SISTEM PEMANTAUAN BENCANA ALAM BERASASKAN TEKNOLOGI WEB DAN SMS

NUR HALILAWATI BT HUSIN

Laporan projek ini dikemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains (Sains Komputer)

Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat

Universiti Teknologi Malaysia

APRIL, 2010

“Buat keluarga tersayang ayah, mak dan adik. Terima kasih yang tidak terhingga

diatas dorongan dan sokongan yang telah diberikan. Sesungguhnya kejayaan ini

adalah hak milik kita sekeluarga”

“Buat rakan-rakan seperjuangan Rafidah Sanuri, Nurul Liyana, Norashikin dan

Yaya Maksom yang tidak jemu memberi pandangan dan idea, sokongan dan

bantuan yang tidak terhingga. Semoga jasa kalian akan diberkati oleh Allah SWT.

Terima kasih diucapkan.”

i

PENGHARGAAN

Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan ribuan terima kasih kepada En.

Mohd Fo’ad Rohani, selaku penyelia projek di atas bimbingan dan dorongan yang

diberikan sepanjang tempoh perlaksanaan Projek Sarjana Muda ini. Tanpa tunjuk

ajar dari beliau tentu projek ini tidak dapat dijalankan dengan begitu lancar sekali.

Terima kasih yang tidak terhingga juga kepada ibu bapa dan keluarga

tersayang diatas sokongan dan dorongan mereka yang banyak membantu dari segi

psikologi untuk menyiapkan projek akhir ini. Sememangnya, ia telah memberikan

sokongan serta semangat yang amat bernilai.

Akhir sekali, ribuan terima kasih turut diucapkan kepada semua

pensyarah dan rakan-rakan yang telah memberikan bantuan sama ada secara

langsung atau tidak langsung dalam menjayakan projek ini.

ii

ABSTRAK

Bencana alam seperti puting beliung, letusan gunung berapi, banjir, tsunami,

gempa bumi dan tanah runtuh merupakan bencana yang berlaku tanpa diduga.

Kebanyakan bencana ini saling berkaitan sebagai contoh gempa bumi yang kuat

boleh mengakibatkan tsunami dan puting beliung boleh menyebabkan banjir besar.

Jadi tanpa amaran kecemasan daripada pihak bertanggungjawab, langkah berjaga-

jaga tidak dapat diambil lalu meningkatkan kesan kemusnahan pada harta benda dan

kehilangan nyawa. Oleh itu, pembangunan Sistem Pemantauan Bencana Alam

Berasaskan Teknologi Web dan SMS bertujuan mengaplikasikan kemudahan

teknologi maklumat untuk memudahkan penyaluran maklumat berkaitan bencana

alam seiring dengan dunia digital tanpa sempadan. Selain itu penggunaan teknologi

telekomunikasi tanpa wayar semakin meningkat begitu juga dengan penggunaan

perkhidmatan pesanan ringkas atau lebih dikenali sebagai SMS (Short Message

Service). Sistem ini juga akan menggunakan SMS sebagai satu medan

telekomunikasi di antara sistem dan pengguna serta pihak berkuasa yang terlibat.

Segala maklumat berkenaan dengan bencana alam akan segera dihantar oleh sistem

kepada pengguna yang berdaftar. Sistem ini dibangunkan dengan menggunakan

perisian Microsoft Visual Studio 2008 yang mempunyai ASP.Net didalamnya.

Perisian Microsoft SQL Server digunakan untuk membina pangkalan data bagi

penyimpanan maklumat-maklumat yang diperlukan oleh sistem. Hasil projek ini

adalah Sistem Pemantauan Bencana Alam Berasaskan Teknologi Web dan SMS

sebagai medan untuk menghantar maklumat bencana kepada pengguna berdaftar.

iii

ABSTRACT

Natural hazard such as tornado, volcano eruption, earthquake, flood, tsunami

and landslide occurs without any notice. Many of these natural hazards are related

e.g. earthquake can lead to tsunami and tornado can result in massive flood. So

without emergency notice from authority, prevention cannot be done to resist the

disasters which lead to increasing financial and human losses. The purpose of

developing the Web-Based and SMS-Based Natural Disaster Monitoring System

(Sistem Pemantauan Bencana Alam Berasaskan Teknologi Web dan SMS) is to

apply the information technology facility utilization to facilitate and manage natural

disasters with borderless digital world. Apart from that usage of wireless

telecommunication technology is rapidly increasing and same goes with text

messages or better-known as SMS (Short Message Service). This system will also

use SMS as a telecommunication field between systems, consumers and the

involved authorities. All information on natural disaster will be soon delivered by

system to registered consumers. This system has been developed by using Microsoft

Visual Studio software 2008 which possess internal ASP.Net. Microsoft SQL Server

software used to build database for information storage needed by system. The result

of the project is Web-Based and SMS Natural Disaster Monitoring System (Sistem

Pemantauan Bencana Alam Berasaskan Teknologi Web dan SMS) as field or centre

to send disaster information to registered users.

IV

KANDUNGAN

BAB PERKARA

HALAMAN

PENGHARGAAN i

ABSTRAK ii

ABSTRACT iii

KANDUNGAN iv

SENARAI JADUAL viii

SENARAI RAJAH ix

SENARAI SINGKATAN xii

SENARAI LAMPIRAN xiii

BAB 1 PENGENALAN 1

1.1 Pendahuluan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Matlamat Projek 4

1.4 Objektif Projek 4

1.5 Skop Projek 5

1.6 Kepentingan Projek 6

1.7 Laporan Organisasi 6

BAB 2 KAJIAN LITERATUR 8

2.1 Pengenalan 8

2.2 Kajian Sistem Sedia Ada 9

2.2.1 e-Bencana Alam-Jabatan Kerjaraya

Malaysia

9

V

2.2.2 Jogja Early Warning Sistem. 10

2.2.3 Perbandingan Sistem. 11

2.3 Perkhidmatan Pesanan Ringkas 13

2.3.1 Operasi SMS dalam sistem pemantauan

Bencana alam

13

2.4 Kajian Perkembangan Aplikasi Web 14

2.5 Kajian Teknologi/Teknik Yang Digunakan 14

2.5.1 Bahasa Pengaturcaraan ASP.NET 15

2.5.2 Microsoft SQL Server 2005 16

2.6 Rumusan

16

BAB 3 METODOLOGI PROJEK

17

3.1 Pengenalan 17

3.2 Model Prototaip 18

3.3 Justifikasi Pemilihan Model Prototaip 18

3.4 Fasa-Fasa dalam Metodologi Prototaip 19

3.4.1 Fasa Perancangan 20

3.4.2 Fasa Analisa 20

3.4.3 Fasa Rekabentuk 21

3.4.4 Fasa Pelaksanaan 21

3.4.5 Fasa Pengujian 22

3.4.6 Fasa Penyelenggaraan 22

3.5 Pemilihan Unified Modeling Language Language (UML)

23

3.6 Keperluan Perkakasan dan Perisian 23

3.6.1 Justifikasi Perkakasan 24 3.6.2 Justifikasi Perisian 24

3.6 Rumusan 25

BAB 4 REKABENTUK AWALAN 27 4.1 Pengenalan 27

VI

4.2 Senibina Sistem 28

4.3 Rekabentuk Modul 30

4.3.1 Modul Pengguna 30

4.3.2 Modul Pihak Berkuasa 31

4.3.3 Modul Pentadbir Sistem 31

4.4 Rekabentuk Aliran Proses 31

4.4.1 Rajah Kes Guna 32

4.4.2 Aktor 32

4.4.3 Kes Guna 34

4.5 Rajah Jujukan 36

4.6 Rekabentuk Input SMS 39

4.7 Rekabentuk Pangkalan Data 39

4.8 Rekabentuk Antaramuka 45

4.8.1 Antaramuka Sistem 45

4.9 Rumusan 50

BAB 5 IMPLEMENTASI DAN PENGUJIAN 51

6.1 Pengenalan 51

6.2 Konfigurasi Sistem Pemantauan Bencana

Alam

52

5.2.1 Konfigurasi Pangkalan Data 52

5.2.2 Pembangunan Aplikasi WeB 53

5.2.2.1 Fungsi Pengurusan Maklumat 54

5.2.3 Pembangunan Teknologi SMS 60

5.2.3.1 Konfigurasi Modem GSM 61

5.2.3.2 Fungsi SMS 64

5.3 Pengujian Kotak Putih 66

5.4 Pengujian Sistem 66

5.4.1 Pengujian Terhadap Login Pengguna. 67

5.4.2 Pengujian Pendaftaran Pengguna 68

VII

5.4.3 Pengujian Aduan Pengguna Menggunakan SMS

70

5.4.4 Pengujian Intergrasi Modem GSM Dengan Sistem

72

5.5 Pengujian Intergrasi Modul 73

5.6 Rumusan 73

BAB 6 KESIMPULAN 75

6.1 Pengenalan 75

6.2 Hasil dan Pencapaian 76

6.3 Kelebihan Sistem 76

6.4 Kelemahan dan Kekangan Sistem 77

6.5 Cadangan Peningkatan 79

6.6 Rumusan 79

RUJUKAN 80

LAMPIRAN A-C 81

VIII

SENARAI JADUAL

NO.

JADUAL

TAJUK HALAMAN

2.1 Perbandingan Antara Sistem 12

3.1 Perkakasan Yang Diperlukan Untuk

Membangunkan Sistem Pemantauan Bencana

Alam Berasaskan Teknologi Web Dan SMS

24

4.1 Penerangan Peranan Aktor 32

4.2 Jadual Kes Guna Yang Terlibat 35

4.3 Rekabentuk Format SMS Pengguna 39

4.4 Struktur Jadual Pengguna 40

4.5 Struktur Jadual Aduan 40

4.6 Struktur Jadual AduanSMS 41

4.7 Struktur Jadual LoginAdmin 42

4.8 Struktur Jadual LaporanPB 42

4.9 Struktur Jadual PihakBerkuasa 43

4.10 Struktur Jadual RekodBencana 44

4.11 Struktur Jadual StatusBencana 44

IX

SENARAI RAJAH NO RAJAH TAJUK HALAMAN

2.1 Antaramuka Utama e-Bencana Alam

Jabatan Kerjaraya Malaysia

10

2.2 Antaramuka Utama Jogja Early Warning

System

11

3.1 Model Prototaip Penjelajahan 19

4.1 Rekabentuk Senibina bagi Sistem

Pemantauan Bencana Alam Berasaskan

Teknologi Web Dan SMS

29

4.2 Rajah Kes Guna Bagi Aktor Pengguna 33

4.3 Rajah Kes Guna Bagi Pihak Berkuasa 33

4.4 Rajah Kes Guna Bagi Pentadbir Sistem 34

4.5 Rajah Jujukan Pengguna Membuat Aduan

Bencana

36

4.6 Rajah Jujukan Pihak Berkuasa Membuat

Pengesahan Bencana

37

4.7 Rajah Jujukan Pengguna Terima Aduan 38

4.8 Rajah Jujukan Login Sistem Pentadbir 38

4.9 Antaramuka Halaman Utama Sistem 46

4.10 Antaramuka Halam Utama Pengguna 47

4.11 Antaramuka Pendaftaran Pengguna 48

4.12 Antaramuka Aduan Bencana Secara Atas

Talian

49

4.13 Antaramuka Senarai Aduan Pengguna 50

5.1 Keratan Aturcara Hubungan Sistem dan

Pangkalan Data

53

5.2 Keratan Aturcara Konfigurasi Pangkalan 54

X

Data

5.3 Antaramuka Borang Pendaftaran

Pengguna

55

5.4 Aturcara Fungsi Daftar Pengguna 56

5.5 Keratan Aturcara Bagi Paparan Maklumat

Pengguna

57

5.6 Antaramuka Paparan Maklumat Pengguna 58

5.7 Antaramuka Kemaskini Alamat Pengguna 59

5.8 Keratan Aturcara Bagi Fungsi Kemaskini

Maklumat

60

5.9 Kod Aturcara Untuk Sambungan Modem

GSM

61

5.10 Keratan Aturcara Penerimaan dan

Penghantar SMS

62

5.11 Antaramuka Penerimaan Aduan Bencana

Menggunakan SMS

63

5.12 Keratan Aturcara Untuk Tutup

Sambungan Modem GSM

63

5.13 Paparan Input Yang Dihantar Oleh

Pengguna

64

5.14 Keratan Aturcara Terima Aduan Bencana

Dari Pengguna

65

5.15 Antaramuka Log Masuk Bagi Pentadbir

Sistem

67

5.16 Kotak Mesej Ralat 68

5.17 Antaramuka Ralat Pengesahan Input 69

5.18 Kotak Mesej Pendaftaran Berjaya 69

5.19 Paparan Aduan Bencana Yang Dihantar

Oleh Pengguna

70

5.20 Mesej Ralat 71

5.21 Pengujian Aduan Diterima Sistem Secara

SMS

71

5.22 Antaramuka Intergrasi Sistem dan 72

XI

Modem GSM

XII

SENARAI SINGKATAN

SINGKATAN ISTILAH

ASP.Net Active Server Pages

C# C Sharp

CPU Central Processing Unit

PSM Projek Sarjana Muda

UML Unified Modelling Language

SMS Shortest Messages Services

HTML Hypertext Markup Language

IIS Internet Information Services

SQL Structured Query Language

VB Visual Basic

GSM Global System For Mobile Comunication

XIII

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK HALAMAN

A Carta Gantt PSM1 82

Carta Gantt PSM2 83

B B1 Rajah Jujukan Pengguna Login 85

B2 Rajah Jujukan Kemaskini

Maklumat Pihak Berkuasa

86

B3 Rajah Jujukan Pengguna

Kemaskini Maklumat

87

B4 Rajah Kemaskini Maklumat

Sistem Bagi Pentadbir Sistem

88

C C1 Log Masuk Pihak Berkuasa 90

C2 Laman Utama Pihak Berkuasa 92

C3 Antaramuka Untuk Kemaskini

Pihak Berkuasa

93

C4 Antaramuka Untuk Pihak

Berkuasa Mensahkan Aduan

Bencana

94

C5 Antaramuka Untuk Pihak

Berkuasa Membuat Laporan

Bencana

95

C6 Antaramuka Paparan Status

Bencana

96

C7 Antaramuka Paparan Rekod

bencana

97

C8 Antaramuka Log Masuk Sistem 98

C9Antaramuka Pentadbir Sistem 99

XIV

C10Antaramuka Kemaskini

Maklumat Pengguna

100

C11 Antaramuka Aduan 101

C12 Antaramuka Rekod Bencana 102

C13 Antaramuka Status Bencana 103

C14 Antaramuka Kemaskini Rekod

Bencana

104

C15 Antaramuka Kemaskini Status

Bencana

105

C16 Antaramuka Penghantaran

SMS

106

C17 Antaramuka Log Masuk

Sistem

107

C18 Halaman Utama Pengguna

Sistem

108

C19 Pendaftaran Pengguna Baru 109

C20 Antaramuka Kemaskini

Pengguna

110

C21 Antaramuka Aduan 111

C22Antaramuka Paparan Aduan 112

C23 Antaramuka Paparan Status

Bencana

113

C24 Antaramuka Paparan Rekod

Bencana

114

C25 Antaramuka Paparan Laporan

Bencana

115

C26 Format SMS Aduan Bencana 116

C27 Maklumbalas Sistem Kepada

Pengguna

117

C28 Maklumbalas Sistem Kepada

Pengguna Berdaftar lain Mengenai

Aduan Bencana

118

C29 Mesej Ralat 119

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

Perkembangan era teknologi maklumat pada masa kini telah memberi impak

yang amat besar kepada pelbagai sektor. Banyak pihak yang menyedari kepentingan

teknologi maklumat telah berlumba-lumba mengaplikasikan teknologi tersebut dalam

mempermudahkan tugas-tugas seharian mereka. Ini selaras dengan matlamat Negara

untuk menjadikan masyarakat celik IT dan berteknologi tinggi.

Tidak setakat itu sahaja, kemajuan teknologi maklumat dan komunikasi juga

dilihat berperanan mempertingkatkan kemunculan teknologi baru yang mampu

mengubah gaya hidup masyarakat masa kini. Antaranya adalah penggunaan telefon

bimbit yang menjadi satu keperluan yang amat penting di kalangan masyarakat di dalam

menjalani kehidupan seharian.

2

Bencana alam seperti puting beliung, letusan gunung berapi, banjir, tsunami,

gempa bumi dan tanah runtuh merupakan bencana yang berlaku tanpa diduga.

Kebanyakan bencana ini saling berkaitan sebagai contoh gempa bumi yang kuat boleh

mengakibatkan tsunami dan puting beliung boleh menyebabkan banjir besar. Jadi tanpa

amaran kecemasan daripada pihak bertanggungjawab, langkah berjaga-jaga tidak dapat

diambil lalu meningkatkan kesan kemusnahan pada harta benda dan kehilangan nyawa.

Cadangan untuk membangunkan sebuah prototaip sistem pemantauan bencana

alam berasaskan teknologi web dan sms merupakan penggunaan kemudahan teknologi

maklumat untuk memudahkan urusan bencana alam seiring dengan dunia digital tanpa

sempadan. Ianya boleh merapatkan jurang teknologi seiring dengan matlamat negara

melalui penubuhan Multimedia Super Corridor (MSC). Sistem pemantauan bencana

alam berasaskan teknologi web dan sms adalah sebuah sistem yang memberi maklumat

dan peringatan terkini terhadap bencana yang terjadi di kawasan atau sekitar pengguna

yang berdaftar. Penggunaan teknologi pesanan ringkas (SMS) membolehkan sistem

menyalurkan maklumat dengan cepat dan pantas.

Dari segi perjalanan sistem ini, pengguna berdaftar akan melaporkan kejadian

bencana kepada sistem. Seterusnya pihak berkuasa akan mengesahkan bencana yang

berlaku. Sekiranya bencana berlaku, sistem akan menghantar pesanan ringkas ( SMS)

kepada penggguna . SMS yang dihantar berdasarkan kategori bencana, alamat dan

bandar tempat berlakunya bencana. Pengguna juga boleh melayari web untuk

mengetahui maklumat mengenai berlakunya bencana. Dengan demikian, ia dapat

mengelakkan dan mengurangkan kehilangan nyawa dan harta benda. SMS merupakan

teknologi yang dapat dicapai secara mudah, murah dan dapat diterima oleh masyarakat

dalam waktu yang singkat dan lebih efektif.

3

1.2 Latar Belakang Masalah

Berdasarkan laporan akhbar, kita telah melihat beberapa bencana alam yang

membawa kepada kemusnahan jiwa manusia dan kerosakan harta benda. Bencana alam

yang terjadi tidak mengenal sebarang sempadan dan apabila ianya berlaku tidak kira

sama ada, negara maju atau sedang maju. Di Malaysia bencana alam seperti banjir telah

melanda beberapa negeri di selatan Malaysia. Misalnya negeri Johor telah dilanda banjir

besar mulai 18 Disember 2006 hingga 12 Januari 2007. Banjir ini turut dirasai di negeri-

negeri jiran seperti Pahang, Melaka dan Negeri Sembilan. Banjir ini berlaku ketika

musim tengkujuh di negeri Kelantan dan Terengganu. Selain itu, tiada siapa yang boleh

menduga pada 26 Disember 2004 lalu berlaku satu bencana yang sangat dasyat dalam

sejarah Malaysia. Kejadian tsunami telah mengakibatkan kehilangan 68 nyawa,

berlakunya kerosakan harta benda, tempat kediaman dan penempatan serta hilang punca

pendapatan. Selain daripada itu, kita juga digemparkan dengan berlakunya kejadian

tanah runtuh pada 6 Disember 2008 di Jalan Bukit Mewah, Bukit Antarabangsa.

Kejadian ini telah menyebabkan 14 buah banglo tertimbus, 2 terbunuh dan 15 cedera

serta jalan utama di kawasan tersebut tidak boleh dilalui. Ramai yang berpendapat

proses pembangunan yang pesat dan tidak terkawal menyebabkan fenomena ini. Namun

sesetengah pihak merasakan proses globalisasi juga menyumbang kepada kemusnahan

dan bencana alam.

Seperti yang kita sedia maklum ada di kalangan masyarakat masa kini lambat

menerima maklumat mengenai berlakunya bencana alam seperti tanah runtuh dan

kebakaran. Ini disebabkan kesibukan mereka mencari rezeki sehingga tidak sempat

membeli dan membaca surat khabar atau menonton televisyen untuk mengetahui berita

terkini seperti berlakunya bencana di sesuatu kawasan. Walaupun teknologi maklumat

berkembang dengan pesat ada juga di kalangan masyarakat tidak berminat melayari

internet untuk mengetahui maklumat mengenai berlakunya bencana. Ini mungkin

kerana website bencana alam yang sedia ada tidak menarik perhatian dan tidak

4

memaparkan maklumat yang lebih spesifik tempat berlakunya bencana alam di dalam

sesebuah negeri.

Dengan wujudnya sistem pemantauan bencana alam berasaskan teknologi web

dan sms, sebuah sistem yang memberi maklumat mengenai kejadian bencana di sesuatu

kawasan dengan lengkap. Di samping itu, peringatan terkini terhadap bencana yang

terjadi di kawasan atau sekitar pengguna yang berdaftar dapat disalurkan dengan cepat

dan pantas menggunakan mesin pesanan ringkas (SMS).

1.3 Matlamat Projek

Tujuan projek ini membangunkan sistem pemantauan bencana alam berasaskan

teknologi web dan SMS adalah untuk memberi amaran awal dan maklumat kepada

pengguna berdaftar yang terlibat dengan kawasan yang berlaku bencana alam supaya

mengambil langkah berjaga-jaga samada melalui sistem pesanan ringkas ( SMS ) atau

maklumat yang lebih lengkap boleh di dapati pada website yang dibangunkan.

1.4 Objektif Projek

i. Mengkaji sistem pemantauan dan pengurusan bencana alam yang sedia

ada.

5

ii. Merekabentuk dan membangunkan sistem pemantauan bencana alam

berasaskan teknologi web dan SMS.

iii. Mengimplementasi dan menguji sistem pemantauan bencana alam

berasaskan teknologi web dan SMS.

1.5 Skop Projek

i. Pembangunan sistem pemantauan bencana alam berasaskan teknologi

web dan SMS dikhususkan untuk pengguna dan komuniti yang berdaftar

sahaja.

ii. Pihak berkuasa mengesahkan aduan bencana sebelum pesanan

ringkas(SMS) dihantar kepada pengguna berdaftar.

iii. Maklumat pesanan ringkas(SMS) yang dihantar kepada pengguna adalah

kategori bencana, alamat dan bandar tempat kejadian bencana.

iv. Hanya pengguna yang berdaftar sahaja menerima khidmat pesanan

ringkas.

v. Sistem ini dibangunkan menggunakan bahasa pengaturcaraan ASP.Net

6

1.6 Kepentingan Projek

Projek ini dibangunkan adalah untuk menambahbaikan kelemahan sistem yang

sedia ada. Antara kebaikan sistem ini adalah dapat memberi peringatan kepada

pengguna jika berlaku bencana samada melalui web atau SMS.

1.7 Organisasi Laporan

Organisasi Laporan ini akan menerangkan serba sedikit apa yang akan

dibincangkan di dalam bab-bab yang seterusnya.

Bab 2 merupakan bab Kajian Literarur. Bab ini akan membincangkan berkenaan

kajian yang dilakukan oleh pembangun dalam memahami sistem yang akan dilakukan.

Ini termasuklah kajian terhadap sistem manual, sistem sedia ada, kajian terhadap

perisian dan juga kajian terhadap perkakasan.

Bab 3 ialah bab Metodologi. Bab ini akan membincangkan metodologi atau

kaedah yang digunakan dalam membangunkan sistem ini. Sistem ini menggunakan

metodologi Model Prototaip Yang Telah Diubahsuai. Kesemua fasa kecuali fasa

terakhir iaitu fasa penyelenggaraan akan dilaksanakan dalam pembangunan sistem ini.

Bab keempat merupakan bab Rekabentuk Sistem. Bab ini akan membincangkan

rekabentuk sistem. Rekabentuk itu termasuklah rekabentuk antaramuka, pangkalan data

dan rekabentuk perjalanan sistem yang ditunjukkan dengan menggunakan notasi UML

(Unified Modelling Language) melalui rajah kes guna dan rajah jujukan. Justifikasi

perkakasan dan perisian yang digunakan juga turut dibincangkan. Sistem ini akan

7

menggunakan perisian Microsoft Visual Studio 2005 sebagai platfom utama dalam

merangka antaramuka dan pengaturcaraan manakala Microsoft SQL Server sebagai

pangkalan data.

Bab yang ke lima merupakan bab Implementasi dan Pengujian Sistem. Bab ini

membincangkan tentang implementasi serta pengujian sistem. Kaedah pengujian yang

digunakan didalam pembangunan sistem ini adalah kaedah pengujian kotak hitam.

Bab ke enam merupakan bab Perbincangan dan Kesimpulan. Bab ini merupakan

bab terakhir di dalam laporan ini dan membincangkan tentang ringkasan sistem,

kelemahan sistem dan harapan bagi sistem ini