bab 1 konsep asas hubungan etnik ctu553
TRANSCRIPT
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PENGENALAN
1.1
KANDUNGAN BAB 1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
Hasil Pembelajaran• Mendefinisikan dan
membincangkan konsep asas hubungan etnik
• Membezakan konsep perpaduan dan integrasi kaum
• Mengenalpasti tahap hubungan etnik
• Menjelaskan komposisi etnik di Malaysia
• Menjelaskan Islam meraikan kepelbagaian etnik
2
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
RAS & ETNIK
3
INDIVIDU
ETNIK
ETNISITI ETNOSENTRISME
DISKRIMINASIRASISME
STREOTAIP
PREJUDIS
RAS
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
RAS & ETNIK
ETNOSENTRISMEKepercayaan atau rasa bangga di kalangan anggota sesebuah etnik bahawa budaya dan etnik mereka jauh lebih baik dan hebat daripada kelompok lain.
ETNISITIRasa kekitaan sesuatu kumpulan etnik tertentu kerana anggotanya merasa disatukan dengan satu
sejarah, nilai, sikap dan tingkahlaku yang sama
ETNIK Kelompok manusia yang ditentukan melalui perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian,
bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya
4
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
RAS & ETNIK
2 Tahap RasIndividu :
Kepercayaan & sikap individuInstitusi : Melibatkan dasar &
pelaksanaan yg bersifat diskriminasi
RASISMEPandangan, pemikiran atau kepercayaan negatif oleh sesuatu kelompok sosial
terhadap sesuatu kelompok lainberdasarkan ciri-ciri fizikal atau ras semata-mata.
RASKelompok manusia yang ditentukan melalui ciri-ciri fizikal
5
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PERASAAN & PEMIKIRAN
6
PREJUDIS
• Pandangan negatif mengenai ahli atau kelompok etnik lain
• Lazimnya tidak berasaskan maklumat yang tepat dan biasanya tidak diluahkan secara terbuka
• Tidak berasaskan fakta yang jelas, tepat, dan mencukupi
• Prejudis yang kuat sukar diubah walaupun dengan fakta yang kukuh.
• Apabila prejudis disuarakan, prejudis menjadi stereotaip
STEREOTAIP
• Kenyataan umum yang negatif terhadap sesuatu kumpulan etnik
• Gambaran berlebih-lebihan tentang perlakuan baik atau buruk sesuatu kumpulan etnik
• Kesan:• pandang rendah ->
bataskan interaksi -> semangat perkauman
DISKRIMINASI
• Perbuatan membandingbezakan seseorang individu atau sesuatu kelompok etnik lain berasaskan ciri-ciri etnik semata-mata
• Manifestasi prasangka yg wujud dlm kalangan kumpulan etnik dan mudah berlaku apabila wujud prejudis & stereotaip dlm sesebuah masyarakat
• Manifestasi:• Mengelakkan diri
daripada etnik yang diprasangka
• Pembersihan etnik (ethnic cleansing)
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
MASYARAKAT & BANGSA
BANGSA
• Jenis manusia daripada satu asal keturunan
• Kumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan
MASYARAKAT
• Kumpulan manusia yang hidup bersama di sesuatu tempat dengan aturan dan cara tertentu (Kamus Dewan)
• Kebudayaan tidak wujud tanpa adanya masyarakat
• Proses mewariskan budaya: generasi yang menurunkan budaya, dan generasi yang menerima budaya.
MASYARAKAT MALAYSIA ≠ BANGSA MALAYSIA
• Masyarakat Malaysia• Kelompok manusia
yang hidup di Malaysia (konsep payung)
• Bangsa Malaysia• Bangsa idaman
berteraskan hubungan kaum yang harmonis (seperti dalam Wawasan 2020)
7
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
CIRI-CIRI MASYARAKAT
Berkelompok
Berkebudayaan
Mengalami perubahan
Berinteraksi
Kepimpinan
Stratifikasi sosial8
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
3 STRATIFIKASI SOSIAL
Kelas
• Kedudukan seseorang dalam masyarakat berdasarkan pemilikan harta atau kekayaan
Status
• Jangkaan peranan yang dimainkan oleh individu dalam masyarakat seperti penerimaan gelaran Dato’, Haji dan Lebai.
Kasta
• Kelas sosial yang keahliannya ditentukan hanya melalui kelahiran dan dalam hidupnya tidak berlaku mobiliti sosial. 9
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KEPERLUAN MENGKAJI MASYARAKAT
• Perlakuan seseorang berkaitan dengan masyarakatnya. • Seseorang itu dicermin dan mencerminkan masyarakatnya.
Manusia hidup bermasyarakat
• Pemahaman yang tepat terhadap masyarakat membolehkan individu itu bertingkahlaku dan menyesuaikan diri mengikut kehendak masyarakat setempat.
Memahami cara hidup bermasyarakat
• Tidak akan mengalami satu kejutan budaya, tetapi lebih bersedia menghadapi perbezaan yang wujud.
Memahami budaya dan masyarakat lain
• Perhubungan merangkumi masyarakat dunia keseluruhannya.• Dapat mengatasi isu-isu global seperti pencemaran, teknologi, perlumbaan senjata
dan sebagainya.
Memupuk kerjasama di antara masyarakat
10
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KONSEP BUDAYA
BudhiKecergasan akal fikiran
DayaKekuatan
kuasa, tenaga dan pengaruh
Takrifan BudayaCara hidup orang ramai
termasuk pemikiran, nilai kepercayaan, pandangan dan tabiat berfikir serta cara perlakuan manusia
yang menggerakkan jiwa.
11
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
JENIS BUDAYA
Budaya kebendaan
• Peralatan dan kelengkapan hidup seperti rumah, kereta, perahu, senjata dan sebagainya.
Budaya bukan
kebendaan
• Kepercayaan, adat istiadat dan undang-undang contohnya adat istiadat yang berbeza-beza dalam perkahwinan.
12
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PEMBENTUKAN BUDAYA MELAYU
AGAMA
• Faktor agama paling penting kerana agamalah dasar tanggapan terhadap alam sekitar dari segi sosial dan fizikal.
BAHASA
• Bahasa juga penting sebagai alat komunikasi.
ADAT RESAM
• Adat resam juga mustahak sebagai petunjuk jalan bagi seseorang dalam mengendalikan hidup bermasyarakat dan berbudaya.
13
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PERANAN UTAMA PEMBENTUKAN BUDAYA
Membina imej negara ke arah mewujudkan keperibadian dan identiti.
Memupuk kesedaran kebangsaan dan kenegaraan berasaskan ciri-ciri kerohanian, kemanusiaan, spiritual dan mental.
14
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
CIRI-CIRI BUDAYA
• Budaya tidak lahir secara langsung tetapi perlu dipelajari dan melibatkan banyak unsur seperti asimilasi dan adaptasi.
Dipelajari
• Setiap perlakuan/ budaya itu diamal dan didokong oleh sekumpulan manusia.
• Tanpa perkongsian, ia hanya menjadi perlakuan individu dan bukannya perlakuan masyarakat.
Dikongsi
• Kebudayaan itu wujud dalam semua kelompok manusia.• Namun ia berbeza antara masyarakat kerana pengaruh alam,
pengaruh luar dan tahap penyesuaian anggota. Sejagat
• Budaya itu diwarisi dari satu generasi ke satu generasi berikutnya.• Budaya yang diamalkan hari ini adalah lanjutan daripada budaya
terdahulu. Diwarisi 15
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
CIRI-CIRI BUDAYA
• Tidak ada budaya yang wujud dari dahulu hingga sekarang tidak mengalami perubahan.
• Perubahan ini dikaji daripada perubahan bentuk, ciri dan proses yang berlaku.
Berubah
• Budaya boleh ditunjukkan dalam bentuk perlambangan seperti logo, bendera, ukiran dll.Perlambangan
• Pandangan semesta ialah bagaimana manusia memberikan tafsiran terhadap keadaan alam sekeliling ke dalam kehidupan seharian.
• Ia timbul kerana manusia mempunyai pertalian yang rapat dengan alam sekitar.
Pandangan Semesta
16
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
FAKTOR MEMPENGARUHI PEMBELAJARAN
PEMBELAJARAN
Agen-agen sosialisasi
Nilai keutamaan
Umur seseorang
Tahap pendidikan
17
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
FAKTOR PERUBAHAN BUDAYA
Pertambahan anggota
masyarakat
Pertambahan keperluan dan
keinginan
Penemuan dan penciptaan teknologi
Pertembungan budaya
Konflik yang berlaku
Perubahan alam sekitar
18
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
FUNGSI BUDAYA DALAM KEHIDUPAN
Memenuhi keperluan
hidup
Panduan bertingkahlaku
Mengatur hubungan manusia
Galakan manusia mencipta
Alat penyatuan dan pengenalan
identiti19
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PERPADUAN & INTEGRASI
PERPADUAN• Satu proses yang
menyatupadukan seluruh masyarakat dan negara supaya setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu identiti dan nilai bersama serta perasaan cinta dan banggakan tanah air
INTEGRASI• Satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional di kalangan kumpulan yang terpisah dari segi kebudayaan, sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik
20
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
INTEGRASI NASIONAL
Integrasi nasional• Proses menyatupadukan berbagai-bagai kumpulan yang
mempunyai perbezaan kebudayaan dan sosial ke dalam satu sistem wilayah bagi mewujudkan identiti nasional.
Integrasi nasional di Malaysia bermatlamatkan:• Mengurangkan perbezaan psikologi di antara penduduk dalam
wilayah yang berkenaan.• Mengatasi masalah perbezaan geografi dengan merapatkan
perhubungan dan interaksi supaya wujud persefahaman antara penduduk dan suku kaum yang ada.
• Mewujudkan identiti bersama iaitu simbol kesetiaan dan komitmen terhadap konsep Nasionalisme Malaysia
21
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
INTE
GRA
SI N
ASIO
NAL
INTEGRASI WILAYAH
Mengurangkan jurang ekonomi dan sosial antara wilayah maju dan mundur
INTEGRASI SOSIAL
Usaha menyatupadukan rakyat melalui program sosial-sukan,perumahan
INTEGRASI EKONOMI
Usaha mengurangkan jurang perbezaan ekonomi antara kumpulan etnik
INTEGRASI PENDIDIKAN
Mewujudkan satu sistem pendidikan yang bercorak kebangsaan dan
sempurna
INTEGRASI KEBUDAYAAN
Usaha membentuk satu kebudayaan kebangsaan
INTEGRASI POLITIK
Usaha menyatukan rakyat melalui kerjasama dan pembahagian kuasa
politik
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
TAHAP HUBUNGAN ETNIK
• Percampuran membentuk kelompok baru. Kahwin campurAmalgamasi
• Minoriti terima budaya dominanAsimilasi
• Minoriti menerima budaya majoriti, tanpa ubah budaya asalAkulturasi
• Sedar perbezaan budaya. Hidup dengan harmoniAkomodasi
• Pemisahan antara etnik. Dasar apateidSegregasi23
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
SEGREGASI
Hubungan yang bersifat pemisahan di antara etnik-etnik dalam sesebuah negara
Berlaku atas dasar agama, ras, kebudayaan, dan ciri etnik lain
Pemisahan berlaku dalam beberapa keadaan seperti tempat tinggal, sistem persekolahan, pengangkutan dan kemudahan awam
Ia didasari oleh undang-undang ataupun tidak seperti Dasar Apartheid di Afrika Selatan. 24
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
AKOMODASI
Satu proses di mana etnik menyedari norma dan nilai mereka antara satu sama lain, namun mereka tetap mempertahankan budaya hidup masing-masing
Satu keadaan atau proses apabila kelompok-kelompok yg berkonflik bersetuju untuk menghentikan / mengelakkan konflik dengan mengadakan interaksi secara aman damai
Proses penyesuaian ini berlaku di Malaysia kerana setiap kumpulan etnik bebas mengamalkan budaya mereka dlm keadaan harmoni (kepelbagai bahasa, pengamalan agama & kepercayaan secara bebas bagi kelompok etnik)
Diwakili formula A+B+C = A+B+C
25
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
AKULTURASI
Satu proses penerimaan unsur kebudayaan di kalangan individu atau kelompok dari sesuatu kebudayaan lain yang berlainan.
Berbeza dengan proses asimilasi, proses akulturasi tidak menyebabkan kehilangan identiti asal masyarakat yang menerima.
Akulturasi lebih mudah dicapai melibatkan benda bersifat kebendaan dan yang mendatangkan manfaat.
A+B+C = Abc+Bac+Cab
Contoh: Tali leher, angpau, makanan, dan hiburan 26
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
Ia berkaitan dengan penyerapan sehala individu ke dalam etnik yang lain.
Ia diwakili oleh formula : A+B+C=A
Satu proses yg berlaku apabila mana-mana kelompok berfikir, berperasaan secara berlainan, menjadi satu dlm kesatuan sosial serta budaya yg sama. Asimilasi mutlak atau sempurna menyebabkan
berlakunya penghapusan penuh perbezaan dari segi kebudayaan & identiti
Faktor menyebabkan berlakunya Asimilasi:Etnik yang berbeza budaya. Individu di dalam atau di antara
etnik sering berinteraksi.Interaksi berlaku dalam tempoh
yang lama.
AsimilasiProses percantuman dan penyatuan di antara etnik yang berlainan budaya sehingga membentuk satu kelompok dengan kebudayaan dan identiti yang sama.
27
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KEJAYAAN & KEGAGALAN ASIMILASI
Kejayaan Asimilasi:• Kesanggupan etnik minoriti
menghilangkan identiti mereka dan menerima identiti etnik lain.
• Kesanggupan etnik majoriti menerima etnik lain.
• Kelompok minoriti adalah kecil.• Terdapat banyak persamaan budaya
antara etnik.
Kegagalan Asimilasi• Kurang pengetahuan kebudayaan
sehingga menimbulkan perasaan takut terhadap budaya lain.
• Timbul perasaan bahawa budaya sesuatu etnik lebih tinggi dari etnik lain.
• Wujud perbezaan kepentingan antara etnik yang terlibat.
• Penguasaan dalam sesuatu bidang khususnya oleh etnik minoriti.
28
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
AMALGAMASI
Ia menjangka semua kebudayaan boleh dicair dan dijadikan satu keseluruhan bersama.
Ia merupakan satu proses yang terjadi apabila budaya atau ras bercampur untuk membentuk jenis-jenis budaya dan ras yang baru.
Syarat: Kumpulan dominan membenarkan proses ini berlaku dan kumpulan minoriti sudi atau dipaksa berbuat demikian. Majoriti sanggup melepaskan hak istimewa mereka (jarang berlaku).
Biasanya terjadi melalui perkahwinan campur antara etnik.
Diwakili oleh formula : A+B+C=D 29
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PLURALITI BUDAYA
Diwakili oleh formula:
A + B + C = (A + B + C) (A, B dan C) merujuk kepada budaya.
Kelebihan Pluraliti Budaya:Boleh menjadi satu ‘penghubung penstabil’
antara cara hidup lama dengan cara hidup baru.
Dapat mengelakkan sedikit sebanyak disorganisasi sosial dan peribadi yang mungkin timbul akibat
kejutan budaya.
Pluraliti BudayaMenerapkan pencapaian keseragaman dalam hal-hal yang penting kepada negara seluruhnya tetapi
dalam masa yang sama setiap kaum dibenarkan mengekalkan ciri-ciri kebudayaannya tersendiri.
30
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
MASYARAKAT PLURALITI BARU
Masyarakat Pluraliti Baru Boleh Dikenali Melalui:
Kepelbagaian budaya yang terdapat dalam kelompok
besar manusia.
Lebih banyak keutamaan bangsa dalam politik.
Kewujudan unit politik yang dibentuk oleh budaya-
budaya masyarakat.
Masyarakat PluralitiGabungan dua atau lebih masyarakat yang hidup bersama dalam satu unit politik atau
dalam satu kerajaan.
Ia wujud hasil dari pluraliti budaya dalam sesebuah negara
31
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
CIRI-CIRI MASYARAKAT PLURALITI BARU
• Pemerintah dan yang diperintah ada yang berlainan bangsa• Hidup dalam komuniti yang berasingan. Pemerintahan
• Nilai budaya dan politik yang dikongsi oleh komuniti yang berbeza melalui persetujuan kebangsaan.Budaya & Politik
• Kecenderungan untuk meramal konflik ekonomi dalam konteks bangsa.Ekonomi
• Bangsa-bangsa yang berbeza tetapi mempunyai keinginan yang sama seperti keamanan dan kesejahteraan.
Matlamat & Keinginan
• Sedikit campur tangan pihak luar kadang-kala diperlukan bagi meleraikan konflik yang mungkin wujud di antara masyarakat pluraliti baru ini.
Konflik32
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KOMPOSISI MASYARAKAT MALAYSIA
KAUM DESKRIPSI
Melayu Ciri-Ciri •Takrifan Melayu dalam Perkara 160,Perlembagaan Persekutuan: • Seorang yang menganuti agama Islam• Lazim bercakap Bahasa Melayu• Menurut adat istiadat Melayu
•Kaum majoriti mewakili 55% penduduk Malaysia
Agama •Mengamalkan agama Islam •Institusi agama : masjid dan surau, jabatan agama Islam dan Mahkamah Syariah
Budaya •Menyambut perayaan Hari Raya Aidilfitri dan Aidiladha serta perayaan kebesaran Islam yang lain.
Cina Ciri-Ciri •Berhijrah ke Tanah Melayu bermula abad ke-15 hingga pertengahan abad ke-20•Dikelaskan berdasarkan penggunaan dialek bahasa tertentu; Hokkien, Hakka, Kantonis dan lain-lain•Mewakili 25% penduduk Malaysia
Agama •Lazim menganut agama Buddha dan Kristian•Institusi agama: Tokong dan wat, persatuan-persatuan agama Buddha
Budaya •Menyambut perayaan Wesak, Tahun Baru Cina, Chap Goh Mei, Hari Krismas dan Opera Cina
33
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KOMPOSISI MASYARAKAT MALAYSIA
KAUM DESKRIPSI
India Ciri-Ciri •Berhijrah sewaktu penjajahan British dari Selatan India•Dikelaskan berdasarkan kepada etnik tertentu; Tamil,Telegu,Malayalee dan lain-lain•Mewakili 7% penduduk Malaysia
Agama •Lazim menganut Agama, Hindu, Sikh , Kristian dan Islam•Institusi agama bagi agama Hindu ialah kuil serta Hindu Sangam dan bagi agama Sikh iaitu Gurdawa serta Majlis Gurdawa Malaysia
Budaya •Mengamalkan perayaan Deepavali, Thaipusam, Ponggal bagi yang beragama Hindu serta Vaisakhi bagi yang beragama Sikh
Etnik Sabah dan Sarawak
Ciri-Ciri •Terdiri dari beberapa etnik kecil seperti:• Sarawak:Iban,Bidayuh,Orang Ulu;• Sabah:Kadazandusun,Bajau,Murut
•Mewakili 12% penduduk Malaysia
Agama •Lazim menganut agama Islam dan Kristian serta kepercayaan animisme
Budaya •Meraikan perayaan dan kebudayaan mengikut etnik seperti Hari Gawai dan Pesta Menuai atau Tadau Kaamatan dan juga perayaan-perayaan keagamaan seperti Hari Raya Aildilfitri dan Hari Krismas
34
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
MASYARAKAT MAJMUK DARI PERSPEKTIF ISLAM
Model masyarakat Islam Madinah• Masyarakat Madinah yang terdiri
dari pelbagai suku kaum• Hidup dengan aman dan damai
tanpa perbalahan kaum• Semangat Asabiyah telah
digantikan dengan semangat ummah mengikut akidah Islam.
• Hubungan persaudaraan mengatasi masalah perbezaan dari segi sosial dan ekonomi. Kedua-dua golongan bergaul dan bekerjasama untuk kebaikan agama Islam dan negara.
• Bani Awf• Bani al-Harith• Bani Sa’idah• Bani Jusyam• Bani al-Najjar• Bani Amru• Bani Nabit• Bani Aws
ARAB
• Bani Tha’labah• Bani Jafnah• Bani Syutaybah• Bani Qaynuqa’• Bani Quraizah
YAHUDI35
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
MASYARAKAT MAJMUK DARI PERSPEKTIF ISLAMSurah al-Hujurat:13
Surah al-Rum: 22
36
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
KONSEP UMAT
• Pegangan majoriti yang salah• Surah al-Zukhruf :23Ummah
• Qudwah yang berpengaruh• Surah al-Nahl :120Ummah
• Golongan yang benar• Surah Ali Imran :114Ummah
• Generasi terbaik• Surah Ali Imran :110Khayr Ummah
• Generasi adil• Surah Al-Baqarah :143Ummatan Wasata
• Dalam aspek hubungan etnik; komuniti yang membentuk masyarakat yang penting dalam penyusunan masyarakat. Kesimpulan
37
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
ASAS MASYARAKAT ISLAM
• Mengikat hubungan semesta dengan Allah S.W.T
AKIDAH
• Mengawal perilaku masyarakatSYARIAT
• Objektif dan natijah akidah dan syariatAKHLAK
38
HU
BU
NG
AN
ET
NIK
PENGUKUHAN
• Huraikan:• Akulturasi.• Segregasi.• Amalgamasi.
• Bincangkan TIGA (3) pendekatan konsep akomodasi yang wajar dijadikan panduan bagi menjamin keharmonian hubungan etnik di Malaysia dengan mengemukakan contoh yang relevan.• Bincangkan TIGA (3) aspek kebudayaan kaum Baba-Nyonya yang
diterima daripada orang Melayu.• Bincangkan TIGA (3) ciri yang terdapat dalam sesuatu budaya
sehingga membolehkan ia bertahan lama. 39