KHAIRUL IZWAN BIN KARIM CAWANGAN PEMERIKSAAN DAN PERUNDINGAN SPRM SABAH

PENGURUSAN RISIKO RASUAH

DI UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

KANDUNGAN CERAMAH

• Pengenalan Cawangan Pemeriksaan Dan Perundingan

• Definisi dan Kesalahan Rasuah

• Pengurusan Risiko Rasuah

• Penutup

PENDEKATAN PENCEGAHAN RASUAH

OLEH SPRM

PENDIDIKAN MASYARAKAT

PENCEGAHAN

PUNITIF

KAWALAN DALAMAN

PEMBETULAN, PEMBAIKAN, PERUBAHAN KEPADA AMALAN, SISTEM DAN TATACARA

SEKSYEN 7(c), 7 (d) dan 7(e)

AKTA SPRM TAHUN 2009

PENDEKATAN PENCEGAHAN RASUAH

OLEH SPRM

1. FUNGSI CAWANGAN PEMERIKSAAN DAN PERUNDINGAN, SPRM

Melaksanakan usaha-usaha pencegahan rasuah, salahguna kuasa dan penyelewengan melalui kawalan ke atas sistem operasi jabatan untuk menyekat dan menutup ruang dan peluang

rasuah

1. Membuat pemeriksaan dan perundingan ke atas amalan, sistem dan tatacara kerja yang digunapakai di badan awam bagi mengenalpasti ruang dan peluang rasuah, penyelewengan dan salahguna kuasa serta memperakukan cara untuk mengatasi kelemahan yang wujud dalam sistem dan tatacara kerja tersebut.

2. Memberi khidmat nasihat kepada badan-badan awam, sesebuah organisasi dan syarikat swasta, atas permintaan pihak berkenaan tentang cara bagaimana rasuah, penyelewengan dan salahguna kuasa dapat dicegah dengan berkesan.

FUNGSI PMP

SINDIKET PEMALSUAN SIJIL ANAK NEGERI

•KELEMAHAN

•PENAMBAHBAIKAN

2. DEFINISI DAN KONSEP KESALAHAN RASUAH

RASUAH Definisi

11

Penerimaan atau pemberian suapan

(rasuah) bertujuan supaya seseorang

itu melakukan atau tidak melakukan

sesuatu perbuatan yang berkaitan

dengan tugas rasminya.

RASUAH?

12

ASPRM 2009 Kesalahan Rasuah:

13

4 kesalahan utama:

• Meminta/menerima rasuah

• Menawar/Memberi rasuah

• Membuat tuntutan palsu

• Salahguna kedudukan/jawatan

oleh pegawai awam

AKTA SURUHANJAYA PENCEGAHAN RASUAH MALAYSIA 2009

14

Mana-mana orang atau ejen meminta/

menerima suapan (rasuah) sebagai

balasan untuk melakukan atau tidak

melakukan sesuatu perkara.

Sek.16 & 17(a) ASPRM 2009

Meminta/Menerima Rasuah

1

15

Contoh 1: Pegawai Kerajaan

Seorang kerani Jabatan Kewangan menerima wang

RM500.00 sebagai upah mempercepatkan bayaran

tuntutan kontraktor yang menjalankan kerja-kerja

ubahsuai pejabat.

Meminta/Menerima Rasuah Contoh Kesalahan

Contoh 2: Swasta

Seorang CEO syarikat meminta rasuah berbentuk

komisen 5% daripada nilai projek daripada seorang

kontraktor. Rasuah bertujuan supaya kontraktor itu

berjaya dalam tender.

16

Mana-mana orang menawar/memberi

rasuah kepada seorang ejen/pegawai

awam sebagai balasan untuk melakukan

atau tidak melakukan sesuatu perkara

berkaitan hal ehwal ejen/pegawai awam

tersebut.

Sek. 17(b) ASPRM 2009

Menawar/Memberi Rasuah

2

17

Contoh 2:

Seorang pengurus sebuah kelab malam

menawarkan/memberi wang kepada pegawai

penguatkuasa PBT supaya mereka tidak

mengambil tindakan terhadapnya kerana melanggar

syarat-syarat perniagaan yang ditetapkan oleh PBT.

Menawar/Memberi Rasuah Contoh Kesalahan

Contoh 1:

Seorang penunggang motosikal memberi wang

rasuah kepada polis trafik bagi mengelakkan

daripada disaman kerana kesalahan lalulintas.

18

Mana-mana orang mengemukakan

dokumen tuntutan (contohnya pesanan

kerajaan, resit dan invoice) yang

mempunyai butiran atau maklumat palsu

dengan niat untuk memperdayakan

prinsipalnya (pejabat/majikan).

Sek. 18 ASPRM 2009

Mengemukakan Tuntutan Palsu

3

19

Seorang pegawai kerajaan (atau swasta) telah

mengemukakan tuntutan elaun perjalanan

kepada majikannya. Tuntutan tersebut

menyatakan beliau melaksanakan tugas rasmi di

Pulau Pinang, walhal pada tarikh tersebut beliau

tidak berada di tempat yang dinyatakan. Tuntutan

tersebut adalah bagi mendapat keuntungan

peribadi dan dengan niat untuk memperdayakan

majikannya.

Mengemukakan Tuntutan Palsu Contoh Kesalahan

20

Pegawai badan awam menggunakan kedudukannya dalam membuat keputusan atau mengambil apa-apa tindakan berhubung dengan sesuatu perkara di mana dia, saudara atau sekutunya mempunyai kepentingan.

Sek. 23 ASPRM 2009

Salah Guna Kedudukan/Jawatan

4

21

Dalam satu mesyuarat tender, Pengerusi mesyuarat selaku YDP Pihak Berkuasa Tempatan telah menggunakan jawatan beliau dengan meluluskan dan memberikan projek pembinaan rumah kos rendah (di kawasan jajahan PBT itu) kepada syarikat XXX Sdn. Bhd. yang dimiliki oleh isterinya sendiri.

Salah Guna Kedudukan/Jawatan Contoh Kesalahan

22

• Penjara tidak lebih 20 tahun; DAN

• 5 kali ganda nilai suapan atau

RM10,000, mana yang lebih tinggi.

HUKUMAN

23

• Seksyen 165 Kanun Keseksaan Penjawat awam menerima benda yang berharga

dengan tiada balasan berkait dengan urusan rasmi

penjawat awam tersebut

Cth:

A, seorang Hakim, menyewa sebuah rumah yang

dipunyai oleh Z yang akan dibicarakan dihadapan Z.

Sewa yang dikenakan oleh Z adalah RM 500

Sedangkan harga pasaran bagi sewaan adalah

RM1000.

LAIN-LAIN KESALAHAN

24

• Seksyen 409 Kanun Keseksaan

Pecah Amanah Jenayah oleh

Penjawat Awam atau Ejen.

Cth:

Guru Penolong Kanan Hal Ehwal Murid (PK HEM) di Sekolah

Kebangsaan telah diamanahkan wang berjumlah RM

5,400.00 iaitu wang dari Kumpulan Wang Amanah Pelajar

Miskin (KWAPM) untuk dibayar kepada tahun 1-2008 telah

melakukan pecah amanah jenayah terhadap wang itu,

LAIN-LAIN KESALAHAN

25

PUNCA UTAMA RASUAH

RASUAH

• Faktor Kelemahan Peribadi

• Faktor Pentadbiran/ Kepimpinan Organisasi ( Sistem & Prosedur)

• Faktor Ekonomi

• Faktor Pendidikan

PUNCA RASUAH

• Kelemahan kepimpinan dan dasar/arahan yang tidak jelas

• Karenah birokrasi dan kelewatan

• Penggunaan budi bicara & penurunan kuasa tanpa kawalan

• Kelemahan sistem dan prosedur (ketelusan/ akauntabiliti/ check & balance/ pemantauan/ kabur)

• Kepesatan ekonomi dan teknologi

KELEMAHAN ORGANISASI

1

2

3

PELUANG Tidak Berlaku

Mungkin Berlaku

Pasti Berlaku

KEINGINAN VS PELUANG

3. PENGURUSAN RISIKO RASUAH

31

CORRUPTION

RISK

MANAGEMENT

[CRM]

LATARBELAKANG

• Sistem Pengurusan Akauntabiliti dan Integriti Sektor Awam (SPAI) sebagai mekanisme pelaksanaan JKP (1999-2009)

• Pengenalan JKTU pada tahun 2009 – SPAI dinyatakan sebagai salah satu mekanisme dalam kawalan dalaman untuk meminimakan risiko dalam sesuatu projek dan program yang berisiko tinggi

• Pada tahun 2012 SPAI ditambah baik dan menjurus kepada Corruption Risk Management (CRM) yang tertumpu kepada risiko ‘fraud’ (rasuah, penyelewengan, pakatan jenayah, penipuan, money laundering dan lain-lain.

• Mulai 18 Mei 2015 CRM ditambah baik menjadi CRM Version 2.0.

Alat pengurusan (Management Tool)

yang digunakan untuk menangani isu-isu risiko rasuah dengan menghasilkan

Pelan Pengurusan Risiko Rasuah dan mewujudkan sebuah sistem pengurusan

yang bercirikan anti rasuah dan mendukung nilai integriti

CRM?

Objektif CRM:

Digunakan sebagai alat asas pengurusan risiko untuk pencegahan

rasuah

Profil risiko rasuah dibangunkan dan diuruskan secara pendekatan

tersusun:

Mengenalpasti

Pengukuran

Penilaian Kawalan

Pemantauan (Monitoring)

Sebagai forum berkesan membincangkan isu-isu pencegahan

rasuah

Menjelaskan akauntabiliti dan tanggungjawab pencegahan rasuah

PELAN STRATEGIK

• Pelaksanaan CRM akan memudahkan pembentukan

Pelan Strategik Integriti organisasi kerana ia dapat membantu mengenalpasti isu-isu rasuah dan kelemahan tadbir urus yang wujud dalam organisasi.

• Membantu organisasi untuk mengenalpasti risiko-risiko rasuah yang telah, sedang atau mungkin akan berlaku dan seterusnya menghasilkan Pelan Pengurusan Risiko Rasuah

Definisi RISIKO

“Kesan ketidakpastian kepada objektif”.

•Sesuatu risiko selalu juga disebut dalam terma peristiwa

(event) atau (circumstance) dan dikuti dengan akibat

•Risiko juga dinyatakan dalam terma akibat dan

kebarangkalian.

ISO:31000, 2009 - Risk Management Principles and Guidelines

37

38

Pengurusan risiko adalah

mengenai.....

Menangani

Ketidakpastian

39

Pengurusan risiko juga

tentang......

Kejelasan Pemikiran jauh Kepimpinan

40

Risk Management – Titanic

“When anyone asks how I can best

describe my experience in nearly 40 years

at sea, I merely say, uneventful. Of course

there have been winter gales, and storms

and fog the like, but in all my experience, I

have never been in any accident of any

sort worth speaking about. …… I never

saw a wreck and never have been

wrecked, nor was I ever in any

predicament that threatened to end in

disaster of any sort“.

41

Risk Ignorant

(“Cowboy”)

Risk Nervous

(“Bureaucrat”)

Risk

Risk Aware

(“Self control on

entrepreneur”)

Control

Risk Management style

Risk

Averse

(“Mouse”)

(Source: KPMG Risk Advisory)

PERUBAHAN RISIKO

1. Faktor Dalaman

- perubahan dasar

- perubahan kepimpinan

- bajet

- pegawai baru

2. Faktor Luaran

- perubahan dasar negara

- perubahan peringkat global.

(cth. Jenayah merentasi sempadan)

BIDANG BERISIKO

1) PEROLEHAN 2) PELABURAN 3) PEMBINAAN 4) PELESENAN 5) PENGUATKUASAAN 6) PENGURUSAN TANAH

44

PENILAIAN RISIKO RASUAH

Cuba jawab persoalan berikut:-

Di mana kemungkinan rasuah wujud?

Bagaimana bentuk rasuah?

Apakah jenis rasuah boleh berlaku

semasa sesuatu tindakan, proses atau

operasi?

Bilakah rasuah itu boleh berlaku?

Apakah impaknya kepada organisasi?

45

ICD MACC © 2015, ALL RIGHTS RESERVE

Proses Penilaian Risiko Rasuah

Pengurusan

Pelan

Tindakan

Pilihan Rawatan

Risiko (TRAP)

Hapus (Terminate)

Kurangkan (Reduce)

Terima (Accept)

Pindah (Pass on)

7

Kenalpasti Risiko

Definasikan Objektif

Tentukan Akibat

Tahap Risiko Kasar

Kawalan Sedia Ada: •Kawalan 1 •Kawalan 2 •Kawalan 3

Kenalpasti Kawalan

Keberkesanan Kawalan

• Memuaskan • Ada kelemahan • Lemah o Tinggi (High)

o Signifikan (Significant) o Sederhana (Moderate) o Rendah (Low)

Tahap

Baki Risiko

• Tinggi (High) • Signifikan (Significant) • Sederhana (Moderate) • Rendah (Low)

1

2

3

4

5 6

Impak Kemungkinan

Impak Kemungkinan

Punca-punca •Punca 1 •Punca 2 •Punca 3

Punca-punca Kawalan Tambahan: •Kawalan 1 •Kawalan 2 •Kawalan 3

Terma

rujukan: •TOR 1

•TOR 2

•TOR 3

•TOR 4

•TOR 5

•TOR 6

•TOR 7

46

Risk Matrix (the “5 by 5 matrix”) – Gross Risk

Insignificant Minor Moderate Major Catastrophic

Almost Certain Significant Significant High High High

Likely Moderate Significant Significant High High

Moderate Low Moderate Significant High High

Unlikely Low Low Moderate Significant High

Rare Low Low Moderate Significant Significant

Consequence

Likelihood

Risk is measured in terms of likelihood of occurrence & consequence upon

occurrence

Jadual 3

Risko ID: Aktiviti/Proses Kerja Utama: Perolehan

Tajuk risiko: Kebocoran maklumat tender/sebutharga Negeri/Kementerian:

Penjelasan risiko:

Kebocoran maklumat ini boleh menyebabkan syarikat yang tidak kompeten dipilih dan boleh menyebabkan peralatan yang dibekalkan kurang berkualiti atau projek yang dibuat tidak mengikut speksipikasi. Ianya juga boleh membuka ruang dan peluang berlakunya perbuatan rasuah seperti tuntutan palsu dan menjejaskan imej organisasi.

Jabatan/Bahagian/Seksyen:

Pemilik risiko:

Punca-punca Akibat

1.Pegawai kurang integriti 6. Conflict of interest 2. Fotostat dokumen tanpa kawalan 7.Rasuah 3. Sabotaj 8. Kecuaian 4. Salah guna teknologi/ICT 9. Tidak faham SOP/ISO 5. Pegawai show –off 10. Pencerobohan-fizikal,alam maya

1. Imej kerajaan terjejas

2. Kepercayaan masyarakat menurun

3. Keselamatan negara terjejas 4. Mendapat peralatan/bekalan/projek kurang berkualiti

Impak Kebarangkalian (Likelihood) Tahap risiko kasar (gross risk)

Major Moderate High

Kawalan Sedia Ada Kawalan Tambahan/Pelan Tindakan dan TOR

1. Akta Rahsia Rasmi 1972 (1,2,3,5,8) 5. PUA Tatatertib (1,5,6,7,8)

2. Aku Janji (1,3,5,8) 6. Dasar ICT (4,8,10)

3. Arahan Keselamatan (1,2,3,5,10) 7. Kursus/Latihan (9,10)

4. SOP-MPK,FM (1,2,5,8,9) 8. Bilik khas (2,10)

1. Tindakan tegas (TOR 6) 4.CCTV (TOR 2,5) 2. Kursus/bengkel /motivasi (TOR 1,5) 5. Smartphone di luar bilik mesyuarat 3. Pengurusan sumber manusia- (TOR 2, 5) pusingan kerja & job matching 6. SOP/garis panduan–conflict of (TOR 5) interest (TOR 2)

Keberkesanan Kawalan (Ctrl effectiveness)

Some weakness

Impak Kebarangkalian (Likelihood) Baki Tahap Risiko (residual risk)

Major Unlikely Significant

ANALISA RISIKO RASUAH CRM 02

48

Strategi Rawatan Risiko: Kategori Risiko: Kewangan (Finacial)

Hapus

Kurangkan

Terima

Pindah

Pemilik Risiko: Bahagian........

Tarikh penilaian:

Oktober 2015

Tarikh penilaian berikutnya:

Disember 2015

Impak: Major Kebarangkalian: Unlikely Tahap risiko: Significant

Sasaran impak: Moderate Sasaran

kebarangkalian:

Rare Sasaran tahap

risiko:

Moderate

Tahap pelan tindakan tinggi untuk dipertimbangkan TOR Tanggungjawab Sasaran tarikh pelan

terperinci

1. Peraturan Smartphone di luar bilik mesyuarat 1,2 Bahagia A 30 November 2015

2. Pemantauan melalui pemasangan.CCTV 2,5 Bahagian B 30 November 2015

3 Sediakan SOP/garis panduan – conflict of interest 1,2 Bahagian C 24 Disember 2015

4. Melaksanakan pusingan kerja & job matching 2,5 Bahagian D 1 Januari 2016

5. Kursus/bengkel /motivasi – untuk meningkatkan integriti, kemahiran 1,5 Bahagian E

1 Mac 2016

6. Mengambil tindakan tegas kepada merekayang melanggar peraturan) - SOP 6 Bahagian F 30 November 2015

RISIKO PEROLEHAN :Kebocoran maklumat tender/ sebutharga

RISIKO ID: 01

Analisa risiko Terkawal Berterusan Berkaitan dengan risiko lain?

Tidak terkawal Sekali Pembangunan-Kelewatan penyiapan

projek Kombinasi

48

PELAN TINDAKAN PENCEGAHAN RASUAH CRM 03

DASAR & PERUNDANGAN

SISTEM & PROSEDUR

KERJA

TINDAKAN PENGESANAN, PUNITIF & PEMULIHAN

NILAI-NILAI MURNI & KOD ETIKA

KAWALAN DALAMAN

PENGIKTIRAFAN & PENGHARGAAN

PENGURUSAN PELANGGAN

7 TERMA RUJUKAN CRM

DASAR & PERUNDANGAN

SISTEM & PROSEDUR

KERJA

TINDAKAN PENGESANAN, PUNITIF & PEMULIHAN

KAWALAN DALAMAN

50

1. DASAR DAN PERUNDANGAN Mengenalpasti, mengkaji serta memperaku

pindaan kepada mana-mana dasar dan perundangan kementerian, jabatan dan agensi serta peraturan-peraturan yang dapat mengatasi kelemahan pengurusan, mempertingkatkan kawalan terhadap perlakuan rasuah, penyelewengan, salah guna kuasa dan kelemahan pentadbiran.

Seterusnya mewujud dan mendokumenkan pelan strategik

bagi meningkatkan amalan tadbir urus terbaik. Amalan ini berupaya mengatasi karenah birokrasi ke arah pencapaian sistem penyampaian Perkhidmatan Awam yang berintegriti, akauntabiliti, amanah, jujur, pengawasan dan pengamanahan (stewardship), telus dan responsif terhadap pelanggan.

51

DASAR & PERUNDANGAN

DASAR/ POLISI JABATAN

AKTA/ ENAKMEN/ ORDINAN

PERINTAH TETAP

Contoh:

52

• Meminda dasar-dasar organisasi yang ada elemen percanggahan kepentingan (conflict of interest)

• Cadangan meminda undang-undang supaya penguatkuasaan dapat dijalankan dengan baik

• Dasar yang jelas dan telus dalam pelaburan/perolehan

2. SISTEM DAN PROSEDUR KERJA

Mengenalpasti dan mengkaji kelemahan dalam sistem dan prosedur kerja

– lapok, rumit, penggunaan budi bicara tanpa

garis panduan, karenah birokrasi - boleh membuka ruang dan peluang kepada

perlakuan rasuah, penyelewengan dan salah guna kuasa.

53

54

SISTEM DAN PROSEDUR KERJA

SOP/ MPK/ISO

FAIL MEJA

PIAGAM PELANGGAN

SENARAI TUGAS

CARTA ALIRAN KERJA

GARIS PANDUAN/ TATACARA KERJA

55

Sistem Prosedur yang baik mengandungi

elemen-elemen:

Mudah

Jelas

Telus

Akauntabiliti

Timeframe

56

Contoh:

• Sesuatu prosedur dipermudahkan bahasanya supaya lebih difahami

• Memendekkan tempoh kelulusan sesuatu permohonan lesen

• Menampal SOP dikaunter supaya dapat dilihat oleh umum

• Ada elemen akauntabiliti dan menetapkan timeframe untuk setiap tindakan dalam sesuatu proses kerja

3. NILAI-NILAI MURNI DAN KOD ETIKA Melaksanakan aktiviti penggalakan, penerapan

serta penghayatan nilai-nilai murni dan etika bagi memantapkan integriti

Menerap dan menghayati nilai-nilai murni dan kod etika

dalam pelaksanaan dasar, perundangan, peraturan serta sistem dan prosedur kerja untuk mengekang hawa nafsu daripada melakukan perkara negatif termasuk rasuah, penyelewengan dan salah guna kuasa.

Menggubal dan sentiasa memperkemaskan Kod Etika

kerja jabatan sebagai panduan kepada warga kerja kementerian/jabatan/agensi.

57

58

NILAI-NILAI MURNI & KOD ETIKA

NILAI-NILAI TERAS/ SHARED VALUES

KOD ETIKA JABATAN/ ORGANISASI

KOD TATAKELAKUAN

59

Contoh:

• Melaksanakan program untuk menghayati dan mengamalkan kod etika oleh semua warga organisasi

• Merangka dan melaksanakan program-program nilai-nilai murni berdasarkan isu-isu integriti yang berlaku dalam organisasi

KOD ETIKA KERJA - Elemen

60

• Melarang pegawai menerima habuan/suapan

• Peraturan terhadap penerimaan hadiah/ keraian

• Conflict of interest

• Tatakelakuan dengan pelanggan

• Komitmen terhadap tugas

• Saluran komunikasi/aduan pegawai/pelanggan

• Tiada pilih kasih

61

4. PENGURUSAN PELANGGAN

Mewujudkan satu sistem pengurusan pelanggan

yang cekap, peka, mesra dan responsif terhadap kehendak pelanggan.

Kegagalan menangani kehendak pelanggan sama ada stakeholders, pelanggan luar dan pelanggan dalaman boleh mengakibatkan organisasi dilihat sebagai gagal memenuhi peranan dan tanggungjawab yang telah diamanahkan.

Pengurusan pelanggan yang strategik dan berkualiti memperlihatkan penambahan nilai dan pembaharuan berterusan terhadap sistem penyampaian perkhidmatan.

62

PENGURUSAN PELANGGAN

SISTEM PENGURUSAN ADUAN

WHISTLE BLOWING POLICY

PIAGAM PELANGGAN KEY PERFORMANCE

INDICATOR (KPI)

63

Contoh:

• Melatih dan tingkatkan kemahiran kepada pegawai khidmat pelanggan sebagai front liner organisasi supaya dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan pelanggan secara cekap, mesra dan responsif

• Kajian untuk mengukur kepuasan

pelanggan dan membuat penambahbaikan kepada sistem pengurusan pelanggan

• Mewujudkan saluran aduan yang efektif

64

5. KAWALAN DALAMAN

Mewujudkan struktur organisasi dan penurunan kuasa yang jelas, aliran kerja yang telus dan akauntabiliti.

Penggunaan sumber yang optimum dan sistem pengurusan maklumat yang cekap dan berkesan untuk membantu organisasi mencapai misi dan matlamat atau objektif utama yang ditetapkan.

Kawalan dalaman membolehkan sumber-sumber organisasi diarah, dipantau, diukur untuk mengurangkan karenah birokrasi serta mencegah perlakuan yang mendekati rasuah, salah guna kuasa dan penyelewengan.

65

KAWALAN DALAMAN

INTEGRITY PACT

PUSINGAN KERJA (JOB ROTATION)

PENURUNAN KUASA YG TELUS & JELAS

SISTEM PENGURUSAN REKOD YG CEKAP

PUBLISITI & PENERANGAN

SISTEM PEMANTAUAN/ PENYELIAAN

Contoh:

66

• Mengkaji sama ada mekanisme kawalan dalaman seperti penyeliaan dan pemantauan mencukupi bagi memastikan warga organisasi melaksanakan tugas dengan mematuhi peraturan-peraturan yang ditetapkan di samping membuat penambahan kepada kekurangan yang ada

• Melaksanakan job rotation untuk hot job, hot officer atau hot spot

6. TINDAKAN PENGESANAN, PUNITIF

DAN PEMULIHAN

Mekanisme mengesan sebarang bentuk

pelanggaran undang-undang, peraturan, sistem dan prosedur kerja atau kod etika kerja.

Mengambil tindakan pembetulan dan pencegahan dengan segera berdasarkan kepada undang-undang atau peraturan tatatertib terhadap mereka yang terlibat.

Memberi kerjasama atau melaporkan kepada agensi penguatkuasa berkenaan mengenai sebarang bentuk kesalahan atau jenayah yang dilakukan oleh warga kerja.

67

68

TINDAKAN PENGESANAN, PUNITIF & PEMULIHAN

SISTEM PENGESANAN SALAHLAKU

TINDAKAN TATATERTIB

TINDAKAN PENTADBIRAN TINDAKAN PEMULIHAN

Contoh: 69

• Mewujudkan satu mekanisme bagi membolehkan organisasi mengesan sebarang pelanggaran undang-undang atau peraturan

• Melaksanakan tindakan tatatertib secara adil dan konsisten

• Tindakan ke atas pegawai yang keterhutangan yang berat

• Membuat pengesanan ke atas aset-aset

• Mengadakan kaunseling

70

7. PENGIKTIRAFAN DAN PENGHARGAAN

Memberi pengiktirafan dan penghargaan kepada pegawai yang menunjukkan perkhidmatan cemerlang dan menunjukkan nilai-nilai murni melalui aktiviti-aktiviti sukarela, memberi nasihat dan bimbingan agama serta mereka yang melaporkan kes-kes rasuah, penyelewengan dan salah laku dalam kementerian, jabatan dan agensi.

71

PENGIKTIRAFAN & PENGHARGAAN

MEKANISME PENGIKTIRAFAN

ANUGERAH PEKERJA CONTOH BULANAN

ANUGERAH

PERKHIDMATAN CEMERLANG (APC)

72

Contoh:

• Mempelbagaikan bentuk pengiktirafan dan penghargaan kepada warga kerja yang berintegriti seperti Anugerah Pegawai Contoh Bulanan atau menghantar mereka menghadiri seminar di dalam atau ke luar negara

• Mewujudkan kriteria yang jelas, telus dan adil dalam pemilihan untuk pengiktirafan dan penghargaan supaya tidak timbul persepsi negatif terhadap organisasi

ANDA BOLEH LAKUKAN PERUBAHAN

PERANGI RASUAH

Terima Kasih