Organisasi danSumber Manusia

258-262 Pembangunan Organisasi – Gambaran Keseluruhan263 Pengurusan Risiko di Bank Negara Malaysia265 Struktur Organisasi

258

Inisiatif pembangunan strategik lima tahun untukmenjadikan Bank Negara Malaysia sebagai OrganisasiBerasaskan Pengetahuan (KBO) telah memasukitahun yang ketiga. Ia dilancarkan pada tahun 2000bagi membolehkan Bank Negara Malaysiamenggunakan aplikasi pengetahuan sebagai sumberyang penting dalam usaha meningkatkan produktivitidan prestasi . Pembangunan KBO Bank merangkumiPengurusan Sumber Manusia, Pengurusan Latihan &Pembelajaran, Pengurusan Pengetahuan, PengurusanTeknologi Komunikasi & Maklumat, PengurusanKeselamatan Maklumat, Urus Tadbir Korporat sertaPengurusan Ruang Pejabat

Inisiatif-inisiatif baru yang dilaksanakan pada tahun2003 ditumpukan pada pengurusan kandungan,membaiki kemudahan-kemudahan dan sistem bagipembelajaran dan latihan yang sedia ada, integrasiantara maklumat utama dan penting dengan sistemteknologi komunikasi serta pengkonsepsian sistempenilaian prestasi organisasi.

Bank Negara Malaysia telah mengendalikan kajiselidik persekitaran organisasi bagi menilai kemajuanyang telah dicapai dalam tempoh tiga tahun lepas.Hasil kaji selidik menunjukkan inisiatif ke arahpembangunan organisasi ini telah mewujudkan satuorganisasi yang lebih efektif dari segi kepimpinan,kecekapan operasi, pengurusan pengetahuan,komunikasi, pembangunan kerjaya, imbuhan sertakeseimbangan antara kerja dan kehidupan.

Pengurusan Sumber ManusiaBank Negara Malaysia sentiasa terusmempertingkatkan dasar dan amalan pengurusansumber manusia yang sedia ada, dengan memberipenekanan yang lebih kepada penilaian prestasi danpengurusan imbuhan. Selaras dengantanggungjawab Bank Negara Malaysia yangbertambah semenjak tiga tahun lepas, jumlahkakitangan turut meningkat. Dengan perubahankomposisi kakitangan dari segi latar belakang,pengalaman dan struktur umur, dasar sumbermanusia telah diselaraskan supaya relevan mengikutkeperluan yang berubah-ubah.

Menyedari cabaran yang berubah-ubah, terdapatperalihan yang beransur-ansur terhadap penekanan ke

atas imbuhan berasaskan prestasi, peluangpembelajaran serta pembangunan, dan menaikkantaraf kemudahan bagi mewujudkan suasana kerja yangberkualiti. Fleksibiliti yang lebih dan pilihan yang luasdalam pemilihan imbuhan telah meningkatkankeupayaan Bank Negara Malaysia mengekalkan pekerjacemerlang dan berbakat, mempertingkatkanproduktiviti kakitangan dan pada masa yang samamasih fleksibel dalam memenuhi perubahan aspirasikakitangan di pelbagai peringkat bidang kerjaya.Pengenalan dan pelaksanaan pelan faedah fleksi,program mentor dan program pengiktirafan, bertujuanmemenuhi objektif tersebut. Pada tahun 2003, BankNegara Malaysia telah memperkenalkan anugerah baruuntuk Pembangunan Profesional dan Kebudayaan.Sementara itu, unit Pengurusan Kerjaya juga telahditubuhkan bagi merangka dan membantuperancangan kerjaya kakitangan untuk tempoh jangkapanjang. Bank Negara Malaysia juga telah menambahsenarai kelayakan profesional yang ditaja. Pendekatanpengurusan sumber manusia sentiasa berkembang bagimemenuhi keutamaan yang pelbagai oleh tenaga kerjayang dinamik. Ini dilaksanakan seiring dengan inisiatifpembangunan organisasi yang lain seperti kecekapandan pengurusan pengetahuan, serta latihan yangmemenuhi kehendak individu dengan sumberpembelajaran yang luas. Oleh yang demikian, budayaberasaskan prestasi semakin diamalkan di Bank NegaraMalaysia.

Dari segi keupayaan, jumlah kakitangan Bank NegaraMalaysia meningkat sebanyak 3.5% kepada 2,295orang pada akhir tahun 2003. Manakala kadarpeletakkan jawatan kekal rendah iaitu kurangdaripada 2%.

Dari segi keselamatan dan kesihatan pekerjaan, BankNegara Malaysia juga mengenal pasti kesihatan dankeselamatan turut menyumbang ke arahmeningkatkan kecekapan sesebuah organisasi yangmemberi kesan kepada produktiviti dan komitment,selain kerjaya dan kepuasan bekerja. Pada tahun2003, Bank Negara Malaysia memperkenalkan danmenyiapkan program audit keselamatan yang lebihtersusun. Selain dari memastikan standardkeselamatan persekitaran pejabat yang tinggi, BankNegara Malaysia juga menyediakan banyak peluangkepada kakitangan meningkatkan tahap kesihatandan kecergasan masing-masing. Bank NegaraMalaysia juga telah mengendalikan ceramahkesihatan bagi meningkatkan kesedaran mengenai

Organisasi dan Sumber Manusia

PEMBANGUNAN ORGANISASI -GAMBARAN KESELURUHAN

Organisasi dan Sumber Manusia

259

isu-isu yang berkaitan dengan pengurusan tekanan,SARS, diabetes dan osteoporosis. Program jangkapanjang yang merangkumi persekitaran, sumberpersendirian dan amalan kesihatan turutdiperkenalkan. Program lima tahun ini akandilaksanakan secara berperingkat-peringkat bermulatahun 2004.

Pengurusan Latihan dan PembelajaranUsaha Bank Negara Malaysia untuk menggalakkanpembelajaran organisasi bagi membantu budayaberasaskan prestasi, dapat dilihat melalui inisiatif-inisiatif yang telah dilaksanakan pada tahun 2003.Program yang telah diadakan meletakkantanggungjawab untuk belajar dan maju kepadatenaga kerja. Pengalaman pembelajaran dan latihanakan digabungkan dengan perancangan danpenilaian prestasi, bagi memastikan pulangan ke atasperbelanjaan pembangunan kakitangan yangmaksimum. Teknologi sudah dan akan digunakandengan lebih meluas dalam mempertingkatkanpenyampaian kandungan pembelajaran, ke seluruhBank. Sistem Pengurusan Pembelajaran telahdiperkenalkan untuk menyediakan kemudahankepada kakitangan menilai keperluan pembelajaran,mencari pelbagai isi kandungan yang ada,merancang agenda pembelajaran peribadi danmengendalikan pembelajaran dengan lebih berkesan.Hasil yang dijangkakan adalah pembangunan budayapembelajaran yang lebih tertumpu padapembelajaran dalam talian dan keupayaanmenggabungkan pembelajaran secara individudengan pengurusan prestasi individu.

Pelaburan Bank Negara Malaysia untuk latihankakitangan berjumlah RM8 juta pada tahun 2003,iaitu peningkatan sebanyak 45% berbanding tahun2002. Secara purata, pelaburan latihan bagi setiapkakitangan berjumlah RM3,500, iaitu peningkatansebanyak 40% daripada tahun 2002. Sebanyak 12hari latihan bagi setiap kakitangan, telah dicapaipada tahun 2003 (2002: 11 hari latihan). Programlatihan peringkat Bank yang dikendalikan oleh PusatPembangunan Sumber Manusia (PPSM) berjumlah46% daripada jumlah pelaburan keseluruhan untuklatihan dengan program-program yangberorientasikan ke arah pembinaan fungsi utama danpengurusan kemahiran serta kemahiran teknologikomunikasi dan maklumat (ICT) dan kepimpinan.

Pengurusan Teknologi Komunikasi danMaklumat (ICT)Penggunaan ICT telah diperkembang dandipertingkatkan bagi memudahkan pembangunan

KBO yang berasaskan prestasi. Bank Negara Malaysiatelah melancarkan rangka tindakan teknologi untukpusat perkhidmatan ICT- Pengurusan Pengetahuan(KM). Pelan ini adalah sebagai fokus kepada tindakanuntuk memenuhi keperluan infrastruktur ICT dan KMserta integrasi maklumat dan teknologi. Penekananbukan sahaja untuk mengautomasikan organisasitetapi yang lebih utama adalah untukmenghubungkan antara satu sama lain, akses yangcepat untuk mendapatkan maklumat yang lebihtersusun dan merentasi semua spektrum yangberkaitan untuk membuat analisis dan mencapaikeputusan yang berkesan. Matlamat utama adalahuntuk mewujudkan sebuah organisasi yangberpengetahuan tinggi dan kakitangan yangbekerjasama, dengan ICT digunakan secara meluasuntuk memberikan perkhidmatan kepada merekayang berkepentingan.

Bilik Diskusi Maya (Virtual Discussion Room), lamanweb jabatan (Departmental Home Page) serta lain-lain kerjasama dan perkhidmatan komunikasi yangtelah diperkenalkan pada tahun 2002, akan terusdikembangkan dari segi kandungan danpenggunaannya. Pada tahun 2003, rangkaian baru –Portal Korporat (Kijang. Net) – telah diperkenalkanbagi menyediakan tetingkap tunggal (single window)untuk meningkatkan kesedaran dan komunikasimelalui akses talian elektronik perkhidmatanmaklumat dan sistem aplikasi, serta undian dan kajiselidik.

Bank Negara Malaysia akan terus memperkukuhkankeselamatan, kebolehpercayaan dan ketahananinfrastruktur ICT. Di peringkat akhir sebuah pusat datayang tercanggih dan terkini di luar Ibu Pejabat BankNegara Malaysia telah dirancang. Kemudahan capaianjauh juga telah dilaksanakan bagi menyediakanfleksibiliti yang luas untuk bekerja, serta membaikicara hidup kakitangan. Ini adalah sebahagian daripadainisiatif Keseimbangan antara Kerja dan Kehidupan.

Pengurusan Keselamatan MaklumatPada tahun 2003, Dasar Keselamatan Maklumattelah diperkenalkan bagi mengoptimumkanpenggunaan modal intelektual Bank Negara Malaysiaserta memudahkan akses kepada maklumat danperkongsian pengetahuan secara meluas, bagimembolehkan Bank Negara Malaysia menambahnilai tanpa bertolak ansur dari segi kawalan danpenggunaan data yang sensitif.

Dasar Keselamatan Maklumat telah ditanda arasmengikut standard British 7799 dan amalan-amalan

260

antarabangsa lain yang terbaik. Rangka kerjakeseluruhan merangkumi tiga panduan iaituTeknologi, Strategi dan Penggunaan, InisiatifPerniagaan dan Proses serta Pengurusan Risiko.Ketiga-tiga panduan ini menerangkan Rangka KerjaKeselamatan Maklumat yang digunakan untukmelindungi aset maklumat Bank. Rangka kerja iniakan menjadi panduan kepada standard keselamatanantara maklumat dan komunikasi teknologi, danmengadaptasi peraturan perniagaan yang sesuai,prosedur dan program pembelajaran kakitanganuntuk meningkatkan kesedaran mengenai amalanpendedahan maklumat.

Unit Pengurusan Keselamatan Maklumat telahditubuhkan untuk melaksanakan dasar keselamatanmaklumat melalui penguatkuasaan, pengawalan danproses membaik pulih yang sesuai. Unit inibekerjasama dengan Unit Hal Ehwal Lembaga danPengurusan, serta Jabatan Informasi Teknologi, yangbertanggungjawab ke atas data dan pengurusanrangkaian komunikasi. Dasar Keselamatan Maklumatini dijangka dapat menggalakkan perkongsianpengetahuan dengan memberi penjelasan mengenaiperaturan ke atas sekatan pendedahan maklumat .

Pengurusan PengetahuanPada tahun 2003, Bank Negara Malaysia telahmencapai satu lagi kejayaan penting dalam amalanpengurusan pengetahuan iaitu dengan pelaksanaanRangka Kerja Pengukuran Pengurusan Pengetahuan.Rangka Kerja ini digunakan sebagai panduan padamasa hadapan untuk membentuk amalanpengurusan pengetahuan dengan mengukurkemajuan berdasarkan kepada empat kriteria.Kriteria-kriteria tersebut adalah kesinambungan dankestabilan, kompetensi dan produktiviti, inovasi danresponsif. Rangka Kerja ini memperkukuh proses-

proses yang sedia ada di Bank Negara Malaysiadalam menggalakkan pengenalpastian, perolehan,aplikasi dan penyimpanan pengetahuan.

Pada tahun 2003, Bank Negara Malaysia telahmenjalankan beberapa siri audit pengetahuan bagimenilai jurang pengetahuan. Audit pengetahuan inidan penunjuk-penunjuk lain, akan disalurkan kedalam Rangka Kerja Penilaian PengurusanPengetahuan supaya pemantauan yang lebih efektifdapat dilakukan terhadap kemajuan dalam setiapinisiatif pengurusan pengetahuan yang dijalankan.Unit Perpustakaan Bank Negara Malaysia mengetuaikerja-kerja audit pengetahuan serta menyemak danmelaksanakan program bagi membaiki pengurusankandungan. Ini termasuk projek Taksonomi Korporatyang sedang berjalan untuk memeta dan menyusunstruktur domain maklumat Bank Negara Malaysia.Domain maklumat merujuk kepada jenis-jenismaklumat yang berkaitan dengan Bank NegaraMalaysia, dari segi subjek, media (dokumen ataupangkalan data digital), tahap kerahsiaan (umum,sulit atau rahsia) dan perhubungan denganmaklumat-maklumat lain. Taksonomi Korporat jugaakan dapat membantu proses pencarian,penyimpanan dan penyampaian maklumat, secaraefektif dan efisien. Dengan pertambahan maklumat,projek ini akan menjadi satu lagi tanda bagimembantu memudahkan akses dan penggunaanpengetahuan Bank Negara Malaysia dengan lebihproduktif.

Kejayaan pelaksanaan penggunaan peralatan-peralatan ICT yang baru, perubahan dalam amalanpengurusan sumber manusia, pembangunanperpustakaan “pengetahuan terpusat” (knowledgecentric library), dan penyusunan semula metodologilatihan dan pembelajaran, menandakan peralihan

• Strategi KM• Infrastruktur KM• Proses KM• Penyimpanan

• Polisi KM• Budaya Berkongsi Maklumat

• Budaya Pengetahuan• Organisasi Pembelajaran

• Penyerapan Pengetahuan• Penilaian Modal Intelektual

Fasa 1Permulaan

Fasa 2Kesedaran

Fasa 3Pakai semula danPenggunaan

Fasa 4Penginstitusian

OPERASI ORGANISASIYANG EFEKTIF DAN

EFISIEN

...meningkatkanreputasi Bank NegaraMalaysia sebagai bankpusat yang profesional,berwibawa dan responsifyang berasaskanpengetahuan

MENCAPAI PRESTASI CEMERLANG MELALUI PENGGUNAAN PENGETAHUAN

PERANCANGAN PENGURUSAN PENGETAHUAN 2001 - 2005

Organisasi dan Sumber Manusia

261

Bank Negara Malaysia ke Fasa 3 dalam PerancanganPengurusan Pengetahuan (KM). Perubahan terhadaptingkah laku dan orientasi budaya ke arahpenggunaan pengetahuan individu dan organisasisecara proaktif bagi membantu mencapai keputusandengan cepat dan tepat, dijangka dapat mencapaimatlamat yang dikehendaki dalam tempoh beberapatahun yang akan datang.

Pengurusan Ruang PejabatBank Negara Malaysia telah mula melaksanakanpelan dan lakaran ruang pejabat yang baru yangmenggabungkan fleksibiliti, efisiensi, keselesaan danergonomi. Ini menjadikan suasana kerja lebih baikserta menyediakan pelbagai kemudahan bagimembantu pekerja berpengetahuan.

Konsep pelan pejabat terbuka telah diguna pakai untukmeningkatkan lagi fleksibiliti, penggunaan ruang secaraefektif dan harmoni sebagai sebahagian daripadapengurusan ruang pejabat. Sekatan kepada suasanaindividu dan akustik persendirian telah dikendalikanmelalui penggunaan panel rendah dan tambahanruang untuk perbincangan bagi kumpulan yang kecil.

Kemudahan seperti projektor dan peralatan rangkaiandisediakan sepenuhnya di setiap bilik mesyuarat bagimemudahkan kakitangan untuk bekerjasama.Pemasangan cahaya boleh ubah, kerusi yangergonomi dan tempat kerja yang dilengkapi denganruang penyimpan yang mencukupi membantu kepadakeselesaan dan keselamatan kakitangan.

Pendekatan yang diambil oleh Bank NegaraMalaysia dalam menangani pengurusan ruangpejabat sebagai isu pelengkap kepadapembangunan organisasi, telah membawa kepadapenyelesaian bukan saja untuk mengatasi isukeperluan ruang pejabat tetapi juga isu ruang fizikalbagi mempamerkan nilai-nilai sebagai sebuahorganisasi berasaskan pengetahuan.

Urus Tadbir KorporatDalam menjalankan fungsi yang diperuntukan didalam Akta Bank Negara Malaysia 1958, BankNegara Malaysia juga berpandukan kepada misikeseluruhan, aspirasi dan nilai-nilai bersama. Selaindaripada Akta tersebut, beberapa undang-undanglain juga menjelaskan objek dan bidang kuasa BankNegara Malaysia serta cara khusus fungsi tersebutdilaksanakan. Secara keseluruhan, rangka undang-undang membentuk urus tadbir dan struktur fungsiBank Negara Malaysia bagi membolehkan institusi inimenjalankan peranan dan tanggungjawabnya.

Dalam mematuhi Akta ini, 12 Mesyuarat LembagaPengarah telah diadakan sepanjang tahun 2003. Disamping itu, beberapa mesyuarat pegawai-pegawaikanan diadakan iaitu, empat Mesyuarat LembagaPengarah Audit, 54 Mesyuarat JawatankuasaPengurusan Bank, empat Mesyuarat JawatankuasaPengurusan Rizab, empat Mesyuarat JawatankuasaPengurusan Risiko, lapan Mesyuarat JawatankuasaDasar Monetari, 17 Mesyuarat JawatankuasaKestabilan Kewangan dan enam MesyuaratJawatankuasa Sistem Pembayaran. Pada tahuntersebut, dua taklimat Lembaga Pengarah kepadaPerdana Menteri dan Menteri Kewangan telahdiadakan untuk membentangkan penilaian BankNegara Malaysia ke atas sistem perbankan, sektorkewangan dan tinjauan ekonomi. Bank NegaraMalaysia juga membentangkan penilaian ke ataspembangunan dan cabaran-cabaran yang dihadapioleh sektor kewangan dan ekonomi dan jugacadangan bagi mengatasi cabaran-cabaran yangdihadapi.

PenganugerahanAhli Lembaga Pengarah merakamkan ucapantahniah kepada Gabenor, Tan Sri Dato’ Sri Dr. ZetiAkhtar Aziz ke atas penganugerahan beliau sebagaiGabenor Bank Pusat yang Terbaik di Asia bagitahun 2003 oleh Euromoney Institutional InvestorInc plc, sebuah syarikat penerbitan kewangan yangberibu pejabat di UK dan “Global Central BankGovernor” bagi tahun 2004 yang dianugerahkanoleh The Banker, sebuah majalah bulanan yangditerbitkan oleh The Financial Times BusinessLimited.

Ahli Lembaga Pengarah juga merakamkan ucapantahniah kepada Dato’ Ooi Sang Kuang di ataspenganugerahan Darjah Yang Mulia PangkuanNegeri (D.M.P.N) sempena menyambut hari ulangtahun Yang Terutama Yang di Pertua Negeri PulauPinang pada 12 Julai 2003.

Ahli Lembaga Pengarah juga merakamkan ucapantahniah kepada Encik Yahya bin Haji Besah, di ataspenganugerahan Darjah Johan Negeri (D.J.N),Puan Woo Seok Hooi dan Cik Khairani binti Rejabmasing-masing menerima anugerah Pingat JasaKebaktian (P.J.K) sempena menyambut hari ulangtahun Yang Terutama Yang di Pertua Negeri PulauPinang pada 12 Julai 2003, Encik Mohd Yunos binHaji Salih, Encik Abdullah bin Lebai Ahmad, PuanHelen Jeniffer Buma dan Encik Loh Kam Fatt masing-masing menerima anugerah Pingat Mahkota Perlis(P.M.P) sempena menyambut hari keputeraan

262

Tuanku Raja Perlis pada 17 Mei 2003, Encik AbdulRajap bin Abidin dianugerahkan dengan Pingat JasaKebaktian (P.J.K) sempena menyambut hari ulangtahun Yang di Pertuan Negeri Melaka pada 11Oktober 2003, Encik Yap Bee Fatt, Encik Saari binRajap dan Encik Nasaruddin Zakaria masing-masingdianugerahkan dengan Pingat Jasa Kebaktian(P.J.K) sempena menyambut hari keputeraan SultanPahang Darul Makmur pada 24 Oktober 2003 danEncik Kunchi Raman a/l C V Kluva Charydianugerahkan dengan Pingat Jasa Kebaktian(P.J.K) sempena menyambut hari keputeraan SultanKedah Darul Aman pada 19 Januari 2003.

Seperti tahun-tahun lepas, Bank Negara Malaysiaterus memberi ganjaran kepada kakitangan yanglayak melalui beberapa Anugerah Pengiktirafan.Semasa Jamuan Makan Malam Bank NegaraMalaysia yang diadakan pada 13 September 2003,sejumlah lapan anugerah telah diberikan iaitu

Jadual 8.1Senarai Pesara

No Nama Jabatan/Cawangan

1 Puan Rafiah binti Salim Pejabat Gabenor

2 Encik Che Sab bin Ahmad Penyiasatan Khas

3 Encik Low Koon Seng Pejabat Gabenor

4 Cik Tan Sook Peng Antarabangsa

5 Encik Wong Yew Sen Penyeliaan Insurans

6 Puan Gan Choon @ Gan Soo Mei Perkhidmatan Statistik

7 Puan Ti Thiow Chen @ Ti Teow Kim Pentadbiran Pertukaran Asing

8 Encik Mukhtar bin Yusof Sistem Bayaran Elektronik Malaysia (MEPS)

9 Encik Che Norudin bin Che Alli Keselamatan

10 Puan Fahimah binti Haji Yaacob Pentadbiran Pertukaran Asing

11 Encik Ismail @ Awang Sulong bin Abu Bakar Pengurusan Sumber Manusia

12 Encik John Teo Pentadbiran Pertukaran Asing

13 Encik Sidek bin Sabli Pengawalan Insurans

14 Encik Tan Ewe Lee Sistem Pembayaran

15 Puan Maznah binti Haji Ali Pengawalan Bank

16 Encik Md Hanafiah bin Mohd Zin Pengawalan Bank

17 Encik Abdul Rajap bin Abidin Keselamatan

18 Encik Aladdin bin Ibrahim Keselamatan

19 Cik Loo Yuk Ng @ Loh Yee Ee Perkhidmatan Statistik

20 Puan Siti Norzini binti Abdullah @ Joyce Koh Perkhidmatan IT

21 Encik Thyagarajah a/l Gurusamy PPPM Shah Alam

22 Encik Yap Bee Fatt Pentadbiran Pertukaran Asing

23 Encik Doraimuthu a/l Changlimuthu BNM Pulau Pinang

24 Puan Fatimah binti Moin Kewangan

25 Encik Sol Ong @ Mohamad Sol bin Sebli BNM Kuching

26 Encik Sulaiman bin Abu Kassim Pusat Pembangunan Sumber Manusia

Anugerah Pencapaian Akademi, Prestasi Cemerlang,Kerja Berpasukan Cemerlang, Kepimpinan, Inovasi,Perkhidmatan Berkualiti, Sukan dan Kebudayaan.

PersaraanAhli Lembaga Pengarah ingin merakam penghargaandan terima kasih kepada 24 pesara yang telahmenunjukkan kesetiaan dan dedikasi semasaberkhidmat dengan Bank Negara Malaysia. Berikutadalah senarai nama-nama pesara pada tahun 2003.

Lembaga Pengarah juga merakamkan setinggi-tinggipenghargaan kepada semua kakitangan BankNegara Malaysia di atas dedikasi dan komitmentyang ditunjukkan sepanjang tahun 2003 danberharap semua kakitangan akan terus menunjukkankomitment dan profesionalisme pada masa hadapandan akan terus berusaha mencapai prestasicemerlang dalam menghadapi cabaran perubahanekonomi dan suasana perniagaan yang pesat.

Organisasi dan Sumber Manusia

263

PENGURUSAN RISIKO DI BANK NEGARAMALAYSIA

Rangka kerja pengurusan risiko Bank membolehkanpemantauan bebas di peringkat penyeliaan danoperasi; menetapkan dasar dan proses yang selarasdengan amalan terbaik; menggalakkan komunikasiyang menyeluruh dalam organisasi; danmenitikberatkan kemajuan yang berterusan.

Struktur Pengurusan RisikoDengan terbentuknya Jawatankuasa PengurusanRisiko (Risk Management Committee-RMC) padatahun 2002, struktur pengurusan risiko terusberkembang. Pada tahun 2003, peranan jabatan-jabatan dalam melaksanakan rangka kerjapengurusan risiko semakin terfokus. Pada masayang sama, hubungan antara Unit PengurusanRisiko (UPR) dengan jabatan-jabatan serta fungsisokongannya kepada RMC telah dimantapkan.Komponen lain yang penting dalam strukturpengurusan risiko adalah ‘Middle Office’ danJabatan Audit Dalam. Pada tahun 2003, UPRmengambil alih fungsi pengurusan kesinambunganoperasi yang terpusat.

Amalan Pengurusan RisikoRMC mengawal selia pengurusan risiko denganmenentukan piawaian dan menetapkan keperluanuntuk memastikan amalan pengurusan risiko yangsesuai diterapkan dalam langkah-langkah strategik,penggubalan dasar dan operasi Bank. Pada tahun2003, RMC terus membuat penilaian ke atas laporandaripada jabatan-jabatan tentang taksiran potensirisiko dan kawalan, isu-isu risiko, kejadian risiko yangtelah berlaku serta langkah-langkah pengawalannya.RMC juga berbincang dengan Ketua-ketua Jabatanmengenai dasar dan fokus strategik sertapendekatan yang diambil untuk mengurus risikoyang sedia ada dan potensi risikonya.

Di peringkat operasi, Ketua-ketua Jabatandipertanggungjawabkan untuk memastikan amalanpengurusan risiko diterapkan dalam operasi harian.Setiap jabatan perlu membuat deklarasi tahunankepada pihak Pengurusan tentang taksiran profailrisiko operasi mereka, bagi menilai sama adapengurusan risiko jabatan-jabatan cukupmemuaskan.

Sepanjang tahun 2003, UPR memberikan sokonganteknikal dan memainkan peranannya dalam menyeliadan memantau. Pihak UPR membantu jabatan-jabatan khususnya dalam menyediakan laporan

kepada pihak Pengurusan dengan memberibimbingan tentang pendekatan dan keperluan untukmembuat laporan. UPR juga terus memantau danmelaporkan status deklarasi tahunan. Audit berkalaoleh Jabatan Audit Dalam juga memastikan agarsetiap dasar dan prosedur dilaksanakan. Amalan inibertujuan agar pihak Pengurusan menerima laporandan maklumat yang relevan dan tepat pada masanyauntuk memastikan semua risiko utama dapat dikenalpasti dan ditangani, dan keputusan dilaksanakanuntuk mencapai objektifnya.

Risiko DasarRisiko dasar diurus melalui rangka kerja berstrukturdan proses penggubalan dan pelaksanaan dasar.Komponen utama rangka kerja ini ialahjawatankuasa dalaman dan kumpulan kerja bagiperbincangan dan perundingan bersilang fungsi.Jawatankuasa peringkat tinggi termasukJawatankuasa Dasar Monetari, JawatankuasaKestabilan Kewangan dan Jawatankuasa Pengurusanyang dipengerusikan oleh Gabenor. Kumpulan kerjayang dianggotai oleh Penolong Gabenor dan Ketua-ketua Jabatan memastikan agar maklumat dankepakaran dimanfaatkan dalam proses perangkaandan penggubalan dasar. Dalam hal-hal tertentu,proses ini melibatkan perbincangan dengan pihakluar yang berkepentingan. Senarai semak (checklist)penggubalan dasar juga digunakan untukmemastikan agar semua implikasi dasar tersebuttelah diambil kira dan semua keperluan prosedurdipatuhi.

Mekanisme untuk penggubalan dasar ini dibentukbagi membolehkan perangkaan dasar seimbang yangtelah dipertimbangkan dengan teliti. Mekanisme inimewujudkan saluran rasmi untuk membincangkanperspektif alternatif di setiap peringkat dalam prosespenggubalan dasar daripada konsep hinggalahperangkaan dan pengumuman dasar tersebut.Semenjak 2002, aspek komunikasi dalampelaksanaan sesuatu dasar dipusatkan di JabatanKomunikasi Korporat dan usaha memperkukuh danmeluaskan komunikasi luar diteruskan sebagaisebahagian daripada usaha memantapkankeberkesanan pelaksanaan dasar.

Risiko KewanganRisiko utama dalam menguruskan rizab luar negara,termasuk risiko pasaran, kredit dan operasi, dipantausecara bebas oleh Middle Office, iaitu unit yangterasing daripada fungsi urus niaga pelaburan.Middle Office menilai risiko dengan cara memantauperkembangan ekonomi dan kewangan yang

264

mempengaruhi kelas aset utama dan perkembanganpasaran yang mungkin mempunyai kesan yang agakbesar ke atas portfolio rizab luar Bank. Pihak MiddleOffice juga memantau kepatuhan kepada garispanduan pelaburan, dasar kredit dan proseduroperasi. Ini dilakukan dengan cara penilaian danpenaksiran dari semasa ke semasa terhadap aktivitipengurusan rizab, dengan mengambil kiraperubahan dan perkembangan pasaran. Aktivitipengurusan rizab juga dikawal dan diperhatikanmelalui semakan bebas oleh pihak Back Office, sertatertakluk kepada pemeriksaan kepatuhan oleh pihakaudit dalam dan luar.

Risiko Operasi ‘Perusahaan’Pendekatan pengurusan risiko operasi Bankmemerlukan pertanggungjawaban terhadap risiko,penilaian sendiri, kajian semula yang berterusan,laporan isu-isu risiko yang penting dankebertanggungjawaban untuk memperbaiki kawalandan penyelesaian masalah.

Pihak Pengurusan menerapkan budaya pengurusanrisiko dan menetapkan tahap toleransi risiko bagisuasana pengawalan operasi di Bank. Pihak UPRmewujud dan mengekalkan rangka kerjakeseluruhan pengurusan risiko operasi. Ketua-ketuaJabatan memegang tanggungjawab utama untukmengurus risiko yang timbul daripada operasimereka serta memastikan wujudnya suasanapengawalan operasi yang berkesan dalam ruangperniagaan mereka. Pihak Pengurusanmempertimbangkan laporan jabatan-jabatan darisemasa ke semasa yang terhasil daripada penilaianKetua-ketua Jabatan sendiri dan disediakanberdasarkan pandangan mereka di peringkat operasi,dan seterusnya membandingkannya denganperspektif dan objektif Bank secara menyeluruh.Pangkalan data risiko operasi menyeluruh yang kiniterhasil merupakan satu sumber maklumat yangpenting untuk membolehkan analisis risiko yangmendalam dan menilai keberkesanan kawalan.

Pada tahun 2003, kaedah pengurusan risiko dan alatuntuk mengenal pasti, menilai dan melaporkan risikotelah dikaji semula. Beberapa cadangan untukpenyemakan telah dibuat untuk menerapkan amalan-

amalan terbaik yang terkini. Perubahan ini adalahuntuk memperkukuhkan kaedah penilaian sendiri danmemperbaiki proses laporan serta pemantauan risikodan pelan tindakan untuk mengawal risiko.

Inisiatif-inisiatif pengurusan maklumat terusdilaksanakan menggunakan teknologi maklumat,bagi memanfaatkan maklumat tersurat dan tersiratserta memudahkan pengguna mendapatkanmaklumat dengan meluas. Laman-laman web Bankdan jabatan-jabatan telah digunakan dengan lebihmeluas untuk menyebarkan maklumat. Pada masayang sama, Dasar dan Piawaian tentang KeselamatanMaklumat telah dikuatkuasakan untuk mengekalkanintegriti dan kerahsiaan maklumat.

Pengurusan Kesinambungan PerniagaanPihak Bank telah melaksanakan prosedur-prosedurbagi kesinambungan perniagaan bagi semuajabatan-jabatan kritikal. Risiko sekiranya berlakugangguan kepada kestabilan sistem monetari dankewangan yang disebabkan oleh kejadian di luarjangkaan diuruskan dengan pengendalian sebuahpusat pemulihan jarak jauh dan penyelenggaraanBilik Gerakan (Command Centre) khusus di IbuPejabat. Pada masa krisis, kakitangan pentingdibahagikan kepada dua kumpulan. Satu kumpulanberoperasi daripada Ibu Pejabat, sementara satu lagipasukan beroperasi di Pusat Gerak Pulih Bank (RC).Kemudahan-kemudahan sokongan untuk sistemutama melalui ujian langsung secara kerap, sekaligusmembolehkan penilaian berterusan dilakukan ke atastahap kesediaan Bank untuk menghadapi situasidiluar jangkaan. Kemudahan-kemudahan danprosedur tersebut, serta mekanisme pengurusanpada waktu krisis telah pun tersedia untukmenghadapi gangguan dan cabaran di luarjangkaan. Aspek pengurusan risiko ini diberitumpuan memandangkan pentingnya kesedaranuntuk menjangkakan sesuatu yang di luar jangkaan.Sebahagian daripada usaha untuk memantapkanpengurusan kesinambungan perniagaan Bank adalahdengan meletakkan Unit Kesinambungan Perniagaan(BCU) di bawah UPR. BCU akan mempunyaikakitangan tetap yang mahir untuk mengawasi,mengkoordinasi dan mengekalkan susunan, pelandan program kontingensi Bank.

Organisasi dan Sumber Manusia

265

Setia

usah

a ke

pada

Lem

baga

Pen

gara

hM

ohd

Nor

bin

Mas

hor

Peja

bat

Gab

enor

Ng

Cho

w S

oon

Kom

unik

asi K

orpo

rat

Abu

Has

san

Als

hari

bin

Yaha

ya

Aud

it D

alam

Yaha

ya b

in H

aji B

esah

Peng

awal

an B

ank

Nor

Sha

msi

ah b

inti

Moh

d Yu

nus

Peng

awal

an In

sura

nsD

onal

d Jo

shua

Jag

anat

han

Perb

anka

n Is

lam

dan

Tak

aful

Baka

rudi

n bi

n Is

hak

Peng

awala

n In

stitu

si Ke

wan

gan

Pem

bang

unan

Che

Zak

iah

bint

i Che

Din

Peng

urus

an R

isik

oTe

o K

ee T

ian

PEN

OLO

NG

GA

BEN

OR

Dat

o' M

ohd

Razi

f bi

n A

bd. K

adir

PEN

GA

WA

LAN

TIM

BA

LAN

GA

BEN

OR

Dat

o' M

ohd

Salle

h bi

n H

aji H

arun

Peny

elia

an P

erba

nkan

IA

ziza

n bi

n H

aji A

bd R

ahm

an

Peny

elia

an P

erba

nkan

IIC

hung

Che

e Le

ong

Peny

elia

an In

sura

nsSa

ni b

in A

b. H

amid

Peny

elia

an S

iste

m M

aklu

mat

Ram

li bi

n Sa

ad

Sist

em P

emba

yara

nA

hmad

Hiz

zad

bin

Baha

rudd

inA

hmad

Hiz

zad

bin

Baha

rudd

in

Har

ta d

an P

erkh

idm

atan

Zulk

ifli b

in A

bd R

ahm

an

Peny

iasa

tan

Kha

s K

amar

i Zam

an b

in J

uhar

i

Peris

ikan

Kew

anga

nK

oid

Swee

Lia

n

PEN

OLO

NG

GA

BEN

OR

Dat

uk Z

aman

i bin

Abd

ul G

hani

PEN

YEL

IAA

N

LEM

BA

GA

PEN

GA

RA

H

GA

BEN

OR

Dr.

Zeti

Akh

tar

Azi

z

Perk

hidm

atan

ITH

ong

Yang

Sin

g

Peng

urus

an S

umbe

r M

anus

iaM

aino

r bi

n A

wan

g

Pusa

t Pe

mba

ngun

an S

umbe

r M

anus

iaLi

m L

ai H

ong

Pera

ncan

gan

Stra

tegi

kM

ior

Moh

d Za

in b

in M

ior

Moh

d Ta

hir

Perk

hidm

atan

Kor

pora

tM

ohd

Nor

bin

Mas

hor

Kes

elam

atan

Ahm

ad b

in M

ansu

r

Peng

urus

an d

an O

pera

si M

ataw

ang

Hor

Wen

g K

eng

Caw

anga

n (6

)

Pej.

Perw

akila

n Lo

ndon

Pej.

Perw

akila

n N

ew Y

ork

PEN

OLO

NG

GA

BEN

OR

Dat

o' M

oham

ad D

aud

bin

Hj.

Dol

Moi

nPE

MBA

NG

UN

AN

ORG

AN

ISA

SI

TIM

BA

LAN

GA

BEN

OR

Dat

o' O

oi S

ang

Kua

ng

PEN

OLO

NG

GA

BEN

OR

Kos

ong

PELA

BURA

N D

AN

OPE

RASI

Ope

rasi

Pel

abur

an d

an P

asar

an K

ewan

gan

Muh

amm

ad b

in Ib

rahi

m

Kew

anga

nA

bdul

Azi

z bi

n A

bdul

Man

af

PEN

OLO

NG

GA

BEN

OR

Dat

uk L

atifa

h M

eric

an C

heon

gEK

ON

OM

I

Ana

lisis

dan

Str

ateg

i Mon

etar

iV.

Vija

yale

dchu

my

Und

ang-

unda

ngG

opal

a K

rishn

an S

unda

ram

Ekon

omi

Dr.

Phan

g H

ooi E

ng

Ant

arab

angs

aW

an H

anis

ah b

inti

Wan

Ibra

him

Pent

adbi

ran

Pert

ukar

an A

sing

Mah

di b

in M

ohd.

Arif

fin

Perk

hidm

atan

Sta

tistik

Cha

n Ya

n K

it

BA

NK

NEG

AR

A M

ALA

YSI

AB

AN

K N

EGA

RA

MA

LAY

SIA

Stru

ktu

r O

rgan

isas

i