perkembangan sumbangan sektor pertanian dalam … kerja/kertas kerja 2018/28.11.2018 hari... ·...

29
MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM 1 SESI 3:MENINGKATKAN KDNK MELALUI PERTANIAN Prof Madya Dr Hjh Rose Abdullah Pengarah Pusat Penyelidikan dan Penerbitan Universiti Islam Sultan Sharif Ali Brunei Darussalam 28 Nov 2018 PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM KDNK BRUNEI DARUSSALAM

Upload: others

Post on 01-Jan-2020

32 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

1

SESI 3:MENINGKATKAN KDNK MELALUI PERTANIAN

Prof Madya Dr Hjh Rose Abdullah Pengarah Pusat Penyelidikan dan Penerbitan

Universiti Islam Sultan Sharif Ali Brunei Darussalam

28 Nov 2018

PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN

DALAM KDNK BRUNEI DARUSSALAM

Page 2: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

2

Kandungan: Perkembangan Sumbangan Pertanian Dalam KDNK Bilangan Pengusaha Bilangan Pekerjaan Inisiatif Jabatan Pertanian Analisa Pengeluaran Pertanian dan Agrimakanan

Page 3: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

3

Sektor pertanian di Negara Brunei Darussalam telah menunjukkan perkembangan walaupun agak perlahan darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak dan gas. Sektor pertanian ini semakin mendapat perhatian daripada berbagai pihak. Salah satu faktor utama yang menyumbang kepada perkembangan sektor pertanian ialah inisiatif yang diadakan oleh Jabatan Pertanian, Kementerian Sumber-sumber Utama dan Pelancongan.

Page 4: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

4

Tahun Jumlah Keseluruhan KDNK (B$ Juta)

Jumlah KDNK Sektor Bukan Minyak & Gas (B$ Juta)

Jumlah Sumbangan Sektor Pertanian

% Sumbangan Sektor

Pertanian Dalam KDNK

2008 20,397.9 8,725.9 76.2 0.40%

2009 15,611.4 8,221.7 81 0.50%

2010 18,689.8 9,115.3 70.2 0.40%

2011 23,302.6 10,545.9 76.2 0.30%

2012 23,802.3 11,146.4 88.4 0.40%

2013 22,638.8 11,215.1 82.3 0.40%

2014 21,663.6 11,028.8 88.7 0.40%

2015 17,778.0 10,041.0 89.1 0.50%

2016 15,747.7 9,079 90.5 0.60%

2017 16,747.7 9,448.4 90.1 0.50%

JUMLAH KESELURUHAN KDNK & JUMLAH KDNK SEKTOR BUKAN MINYAK & GAS

Sumber: Brunei Statistical Yearbook 2012,2013,2015, JPKE, Brunei Darussalam & Brunei Darussalam Agriculture & Agrifood Statistics 2017,

Page 5: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

5

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

KDNK Pertanian (B$ Juta) 76.2 81 70.2 76.2 88.4 82.3 88.7 89.1 90.5 90.1

% Sumbangan 0.40% 0.50% 0.40% 0.30% 0.40% 0.40% 0.40% 0.50% 0.60% 0.50%

0.00%

0.10%

0.20%

0.30%

0.40%

0.50%

0.60%

0.70%

0

20

40

60

80

100

% S

um

ban

gan

B$

Ju

ta

Sumbangan Sektor Pertanian Dalam KDNK

Page 6: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

6

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

KDNK Pertanian (B$Juta) 76.2 81 70.2 76.2 88.4 82.3 88.7 89.1 90.5 90.1

% sumbangan 0.90% 1.00% 0.80% 0.70% 0.80% 0.70% 0.80% 0.90% 1.00% 1.00%

0.00%

0.10%

0.20%

0.30%

0.40%

0.50%

0.60%

0.70%

0.80%

0.90%

1.00%

0

20

40

60

80

100

% S

um

ban

gan

B$

Ju

ta

Sumbangan Sektor Pertanian Dalam KDNK Sektor Bukan Minyak & Gas

Page 7: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

7

Bilangan Perusahaan Dalam Sektor Sumber-sumber Utama

Menurun daripada 289 pengusaha (2010) kepada 198 pengusaha (2015)

Page 8: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

8

Page 9: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

9

Bilangan Pekerjaan Dalam Sektor sumber-sumber Utama

Menurun daripada 1,754 pekerja (2010) kepada 1,528 pekerja (2015)

Page 10: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

10

Page 11: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

11

Pekerja di Sektor Pertanian dan Agrimakanan 2017

Page 12: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

12

Tanaman Ternakan Agrimakanan Jumlah

Tempatan 137 771 2452 3360

Asing 1920 982 1423 4325

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

BIL

AN

GA

N P

EK

ER

JAA

N

Nota:

Pada keseluruhannya, sebanyak 43% daripada sejumlah 7,685 pekerjaan dalam Sektor Pertanian dan Agrimakanan diisikan oleh pekerja-pekerja tempatan.

Page 13: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

13

Visi

Produktiviti Tinggi Teknologi Tinggi Eksport

Misi

Teknologi Tinggi & Eksport FDI & Tempatan Produk Hasil Tinggi

Visi dan Misi Pertanian

Page 14: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

14

Perancangan Strategik Jabatan Pertanian 2016-2020

Tumpuan projek-projek di bawah RKN 11: •Penyediaan kemudahan asas bagi menambahkan keluaran sektor pertanian; •Meningkatkan produktiviti pengeluaran industri pertanian dan agrimakanan; •Penyediaan khidmat pengiktirafan status competent authority bagi memenuhi keperluan eksport. •Meningkatkan biosekuriti bagi menjamin perkembangan dan pertumbuhan pertanian.

Page 15: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

15

Perancangan Strategik Jabatan Pertanian 2016-2020

Kemudahan Asas Ladang

Meningkat

kan Produktiviti

Kemudahan Eksport

Meningkatkan Biosekuriti

Page 16: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

16

Perancangan Strategik Jabatan Pertanian

Projek-projek RKN 11 Industri Ayam Pedaging: 1.Penyediaan Infrastruktur Kawasan-kawasan Kemajuan Pertanian (Parameter survey, bekalan eletrik, jalanraya dan peparitan, dan penyediaan dan pemasangan paip air); 2.Program Pusat Penyelidikan, Penganalisaan Dan Rujukan Bagi Penyakit Ternakan Di Brunei Agriculture Research Centre,(BARC) Kilanas; 3.Program Pengisytiharan Status Bebas Penyakit Ke Arah Memudahcarakan Eksport Bagi Industri Ternakan.

Page 17: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

17

Page 18: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

18

Analisis Pengeluaran dan Penghasilan

Page 19: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

KELUARAN INDUSTRI TERNAKAN, TANAMAN & AGRIMAKANAN, 1998 - 2017

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

B$

JUT

A

Ternakan Tanaman Agrimakanan Jumlah

Nota:

Nilai keluaran sektor pertanian dan agrimakanan dalam tempoh 20 tahun kebelakangan (1998-2017) secara keseluruhannya menunjukkan peningkatan yang positif sebanyak 3 kali ganda atau

309.82%. Antara faktor penyebab peningkatan adalah penukaran dari sistem penanaman dan penternakan konvensional kepada teknologi tinggi dan moden, yang berupaya meningkatkan lagi

keluaran terutama industri ayam pedaging, dan juga kemasukkan data keluaran industri agrimakanan bermula pada tahun 2003.

Nilai Keluaran Sektor Pertanian dan Agrimakanan secara keseluruhannya

berkembang pada kadar purata 7.71% setahun, daripada $92.64 juta (1998)

kepada $379.65 juta (2017)

19

2017 Nilai Keluaran: $379.65Juta

Page 20: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

20

Page 21: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

21

Penghasilan Tanaman $59.65 j Keluasan Tanaman 4,276.32 ha Pengusaha/Peladang 4,333 org Pekerja 2,057 org

$13,950/ha/ setahun

$1,147.20/ seorang/ sebulan

Pekerja?

Purata Penghasilan Tanaman 2017

Page 22: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

22

Penghasilan Ternakan $199.81 j Keluasan Tapak 2,948.82 ha Pengusaha 822 org Pekerja 1,753 org

$67,759/ha/ setahun

$20,256/seorang/sebulan

Pekerja?

Purata Penghasilan Ternakan 2017

Page 23: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

23

Penghasilan Ternakan $120.19 j ($53.53j tanaman; $66.66j ternakan) Pengusaha 390 orang Pekerja 3,875 orang

$308,180/ seorang/ setahun

$25,680/ seorang/ sebulan

40% = $1,000/ Pekerja

Purata Penghasilan Agrimakanan 2017

Page 24: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

24

Page 25: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

25

Kesimpulan: 1. Strategi Jabatan Pertanian dan Kementerian Sumber-

Sumber Utama & Pelancongan menunjukkan kesan positif dalam meningkatkan sumbangan pertanian dalam KDNK Brunei Darussalam;

2. Produktiviti masih perlu ditingkatkan; 3. Kegiatan agrimakanan lebih popular di kalangan pekerja tempatan berbanding sektor penanaman; 4. Penggunaan tapak-tapak yang di gezet masih belum optimima.

Page 26: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

26

1. Teknologi moden untuk pengeluaran untuk eksport besar-besaran yang membolehkan kos seunit rendah; 2. Penggalakkan penglibatan pekerja tempatan dengan penggunaan teknologi produktif yang murah juga perlu digiatkan; 3. Penyelidikan dan kepakaran sangat penting untuk survivability sektor pertanian; 4. Pendidikan

Saranan

Page 27: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

27

Peluang-peluang Dalam Sektor Pertanian dan Agrimakanan: Pengeluaran: 1. Ternakan –peningkatan menggalakkan. berpotensi untuk pengembangan

dan eksport, perlu peningkatan dalam perkhidmatan berkaitan seperti pembekalan anak ayam, makanan ayam, pusat penyembelihan, dan perubatan.

2. Bunga keratan – 2017: penghasilan tempatan 7.1% dan import 92.9% Dapatan yang menarik – tiada penghasilan dari Daerah Temburong. 3. Penghasilan padi – 2017: saradiri hanya 5% Kesan berganda akan lebih besar jika pertambahan pelaburan berjumlah lebih banyak. 4. Pemprosesan – Agrimakanan 5. Perkhidmatan

Page 28: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

28

Rujukan: 1. Brunei Darussalam Agriculture and Agrifood Statistics 2017. 2. Brunei Darussalam Statistical Year Book, 2016; 3. D’Hernoncourt, J., Cordier, M., and Hadley, D. (2011), Input-output Multipliers Specification Sheet And Supporting Material, SPICOSA 4. Household expenditure Survey, 2015 5. Jadual Input Output 2010, JPKE 6. Jashua Howse (2017). Input-output analytical tables: methods and application to UK National Accounts. Office of National Statistics, UK. 7. Keluaran Sektor Pertanian dan Agrimakanan 1998 – 2017. 8. Pelan Strategik Jabatan Pertanian Dan Agrimakanan (2016-2020) Dan Projek-projek Rancangan Kemajuan Negara Ke 11, KSSUP. 9. Premilinary Report Banci Ekonomi Perusahaan/Perniagaan 2016.

Page 29: PERKEMBANGAN SUMBANGAN SEKTOR PERTANIAN DALAM … Kerja/Kertas Kerja 2018/28.11.2018 HARI... · darisegi kadar sumbangan keseluruhan ekonomi yang didominasikan oleh sektor minyak

MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN

KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM

29

Wassalamu’alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh