BAB 1BAB 1Pengenalan Kepada Pengenalan Kepada

FizikFizik

Apa itu Fizik?Apa itu Fizik?

Satu cabang sains yang mengkaji Satu cabang sains yang mengkaji tentang tentang fenomena fizik fenomena fizik di dalam alam di dalam alam semesta.semesta.

Contoh: kejadian gerhana matahari, Contoh: kejadian gerhana matahari, kejadian kilat, pembentukan pelangi dll..kejadian kilat, pembentukan pelangi dll..

1.1 Memahami Fizik

Tajuk – Tajuk Yang Terlibat Bagi Tingkatan 4

Pengenalan Kepada FizikPengenalan Kepada Fizik Daya dan gerakanDaya dan gerakan Daya dan TekananDaya dan Tekanan HabaHaba CahayaCahaya

1.2 Kuantiti 1.2 Kuantiti FizikFizik

Kuantiti yang Kuantiti yang boleh diukurboleh diukur..

Terbahagi kepada dua Terbahagi kepada dua iaitu:iaitu: Kuantiti Kuantiti asasasas Kuantiti Kuantiti terbitanterbitan

Kuantiti yang Kuantiti yang tidak boleh tidak boleh diterbitkanditerbitkan dari mana-mana kuantiti asas yang lain.dari mana-mana kuantiti asas yang lain.

Kuantiti Asas

Kuantiti Asas

Simbol Unit S.I. Simbol Bagi Unit S.I.

l

m

t

I

T

meter

kilogram

second

Ampere

Kelvin

m

kg

s

A

K

Panjang

JisimMasa

Arus elektrikSuhu

Kuantiti Terbitan

Kuantiti yang Kuantiti yang diterbitkanditerbitkan dari kombinasi dari kombinasi kuantiti-kuantiti asas secara pendaraban, kuantiti-kuantiti asas secara pendaraban, pembahagian atau kedua-duanya. pembahagian atau kedua-duanya. Kuantiti Terbitan (simbol)

Formula Hubungan dengan unit

Asas

Unit terbitan

Halaju (v)

Momentum (p)Pecutan (a)

Daya (F)

masasesaranhalaju 1ms

lajujisimmomentum 1kgms

masaalajuperubahanhpecu tan 2ms

tanpecujisimdaya 2kgms

m ÷ s

kg x ms-1

ms-1 ÷ s

kg x ms-2

Pengukuran dalam Fizik melibatkan nilai-nilai Pengukuran dalam Fizik melibatkan nilai-nilai yang kadang-kadang sangat besar dan juga yang kadang-kadang sangat besar dan juga sangat kecil.sangat kecil.

Oleh itu, selalunya ia akan ditulis di dalam Oleh itu, selalunya ia akan ditulis di dalam bentuk yang lebih ringkas dan kemas iaitu:bentuk yang lebih ringkas dan kemas iaitu:

Bentuk piawaiBentuk piawai

Bentuk imbuhanBentuk imbuhan

6.37 x 106 m

9.11 x 10-31 kg

3.00 x 10-5 m

7.20 x 10-8 m

5.50 x 10-7 m

Ditulis Ditulis dalam bentuk a x 10dalam bentuk a x 10nn , , di mana 1≤ a < 10di mana 1≤ a < 10

Bentuk Piawai

1.00 x 1012

1.00 x 109

1.00 x 106

1.00 x 103

1.00 x 102

1.00 x 101

1.00 x 10-1

1.00 x 10-2

1.00 x 10-3

1.00 x 10-6

1.00 x 10-9

1.00 x 10-12

T

G

M

k

h

D

d

c

m

µ

n

p

Imbuhan

Digunakan untuk meringkaskan ungkapan Digunakan untuk meringkaskan ungkapan yang terlalu besar atau terlalu kecilyang terlalu besar atau terlalu kecil

1.3 Kuantiti Skalar dan 1.3 Kuantiti Skalar dan Kuantiti VektorKuantiti Vektor

Kuantiti Skalar Kuantiti yang mempunyai Kuantiti yang mempunyai magnitud magnitud

sahaja.sahaja.

Contoh: jarak, jisim, masa dan suhu…..Contoh: jarak, jisim, masa dan suhu…..

Kuantiti Vektor Kuantiti yang mempunyai kedua-dua Kuantiti yang mempunyai kedua-dua

magnitud dan arahmagnitud dan arah..

Contoh: sesaran, halaju, pecutan dan Contoh: sesaran, halaju, pecutan dan daya...daya...

Kuantiti SkalarJarak yang dilalui oleh satu objek = 5 m

Sesaran satu objek = 5m ke kanan satu titik tetap

Kelajuan gerakan satu objek = 7 ms-1

Halaju gerakan satu objek = 7 ms-1 ke kiri

Jisim satu jasad = 50 kg Berat satu jasad = 500 N ke bawah

Dalam semua pengukuran mesti ada ralat.Dalam semua pengukuran mesti ada ralat.

Apa itu ‘Ralat’?Apa itu ‘Ralat’? Beza antara Beza antara nilai sebenarnilai sebenar bagi satu kuantiti Fizik bagi satu kuantiti Fizik

dan dan nilai yang didapati nilai yang didapati dalam pengukuran.dalam pengukuran. Nilainya adalah satu anggaran kerana nilai yang Nilainya adalah satu anggaran kerana nilai yang

sebenar tidak mungkin diketahui.sebenar tidak mungkin diketahui. Terbahagi kepada 2 iaitu:Terbahagi kepada 2 iaitu:

Ralat rawakRalat rawak Ralat sistematikRalat sistematik

1.4 Pengukuran1.4 Pengukuran

Anggaran Ralat Bagi sesuatu alat, bahagian terkecil skala / Bagi sesuatu alat, bahagian terkecil skala /

setengahnya dapat dianggar sebagai ralat setengahnya dapat dianggar sebagai ralat maksimun yang mungkin.maksimun yang mungkin.

Contohnya:Contohnya: Pembaris meter Pembaris meter ralat maksimun yang mungkin ralat maksimun yang mungkin

= 0.1 cm (bahagian terkecil skala = 0.1 cm)= 0.1 cm (bahagian terkecil skala = 0.1 cm) Angkup vernier Angkup vernier ralat maksimun yang mungkin ralat maksimun yang mungkin

= 0.01 cm (bahagian terkecil skala = 0.01 cm)= 0.01 cm (bahagian terkecil skala = 0.01 cm) Termometer Termometer ralat maksimun yang mungkin = ralat maksimun yang mungkin =

0.50.500C (bahagian terkecil skala = 1C (bahagian terkecil skala = 100C)C)

Ralat Rawak Mungkin positif atau negatif dalam satu set Mungkin positif atau negatif dalam satu set

bacaanbacaan Contoh:Contoh:

Ralak paralaks Ralak paralaks berlaku apabila bacaan yang berlaku apabila bacaan yang diambil daripada kedudukan yang tidak sesuai diambil daripada kedudukan yang tidak sesuai relatif kepada skala bacaan.relatif kepada skala bacaan.

Boleh dikurangkan:Boleh dikurangkan: Mengambil beberapa bacaan dan nilai purata Mengambil beberapa bacaan dan nilai purata

dicari sebagai nilai anggaran bagi magnitud dicari sebagai nilai anggaran bagi magnitud yang sebenar.yang sebenar.

Ralat Sistematik Sentiasa positif atau sentiasa negatif dalam satu Sentiasa positif atau sentiasa negatif dalam satu

set bacaanset bacaan Contoh:Contoh:

Ralak sifar Ralak sifar berlaku apabila bacaan yang berlaku apabila bacaan yang ditunjukkan pada instrumen bukan sifar apabila ditunjukkan pada instrumen bukan sifar apabila bacaan sebenar ialah sifar.bacaan sebenar ialah sifar.

Ralat individu Ralat individu tindak balas masa tindak balas masa Boleh dielakkan:Boleh dielakkan:

Menggunakan alat yang dibetulkan skalanyaMenggunakan alat yang dibetulkan skalanya Membetulkan cara yang untuk menggunakan alat Membetulkan cara yang untuk menggunakan alat

tersebuttersebut

Definasi: Definasi: darjah keseragaman bagi suatu pengukurandarjah keseragaman bagi suatu pengukuran

atauatau darjah suatu alat pengukuran memberikan darjah suatu alat pengukuran memberikan

bacaan yang konsisten bagi setiap ukuran bacaan yang konsisten bagi setiap ukuran dengan kaedah yang sama.dengan kaedah yang sama.

Kepersisan

Kejituan

Definasi: Definasi: darjah penghampiran suatu pengukuran kepada nilai darjah penghampiran suatu pengukuran kepada nilai

yang sebenar / nilai yang diterimayang sebenar / nilai yang diterima Semakin jitu semakin kecil peratus ralatnyaSemakin jitu semakin kecil peratus ralatnya

Contoh:Contoh: Bacaan diameter suatu bikar (diukur dengan Bacaan diameter suatu bikar (diukur dengan

angkup vernier) = (3.20 ± 0.01) cmangkup vernier) = (3.20 ± 0.01) cm (Pengiraan ralat (Pengiraan ralat Rujuk penerangan guru) Rujuk penerangan guru)

tinggi

tinggi

rendah

rendah

rendah

tinggi

tinggi

rendah

Kepekaan

Definasi: Definasi: Kebolehan untuk mengesan perubahan kecil dalam Kebolehan untuk mengesan perubahan kecil dalam

suatu kuantiti yang diukursuatu kuantiti yang diukur

Bahagian terkecil skala satu alat ukuran adaalah Bahagian terkecil skala satu alat ukuran adaalah menunjukkan kepekaan alat ukuran tersebut.menunjukkan kepekaan alat ukuran tersebut. Contoh: Contoh:

angkup vernier lebih sensitif berbanding pembarisangkup vernier lebih sensitif berbanding pembaris Milliammeter lebih sensitif berbanding ammeterMilliammeter lebih sensitif berbanding ammeter

0.1

0.01

0.001

Rendah

Sederhana

Tinggi

Kepekaan Alat –alat untuk Mengukur Panjang

Alat Pengukuran Pembahagian Terkecil (cm)

Kepekaan(Rendah/

Sederhana/Tinggi)

Pembaris

Angkup Vernier

Tolok Skru Mikrometer

0.02 A / 0.1 A 1 mA

0.1 A

0.02 A 0.3 A

Ammeter (b), because it has the smallest value of division.

Kepekaan Bagi Beberapa Jenis Ammeter

0.2 s

8.2 s 0.1 0C

electric current

volume

length

2.5

Length diameter , depth0.01

0.1

0.1

0.01

0.09

0.26 cm

0.20 cm 0.06 cm

2.15 cm 3.24 cm

+0.04 cm

diameter thickness

0.50 mm ÷ 50 0.01 mm

0.01 mm

+0.06 mm -0.03 mm

Tiada ralat sifar

Ralat sifar positif Ralat sifar negatif

Penyiasatan Saintifik

Suatu keputusan awal bagi menjawab satu permasalahan yang wujud.

Suatu pernyataan umum tentang hubungan atara pembolehubah manipulasi dan pembolehubah bertindakbalas

Pemboleh ubah dimanupulasi: Kuantiti yang dipilih untuk diubah-ubah yang menyebabkan pembolehubah kedua akan berubah.

Pemboleh ubah bertindakbalas: Kuantiti yang nilainya bergantung kepada pembolehubah dimanupulasi.

Pemboleh ubah tetap: Kuantiti yang nilainya tidak berubah sepanjang eksperimen dibuat.

Tujuan: Pernyataan untuk menunjukkan kajian pembolehubah yang terlibat. Biasanya ditulis seperti berikut:• Untuk mengkaji hubungan antara ……………. dan ………………Radas / Bahan: Senarai radas/bahan yang cukup untuk mendapatkan nilai-nilai pembolehubah yang terlibat.

Susunan radas/bahan: Gambarajah yang lengkap dengan berlabel.Prosedur: •Menyatakan kaedah mengawal pembolehubah dimanupulasikan.•Menyatakan kaedah mengukur pembolehubah bertindakbalas.•Mengulangi eksperimen sekurang-kurangnya empat kali.