TAJUK 14 SEBUTAN BAKU KATA PINJAMAN

Solifialin M, Nurul Saadah Z, Intan Nurashura MD, Brigitta M

I. Dari bahasa Inggeris dan bahasa Eropah yang lain.

II. Dari bahasa ArabIII. Istilah agama

PENGENALAN

Sistem ejaan bahasa Melayu yang digunakan pada masa kini ialah Sistem Ejaan Rumi Baharu (1972) dan dipakai bersama Malaysia dan Indonesia.

SEBUTAN PINJAMAN BAHASA INGGERIS dan BAHASA EROPAH YANG LAIN

Sebutan bagi kata serapan daripada Bahasa Inggeris (BI) dan bahasa-bahasa Eropah yang lain didasarkan kepada pedoman umum yang mengehendaki supaya setiap huruf dilafazkan menurut nilai bunyinya dalam Bahasa Melayu (BM).

Huruf vokal dilafazkan dengan bunyi [a] juga dan bukan dengan bunyi [e], [é], [E], [éi] dan sebagainya

Ejaan Sebutan

Album [al.bum]

Atom [a.tom]

Data [da.ta]

Popular [po.pu.lar]

Radio [ra.dio]

Skandal [skan.dal]

Huruf vokal e taling dilafazkan dengan bunyi [é] sekiranya sebutannya dalam bahasa sumber bukan e pepet atau dilafazkan dengan bunyi [E] bagi kata ekasuku seperti dalam bahasa sumberEjaan Sebutan Generasi [Gé.ne.ra.si]Kabaret [Ka.be.rét]Sen [sén]Telefon [Té.lé.fon]Teori [téo.ri]Beg [bEg]

Huruf vokal e pepet dilafazkan dengan bunyi [e] juga pada semua kedudukan terbuka dan tertutup.

Ejaan Sebutan

Artikel [ar.ti.kel]

Dividen [di.vi.den]

Meter [mé.ter]

Parlimen [par.li.men]

Presiden [pré.si.den]

Sistem [sis.tem]

Catatan*bunyi [e] pepet ini termasuklah bagi huruf e di akhir bentuk –isme dan penanda unsur enzim.

Nasionalisme

[na.sio.na.lis.me]

Lipase[li.pa.se]

Huruf vokal i dilafazkan dengan bunyi [i] juga pada semua kedudukan kata, termasuk kata yang diucapkan dengan bunyi diftong dalam bahasa sumbernyaEjaan Sebutan Dinamo [di.na.mo]Idea [i.déa]Identiti [i.dén.ti.ti]Firma [fir.ma]Krisis [kri.sis]Organisasi [or.ga.ni.sa.si]

Huruf vokal o dilafazkan dengan bunyi [o] atau boleh dilafazkan dengan bunyi [O] bagi kata ekasuku seperti dalam bahasa sumber

Ejaan Sebutan

Akordion [a.kor.dion]

Bom [bom]

Ekonomi [é.ko.no.mi]

Hormon [hor.mon]

Sos [sos] atau [sOs]

tol [tol]

Huruf vokal u dilafazkan dengan bunyi [u] juga pada kedudukan semua kata, termasuk kata yang diucapkan dengan bunyi diftong atau bunyi [yu] dalam bahasa sumbernyaEjaan Sebutan industri [in.dus.tri]Kurikulum [ku.ri.ku.lum]Subsidi [sub.si.di]Unik [u.nik]Unit [u.nit]Universiti [u.ni.ver.si.ti]

Huruf diftong ai dilafazkan dengan bunyi [ai] dan bukan dengan bunyi [é] atau seumpamanya, pada semua kedudukan kata (suku kata terbuka) dalam BMEjaan Sebutan

Aileron [ai.le.ron]

Aising [ai.sing]

Trailer [trai.ler]

Huruf diftong au dilafazkan dengan bunyi [au] dan bukan dengan bunyi [o] atau [O] pada semua kedudukan kata (suku kata terbuka) dalam BM

Ejaan Sebutan

Audit [au.dit]

Auditorium [au.di.to.rium]

Automatik [au.to.ma.tik]

Autonomi [au.to.no.mi]

Huruf diftong oi dilafazkan dengan bunyi [oi] dan bukan dengan bunyi [Oi] dalam bahasa Melayu

Ejaan Sebutan

Konvoi [kon.voi]

Koboi [ko.boi]

boikot [boi.kot]

Beberapa bentuk gabungan dua huruf vokal dilafazkan menjadi bunyi vokal tunggal dalam bahasa Melayu

Ejaan Sebutan

Diesel [di.sel]

Protein [pro.tin]

Oak [ok]

Zoologi [zu.lo.gi]

Aerobik [é.ro.bik]

Huruf konsonan g dilafazkan dengan bunyi [g] dan bukan [j] dalam bahasa Melayu

Ejaan Sebutan Agenda [a.gén.da]Agensi [a.gén.si]Geografi [géo.gra.fi]Geologi [géo.lo.gi]Strategi [stra.té.gi]teknologi [ték.no.lo.gi]Tragedi [tra.gé.di]

Catatan*bunyi [g] bagi huruf g ini sama dengan bunyi yang terdapat dalam kata-kata Melayu jati yang dilafazkan dengan bunyi [g] juga

Ejaan Sebutan Gagang [ga.gang]Gigi [gi.gi]Gelagat [ge.la.gat]

Huruf konsonan x yang terletak di awal kata dilafazkan dengan bunyi [z] (seperti dalam bahasa sumber)

Ejaan Sebutan Xenolit [zé.no.lit]Xenon [zé.non]Xerofit [zé.ro.fit]Xilem [zi.lem]xilofon [zi.lo.fon]

Huruf gugusan konsonan di awal kata atau awal suku kata dilafazkan sepenuhnyaEjaan Sebutan Deskriptif [dés.krip.tif]Drama [dra.ma]Klasik [kla.sik]Profesor [pro.fé.sor]Tragedi [tra.gé.di]Struktur [struk.tur]

Bentuk gugus konsonan dengan /s/ sebagai konsonan akhir seperti /ks/ns/ dan /ps/ dilafazkan sepenuhnya di akhir kata atau akhir suku kata

Ejaan Sebutan Ambulans [am.bu.lans]Forseps [for.séps]Insurans [in.su.rans]Sains [sains]

Huruf konsonan yang dilafazkan dalam bentuk bunyi yang lemah (atau dihilangkan) ialah unsur gugus konsonan akhir dalam rangkap yang lain, seperti -rd, -rt, -rm, -lt dan -lmEjaan Sebutan

Standard [stan.dad]

Konsert [kon.set]

Kloroform [klo.ro.fom]

Kobalt [ko.bat]

napalm [na.pam]

Gugusan konsonan awal yang tidak dibunyikan salah satu unsurnya dalam bahasa sumber dilafazkan dengan dua cara seperti berikut:

Ejaan Sebutan Knot [knot] [knOt] atau

[not] [nOt]Pneumatik [pneu.ma.tik] atau

[neu.ma.tik]psikologi [psi.ko.lo.gi] atau

[si.ko.lo.gi]

Kata atau ungkapan serapan daripada bahasa Perancis (atau kedua-dua bahasa Eropah yang seumpamanya) yang diterima bentuk ejaannya yang asal dilafazkan menurut sebutan asal dalam bahasa sumberKata/ ungkapan Sebutan

Ad hoc [Ed.hOk]

Esprit de corps [és.pri.de.kO]

Ex officio [éks.e.fi.syio]

Vis-a-vis [vi.ze.vi]

Kata terbitan dengan mana-mana awalan, akhiran atau apitan yang kata dasarnya berupa kata serapan daripada bahasa Inggeris (atau bahasa-bahasa Eropah yang lain) dilafazkan menurut kaedah sebutan kata terbitanEjaan Sebutan Berteknologi [ber.ték.no.lo.gi]Dikritik [di.kri.tik]Kritikan [kri.ti.kan]Memproseskan [mem.pro.sés.kan]Mengkreditkan [meng.kré.dit.kan]pengeposan [pe.nge.po.san]

Sebutan bagi Kata Pinjaman Bahasa Arab

Terdapat dua peraturan iaitu:

i. Cara sebutan yang tertakluk kepada pedoman umum sebutan kata Melayu jati

ii. Cara sebutan menurut bunyi asal dalam bahasa sumber

Kata serapan daripada bahasa Arab yang sudah lama menjadi kata umum dilafazkan sesuai dengan sebutan kata jati dalam BM

Ejaan rumi

sahabat

zalim

Kata daripada bahasa Arab yang asalnya bermula dengan bunyi ain dan sudah terserap sebagai kata umum tetapi difikirkan perlu dikekalkan sebutannya seperti dalam bahasa sumber boleh dilafazkan dengan dua cara iaitu;

Cara sebutan menurut

bunyi yang sudah

terserap

Cara sebutan

yang mengekalkan bunyi

ain

Keutamaan diberikan kepada cara sebutan yang sudah terserap dalam bahasa Melayu

Ejaan rumi

alam

ilmu

ulama

keaiban

Kata yang mengandungi suku kata tengah atau suku kata akhir yang bermula dengan bunyi ain dilafazkan dengan satu cara sahaja, iaitu dengan melahirkan bunyi ain itu

Ejaan rumi

Saat

Jumaat

rai

firaun

Huruf k yang sepadan dengan huruf ain sebagai penutup suku kata tengah atau suku kata akhir boleh dilafazkan dengan dua cara iaitu:i. dengan bunyi hentian glotis [?]ii. Dengan bunyi geseran rongga tekak bersuara [ ]

Ejaan rumi

rakyat

maklumat

jamik

Kata serapan yang berupa istilah agama/yang berkaitan dengan aktiviti agama Islam dilafazkan sesuai dengan bunyi asal kata bahasa sumber

Ejaan rumi

kadi

hadis

ramadan

tawaf

Kata yang berakhir dengan huruf ta marbutah dalam ejaan jawi dilafazkan dengan berdasarkan huruf t dan h yang telah ditetapkan dalam ejaan rumi.Ejaan rumi Sebutan

Hijrah [hij.rah]

Akhirat [a.khi.rat]

Sunah [su.nah]

Sunat [su.nat]

Istilah agama Islam yang ditulis atau dieja menurut kaedah transliterasi huruf Arab kepada huruf Rumi dilafazkan menurut bunyi asal seperti dalam bahasa sumberEjaan rumi transliterasi

Sebutan

Hadith [ha.dith]Kidhib [ki.dhib]Isti ‘mal [is.ti_.mal]qunut [qu.nut]Riya’ [ri.ya_]

RUJUKAN

Awang Sariyan (1995). “Mari berbahasa baku: Sebutan baku dan ejaan rumi.” Selangor: Synergymate Sdn. Bhd.

Dewan Bahasa dan Pustaka (2004). “Pedoman umum ejaan rumi Bahasa Melayu.”

Indrawati Zahid dan Mardiah Shah Omar (2006). Fonetik dan Fonologi. Selangor: PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

RUJUKAN:

Goay Teck Chong et.al (2007). Teks Pra-U STPM Bahasa Melayu Kertas 1. Selangor, Darul Ehsan: Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

Ismail Dahaman (2000). Pedoman Ejaan dan Sebutan Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Muhammad Yunus Maris, 1980. The Malay Sound System. Kuala Lumpur: Penerbit Fajar Bakti.

Teoh Boon Seong, 1994. The Sound System of Malay Revisited. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

http://cikgumuhammadfadhil.blogspot.com/2011/11/ejaan-kata-pinjaman.html (dicapai pada 15 Julai 2012)http://www.slideshare.net/bahterabahasa/pengajaranterancang-kata-pinjaman-bahasa-inggeris-memperkaya-kosa

-kata-pelajar-bahasa-melayu (dicapai pada 15

Julai 2012)http://pepohonhijauku.blogspot.com/2011/04/sistem-ejaan-kata-pinjaman-bahasa-asing.html (dicapai pada

15 Julai 2012)