PENGANTAR BIOLOGI BBR26303

STRUKTUR, FUNGSI DAN METABOLISME SEL

NAMA : HALIMAH BT ZAILAN

NO MATRIK : DB100970

MATEMATIK SEKSYEN 4

NAMA PENSYARAH :

EN AHMAD ZAINAL

PENGENALAN Semua organisme (tumbuhan & haiwan) terbina

daripada sel. Bahasa latin cellula = rongga / ruangan Merupakan unit fungsi asas hidup bagi organisme

hidup. Terdapat dalam pelbagai saiz & bentuk. Sel dapat berfungsi secara autonomi jika keperluan

hidupnya dipenuhi. Menjalankan aktiviti seperti :

- Respirasi

- Pembiakkan

- Pertumbuhan

- Perkhumuhan

TEORI SEL Semua benda hidup berasal dari sel @ sel

merupakan unit asas kehidupan.Oleh: Matthias Schleiden & Theodor Schwann

Sesuatu sel baru berasal daripada sel yang terdahulu melalui pembahagian sel.

Oleh: Rudolf Virchow Sel berfungsi sebagai satu unit iaitu semua proses

metabolisme berlaku di dalamnya.Oleh: Matthias Schleiden & Theodor Schwann

Setiap sel mempunyai maklumat genetik atau perwarisan yang boleh diturunkan kepada sel anak melalui pembahagian sel.

Oleh: Teori Genetik Moden

PEMBAHAGIAN SEL Sel dibahagikan kepada dua kumpulan

utama:

1. Sel prokariot : sel yang tidak mempunyai nukleus dan organel yang bermembran (contoh: sel bakteria dan sel alga biru-hijau.

2. Sel eukariot : sel yang mempunyai nukleus dan organel-organel yang bermembran

STRUKTUR SEL Semua sel tumbuhan dan sel haiwan

dilingkungi oleh membran plasma. Di samping membran plasma, sel tumbuhan turut mempunyai dinding sel yang dihasilkan dari selulosa (berada di luar membran plasma).

Protoplasma ialah gabungan sitoplasma dan nukleus.

Di dalam sitoplasma sel, terdapat beberapa jenis organel iaitu struktur sel yang melakukan sesuatu fungsi khusus. Contoh organel sel ialah nukleus, mitokondria, kloroplas, vakuol, ribosom dan jasad Golgi. Sesetengah organel sel seperti ribosom dan jasad Golgi hanya kelihatan apabila dilihat di bawah mikroskop elektron.

ORGANEL

ORGANEL

STRUKTUR & FUNGSI BAHAGIAN SEL

BUKAN ORGANEL

- Membran sel - Dinding sel - Sitoplasma

ORGANEL - Nukleus - Vakuol - Mitokondrion - Ribosom - Lisosom -Jalinan

Endoplasma - Jasad Golgi - Sentriol - Kloroplas

MEMBRAN SEL

MEMBRAN SELStruktur Dibina daripada

protein dan fosfolipid.

Selaput nipis, kenyal dan separa telap.

Fungsi Mengasingkan

kandungan sel daripada persekitaran luar.

Mengawal pergerakan bahan ke dalam dan ke luar sel dengan membenarkan bahan dengan saiz molekul tertentu melaluinya.

DINDING SEL

DINDING SEL (SEL TUMBUHAN SAHAJA) Struktur Terbina daripada gentian

selulosa yang keras dan teguh.

Bersifat telap sepenuh kerana mempunyai liang-liang seni yang membolehkan pergerakan bebas bahan antara bahagian luar dan dalam sel.

Fungsi Memberi sokongan dan

bentuk tetap kepada sel tumbuhan.

Melindungi sel tumbuhan daripada pecah akibat kemasukan air yang banyak.

SITOPLASMA

Struktur Bahan seperti jeli

yang terletak antara membran sel dan membran nukleus

Mengandungi banyak organel dan makanan simpanan

Fungsi Bertindak sebagai

medium bagi tindak balas biokimia dalam sel.

Membekalkan organel dengan bahan keperluan yang diperoleh dari luar sel.

NUKLEUS

NUKLEUS

Struktur Organel berbentuk

sfera dan dilingkungi oleh membran nukleus.

Nukleus mengandungi kromosom, nukleolus dan nukleoplasma

Fungsi Mengawal segala

aktiviti sel, misalnya sintesis (pembinaan) protein

Mempunyai kromosom yang mengandungi maklumat perwarisan atau bahan keturunan.

VAKUOL / VESIKEL

VAKUOL / VESIKELStruktur

Ruangan berisi cecair iaitu sap sel.

Dikelilingi oleh membran yang disebut tonoplas

Sel tumbuhan muda mempunyai banyak vakuol bersaiz kecil manakala sel tumbuhan matang mempunyai vakuol bersaiz besar.

Vakuol bagi sel haiwan adalah kecil (vesikel) dan kadangkala tidak wujud langsung. Contoh vakuol yang terdapat dalam sel haiwan ialah vakuol fagositosis, vakuol perkumuhan dan vakuol makanan.

Fungsi

Sap sel mengandungi air, asid organik, gula, garam mineral, oksigen, karbon dioksida, pigmen bahan buangan dan hasil sampingan metabolisme.

Dalam sel tumbuhan, vakuol memberi kesegahan kepada sel dengan menolak sitoplasma dan menekan membran sel ke tepi atau ke arah dinding sel.

Dalam haiwan unisel seperti paramesium, vakuol mengecut terlibat dalam mengawalatur proses osmosis dan perkumuhan

Biasanya vesikel haiwan mengandungi enzim hidrolitik untuk pencernaan bahan organik kompleks dalam sel.

MITOKONDRIO

MITOKONDRIA

Struktur Organel berbentuk

rod yang terdiri daripada dua lapisan membran iaitu membran luar dan membran dalam yang berlipat-lipat

Fungsi Tapak penjanaan

tenaga melalui proses pengoksidaan makanan semasa respirasi

Tenaga dijana dalam bentuk molekul ATP (adenosine trifosfat)

RIBOSOM

RIBOSOMStruktur Granul padat dan

berbentuk sfera. Terdiri daripada protein dan asid nukleik.

Ribosom terdapat pada permukaan retikulum endoplasma dan sesetengahnya wujud sebagai ribosom bebas dalam sitoplasma

Fungsi Merupakan tapak sintesis

protein Protein yang disintesis

oleh ribosom pada retikulum endoplasma dirembes keluar daripada sel dalam bentuk enzim atau hormon manakala yang disintesis oleh ribosom bebas digunakan oleh sel itu sendiri untuk pertumbuhan dan memangkinkan tindak balas dalam sel itu.

LISOSOM

LISOSOMStruktur. Kantung yang di lingkungi membran

Fungsi. Mengandungi

enzim hidrolitik yang mencernakan atau memecahkan molekul organik yang kompleks seperti protein, polisakarida dan lipid.

. Enzimnya memusnahkan organel yang lusuh dan rosak.

JALINAN ENDOPLASMA

JALINAN ENDOPLASMAStruktur

Terdiri daripada satu sistem pundi leper atau sisterna yang dibatasi oleh membran unit tunggal. Rongga sisterna saling berhubungan dan membentuk satu sistem terusan di seluruh sitoplasma

Membran retikulum endoplasma mungkin berterusan dengan membran nukleus, membran plasma dan jasad Golgi.

Terdapat dua jenis retikulum endoplasma iaitu retikulum endoplasma kasar (RE kasar) dan retikulum endoplasma licin (RE licin)

Fungsi

Berfungsi sebagai satu sistem pengangkutan dalam sel (intrasel) yang memudahkan pergerakan bahan-bahan dari satu bahagian ke bahagian sel yang lain

Menyediakan satu permukaan luas untuk perlekatan enzim dan tindak balas biokimia

Protein yang disintesiskan oleh ribosom akan memasuki sisterna retikulum endoplasma dan seterusnya digerakkan ke bahagian sel yang lain terutamanya ke jasad Golgi untuk diproses sebelum dirembes keluar.

JASAD GOLGI

JASAD GOLGI

Struktur Terdiri daripada

satu timbunan pundi-pundi leper (sisterna) yang setiap satunya dilapisi oleh membran unit tunggal

Fungsi Berfungsi sebagai satu

organel yang memproses dan mengubahsuaikan bahan kimia seperti protein yang baru sahaja diperoleh daripada jalinan endoplasma kepada hasil seperti glikoprotein

Hasilnya diasingkan dan dibungkus dalam vesikel dan seterusnya dirembes keluar dari sel.

SENTRIOL

SENTRIOL

Struktur. Sepasang

struktur bujur yang kecil

. Berada di luar nukleus

Fungsi. Membentuk

gentian-gentian gelendung semasa pembahagian sel dalam sel haiwan

KLOROPLAS

KLOROPLAS (SEL TUMBUHAN SAHAJA)

Struktur Berbentuk ceper

dan terdiri daripada dua lapisan membran

Mengandungi pigmen klorofil

Fungsi Klorofil menyerap

cahaya matahari untuk menjalankan proses fotosintesis dan memberikan warna hijau kepada daun.

PERBANDINGAN SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN• Persamaan: mempunyai nukleus,

sitoplasma, membran plasma, jasad Golgi, mitokondria dan retikulum endoplasma

PERBEZAAN SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN

Sel haiwan Perbezaan Sel Tumbuhan

Bentuk sel tidak tetap Bentuk Bentuk sel tetap

Tidak mempunyai dinding sel

Dinding sel Mempunyai kloroplas dengan pigmen klorofil didalamnya

Tiada vakuol / jika ada kecil

Vakuol Mempunyai vakuol bersaiz besar

Dalam bentuk glikogen Granul Simpanan

Dalam bentuk kanji

Mempunyai sentriol Sentriol Tidak mempunyai sentriol

PERBEZAANSel Haiwan Perbezaan Sel Tumbuhan

Ditengah sel Nukleus Disisi sel

Dalam bentuk glikogen

Bahan Simpanan

Disimpan dalam bentuk kanji

Biasanya boleh bergerak

Pergerakkan Jarang bergerak

HUBUNGAN ANTARA KEPADATANORGANEL DAN FUNGSI KHUSUS SEL

• Sel-sel berlainan dalam badan menjalankan fungsi berlainan.

• Misalnya, sel saraf berfungsi membawa impuls saraf dan sel darah merah berfungsi mengangkut oksigen.

• Oleh kerana fungsi yang dijalankan oleh sel-sel ini berbeza, sesetangah sel mempunyai banyak bilangan organel tertentu.

Jenis sel Fungsi Organel terlibat

Sel sperma Memerlukan banyak tenaga untuk berenang ke arah uterus dan tiub Falopia semasa persenyawaan

Mitokondria(melalui tindakan enzim respirasi dan pengoksidaan makanan dalam mitokondria, banyak tenaga yang disimpan dalam molekul ATP dapat dijanakan. Modul ATP merupakan sumber tenaga utama dalam sel. Molekul ini mempunyai ikatan fosfat yang bertenaga tinggi dan pemecahan ikatan ini membekalkan tenaga yang dibebaskan dengan serta-merta untuk aktiviti sel

Sel otot penerbangan serangga & burung

Mengecut dan meregang untuk membantu pergerakan dan penerbangan

Sel meristem

Menjana tenaga bagi pembahagian kromosom semasa proses mitosis

Jenis sel Fungsi Organel terlibat

Sel hati Memainkan peranan utama dalam metabolisma, mengawal julat kimia yang besar dalam darah.

Mengawal kandungan gula yang dibebaskan ke dalam aliran darah dan detoksifikasi

Mitokondria, jasad Golgi dan jalinan endoplasma kasar

Sel mesofil palisad

Penyerapan cahaya matahari untuk proses fotosintesis

Kloroplas

Sel pankrreas

Aktif dalam sintesis dan rembesan protein (enzim dan hormon)

Jalinan endoplasma kasar, jasad Golgi dan mitokondria

Jenis sel Fungsi Organel terlibat

Sel kelenjar adrenal

Sintesis beberapa hormon steroid

Jalinan endoplasma licin

Sel epitelium Sintesis lipid daripada asid lemakdan gliserol

Sel testis Sintesis hormon seks steroid: testosteron

Sel ovari Sintesis hormon seks steroid : estrogen

Sel goblet pada epitelium usus dan salur pernafasan

Memerlukan glikoprotein musin yang membentuk mukus apabila terlarut

Jasad Golgi

Sel jidal akar Rembesan mukopolisakarida untuk melicinkan hujung akar semasa menembusi zarah tanah.

BIBLIOGRAFI

http://biologi.blogsome.com/2007/06/17/lisosom/ http://biologi.blogsome.com/2007/06/22/sentriol/ http://www.biologi-sel.com/2013/02/dinding-sel-tumbu

han.html http://www.moe.gov.my/bpk/sp_hsp/sains/kbsm/hsp_bi

o.Tg.4bm.pdf

Suhaila Ahmad , Fuziah Bt Sulaiman, Doris Siaw Hie Kiew, Peta Visual & Diagram Biologi SPM, 2012, PNI Neuron Sdn. Bhd. Nalini T. Balachandran, Sia Chwee Khim, Kee Bee Suan , Biologi SPM, 2012, Pelangi.