Bahan api dipanaskan kepada suhu Bahan api dipanaskan kepada suhu nyalaan apinyalaan api

Bahan api mengeluarkan gas mudah Bahan api mengeluarkan gas mudah terbakarterbakar

tambahan oksigentambahan oksigen kebakaran berlaku tanpa sumber apikebakaran berlaku tanpa sumber api pembakaran rangkaian berlakupembakaran rangkaian berlaku

Memberhentikan Memberhentikan KebakaranKebakaran

• Putuskan elemen Segi Tiga ApiPutuskan elemen Segi Tiga Api

• Wujudkan Rangkaian Tindak Balas Wujudkan Rangkaian Tindak Balas Kimia (bahan kimia kering & Kimia (bahan kimia kering & halogen sebagai agen pemadaman halogen sebagai agen pemadaman kebakaran)kebakaran)

Punca-punca KebakaranPunca-punca Kebakaran

• Kelalaian/kecuaianKelalaian/kecuaian• Kurang pengetahuanKurang pengetahuan• SabotajSabotaj• Penyalaan kendiri (cuaca terlalu Penyalaan kendiri (cuaca terlalu

panas)panas)• KemalanganKemalangan• Litar pintas (salah pasang, lebih Litar pintas (salah pasang, lebih

beban)beban)

Punca-punca KebakaranPunca-punca Kebakaran

• Kelalaian/kecuaianKelalaian/kecuaian• Kurang pengetahuanKurang pengetahuan• SabotajSabotaj• Penyalaan kendiri (cuaca terlalu Penyalaan kendiri (cuaca terlalu

panas)panas)• KemalanganKemalangan• Litar pintas (salah pasang, lebih Litar pintas (salah pasang, lebih

beban)beban)

Kelasifikasi ApiKelasifikasi Api

• 4 Kelas (A, B, C, D)4 Kelas (A, B, C, D)

• Berdasarkan:Berdasarkan:– Bahan yang terbakarBahan yang terbakar

– Agen pemadamAgen pemadam

– TindakanTindakan

Langkah Keselamatan Langkah Keselamatan Pencegahan Kebakaran Pencegahan Kebakaran

• 1) Susun atur1) Susun atur– Mesin/peralatan disusun (tidak Mesin/peralatan disusun (tidak

menghalang laluan)menghalang laluan)

– Asingkan proses berisiko kebakaranAsingkan proses berisiko kebakaran

– Asingkan mesin/peralatan mahalAsingkan mesin/peralatan mahal

• 2) Mesin/peralatan 2) Mesin/peralatan – diperiksa/diselenggaradiperiksa/diselenggara

Langkah Keselamatan Langkah Keselamatan Pencegahan Kebakaran…Pencegahan Kebakaran…sambung sambung • 3) Peralatan elektrik3) Peralatan elektrik

– Sentiasa diperiksaSentiasa diperiksa– Kurangkan penggunaan kabelKurangkan penggunaan kabel– Peralatan pemanas dilengkapkan dengan Peralatan pemanas dilengkapkan dengan

lampu penunjuklampu penunjuk– Matikan suis/tanggalkan plug bila tidak Matikan suis/tanggalkan plug bila tidak

digunakandigunakan– Matikan suis utama sebelum meninggalkan Matikan suis utama sebelum meninggalkan

tempat kerjatempat kerja– Gunakan litar berasingan untuk peralatan Gunakan litar berasingan untuk peralatan

yang perlu sentiasa dihidupkanyang perlu sentiasa dihidupkan

Langkah Keselamatan Langkah Keselamatan Pencegahan Kebakaran…Pencegahan Kebakaran…sambung sambung • 4) Punca api4) Punca api

– Arahan ‘Jangan Menyalakan Api di Sini’Arahan ‘Jangan Menyalakan Api di Sini’– Jauhkan peralatan pemanas daripada Jauhkan peralatan pemanas daripada

bahan mudah terbakarbahan mudah terbakar– Sediakan dinding/penghadang di sekeliling Sediakan dinding/penghadang di sekeliling

punca pemanas > 100ºCpunca pemanas > 100ºC– Pastikan pengudaraan yang mencukupi di Pastikan pengudaraan yang mencukupi di

kawasan gas mudah terbakarkawasan gas mudah terbakar

Langkah Keselamatan Langkah Keselamatan Pencegahan Kebakaran…Pencegahan Kebakaran…sambung sambung

• 4) Peralatan pencegahan kebakaran4) Peralatan pencegahan kebakaran– Pili Bomba/Hydran Pili Bomba/Hydran – Pengesan asapPengesan asap– Pengesan apiPengesan api– SprinklerSprinkler– Alat pemadam apiAlat pemadam api

• Tempat: strategikTempat: strategik• Alat/Jenis: sesuaiAlat/Jenis: sesuai

Keselamatan MesinKeselamatan Mesin

• Mesin: suatu kelengkapan untuk Mesin: suatu kelengkapan untuk membekalkan kuasa, mempunyai bahagian membekalkan kuasa, mempunyai bahagian yang bergerak dan tetap, setiap bahagian yang bergerak dan tetap, setiap bahagian berfungsi tertentuberfungsi tertentu

• Bahagian MesinBahagian Mesin– Bahagian operational - melakukan fungsi Bahagian operational - melakukan fungsi

pengeluaranpengeluaran– Bahagian functional (kefungsian) – bahagian yang Bahagian functional (kefungsian) – bahagian yang

menghantar kuasa kepada bahagian operationalmenghantar kuasa kepada bahagian operational• 2 bahagian utama:2 bahagian utama:

– Penggerak utamaPenggerak utama– Jentera penghantaranJentera penghantaran

Bahaya MesinBahaya Mesin

• Punca kemalangan akibat bahaya mesin:Punca kemalangan akibat bahaya mesin:• Reka bentuk mesinReka bentuk mesin

– Perangkap (perangkap salingan, perangkap mengetam Perangkap (perangkap salingan, perangkap mengetam dll)dll)

– Kekusutan (entanglement) – putaran gerudi tanpa Kekusutan (entanglement) – putaran gerudi tanpa pelindung (cedera mat, tangan dll)pelindung (cedera mat, tangan dll)

– Lentingan (serpihan)Lentingan (serpihan)– Sentuhan (tubuh badan)Sentuhan (tubuh badan)

• Mengendalikan mesin:Mengendalikan mesin:– Tidak berhati-hatiTidak berhati-hati– Penggunaan bahan licinPenggunaan bahan licin– Pembuangan sisa yang tidak betulPembuangan sisa yang tidak betul– Ruang kerja yang sempitRuang kerja yang sempit– Lantai bengkel yang kotor (licin)Lantai bengkel yang kotor (licin)

Pencegahan Bahaya MesinPencegahan Bahaya Mesin

• Pelindung – satu peranti yang boleh Pelindung – satu peranti yang boleh mengelakkan seseorang daripada bahayamengelakkan seseorang daripada bahaya– Jenis Pelindung:Jenis Pelindung:– Pelindung tetapPelindung tetap– Pelindung jauhPelindung jauh– Pelindung boleh larasPelindung boleh laras– Pelindung memasung Pelindung memasung (interlocking guard) – (interlocking guard) –

mempunyai bahagian bergerak yang mempunyai bahagian bergerak yang disambungkan dengan kawalan mesin di mana disambungkan dengan kawalan mesin di mana bahagian-bahagian mesin yang berbahaya tidak bahagian-bahagian mesin yang berbahaya tidak boleh digerakkan atau tiada bekalan elektrik boleh digerakkan atau tiada bekalan elektrik sehinga pelindung ditutupsehinga pelindung ditutup• Pelindung elektrikPelindung elektrik

• Pelindung mekanikPelindung mekanik

KebisinganKebisingan Bunyi: (tenaga akustik) kewujudan dikehendakiBunyi: (tenaga akustik) kewujudan dikehendaki Kebisingan: kewujudan tidak dikehendaki dan Kebisingan: kewujudan tidak dikehendaki dan

tidak bersesuaian pada tempat & ketikatidak bersesuaian pada tempat & ketika Ganggu ketenteramanGanggu ketenteraman Ganggu kesihatanGanggu kesihatan Memberi kesan fisiologi & psikologi Memberi kesan fisiologi & psikologi

Bergantung kepada jangka masa pendedahan (≥ 8jam) & Bergantung kepada jangka masa pendedahan (≥ 8jam) & keamatan/had kebisingan (≥ 90keamatan/had kebisingan (≥ 90dBA))

Bergantung kepada frekuensi, kenyaringanBergantung kepada frekuensi, kenyaringan Unit /keamatan/had kebisingan – desibel (dB)Unit /keamatan/had kebisingan – desibel (dB) Unit frekuensi bunyi – Hertz (Hz)Unit frekuensi bunyi – Hertz (Hz) Julat frekuensi yang boleh didengar oleh Julat frekuensi yang boleh didengar oleh

manusia – 20 hingga 20,000 Hzmanusia – 20 hingga 20,000 Hz < 20 Hz – infrasonik< 20 Hz – infrasonik > 20,000 Hz - Ultrasonik> 20,000 Hz - Ultrasonik

Kesan KebisinganKesan Kebisingan Keupayaan koklear (menerima isyarat bunyi) Keupayaan koklear (menerima isyarat bunyi)

menurun – kurang sensitifmenurun – kurang sensitif Hilang pendengaran sementara (≥90dBA, masa Hilang pendengaran sementara (≥90dBA, masa

singkat)singkat) Hilang pendengaran kekal (≥120dBA, masa Hilang pendengaran kekal (≥120dBA, masa

berterusan)berterusan) Kesan kepada jantung, tekanan darah, saraf Kesan kepada jantung, tekanan darah, saraf

otot ketat, pening, pitam dll (getaran bunyi)otot ketat, pening, pitam dll (getaran bunyi) Aspek riadah – letih, tidak dapat memberi Aspek riadah – letih, tidak dapat memberi

tumpuan, hilang kawalan perasaan & tumpuan, hilang kawalan perasaan & pertimbanganpertimbangan

Aspek kecekapan kerja – tertekan, menaikkan Aspek kecekapan kerja – tertekan, menaikkan potensi melakukan kesilapan/kemalanganpotensi melakukan kesilapan/kemalangan

Tekanan mental – gangguan emosi (hubungan Tekanan mental – gangguan emosi (hubungan interpersonal merosot)interpersonal merosot)

Kawalan KebisinganKawalan Kebisingan Berdasarkan kepada 3 aspek:Berdasarkan kepada 3 aspek: Punca kebisinganPunca kebisingan Laluan kebisinganLaluan kebisingan Penerima kebisinganPenerima kebisingan

Punca/laluan kebisingan:Punca/laluan kebisingan:• Mengalih lokasi alat/mesinMengalih lokasi alat/mesin• Mengubah orientasi kedudukan mesinMengubah orientasi kedudukan mesin• Menutup peralatan/mesin dengan bahan penyerap bunyi Menutup peralatan/mesin dengan bahan penyerap bunyi

(mengurangkan 10 – 30dBA)(mengurangkan 10 – 30dBA)• Memasang penyerap bunyi (tiub memampatkan bunyi air, Memasang penyerap bunyi (tiub memampatkan bunyi air,

gas/wapgas/wap• Memasang penyerap bunyi (gentian kaca, sabut dll sebagai Memasang penyerap bunyi (gentian kaca, sabut dll sebagai

pelapik)pelapik)• Memasang penghadang (mengurangkan 15dBA)Memasang penghadang (mengurangkan 15dBA)

Penerima kebisinganPenerima kebisingan• Memakai penutup telinga (earplug)Memakai penutup telinga (earplug)

KeracunanKeracunan Takrif: kebolehan bahan kimia menghasilkan Takrif: kebolehan bahan kimia menghasilkan

kecederaan atau bahaya pada anggota manusiakecederaan atau bahaya pada anggota manusia Kesan-kesan keracunan:Kesan-kesan keracunan:

Kesan ‘acute’ – kesan pantas akibat pendedahan Kesan ‘acute’ – kesan pantas akibat pendedahan kepada agen bertosikkepada agen bertosik

Kesan sub-acute – kesan kurang daripada kesan Kesan sub-acute – kesan kurang daripada kesan acuteacute

Kesan kronik akibat dedahan agen bertosik Kesan kronik akibat dedahan agen bertosik berpanjangan /berturutan dalam masa yamg lamaberpanjangan /berturutan dalam masa yamg lama

Kesan kronik progresif – kesan yang berterusan atau Kesan kronik progresif – kesan yang berterusan atau berkembang walaupun dedahan berhentiberkembang walaupun dedahan berhenti

Kesan setempat - kesan yang berlaku pada tempat Kesan setempat - kesan yang berlaku pada tempat sentuhansentuhan

Kesan sistemik – berlaku selain dari sentuhan Kesan sistemik – berlaku selain dari sentuhan permulaan dan berkait dengan sistem pernafasan dan permulaan dan berkait dengan sistem pernafasan dan sistem saraf pusat sistem saraf pusat

Kemasukan Racun ke Sistem Tubuh Kemasukan Racun ke Sistem Tubuh BadanBadan

Penafasan – bahan toksik dalam bentuk Penafasan – bahan toksik dalam bentuk habuk, debu, bauan, gas (klorin, karbon habuk, debu, bauan, gas (klorin, karbon monoksida, hidrogen sulfilda, nitrik oksida) monoksida, hidrogen sulfilda, nitrik oksida) wap dihidu oleh manusiawap dihidu oleh manusia

Resapan – bahan toksik masuk terus Resapan – bahan toksik masuk terus melalui kulit ke tisu dan saluran darah dan melalui kulit ke tisu dan saluran darah dan menyebabkan kulit berubahmenyebabkan kulit berubah

Menelan – bahan toksik memasuki badan Menelan – bahan toksik memasuki badan melalui mulut dan terus ke ususmelalui mulut dan terus ke usus

Langkah Keselamatan Pengendalian Langkah Keselamatan Pengendalian Bahan ToksikBahan Toksik

Penyimpanan maklumat bahan – jenis, cara memasuki Penyimpanan maklumat bahan – jenis, cara memasuki badan, tindak balas pada tubuh, penanda-penanda badan, tindak balas pada tubuh, penanda-penanda terkena keracunan, kaedah pemulihanterkena keracunan, kaedah pemulihan

Ganti bahan yang bahaya dengan yang kurang bahayaGanti bahan yang bahaya dengan yang kurang bahaya Elakkan sentuhan anggota badan dengan bahan toksik Elakkan sentuhan anggota badan dengan bahan toksik

(jauhkan bahan toksik daripada tubuh badan)(jauhkan bahan toksik daripada tubuh badan) Bahan toksik disimpan di tempat tertutupBahan toksik disimpan di tempat tertutup Pengudaraan yang baik (saluran- hood, duct)Pengudaraan yang baik (saluran- hood, duct) Gunakan kaedah lembapan untuk mengendalikan debuGunakan kaedah lembapan untuk mengendalikan debu Gunakan perlindungan keselamatanGunakan perlindungan keselamatan Membersihkan tempat yang melibatkan penggunaan Membersihkan tempat yang melibatkan penggunaan

bahan toksik dengan menggunakan prosedur yang betulbahan toksik dengan menggunakan prosedur yang betul