Tamadun islam

fatin hafizah binti mohammad sukri900126-14-5752

Definisi tamadun

• Arab– Madana dan tamaddun yang bermaksud

kehalusan budi pekerti dan membangun serta memodenkan sesuatu.

– Al-madaniah; kehidupan yang berasaskan aqidah, syara’ dan akhlak ( diperkenalkan oleh Abu Nasir al-Farabi)

– Hadharah; menurut Ibn Khaldun ia bermaksud sekumpulan manusia yang kekal di sesuatu tempat atau kota atau wilayah tanah pertanian.

– Thaqafah; kebudayaan dalam bahasa melayu.– Umran; kemajuan dan kemakmuran ( diperkenalkan olen Ibn Khaldun)

• Bahasa Inggeris– Civilization;meningkatkan pencapaian

hidup manusia daripada kemunduran kepada kemajuan

– Culture= budaya dalam bahasa melayu– Renaissance= kebangkitan

• Bahasa latin– Civitas= bandar

Pandangan sarjana islam tentang tamadun

• Ibn Khaldun– umran; merujuk kepada masyarakat

yang memiliki beberapa ciri seperti mempunyai pegangan yang agama yang kuat,sistem kenegaraan yang teratur, sistem perundangan yang tersusun rapi, kehidupan cara bandar, pencapaian kaedah penulisan yang tinggi dan kepakaran dalam bidang seni lukis dan seni reka.

• Malik bin Nabi– hadharah

(i)pengertian yang objektifsuatu himpunan fenomena kemajuan dalam bidang kesusasteraan,teknik,keilmuan, dan undang-undang yang dipindahkan dari satu generasi ke satu generasi dalam sesebuah masyarakat.(ii)pengertian yang subjektifsuatu peringkat perkembangan kehidupan manusia yang tinggi dan berlawanan dengan kehidupan yang liar atau ganas, atau digambarkan sebagai kehidupan yang dapat atau hampir dapat mencapai ideal atau bentuk kehidupan yang tinggi yang hendak dicapai.

• Muhammad Rashid Redha– Berpendapat bahawa agama adalah asas

kepada tamadun.

• Said Hawa(i)Tamadun islam

segala aspek kemajuan yang tegak di atas kebudayaan islam dan hasilnya juga relevan dengan kebudayaan itu.

(ii)Tamadun Jahiliyahsegala kemajuan yang dijelmakan dalam bentuk kebendaan dengan tidak mengambil kira aspek kerohanian dan moral.

• Muhammad Farid Wajdi dan Syeikh Muhammad Abduh- madaniahmempunyai perkaitan dengan tamadun atau kebudayaan berasaskan bandar (city-based culture) kerana ianya diambil dari bahasa arab Madinah atau bandar.

Pandangan ahli sarjana barat tentang tamadun

• Profesor M.A.J Beg– Beliau mengemukakan satu ciri di mana

dalam dunia ini hanya terdapat dua konsep iaitu tamadun Islam dan konsep tamadun Barat.

• Edward L.Farmer– Beliau mengemukakan satu ciri di mana

dalam dunia ini hanya terdapat dua konsep iaitu tamadun Islam dan konsep tamadun Barat.

• Darcy Riberio– Dalam bukunya The Civilized Society memberikan

beberapa ciri tamadun yang masih dalam proses perkembangan.

(a) Berakhirnya corak hidup nomad dengan penciptaan alat-alat baru dalam pertanian.

(b) Bermula penternakan dan pembahagian kerja berasaskan kumpulan.

(c) Pertumbuhan kota dengan negara.(d) Wujud status sosial.(e) Menggunakan sistem pengairan dan wujud sistem

tulisan, angka dan kalender.• Gordan Childe

– Menekankan revolusi urban sebagai ciri yang membentuk masyarakat bertamadun.

– Tamadun lahir apabila manusia mula tinggal menetap dalam kumpulan-kumpulan besar di bandar dan mengamalkan pengkhususan pekerjaan.

Sumber utama agama islam

1. Al-quran

2. Sunnah/ Al-hadith

Sifat-sifat tamadun islam• Kesejagatan

– Tamadun islam bukanlah milik sesuatu bangsa atau penghuni sesuatu kawasan sahaja.

• Keterbukaan– Tamadun islam tidak terbatas kepada had

tertentu.– Terbuka kepada semua tamadun yang tidak

bercanggah dengan syariah.• Sepanjang zaman

– Perkembangannya bermula dengan penurunan wahyu pertama dan tidak pernah berhenti.

– Terus berkembang sehingga hari ini.

• Toleransi terhadap agama dan budaya lain– Masyarakat bukan islam yang berada di bawah

perkembangan tamadun islam tidak dilarang mengamalkan agama dan budaya mereka dengan mengekalkan hubungan baik terhadap masyarakat.

• Kesatuan dalam kepelbagaian– Penemuan dan hasil ciptaan baru dalam

bidang sains dan teknologi yang dicapai oleh manusia dirujukkan kembali dengan ajaran agama Islam dan kitab suci Al-quran dan dikembalikan kepada kebesaran tuhan pencipta alam seluruhnya.

BIDANG-BIDANG TAMADUN ISLAM

• PERUBATAN• SENI BINA• PERTAHANAN• PENDIDIKAN/ILMU PENGETAHUAN• SAINS DAN TEKNOLOGI• PENTADBIRAN• PERUNDANGAN

Penemuan dan penciptaan baru

• Perubatan(i) Ibn Sina

bapa perubatan dalam dunia islam dan barat.(ii) Al-Razi

karyanya yang masyhur berkaitan penyakit campak dan cacar.

(iii) Hunayn bin Ishaqpakar dalam penyakit mata

(iv) Ali Abashasilkan sebuah ensiklopedia perubatan diterjemahkan ke dalam Bahasa Inggeris berjudul “ The Whole Medical Art”.

(v) Ibnu Rusydhasilkan karya perubatan yang agung iaitu “al-kulliah fi al-tibb”

(vi) Ibnu al-khatibperkenalkan cara perubatan dan pencegahan bagi penyakit merbahaya.

• Kimia dan fizik(i) Jabir – mengemukakan teori perseimbangan dalam bidang

fizik.– Memberi sumbangan dalam bidang kimia iaitu

pengewapan, penyaring, sublimisi, penyulingan, dan sebagainya.

(ii) Al-razi – Tokoh terkenal dalam bidang kimia dan perubatan,

fizik serta biologi.– Telah mengemukakan penemuan berkaitan dengan

ruang, waktu, gerak, peleburan logam, pemejalwapan,penghabluran dan sebagainya.

(iii) Ibnu arabi, al-kindi, al-buni, ishak yuda, ikhwan al-safa,

khalid bin yazid

•Teknologi (i) Banu Musa Ibnu Shakir – mengemukakan teori pembuatan

ais dan alat penghawa dingin(ii) al-khawarizmi– Mengemukakan teori untuk

menentukan ketumpatan spesifik dan graviti.

– Khalifah Harun al-Rasyid telah mencipta jam automatik dan jam air.

• Geografi (i) ya’qubi – Mengemukakan maklumat penting tentang

sifat-sifat geografi tempat-tempat tertentu.(ii) Ibnu Rustah – Menulis sebuah ensiklopedia sebanyak 7 jilid

berjudul al-alaq al-nafsah.(iii) al-maqadisi – Tokoh yang membahagikan bumi kepada 2

bahagian berdasarkan garisan khatulistiwa.(iv) al- biruni – Seorang tokoh geografi fizikal dan kawasan.

• Astronomi (i)Abu al-abbas / muhammad ibnu kathir

-telah berjaya membuat aggaran ukur jarak bumi dan bulan serta jarak matahari daripada planet-planet lain.

(ii) Abu ma’syar – Mengemukakan teori berkaitan dengan pasang

surut air laut yang terbukti benar dan tepat.(iii) al-fazari– Telah memperkenalkan cara mengukur tinggi

dan jarak bintang menerusi alat ciptaannya iaitu ‘astroble’.

(iv) al- syatir– Telah memperkenalkan model sistem suria.(v) al-tusi- Merupakan orang pertama membina balai cerap

pada tahin 1259 M.

• Matematik(i) Al-khawarizmi

-telah mengemukakan mengenai usul-usul angka dan memperkenalkan algebra dalam matematik.

(ii) Banu musa ibnu shakir– Memperkenalkan ilmu mengukur datar dan

bulat.(iii) Thabit ibnu qurra– Seorang pelopor dan tokoh geometri.(iv) al-battani– Tokoh trigonometri tang memperkenalkan

teorem tangen, kotangen, sin dan sinus.(v) Azarkali - Tokoh yang memberi sumbangan dalam

arimetik.

Pemerintahan dan pentadbiran negara

• Diasaskan oleh Nabi Muhammad S.A.W• Ciri-ciri Negara

– (a) Kawasan: Madinah atau Yathrib (nama lama kepada Madinah)

(b) Penduduk: Penduduk Madinah yang terdiri daripada pelbagai

bangsa.(c) Organisasi pentadbiran: diketuai oleh

Rasulullah S.A.W

DASAR-DASAR NEGARA

ISLAM MADINAH

ISLAM SEBAGAI RUJUKAN DAN

LANDASAN

SYURA SEBAGAIKAEDAH

PENTADBIRAN

SEMANGAT AQIDAH

MENGGANTIKANSEMANGAT

ASSABIYYAH

PIAGAM MADINAH SEBAGAI

PERLEMBAGAANNEGARA

• Rasulullah telah mengasaskan beberapa prinsip umum untuk sesebuah pemerintahan iaitu:– Konsep syura– Persamaan taraf– Persaudaraan dan perpaduan sesama

masyarakat melalui tindakan mempersaudarakan antara pihak Ansar( Aus dan Muhajirin dan antara Ansar dan Muhajirin)

– Keadilan – Peraturan am sebuah negara atau

Perlembagaan Negara.

pendidikan• Berilmu pengetahuan dan berpendidikan merupakan

risalah yang terpenting di dalam islam.• Buktinya, ayat yang pertama sekali diwahyukan Allah

S.W.T kepada Rasulullah S.A.W menekankan tentang kepentingan berpendidikan dan berilmu pengetahuan.

• Risalah ini telah dirakamkan di dalam surah al-alaq : ayat 1-5 terjemahannya:

“ Bacalah dengan(menyebut) nama Tuhanmu yang menciptakan. Dia telah menciptakan manusia daripada segumpal darah. Bacalah dan Tuhanmulah yang paling pemurah yang mengajar (manusia) dengan perantaraan kalam. Dia mengajar kepada manusia apa-apa tidak diketahuinya”

IlmuFardhu

ain

aqidah syarak akhlak

Ilmu fardhu

kifayyah

Ilmu indera Ilmu sains Ilmu falsafah

Cabang-cabang ilmu

SENI BINA ISLAM

• Pembinaan Masjid Agung Samarra di Iraq yang disiapkan pada tahun 847 menggabungkan seni bina hipostail yang terdiri daripada baris-baris tiang yang menyangga sebuah tapak datar yang mempunyai menara pilin yang besar di atasnya.

• Menara kembar Kharaghan yang dibina pada tahun 1067 mengandungi kubur putera-putera Seljuk.

• Orang Moor memulakan pembinaan Masjid Agung Cordoba pada tahun 785 dan menandakan permulaan seni bina Islam di Sepanyol dan Afrika Utara. Masjid ini terkenal dengan gerbang-gerbang dalaman yang ketara.

• Orang Moor memulakan pembinaan Masjid Agung Cordoba pada tahun 785 dan menandakan permulaan seni bina Islam di Sepanyol dan Afrika Utara.

• Masjid ini terkenal dengan gerbang-gerbang dalaman yang ketara.

• Seni bina Moor mencapai puncaknya dengan pembinaan Alhambra yang merupakan istana/kubu Granada yang indah dan mengagumkan, dengan ruang-ruang dalaman yang terbuka dan berangin dan yang dihias dengan warna merah, biru, dan emas.

• Dinding-dindingnya dihias dengan motif-motif dedaun, inskripsi-inskripsi Arab, dan reka-reka bentuk awan larat, dengan dinding-dindingnya dilitupi oleh jubin-jubin berkaca.

• Masjid Qolsharif di Rusia disiapkan sekitar tahun 1000. Ia masih lagi merupakan masjid yang terbesar di timur Eropah kini.

• Satu lagi subgaya yang tersendiri ialah seni bina Empayar Mughal di India pada abad ke-16. Menyepadukan unsur-unsur Islam dan Hindu, maharaja Akbar membina sebuah kota diraja di Fatehpur Sikri yang terletak 42 km (26 batu) di barat Agra pada akhir dekad 1500-an. Makam Taj Mahal pula dibina pada 1650-an.

SAINS

• Antara pencapaian-pencapaian cendekiawan Muslim semasa zaman ini ialah rekaan trigonometri sfera, kemajuan dalam bidang optik (lihat Ibnu al-Haitham), serta kemajuan dalam bidang astronomi (termasuklah pembinaan balai cerap pertama serta penciptaan astrolab).

PERUNDANGAN

• Al-farabi, al- miskawayh, dan al- mawardi menghasilkan karya-karya penting dalam bidang politik dan undang-undang.

• Hasil karya mereka memberikan kesan yang mendalam terhadap perkembangan pemikiran politik dan perundangan orang islam dan dunia barat.

FAKTOR-FAKTOR PERKEMBANGAN TAMADUN

ISLAM

• Kesengsaraan hidup• Kedudukan yang strategik• Keagamaan dan kerohanian• Toleransi• Ilmu dan idea• Hijrah dan migrasi• Semangat kesukuan

Faktor-faktor kemerosotan tamadun islam

• Keruntuhan akhlak• Perpecahan masyarakat bangsa• Ketidakadilan• Ketidakstabilan politik• Bencana alam• Tidak boleh menerima perubahan