2. pendekatan pemahaman teks (tajuk 2) (1)

8/9/2019 2. Pendekatan Pemahaman Teks (Tajuk 2) (1)

http://slidepdf.com/reader/full/2-pendekatan-pemahaman-teks-tajuk-2-1 1/34

HJ.ABDUL RANI BIN HASSAN

Pendekatan Pemahaman TeksKaedah Struktural

Kaedah Mengalami Menghaati



Pendekatan ! KaedahStruktural



Pendahuluan

Strukturalisme ialah "endekatan ang

digunakan untuk menganalisis kara narati#dengan meneliti struktur dalaman teks

Strukturalisme $erasal dari"ada linguistik%erdinad de Saussure ang mengetengahkan

&ara $er'kir tentang dunia melalui "erse"sidan deskri"si $erhu$ung dengan #en(menamet(s dan ritual untuk melihat sistem tanda.



Pandangan terse$ut telahditrans#(rmasikan ke dalam $idangkesusasteraan (leh t(k(h)t(k(hsele"asna

Strukturalisme *aman a+al $er"enda"at$ahasa memainkan "eranan "enting

dalam "en&arian maknaMakna itu "ula $ukanlah sesuatu ang

mudah di&ari memandangkan makna itusendiri suatu k(nse" ang a$strak.

Suatu makna adalah se$agai #ungsi sistem$ahasa, sistem itu "ula mem$entukstruktur sastera dan seterusna

mem"unai hu$ungan dengan sistemkehidu an



Strukturalisme menatakan "engkritik haruslah$erusaha untuk men&ari makna teks $erdasarkanstruktur teks itu sendiri. Menurut "endekatan ini,

dalam sese$uah itu terkandung makna se$enar dan"engkritik $ertanggung-a+a$ men(r(t danmenggeledah struktur teks terse$ut

Te(ri ini melihat "em$entukan kesatuan teks dalam

erti kata teks sastera se$agai -alinan struktur angk(m"leks

Segala unsur ang mem$entuk kara itu "erludiselidiki dan dianalisis dan dengan $er$uat

demikian makna keseluruhan teks akan da"atdi-elmakan. Te(ri ini menekankan elemen angmen-adi "enga+al sese$uah teks. Penga+alsese$uah teks itu ialah segala unsur ang men-alinteks ang terdiri dari"ada keseluruhan, trans#(rmasi,

regulasi diri, sinkr(nik dan desentralisasi



Keseluruhan

Bagi strukturalisme meru"akan "rinsi" angmelihat teks se$agai satu keseluruhan dan

gam$aran satu sistem. leh itu, sistem inimem$entuk kara itu mesti dika-i kesemuanatan"a menga$aikan dan meninggalkan mana)mana $ahagian "un. Keseluruhan ini meru"akan

ga$ungan unsur se"erti "l(t,+atak,gaa $ahasadan lain)lain, termasuk -uga unsur luar $iasase"erti meta#(ra,"ers(n('kasi,simile dan lain)lain. Keseluruhan diangga" le$ih "entingdari"ada $ahagian)$ahagian kerana da"atmem$erikan makna ang le$ih -elas ke"adakara. /alau $agaimana"un, $ahagian)

$ahagian ang meru"akan unsur kara ang$erinte rasi $a i menentukan keseluruhan



Trans#(rmasiBererti sastera tidak $ersi#at statik, iaitu teks

sastera mem"unai hukuman tersendiri untuk

terus $erkem$ang $agi menghasilkan teksang in(0ati#. Perkem$anganna ditentukan(leh struktur dalaman sese$uah kara sasteradan "erkem$angan itu sendiri menun-ukkankara itu mengalami "r(ses trans#(rmasi.1agasan trans#(rmasi turut meli$atkan"em$a&a kerana "em$a&a turut $er"eranan

dalam menentukan nilai teks. Tegasna,"enilaian "em$a&a $(leh mem$a+a"eru$ahan ke"ada kara dan seterusna$erlaku "eru$ahan ke"ada kara.Justeru,

tans#(rmasi ialah "r(ses ang $erterusan,



Regulasi

Ialah "egangan $aha+a setia" teks

mem"unai identi'kasi, maka analisishendaklah dalam lingkungan strukturaliti tekstan"a $ersandar "ada unsur luaran. Teksdiangga" se$agai hasil suatu struktur ang

men-adi "elengka" ke"ada struktur itu sendiri.



Sinkr(nik

Melihat -alinan ang mem$entuk teks dan

mengaitkanna dengan hu$ungan ang ada"ada suatu masa tertentu. leh se$a$ sistem itutidak di$entuk melalui "r(ses se-arah, maka"enelitian ang dilakukan hendaklah tertum"u

"ada $ahasa dan "eraturan ang mem$entukteks terse$ut. Analisis ini le$ih tertum"u "ada"ermasalahan $agaimana "erkataan dalam teks$erhu$ungan antara satu sama lain dan

$agaimana teks da"at di#ahami melalui aturankesusasteraan



Desentralisasi

Men-elaskan strukturalisme men(lak unsur

se-arah dan "engarang. Hal ini keranastrukturalisme menekankan unsur dalamanteks, maka dengan sendirina #akt(r"engarang dan se-arah tidak $er"eranan

dalam menganalisis kara



PengenalanMenganalisis kara semata)mata

$er"andukan ke"ada a"a ang dihasilkan

Menghuraikan as"ek ekstrinsikna

Melihat mutu "en&a"aian kara, $ukannausaha "enelidikan kara terse$ut



K(nse" PendekatanStrukturalPertama, Kara sastera se$agai se$uah

dunia ang mem"unai rangka dan$entukna tersendiri i$arat se$uahrumah.

Melihat k(m"(nen tema, "l(t,"er+atakan, $ahasa, latar dan sudut"andanganMem$eri "erhatian ang utama

terhada" as"ek)as"ek dan unsur)unsurmem$ina sese$uah kara iaitu as"ekteknik karaMenurut 2.T./in&hester, 3456, kekuatan

kara terletak "ada teknik dan

kemahiran "engarang $er&erita atau$erkar a



Sam$ungan7Kedua, menekankan as"ek ke$erhasilan

sese$uah kara dari segi isi dan $entukse$agai "anduan.As"ek k(m"leksiti, ke"aduan dan

ke"adatan kara, men-adi ukuran utamaang ditelitiUnsur dalaman atau intrinsik dalam

"em$inaan sese$uah 'ksen, misalnada"at dilihat dalam k(n8ik "er+atakan&(nt(hna RSJ kara Shahn(n Ahmadk(n8ik dalam +atak Lahuma dan Jeha



Sam$ungan7Ketiga, melihat sese$uah kara sastera

$erdasarkan k(m"(nen ang mem$ina"engkaraan, ia dihara"kan da"at menelitikara dengan &uku" ($-ekti# dan adil

Penilaian kara $ukan $erdasarkan "asarandan $ilangan audien

Melihat kara sastera se&ara dalam danmenga$aikan #akt(r luaran



Sam$ungan7.Keem"at, #akt(r keadilan dan keikhlasan

sese(rang "engkritikAs"ek "engarang dan latar $elakang

ditinggalkan

Pendekatan kritikan se&ara ($-ekti# dante"atMenilai sastera dari sudut kara dan as"ek

literasina, $ukan as"ek)as"ek di luar

kara.



Sam$ungan7Kelima, kritikan ini &u$a melihat "er"aduan

dan "ersesuaian di antara isi dengan $entukIsi dikaitkan dengan "ers(alan, "emikiran,

#alsa#ah, &erita, "usat "en&eritaan, $ahan dan

se$againaRangka luaran ialah tema, "l(t, $ahasa danse$againa

B(leh mem$in&angkan kara se&ara "e&ah)"e&ah

Kritikan meneluruh, se+a-arna menentuhsemua as"ek k(m"(nen kara dalam sese$uahgenre



$-ekti# atau Tu-uanPertama, ingin melahirkan kara ang

da"at men-adi kemegahan sesuatu $angsaKedua, $ertu-uan menga-ar "ara "enulis

atau $ersi#at legislati# $agi mem$erikan

mereka "anduan $agaimana menghasilkankara ang le$ih $aikKetiga, as"resiasi dan daa ke#ahaman

"ara audien -uga da"at ditingkatkan



T(k(h)t(k(h ter$a$it/il$ur S&(tt, 3459, T(k(h "engkritik se"erti

Samuel Tal(r 2(leridge, :dger Allan P(e, danHenr James telah mem$erikan dasar utamadan mem$ina "endekatan struktural

T.S.:lli(t ang mem$erikan kema-uan dan

mem"erkem$angkan "endekatan ini su"aa ia$enar)$enar $er#ungsi dan "ratikal dalammengka-i dan meneliti sastera

rang ang "aling $er-asa dalam $idangkritikan struktural ialah I.A. Ri&hards, se(rang

sar-ana, intelektual, dan kritika+an ang amat$er"engaruh. Ramai "ara "engkritik telahmem$a&a dan meneliti ilmu)ilmu kritikan dari$ukuna ;Prin&i"les (# Literar 2riti&ism< angditulis "ada 349=.



Tema dan Pers(alan Tema ialah "(k(k "ers(alan atau makna

"enting dan kun&i "eristi+a dalamsese$uah kara hendaklah di-adikanlunas "em$i&araan

Mengandungi "ers(laan)"ers(alan angdi&eritakan dalam kara, "emikiran,#alsa#ah dan "remisPremis ialah idea utama dan "enting

dan tema di$ahagi dua iaitu tema"enting atau tema "(k(k dan temasam"ingan. Tema selaluna tersem$uni dalam

&erita dan men-adi tanggung-a+a$

"engkritik men&ari tema kara terse$ut



Pl(t Pl(t ialah -alan &erita, rentetan "eristi+a dan gerakan

ke-adian ang $erterusan Pl(t mem"unai strukturna iaitu "r(tasis $ahagian

eks"(sisi, a"itasis $ahagian krisis dan klimaks, dankatastasis $ahagian "eleraian dan "enelesaian

Pl(t -uga da"at ditaha"kan ke"ada taha" eks"(sisi,

"enim$ulan "eristi+a, kemerun&ingan "eristi+a,kemun&ak atau klimaks dan "enelesaian

Ditentukan -enisna sama ada "l(t mudah, k(m"leksatau k(m"(un se$a$ "l(t mudah ikut kr(nl(gi k(m"leks -u>ta"(sisi iaitu "enele+engan dari"ada urutan masadan k(m"(un ada $e$era"a "l(t, "l(t $esar, "l(t ke&il

ds$. Jenis "l(t ditentukan "ula "ada unsur atau"un teknik

sas"ens, ir(ni, dilema, lintasan kem$ali, s(rit hada"an,k(n8ik, ketegangan dan se$againa



/atak dan Per+atakan Menghuraikan maksud +atak, da"at di-elaskan $aha+a dalam

'ksen ada manusia ?atau manusia ang di+akili (leh $inatang@ang memainkan "eranan. Manusia)manusia ini di&i"ta (leh"engarang untuk di$eri #ungsi mendukung idea "(k(k,mengem$ang idea itu hingga $er-aa men&a"ai matlamat"engarang. Manusia)manusia ini di"anggil +atak.

Per+atakan dalam 'ksen amatlah "enting kerana as"ek inilahmen-adi nadi "ada keseluruhan kara itu. Disam"ing amat "enting,"er+atakan -uga amat k(m"leks.

Hashim A+ang dalam mende'nisikan +atak dan "er+atakanmenatakan, +atak ialah "elaku atau aksi dalam sese$uah &erita./atak $(leh terdiri dari"ada manusia atau $inatang. Per+atakan"ula ialah "enggam$aran atau "endedahan +atak dalam karasastera.

leh itu, +atak ialah gam$aran tentang "elaku angmemegang "eranan dalam n(0el, sama ada +atak itu manusia

atau $inatang. 1am$aran +atak ialah mengenai $entuk tu$uhna,$esar ke&ilna, tinggi rendahna, hitam "utihna, gemuk ataukurus dan sesuatu si#at "eri$adina. Kalau +atak itu manusia si#attentang manusia itu di-elaskan se&ara ter"erin&i. 1am$arantentang +atak itu men-elaskan kesesuaian "erananna dalamkeseluruhan n(0el.

Maksud "er+atakan "ula ialah mengenai sika", ke$(lehan,

"endidikan, ta$iat, kelakuan., dan sesuatu ang $erhu$ung dengantingkah laku +atak. Dalam makna lain, gam$aran +atak ialah



Latar Latar dalam analisa kesusasteraan $ermaksud latar

$elakang se"erti tem"at dan masa, di mana aksi)aksiatau "eristi+a)"eristi+a itu $erlaku. Bukan latar$elakang ang lahir sa-a, se"erti latar $elakangkam"ung dan se$againa ang "erlu dimasukkan, teta"i -uga unsur)unsur $atin, se"erti keadaan -i+a "enduduk)

"enduduk kam"ung. Se$enarna latar atau ;setting< ialah latar $elakang$agi sese$uah &ereka. Latar $(leh dilihat dari duasegi,"ertama latar '*ikal atau"un latar "ersekitaran,iaitu gam$aran tem"at dan masa sesuatu itu $erlaku.Maksudna, sesuatu &erita itu $erlaku "ada satu)satutem"at tertentu dan dalam masa ang tertentu"ula.Kedua, latar masarakat, iaitu gam$aran tentangkeadaan masarakat di tem"at sesuatu itu $erlaku. Initermasuklah gam$aran tentang keadaan ke$udaaandan manusia di situ.



1aa Bahasa

1aa "ada umumna $ermaksud &ara,ragam dan se$againa.Manakala gaa $ahasa, $ermaksud &ara atau ragam $ahasa itudi"akai, khususna dalam tulisan atau karangan.

Kesusasteraan ialah kesenian ang menggunakan $ahasase$agai alatna se"erti seni lukis menggunakan &at dan $erusnase$agai alatna. Per$e*aan $ahasa se$agai alat seni dengan$ahasa se$agai alat k(munikasi lainna ialah $ahasa alat seni itumengandungi nilai estetik,iaitu nilai ang mengharukan danmem$angkitkan "erasaan.Jadi tidak sa-a ang menam"aikan ideadan maklumat teta"i "enam"aian idea dan maklumat itumenim$ulkan rasa keharuan, disam"ing merangsang daa 'kir danakal.

Bahasa sese(rang "engarang $er-aa sekirana gaa$ahasana hidu". Ini sama -uga dengan menatakan $aha+a$ahasa kara itu lan&ar di$a&a,menarik dan mem$eri kesan.Se$alikna ialah gaa ang kaku ang kurang senang diikuti, le$ihdekat dengan $ahasa ren&ana dan tidak da"at men(l(ngmelahirkan suasana ang di$aangkan.

Sesungguhna gaa $ahasa dalam sastera meru"akan satuas"ek ang amat menarik. Ia -uga "enting untuk menentukantingkatan mutu seni sese$uah kara. Banak &ara mengeks"l(it$ahasa untuk men-adikanna $ahasa sastera. Segalana$ersandarkan daa kreati# dan keta-aman sensiti0itikata,"erulangan kata, "em$inaan aat,rentak se$uah aat, katakiasan dan segala liku)liku lain dalam "enggunaan $ahasa amatlahentin .



Sudut PandanganNovel ‘Konserto Terakhir’ menggunakan ‘ Sudut

Pandangan Orang Ketiga Serba Tahu” 2iri)2iri i. Menamakan watak-watak dalam karyanya. Cn. Hilmi, Hayati, Datin Salmah……

ii. Menceritakan sifat zikalluaran watak cn. Hilmi dinyatakan pemuda kampung , berhijrah kekota, anak Datuk Johari dsb.nya.

iii. Menceritakan sifat dalaman watak cn. Hilmi mempunyai perasaan terhadap Hayati perasaan benci Datin Salmah terhadap Hilmimenuduh Hilmi menggunakan ubat guna-gunaHimi



KA:DAH M:N1ALAMI M:N1HAATI



D:%INISI"endekatan ang menekankan "engalaman

"ela-ar dan se-auhmana "ela-ar da"atmenghaati "engalaman "enulis melaluiteks ang di$a&a.



2iri)&irii. Keu"aaan mengaitkan "engalaman

dengan isi kara ang dika-iii. Ke$(lehan memahami dahulu isi &eritaatau maksud "uisi se$elum mengka-i

se&ara ter"erin&i as"ek)as"ek struktursese$uah karaiii. Keu"aaan mem$erikan "enda"at danmenilai as"ek)as"ek struktur ang tertentu

dalam sese$uah kara sastera.



Pelaksanaana.1uru suruh murid $a&a dulu kara sastera

$.Adegan!aksi!as"ek "aling $erkesan di"ilih guru untukdiakti#kan dalam akti0iti.&.Melalui kaedah ini, kara "uisi atau sa-ak dinikmatidengan &ara mendeklamasina.Per+atakan +atak

di#ahami lalu dilak(nkan melalui akti0iti lak(nan,drama atau im"r(0isasi.Kara sastera se"erti "antun"ula $(leh digunakan dalam akti0iti $er$alas "antunatau kara gurindam dinanikan mengikut irama)irama tertentu se"erti -(get, *a"in, dangdut dan ang

$ersesuaiand.Murid menatakan "engalamanna dan "engalamandalam kara sastera.



Kaedah Mengalami dan Menghaati

Kaedah ini $erdasarkan "enda"at 1((dman ?3459@ang menges(rkan su"aa sesuatu "engalamandika-i mengikut a"a ang ditangga"i (leh "em$a&asendiri

Menurut $eliau, tia")tia" indi0idu mem"unai"engalaman ang tersendiri, iaitu hasil dari"adahim"unan "engalaman ang dilaluina dan nilai)nilai "engalaman itu sendiri

leh itu, "engka-ian kesusasteraan haruslah

menekankan a"a ang dialami (leh "em$a&a daanse-auh mana "ula sese(rang "em$a&a itu da"atmenghaati rakaman "enulis melalui $ahasa angdisam"aikan



Kaedah mengalami dan menghaati menekankan "enikmatan

Hal ini $ermaksud sesuaatu as"ek kesusasteraan angdi"ela-ari itu da"at dirasakan dan dihaati se"enuhna

Penghaatan itu didasarkan ke"ada him"unan "engalaman"ela-ar itu sendiri dan ini digunakan untuk menda"atkansesuatu "engalaman $aharu.

Dalam "enga-aran dan "em$ela-aran, "ara "ela-ar didedahkanke"ada $e$era"a "ers(alan dalam sesuatu as"ekkesusasteraan ang dika-i

Langkah ini disusuli "ula dengan akti0iti menginter"retasi"ers(alan)"ers(alan itu sehingga ia $enar)$enar da"atdirasakan

Penga-aran tidaak mementingkan sesuatu ($-ekti# tertentuteta"i le$ih menum"ukan ke"ada analisis "engalaman

S(alan)s(alan ang dikemukakan harus $ersi#at men&ungkil"engalaman "ara "ela-ar

1uru harus sentiasa menarik "erhatian daan minat "ara "ela-arke arah &erita anng di"ela-ari



Alat)alat $antu menga-ar adalah "enting, terutama dalam usahamenu$urkan imaginasi "ara "ela-ar

Mereka dilatih $er'kir se&ara kritis dan (leh itu, "andangan"enda"at, "ertim$angan ang +a-ar, "enilaian, kritikan dan

se$againa "erlu di$eri "erhatian (leh guru ketika mengadakan"er$in&angan tentang &erita atau genre ang di"ela-ari itu

Dalam hal mem$ina em"ati dalam kalangan "ara "ela-ar,mereka digalakkan mem$uat simulasi sendiri denganmenggunakan e"is(d)e"is(d ang sesuai ang da"atmem$erikan ke#ahaman ang mendalam terhada" sesuatukara atau genre kesusasteraan ang dika-i

Kaedah ini amat sesuai digunakan untuk ka-ian kesusasteraanang meli$atkan as"ek)as"ek ker(hanian ang mem$a$itkan -i+a daan si#at)si#at intinsik manusia

Pener(kaan terhada" hati nurani manusia, nilai)nilai

kemanusiaan dan kemasarakatan, s(al)s(al m(ral danke$udaaan, "en(n-(lan semanagat dan si#at)si#at ke"er+iraan,"erasaan)"erasaan seni dan halus akan menusuk -ika ia $enar)$enar da"at dialami dan dihaati



leh se$a$ ke$anakan isi, tema, dan "ers(alan ang di$a+akan(leh kara kesuasteraan "ada hari ini tertum"u ke"ada hal)halsedemikian, kaedah mengalami dan menghaati ini akan da"atmem$erikan ke"uasan dan meninggalkan kesan ang mendalam

dalam kalangan "ela-arSe"erti ang telah dinatakan kaedah ini $erangga"an $aha+a

"engalaman amat "enting dalam "enga-aran dan "em$ela-arankesusasteraan

leh se$a$ "engalaman itu ditem"uhi $ukan di"ela-ari setia"

(rang tentulah mem"unai idea dan "andangan hidu" angtersendiri

Jadi dalam "enga-aran, guru tidak di$enarkan menegaskanse&ara mutlak "engalaman khusus dan tertentu saha-a ke"ada"ara "ela-ar

Mereka -uga tidak di$enarkan menegaskan sesuatu $entuk

"emahaman ang sedia +u-ud ke"ada "ara "ela-arPara "ela-ar digalakkan menggunakan "engalaman masing)

masing dalam menghada"i dan menangga"i kara kesusasteraan



HAATI 2:RP:N INI

Lagu Kit Kit Kit7 kara Shahn(n Ahmad

Bagi "andangan saudara! saudari



Penutu"

Semakin "u"us $urung $elatuk<

Tanggung-a+a$ sia"a tiadalah "astiC

Analisis kara dengan $entuk,Kemudian mengalami dan menghaati.

2. pendekatan pemahaman teks (tajuk 2) (1)

Documents