PAKK3243(KESIHATAN, KESELAMATAN DAN

PEMAKANAN DALAM PAKK)

PISMP PAKK JUN 2014

IPGK PM, MELAKA

TAJUK 1 KESIHATAN, KESELAMATAN

DAN PEMAKANAN KANAK-KANAK

KONSEP KESIHATAN•Fizikal

•Mental

•Emosi

KESIHATAN FIZIKAL

TAKRIF :

• Kesihatan fizikal bermaksud segala fungsi fisiologi dan anatomi badan

berfungsi dengan baik dan badan tidak mudah diserang penyakit. Tahap

kesihatan fizikal dapat diukur dengan memeriksa suhu badan, tekanan

darah, denyutan jantung dan kandungan air kencing.

• Kesihatan fizilkal dapat dicapai dengan mengambil makanan yang

berkhasiat dan seimbang agar badan memperoleh tenaga yang mencukupi

untuk menjalankan pelbagai aktiviti mental, fizikal, sosial dan fisiologi.

Tenaga juga perlu untuk pembinaan dan pertumbuhan badan serta

menentang serangan patogen untuk menghindarkan diri daripada penyakit.

KESIHATAN MENTAL

TAKRIF :

• Kebolehan mengekalkan hubungan yang harmoni dengan orang lain,

kebolehan mengambil bahagian dalam aktiviti kemasyarakatan dan

kebolehan menyumbang kepada masyarakat (WHO)

• Kemampuan seseorang individu, kumpulan dan persekitaran untuk

berinteraksi dengan individu lain, dengan menggunakan cara pemikiran,

perasaan dan keupayaan berkomunikasi bagi mencapai kesejahteraan hidup

yang saksama (Dasar Kesihatan Mental KebangsaanMalaysia)

• Keadaan sejahtera, sempurna pemikiran,emosi dan tingkah laku di mana

individu itu dapat berfungsi dan melakukan kerja atau tugasan sehingga

mencapai matlamat.

KESIHATAN MENTAL

KONSEP :

• Ia melibatkan kehidupan harian yang merangkumi :

• Memupuk perasaan, fikiran dan tingkah laku yang positif dalam diri

sendiri.

• Kemampuan untuk berinteraksi secara sihat dengan orang lain, kumpulan

dan persekitarannya.

• Bagaimana seseorang itu mengendalikan tanggungjawab, masalah dan

tekanan yang timbul dari kehidupan harian.

KESIHATAN MENTAL

PERKARA PENTING MELIBATKAN KESIHATAN MENTAL :

• Memikirkan tentang akibat sebelum bertindak

• Mempelajari melalui kesilapan

• Mengikut arahan atau panduan yang telah diberi

• Pertimbangan tentang alternatif sebelum bertindak

KESIHATAN MENTAL

LANGKAH DALAM PENJAGAAN KESIHATAN MENTAL KANAK-KANAK :

Guru memberigalakan kepada

murid

Tidak menghalanguntuk bergaul danbersosial bersama

raka mereka.

Selalumenggunakan

kaedahpembelajaran

koperatif

Mengajar murid untuk melakukan

pekerjaan di dalamkumpulan.

KESIHATAN EMOSI

TAKRIF :

• Emosi merujuk kepada peringkat yang memainkan peranan yang penting

dalam perkembangan kesihatan emosi mengikut umur.

• Emosi menambah keseronokan kepada pengalaman sehari-hari, menjadi

penggerak kepada tindakan dan memberikan makna kepada bentuk

tindakan yang diambil.

• Kanak-kanak dapat dilihat perubahan dirinya melalui emosi yang

ditunjukkan pada waktu itu.

KESIHATAN EMOSI

KESIHATAN EMOSI

TANDA AWAL GANGGUAN EMOSI KANAK-KANAK :

• Pencapaian akademik yang semakin merosot

• Tidak hadir ke sekolah tanpa sebab munasabah

• Konsep kendiri yang lemah

• Cepat marah, suka bergaduh dan kerap berbohong

• Sering berasa cemas dan takut

• Suka termenung, berkhayal dan berkelakuan ganjil

• Duduk dalam keadaan yang tidak selesa

• Bertindak tidak wajar disebabkan tekanan perasaan

KESIHATAN EMOSI

PENDERAAN EMOSI : Menurut Akta Kanak-kanak 2001

Apabila kanak-kanak dicederakan dari segi emosi yang menyebabkan

gangguan yang boleh dilihat pada fungsi mental atau emosi kanak-kanak itu

seperti kecelaruan mental atau tingkah laku, keresahan, kemurungan,

penyendirian dan perkembangan lambat

KESIHATAN EMOSI

LANGKAH MENGATASI :

Guru memberi galakan kepada

murid.

Sentiasa prihatin terhadap

perubahan emosi kanak-kanak.

Menunjukkan siftat mesra agar

mudah mendekati murid

Menyediakan persekitaran yang

kondusif agar murid selesa dan

mudah untuk mencceritakan masalah yang

dihadapi mereka.

KONSEP KESELAMATAN•Keselamatan Diri

•Keperluan

•Polisi

•Perlindungan

•Pengurusan alat dan bahan yang selamat•Permainan

•Peralatan di bilik darjah

•Peralatan di bilik air

•peralatan di dapur

KESELAMATAN

KESELAMATAN

PERLINDUNGAN KEPADA KANAK-

KANAK OLEH ORANG DEWASA

DARIPADA KEMALANGAN, KECEDERAAN

DAN ANCAMAN

YANG BERKAITAN DENGAN SIKAP, AMALAN DAN

PERSEKITARAN

KESELAMATAN

KEPENTINGAN

Kanak-kanak perlu dilindungi dari situasi yang membahayakan

Pusat jagaan yang menawarkan perkhidmatan

bertanggungjawab kepada keselamatan

kanak-kanak

Ibu bapa bertanggungjawab

terhadap keselamatan kanak-

kanak terhadap persekitaran mereka

Keselamatan Diri

KEPERLUAN :

• Merujuk kepada keperluan kedamaian, ketenteraman dan perasaan yang

bebas daripada segala jenis ancaman dan ketakutan bagi kanak-kanak.

Mereka memerlukan jaminan keselamatan dan perlindungan. Pada tahap

ini, kesejahteraan diri mereka seperti tempat belajar yang selesa, guru yang

baik dan persekitaran yang tidak membahayakan perlu diberi perhatian.

• Jika kehendak seseorang kanak-kanak selalu dilayani, dia akan berasa

selamat dan akan menjadi seseorang yang mempunyai emosi yang stabil.

POLISI :

• Polisi harus dirancang dan mesti dapat mencegah kemalangan dan

melindungi kanak-kanak.

• Digunakan oleh guru, pendidik, ibu bapa dan masyarakat.

• Polisi ini mesti ditulis dengan jelas dan dipaparkan.

• Polisi dibina dengan mengambil kira tahap perkembangan kanak-kanak dan

persekitaran pusat asuhan atau taska.

POLISI

KESELAMATAN PERSEKITARANPENGURUSAN PENCEGAHAN

KEMALANGANPELAN KESELAMATAN

Keselamatan Diri

PERLINDUNGAN :

DASAR PERLINDUNGAN KANAK-KANAK NEGARA (KPWKM)

AKTA KANAK-KANAK 2001DASAR DAN PELAN TINDAKAN

PERLINDUNGAN KANAK-KANAK (JKM)

Keselamatan Diri

PERLINDUNGAN : Dasar dan Pelan Tindakan Perlindungan Kanak-kanak

• Diluluskan Kabinet pada 29 Julai 2009

• Set protokol diaplikasikan di rumah perlindungan di bawah JKM

• Antara protokol yang dilaksanakan ialah semua kakitangan, pelawat dan

sukarelawan tidak dibenarkan berada bersendirian bersama kanak-kanak di

kawasan sunyi

• Penapisan kakitangan juga melibatkan kerjasama dengan pihak polis untuk

mengesan sekiranya terdapat rekod jenayah lampau

Keselamatan Diri

PERLINDUNGAN : Akta Kanak-kanak 2001

• Merupakan penggabungan tiga akta iaitu Akta Perlindungan Kanak-Kanak

1991 (AKK 2001), Akta Mahkamah Juvana 1947 dan Akta Perlindungan

Wanita dan Gadis 1973.

• Mula berkuat kuasa pada 1 Ogos 2002.

• Penggubalan akta baharu bertujuan menyelaraskan pertindihan antara

ketiga-tiga akta tersebut.

• Umur tanggungjawab jenayah dikekalkan pada umur 10 tahun

Keselamatan Diri

PERLINDUNGAN : Dasar Perlindungan Kanak-kanak Negara

• Pernyataan mengenai prinsip perlindungan kanak-kanak selaras Konvensyen

Mengenai Hak Kanak-Kanak dan Akta Kanak-Kanak 2001.

• Memberi tumpuan terhadap aspek advokasi (kesedaran dan kefahaman),

pencegahan (saringan dan latihan), khidmat sokongan (khidmat kaunseling)

dan penyelidikan serta pembangunan untuk melindungi kanak-kanak

Keselamatan Diri

PERMAINAN :

Pengurusan Alat dan Bahan Yang Selamat

Alat mainan yang diperbuat

daripada bahan tidak bertoksik

Alat mainan mestilah disimpan di

tempat yang sesuai dan selamat

Elakkan alat mainan yang

mempunyai bahagian berelektrik

Alat mainan kanak-kanak boleh

gunakan dengan pengawasan

minima daripada orang dewasa

BILIK DARJAH :

Pengurusan Alat dan Bahan Yang Selamat

Susun atur perabot hendaklah memudahkan pergerakanmurid

Peralatan yang membahayakan seperti gunting disimpan ditempat yang selamat

BILIK DARJAH :

Pengurusan Alat dan Bahan Yang Selamat

Peralatan yang membahayakan seperti gunting disimpan ditempat yang selamat

Peralatan daripada elektrik seperti komputer, radio dantelevisyen dipastikan ditutup selepas digunakan

Peti pertolongan cemas sentiasa lengkap dan berada ditempat yang selamat serta mudah untuk dicapai

BILIK AIR :

Pengurusan Alat dan Bahan Yang Selamat

Lantai bilik air dalam keadaan selamat untuk digunakan

Peralatan disimpan di tempat yang selamat

Pam tandas dalamkeadaan baik

Selipar yang disediakansesuai dengan kanak-kanak

BILIK DAPUR :

Pengurusan Alat dan Bahan Yang Selamat

Peralatan yang tajam perlu disimpan di tempat yang

selamat

Peralatan elektrik sentiasa ditutup selepas digunakan dan

diletakkan di tempat yang selamat

Tabung gas sentiasa diperiksa dalam keadaan baik

Lantai dapur sentiasa kering

KONSEP PEMAKANAN•Makanan seimbang dan amalan pemakanan

•Nutrisi dan piramid makanan

MAKANAN DAN PEMAKANAN

Makanan ialahbahan yang menarik

rasanya dan padamasa yang sama

boleh menghilangkan rasa

kelaparan.

Makanan juga ialah bahan-bahan pepejal

atau cecair yang apabila dimakan

boleh menyebabkan pertumbuhan badan,

membekalkan tenaga dan

mengawal proses perjalanan badan dengan perkataan

lain ianya mengawalkehidupan.

Pemakanan adalah sains nilai makan

termasuk berbagai-bagai kumpulan

makanan, makanan berzat dan

perseimbanganmakanan.

Makanan berfungsi untuk membekalkan

tenaga kepada manusia untuk terus

hidup.

Terdapat pelbagai jenis makanan untuk

tubuh badan yang sihat dan cergas

seperti karbohidrat, protein, lemak, vitamin, garam

mineral dan gentian.

MAKANAN SEIMBANG & AMALAN PEMAKANAN

TUJUANPENEKANAN

KONSEP PEMAKANAN DALAM PAKK

Meningkatkan kesihatan kanak-kanak.

Membina kelaziman kanak-kanak supaya makan makanan yang berkhasiat.

Meningkatkan proses perkembangan dan pertumbuhan yang positif.

Memelihara adab sopan dan peraturanmakan.

Berpeluang memperolehi bimbingan ilmu pengetahuan tentang pemakanan.

Memantapkan daya ketahanan kanakkanak dari segi fizikal, emosi atau rohani.

MAKANAN SEIMBANG & AMALAN PEMAKANAN

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI (USIA 1 - 3 TAHUN) DAN (USIA 3 – 5 TAHUN) :

• Kanak-kanak yang membesar memerlukan banyak tenaga (diukur dalam

kalori) begitu juga dengan nutrien lain bagi memastikan tumbesaran dan

perkembangan yang normal

• Terdapat bukti menyatakan bahawa diet kanak-kanak di bawah usia 5 tahun

tidak sentiasa optimum dan*:

• Terlalu tinggi dalam kandungan jenis gula yang merosakkan gigi

• Terlalu rendah dalam kandungan vitamin dan mineral tertentu, seperti

vitamin A, vitamin D, zat besi dan juga zink

Maklumat Nutrisi

JENIS MAKANAN (USIA 1 - 3 TAHUN) :

Perlu diperkenalkan pelbagai jenis makanan daripada setiap kumpulan

makanan dalam jumlah hidangan yang ideal seperti berikut :

o 4 hidangan makanan karbohidrat sehari

o 2-3 hidangan produk tenusu sehari (termasuk susu anak)

o 1-2 hidangan daging atau pilihan lain sehari

o 5 hidangan buah-buahan dan sayur-sayuran sehari

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Tenaga

• Anak kecil dan kanak-kanak memerlukan tenaga kira-kira 980 kalori bagi

membolehkan badan mereka berfungsi dan bergerak aktif. Ia juga

diperlukan untuk tumbesaran dan perkembangan

• Tenaga dan nutrien yang mencukupi penting untuk tumbesaran tulang, gigi

dan tisu otot yang berterusan.

• Badan mendapat tenaga daripada lemak, karbohidrat dan protein

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Protein

• Protein diperlukan untuk membina, menjaga dan membaiki tisu badan, serta

untuk menghasilkan enzim yang mengawal banyak fungsi badan. Tubuh

badan seseorang menghasilkan banyak proteinnya dengan sendiri, protein

ini melakukan banyak fungsi yang berlainan dalam badan. Tetapi tidak

seorang pun, terutamanya kanak-kanak, boleh menghasilkan semua protein

yang diperlukan untuk menjadi sihat.

• Protein yang ideal mengandungi semua asid amino perlu - binaan sel yang

digunakan oleh badan untuk menghasilkan protein - dalam jumlah yang

berpatutan.

• Protein lengkap mengandungi semua asid amino perlu dalam jumlah yang

berpatutan. Makanan haiwan seperti susu, daging dan ikan adalah protein

yang lengkap.

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Lemak

• Lemak diet membekalkan sumber tenaga pekat dan asid lemak perlu yang

tidak boleh dihasilkan oleh badan dengan sendiri. Asid lemak perlu

membenarkan badan menyerap vitamin tertentu dan mempengaruhi fungsi

badan lain.

• Kanak-kanak memerlukan lebih banyak lemak daripada orang dewasa

kerana badan mereka menggunakan lebih banyak tenaga semasa mereka

membesar dan berkembang.

• Lemak hendaklah datang daripada punca lemak politaktepu dan

monotaktepu, seperti ikan, kekeras dan minyak sayuran.

• Lemak Omega-3 didapati dalam ikan berminyak yang perlu diberikan

sebanyak 1-2 kali seminggu.

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : AA dan DHA

• Lonjakan pertumbuhan otak bermula sejak lahir dan diteruskan sepanjang

peringkat anak kecil.1 Penggandaan sel yang pantas dalam otak diteruskan

hingga ke tahun kedua anak kecil.

• Asid lemak politaktepu rantai panjang (LCPs), asid arakidonik (AA) dan asid

docosahexaenoic (DHA) menyokong perkembangan kognitif dan visual dalam

kalangan anak kecil dan pada masa yang sama lonjakan pertumbuhan otak

berterusan

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Karbohidrat

• Karbohidrat merupakan sumber tenaga yang baik untuk anak kecil yang aktif

dan sedang membesar. Jumlah karbohidrat yang diperlukan berjulat dari 55-

75% daripada jumlah tenaga.1 Fungsi utama karbohidrat adalah untuk

membekalkan tenaga ke sel-sel di seluruh badan.

• Karbohidrat adalah kanji dan gula di dalam makanan

• Kanji merupakan komponen utama bijirin, kekacang, bijian dan sayuran

berubi

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Serat

• Serat adalah bahagian bijirin dan sayuran yang tidak diuraikan dalam usus

kecil dan penting untuk mencegah sembelit dan gangguan usus yang lain

• Oligofruktosa adalah serat diet terlarut yang dikelaskan sebagai karbohidrat

tidak boleh cerna. Oligofruktosa boleh membantu pencernaan,

meningkatkan ketetapan, merangsang najis lebih lembut dan mengurangkan

risiko sembelit

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : VITAMIN

• Vitamin adalah bahan organik kompleks yang diperlukan dalam jumlah yang

sangat kecil untuk menjalankan banyak proses penting dalam badan

• Diet kanak-kanak mesti membekalkan jumlah vitamin yang betul untuk

memastikan tumbesaran yang baik. Setiap vitamin memainkan peranan

penting masing-masing dalam perkembangan kanak-kanak.

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Vitamin A

• Menjaga kesihatan kulit dan membran mukus

• Penting untuk fungsi mata

KEPERLUAN NUTRISI : Vitamin B

• B1 /Tiamina – diperlukan untuk penghasilan tenaga daripada karbohidrat

• B2/Riboflavin – diperlukan untuk penghasilan tenaga daripada protein,

lemak dan karbohidrat

• B12/Cyanocobalamine – diperlukan untuk penghasilan sel darah merah

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Vitamin C

• Meningkatkan penyerapan zat besi daripada sumber bukan daging

• Menyumbang kepada penyerapan zat besi daripada makanan

KEPERLUAN NUTRISI : Vitamin D

• Membantu badan memanfaatkan kalsium dan fosforus

• Diperlukan bagi penyerapan dan penggunaan kalsium dan fosforus

• Kekurangan vitamin D yang teruk boleh menyebabkan riket, penyakit yang

dikategorikan oleh pemineralan tulang yang lemah, contohnya seperti kaki

bengkok, berjalan dengan lambat atau pergelangan tangan dan buku lali

bengkak.

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Mineral

• Mineral adalah bahan tidak organik yang diperlukan oleh badan untuk

menjalankan pelbagai fungsi

Mineral tidak boleh dihasilkan oleh badan dan mesti diperoleh daripada diet.

Zat besi, zink, kalsium dan fosforus adalah antara mineral paling penting

untuk kanak-kanak membesar

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Zat Besi

• Merupakan satu faktor dalam pembentukan sel darah merah.

• Satu komponen hemoglobin dalam sel darah yang membawa oksigen ke

seluruh badan. Zat besi juga kritikal untuk fungsi motor yang betul.

Maklumat Nutrisi

KEPERLUAN NUTRISI : Zink

• Penting untuk tumbesaran

KEPERLUAN NUTRISI : Kalsium

• Membantu dalam pembentukan tulang dan gigi yang kuat

Maklumat Nutrisi

MEMENUHI KEPERLUAN NUTRISI KANAK-KANAK :

• Makanan yang berbeza membekalkan vitamin dan mineral yang berbeza,

oleh itu diet yang pelbagai dan seimbang penting untuk mendapatkan

semua nutrien ini dengan jumlah yang mencukupi

• Kanak-kanak hendaklah memakan pelbagai jenis makanan daripada setiap

kumpulan makanan bagi memenuhi keperluan nutrisi mereka

• Susu anak kecil dirumus khas untuk melengkapkan diet dan diperkuat

dengan zat besi serta vitamin dan mineral utama lain yang dapat memberi

manfaat tambahan kepada diet anak-anak

Piramid Makanan

• Piramid Makanan adalah asas kepada tabiat pemakanan yang seimbang. Ia

adalah panduan yang berguna untuk ibu-ibu apabila menyediakan khasiat

yang seimbang untuk kanak-kanaknya. Makan mengikut Piramid Makanan^

dapat membantu tumbesaran kanak-kanak kekal aktif dan sihat.

• Sebagai contoh: Pengambilan susu dan makanan berasaskan susu setiap

hari sebagai salah satu sajian lengkap, yang mengandungi hampir kesemua

keperluan nutrisi penting manusia2

Piramid Makanan

Piramid Makanan

JENIS-JENIS DAN KUMPULAN MAKANAN :

a. Aras 1 (Bijirin, Hasil Bijirin, Nasi dan Ubi)

b. Aras 2 (Sayur-sayuran dan buah-buahan)

c. Aras 3 (Daging, Ayam dan Kekacang)

Hasil Tenusu

d. Aras 4 (Lemak, Minyak dan Gula)

Piramid Makanan

Makan pelbagai makanan

Makan sekurang-kurangnyalima hidangan buah-buahandan sayursayuran dan 3-6

hidangan roti berserat tinggi, bijirin dan kacang setiap hari

Kurangkan makanan yang diproses

Makan buah-buahan dan sayursayuran dengan kulit

sekali tetapi pastikanmakanan yang dibasuh

dengan bersih

Dapatkan serat dari makanan dan tidak dari bentuk pil

Banyak minum air kosongiaitu lebih kurang enam

hingga lapan gelas sehari

LANGKAH-LANGKAH YANG DISYORKAN :

KESIMPULAN

■ Kesihatan, keselamatan dan pemakanan kanak-kanak perlu

dititikberatkan dalam penjagaan kanak-kanak

■ Guru dan ibu bapa memainkan peranan penting untuk memastikan

kanak-kanak sentiasa berada di dalam zon yang selamat serta

membudayakan amalan pemakanan yang seimbang untuk kesihatan

yang baik seseorang kanak-kanak

TERIMA KASIH

PENSYARAH :

1. PN NORMASURA HJ JANI

2. PN ZURAIDAH BAHARIN