pupus? - forest governance integrity (fgi)...

Transparency International – Malaysia

NORWEGIAN EMBASSY

Hilang. Semakin hilang...Pupus?masa kita untuk menjaga & bertindak untuk menyelamatkan hutan kita

Terbitan pertama ialah pada 2013Transparency International-Malaysia

Hakcipta ©Transparency International-Malaysia, 2013

Semua hak terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula atau digunakan dalam apa-apa bentuk atau dengan

sebarang cara, elektronik atau mekanikal, termasuk fotokopi atau rakaman menggunakan sistem maklumat atau sebarang bentuk yang boleh di

guna semula tanpa kebenaran daripada penerbit.

Ketua PengarangJosie M Fernandez

Sidang Pengarang Victor Soosai

Amaravathy Sivalingam

Penyumbang Puteri Arlydia binti AbdulSyarilla Mohamad Suhaili

Atreyi BhattarcharjeeSakshi Mohan

Christina Stephensons Md Ashikur Rahman

Perunding KreatifM Nadarajah

Rekabentuk Public Media Agency Sdn Bhdwww.publicmediaagency.net

Diterbitkan oleh Transparency International-Malaysia

23 Jalan Pantai 9/7,46000 Petaling Jaya, Selangor, Malaysia

Tel: 603-79606630 Fax: 603-79608690Website: www.transparency.org.my / www.timalaysia-forestwatch.org.my

Rujukan laman web: April 2013

Gambar muka depan: Nat

Dicetak olehCergas Grafik Sdn Bhd

Kajian Kes

Fakta-Fakta Hutan

Amalan Terbaik

Senarai Kontak

ii

Pemantauan & Tindakan

Soalan-soalan Lazim

kand

unga

n

iii

iv Hilang. Semakin hilang... Pupus? MASA KiTA unTuK MenjAgA & berTindAK unTuK MenyeLAMATKAn HuTAn KiTA

Fakta-fakta Hutan

03 FAKTA-FAKTA HuTAn di MALAySiA Kompilasi Fakta-fakta Hutan: 3–9, 11–18, 23–28

124 KAwASAn HuTAn SeMuLAjAdi yAng berKePenTingAn AnTArAbAngSA

129 SAMPeL KAnoPi HuTAn TerbuKA

vi Transparency international–Malaysia (Ti-M)

vii Program urustadbir dan integriti Hutan (Fgi)

viii Program urustadbir dan integriti Hutan di Malaysia (Ti-M-Fgi)

ix Prakatax Penghargaan01 Pengenalan

Kandungan Terperinci

Kajian Kes

39 SegAri, PerAK • Hutan dara dan Penyu akan Pupus...

45 TasikChini,pahang•gugatan Keharmonian – Tasik Chini: ekosistem di Hujung nyawa

50 uLu PAPAr, SAbAH• Harga Masa depan

56 Melikin,sarawak•iban Marah Terhadap Serangan Ke Atas orang yang Mempertahankan Hak Tanah

60 Jagoi,sarawak•jimah Memerhatikan Suatu ekosistem yang Terancam

65 HuTAn KoMuniTi KoTA dAMAnSArA, SeLAngor • Perkongsian Visi dan Penemuan

v


71 KAedAH-KAedAH PoPuLAr PeMAnTAuAn & TindAKAn81 iniSiATiF Ti-M Forestwatch91 APLiKASi MudAH ALiH Ti-M Forestwatch 95 TeKnoLogi geoSPATiAL dALAM PerHuTAnAn99 LiTuPAn HuTAn di SeMenAnjung MALAySiA dAn AgenSi-AgenSi yAng berKAiTAn

Soalan-soalan Lazim

Senarai Kontak

Amalan Terbaik

20 KAwASAn PeMuLiHArAAn LeMbAH dAnuM, SAbAH 30 HuTAn SiMPAnAn PAyA bAKAu MATAng, PerAK 36 HuTAn SiMPAnAn rAjA MuSA, SeLAngor • Pemulihan Hutan Paya gambut oleh Komuniti Tempatan

Kompilasi Soalan-soalan Lazim: 10, 13, 19, 27, 29, 33, 34, 49, 74, 89, 123, 127

125 PengAduAn AwAM PenTing

vi Hilang. Semakin hilang... Pupus? MASA KiTA unTuK MenjAgA & berTindAK unTuK MenyeLAMATKAn HuTAn KiTA

Mengenai Transparency International–Malaysia (TI-M)

Transparency International-Malaysia (TI-M)

adalah sebuah badan bebas bukan kerajaan, yang komited dengan perjuangan menentang rasuah. TI-M merupakan cabang

berakreditasi Transparency International yang berpengkalan di Berlin.

Visi TI-M adalah untuk mewujudkan sebuah negara yang bebas daripada rasuah. Misinya pula adalah untuk membasmi rasuah dan

menggalakkan ketelusan, akauntabiliti dan integriti seluruh masyarakat.Lima nilai-nilai teras TI-M adalah Keadilan, Integriti, Ketelusan, Akauntabiliti

dan Keberanian.

Pemahaman istilah rasuah oleh TI-M - merangkumi rasuah kecil kepada ‘penawanan negeri’ (state capture) - membolehkan gerakan untuk

meningkatkan kesedaran dan melibatkan orang berkepentingan daripada masyarakat awam, kerajaan, sektor swasta, badan-badan profesional dan ahli

akademik secara kritikal dan konstruktif.

Reputasi TI-M yang kukuh di kalangan pihak-pihak berkepentingan di peringkat global membolehkan ia memberikan tekanan politik untuk

tindakan anti-rasuah dan menggalakkan tindakan kolektif untuk tujuan ketelusan, akauntabiliti dan integriti sistem di peringkat tempatan,

kebangsaan dan antarabangsa

Program utama TI-M adalah Urustadbir dan Integriti Hutan(FGI), Integriti Perniagaan, Integriti Sektor Awam, Mengurangkan Rasuah dan Meningkatkan Ketelusan dalam Pertahanan

dan Sektor Keselamatan di rantau ASEAN, Mengurangkan Rasuah dalam Migrasi Buruh,

Advokasi dan Pengambilan pekerja.

vii

Program Urustadbir dan Integriti Hutan (FGI)

HUTAN adalah kunci kepada

kesejahteraan dunia. Kemusnahan hutan merupakan satu cabaran sosial,

ekonomi dan alam sekitar yang mendesak, menjejaskan kehidupan harian berjuta-juta orang.

Kepentingan hutan telah lama diiktiraf, tetapi pembalakan haram masih berterusan walaupun setelah sekian lama

diadvokasikan oleh kumpulan-kumpulan berkepentingan tempatan dan global. Penebangan secara haram terus berkembang maju akibat

aktiviti rasuah dan sistem urustadbir yang tidak telus.

Program Urustadbir dan Integriti Hutan anjuran Transparency International-Malaysia (TI-M-FGI) menangani masalah rasuah sebagai punca utama

pembalakan haram dan pengurusan hutan yang tidak konsisten. Program ini meneliti rasuah di semua peringkat pengeluaran kayu dan pemprosesan dan

mengkaji bagaimana rasuah memudahkan penebangan secara tidak mampan, pengeluaran, penukaran, eksport, import serta perolehan kayu dan produk kayu.

Aktiviti-aktiviti daripada pusat FGI serantau di Indonesia dan unit-unit FGI tempatan di Malaysia, China, Indonesia, Papua New Guinea dan Kepulauan

Solomon menyumbang kepada pembendungan rasuah dan menambahbaik urustadbir hutan.

FGI bekerja ke arah mewujudkan sebuah masyarakat di mana urustadbir hutan secara mampan tanpa rasuah membolehkan peningkatan

pembangunan ekonomi, pengurangan kemiskinan dan perlindungan alam sekitar. Matlamat FGI adalah untuk berusaha ke arah mewujudkan

sebuah masyarakat dimana urustadbir hutan adalah bebas rasuah dan pengurusan mampan akan membolehkan pembangunan

ekonomi, pengurangan kemiskinan dan perlindungan alam sekitar.

viii Hilang. Semakin hilang... Pupus? MASA KiTA unTuK MenjAgA & berTindAK unTuK MenyeLAMATKAn HuTAn KiTA

Program Urustadbir dan Integriti Hutan di Malaysia (TI-M-FGI)

Di Malaysia, Program Urustadbir dan Integriti Hutan (TI-M-FGI) berfungsi sebagai satu langkah awal yang

menyumbang kepada penambahbaikan dan pengukuhan ketelusan, integriti dan akauntabiliti

dalam urustadbir hutan.

Objektif TI-M-FGI adalah untuk meningkatkan kesedaran dan pengetahuan mengenai struktur sistemik rasuah dalam

sektor perhutanan dan cabaran yang di hadapi, mengukuhkan kerjasama dalam kalangan pihak-pihak berkepentingan, dan

pembangunan dan penggunaan alat pemantauan hutan.

TI-M-FGI juga terlibat secara aktif dalam mencadangkan penyelesaian kepada urustadbir hutan di Malaysia melalui

penglibatan orang awam dan komuniti dalam proses pentadbiran hutan, pencaman dan penjagaan kawasan hutan yang terancam, dan mencadangkan semakan semula dan pembaharuan dalam

dasar-dasar yang berkaitan dengan perhutanan di Malaysia.

ix

Prakata

Melihat perhutanan dari perspektif yang

lebih luas, wujud kebimbangan yang semakin ketara mengenai impak penyusutan

hutan di dunia, kepada kita dan juga generasi akan datang. Kehilangan sumber-sumber semula jadi seperti

air bersih, udara bersih, iklim yang sesuai untuk didiami dan kepelbagaian biologi merupakan hanya sebahagian daripada kesan penyusutan hutan. Ia mungkin menyebabkan bumi ini menjadi tandus dan terdedah, mengakibatkan bencana alam

sekitar yang teruk. Pada kita hari ini, isu yang membimbangkan ialah pengurangan hutan hujan tropika secara beransur-ansur.

Ia merupakan satu beban besar kepada kita dan Kerajaan di seluruh dunia untuk memastikan urustadbir hutan yang baik, memandangkan urustadbir yang baik adalah kunci kepada pengurusan sumber hutan secara mampan. Di peringkat global, penyertaan aktif orang awam dalam proses urustadbir hutan diiktiraf sebagai salah satu komponen utama perhutanan mampan.

Dengan itu, Inisiatif ForestWatch melalui Program Urustadbir dan Integriti hutan anjuran Transparency International Malaysia (TI-M-FGI) merupakan

program yang direka bentuk untuk membolehkan masyarakat memainkan peranan dalam proses pentadbiran yang berkaitan dengan perhutanan. Inisiatif ini bertujuan untuk mewujudkan penguatkuasaan awam dalam menangani serta melindungi

sumber-sumber asli hutan Malaysia dan membantu Kerajaan Malaysia untuk menangani aktiviti haram yang berkaitan

dengan Perhutanan.

Datuk Paul Low Seng Kuan, Presiden, Transparency International–Malaysia

x Hilang. Semakin hilang... Pupus? MASA KiTA unTuK MenjAgA & berTindAK unTuK MenyeLAMATKAn HuTAn KiTA

Penghargaan

Buku ini adalah hasil

penyelidikan oleh pasukan Program Urustadbir and Integriti hutan (FGI) and rakan-rakan

gabungannya.

Kami ingin mengucapkan terima kasih kepada pihak individu dan organisasi seperti berikut:

TI-M berterima kasih kepada Josie M Fernandez, Setiausaha Agong TI-M atas bimbingan, penyuntingan dan maklum balas yang membina,

Dato’ Baharuddin Hj. Ghazali atas sumbangan dan bantuan teknikal dalam menyediakan garis panduan ForestWatch; Dr. Razali Abdul Kader

atas tafsiran imej udara dan Dr M. Nadarajah dan pasukannya untuk rekabentuk kreatif, dalam menghasilkan buku ini.

TI-M juga berterimakasih atas sumber-sumber dan maklumat yang disediakan oleh Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia dan Jabatan

Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara.

Penghargaan kami kepada Norwegian Embassy di Kuala Lumpur kerana telah memberikan bantuan kewangan untuk menerbitkan buku ini.

Kami berterima kasih atas sokongan rakan-rakan gabungan kami:

Majlis Peguam (Jawatankuasa Hak Asasi Orang Asli)Borneo Resources Institute Malaysia Sarawak (BRIMAS)

Centre for Orang Asli Concerns (COAC)Education and Research Association for Consumers

(ERA Consumers)Empower

Environmental Protection Society Malaysia (EPSM)

xi

Federation of Malaysian Consumer Association (FOMCA)

Foundation for Community Studies and Development

Friends of Bukit Kiara (FoBK)Institute of Foresters, Malaysia (IRIM)

Jawatankuasa Bertindak Wilayah dan Tanah Adat Tasik ChiniMalaysian Nature Society (MNS)

My KhatulistiwaJaringan kampung Orang Asli Semenanjung Malaysia (JKOASM)

Persatuan Aktivis Sahabat Alam Perak (KUASA)Pertubuhan Perlindungan Khazanah Alam (PEKA)

Southeast Asia Council for Food Security and Fair Trade (SEACON)Sustainable Development Network Malaysia - SUSDEN

TenaganitaSociety for the Promotions of Human Rights (PROHAM)

Treat Every Environment Special (TrEES)Partners of Community Organisations in Sabah (PACOS)

Penang Consumer Protection Association (PCPA)Persatuan Aktivis Sahabat Alam Perak (KUASA)

Pasukan penyelidikan dan pengeluaran perlu dipuji atas usaha gigih mereka dalam merealisasikan buku ini. TI-M ingin merakamkan penghargaan kepada sumbangan oleh Josie M Fernandez, Victor Soosai, Amaravathy Sivalingam,

Puteri Arlydia Abdul, Syarilla Mohamad Suhaili, Atreyi Bhattarcharjee, Sakshi Mohan, Christina Stephensons dan Md Ashikur Rahman.

Transparency International–Malaysia

Hutan adalah Jiwa Bumi

Gam

bar

oleh

: Nat

1

Pengenalan

Hutan hujan tropika Malaysia adalah kemegahan alam semulajadi. Walau bagaimanapun, berjuta-juta ekar hutan negara telah hilang akibat pembalakan, perlombongan, perkembangan perindustrian, rebutan tanah, pembinaan empangan besar dan pelancongan. Aktiviti-aktiviti ini memusnahkan tanah orang asal dan kepelbagaian biologi kita yang kaya dan melepaskan berbilion-bilion tan karbon dioksida ke atmosfera.

Hutan hujan tropika di negara ini telah menjadi alat untuk kepentingan politik, diberikan kepada sekutu politik dan ahli-ahli keluarga untuk mengekalkan kesetiaan dan membolehkan golongan elit ini berkuasa.

Sektor perhutanan diiktiraf di peringkat global sebagai salah satu daripada sektor yang paling terdedah kepada rasuah. Antara lain, ia diancam oleh rasuah, kekurangan akses kepada maklumat yang tepat atau boleh dipercayai, dan ketiadaan ketelusan dalam isu aliran kewangan.

Rasuah dalam sektor perhutanan mempunyai kesan meluas ke atas urustadbir dan hak asasi manusia. Individu-individu yang mengakibatkan kerugian, jarang ditanggungjawabkan oleh pegawai-pegawai penguatkuasa dan institusi-institusi yang dipengaruhi oleh kepentinganan pembalakan kerana rasuah.

Usaha-usaha untuk melambatkan kemusnahan hutan boleh terpesong kerana rasuah. Ini disebabkan oleh kombinasi merbahaya: peluang untuk memperolehi wang yang banyak dan urustadbir yang lemah. Adalah sukar untuk mendapatkan data komprehensif mengenai rasuah di sektor perhutanan disebabkan perkara ini sentiasa dirahsiakan. Dalam hal ini, masalah kekurangan maklumat awam menyebabkan rakyat tidak dapat mempersoalkan akauntabiliti kerajaan.

Dalam usaha untuk menangani rasuah di sektor perhutanan, masalah perlu difahami dan kepentingannya harus di kenalpasti. Peningkatan dalam ketelusan dan penglibatan semua pihak

2 Hilang. Semakin hilang... Pupus? MASA KiTA unTuK MenjAgA & berTindAK unTuK MenyeLAMATKAn HuTAn KiTA

adalah langkah-langkah utama yang perlu diterima pakai sebagai sebahagian daripada pendekatan holistik untuk memperkukuhkan sistem urustadbir hutan.

Degradasi hutan di Malaysia adalah amat teruk dan ia memerlukan penyertaan orang awam dalam urustadbir hutan pusaka tropika kita.

Urustadbir Hutan yang baik melibatkan:• pemberian kuasa kepada masyarakat tempatan untuk

mengurustadbir tanah dimana mereka tinggal.• pengiktirafan hak orang asal kepada tanah mereka kerana ia adalah

penting kepada cara hidup dan identiti kolektif. • pengukuhan hak-hak komuniti keatas hutan mereka. • Kebebasan rakyat untuk mengurus diri mereka dan bersuara dalam

membuat keputusan yang berkaitan dengan urustabdir hutan. Perlulah ada ketelusan dan akautabiliti dalam proses mengambil keputusan oleh agensi-agensi kerajaan. Rakyat mesti diberi maklumat sebenar berkenaan dengan isu-isu perhutanan dan tanah.

Ahli-ahli professional dan agensi kerajaan perlu sedar bahawa komuniti mempunyai pengetahuan dan kemahiran tersendiri mengenai hutan mereka dan ini tidak boleh diketepikan dengan angkuh.

Adalah penting bahawa penerapan maklumat, nasihat dan teknologi baru yang berkaitan dengan pengurusan hutan dibuat berasaskan perundingan dan dialog dengan komuniti tempatan.

Usaha-usaha yang telah diambil oleh komuniti untuk pemuliharaan ekosistem yang telah musnah, terhalang akibat kekurangan dana. Kerajaan tempatan perlu menyediakan dana bagi menyokong usaha-usaha komuniti untuk penanaman semula hutan.

Kita mesti meletakkan akauntabiliti pada pihak wakil politik untuk memastikan bahawa mereka menyokong permuliharaan dan pemeliharaan perhutanan, dan dasar penggunaan tanah yang menggalakkannya. Mereka juga harus melindungi hak-hak komuniti disamping memastikan urustadbir hutan yang baik.Kita mesti memainkan peranan yang lebih besar dalam urustadbir hutan untuk menghentikan kemusnahan hutan, rasuah dan ketidakadilan kepada komuniti asal dan generasi akan datang. Josie M FernandezSetiausaha Agung, TI-M

3

Terdapat lebih daripada 800 definisi yang berbeza untuk hutan dan kawasan-kawasan hutan yang digunakan di seluruh dunia.

Dalam konteks Malaysia, definisi hutan yang di gunapakai adalah dari Food and Agriculture Organization (FAO), Pertubuhan Bangsa Bangsa Bersatu:

“Land spanning more than 0.5 hectares with trees higher than 5 meters and a canopy cover of more than 10 percent, or trees able to reach these thresholds ‘in situ’. Orchards, urban parks and other agriculture tree crops are excluded as a forest”

- FAO, Global Forest Resources Assessment 2010

Keluasan tanah di Malaysia mewakili 0.2% daripada jumlah keluasan permukaan tanah di bumi dan merupakan salah satu daripada 12 negara di dunia dengan kepelbagaian biologi mega. Pada keseluruhannya, 12 negara ini mempunyai sekurang kurangnya 60 peratus daripada jumlah spesis yang telah di kenalpasti di dunia ini.

Hutan hujan tropika di Malaysia yang berusia 130 juta tahun adalah suatu ekosistem yang kompleks, simbiotik dan seimbang. Beberapa pokok di Sabah dan Sarawak tidak didapati di mana-mana tempat lain di dunia. Sehingga kini, 53.2% daripada tanah di Malaysia masih kekal sebagai hutan, iaitu kira-kira 18 juta hektar.

Apa itu Hutan?Fakta-fakta Hutan

Hutan di Malaysia


Jenis-jenis Hutan Utama di Malaysia

Jenis Hutan

a) Hutan Pendala-man

b) Hutan Paya Bakau

c) Hutan Paya Gambut

Fakta

• Hutan pedalaman, juga dikenali sebagai ‘Hutan Dipterocarp” dan merupakan jenis hutan utama di Malaysia.

• Hutan jenis ini boleh di kategorikan kepada 3:

a) Hutan Dipterokap Tanah Pamah (sehingga 300 m melebihi paras laut)

b) Hutan Dipterokap Bukit (di antara 300 – 700 m melebihi paras laut)

c) Hutan Dipterokap Tanah Tinggi (di antara 750 – 1200 m melebihi paras laut)

• Hutan paya bakau di Malaysia meliputi kira-kira 577,500 hektar dengan litupan paya bakau terbesar di Sabah iaitu 316,024 hektar.

• Hutan paya gambut merupakan komponen penting dalam hutan di dunia. Dianggarkan bahawa hutan paya gambut di Malaysia kekal pada 1.54 juta hektar.

• Negeri Sarawak mempunyai kawasan hutan paya gambut yang terbesar berjumlah 71.5%, iaitu 907,300 hektar.

5

Sekurang-kurangnya 80% daripada diet penduduk dunia maju berasal dari hutan hujan tropika. Sumbangan hutan kepada dunia termasuk buah-buahan seperti avokado, kelapa, pokok ara, oren, lemon, limau gedang, pisang, jambu batu, nanas, mangga dan tomato. Ia juga telah menyumbangkan sayur-sayuran termasuk jagung, kentang, labu musim sejuk dan keladi; rempah seperti lada hitam, cili merah, coklat, kayu manis, bunga cengkih, halia, tebu, kunyit, kopi dan vanila dan kekacang termasuk kacang Brazil dan gajus.

pergunungan

dipterokap tanah tinggi

dipterokap bukit

dipterokap tanah pamah

air tawar/paya gambut

Sumber: Kementerian Sumber Asil dan Alam Sekitar (NRE) www.nre.gov.my

tumbuhan pantaipaya bakau

Hutan paya bakau

Hutan paya gambut

Hutan pendalaman

Fakta-fakta Hutan

Keratan Rentas Jenis-jenis Hutan


Fakta-fakta Hutan

kawasan

Semenanjung

Sabah

Sarawak

Jumlah

Hutan simpan kekal (2004 – 2010)

2004

4,683,505

3,543,186

4,806,300

13,032,991

2008

4,815,529

3,492,781

4,681,543

12,989,853

2006

4,726,182

3,503,186

4,778,300

13,007,668

2010

4,919,685

3,606,647

4,559,011

13,085,343

2005

4,711,264

3,523,186

4,779,900

13,014,350

2009

4,930,569

3,604,867

4,583,609

13,119,045

2007

4,695,630

3,483,186

4,692,900

12,871,716

Sumber: Jabatan Statistik Malaysia, 2010

Jadual 1: Hutan Simpanan Kekal di Malaysia, 2004 – 2010

Hutan Simpanan Kekal (PRF)Daripada sejumlah 18 juta hektar tanah hutan, hampir 13 juta hektar diurus dan dilindungi sebagai Hutan Simpanan Kekal (PRF) di Semenanjung Malaysia dan Sabah, dan Estet Hutan Kekal di Sarawak.

Menurut Akta Perhutanan Negara 313, hutan simpan kekal perlu dikelaskan di bawah satu atau lebih pengelasan seperti di bawah bergantung kepada tujuan penggunaan tanah tersebut:

a) Hutan yang menghasilkan pengeluaran kayu secara lestarib) Hutan perlindungan tanahc) Hutan tebus-guna tanahd) Hutan kawalan banjire) Hutan tadahan airf) Hutan perlindungan hidupan liarg) Hutan simpan kekal asal/darah) Hutan Kemudahani) Hutan Pendidikan j) Hutan Penyelidikank) Hutan bagi maksud Persekutuan

7

Kepentingan HutanHutan menghasilkan oksigen, elemen paling penting dalam memastikan wujudnya kehidupan di bumi. Oksigen yang dihasilkan melalui proses fotosintesis mewujudkan ATMOSFERA yang sesuai bagi menjadikan bumi sebagai satu-satunya planet yang boleh didiami di alam semesta.

Hutan • menghasilkan oksigen • sumber air bersih • kaya dengan kepelbagaian biologi

Fakta-fakta Hutan

Gam

bar

oleh

: Nat

7


Hutan juga merupakan sumber air bersih, satu lagi elemen asas bagi memastikan kehidupan. Hutan punca mata air yang bergabung untuk membentuk sungai di hiliran. Mereka menyerap air semasa musim hujan dan membebaskannya semasa musim kemarau bagi memastikan ekosistem sentiasa berfungsi dengan baik, khususnya hutan paya gambut, mereka menyediakan bekalan air untuk kegunaan domestik dan pertanian seperti di sawah padi.

Hutan merupakan tempat tinggal komuniti orang asal dan ia memainkan peranan yang amat penting dalam kebudayaan mereka. Tambahan pula hutan adalah khazanah kepelbagaian biologi. Hutan mengekalkan rantaian makanan yang sihat, dengan setiap spesis saling bergantungan untuk memainkan peranan penting dan memainkan fungsi simbiotik untuk mewujudkan ekosistem yang mampan dan seimbang.

Fakta-fakta Hutan

Gam

bar

oleh

: Nat

9

Manfaat Penanaman PokokFakta-fakta Hutan

Sesetengah pokok boleh menyuburkan tanah, dengan mengambil nitrogen dari udara dan mengitar semula kepada tanah apabila daun berguguran menjalani proses penguraian.

Dengan menangkis kelajuan angin, pokok-pokok boleh mencegah kerosakan kepada tanaman, mengurangkan hakisan akibat angin dan memberi perlindungan kepada haiwan.

Di kawasan cerun, pokok-pokok boleh membantu mencengkam tanah dan mencegah hakisan air- asalkan ada sungkupan yang melitupi tanah di pangkal pokok.

Pokok memberikan teduhan kepada haiwan dan juga manusia - yang penting dalam musim panas. Tanaman juga mendapat manfaat daripada teduhan.

Pokok boleh menyumbangkan pelbagai produk berguna - sama ada untuk rumah atau untuk dijual: buah-buahan, kekacang, daun yang boleh dimakan, gam, rempah, ubat-ubatan, kayu api, tiang bangunan, kayu, bahan jerami dan makanan haiwan adalah hanya sebahagian daripada produk hutan.

Sumber: Josie, A Training Manual for Women and Environment, ERA Consumers


Apakah Jejak Karbon Peribadi? Jejak Karbon adalah jumlah semua pelepasan CO2 (karbon dioksida), didorong oleh aktiviti yang di lakukan pada satu jangka masa. Kita menyumbang kepada pelepasan gas rumah hijau yang menyebabkan perubahan iklim.

Namun, terdapat banyak perkara yang setiap seorang daripada kita, sebagai individu, boleh lakukan untuk mengurangkan pelepasan gas karbon. Pilihan yang kita buat di rumah, destinasi perjalanan, makanan yang kita makan, dan apa yang kita beli dan buang semuanya mempengaruhi

kesan karbon dan boleh membantu dalam memastikan iklim yang stabil untuk generasi akan datang.

Sebagai contoh, apabila anda memandu kereta, enjin membakar bahan api yang mewujudkan sejumlah CO2, bergantung kepada penggunaan bahan api dan jarak memandu. Apabila anda

membeli makanan dan barangan, pengeluaran makanan dan barang-barang juga telah

mengeluarkan sejumlah CO2 (http://timeforchange.org/what-is-a-carbon-footprintdefinition).

Kira pelepasan karbon peribadi anda di http://www.nature.org / greenliving / carboncalculator / index.htm.

Soalan-soalan Lazim

Cubalah hari ini.

Gam

bar

oleh

: Nat

10 Going. Going... Gone? our Turn To CAre And ACT For our ForeSTS

11

• Kepelbagaian biologi bermaksud variasi pada

himpunan janaplasma tumbuhan dan haiwan dalam

habitat yang luas di mana berjuta-juta spesis yang berbeza hidup bersama.

Malaysia merupakan tempat asal kepada sebilangan besar daripada kepelbagaian biologi sehingga ianya disenaraikan sebagai salah satu daripada 12 kawasan ‘Mega’ kepelbagaian

biologi di dunia. Di anggarkan sebanyak 185,000 spesis fauna dan sebanyak 12,500 spesis tumbuhan berbunga wujud di sini.

Apa itu kepelbagaian biologi?

Fakta-fakta Hutan

Hutan paya gambut di Malaysia mempunyai sekurang-kurangnya 60 spesies fauna vertebrat yang disenaraikan sebagai spesis terancam dunia contohnya Orang Utan, monyet probosis Nasalis larvatus dan badak Sumatra.

Gambar oleh: Nat


Fakta-fakta Hutan

Hutan menyumbangkan pelbagai sumber yang mempunyai kepentingan perubatan yang tidak ternilai.

Hutan di Malaysia telah memainkan peranan dalam pembangunan perubatan, tradisional dan moden. Daun daripada spesis bakau Bruguiera digunakan untuk mengurangkan tekanan darah sementara daun Serapat Angin, satu spesis yang ditemui di hutan paya gambut di gunakan secara tradisional dalam penyediaan untuk merawat gangguan saraf dan masalah selepas bersalin.

Bukan sahaja masyarakat luar bandar dan orang asli yang bergantung pada spesis pokok yang luas untuk ubat-ubatan, tetapi syarikat-syarikat farmasutikal multinasional juga aktif menjalankan penyelidikan, khususnya di hutan hujan tropika di Sabah dan Sarawak untuk komponen ubatan yang berpotensi.

Gam

bar

oleh

: Nat

12 Going. Going... Gone? our Turn To CAre And ACT For our ForeSTS

13

Bagaimanakah penebangan hutan menjejaskan tumbuh-tumbuhan dan haiwan?

Punca utama bagi kehilangan habitat haiwan dan tumbuh-tumbuhan semula jadi adalah penebangan hutan. Haiwan bergantung kepada hutan untuk makanan and tempat tinggal. Kepupusannya akan mewujudkan masalah kekurangan makanan, oksigen dan sumber perubatan yang amat penting untuk hidupan manusia.

Soalan-soalan Lazim

13

Hutan adalah harta karun sumber makanan. Menurut Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu “Food and Agriculture Organization” (PBB-FAO) terdapat kira-kira 300,000 spesis tumbuh-tumbuhan di dunia ini, di mana kira-kira 10,000 hingga 50,000 spesis diantaranya yang boleh dimakan. Walau bagaimanapun, hanya kira-kira 3,000 spesis tumbuhan yang digunakan di seluruh dunia sebagai makanan manusia.

Hutan Bakau merupakan kawasan pembiakan bagi banyak spesis ikan, ketam, udang, kerang, kepah, udang kara, udang geragau, udang Krai, kril, teritip, kupang, dan lain-lain. Baru-baru ini telah didapati bahawa hutan bakau merupakan tempat pembiakan ikan terumbu karang juga.


Hutan Hujan Tropika adalah Keagungan Alam Semulajadi

Gam

bar

oleh

: Nat

15

Fakta-fakta Hutan

“Certain wetland types played a role in reducing tsunami impact, especially in locations further from the epicentre, including coral reefs and mangroves which broke the impact of the waves and absorbed some of the energy and protected areas further inland. Mangroves also stopped people being washed out to sea and trapped debris, reducing further damage.”

Sumber: Asian Wetland Symposium on February 2005 in an assessment of damage done by tsunami on 26 December 2004.

Hutan memberi perlindungan di kawasan pesisiran pantai dan membolehkan penduduk tinggal di situ dengan selamat. Hutan bakau mempunyai kepentingan yang besar kerana mereka melindungi zon pantai dari sinaran solar UV-B, kesan rumah hijau, taufan, banjir, peningkatan aras laut, alunan ombak dan hakisan. Bakau juga berkesan untuk pengurangan tsunami.

Tsunami pada tahun 2004 yang banyak merosakkan rumah-rumah di sepanjang pantai India, Sri Lanka, Thailand, Indonesia dan Malaysia amat berkurangan di kawasan yang kaya dengan hutan bakau.

Penebangan hutan mempunyai kesan yang tinggi terhadap potensi paya bakau untuk melindungi penduduk daripada ancaman persekitaran, kemungkinan besar menjadi lebih

teruk dan berlaku dengan kerap akibat perubahan iklim.

Gam

bar

oleh

: Nat

15


Fakta-fakta Hutan

Hutan adalah penyelesaian utama untuk masalah pemanasan global, salah satu bencana alam sekitar yang paling mencabar di abad ke-21. Penggunaan yang tidak terkawal meningkatkan pelepasan gas karbon dari kereta, rokok, kilang, dan lain-lain. Peningkatan pembebasan gas karbon mengurangkan lapisan ozon, menusuk lubang di dalam atmosfera dan menyebabkan kanser kerana sinaran matahari boleh sampai secara langsung kepada kita tanpa lapisan perlindungan dan juga membunuh orang melalui gelombang haba yang tinggi.

Hutan bertindak sebagai sinki karbon dan penyimpanan karbon dalam kuantiti yang besar untuk mengurangkan kesan gas rumah hijau dan mengurangkan pemanasan global, terutamanya hutan paya gambut.

Hutan paya gambut mempu menyimpan karbon jauh ke dalam tanah, mengurangkan kesan dari perubahan iklim dengan banyak. Pemusnahan secara berleluasa hutan paya gambut membebaskan karbon dalam kuantiti yang besar seterusnya memburukkan kesan pemanasan global.

Memandangkan peranan yang dimainkan oleh hutan bakau dalam melindungi kesan ombak besar, pasukan petugas kebangsaan bagi penanaman semula bakau meluluskan program penanaman semula seluas 4,250 ha di Semenanjung Malaysia, 10,000 hektar di Sarawak dan 3,275 hektar di Sabah dan dibiayai melalui Rancangan Malaysia Kesembilan (2006-2010).

Pada tahun 2005, sebanyak 500,000 anak pokok, spesis bakau dan lain-lain telah ditanam. (Sumber: Buku mengenai Biodiversiti di Malaysia oleh Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar Malaysia.)

17

Fakta-fakta Hutan

Hutan menambah nilai estetika dunia.

Peningkatan tahap stres dalam kehidupan akibat pembandaran terus membebankan dan menekan manusia.

Hasilnya, lebih ramai orang mencari kawasan hutan untuk tujuan rekreasi. Oleh itu, Taman-Taman Negara dan Hutan Simpanan mendapat sambutan yang tinggi.

Hutan mengurangkan banjir dan mengelakkan tanah runtuh. Ia juga memainkan peranan penting dalam pengawalan hakisan tanah. Salah satu kesan perubahan iklim adalah fenomena La Nina; peningkatan jumlah hujan di kawasan yang tidak dijangka. Ketidaktentuan ini menyebabkan banjir besar yang menyumbang kepada kesan-kesan buruk kepada kehidupan rakyat.

Hutan adalah sumber kehidupan kepada kebanyakan komuniti Orang Asal.

Orang asal atau penghuni hutan menggunakan hutan mereka dengan pelbagai cara seperti untuk memancing, memburu, pertanian pindah dan pengumpulan hasil hutan.


Fakta-fakta Hutan

Hutan adalah jiwa bumi! Ianya dianggap aset sejagat. Hutan meliputi 30% daripada permukaan bumi tetapi kawasan hutan semakin merosot, pada kadar 13 juta hektar setiap tahun.

Sumber hutan amat berharga dan telahpun memainkan peranan penting dalam pembangunan ekonomi negara. Walau bagaimanapun, Malaysia tidak boleh terus bergantung kepada sumber-sumber hutan yang semakin berkurangan. Sektor perhutanan terdedah kepada pembalakkan haram dan korupsi dan ini menyebabkan kemusnahan hutan pada kadar yang pesat.

Oleh itu, pengawasan hutan dan koleksi maklumat hutan yang sistematik dan berkala boleh memudahkan proses pelaksanaan dasar, membuat keputusan, dan bertindak sebagai panduan kepada pengurusan sumber yang betul.

inisiatif TI-M ForestWatch meningkatkan pengetahuan awam mengenai perhutanan dan penggunaan teknologi untuk memudahkan pemantauan hutan dan membantu memastikan perlindungan hutan.

inisiatif TI-M ForestWatch merupakan suatu langkah ke arah urustadbir hutan yang baik.

19

Saya tidak melihat bagaimana kehidupan atau gaya hidup saya dipengaruhi oleh penebangan hutan. Mengapa perlu saya menyokong perjuangan ini?

• Dalamduniaglobalyangkitadudukikini,kadang-kadangsukar untuk mewujudkan hubungan langsung antara individu dan kesan atau proksi kesan kepada alam semula jadi.

Tetapi pada akhirnya kita semua hidup di sebuah pulau yang tidak boleh kita tinggalkan dan semuanya saling berkaitan seperti sarang lebah. Sebagai contoh, gula Brazil yang diimport oleh Amerika diperolehi daripada penebangan hutan di Brazil dan minyak sawit yang import oleh Bangladesh merupakan hasil dari Penebangan hutan di Malaysia. Oleh itu, kita perlu faham bahawa dalam kes Alam Sekitar “Masalah Global hanya mempunyai penyelesaian tempatan”.

• Kesanperubahaniklimadalahdisebabkanolehpenebangan hutan. Sekiranya kita tidak bertindak sekarang, hutan akan menjadi terlalu panas untuk didiami.

Soalan-soalan Lazim

Gam

bar

oleh

: Nat

19


Pusat Hutan Lembah Danum merupakan pusat penyelidikan hutan hujan tropika yang

Amalan Terbaik KeAdAH PenguruSAn KAwASAn HuTAn yAng berjAyA

Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum adalah salah satu daripada hutan tanah pamah berharga yang terbesar yang masih tinggal di Asia Tenggara.

Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum adalah salah satu daripada hutan tanah pamah berharga yang terbesar yang masih tinggal di Asia Tenggara. Terletak di Selatan-timur Sabah (4º50’N – 5º00’N and 117º35’E – 117º45’E), ia meliputi kawasan seluas 43,800 hektar (438 km²).

Pusat Hutan Lembah Danum sering digunakan oleh saintis antarabangsa dan tempatan, penyelidik dan NGO untuk

meningkatkan pengetahuan mengenai hutan hujan tropika (gambar oleh Lembaga Pelancongan Sabah; http://www. sabahtourism.com/

sabah-malaysian-borneo/en/destination/23)

Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum, Sabah

21

penting, terletak dalam lingkungan Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum, kira-kira 70 km di pedalaman dari bandar Lahad Datu di Pantai Timur Sabah.

Pada tahun 1986, Yayasan Sabah menubuhkan Pusat Lapangan untuk penyelidikan, pendidikan, latihan dan rekreasi hutan belantara.

Sejak itu, pusat ini telah berkembang menjadi salah satu pusat penyelidikan hutan hujan terawal di Asia Tenggara dengan kemudahan seperti plot penyelidikan kekal, sistem laluan yang luas, dilengkapi dengan makmal analitik yang baik, kemudahan komputer dan e-mel, perpustakaan, stesen data iklim, pangkalan data pemantauan fenologi, kakitangan lapangan terlatih, kenderaan, perumahan dan kemudahan sukan, bangunan Pusat tafsiran Alam dan Pendidikan Alam Sekitar dan Pusat Penemuan Alam, beberapa platform pemerhatian kanopi dan menara, dan jambatan gantung di atas Sungai Segama.

Amalan TerbaikKeAdAH PenguruSAn KAwASAn HuTAn yAng berjAyA

Latar belakang

• 1976: WWF-Malaysia mencadangkan bahawa kawasan ini diisytiharkan sebagai taman negara.

Marbled Cat (Pardofelis marmorata) yang terdapat di Lembah Danum (Gambar

oleh Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/

Danum_Valley_Conservation_Area)


• 28 Nov 1980: Pemegang Amanah Lembaga Yayasan Sabah mengambil keputusan untuk meninggalkan kawasan tersebut bagi tujuan pemuliharaan. Selepas itu, ia dikenali sebagai “Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum“.

• 1982: Jawatankuasa Pengurusan “Interagency” Lembah Danum telah ditubuhkan, yang terdiri daripada Yayasan Sabah, Jabatan Perhutanan Sabah, Kementerian Pelancongan Sabah, Kebudayaan dan Alam Sekitar, Universiti Malaysia Sabah dan beberapa agensi lain.

• 1984: Pelan Pengurusan Hutan untuk Yayasan Sabah. Kawasan Konsesi telah disediakan dan diluluskan oleh Kabinet Negeri untuk menetapkan Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum sebagai kawasan pemuliharaan yang dilindungi.

• Mei 1995, kawasan itu telah diisytiharkan sebagai Hutan Simpan Kelas I (Perlindungan) oleh Dewan Undangan Negeri Sabah.

• 1999: Kawasan Pemuliharaan Lembah Danum diwartakan lagi di bawah Enakmen Warisan Budaya Pusaka (Pemuliharaan) 1998, sebagai Warisan Budaya Pusaka (Pemuliharaan) Kawasan.

Sumber:

1. Southeast Asia Rainforest Research Programme: http://www.searrp.org/danum-valley

2. Sabah Holidays Malaysian Borneo: http://www.danumvalley.info

3. Wikipedia: Danum Valley Conservation Area: http://en.wikipedia.org/wiki/Danum_Valley_Conservation_Area


23

Fakta-fakta Hutan

Daya penggerak kepada penebangan hutan termasuk:

Pembersihan tanah untuk pertanian Permintaan yang tinggi terhadap makanan dan tenaga alternatif kepada bahan api fosil –iaitu biodiesel - terus mengurangkan kawasan hutan dunia.

Di samping itu, 90% daripada baki hutan pupus akibat amalan pertanian tidak mampan, menurut laporan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu Food and Agriculture Organisation (PBB FAO).

Di Malaysia, tanaman industri utama seperti sawit dan getah menyebabkan kehilangan hutan seluas berbillion hektar yang telah mengakibatkan kehilangan litupan hutan, kepelbagaian biologi dan penempatan semula Orang Asal.

Permintaan Pengguna Peningkatan dalam permintaan pengguna bagi produk kayu dan

Mengapakah hutan semakin pupus?

bukan kayu contohnya produk kosmetik, ubatan alternatif dan makanan yang telah di proses, mengakibatkan kehilangan hutan.

urbanisasi Pembangunan yang pesat membawa kepada amalan penyahutanan

Gambar oleh: Nat


Fakta-fakta Hutan

aktiviti Pembangunan Penebangan hutan juga berlaku disebabkan oleh pelbagai projek-projek pembangunan fizikal seperti empangan, lombong, projek hidro, landasan kereta api, terusan, dan lain-lain.

Projek pembangunan yang besar meninggikan lagi kadar kehilangan habitat dan menimbulkan ancaman serius kepada kepelbagaian biologi dan membawa kepada penempatan semula komuniti Orang Asal.

untuk pembukaan kawasan perbandaran dan binaan kawasan-kawasan perumahan (rujuk kajian kes Hutan Komuniti Kota Damansara di mukasurat 65).

Penyesaran Orang Asli di Ulu Kelantan (gambar oleh Rangkaian Orang Asli Kelantan)

25

Pembalakan komersial Amalan pembalakan di kebanyakan negara merupakan sebab utama kehilangan hutan. Dalam tahun 1960-an sehingga awal tahun 1990-an, pembalakkkan secara besar-besaran telah membawa kepada kemusnahan hutan tropika kita yang amat berharga.

Hutan yang tinggal masih dalam keadaan yang terjejas kerana urustadbir hutan yang lemah dan kekurangan penguatkuasaan.

Fakta-fakta Hutan

Hutan dan undang-undang Berkaitan Hutan dan Perundangan

semenanJunG malaysia• Akta Pemuliharaan Hidupan Liar 2010 [Akta 716]• Dasar Kepelbagaian Biologi Negara 1998• Akta Penyelidikan dan Pembangunan Perhutanan

Malaysia [Akta 1985]• Akta Perhutanan Negara 1984 Pindaan 1993• Akta Taman Negara 1980 Pindaan 1983• Dasar Perhutanan Negara 1978 Semakan semula 1992• Perancangan Bandar dan Desa 1976 Pindaan 1994,

1995, 2001• Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 Pindaan 1996, 1998, 2001• Akta Lembaga Industri Pembalakan Malaysia 1973 • Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 Pindaan 1976, 1988• Kanun Tanah Negara 1965 • Akta Pemuliharaan Tanah 1960 Semakan semula 1989 • Akta Orang Asli 1954 Semakan semula 1974


Fakta-fakta Hutan

• Akta Air 1920 [Akta 418]• Enakmen Kawalan Sungai dan Mata air 1920• Akta Perdagangan Antarabangsa mengenai Spesies Terancam

2008 (Akta 686)• Akta Perlindungan Varieti Baru Tumbuhan 2004 (Akta 634)• Dasar Alam Sekitar Negara 2002

sarawak • Peraturan Biodiversiti Sarawak 2004• Peraturan Taman Negara dan Pemuliharaan Alam Semulajadi

1999• Ordinan Taman Negara dan Pemuliharaan Alam Semulajadi,

1998• Peraturan Perlindungan Hidupan Liar 1998• Ordinan Perlindungan Hidupan Liar 1998• Peraturan Kehidupan Liar (Sarang Burung yang boleh dimakan),

1998• Peraturan Biodiversity Sarawak (Akses, Koleksi dan Penyelidikan)

1998• Ordinan Biodiversiti Sarawak 1997• Peraturan Hutan (Hutan yang di tanam) 1997• Ordinan Perbadanan Perhutanan Sarawak 1995• Ordinan Sumber Asli dan Alam Sekitar 1993• Ordinan Perbadanan Kemajuan Industri Kayu Sarawak 1973• Peraturan Hutan 1962• Ordinan Hutan 1958 Pindaan 2003

saBaH• Enakmen Pemuliharaan Hidupan Liar 1997• Enakmen Taman 1984• Enakmen Hutan 1968 Pindaan 1984

27

Kita jarang mendengar tentang aktiviti yang memusnahkan hutan. Bagaimanakah boleh saya tahu jika suatu aktiviti komersial itu membawa kesan negatif kepada hutan?

Cara terbaik untuk mendapatkan maklumat mengenai aktiviti komersial dan kesannya ialah dengan menjalin hubungan dengan kumpulan alam sekitar di kawasan anda atau Persatuan-Persatuan Penduduk yang akan menyalurkan anda dengan berita terkini mengenai aktiviti sedemikian. Pihak Berkuasa Tempatan dan Jabatan Perhutanan Negeri merupakan sumber berguna untuk tujuan perhubungan bagi mendapatkan maklumat.

Soalan-soalan LazimPerjanjian antarabangsa dan konvensyen Hutan dan isu-isu berkaitan dengan Hutan yang Diratifikasikan oleh malaysia

konvensyen mengenai Perubahan iklim (unFCCC), 1992 new york di bawah rangka Kerja Pertubuhan bangsa-bangsa bersatu, diratifikasikan pada 13 july 1994.

Perjanjian antarabangsa Balak tropika (ittO), 1994, geneva, diratifikasikan pada 1 Mac 1995.

konvensyen Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai kepelbagaian Biologi (CBD) 1992, rio de janeiro, diratifikasikan pada 24 jun 1994.

konvensyen Perdagangan antarabangsa spesis Flora dan Fauna liar (Cites), 1973, washington, diratifikasikan 14 disember, 1984.

Persidangan mengenai kepentingan tanah Gambut antarabangsa terutamanya Habitat unggas air (konvensyen ramsar) 1971, ramsar, diratifikasikan 10 nov 1994.

(Sumber-sumber: Nature and Nation: Forest and Development in Peninsular Malaysia http://www.forest.sabah.gov. my/policies/legislation.asp & http://www.forestry.sarawak.gov.my/)


Penubuhan Taman-Taman Negara dan Kawasan-Kawasan Simpanan membawa kepada pembentukan jalan-jalan kecil untuk pengembaraan, melihat burung, dan memberi peluang kepada orang-orang yang duduk di luar kawasan hutan untuk berekreasi, melancong dan melibatkan diri dalam aktiviti-aktiviti berbentuk pendidikan. Berjalan di hutan boleh dianggap sebagai sumber kerohanian.

Lebih kurang 121 ubat-ubatan preskripsi dijual di seluruh dunia datang daripada sumber hutan yang berasaskan tumbuh-tumbuhan tropika dan 25% daripada ramuan bahan farmasutikal yang di gunakan di negara Barat berasal dari hutan. Namun, kurang daripada 1% pokok tropika dan tumbuh-tumbuhan telah diuji oleh ahli sains.

Fakta-fakta Hutan

Hutan memainkan peranan penting dalam mengekalkan kitaran air. Ia melambatkan larian air supaya air dapat meresap kedalam tanah, memelihara air bawah tanah yang penting sebagai air minuman kepada manusia dan juga untuk ikan dan hidupan akuatik yang lain di sungai-sungai berdekatan.

Pokok-pokok membantu mencengkam tanah, mengurangkan hakisan oleh air dan juga angin. Penyahutanan di kawasan pendalaman Mongolia mencetus ribut debu di Beijing dan bandar-bandar di Asia Timur yang lain. Negara Cina telah memulakan suatu usaha penanaman semula hutan untuk mengatasi masalah ini.

Sumber: Top 10 Reasons Why Forests Matter; http://change.nature.org/2010/12/03/top-10-reasons-why-forests-matter/

29

Apa yang boleh kita lakukan untuk menyelamatkan Hutan di Malaysia?

• Orangramaibolehmembantudenganmelaporkanpemerhatian mereka terhadap aktiviti yang mencurigakan melalui Inisiatif TI-M ForestWatch (www.timalaysia-forestwatch.org.my).

• AndajugabolehmenyertaiProgramSukarelawanatauMenjadi Ahli organisasi badan bukan kerajaan yang menyokong pemuliharaan alam sekitar.

Soalan-soalan Lazim

Mengapa Kita Memerlukan Hutan

Hutan melindungi tanah dan memainkan peranan penting dalam mengekalkan kitaran air. Hutan juga merupakan takungan kepelbagian biologi yang penting, menyediakan habitat kepada lebih daripada dua pertiga spesis daratan dunia. Hutan kita mempunyai tumbuh-tumbuhan yang boleh menyembuhkan barah. Ada kemungkinan terdapatnya lebih banyak spesis herba di hutan hujan kita yang masih menunggu untuk ditemui sebagai penawar untuk pelbagai kegunaan perubatan lain.

Kepentingan hutan tidak mungkin boleh di simpulkan dengan mudah. Daripada air yang kita minum, udara yang kita guna untuk bernafas, iklim yang kita nikmati, akhbar yang kita baca, tisu yang kita gunakan kepada cek yang kita tandatangan adalah dari hutan.

Sumber: http://wwf. panda.org/about_our_earth/about_forests/importance/

Gam

bar o

leh:

TI-M

29


Sistem pengurusan Hutan Simpanan Paya Bakau Matang, telah berkembang berlipat kali ganda, dari silvikultur kepada

Melitupi lebih daripada 40,000 hektar, ia adalah hutan paya bakau yang terbesar di Semenanjung Malaysia.

Hutan Simpanan Paya bakau Matang yang terletak di Perak adalah salah satu hutan paya bakau yang diurus dengan baik. Melitupi lebih daripada 40,000 hektar, ia adalah hutan paya bakau yang terbesar di Semenanjung Malaysia. Sejak tahun 1902, ia telah dilindungi dan diuruskan secara mampan untuk lebih daripada satu abad.

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang (Alexchseng.blogspot.com: http://alexchseng.blogspot.com/2011/02/

my2011-matang-mangrove-forest-reserve.html)

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang, Perak


31

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang

(Image by Earth Observatory:http://earthobservatory.nasa.gov/

IOTD/view.php?id=713)

proses zon dan pemuliharaan. Ia dibahagikan kepada empat zon berdasarkan jenis hutan yang telah di tetapkan dengan teliti. Ini seterusnya, menjadi asas untuk sistem silvikultur berdasarkan pertimbangan ekologi.

Di tengah-tengah sistem pengurusan adalah Pelan Kerja 10 Tahun Jabatan Perhutanan Negeri Perak dan Peta terperinci, yang menggariskan dengan teliti bagaimana hutan simpan harus diuruskan. Rancangan Kerja yang pertama meliputi tempoh 1950-1959, dan telah disemak semula secara konsisten setiap 10 tahun.

Sejak pembentukan rancangan 10 Tahun pertama kawasan seluas 42 hektar yang terdiri kebanyakannya dari hutan Rhizophoraceae telah ditetapkan sebagai Hutan Simpanan Dara (VJR).

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang merupakan kawasan contoh kerana pengurusan hutan ini mementingkan keseimbangan pemuliharaan

dan penggunaan sumber hutan yang lestari.

Arangbatu, kayu api dan tiang yang dihasilkan oleh hutan dijual di seluruh negara. Kawasan seluas 7,360 hektar, atau 18.2% daripada Hutan Simpanan dilindungi bagi tujuan pemuliharaan kepelbagaian biologi, mengurangkan hakisan, penyelidikan



dan pendidikan, rekreasi, meningkatkan keperluan masyarakat tempatan dan menyediakan tapak untuk penempatan. Penuaian kayu dilarang sama sekali di kawasan hutan yang dilindungi.

Zon penampan diwujudkan bagi memastikan perlindungan alam sekitar. Mereka memberikan ekosistem hutan dengan nilai nilai seperti:

• melindungi tebing sungai daripada hakisan yang berlebihan,

• meminimumkan kesan daripada operasi penebangan ekosistem marin

• mencegah kehilangan kawasan hutan secara tidak menentu terutamanya di kawasan hutan produktif yang mudah di akses.

• bertindak sebagai sumber propagasi bagi kawasan yang baru ditebang.

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang merupakan kawasan contoh kerana pengurusan hutan ini mementingkan keseimbangan pemuliharaan dan penggunaan sumber hutan yang lestari.

Hutan Simpanan Paya Bakau Matang adalah rumah kepada biodiversiti yang kaya di Malaysia. Hutan tanah kering ini merupakan habitat kepada mamalia seperti Leopard Cat (Felis bengalensis), Beruk Berekor panjang (Macaca fascicularis), Silvered Langur (Presbytis cristata), dan pelbagai jenis kelawar, tupai, musang,

mongooses, tenggiling dan babi hutan.

Selain spesies hutan tanah kering, ia juga merupakan habitat kepada 156 spesis burung. Daripada jumlah tersebut, 49 spesies adalah dari jenis berhijrah. sekurang-kurangnya dua spesies penting disenaraikan dalam IUCN / ICBP Red Data Book, iaitu Milky Stork (Mycteria cinerea) dan Lesser Adjutant Stork (Leptoptilos javanicus) sebagai spesis burung terancam.


33

Ia juga menyediakan habitat untuk Grey Heron (Ardea cinera), dan pada musim sejuk, beratus-ratus Bangau Besar (Egretta alba) akan berhijrah mencari makanan dan tempat tinggal di kawasan itu.

Fauna lain yang dijumpai di Matang termasuk Otter Smooth (Lutra perspicillata).

Sumber:

Wetlands International:http://www.wetlands.org/?TabId=2661&mod=601&articleType=ArticleView&articleId=98

NASA’s Earth Observatory:http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=7131

Malaysian Timber Certification Council: http://www.mtc.com.my/info/images/stories/pdf/tm-vol-15-3.pdf

The Status of Coastal Waterbirds and Wetlands in Southeast Asia: Results of Waterbird Surveys in Malaysia (2004–2006) and Thailand and Myanmar (2006) by Wetlands International; http://www.wetlands.org/LinkClick.aspx?fileticket=pfZvNPMxDUA%3D

Mengapa kita memerlukan hutan yang subur?

Hutan yang subur berfungsi seperti paru-paru di mana ia menyerap karbon dioksida daripada atmosfera, mengekalkan keseimbangan alam sekitar. Penebangan Hutan membebaskan karbon dioksida kembali ke atmosfera, menyumbang kepada pemanasan bumi yang menuju kearah peningkatan perubahan iklim.

Soalan-soalan Lazim



Apa itu pembentukan hutan?

Pembentukan hutan ialah keadaan di mana suatu kawasan bukan hutan di tanam dengan pokok. Pembentukan hutan adalah keadaan di mana litupan hutan di wujudkan semula, sama ada dengan cara regenerasi semulajadi hutan atau melalui penanaman semula.

Soalan-soalan Lazim

Apa yang penghutanan semula?

Memulihkan atau mengembalikan hutan yang telah mengalami degradasi.

Kenapa perlunya ada hutan bandaran?

Hutan bandar membantu membersihkan udara yang kita sedut. Sebanyak 100 pokok boleh mengeluarkan dua tan karbon dioksida dari udara setiap tahun. Ia boleh membantu mengurangkan banjir. Oleh kerana bandar mempunyai banyak permukaan tidak telap, air hujan sering terkumpul kerana ianya tidak dapat diserap ke dalam tanah. Ini bermakna hujan lebat boleh menyebabkan banjir, memandangkan kebanyakan air melimpah ke dalam sistem air larian dan bukannya meresap ke dalam tanah. Ia juga membantu mengurangkan permintaan tenaga.

Patutkah pokok-pokok dipotong untuk memberi laluan kepada projek-projek seperti MRT? (Mass Rapid Transit)? Keperluan pembangunan mungkin memerlukan

sebahagian daripada hutan ditebang. Hanya kawasan yang benar benar diperlukan untuk memberi lalauan kepada pembangunan harus ditebang dan kawasan lain yang tidak terjejas mestilah di kekalkan. Laluan trek perlu dibina tanpa menebang hutan.

35

Boleh:4 Cari masa untuk berjalan di dalam hutan.

4 Prihatin terhadap alam sekitar.

4 Hormati orang tempatan yang telah tinggal di sana untuk beberapa generasi. Jika anda ingin mengambil gambar mereka pastikan anda meminta izin mereka terlebih dahulu dan menghormati kehendak mereka.

4 Peluk pokok.

4 Jika anda mendapati aktiviti haram contohnya pembalakan haram, laporkan di www.timalaysia-forestwatch.org.my

tidak boleh8 Jangan biarkan apa-apa di dalam hutan, kumpulkan sampah anda

dan bawa balik ke rumah untuk dibuang.

8 Jangan mengambil apa-apa dari hutan, walaupun daun yang kering.

8 Jangan memijak dengan kuat, berjalan dengan baik agar tidak mengganggu hidupan liar.

8 Jangan membuat bising, nikmatilah muzik alam. Berbisik jika anda perlu bercakap.

8 Jangan memberi makanan kepada haiwan di dalam hutan. Makanan mungkin meracun haiwan.

8 Jangan merokok di dalam hutan, anda mungkin memulakan kebakaran hutan.

8 Jangan gunakan flash ketika mengambil gambar. Haiwan merasa silau dan kehilangan persepsi seketika.

Bagaimana anda boleh membantu dalam urustadbir Hutan?

Gam

bar

oleh

: Nat

Amalan Terbaik


Malangnya, dalam tempoh 10 tahun yang lalu, lebih daripada 500 hektar hutan ini telah dibersihkan dan dibakar

Meliputi kawasan seluas 23,000 ha, blok hutan paya gambut ini adalah sumber air bersih yang penting.

Hutan Simpanan Raja Musa merupakan sebahagian daripada Hutan Paya Gambut di Utara Selangor, yang terletak berhampiran Batang Berjuntai, Selangor.

Meliputi kawasan seluas 23,000 ha, blok hutan paya gambut ini adalah sumber air bersih yang penting. Ia juga sebuah lokasi penting yang mengurangkan kesan perubahan iklim global dengan bertindak sebagai sinki karbon.

Mengembalikan fungsi hidrologi Hutan Simpanan Raja Musa

Hutan Simpanan Raja Musa, Selangor • Pemulihan Hutan Paya Gambut oleh Komuniti Tempatan


37

Penanaman pokok di Hutan Simpanan Raja Musa

secara haram untuk aktiviti pertanian menyebabkan bencana alam sekitar seperti jerebu. Semasa musim kering tanah gambut terbakar secara berterusan selama beberapa hari mebebaskan beribu-ribu tan gas rumah hijau, yang menyumbang kepada perubahan iklim global dan menyebabkan pencemaran udara

secara besar-besaran.

Satu program pemuliharan hutan telah dimulakan oleh masyarakat tempatan pada tahun 2008 dengan bantuan daripada Pusat Alam Sekitar Global (GEC) dan Jabatan Perhutanan Selangor. Sejak itu lebih daripada 10,000 pokok telah ditanam untuk memastikan kesuburan hutan simpanan.

Program ini juga mengembalikan fungsi hidrologi hutan melalui penyekatan terusan dan peparitan.

Program-program pemulihan hutan meningkatkan pengetahuan masyarakat tempatan yang tinggal di sekitar kawasan hutan untuk meraih sokongan bagi tujuan penanaman semula hutan paya gambut.

Sumber: Presentation by Global Environment Centre, Meeting on TIM-FGI Forest Watch Initiative’s Adopted Sites, 26 July 2012



Hanya 100 pokok mencukupi untuk mengeluarkan dua tan karbon dioksida dari udara setiap tahun.

Gam

bar

oleh

: Nat

39

Kerajaan Negeri Perak telah meluluskan dua projek pembangunan utama – Kilang Gas Asli Cecair (LNG), dan sebuah kilang besi dan keluli di Hutan Simpanan Tanjung Hantu yang terletak di Daerah Manjung.

Hutan Simpanan Tanjung Hantu, meliputi kawasan seluas 287,54 hektar adalah kawasan pesisiran pantai di kaki bukit dikelaskan sebagai Hutan Dara (VJF). Menurut Rancangan Fizikal Negara, ia adalah Kawasan Alam Sekitar Sensitif (ESA) tahap 1 dan 2. Kawasan ESA adalah kawasan-kawasan yang penting dari segi sumber, perkhidmatan dan sistem-sistem yang menampung kehidupan seperti pembersihan air, pengawalan serangga dan pengurangan hakisan. Kawasan- kawasan ini adalah tempat yang mengandungi kekayaaan kepelbagaian biologi yang tinggi.

Kajian KesSegAri, PerAK

Pesisiran pantai sepanjang Hutan Simpananan Tanjung Hantu sehingga Hutan Simpanan Pasir Panjang adalah kawasan pendaratan utama untuk 3 spesis penyu.

Tapak pendaratan penyu (gambar oleh Robyn Wilson)

Segari, Perak • Hutan Dara dan Penyu akan Pupus…


Telur penyu dikumpulkan oleh pekerja dari pusat dan mereka mengeram telur sehingga ianya menetas.

Oleh itu kawasan ini tidak boleh digunakan untuk sebarang aktiviti pembangunan, hanya pelancongan berimpak rendah, penyelidikan dan pendidikan mungkin dibenarkan.

Projek-projek pembangunan ini yang merangkumi 262,35 hektar juga di letakkan pada tahap 1 dibawah Kawasan Alam Sekitar Sensitif yang juga merupakan salah satu daripada 3 kawasan pendaratan penyu di Pantai Barat Malaysia.

Pantai sepanjang Hutan Simpananan Tanjung Hantu ke Hutan Simpananan Pasir Panjang adalah kawasan pendaratan utama untuk 3 spesies penyu – Olive Ridley (Lepidochelys olivacea), Penyu Hijau (Chelonia mydas) dan Penyu Karah (Eretmochelys

imbricate).

Kajian Kes SegAri, PerAK

Tempat penetasan penyu di Jabatan Perikanan (Gambar oleh TI-M)

41


Hutan Simpananan Pasir Panjang adalah Hutan Simpananan Dara dalam lingkungan Hutan Simpananan Segari Melintang. Hutan Simpananan Segari Melintang meliputi kawasan seluas 2720.79 hektar merupakan hutan bukit pesisiran pantai.

Kebanyakkannya juga di klasifikasikan sebagai Hutan Simpananan Dara dan Hutan Pemuliharaan Bernilai Tinggi (High Conservation Value Forest). Hutan jenis ini amat jarang dijumpai, terancam, atau terdedah secara ekologi dan memainkan peranan biologi dan budaya yang penting di dunia sehinggakan mereka di lindungi.

Hutan Simpananan Dara menyediakan habitat untuk 60 spesis fauna, 33 spesis flora, beberapa spesis pokok-pokok kayu keras yang jarang dijumpai seperti Shorea glauca (Balau Bunga) yang terancam dan spesis endemik terancam secara kritis, Balau lumutensis. Kedua-dua sp Shorea dan sp Balau disenaraikan dalam Senarai Merah Spesis Terancam oleh International Union for Conservation of Nature (IUCN) (www.iucnredlist.org).

Jabatan Perikanan, Malaysia telah membina suatu Pusat Penetasan Penyu dan Pusat Maklumat pada tahun 1990 di

Hutan Simpanan Segari Melintang adalah seluas 4,700 hektar apabila diwartakan pada 1950an, kini telah berkurangan sehingga 2920.79 hektar.

Penebangan oleh Kerajaan Negeri Perak, pencerobohan dan pembersihan hutan secara haram, perladangan kelapa sawit dan perternakan ayam telah mengurangkan saiz Rizab Hutan Bukit

sepanjang pantai Pasir Panjang. Penyu mendarat di kawasan ini antara bulan Mac dan Julai untuk bertelur. Telur ini dikumpul oleh pekerja-pekerja dari Pusat penetasan. Mereka mengeram telur sehingga ianya menetas. Anak-anak penyu kemudiannya dilepaskan ke laut selepas empat bulan.

Pembersihan hutan dan sisa daripada kilang LNG, kilang besi dan keluli telah menyumbang kepada hakisan tanah dan degradasi kualiti air.


Pesisiran Pantai ini yang merupakan terbesar di Semenanjung Malaysia. Ini telah memberi kesan kepada tapak pendaratan penyu kebelakangan ini, di mana semakin kurang penyu datang untuk bertelur di pantai ini.

Proses “degazettal” Hutan Simpananan yang berterusan, pencerobohan dan rancangan pembangunan ekonomi di segari bercanggah dengan Rancangan Fizikal Negara. Ini telah menaikkan kebimbangan komuniti tempatan di Daerah Manjung ini.

Kajian Kes SegAri, PerAK

Hutan Simpanan Tanjung Hantu dikompromi (gambar oleh TI-M)

43


Komuniti Bertindak Persatuan Aktivis Sahabat Alam Perak (KUASA) telah menggerakkan komuniti di kawasan Manjung dan Lumut untuk Menyelamatkan Segari Melintang. KUASA membantu komuniti untuk menulis Memorandum ke Kerajaan Negeri Perak untuk menghentikan pembangunan di kawasan-kawasan tersebut.

Mereka juga menganjurkan perundingan dengan pihak berkepentingan dan sidang akhbar untuk menekankan masalah-masalah alam sekitar di Segari Melintang.


Kira-kira 60 juta orang asal bergantung sepenuhnya kepada hutan dalam semua aspek kehidupan mereka.

Gam

bar

oleh

: Nat

45

Gugatan Keharmonian • Tasik Chini: Ekosistem di Hujung Nyawa

“Kami terperangkap, menoleh ke kiri kami berhadapan dengan ladang kelapa sawit; menoleh ke kanan kami lihat pembalakan; di belakang pula ada perlombongan, merenung ke tasik, kami lihat ianya sedang tenat. Kami terperangkap tanpa tanah hutan dan tasik kami.”... (30 Mac 2012)

Pada tahun 1960-an, Tasik Chini pernah merupakan khazanah alam semulajadi. Untuk sampai ke Tasik Chini, anda perlu melalui hutan hujan dara, umurnya mencecah 135 juta tahun. Perjalanan sepanjang Sungai Pahang ke

Kajian KesTASiK CHini, PAHAng

Pembangunan ekonomi yang pesat selama lebih 25 tahun telah memberi kesan buruk di kawasan tadahan.

Tasik Chini dikelilingi oleh ladang kelapa sawit (kiri) dan pembalakan untuk aktiviti perlombongan (kanan). (Gambar oleh TI-M)


Kanak-kanak masyarakat Jakun dalam komuniti di Tasik Chini (gambar oleh Dr Colin Nicholas)

Kini, tasik itu sudah mengalami proses eutrofikasi, yang merupakan satu tahap yang lebih teruk dari ekosistem yang telah benar-benar terjejas.

Tasik Chini, akan memberi imbasan harimau dan gajah. Manakala pokok-pokok bermajestik dan akar-akar berbanir memberi pemandangan yang begitu mengagumkan.

Dari Mei hingga Oktober, Tasik Chini dipenuhi dengan keindahan bunga teratai (Nelumbo nucifera).

Tasik Chini merupakan salah satu daripada hanya dua tasik semula jadi di Malaysia. Satu lagi ialah Tasik Bera.

Tasik Chini merupakan salah satu daripada hutan yang paling kaya dengan kepelbagaian biologi. Inventori yang dijalankan dalam tahun 2011,

Kajian Kes TASiK CHini, PAHAng

47

Kajian KesTASiK CHini, PAHAng

menunjukkan 583 spesis kayu, termasuk beberapa spesis berharga seperti Keruing and Merawan telah di rekodkan, 44 spesis adalah endemik kepada Malaysia, di mana sebahagiannya terancam secara kritikal.

Pelbagai flora dan fauna yang mengagumkan terdapat di Tasik Chini, ini termasuk 300 spesis vertebrata bukan akuatik, 184 spesis burung dan 39 spesis ikan air tawar. Sebahagian daripada spesis ini tidak boleh didapati di mana-mana.

Tasik Chini merupakan satu-satunya Rizab Biosfera UNESCO di Malaysia. Ini telah diisytiharkan sebagai Rizab Biosfera UNESCO pada Mei 2009 untuk meneruskan program pemuliharaan, pembaikpulihan dan pembangunan mampan.

Tasik Chini adalah tanah adat komuniti Jakun, satu komunit kaum asal. Kaum Jakun tinggal bersama-sama dengan ahli-ahli keluarga mereka di beberapa kampung di sekitar Tasik Chini, dalam suasana harmoni dengan ekosistem di situ, kaya dengan aset semula jadi dan budaya.

tahun 1990-an untuk memudahkan eko-pelancongan telah mempercepatkan kejatuhan Tasik Chini.

Kini, tasik itu sudah mengalami proses eutrofikasi, yang merupakan satu tahap yang lebih teruk dari ekosistem yang telah benar-benar terjejas.

Pembangunan ekonomi yang pesat selama lebih 25 tahun telah memberi kesan buruk di kawasan tadahan. Aktiviti-aktiviti pembalakan, perladangan dan perlombongan telah membawa perubahan kepada penggunaan tanah yang ketara di kawasan tadahan tasik. Pembalakan telah memusnahkan hutan primer di kawasan tadahan air. Suatu empangan (weir) yang dibina pada

Tasik Chini merupakan satu satu-satunya Rizab Biosfera UNESCO di Malaysia. Ini telah diisytiharkan sebagai Rizab Biosfera UNESCO pada Mei 2009 untuk meneruskan program pemuliharaan, pembaikpulihan dan pembangunan mampan.


Jika keadaan ini dibiarkan berterusan, berkemungkinan besar Tasik Chini bakal lenyap menjelang tahun 2030 atau lebih awal lagi.

Melalui pelbagai perundingan dari bulan November 2011 dengan gabungan pertubuhan bukan kerajaan yang diterajui oleh Transparency International Malaysia, masyarakat Orang Asal mencadangkan langkah-langkah utama untuk menyelamatkan ekosistem tasik.

Mereka menyerahkan memorandum untuk memulihkan semula kemusnahan Tasik Chini kepada Perdana Menteri Malaysia, Datuk Seri Najib Tun Razak pada 10 April 2012.

kerosakan ekologi yang telah berlaku di Tasik Chini. Apabila empangan dibina untuk eko-pelancongan di pertengahan 1990-an Tasik Chini mula menunjukkan tanda-tanda gangguan ekosistem.

Kemusnahan spesies ikan, pokok-pokok yang mati dan kemunculan ekor kucing adalah beberapa petunjuk gangguan. Aktiviti perlombong besi sejak tahun 2011-an menambah kerosakan tasik. Jika keadaan ini dibiarkan berterusan, berkemungkinan besar Tasik Chini bakal lenyap menjelang tahun 2030 atau lebih awal lagi.

sertai kempen untuk menyelamatkan tasik Chini. mari menonton:

Tasik Chini - Ecosystem On A Brink:http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=sXzD2ixtmek

Tasik Chini - Ekosistem di Hujung Nyawa: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=sXzD2ixtmek

Satu kempen nasional untuk menyelamatkan Tasik Chini telah dilancarkan pada 12 Ogos 2012 untuk menyedarkan masyarakat akan bertapa teruknya

Kajian Kes TASiK CHini, PAHAng

49

Mengapa Hutan di Malaysia Penting kepada dunia dan Malaysia? Mengekalkan hutan yang mampan akan menunjukkan

contoh kepimpinan dalam pemuliharaan sumber asli yang ketara kepada negara negara lain di dunia yang mempunyai kawasan hutan. Dunia akan menderita jika hutan hujan tropika dimusnahkan.

Oleh kerana itu, wujudnya keperluan di Pertubuhan Bangsa Bangsa Bersatu (PBB) untuk menubuhkan satu mekanisme kewangan untuk memberi ganjaran kewangan kepada negara untuk melaksanakan dasar-dasar bagi melindungi hutan. Mekanisma ini yang dikenali sebagai REDD + (Mengurangkan Pembebasan gas dan Pembasmian hutan dan Degradasi Hutan serta usaha pemulihan hutan di negara-negara membangun), memberi tumpuan kepada mencari insentif kewangan untuk memberi motivasi kepada industri dan kerajaan untuk mengalih polisi mereka dan memberikan penekanan yang lebih dalam amalan perhutanan lestari.

Soalan-soalan Lazim

Bolehkah kemajuan ekonomi berlaku di Malaysia tanpa mengeksploitasi Hutan Malaysia?• Ya,sudahtibamasanyanegarainimenumpukankepada

pembangunan ekonomi berasaskan pengetahuan dan menyelamatkan sumber-sumber semula jadi untuk masa depan. Negara ini dalam proses dimana sumber tanah semakin berkurangan untuk digunakan sebagai modal untuk pembangunan.

• DasardanEkonomidiMalaysiaperlumenjalanipembaharuantermasuk pemuliharaan alam sekitar dan kemampanan sebagai prinsip utama. Di samping itu, pihak berkuasa Malaysia perlu mengadakan perbincangan dengan pihak berkepentingan dalam membuat keputusan, seperti komuniti tempatan yang terjejas dan komuniti orang asli, badan bukan kerajaan dan organisasi komuniti awam, untuk mencipta suatu model kehidupan yang harmonis dengan alam sekitar.


Di hampar oleh Banjaran Crocker Borneo dan terletak sebagai satu jalur sempit tanah negeri, beberapa perkampungan yang secara kolektif dikenali sebagai Ulu Papar membantu untuk mentakrifkan semula konsep pemuliharaan.

Ulu Papar terletak di hulu Sungai Papar, di Daerah Penampang, Sabah, di mana kira-kira 1,000 komuniti Orang Asal Dusun tinggal di beberapa kawasan penempatan yang bertaburan di situ. Sejumlah 320 hektar tanah

hutan akan terjejas disebabkan oleh Empangan Kaiduan.

Projek empangan Kaiduan mewakili tanah seluas 320 hektar (Gambar oleh: Partners of Community Organizations in Sabah)

)

Kajian Kes uLu PAPAr, SAbAH

Ulu Papar, Sabah • Harga Masa Depan

51

Komuniti Dusun membantah projek Empangan Kaiduan (Gambar oleh: Partners of Community Organizations Sabah)

Bagi komuniti Dusun, Ulu Papar adalah tanah nenek moyang mereka dan mereka bergantung hampir sepenuhnya kepada sumber asli ditemui di hutan Ulu Papar.

Perkampungan yang terlibat termasuk Terian, Buayan, Tiku, Timpayasa, Pongobonon, Kalanggaan dan Longkogungan, dan satu penempatan kecil, Kionop, yang terletak di dalam Taman Banjaran Crocker, salah satu kawasan lindungan utama di Sabah.

Projek Empangan Kaiduan yang diluluskan oleh Kerajaan Negeri Sabah pada tahun 2008 akan menempatkan semula komuniti Dusun. Berasaskan pengalaman dari Empangan Babagon, yang juga terletak di Daerah Penampang, komuniti yang ditempatkan semula mengalami tekanan social, ekonomik, budaya dan

psikologi yang mengganggu kualiti hidup komuniti tersebut. Kemudahan yang serba kekurangan dan pendapatan yang kecil akan meminggirkan lagi komuniti.

Kajian KesuLu PAPAr, SAbAH


Kampung-kampung akan dibanjiri dengan air, memusnahkan sebuah sekolah kerajaan, 3 buah taska komuniti, gereja, kubur, dusun (pasaran kampung), rumah, kebun buah-buahan dan sayur-sayuran, jambatan gantung, kilang beras dan sawah padi, kebanyakkan merupakan tempat yang diwujudkan dengan bantuan daripada badan bukan kerajaan.

Bagi komuniti Dusun, Ulu Papar adalah tanah nenek moyang mereka dan mereka bergantung hampir sepenuhnya kepada sumber asli ditemui di hutan Ulu Papar. Mereka menanam padi bukit dan beras sawah, memburu, menangkap ikan dan mengumpul hasil hutan untuk makanan, ubat-ubatan, dan bahan-bahan pembinaan.

“Sumber-sumber hutan yang kami kumpulkan termasuk rotan, damar, kayu, tumbuh-tumbuhan ubatan, dan daging, “kata Buayan ahli komuniti Mositol Sondigon.

Oleh kerana tiada akses jalan raya, kawasan yang berbatu dan berbukit membuat Ulu Papar jauh dan sukar bagi orang luar untuk sampai.

“Kita tidak boleh mendapatkan sumber-sumber ini dari pasaran kerana kampung kita begitu jauh, “Mositol memaklumkan.

Sistem Tagal yang digunakan untuk menutup bahagian-bahagian sungai untuk meningkatkan stok ikan diamalkan oleh masyarakat untuk memastikan kemampanan. Taman Banjaran Crocker, salah satu daripada kawasan yang dilindungi di Sabah yang kini dicadangkan sebagai Rizab Biosfera UNESCO adalah Taman Negeri, yang melarang pengeluaran sebarang sumber dari dalam taman.

Komuniti Dusun, melalui Partners of Community Organizations in Sabah (PACOS) telah berusaha ke arah mengwujudkan pelan pengurusan sumber komuniti. Walau bagaimanapun,


53

pengumuman Projek Empangan Kaiduan telah memusnahkan harapan komuniti.

Projek Empangan Kaiduan akan memusnahkan hutan Ulu Papar yang melambangkan gaya hidup Masyarakat Dusun. Oleh itu, mereka mengambil tindakan untuk memastikan budaya, tradisi dan keagamaan mereka yang telah sebati dengan hutan sekeliling mereka di teruskan.

Dalam membuat keputusan untuk melaksanakan projek Empangan Kaidun, kerajaan gagal menunaikan komitmen mereka kepada United Nationas Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (UNDRIP).

Artikel 32 dan 10, di antara lain, menegaskan hak orang asal untuk menentukan cara pembangunan atau menggunakan tanah serta sumber-sumber dan mereka tidak seharusnya dikeluarkan secara paksa dari tanah atau wilayah tanpa persetujuan secara bebas, telus dan ikhlas (FPIC).


53

(G

amba

r ole

h: P

artn

ers

of C

omm

unity

Org

aniz

atio

ns S

abah

)


Tindakan terhadap Empangan

• 2009 - Melalui bantuan daripada Organisasi Rakan masyarakat di Sabah, masyarakat Dusun membentuk Jawatankuasa Tindakan Bantahan Empangan Kaiduan (ACAKD). Mereka mengumumkan bahawa kerajaan, tidak mendapatkan kebenaran secara bebas, telus dan

ikhlas (FPIC), daripada komuniti dan tidak memberikan pertimbangan serius terhadap kos alam sekitar dan sosial,

tidak menghargai nilai tanah tradisi orang asal, warisan dan kehidupan, juga biodiversiti dan industri eko-pelancongan di kawasan ini yang datangnya dari pengurusan dan pengetahuan orang asal.

Impak terhadap penempatan lain di luar kawasan yang terjejas dan sumber hiliran dari segi kehilangan tempat memburu dan memancing, dan perubahan dalam ciri-ciri tanah.

• 2010 - Komuniti Dusun mencipta protokol bio-budaya masyarakat (BCP) – suatu dokumen yang menjelaskan kepentingan, hak dan tanggungjawab masyarakat Ulu Papar dalam memelihara, mengurus dan menggunakan wilayah dan budaya mereka.

• 2011 - ACAKD megemukakan suatu petisyen kepada Pusat Biodiversiti Sabah (SaBC), pihak berkuasa yang mentadbir Sabah mengenai pemuliharaan dan penggunaan kepelbagaian biologi di negeri ini,o meminta supaya diadakan perundingan dengan komuniti

dalam mengistiharkan Banjaran Crocker sebagai Rizab Biosfera UNESCO,


55

o menekankan keperluan untuk berlaku telus, adil dan menjalankan penyiasatan saintifik ke atas kesan-kesan negatif Empangan Kaiduan pada ekologi yang sensitif dan masyarakat pribumi di kawasan tersebut.

o meminta kerajaan Sabah mencari kaedah alternatif untuk melindungi sumber-sumber yang kaya dengan bio-budaya di Ulu Papar.

• 2013 – Kempen Advokasi di Persidangan Kebangsaan Alam Sekitar-Manusia, Hutan dan Kelestarian, mendapatkan pengiktirafan meluas mengenai sumbangan penting mereka untuk pemuliharaan global terutamanya:

o Bentuk kepelbagaian bio-budaya yang unik, dan

o Kawasan konservasi masyarakat Asli dan Komuniti (ICCAs).

Sumber:• Heather Leach; Conservation Begins at Home. March 2013 www.culturalsurvival.org/publications/cultural-survival quarterly/

malaysia• Ulu Papar Community Petitions Sabah Government to Consider

Negative Effects of Kaiduan Dam Project. Global Diversity Foundation. http://www.global-diversity.org/news/southeast-asia/ulu-papar-community-petitions-sabah.

• Integration between Community and Biodiversity to Address Threats to Ulu Papar Area, Sabah. Paper presented by Kaiduan Dam Task Force, Sabah at the TI-M National Conference on Environment – People, Forests and Sustainability 27-28 February 2013.



Seorang lelaki Iban yang agak berumur, Surik anak Muntai yang memperjuangkan hak tanah dia di Melikin, Sarawak, telah diserang dengan kejam pada 15 Mac, 2013 oleh empat atau lima lelaki bersenjatakan kayu dan parang, sementara dia menunggu di luar Sekolah Sungai Menyan, Serian, untuk mengambil anaknya dari sekolah.

Surik, 66, telah mengenal pasti salah satu penyerang sebagai “eksekutif” sebuah syarikat perladangan kelapa sawit yang terbabit dalam pertempuran mahkamah mengenai tuntutan hak tanah adat orang asal (NCR) oleh penduduk Melikin.

Menurut isteri Surik, Rosni Langap, Surik mengalami keretakan di pergelangan tangan kanannya, dan luka yang mendalam pada lengan kanannya, apabila dia cuba untuk menangkis pukulan parang daripada samseng. Kedua-dua tempurung lutut beliau telah pecah akibat hentakan dengan kayu.

Beliau juga sengsara akibat luka di pergelangan kaki yang

Kajian Kes MeLiKin, SArAwAK

sudah berkontaminasi. Pakar bedah terpaksa membedah beliau selama empat jam setengah, dan beliau masih lemah tetapi stabil di hospital.

Taktik ugutan ganasSurik adalah petani dari Kampung Danau Kerangas, yang terletak kira-kira dua jam melalui jalan raya dari Kuching. Lebih 300 orang kaum Iban telah memfailkan saman terhadap syarikat perladangan United Teamtrade dan rakan kongsinya, Memaju Jaya.

Surik Muntai di hospital (Kredit foto Surik Muntai)

Iban marah serangan terhadap orang yang mempertahankan hak tanah Keruah Usit

57

Kajian KesMeLiKin, SArAwAK

Syarikat-syarikat ini telah bersemuka dengan tentangan dari masyarakat tempatan dalam usaha mereka untuk mengambil lebih daripada 7,300 hektar tanah NCR penduduk kampung, dengan menggunakan keadah “sewa sementara” yang dikeluarkan oleh Ketua Menteri Sarawak Tan Sri Abdul Taib Mahmud.

Laman web “Whistleblower” Sarawak Report telah mendokumentasi bahawa dua orang ahli politik yang berkuasa di Sarawak mempunyai kaitan dengan aktiviti syarikat ini.

Orang asal mengadu bahawa mereka telah menjadi mangsa kerana mereka menolak tawaran wang pampasan sebanyak RM300 bagi setiap hektar oleh syarikat, jumlah ini adalah amat sedikit berbanding dengan wang berjuta-juta yang akan di kaut oleh syarikat.

Penduduk kampung mendakwa pihak berkuasa telah cuba untuk menakut-nakutkan mereka. Pada bulan Oktober 2012, lima penduduk kampung telah ditahan atas tuduhan jenayah kerana intimidasi terhadap pekerja United Teamtrade.

Tahun lepas, pihak berkuasa juga cuba untuk mendakwa orang kampung dengan tuduhan pembakaran sebuah jambatan milik syarikat. Dalam kedua-dua kes, penduduk kampung telah di bebaskan dari mahkamah, dan disambut oleh beratus-ratus penduduk kampung di luar mahkamah, menunjukkan sokongan mereka.

Penduduk kampung telah memberitahu Sarawak Report bahawa syarikat-syarikat tersebut telah menggunakan taktik ugutan lampau, termasuk mengacukan pedang samurai di sebuah rumah panjang Iban, dan menunjukkan keangkuhan kerana memiliki pistol.

Pada 1 September, 2012, penduduk kampung memerhati dengan terkejut apabila sebuah jentolak syarikat memusnahkan sebuah jambatan komuniti, sebagai satu bentuk hukuman kolektif terhadap penduduk kampung.


Menurut Post Borneo, sebuah akhbar tempatan, ketua kampung di Kampung Engsebang, Patricia Pantau berkata, “mereka (syarikat-syarikat perladangan) merobohkan jambatan yang dibina oleh kerajaan.

Oleh itu, kami membuat laporan di Balai Polis Serian bersama-sama dengan semua bukti tetapi tidak ada tindakan yang diambil oleh pihak polis. Ini yang menyebabkan orang kampung tidak berpuas hati.“

“Corak konsisten” serangan

Pada bulan Julai 2012, kereta Michael Luang, seorang aktivis NCR Melikin yang terkemuka, telah di bakar. Dalam serangan yang sama pada bulan November 2012, peguam penduduk kampung, Adun Parti Keadilan Rakyat Batu Lintang, See Chee How, juga mengalami ancaman yang sama.

Satu campuran Molotov dicampak ke jalan masuk rumah peguam, membakar kereta beliau. Tiada tangkapan yang dilakukan berikutan serangan-serangan di atas.

See telah menulis kepada Ketua Polis Negara dan Ketua Polis Negeri untuk menunjukkan “corak konsisten” modus operandi serangan, mel ancaman yang dihantar ke pejabat beliau, dan serangan kejam terbaru keatas Surik.

See menyifatkan serangan kejam pada Surik sebagai “kegilaan yang tidak berperikemanusaiaan”.

“Saya mesti memuji polis di Serian atas tindakan mereka menangkap salah seorang penyerang,” katanya kepada Malaysiakini. “Saya merayu supaya penduduk kampung tenang, dan pada masa yang sama, saya berdoa agar pihak polis akan berhati-hati dan cepat membawa penyerang ke muka pengadilan.”

Beliau berkata ini adalah kes NCR yang pertama beliau jumpa di mana “eksekutif” kanan sebuah syarikat perladangan didakwa terlibat dalam serangan kejam pada penduduk kampung.

Kajian Kes MeLiKin, SArAwAK

59

Kajian KesMeLiKin, SArAwAK

See berkata kerajaan negeri mesti menggantung status “sewa sementara” dengan segera.

Beliau menggesa pihak polis untuk mendaftar dan memeriksa rekod mereka -mereka yang mengaku bekerja sebagai “pegawai keselamatan” untuk syarikat-syarikat perladangan

See menegaskan bahawa penduduk kampung telah melaporkan ‘”pegawai keselamatan” syarikat-syarikat perladangan tersebut berkelakuan seperti samseng, dan “eksekutif” kanan perladangan yang di tahan sering memberi arahan, di tengah-tengah tindakan/aksi.

Berita pengalaman pahit Surik telah merebak dengan cepat dalam media sosial, menyebabkan kemarahan orang ramai terhadap kerajaan negeri kerana campurtangan dalam hak tanah adat komuniti asal.

Pada tahun 1999, samseng yang bekerja untuk sebuah ladang kelapa sawit dari Miri mengancam dan menganiaya penduduk Iban kerana mempertahankan tanah NCR mereka di Rumah Bali dan Rumah Busang, berhampiran Bintulu.

Iban membalas dengan membunuh empat daripada samseng tersebut. Penduduk kampung dan peguam di Melikin perlu membendung kemarahan penduduk kampung agar keganasan tidak berulang lagi.

Iban telah menyatakan kemarahan mereka tentang serangan terhadap Surik melalui media sosial.

Tetapi tiada siapa yang menjangka serangan ini akan mencetuskan protes di Sarawak, dengan cara yang sama seperti pengorbanan diri Mohamed Bouazizi dari Tunisia, pengorbanan dan kematiannya melancarkan Arab Spring.

Keruah Usit merupakan kolumnis Malaysiakini yang mula menulis dan bercakap menentang rasuah endemik lebih daripada dua dekad yang lalu. Keruah bergerak ke semua bahagian di Sarawak, untuk memberikan suara bagi sesetengah daripada komuniti yang paling terpinggir di Malaysia.


Kampung Jagoi, yang dahulunya terletak di puncak Gunung Jagoi, adalah rumah turun temurun kaum Bidayuh. Kaki bukit Gunung Jagoi yang terletak di Daerah Bau, kira-kira sejam dari Kuching, ibu Negeri Sarawak.

Komuniti Bidayuh telah menjadi penjaga ekosistem Gunung Jagoi dan mereka telah mengamalkan gaya hidup mampan, menggunakan sumber-sumber dari Gunung Jagoi. Mereka menggunakan sumber yang hanya boleh ditanam atau yang

dijumpai di gunung, seperti padi, sayur-sayuran dan hasil hutan.

Komuniti itu kini berpindah ke kaki bukit gunung untuk membolehkan akses ke bandar dengan mudah. Walau bagaimanapun, komuniti ini telah memilih seorang wakil wanita, Jimah, untuk terus tinggal di kampung asal untuk

Komuniti Bidayuh merupakan penjaga kepada ekosistem Gunung Jagoi dan mereka telah mengamalkan gaya hidup mampan, dengan menggunakan sumber-sumber dari sekitar Gunung Jagoi.

Kajian Kes jAgoi, SArAwAK

Jimah, penjaga tunggal Gunung Jagoi (Gambar oleh TI-M)

Jimah Memerhatikan Suatu Ekosistem Yang Terancam

61

Mendaki ke puncak melalui Kampung Jagoi (Gambar oleh TI-M)

Komuniti Bidayuh dari Gunung Jagoi telah tinggal dengan harmoni dan telah menwujudkan hubungan simbiotik dengan persekitaran mereka untuk beberapa abad.

memastikan pemeliharaan hutan dan budaya mereka.

“Ibu saya meninggal dunia pada tahun lepas. Kami, kaum Bidayuh percaya bahawa roh ibu saya akan hilang jika saya tidak terus tinggal di sini untuk sekurang- kurangnya 3 tahun selepas kematian beliau, “kata Jimah.

“Saya juga telah diberi tanggungjawab untuk meneruskan penjagaan Gunung,” sambung beliau. Jimah kini penjaga tunggal

Gunung Jagoi, yang tinggal pada 1200 meter di atas paras laut di tengah-tengah 400 hektar hutan primer yang subur.

Kajian KesjAgoi, SArAwAK


Kawasan yang telah dibuka di Gunung Jagoi (Gambar oleh TI-M)

Komuniti Bidayuh dari Gunung Jagoi telah hidup dalam keadaan harmoni dan mempunyai hubungan simbiotik dengan persekitaran mereka untuk beberapa abad. Tradisi mereka telah sebati dengan persekitaran mereka. Jimah menggunakan air bersih dari gunung, menanam sayur-sayuran di taman dan beliau menggunakan kayu dari hutan untuk memasak.

“Saya tidak menggunakan minyak kerana ia bukan sumber hutan kami dan saya mengurangkan sisa buangan. Apabila adik-beradik dan kawan-kawan saya melawat saya, kami bergembira dengan berkongsi pengalaman dan cerita. “

“Kami tidak mempunyai bekalan elektrik dan pada waktu malam keindahan hutan terserlah dengan dengan bunyi alam semula jadi, ia menyentuh jiwa kami,” kata Jimah.

Pada awal 2012, Jimah perasan adanya kawasan-kawasan hutan yang telah diceroboh dan memberitahu Jawatankuasa Ketua-Ketua Kampung pentadbiran Kampung Jagoi (JKKK Jagoi).

63

JKKK Jagoi memaklumkan kepada Transparency International Malaysia (TI-M) bahawa mereka takut akan kehilangan hutan. Selepas itu, TI-M dan Jabatan Hutan Sarawak melawat tapak tersebut dan menganjurkan perundingan dengan pihak berkepentingan pada 5 Mei 2013.

Komuniti Bidayuh Jagoi yang telah membangunkan suatu sistem pengurusan mampan bagi melindungi hutan serta memulihkan warisan budaya di kawasan yang terdiri daripada rumah-rumah tradisional, rumah (upacara) Gawai, rumah Baruk (Parlimen) dan sebuah muzium.

Mereka juga ingin membangunkan pelancongan berimpak rendah dengan membaiki dan membina semula bekas rumah-rumah tradisional.

Program Pembangunan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNDP) dan Kementerian Pelancongan Sarawak telah menyediakan dana untuk peta lokasi dan kemudahan lain.

Rumah tradisional kaum Bidayuh di puncak gunung Jagoi (Gambar oleh TI-M)

Kajian KesjAgoi, SArAwAK


Apabila rancangan pelancongan berimpak rendah menjadi realisasi, Jimah akan mempromosikan homestay dan menguruskan tapak eko-pelancongan untuk memastikan perlindungan hutan.

Komuniti Bidayuh mempunyai hak ke atas tanah adat mereka di

yang membekalkan air bersih kepada tujuh perkampungan di sekitarnya. Komuniti ini kuathir bahawa mereka akan kehilangan hutan kepada industri pembalakan dan perlombongan.

Komuniti Bidayuh dari Gunung Jagoi meminta agar pendapat mereka dipertimbangan dalam isu-isu yang berkaitan dengan urustadbir Gunung Jagoi dan ekosistem di situ. Mereka juga mahu mengekalkan sejarah, budaya dan warisan keagamaan mereka.

Jabatan Perhutanan Sarawak telah memberi jaminan kepada komuniti bahawa ia akan menyiasat dan memberikan sokongan kepada inisiatif komuniti di situ. Sejak lawatan tapak, survei kepelbagaian biologi di Gunung Jagoi telah dijalankan dan komuniti Bidayuh mengambil bahagian dalam kempen advokasi untuk menyelamatkan Gunung Jagoi.

Sumber: Transparency International-Malaysia Program Urustadbir dan Integriti Hutan (FGI)

Gunung Jagoi. Walau bagaimanapun, kemunculan kawasan tandus di tempat mereka adalah satu petunjuk bahawa tanah adat mereka sedang diceroboh dan kawasan tadahan air terancam. Hutan di Gunung Jagoi merupakan kawasan tadahan

Komuniti Bidayuh dari Gunung Jagoi meminta agar pendapat mereka dipertimbangan dalam isu-isu yang berkaitan dengan urustadbir Gunung Jagoi dan ekosistem di situ.

Kajian Kes jAgoi, SArAwAK

65

Hutan Komuniti Kota Damansara • Perkongsian Visi dan Penemuan

Sebuah hutan yang tersergam di bandar merupakan hadiah indah kepada warga kota.

Hutan Simpan Sungai Buloh, kawasan hutan yang tertua di Semenanjung Malaysia merosot daripada 6,590 hektar kepada hanya 30 ha, dalam 115 tahun yang lalu untuk memberi laluan kepada pembangunan Kota Damansara. Ia diwartakan sebagai Hutan Simpanan buat pertama kali pada tahun 1898 oleh pentadbiran British.Terletak 10 km ke barat

Kajian KesHuTAn KoMuniTi KoTA dAMAnSArA, SeLAngor

Hutan Simpan Sungai Buloh, kawasan hutan yang tertua di Semenanjung Malaysia merosot daripada 6,590 hektar kepada hanya 30 ha, dalam 115 tahun yang lalu untuk memberi laluan kepada pembangunan Kota Damansara.

Hutan Komuniti Kota Damansara (Gambar oleh Komuniti Hutan Kota Damansara)


Terletak 10 km ke barat Kuala Lumpur, perubahan hutan ini untuk tujuan pembandaran bermula pada tahun 1990-an.

Kuala Lumpur, perubahan hutan ini untuk tujuan pembandaran bermula pada tahun 1990-an.

Kawasan hutan ini merupakan tempat tinggal orang Temuan, suatu masyarakat pribumi. Mereka telah dipindahkan untuk membolehkan Pembangunan Projek Pembandaran Kota Damansara. Walaupun kaum Temuan telah diberikan rumah banglo sebagai pampasan, mereka telah kehilangan budaya dan cara hidup yang amat berkait rapat dengan hutan, di sebabkan oleh projek pembangunan ini.

Pada tahun 1994, berikutan cadangan yang dibuat dalam Penilaian Impak Alam Sekitar mengenai projek Perbandaran ini, Jabatan Perhutanan Negeri, Negeri Selangor telah

Kajian Kes HuTAn KoMuniTi KoTA dAMAnSArA, SeLAngor

(Gambar oleh Komuniti Hutan Kota Damansara)

67


megenepikan tanah sebanyak 402,6 ha sebagai Taman Botani Simpanan Sungai Buloh.

Pada 20 Mei 2002 akhbar melaporkan bahawa Kerajaan Negeri telah megenepikan rancangan untuk menubuhkan sebuah Taman Botani di Sungai Buloh dan sebaliknya merancang untuk menggunakan kawasan Taman Botani Simpanan Sungai Buloh sebagai kawasan perumahan termasuk tanah perkuburan.

Persatuan Pencinta Alam Malaysia (MNS) membentuk Kumpulan Sahabat Kota Damansara dengan Persatuan Penduduk untuk membantah pembangunan bagi tujuan pemuliharaan hutan.

Mereka menganjurkan perundingan awam dengan pihak berkuasa tempatan dan Kerajaan Negeri yang baru ditubuhkan (2008). Semua usaha-usaha mereka membuahkan hasil pada tahun 2010 apabila Kerajaan Negeri Selangor mewartakan hutan untuk Kemudahan, Pendidikan, Pemuliharaan dan Penyelidikan. Ini dianggap sebagai hutan Dipterokap Tanah Pamah dengan jenis pokok yang jarang dijumpai dan ia adalah Hutan terakhir di Daerah Petaling.

Hutan seluas 600 hektar ini adalah tempat yang sangat menarik dan cantik. Kawasan ini adalah gabungan tanah rata dan bukit dengan tasik buatan dipenuhi dengan flora dan fauna. Monyet kencang, 48 spesies pepatung, dan biodiversiti yang kaya yang terdapat di hutan komuniti ini mengeluarkan bunyi Alam yang

Perkongsian antara Sahabat Kota Damansara, Jabatan Perhutanan Selangor, Yayasan Warisan Alam (YAWA), Majlis Bandar Petaling Jaya (MBPJ) dan Trail Association KL dan Selangor (TRAKS) bertindak menguruskan Taman Botani sebagai ‘Hutan Komuniti Kota Damansara’.

Semua usaha-usaha mereka membuahkan hasil pada tahun 2010 apabila Kerajaan Negeri Selangor mewartakan hutan untuk Kemudahan, Pendidikan, Pemuliharaan dan Penyelidikan.


merdu dan harmoni yang mampu mengurangkan tahap tekanan dan keletihan warga kota dengan ketara.

Kajian Kes HuTAn KoMuniTi KoTA dAMAnSArA, SeLAngor

Hutan Komuniti Kota Damansara merupakan contoh kejayaan penglibatan orang awam dalam urustadbir hutan.


Hutan Komuniti Kota Damansara telah mengubah persekitaran di mana kita hidup dengan mempengaruhi iklim, meningkatkan kualiti udara dan mengurangkan air larian akibat ribut.

Hutan ini terdiri daripada pelbagai jenis pokok-pokok yang unik. Turut kelihatan ialah beberapa pokok-pokok komersial yang berharga seperti Nyatoh Tembaga dan Meranti Kepong. Spesis lain yang menarik termasuk pokok Petai dengan bunganya yang berbentuk aneh, Skru pine atau Mengkuang yang boleh tumbuh tinggi, begitu juga dengan pokok berkayu merayap seperti lianas dan pelbagai jenis rotan liar. Malah yang lebih baik adalah semak samun di mana hidupnya pelbagai kulat berwarna-warni, liken dan lumut yang wujud dalam pelbagai bentuk dan saiz yang menakjubkan. Tumbuhan herba seperti halia merupakan

69


ganjaran kepada pendaki dengan mekar bunga merah yang menakjubkan. Segemuk adalah satu lagi tumbuhan herba menarik dengan akarnya yang berwarna merah darah.

Sementara itu, tasik di kawasan taman merupakan habitat ikan air tawar seperti Toman (Giant Snakehead), pelbagai serangga akuatik, katak dan siput.

Setelah diwartakan sebagai hutan simpan, tumpuan kini diberikan kepada aktiviti-aktiviti lain seperti seminar mengenai pengurusan kepelbagaian biologi di kawasan itu. Banyak kumpulan-kumpulan telah mengumpul data penting seperti inventori flora dan fauna

dalam kawasan tersebut. Penyelidikan secara aktif dalam pelbagai aspek dijalankan secara berterusan. Persatuan Komuniti Hutan di Kota Damansara, Selangor kini mengalu-alukan keahlian dan penyertaan individu, institusi dan persatuan-persatuan yang ingin menyokong objektif Persatuan (http://kotadamansaraforest.org/membership/ or www.facebook.com/groups/77015742023/).

Hutan Komuniti Kota Damansara adalah hasil penglibatan orang awam dalam urustadbir hutan untuk memastikan kemampanan hutan di negara ini. Penyertaan awam memainkan peranan yang amat penting dalam memulihara hutan.

Sumber:1. Kota Damansara Community Forest Society; http://

kotadamansaraforest.org/about-us/a-shared-vision-for-the-kota-damansara-community-forest/


2. Kota Damansara Community Forest Facebook; http://www.facebook.com/groups/129269360492834/

3. Biodiversity Assessment and Recommendations for a Revised Management Plan of Kota Damansara Forest Reserve, Resource Stewardship Consultants Sdn Bhd (Rescu); 31 Dec 2010.


berkongsi blog

berkongsimedia

wujudkanweb

sms

kata

berita

facts

bercakap

poster

e-mail

bersuara

beritahu

berse Bersuara.

Berkongsi.

Beritahu.

Wujudkan rangkaian.

Bertindak.

bertindak

blog

71

media

wujudkan

beritaKAEDAH POPULAR PEMANTAUAN & MENGAMBIL TINDAKAN

www.timalaysia-forestwatch.org.my

Layari laman web kami:

Menulis kepada Ahli Parlimen atau Perdana Menteri mengenai perasaan dan pendapat anda

e-MEL kepada akhbar-akhbar tempatan anda, melalui risalah e-komuniti & akhbar elektronik.

Sekiranya anda tidak mahu menulis:Anda boleh menghubungi Ahli Parlimen anda dengan telefon. Atau anda boleh SMS beliau. Anda juga boleh menghubungi ADUN (Ahli Dewan Undangan Negeri).

Surat untuk penerbitan perlu digubal dengan teliti.



Beberapa petua untuk diberi perhatian.

• Fahami masalah-masalah yang mungkin berlaku di Malaysia terhadap rakyat biasa sekiranya isu ini tidak ditangani.

• Fahami masalah yang akan di hadapi oleh komuniti - kanak-kanak, ahli keluarga, rakan- rakan, jiran-jiran dan rakan sekerja dan anda - sekiranya tiada tindakan yang diambil.

• Dapatkan maklumat mengenai akhbar yang anda boleh terbitkan, sama ada dalam bentuk elektronik atau dicetak.

• Lihat contoh-contoh surat yang diterbitkan di akhbar (“Surat kepada Editor” atau seksyen “Pendapat”). Baca dan dapatkan idea. Dalam masa yang sama, simpan senarai alamat e-mel untuk tujuan perhubungan (lihat seksyen Kenalan di hujung buku ini).

• Semak spesifikasi surat bagi akhbar pilihan anda. Panjang serta format surat berbeza dari akhbar ke akhbar. Anda mungkin perlu memberi nama dan alamat e-mel anda.

• Adakah jenis surat seperti yang anda ingin terbitkan biasa dicetak? Sekiranya topik yang anda kemukan adalah kontroversi, nyatakan hujah-hujah yang munasabah atau berikan fakta-fakta yang nyata dan kukuh. Pertimbangan harus di berikan dalam menghantar surat anda kepada akhbar yang sesuai, sama ada dalam media elektronik atau media cetak.

Jalankan kajian latar belakang


73

• Nyatakansatuhujah(ataupalingbanyak dua) dalam surat / pendapat anda. Nyatakan fakta dengan jelas. Sebaik-baiknya, hujah itu perlu di nyatakan dalam ayat pertama atau pada perenggan pertama.

• Suratandaperlulahtepatkepadahujah, tidak terlalu panjang serta sukar di fahami.

• Cubakaitkanisuyangandahendak tulis kepada sesuatu yang berlaku baru-baru ini dalam hidup anda, masyarakat atau tempat kerja, atau kaitkan isu itu kepada sesuatu yang telah anda lihat atau dengar.

• Nyatakansituasiatauperistiwayang boleh di bayangkan atau di gambarkan supaya pembaca boleh merasai perasaan anda.

• Tulissecaralangsungdanmemberi tumpuan kepada impak atau hak-hak kita daripada pandangan peribadi, anak-anak anda atau komuniti. Jika boleh, nyatakan masalah pada tahap peribadi atau keluarga supaya pembaca mampu bersimpati dengan anda.

• Jikaandamemetikhujahseseorang secara kritis dalam tulisan anda, pendapat itu perlu di sangkal atau di kritik dengan fakta serta hujah sokongan. Nyatakan fakta-fakta berkaitan yang telah diabaikan atau ditinggalkan.

• Menggalakkanoranglainuntukmenulis surat mengenai isu itu. Ini akan menunjukkan bahawa individu lain dalam komuniti itu juga mengambil berat tentang isu ini. Jika surat anda tidak diterbitkan, mungkin surat orang lain mengenai topik yang sama akan diterbitkan.

• Pantauakhbaruntukterbitansurat anda. Jika surat anda tidak muncul selama seminggu atau dua, buat susulan dengan penerbit. Sekiranya ditolak, hantar ke akhbar-akhbar lain.

• Tuliskepadasuratkhabarbahasa lain.

• Sentiasatandatangansuratanda sebagai individu atau wakil kumpulan masyarakat.

Tips Penulisan

Anda boleh menghantar artikel anda kepada risalah, majalah atau kepilkan mereka di papan notis komuniti atau organisasi anda.



Terdapat banyak perkara yang boleh anda lakukan untuk hutan.

• Jika anda selesa menggunakan saluran komunikasi teknologi maklumat (ICT).

• Jika anda sering menghantar dan menerima e-mel.

• Jika anda tidak keberatan menghabiskan masa dengan komputer anda.

Anda boleh berblog, dengan memulakan dan menyimpan diari dalam talian mengenai pemerhatian anda, buah fikiran, komen dan reaksi mengenai isu untuk tatapan umum. Anda boleh menjadi “wartawan komuniti”, seorang wartawan warganegara mengenai isu-isu hutan untuk komuniti anda. (Perhatian: Anda juga boleh berblog mengenai apa-apa yang berkaitan dengan komuniti anda. Wartawan warganegara Malaysiakini: www.cj.my) Perkhidmatan untuk membantu anda berblog boleh didapati di laman web secara percuma. Terokailah dunia blog dengan memulakan satu. (Terdapat banyak perkhidmatan blog percuma. Layari internet.)

Blog, Blog, terus Berblog...

Bagaimana hutan boleh melindungi kita dari bencana alam?Selain daripada pengurangan perubahan iklim, sistem pengakaran pokok memberikan kestabilan tanah dan mengelakkan tanah runtuh, menyerap air hujan yang berlebihan untuk membantu mengelakkan banjir dan hutan bertindak sebagai zon penampan di kawasan persisiran pantai dengan memberi perlindungan dari tsunami.

Soalan-soalan Lazim


75

• Mulakandengansuatutopik(contohnya isu hutan) sebagai suatu pemerhatian, refleksi, komen, pemikiran atau pertanyaan.Tunjukkan bahawa anda bersemangant mengenainya.

• Tumpukanpadapendapatyangringkas, tetapi penyertaan lebih kerap di blog anda. Ia adalah diari anda.

• Biarkandiriandabebassebagaiseorang penulis, biarlah “suara” anda muncul. Kaitkan diri anda sebagai warganegara Malaysia dengan realiti asas berkaitan dengan pokok-pokok dan hutan.

Anda boleh mengadakan perbincangan secara aktif dalam talian mengenai isu-isu hutan dengan menyertai kumpulan e-perbincangan. Atau memulakan satu. Anda boleh mendapatkan pembekal perkhidmatan kumpulan e-perbincangan secara percuma dengan melayari internet untuk Kumpulan GMail, Facebook, Twitter dan banyak lagi. Wujudkan kumpulan e-perbincangan komuniti / senarai e-mel anda sendiri. Umumkan kewujudan anda dan galakkan orang awam lain dari komuniti anda serta ahli dari komuniti lain untuk menyertainya. Bina suatu komuniti warganegara dalam talian yang boleh terlibat secara aktif dalam isu-isu yang biasanya memberi kesan kepada semua rakyat atau masyarakat tertentu. Bangunkan suatu gerakan demokratik dalam talian mengenai isu itu.

• Gunakantatabahasayangbetul (melainkan jika ia disengajakan).

• Rancangisikandunganbloganda mengikut konteks. Jadikan ia mudah difahami oleh semua.

• Pastikanandamemasukkansatu entri baru sekurang-kurangnya sekali seminggu, sebaik-baiknya dua atau tiga kali seminggu. Ini merupakan sumbangan paling minima dari seorang yang bertanggungjawab.

• Andabolehmemasukkangambar di blog anda.

Beberapa tips untuk membantu anda blog

Sertai kumpulan e-perbincangan /Kumpulan facebook & senarai e-mail. Jom kita cuba.



• Untukmeneruskandialogyangbermula dari suatu mesyuarat bersemuka atau langsung.

• Untukmemaklumkanorangramaimengenai peristiwa-peristiwa atau tindakan seterusnya.

• Untukberkongsisumber-sumber yang berkaitan dengan penganjuran (poster, risalah,

idea-idea berasaskan tindakan kreatif, dan lain-lain).

• Untukbekerjasamadalamaktivitiakan datang.

• Untukmembincangkanberitaatau peristiwa yang berkaitan dengan aktivisme.

• Berkongsidrafkerja/aktivitidandokumen.

Mengapa perlu menggunakan kumpulan e-perbincangan /senarai e-mail?

Gunakan SMS

Anda boleh menggunakan SMS untuk menyampaikan maklumat mengenai mesyuarat tentang isu-isu hutan kepada rakan-rakan anda dan rakan sekerja. Anda juga boleh SMS kepada Ahli Parlimen anda atau Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN). Atau anda boleh menggunakan kaedah konvensional - membuat panggilan telefon.

Aspek-aspek ini boleh dikemukakan dan dibincangkan sesuai dengan konteks dalam kalangan keluarga (membasuh pinggan, makan bersama-sama, menonton televisyen bersama-sama, selepas solat, dll), dalam bahasa ibunda anda dan pada tahap yang betul (berhubung dengan bagaimana anda akan menggunakan bahasa).


77

• Berkelahbersamakeluargadikawasan hutan dan taman.

• Bercakapdanmendengarantarasatu sama lain mengenai hutan and alam sekitar.

• Bacabahagianbukuataumajalahyang menarik atau tonton program televisyen bersama-sama dan bincangkan kandungan di mana-mana dan bila mungkin.

• Cubalakukankerja-kerjarumahbersama-sama keluarga dan berkongsi tanggungjawab.

• Ibubapadanadik-beradiklebihtua boleh membantu dengan kerja sekolah. (contoh-contoh yang berkaitan dengan hutan boleh diberikan.)

• Bergembirabersama-samasambilbermain permainan di dalam atau di luar rumah.

• Adakanprojek-projekkeluarga,seperti membina ‘pokok keluarga’ atau membentuk sebuah ‘taman dapur’ (jika anda mempunyai tanah).

• Rancangdananjurkansatuperkelahan keluarga dengan semua orang mengambil beberapa tanggungjawab.

• SelidikdanwujudkanKalendar keluarga anda ke hutan - dengan tarikh lahir, tarikh ulang tahun perkahwinan, cuti, tarikh perkelahan dan tarikh perkelahan di taman negara, dan lain-lain.

Libatkan diri anak anda dan ahli keluarga

Ahli-ahli keluarga adalah komuniti terdekat anda - adik-beradik, ibu bapa, anak, datuk nenek, cucu. Libatkan mereka dan bincangkan topik-topik menarik yang berkaitan dengan pokok-pokok dan hutan (gunakan maklumat dari buku ini). Biar mereka tahu. Biar mereka menilai dan memahami.

Untuk membolehkan anda bercakap dan berbincang dengan ahli keluarga terdekat anda mengenai perkara-perkara yang serius, anda perlu membina keluarga yang lebih rapat. Berikut adalah beberapa idea bagaimana anda boleh melakukannya.


Libatkan keluarga anda.



• Tambahkantopik‘hutan’kepadaperbincangan anda (di samping rumah, kereta, percutian, pendidikan anak-anak, mengenai jiran anda, pendapatan, dan sebagainya).

• Beritahupendengarandadidalam perhimpunan tidak rasmi mengenai buku ini, mengenai laman web TI-M ForestWatch dan laman web yang lain mengenai isu-isu hutan.

• Cubauntukmembuatsusulandengan mesej e-mel, panggilan, sms, dan lain-lain.

• Perbincangandandialogbolehmenyatukan orang ramai dan organisasi mengenai isu-isu yang sama. Ia boleh membantu membina gerakan dan memberikan suara kepada kebimbangan rakyat.

Bincangkan dalam perhimpunan tidak rasmi.

• kedaitehtarik

• kedairuncit/pasarmini

• pasarbasah/pasar raya / pusat membeli-belah

• kopitiam

• keretapi/stesenLRT

• lapanganterbang

• bilikmenunggu

• perhimpunanperayaan

• perhimpunankeluargadanrakan-rakan

• perhentianbas

• perhimpunanrehattengahhari

• Wakturehatditempatkerja

Bincang. Bincang. Bincang.

79

Membuat Keputusan

Mengejar pembangunan mampan memerlukan:

Satu sistem politik yang memastikan penyertaan warganegara dalam membuat keputusan yang berkesan.

Mengundi semasa pilihan raya merupakan satu tindakan membuat keputusan.


Sum

ber:

Josi

e, A

Tra

inin

g M

anua

l for

Wom

en a

nd

Envi

ronm

ent,

ERA

Cons

umer

s

Apa yang sedang anda lakukan?

Saya sedang mendaftar untuk mengundi

Siapakah yang akan anda undi?

untuk calon yang berkelayakan.


Tonjolkan kebolehan anda untuk menulis.

Menulis untuk memberitahu. Menulis

untuk berkongsi maklumat. Menulis

untuk memberi inspirasi. Menulis untuk

menggalakkan tindakan.

Lindungi Hutan kita.Bertindak sekarang mengikut tahap anda.

81

TI-M ForestWatch adalah satu inisiatif oleh Program Urustadbir dan Integriti Hutan (TI-M-FGI) bertujuan untuk meningkatkan kesedaran orang ramai mengenai penggunaan teknologi geospatial [imej satelit, fotografi udara dan Sistem Maklumat Geografi (GIS) 3D dunia] dalam aktiviti pemantauan hutan dan menilai litupan hutan, dan menyediakan platform untuk penyertaan orang ramai dalam urus tadbir hutan di Malaysia.

Laman web TI-M ForestWatch di adakan untuk mendapat perwakilan orang awam untuk mengawasi dan memastikan bahawa sumber hutan negara dilindungi daripada aktiviti haram.

Laman web TI-M ForestWatch

www.timalaysia-forestwatch.org.my

membolehkan pengguna melihat satu tempat yang bermasalah bak kata melihat dari langit – satelit yang memberikan gambaran kawasan tersebut. Imej satelit, fotografi udara dan Sistem Maklumat Geografi membenarkan gambaran keseluruhan kawasan itu. Dengan menggunakan maklumat tersebut, orang awam akan dapat memberitahu pihak berkuasa mengenai aktiviti yang meragukan dan tidak teratur dalam kawasan yang disyaki melalui langkah-langkah mudah yang dipaparkan di laman web ini.

Apa itu TI-M ForestWatch?

INISIATIF TI-M FORESTWATCH



Laman web TI-M ForestWatch adalah pintu gerbang bagi orang ramai untuk terlibat dalam proses urus tadbir hutan, sebagai contoh, jika kelihatan lori bertutup keluar dari kawasan yang menjadi kebimbangan, sesiapa sahaja akan dapat melihat dengan mengakses laman web dan memaklumkan kepada pihak berkuasa.

Semua laporan yang di terima melalui www.timalaysia-forestwatch.org.my akan dirujuk kepada Pasukan Petugas TI-M ForestWatch cyang terdiri daripada pegawai-pegawai daripada Transparency International- Malaysia, Jabatan Perhutanan, Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia, Institut hutan, Malaysia (IRIM), dan Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara.

Laman web ini menjadi platform untuk Pasukan Petugas TI-M ForestWatch bagi mengakses laporan ini dan mengajukan mereka kepada pihak berkuasa yang berkenaan untuk siasatan.

Maklum balas siasatan akan diberikan dalam tempoh masa yang munasabah. Semua maklumat mengenai individu yang membuat laporan atau organisasi dirahsiakan.

Perhatian: Setiap Laporan akan diproses oleh Transparency International-Malaysia sebelum ianya diterbitkan. Individu atau organisasi yang melaporkan akan menerima respon secara automatik.

Siapa itu TI-M ForestWatch?


83

Kitaran Laporan TI-M ForestWatch

Laporan dimuat naik oleh orang awam- tertakluk kepada

semakan semula oleh pentadbir (TI-M)

Pasukan Petugas (Jawatankuasa Mengkaji

Laporan) - Jabatan Perhutanan, Suruhanjaya Pencegah Rasuah Malaysia, Institut Rimbawan

Malaysia, Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman

Negara

Pihak berkuasa mengkaji laporan

Untuk menghantar respon kepada

Pasukan Petugas & pengadu

Mengajukan kepada pihak yang

berkaitan untuk siasatan



Pemantauan hutan kini boleh dibuat hanya dengan sentuhan 1 butang oleh sesiapa sahaja yang berminat untuk memainkan peranan untuk alam sekitar.

Gam

bar

oleh

: Nat

85


1) Log masuk ke www.timalaysia-forestwatch.org.my

2) Klik pada reGister.

3) Buat Nama Pengguna & Kata Laluan.

4) Dapatkan kata laluan anda yang akan dihantar ke E-mel anda.

5) Klik pada lOG in.

6) Masukkan Nama Pengguna & Kata Laluan.

1

2

5

1 2 5

Bagaimana untuk Menggunakan TI-M ForestWatch?


2) Klik pada rePOrt.

8) Masukkan maklumat peribadi anda.

9) Masukkan lokasi yang membimbangkan (nama jalan / kawasan atau alamat) di tab input Coordinate.

7

9

7

9


87


0) Isi tempat kosong, tambahkan fail (untuk gambar tambahan dan sebagainya) dan siarkan laporan tersebut.

0) Klik pada Coordinate.10

10

11

11


Sekiranya anda mendapati sebarang

aktiviti haram seperti pembalakan

haram, hantar laporan ke www.timalaysia-forestwatch.org.myAnda juga boleh menggunakan aplikasi talipon mudahalih (ms. 91)

Gam

bar

oleh

: Nat

89

Monitor Forest Sukarela (VFM) adalah penjaga hutan. TI-M-VFM merupakan orang yang diamanahkan untuk menangani aktiviti yang mencurigakan yang boleh menimbulkan ancaman kepada pengurusan hutan yang mampan.

TI-M-VFM akan dilatih mengenai isu-isu yang berkaitan dengan perhutanan. Pengalaman yang diperolehi akan membolehkan mereka untuk membantu dalam melaksanakan aktiviti-aktiviti Program Urustadbir dan Integriti Hutan sepanjang tahun.

TI-M-VFM merupakan program untuk membina keupayaan rakyat Malaysia untuk mengambil bahagian dalam urustadbir hutan untuk memastikan kelestarian hutan dan ekosistem yang berkaitan.

Daftar untuk menjadi ahli ti-m-VFm di www.timalaysia-forestwatch.org.my.

Apa yang di lakukan oleh kerajaan untuk menyelamatkan hutan dan adakah ianya mencukupi?

Hutan mengikut undang-undang, diwartakan sebagai Hutan Simpanan Kekal untuk di uruskan oleh Jaba-tan Perhutanan (iaitu untukmenda-patkan hasil, dipu-lihkan, atau hanya dilindungi, seperti kawasan tadahan air). Tenaga kerja, infrastruktur dan sumber-sumber lain untuk melakukan semua ini secara berkesan sentiasa tidak mencukupi. Bantuan awam dan keprihatinan akan sentiasa dihargai.

Soalan-soalan Lazim


Monitor Hutan Sukarela (TI-M-VFM)


Penyebab utama kehilangan habitat haiwan dan tumbuhan adalah disebabkan oleh penyahutanan.

Gam

bar

oleh

: Nat

91


Apa itu Aplikasi Talipon Bimbit/ mudah alih TI-M ForestWatch?

Aplikasi talipon bimbit/mudah alih TI-M ForestWatch terbahagi kepada tiga bahagian iaitu:

1) modul log masuk – modul yang memerlukan pengesahan di mana hanya VFM mampu untuk log masuk dengan ID VFM mereka dan kata laluan.

Aplikasi talipon bimbit/mudah alih TI-M ForestWatch merupakan aplikasi yang membolehkan orang ramai melaporkan aktiviti penyelewengan hutan melalui telefon pintar mereka.

Aplikasi talipon bimbit/mudah alih TI-M ForestWatch merupakan Program Urustadbir dan Integriti Hutan inisiatif Transparency International Malaysia (FGI) untuk meningkatkan penglibatan awam dalam pemantauan hutan.


2) modul Berita – Satu bahagian di mana pengelola boleh megenengahkan berita berkaitan dengan hutan kepada VFM dan pihak-pihak lain yang berkaitan. Ini membolehkan semua orang mengetahui status terkini mengenai apa yang berlaku di industri dan akan mencetuskan minat untuk mengetahui lebih lanjut.


93


3) modul laporan – Merupakan modul utama untuk permohonan. Selepas berjaya login, VFM boleh membuat laporan terhadap aktiviti-aktiviti luar biasa dengan memasukkan lokasi, alamat, Koordinat (automatik detect), penerangan mengenai aktiviti dan juga melampirkan gambar kawasan tersebut.

Apabila butang ‘Hantar’ di klik, laporan itu akan secara automatik dihantar ke server ti-m Forestwatch.

Aplikasi talipon bimbit/mudah alih

TI-M ForestWatch boleh dimuat turun

dari kedai Google atau laman web ti-m Forestwatch

(www.timalaysia-forestwatch.org.my).


Elakkan penggunaan sumber-sumber hutan

secara berlebihan untuk mengekalkan kelestarian.

Gam

bar

oleh

: Nat

95

TEKNOLOGI GEOSPATIAL DALAM BIDANG PERHUTANAN

Geomatik atau teknologi geospatial, ditakrifkan sebagai suatu disiplin yang mengumpul, menyimpan, memproses and menghasilkan informasi geografi atau informasi rujukan spatial.

Kemajuan dalam teknologi ini digunakan dalam pelbagai bidang termasuk navigasi, pengurusan tanah, sosiologi, kriminologi, arkeologi dan alam sekitar.

Apa itu teknologi geospatial?

Sebelum ini, aktiviti pemantauan hutan dijalankan oleh agensi-agensi kerajaan tertentu yang mempunyai kepakaran dan sumber-sumber yang berkaitan. Walau bagaimanapun sejumlah wang tunai yang besar diperlukan untuk membina modal insan dan memperoleh alat-alat yang perlu melebihi usaha yang diperlukan untuk memantau kawasan hutan yang luas secara berterusan. Oleh sebab itu, pemantauan hutan hanya dijalankan sekali sekala, mungkin hanya beberapa kali setiap dekad. Ini adalah benar terutamanya di negara-negara dunia ke-3 dan negara-negara membangun.

Teknologi geospatial telah membolehkan pemantauan hutan tanpa amalan-amalan yang disebutkan di atas. Kini, pemantauan hutan boleh dilakukan dengan hanya satu klik pada butang oleh


Mengapa perlu menggunakan Teknologi Geospatial dalam Amalan Pengurusan Hutan?


mana-mana pihak sahaja yang berminat untuk memainkan peranan terhadap alam sekitar.

Ia merupakan suatu alat yang amat berkesan untuk pemantauan hutan dan tanah, sekali gus membolehkan negara-negara dunia ke-3 dan negara-negara membangun di seluruh dunia untuk melibatkan diri dalam penggunaan teknologi geospatial dalam proses pentadbiran hutan.


Pelaksanaan Teknologi Geospatial Dalam Amalan Pengurusan Hutan Global

Banyak negara yang menggunakan teknologi geospatial sebagai sebahagian daripada proses urustadbir hutan mereka, sebagai contoh, India, Ethiopia, Australia, Amerika Syarikat, Jerman, Belanda, Austria, Belgium, Sri Lanka dan Malaysia.

India• Teknologi geospatial digunakan secara aktif di dalam

pengurusan sumber hutan, termasuk pemetaan hutan, penilaian jumlah kayu, pengesanan pencerobohan dan perancangan pembangunan hutan, penilaian habitat hidupan liar, pemetaan padang rumput dan penaksiran impak alam sekitar.

• Pada masa ini, “remote sensing” digunakan untuk analisis landskap, zon risiko kebakaran dan anggaran produktiviti biomas.

• Aplikasi teknologi geospatial boleh juga dipanjangkan penggunaannya kepada pemantauan pembebasan gas rumah hijau, perubahan iklim dan kitaran biogeokimia.

97

Ethiopia

• Teknologi Geospatial digunakan untuk penilaian tanah, kawasan hutan dan perlindungan, padang rumput semula jadi, pemetaan kawasan yang dilindungi, paya, pencemaran dan sebarang perubahan alam sekitar.

Australia

• Tumpuan teknologi geospatial di Australia kini adalah pada pengurusan kecemasan seperti banjir, gempa bumi dan kebakaran hutan.

• Majlis Maklumat Tanah (ANZLIC) di Australia & New Zealand mengesyorkan pembentukan sebuah Perpustakaan Data Spatial untuk edaran di seluruh Negara pada tahun 2003.

• Potensi penggunaan data geospatial dalam amalan pengurusan kecemasan telah ditunjukkan melalui 24 bengkel di seluruh negara dengan program “GeoInsight” pada tahun 2002.



Sekiranya kita tidak bertindak sekarang, hutan akan menjadi terlalu panas untuk didiami.

Gam

bar

oleh

: Nat

99

KAWASAN HUTAN DI SEMENANJUNG MALAYSIA DAN AGENSI YANG BERKAITAN

Litupan hutan di Kuala Lumpur


Peratus Hutan simpanan kekal

Sumber: Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia

Kawasan tanah hutan

Kawasan bukan tanah hutan


Jabatan Perhutanan (Kuala Lumpur) AlamatIbupejabatJabatan Perhutanan Semenanjung MalaysiaJalan Sultan Salahuddin50660 Kuala Lumpur Tel: 03-2616 4488 Faks: 03-2692 5657 Laman Web: www.forestry.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Kuala Lumpur/ Selangor) AlamatTingkat 3, 4, 10, 20 & 20MBlok Barat, Wisma Selangor Dredging, Jalan Ampang 50450 Kuala LumpurTel: 03-2161 0577Faks: 03-2162 1470Laman Web: www.jakoa.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Kuala Lumpur)AlamatSuruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia Malaysian Anti-Corruption Commission (MACC)Blok D6, Kompleks DPusat Pentadbiran Kerajaan PersekutuanP.O Box 600062007 Putrajaya, MalaysiaTel: 03-8886 7000Faks: 03-8888 9562Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Kuala Lumpur)Alamat21, Jalan Dwi Tasik 1 Bandar Seri Permaisuri 56000 Cheras, Kuala Lumpur Tel: 03-9171 0258/ 03-9171 0260 Faks: 03-9171 0257 Laman Web: www.wildlife.gov.my


agensi Berkaitan di kuala lumpur

101


PeratusHutan simpanan kekal


Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Johor


Jabatan Perhutanan (Johor)AlamatTingkat 2, Bangunan Dato Mohamad Ibrahim MunsyiKota Iskandar, Nusajaya79660 Johor Bahru JohorTel: 07-2667433 Faks: 07-2661288Laman Web: www.johorforestry.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Johor)AlamatTingkat 15, Area 15AMenara Ansar, Jalan Trus80000 Johor BahruJohor Darul TakzimTel: 07-2243901Faks: 07-2248542Laman Web: www.jakoa.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Johor)AlamatKompleks Pejabat Johor MACC Jalan Persiaran TanjungPO Box 600081200 TampoiJalan Darul TakzimTel: 07-2316000/ 07-2316080Faks: 07-2352982Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Johor)AlamatTingkat 9, Blok B Wisma PersekutuanJalan Air Molek80000 Johor Bahru JohorTel: 07-2230580Faks: 07-2235702 Laman Web: www.wildlife.gov.my


agensi Berkaitan di Johor

103




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Kedah


Jabatan Perhutanan (Kedah)AlamatTingkat 8, Bangunan Sultan Abdul Halim Jalan Sultan Badlishah 05000 Alor Setar KEDAH Tel: 04-7333844Faks: 04-7310610Laman Web: www.kedforestry.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Kedah/Perak)AlamatBangunan Kerajaan PersekutuanTingkat 3, Blok AJalan Panglima Bukit Gantang Wahab30000 IpohPerak Darul RidzuanTel: 05-2540009Faks: 05-2559402Laman Web: www.jakoa.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Kedah)AlamatSuruhanjaya Anti-Rasuah Malaysia (Kedah)Malaysian Anti-Corruption Commission (MACC)Aras 2, Blok BBangunan PersekutuanJalan Sultan BadlishahP.O Box 6000005720 Alor Star, KedahTel: 04-7001880Faks: 04-7001870Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Kedah)Alamat37 Lengkok Cempaka 1 Persiaran CempakaBandar AmanjayaSungai Petani, KedahTel: 04-7312200Faks: 04-7355286 Laman Web: www.wildlife.gov.my


agensi Berkaitan di kedah

105




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Kelantan


Jabatan Perhutanan (Kelantan)AlamatBlok 2, Tingkat 1 Kota Darulnaim 15503 Kota Bharu KELANTANTel: 09-7482140 Faks: 09-7445657Laman Web: www.jpnk.kelantan.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli Negeri Kelantan/TerengganuAlamatTingkat 6, Wisma PersekutuanJalan Bayam15200 Kota BharuKelantan Darul NaimTel: 09-7443488Faks: 09-7440622Laman Web: www.jakoa.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Kelantan)AlamatKompleks MACC KelantanJalan Sultan Yahya PetraPeti Surat 600015990 Kota BharuKelantanTel: 09-7661800Faks: 09-7477305 Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Kelantan)AlamatTingkat 12Wisma Persekutuan Jalan Bayam 15664 Kota BharuKelantan Tel: 09-7416240 Faks: 09-7477635 Laman Web: www.wildlife.gov.my


agensi Berkaitan di kelantan

107




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Melaka


Jabatan Perhutanan (Melaka)AlamatAras 19, Menara Persekutuan,Jalan Persekutuan, Bandar MITC, Hang Tuah Jaya75450 Ayer KerohMelakaTel: 06-2316095 Faks: 06-2322867Laman Web: www.forestry.gov.my/melaka

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Melaka/Negeri Sembilan)AlamatTingkat 4, Wisma PersekutuanJalan Dato` Abdul Kadir70000 SerembanNegeri Sembilan Darul KhususTel: 06-7638815Faks: 06-7610134Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di melaka

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Melaka)AlamatMACC MelakaNo. 2, Jalan Alai Perdana 16Crystal Bay, AlaiPeti Surat 600075460 MelakaTel: 06-2616020Faks: 06-2896141Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Melaka)AlamatAras 18, Menara Persekutuan,Jalan Persekutuan,Hang Tuah Jaya 75450 Ayer Keroh, Melaka Tel: 06-2324053 Faks: 06-2345620 Laman Web: www.wildlife.gov.my

109




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Negeri Sembilan


Jabatan Perhutanan (Negeri Sembilan)AlamatBlok C, Tingkat 4 Wisma Negeri 70503 Seremban NEGERI SEMBILANTel: 06-7659849 Faks: 06-7623711Laman Web: www.forestry.gov.my/negerisembilan

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Negeri Sembilan/Malaka)AlamatTingkat 4, Wisma PersekutuanJalan Dato` Abdul Kadir70000 SerembanNegeri Sembilan Darul KhususTel: 06-7638815Faks: 06-7610134Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di negeri sembilan

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Negeri Sembilan)AlamatMACC Negeri Sembilan Jalan Dato’ Kelana MakmurPeti Surat 600070700 SerembanNegeri Sembilan Darul KhususTel: 06-7625446Faks: 06-7620522Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Negeri Sembilan)AlamatNo. 7 Jalan Dato’ Muda Linggi70100 Seremban Negeri Sembilan Tel: 06-7616998 Faks: 06-7645852 Laman Web: www.wildlife.gov.my

111




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Pahang


Jabatan Perhutanan (Pahang)AlamatTingkat 5, Kompleks Tun Abdul Razak Bandar Indera Mahkota 25900 Kuantan, PAHANGTel: 09-5732911 Faks: 09-5733355Laman Web: http://forestry.pahang.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Pahang)AlamatTingkat 3 Bangunan PersekutuanJalan Gambut25000 KuantanPahang Darul MakmurTel: 09-5156425Faks: 09-5165768Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di Pahang

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Pahang)AlamatSPRM Negeri PahangKompleks SPRMBandar Indera MahkotaP.O Box 600025700 Kuantan, PahangTel: 09-5716000Faks: 09-2901400 Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Pahang)AlamatTingkat 2, Bangunan Asia LifeJalan Teluk Sisek 25000 Kuantan, Pahang Tel: 09-5178111/7733/ 09-5143000Faks: 09-5178822 Laman Web: www.wildlife.gov.my

113




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Perak


Jabatan Perhutanan (Perak)AlamatPersiaran Meru UtamaBandar Meru Raya 30020 Ipoh PERAKTel: 05-5288100Faks: 05-5288101Laman Web: www.perakforestry.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Perak/Kedah)AlamatBangunan Kerajaan PersekutuanTingkat 3, Blok AJalan Panglima Bukit Gantang Wahab30000 IpohPerak Darul RidzuanTel: 05-2540009Faks: 05-2559402Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di Perak

Malaysian Anti-Corruption Commission(Perak)AlamatMACC PerakPlot 7, Persiaran Meru Utama,Bandar Meru Raya,Peti Surat 600030020 Ipoh, PerakTel: 05-5267000/05-5261227Faks: 05-5261214Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Perak)AlamatTingkat 3, Wisma Persekutuan Jalan Dato’ Seri Ahmad Said Greentown 30450 Ipoh, Perak Tel: 05-2436645Faks: 05-2436635 Laman Web: www.wildlife.gov.my

115




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Perlis


Jabatan Perhutanan (Perlis)AlamatKM 2, Jalan Kaki Bukit 01000 Kangar PERLISTel: 04-9765966 Faks: 04-9767901Laman Web: www.perlisforestry.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Perlis)AlamatMACC PerlisAras 7, Bangunan PersekutuanPersiaran Jubli EmasP.O Box 600001700 Kangar, PerlisTel: 04-9763982 Faks: 04-9765828Laman Web: www.sprm.gov.my


agensi Berkaitan di Perlis

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Perlis)AlamatTingkat 3 Bangunan Tun Abd Razak 01000 Kangar, Perlis Tel: 04-9761813 Faks: 04-9770689Laman Web: www.wildlife.gov.my

117




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Pulau Pinang


Forestry Department (Pulau Pinang)AlamatTingkat 20, KOMTAR Bangunan Komtar 10000 Pulau PinangTel: 04-6505250 Faks: 04-2636335Laman Web: http://jhn.penang.gov.my

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Pulau Pinang)AlamatMACC Pulau PinangMACC Complex44, Jalan Sultan Ahmad ShahP.O Box 600010850 Pulau PinangTel: 04-2271982 / 04-2299262 / 04-2287871Faks: 04-2266070 / 04-2292315 Laman Web: www.sprm.gov.my


agensi Berkaitan di Pulau Pinang

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Pulau Pinang)AlamatTingkat 40, Bangunan Komtar 10000 Pulau Pinang Tel: 04-2613039 Faks: 04-2610330 Laman Web: www.wildlife.gov.my

119




Kawasan tanah hutan


Litupan Hutan di Selangor


Jabatan Perhutanan (Selangor)AlamatTingkat 3, Podium Utara Bangunan Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah 40000 Shah Alam SELANGORTel: 03-5544 7507Faks: 03-5511 9961Laman Web: www.forestry.gov.my/selangor

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Selangor/ Kuala Lumpur)AlamatBlok Barat, Wisma Selangor Dredging Jalan Ampang 50450 Kuala LumpurTel: 03-21610577Faks: 03-21621470Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di selangor

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Selangor)AlamatMACC SelangorTingkat 7 & 8, Wisma PKPSPersiaran PerbandaranSeksyen 1440675 Shah AlamSelangor Darul EhsanTel: 03-55197369/7370/7375Faks: 03-55109094Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Selangor)AlamatJalan Lanar 8/15Seksyen 840000 Shah Alam Selangor Tel: 03-55193915/0817/ 03-55106328 Faks: 03-55101830 Laman Web: www.wildlife.gov.my

121


PeratusKawasan tanah hutan


Hutan simpanan kekal


Litupan Hutan di Terengganu


Jabatan Perhutanan (Terengganu)AlamatTingkat 8, Wisma Negeri20200 Kuala TerengganuTERENGGANUTel: 09-6222444 ext 6808Faks: 09-6236552Laman Web: http://trgforestry.terengganu.gov.my

Jabatan Pembangunan Orang Asli (Terengganu/Kelantan)AlamatTingkat 6 Wisma PersekutuanJalan Bayam15200 Kota BharuKelantan Darul NaimTel: 09-7443488Faks: 09-7440622Laman Web: www.jakoa.gov.my


agensi Berkaitan di terengganu

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (Terengganu)AlamatMACC TerengganuTingkat 10, Wisma PersekutuanPeti Surat 6000Jalan Sultan Ismail20720 Kuala TerengganuTerengganu Tel: 09-6301920Faks: 09-6301923Laman Web: www.sprm.gov.my

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Terengganu)AlamatTingkat 4, Wisma Persekutuan Jalan Sultan Ismail 20200 Kuala Terengganu Terengganu Tel: 09-6221460 Faks: 09-6241326 Laman Web: www.wildlife.gov.my

123

Apa yang akan berlaku kepada binatang apabila hutan ditebang?• Di Malaysia, haiwan liar seperti Asian Palm Civet

(Paradoxurus hermaphroditus) Musang Pulut yang dilindungi sepenuhnya sering ditemui di kawasan perumahan untuk mencari makanan, dan terbunuh di jalan raya.

Ini adalah disebabkan oleh kehilangan habitat mereka akibat penebangan hutan yang berlebihan, seringkali ini adalah untuk pembangunan ladang kelapa sawit dan klone kayu getah (timber later clone). Semua organisma dan segala kehidup di hutan akan kehilangan tempat tinggal dan sumber bekalan makanan juga akan berkurangan.

Akhirnya mereka akan mati, dan ini akan mewujudkan jurang dalam peranan yang dimainkan oleh organisma tersebut dalam mengekalkan rantaian makanan dan keseimbangan ekosistem.

Soalan-soalan Lazim

Apa yang lebih penting? Medan meletak kereta atau Hutan?• Kawasan bandar telah menjadi tempat yang mustahil untuk

hidup kerana kesesakan lalu lintas dan tempat letak kereta yang tidak mencukupi.

Kaedah alternatif pengangkutan yang tidak merosakkan alam sekitar adalah penting dalam mewujudkan bandar yang lestari.

Malaysia perlu membina laluan basikal dan laluan pejalan kaki bertutup untuk menggalakkan rakyat berjalan dan berbasikal di dalam bandar. Trem seperti yang terdapat di San Francisco boleh jadi satu alternatif.

Pembangunan bandar perlu bergerak selari dengan perlindungan alam sekitar.


nama

Tasik Chini di Pahang

keluasan (km2)

312

91

6

5

404

207

177

788

ekar/Ha

12,565/ 5,085

Fakta-fakta Hutan

Kawasan Ramsar

KAWASAN HUTAN SEMULAJADI DI MALAYSIA YANG BERKEPENTINGAN ANTARABANGSA

Rizab Biosfera UNESCO

nama

Tasik Bera, Kawasan Ramsar di Pahang

Sungai Pulai di Johor

Pulau Kukup di Johor

Tanjung Piai di Johor

Hutan Simpanan Kinabatangan di Sabah

Simpanan Hidupan Liar Kulamba di Sabah

Hutan Simpanan Kuala Maruap dan Kuala Segama di Sabah

Hutan Bencah Segama di Kinabatangan Sabah

125

Pengaduan Awam Penting

Penebangan hutan telah membawa, dan terus menuju, kearah beberapa kesan kritikal, di dalam bentuk ruang dan masa yang mempengaruhi kita dari segi geografi dan di antara generasi.

Terdapat kehilangan biodiversiti dan juga budaya asli yang tidak terhingga, peningkatan dalam penanaman ‘mono-kultur, hutan tanaman tunai’, peningkatan ketidakstabilan air-tanah, insiden banjir kilat yang semakin meningkat, perubahan iklim global yang mendadak, kehilangan mata pencarian berasaskan hutan yang mampan, kemusnahan tempat tinggal orang asal di hutan, kehilangan pengetahuan tradisional yang berkaitan dengan etno-botani, dan kemusnahan tidak dapat dipulihkan warisan semula jadi negara dan global.

Kita dalam perjalanan untuk menwujudkan masa depan tanpa hutan semula jadi.

Di Malaysia, wujud matlamat yang diisytiharkan untuk mengekalkan lima puluh peratus daripada kawasan tanah di bawah hutan, kelestarian hutan untuk generasi akan

Senarai Kontak

datang dan mengiktiraf hak tanah orang asal dan kehidupan mereka di hutan.

Matlamat yang diisytiharkan memerlukan sokongan

Kita dalam perjalanan menuju ke arah mewujudkan masa depan tanpa hutan semula jadi.

orang ramai untuk menwujudkan Dasar Perhutanan Negara berorientasikan tindakan. Dasar berikut boleh menterbalikkan pola tempatan, nasional dan global daripada penebangan hutan dan kemusnahan hutan semula jadi secara berleluasa di Malaysia.

KAWASAN HUTAN SEMULAJADI DI MALAYSIA YANG BERKEPENTINGAN ANTARABANGSA


(Sumber: Eco-Manifesto 2013: People, Forest and Sustainability in Malaysia oleh Transparency International-Malaysia dan Coalition Members)

Anda boleh mengurangkan penebangan hutan melalui saluran aduan awam yang ditubuhkan oleh Agensi Kerajaan dan TI-Malaysia.

1. Pembersihan hutan dan Pembalakan Haram:transparency international–malaysia’s Forest Governance and integrity Programme Log masuk: www.timalaysia-forestwatch.org.my Tel: 603-79606630Faks: 603-79608690Email: [email protected] Alamat: 23, Jalan Pantai 9/7, 46000 Petaling Jaya, Selangor

2.Pencerobohan Hutan dan PemburuanJabatan Perlindungan Hidupan liar dan taman negara (DwnP) semenanjung malaysiaLog masuk: www.wildlife.gov.my Tel: 603-90866800 Faks: 603-90752873Email: [email protected]: KM10 Jalan Cheras, 56100 Kuala LumpurWeb: www.wildlife.gov.my

Senarai Kontak

127

Adakah terdapat alternatif kepada menggunakan log/ kayu?

Kita kini mempunyai papan yang diperbuat daripada serat dan sekam, dan teknologi baru dalam pembuatan kertas yang tidak menggunakan kayu.

Mengelakkan penggunaan yang hasil hutan berlebihan akan membantu mengekalkan kemampanan.

Soalan-Soalan Lazim

3. aduan Perhutanan semenanjung malaysiaibupejabat Jabatan Perhutanan semenanjung malaysiaLog masuk: www.forestry.gov.my Tel: 603-26164488 / 1-800-88-5776Faks: 603-26925657Email: webmaster@forestry. gov.my Alamat: Jalan Sultan Salahuddin, 50660 Kuala LumpurWeb: www.forestry.gov.my/

4. Pencemaran alam sekitarJabatan alam sekitar, malaysiaTalian Aduan: 03-8889 1972Hotline: 1-800-88-2727Email: [email protected]: Aras 2, Podium 3, Lot 4G3, Precint 4, 62574 Putrajaya. Web: www.doe.gov.my/portal/

Untuk Aduan yang ditujukan kepada Pegawai Negeri, rujuk kepada Seksyen mengenai Litupan hutan di Malaysia dan Agensi-agensi yang berkaitan.

Hubungi suratkhabar-suratkhabar menerusi emel, pos atau lain-lain secara bertulisan ke Penyunting atau Bahagian Berita.

Senarai Kontak


Pembangunan bandar perlulah selari dengan perlindungan alam sekitar.

Gam

bar

oleh

: Nat

129

Fakta-fakta Hutan

PEMBALAKAN DI KAWASAN KONSESI BAGI KELAPA SAWIT

KAWASAN DI BERSIHKAN UNTUK PENANAMAN GETAH

SAMPEL KANOPI HUTAN TERBUKA

Lokasi: 2°00’53.24”N 103°22’27.02”E

Lokasi: 5°42’41.79”N 100°43’12.70”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12


Fakta-fakta Hutan

KAWASAN PEMBALAKAN

TERES UNTUK PERLADANGAN

Lokasi: 5°29’31.63”N 102°03’09.24”E

Lokasi: 4°57’25.59”N 101°46’22.41”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12

131

Fakta-fakta Hutan

TANAH YANG TELAH DI BERSIHKAN DAN DI TERES

PERLOMBONGAN PASIR DI HUTAN

Lokasi: 5°16’36.14”N 102°11’26.88”E

Lokasi: 2°25’28.03”N 102°21’3.36”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12


Fakta-fakta Hutan

KAWASAN PEMBUANGAN SAMPAH DI HUTAN

PENANAMAN SAYUR DI HUTAN

Lokasi: 2°17’36.14”N 102°08’32.41”E

Lokasi: 4°33’32.50”N 101°23’07.54”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12

133

Fakta-fakta Hutan

PEMBERSIHAN TANAH DI KAWASAN TADAHAN AIR

KAWASAN PEMBALAKAN

Lokasi: 5°31’27.17”N 101°25’56.29”E

Lokasi: 4°57’01.94”N 101°24’51.36”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12


Fakta-fakta Hutan

AKTIVITI KUARI DI HUTAN

PENGELUARAN TANAH

Lokasi: 4°11’37.03”N 100°37’51.43”E

Lokasi: 6°39’30.39”N 100°12’15.77”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12

135

Fakta-fakta Hutan

PEMBERSIHAN TANAH DI HUTAN

MEMULIHKAN KAWASAN YANG TELAH DI BALAK

Lokasi: 5°15’40.33”N 102°52’18.90”E

Lokasi: 5°30’16.40”N 102°34’11.83”E

Perh

atia

n: S

emua

sam

pel k

anop

i hut

an te

rbuk

a di

am

bil p

ada

tahu

n 20

12

Transparency InTernaTIonal – MalaysIa

23, Jalan Pantai 9/7, 46000 Petaling Jaya, Selangor Darul Ehsan

•Tel:60379606630•Faks:60379608690

•e-mail:[email protected]

•www.transparency.org.my•www.timalaysia-forestwatch.org.my

Hutan hujan tropika Malaysia adalah kemegahan alam semulajadi. Walau bagaimanapun, berjuta-juta ekar hutan negara telah hilang akibat pembalakan, perlombongan, perkembangan perindustrian, rebutan tanah, pembinaan empangan besar dan pelancongan. Aktiviti-aktiviti ini memusnahkan tanah orang asal dan biodiversiti kita yang kaya dan melepaskan berbilion-bilion tan karbon dioksida ke atmosfera.

Hutan hujan tropika di negara ini telah menjadi alat untuk kepentingan politik, diberikan kepada sekutu politik dan ahli-ahli keluarga untuk mengekalkan kesetiaan dan membolehkan golongan elit ini berkuasa.

Sektor perhutanan diiktiraf di peringkat global sebagai salah satu daripada sektor yang paling terdedah kepada rasuah. Antara lain, ia diancam oleh rasuah, kekurangan akses kepada maklumat yang tepat atau boleh dipercayai, dan ketiadaan ketelusan dalam isu aliran kewangan.

pupus? - forest governance integrity (fgi)...

Documents