PEMBANGUNAN REKABENTUK PERANGKAP SISA MAKANAN

NUR SURAYA BINTI OBENG

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

i

ii

iii

PEMBANGUNAN REKABENTUK PERANGKAP SISA MAKANAN

NUR SURAYA BINTI OBENG

Laporan projek ini dikemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

Penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan

(Kemahiran Hidup)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

JANUARI 2012

iv

v

DEDIKASI

Dedikasi ini ditujukan khas kepada:

Keluarga tercinta

Ayahanda dan bonda yang amat dikasihi

Haji Obeng Bin Seman & Hajah Yok Binti Haji Goga

serta kakanda-kakanda sekalian Norsaperi Bin Obeng, Norliki Bin Obeng dan Herman

Bin Obeng

Rakan kongsi projek

Ahmad Ridhwan Bin Muhamad dan Adibah Binti Adnan

Rakan seperjuangan

Aida Yusnita Binti Md. Keya, Hamidah Binti Razali, Masyitah Binti Abdullah, dan Siti

Syazwani Binti Md, Mudzaffar serta seluruh warga SPH ambilan Disember.

Penyelia yang dikasihi

Jutaan terima kasih diucapkan kepada penyelia, Dr. Rohana Binti Hamzah.

Semoga semua yang terlibat menjayakan projek ini sama ada secara lansung atau tidak

lansung akan berada di bawah naungan Allah SWT dan mendapat keredhaan-Nya

senantiasa, InsyaAllah.

vi

PENGHARGAAN

Bismillahirahmanirahim,

Alhamdulillah, bersyukur kepada Allah SWT kerana dengan limpah Rahmat dan

IzinNya penyelidik dapat menyiapkan kajian ini. Setinggi-tinggi penghargaan dan ribuan

terima kasih diucapkan kepada Dr Rohana Binti Hamzah, selaku penyelia Projek Sarjana

Muda ini. Bimbingan, bantuan dan nasihat yang diberikan sepanjang tempoh penyiapan

kajian projek ini sangat bermakna.

Terima kasih juga dirakamkan kepada para pensyarah, rakan-rakan seperjuangan

khususnya kepada pelajar Tahun 4, Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan

(Kemahiran Hidup). Malah, kepada semua pihak yang terlibat dalam menjayakan projek

serta penulisan ini, kalungan terima kasih juga diucapkan atas sumbangan kalian.

Akhir sekali, penyelidik ingin merakamkan jutaan terima kasih kepada ayahanda

dan bonda serta semua ahli keluarga di atas sokongan yang diberikan. Sesungguhnya,

budi dan jasa kalian tersemat kukuh di sanubari. Dorongan, nasihat dan kata-kata azimat

yang diberikan adalah nadi penggerak kepada pembentukkan jati diri.

vii

ABSTRAK

Penggunaan perangkap sisa makanan telah membuka dimensi baru membendung

masalah parit tersumbat. Namum begitu, ketidaksesuaian rekabentuk perangkap

menyebabkan ia gagal berfungsi dengan sempurna. Sisa makanan yang gagal disekat

memenuhi ruang parit dan mengundang banyak serangga perosak. Oleh hal demikian,

kajian ini dijalankan bertujuan untuk merekabentuk sebuah perangkap sisa makanan

yang mampu memerangkap sisa buangan pepejal dan cecair. Faktor yang telah diberi

perhatian di dalam aspek merekabentuk adalah rupabentuk, saiz dan warna. Elemen-

elemen yang telah diberi penekanan adalah garisan, bentuk, tekstur, warna dan arah

gerakan air sisa. Manakala, prinsip-prinsip yang perlu ditekankan adalah keseimbangan,

perkadaran, pengulangan, penekanan dan kesatuan. Saiz perangkap sisa makanan perlu

dibina mengikut kesesuaian rupabentuk parit. Kaedah yang digunakan di dalam kajian

ini adalah berbentuk eksperimen iaitu melakukan beberapa pengujian di lokasi sebenar.

Need Analysis Test telah dilakukan ke atas 30 orang responden untuk mendapatkan

maklumat mengenai keperluan produk. Temubual bersama dengan tiga orang pakar juga

dilakukan untuk mendapatkan maklumat mengenai rekabentuk yang sesuai.

Maklumbalas mengenai idea rekabentuk awal daripada pakar digunapakai untuk

memperbaiki lakaran sehingga menemui penyelesaian yang dikehendaki. Pengujian

dilakukan oleh seorang pakar menggunakan Borang Penilaian Projek Rekacipta. Hasil

daripada pengujian, produk ini mampu menanggung beban sisa makanan sebanyak 10kg

hingga 11kg sehari. Rekabentuk yang bagus dapat memberi keselesaaan kepada

pengguna dan mampu mengelak kecederaan. Dapatan kajian ke atas pembangunan

rekabentuk menunjukkan produk mampu memerangkap sisa buangan pepejal dan cecair

dengan baik.

viii

ABSTRACT

The use of food waste traps has opened a new dimension of the problem of

clogged drains. Nevertheless, the incompatibility trap design causes it to fail to function

properly. Food wastes that fail to meet the space blocked drains and invites many insect

pests. This study aimed to design a trap that can trap food waste solids and liquid waste.

Factors that have been given attention in the design aspect are the shape, size and color.

In the context design, trapping the rest of the food needs to have a corresponding

manner. The elements that have been given the emphasis are etched line, shape, texture,

color and direction. Whereas, for the principles that need to be emphasized are the

balance, rhythm, repetition, emphasis and unity. Size traps of food debris have to build

according to the suit of slope. While, the method used in this study is an experiment

which needs to do some testing on the actual location. Need Analysis Test was

conducted on 30 respondents to obtain information on product requirements. Interviews

with three experts also carried out to obtain information on appropriate design. Feedback

on early design ideas from the experts used to improve the sketch before finding the

desired solution. Testing performed by an expert using the Project Evaluation Form

Design. As a result of testing, this product is able to bear the burden of food waste by

10kg to 11kg per day. A good design can provide comfort to users and can prevent

injuries. The findings on the design of development that the product is able to trap solid

and liquid waste properly.

ix

KANDUNGAN

BAB

BAB 1

PERKARA

PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGAKUAN PEMBIMBING

JUDUL

PENGAKUAN PENULIS

DEDIKASI

PENGHARGAAN

ABSTRAK

ABSTRACT

KANDUNGAN

SENARAI RAJAH

SENARAI JADUAL

SENARAI SINGKATAN DAN SIMBOL

SENARAI LAMPIRAN

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

1.2 Latar Belakang Masalah

1.3 Penyataan Masalah

1.4 Objektif Kajian

1.5 Persoalan Kajian

1.6 Definisi

HALAMAN

i

ii

iii

iv

v

vi

vii

viii

ix

xiv

xviii

xx

xxi

1

3

4

5

6

6

x

BAB 2

1.7 Teori Kajian

1.7.1 Kerangka Teori

1.8 Kepentingan Kajian

1.9 Batasan Kajian

1.10 Penutup

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

2.2 Rekabentuk Projek

2.3 Elemen Dalam Rekabentuk

2.3.1 Garisan

2.3.2 Bentuk

2.3.3 Tekstur

2.3.4 Warna

2.3.5 Arah

2.4 Prinsip Dalam Rekabentuk

2.4.1 Keseimbangan

2.4.2 Perkadaran

2.4.3 Rhythm

2.4.4 Penekanan

2.4.5 Kesatuan

2.5 Kesesuaian Saiz

2.5.1 Lebar Parit Atau Saliran

2.5.2 Jenis Saluran

2.5.3 Penyelenggaraan

2.5.4 Anggaran beban

8

9

10

10

11

12

12

13

13

15

18

20

20

21

21

21

22

22

23

23

24

24

24

25

xi

BAB 3

BAB 4

2.6 Pengaruh Warna Dalam Rekabentuk

2.7 Ergonomik

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan

3.2 Kaedah Penyelidikan

3.3 Rekabentuk Kajian

3.4 Lokasi Kajian

3.5 Populasi Kajian

3.6 Instrumen Kajian

3.7 Carta Gantt A (PSM I)

3.8 Carta Gantt B (PSM II)

3.9 Prosedur Kajian

3.10 Mengenalpasti Masalah

3.11 Pengumpulan Maklumat

3.12 Pencetusan Idea

3.13 Pembangunan Produk

3.14 Pengujian Produk

3.15 Pengumpulan Data

3.16 Analisis Data

3.17 Penambahbaikan Produk

3.18 Kesimpulan

PEMBANGUNAN PRODUK

4.1 Pengenalan

4.2 Proses Pembangunan Perangkap Sisa

Makanan

25

31

32

32

33

34

34

35

38

39

40

41

41

41

42

42

49

50

50

50

51

51

xii

BAB 5

4.3 Proses Pembangunan Perangkap Sisa

4.4 Proses Pembangunan Bekas Penapisan

4.5 Proses Pembangunan Perumah

4.6 Proses Kemasan Produk Perangkap Sisa

Makanan

4.7 Pengiraan Kos

4.8 Kos Projek

ANALISIS DATA

5.1 Pengenalan

5.2 Needs Analysis Test

5.3 Temubual

5.3.1 Maklumat Mengenai Elemen

Rekabentuk Iaitu Garisan,

Bentuk, Tekstur Dan Warna Yang

Sesuai Untuk Perangkap Sisa

Bahan Makanan

5.3.2 Maklumat Mengenai Prinsip-

Prinsip Rekabentuk Seperti

Keseimbangan,Perkadaran,

Pengulangan, Penekanan Dan

Kesatuan

5.3.3 Maklumat Mengenai Saiz

Perangkap Sisa Bahan Makanan

Untuk Yang Sesuai

5.4 Pengujian Produk

52

62

71

79

81

81

83

83

87

88

92

97

98

xiii

BAB 6 RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN

CADANGAN

6.1 Pengenalan

6.2 Rumusan Dapatan Kajian

6.3 Perbincangan Berdasarkan Kepada

Objektif Kajian

6.3.1 Kelebihan

6.3.2 Kelemahan

6.4 Cadangan

6.5 Kesimpulan

6.6 Penutup

BIBLIOGRAFI

LAMPIRAN A-F

103

103

105

105

106

106

107

107

108

xiv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH

Rajah 1.1

Rajah 1.2

Rajah 2.1

Rajah 2.2

Rajah 2.3

Rajah 2.4

Rajah 2.5

Rajah 2.6

Rajah 2.7

Rajah 2.8

Rajah 2.9

Rajah 2.10

Rajah 2.11

Rajah 3.1

Rajah 3.2

Rajah 3.3

Rajah 3.4

TAJUK

Teori News Evaluation Process

Kerangka Teori Pembangunan Rekabentuk

Perangkap Sisa Makanan

Jenis Garisan

Bentuk Goemetri

Bentuk Alam

Bentuk Abstrak

Jenis-Jenis Tekstur

Jenis-Jenis Warna

Pembentukan Warna

Warna Sejuk

Warna Panas

Warna Campuran

Warna Neutral

Carta Alir Proses Kajian Rekacipta Perangkap

Sisa Bahan Makanan

Carta Alir Proses Pengujian Produk

Bekas Penapisan Pertama (Arang Kayu)

Bekas Penapisan Kedua (Batu Kelikir)

HALAMAN

8

9

15

16

17

18

19

25

26

27

28

29

30

40

43

44

45

xv

Rajah 3.5

Rajah 3.6

Rajah 3.7

Rajah 3.8

Rajah 3.9

Rajah 3.10

Rajah 3.11

Rajah 3.12

Rajah 4.1

Rajah 4.2

Rajah 4.3

Rajah 4.4

Rajah 4.5

Rajah 4.6

Rajah 4.7

Rajah 4.8

Rajah 4.9

Rajah 4.10

Rajah 4.11

Rajah 4.12

Rajah 4.13

Rajah 4.14

Rajah 4.15

Rajah 4.16

Rajah 4.17

Bekas Penapisan Pertama Dimasukkan Ke

Dalam Perumah

Bekas Penapisan Kedua Dimasukkan Ke Dalam

Perumah

Perumah Yang Telah Dimasukkan Ke Dalam

Longkang

Perangkap Sisa Makanan Yang Lengkap

Dipasang

Perangkap Sisa Makanan Memerangkap

Buangan

Sisa Makanan Dikumpulkan Untuk Ditimbang

Sisa Makanan Ditimbang

Sampel Air Yang Belum Dilabel

Rangka Kerja Penghasilan Perangkap Sisa

Pemasangan Perangkap Sisa Makanan

Keratan Rentas Perangkap Sisa Makanan

Diameter Lubang Lelehan

Lakaran Perangkap Sisa Makanan

Kepingan Keluli Lembut

Penandaan Menggunakan Scribber Dan

Pembaris Besi

Penandaan Potongan Menggunakan Tinner Snip

Penandaan Dibuka Menggunakan Playar

Bahagian Penandaan Yang Terbuka

Hydraulic Shear Machine

Potong Bahagian Yang Besar

Potong Bahagian Yang Kecil

Pemotongan Menggunakan Jig Saw

Hasil Potongan

Mesin Kimpalan MIG (Metal Inert GasWelding)

Kerja Mengimpal

45

45

46

46

47

47

48

49

52

53

53

54

54

55

56

56

57

57

57

58

58

59

59

60

60

xvi

Rajah 4.18

Rajah 4.19

Rajah 4.20

Rajah 4.21

Rajah 4.22

Rajah 4.23

Rajah 4.24

Rajah 4.25

Rajah 4.26

Rajah 4.27

Rajah 4.28

Rajah 4.29

Rajah 4.30

Rajah 4.31

Rajah 4.32

Rajah 4.33

Rajah 4.34

Rajah 4.35

Rajah 4.36

Rajah 4.37

Rajah 4.38

Rajah 4.39

Rajah 4.40

Rajah 4.41

Rajah 4.42

Rajah 4.43

Rajah 4.44

Rajah 4.45

Rajah 4.46

Rajah 4.47

Rajah 4.48

Rajah 4.49

Perangkap Sisa

Rangka Kerja Penghasilan Bekas Penapisan

Pemasangan Perangkap Sisa Makanan

Keratan Rentas Perangkap Sisa Makanan

Lakaran Bekas Penapisan

Kepingan Keluli Lembut

Penandaan Menggunakan Scribber Dan

Pembaris Besi

Penandaan Potongan Menggunakan Tinner Ship

Penandaan Dibuka Menggunakan Playar

Bahagian Penandaan Yang Terbuka

Hydraulic Shear Machine

Bahagian Yang Telah Dipotong

Mesin Kimpalan MIG(Metal Inert Gas Welding)

Kerja Mengimpal

Flat Bar Bender

Bar Logam Yang Telah Dibengkokkan

Handle Yang Telah Dikimpal

Bekas Penapisan Yang Telah Dikimpal

Rangka Kerja Penghasilan Perumah

Pemasangan Perangkap Sisa Makanan

Keratan Rentas Perangkap Sisa Makanan

Lakaran Perumah

Keluli Lembut Berbentuk L

Keluli Lembut

Mesin Kimpalan MIG(Metal Inert Gas Welding)

Kerja Mengimpal

Perumah Yang Telah Siap Dikimpal

Kepingan Aluminium

Menanda Lubang

Menebuk Lubang

Lubang Yang Telah Digerudi

Pemindahan Tanda Pada Rangka Perumah

61

62

63

64

64

65

65

66

66

66

67

67

68

68

69

69

69

70

71

72

72

73

73

73

74

75

75

76

76

76

77

77

xvii

Rajah 4.50

Rajah 4.51

Rajah 4.52

Rajah 4.53

Rajah 4.54

Rajah 4.55

Rajah 5.1

Rajah 5.2

Rajah 5.3

Rajah 5.4

Rajah 5.5

Rajah 5.6

Rajah 5.7

Gerudi Lubang Pada Rangka Perumah

Skru Rivet

Merivet Kepingan Aluminium Pada Rangka

Perumah

Hasil Kerja Merivet

Cat Berwarna Perak

Keempat-Empat Bahagian Perangkap Telah Siap

Dicat

Keperluan Perangkap Sisa

Kemampuan Mengurangkan Masalah Parit

Tersumbat

Lokasi Penempatan Perangkap Sampah

Kesesuaian Saiz Perangkap Sampah

Kesesuaian Bentuk Perangkap Sisa Makanan

Kesesuaian Bahan Bagi Pembangunan

Perangkap Sisa Makanan

Penggunaan Teknologi Pada Perangkap Sisa

Makanan

77

78

78

78

79

80

84

84

85

85

86

86

87

xviii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL

Jadual 3.1

Jadual 3.2

Jadual 3.3

Jadual 4.1

Jadual 4.2

Jadual 4.3

Jadual 5.1

Jadual 5.2

Jadual 5.3

Jadual 5.4

Jadual 5.5

Jadual 5.6

Jadual 5.7

Jadual 5.8

Jadual 5.9

Jadual 5.10

Jadual 5.11

TAJUK

Senarai Peralatan Untuk Pengujian Produk

Senarai Bahan Untuk Pengujian

Berat Sisa Makanan

Kos Bahan

Kos Komoditi

Kos Sampingan

Keperluan Perangkap Sisa Makanan

Kemampuan Mengurangkan Masalah Parit

Tersumbat

Kesesuaian Lokasi Penempatan Perangkap Sisa

Makanan

Kesesuaian Saiz Perangkap Sisa Makanan

Kesesuaian Bentuk Perangkap Sisa Makanan

Kesesuaian Bahan Bagi Pembangunan

Perangkap Sisa Makanan

Penggunaan Teknologi Pada Perangkap Sisa Makanan

Penekanan Elemen Garisan

Kepentingan Elemen Bentuk

Kesesuaian Elemen Tekstur

Kesesuaian Elemen Warna

HALAMAN

44

44

48

81

81

82

84

84

85

85

86

86

87

88

89

90

91

xix

Jadual 5.12

Jadual 5.13

Jadual 5.14

Jadual 5.15

Jadual 5.16

Jadual 5.17

Jadual 5.18

Jadual 5.19

Jadual 5.20

Jadual 5.21

Jadual 5.22

Jadual 5.23

Kepentingan Prinsip Keseimbangan

Penggunaan Prinsip Perkadaran

Penggunaan Prinsip Pengulangan

Kepentingan Prinsip Penekanan

Kepentingan Prinsip Kesatuan

Kesesuaian Saiz Perangkap Sisa Makanan

Pengujian Produk Pada Item Hasil Projek Dan

Kefungsian

Berat Sisa Makanan

Pengujian Produk Pada Item Kemahiran serta

Kreativiti Dan Aplikasi Teknologi

Pengujian Produk Pada Item Pada Item Estetika

Pengujian Produk Pada Item Keaslian

Pengujian Produk Pada Item Ergonomik

92

93

94

95

96

97

98

99

99

100

101

102

xx

SENARAI SINGKATAN DAN SIMBOL

% - Peratus

kg - Kilogram

km - Kilometer

m² - Meter Persegi

MIG - Metal Inert Gas Welding

mm - Milimeter

No - Nombor

RM - Ringgit Malaysia

CSI - Center for Student Innovation

UTM - Universiti Teknologi Malaysia

xxi

SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK

A Soalan Needs Analysis Test

B Surat Kebenaran

C Soalan Temuduga

D Lakaran Projek

E Lukisan Berbantu Komputer (Aotucad)

F Borang Penilaian Projek Rekacipta

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Fenomena parit tersumbat sering kali mengundang masalah terhadap

pencemaran alam. Persekitaran yang kotor dan bau busuk akan mengundang

pelbagai masalah lain seperti penurunan kualiti udara, demam denggi, taun, cirit birit

serta boleh menurunkan nilai sesuatu kawasan berkenaan. Menurut Kamus Dewan

Bahasa dan Pustaka (2003), pencemaran adalah suatu perbuatan yang mencemarkan

atau mengotorkan. Pengotoran alam atau perbuatan mencemarkan kebersihan alam

sekeliling dengan sampah sarap. Di bandar-bandar negara dunia ketiga, pengurusan

sisa-sisa bahan makanan sering mengalami masalah. Pembuangan sisa-sisa makanan

yang tidak diurus dengan baik, akan mengakibatkan masalah besar. Pembuangan ke

sungai akan mengakibatkan pencemaran air, saliran tersumbat dan banjir (Sicular

1989).

Pelbagai ikhtiar telah dilakukan bagi mengurangkan masalah parit tersumbat.

Terkini, penggunaan drain waste collector atau lebih dikenali sebagai perangkap sisa

makanan semakin diterima pakai oleh ramai orang. Kewujudannya telah membuka

dimensi baru kepada pengguna untuk membendung masalah yang menyumbang

kepada percemaran alam. Pelbagai jenis dan bentuk sisa makanan telah dijumpai di

dalam parit. Tchobanoglous (1993), telah mengklasifikasikan sumber sisa buangan

adalah berasal dari perumahan, komersial, pejabat, pembinaan, hospital, industri dan

2

pertanian. Penggunaan perangkap sisa-sisa makanan yang bersesuaian dengan lokasi

dan sistematik dijangka dapat mengurangkan pencemaran air. Keadaan ini sedikit

sebanyak dapat menyumbang kepada kelestralian sumber air di Universiti Teknologi

Malaysia.

Pencemaran air juga merupakan salah satu penyumbang di dalam

pencemaran pada zaman pemodenan hari ini. Menurut Jasiman Ahmad (1996),

pencemaran air boleh berlaku sama ada dari segi biologi, kimia dan fizik. Merujuk

kepada Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974, pencemaran air ditakrifkan sebagai

sebarang perubahan langsung atau tidak langsung dari segi kandungan, keadaan dan

warna air sehingga menjejaskan kualiti dan memberi kesan apabila digunakan. Punca

pencemaran air yang teruk adalah datang dari pembuangan sisa pepejal dan cecair

yang tidak bersistematik oleh pihak industri, penternak serta pemilik premis

perniagaan berasakan makanan (Haliza, 2007).

Dengan berpaksikan inovasi, kreativiti dan nilai tambah yang tinggi dalam

usaha untuk memastikan negara mampu berdaya saing, pencemaran adalah suatu

elemen penting yang perlu diberi perhatian. Menurut Zaini Ujang 2009, inovasi

merujuk kepada cetusan idea kreatif diterjemahkan secara konkrit dan operasional

yang meningkatkan nilai sesuatu maklumat, ilmu, tindakan, perkhidmatan, produk

rekacipta, penyampaian dan pengurusan. Sejajar dengan itu, seberapa banyak produk

berinovasi perlu dibangunkan untuk mengatasi masalah pencemaran yang kian

menular dalam kehidupan seharian.

Dengan adanya perangkap sisa makanan, kewujudannya juga menyumbang

kepada pembangunan produk sendiri yang mempunyai nilai komersial. Umpamanya

kebolehan mewujudkan produk yang memiliki identiti serta mempunyai paten

tersendiri. Menurut Zhouying JIN (2005), paten adalah suatu usaha kerajaan untuk

menggalakkan inovasi dan melindungi hasil rekaan serta hak-hak kekayaan

intelektual yang ditemui. Manakala menurut Abdul Jawwad (2004), inovasi adalah

aktiviti tertentu yang diusahakan atau dilakukan oleh manusia dengan menggunakan

pemikiran dan kemampuan akal serta fizikal dalam menghasilkan suatu penemuan

yang baru. Ia berkaitan dengan persekitarannya dan memberikan manfaat dalam

kehidupan sosial.

3

1.2 Latar Belakang Masalah

Penggunaan perangkap sisa makanan merupakan salah satu altenatif untuk

mengelakkan masalah parit tersumbat. Sisa-sisa yang memasuki sistem perparitan

akan berada dalam kedudukan statik selagi tidak menemui agen pengalir iaitu air.

Sisa makanan yang terkumpul akan mengundang masalah lain contohnya menarik

perhatian pelbagai serangga perosak seperti lipas, tikus, nyamuk dan sebagainya.

Yahya (1999), sistem perparitan yang sedia ada tidak cukup besar dan perlu

diperbaiki mengikut keadaan semasa selaras dengan pembangunan dan pelan induk

perancangan.

Terdapat pelbagai bentuk dan saiz pada perangkap sisa makanan telah

dibangunkan untuk menyekat sampah daripada memenuhi ruang perparitan. Namun

demikian, kesesuaian perangkap sisa makanan perlu direka mengikut keperluan yang

setara dengan lokasi yang hendak diletakkan. Menurut Patrick W. Jordan (2000),

setiap produk yang hendak dibangunkan perlulah mempunyai nilai tambah supaya ia

boleh membantu penggguna. Manakala, air yang mempunyai lapisan berkilau pula

memberi gambaran bahawa berlaku pembuangan minyak di dalam air tersebut.

Hijau pekat, kotor, busuk dan pelbagai istilah negatif yang sering diungkapkan oleh

masyarakat terhadap tahap kebersihan longkang (Radzee, 2007).

Antara fenomena yang lazim dilihat sekarang ialah terdapat banyak permis

makanan tidak memasang perangkap minyak dengan sempurna pada sistem buangan

(Farik, 2010). Berpandukan kepada Akta Kerajaan Tempatan, premis perniagaan

yang terlibat dengan aktiviti pembuangan sisa pepejal atau cecair dikehendaki

membina atau memasang perangkap sebelum air dilepaskan ke saluran semulajadi

(Hasmiza, 2009). Dengan cara ini, sekurang-kurangnya lebih separuh daripada

kandungan sisa minyak akan terperangkap di dalam perangkap minyak.

Arked Meranti merupakan salah sebuah kafeteria yang utama di Universiti

Teknologi Malaysia. Lokasi yang terletak di tengah-tengah laluan utama warga

UTM telah menjadikan ia sebagai sebuah kafeteria yang mudah untuk dikunjungi.

Setiap hari beroperasi, terdapat ratusan warga UTM akan menjamu selera di arked

berkenaan. Situasi berkenaan menggambarkan arked tersebut menjana sisa pepejal

4

dan cecair yang banyak. Seandainya tiada usaha untuk mengawal dan membendung

masalah pembuangan sisa, dikhuatiri fenomena berkenaan akan mengundang

masalah pencemaran yang lebih serius.

Tambahan pula, rekabentuk perangkap sisa makanan juga perlu mempunyai

hubungkait dengan manusia serta menekankan nilai-nilai ergonomik. Kesesuaian

suatu rekabentuk bukan sahaja terletak kepada kebolehkerjaan tetapi perlu

bersesuaian dengan keperluan pengguna seperti yang tercatat di dalam ‘New Human

Factors’ (Fulton 1993) iaitu hubungkait persekitaran dengan keperluan pengguna.

Produk yang bagus turut dilihat kepada kemampuan ia meninggalkan kesan

terhadap pengguna. Marzano (1998), produk adalah objek yang boleh membuatkan

pengguna berasa gembira, selesa dan mudah diselenggara. Oleh hal demikian,

rekabentuk sesuatu produk perlu bersesuaian dengan jenis kepenggunaan.

Perangkap sisa makanan yang efisyen adalah perangkap yang tidak menghalang

laluan air walaupun muatan banyak. Oleh hal demikian, satu kajian pembangunan

produk perangkap sisa makanan yang memiliki kesesuaian rekabentuk perlu

dijalankan bagi mengatasi masalah parit tersumbat.

1.3 Pernyataan Masalah

Kajian ini dijalankan untuk mengkaji rekabentuk perangkap sisa makanan

yang dijangka dapat membantu para pengguna membendung masalah parit tersumbat

di Arked Meranti, Universiti Teknologi Malaysia. Terdapat tiga faktor yang akan

diberi perhatian di dalam aspek merekabentuk iaitu rupabentuk, saiz dan warna.

Di dalam konteks rupabentuk, perangkap sisa makanan perlu memiliki rupa

yang bersesuaian. Elemen-elemen yang perlu diberi penekanan adalah garisan,

bentuk, tekstur, warna dan arah. Manakala, prinsip-prinsip yang perlu ditekankan

adalah keseimbangan, perkadaran, pengulangan, penekanan dan kesatuan.

5

Selain itu, saiz perangkap sisa makanan perlu dibina mengikut kesesuaian

parit. Parit yang kecil mungkin akan mengurangkan bahan yang terlibat. Malah,

lebar parit, jenis saluran, penyelenggaraan dan anggaran beban ke atas perangkap

perlu ditentukan supaya dapat berfungsi dengan efisien. Menurut Abdul Aziz

(2006), penyediaan lubang leleh dapat menurunkan aras air bumi dan tekanan air

liang dengan baik. Ini merupakan kaedah yang paling ekonomi dan berkesan bagi

cerun yang luas dan kecil. Pemasangan lubang leleh biasanya condong 5º ke atas

satah mendatar.

Penggunaan warna sebagai kemasan pada perangkap sisa makanan adalah

untuk memanjangkan jangka hayat produk. Namun, ketidaksesuaian kemasan akan

mengundang kepada pembaziran dan menurunkan nilai produk. Di samping itu,

terdapat produk yang tidak memerlukan kemasan lain kerana bahan yang digunakan

sudah cukup baik untuk bertahan lama.

1.4 Objektif Kajian

Kajian ini adalah untuk melihat rekabentuk perangkap sisa makanan yang

sesuai dipasang di Arked Meranti, Universiti Teknologi Malaysia (UTM). Kajian ini

menyenaraikan beberapa objektif berkaitan seperti berikut:

1.4.1 Merekabentuk perangkap sisa makanan yang memiliki rupabentuk yang

bersesuaian dengan:

i. Menentukan elemen rekabentuk iaitu garisan, bentuk, tekstur dan warna

yang sesuai untuk perangkap sisa makanan.

ii. Mereka bentuk perangkap sisa makanan yang mematuhi prinsip-prinsip

rekabentuk seperti keseimbangan, perkadaran, pengulangan, penekanan

dan kesatuan.

6

1.4.2 Mendapatkan saiz perangkap sisa makanan untuk menghalang kotoran

tersumbat di dalam parit.

1.4.3 Menguji perangkap sisa makanan dari segi:

i. Elemen-elemen rekabentuk perangkap sisa makanan iaitu garis, bentuk

dan tekstur.

ii. Prinsip-prinsip rekabentuk seperti keseimbangan, perkadaran,

pengulangan, penekanan dan kesatuan.

iii. Kesesuaian rekabentuk perangkap sisa makanan dan kefungsian.

1.5 Persoalan Kajian

1.5.1 Apakah rupabentuk perangkap sisa makanan yang sesuai dipasang pada parit

di Arked Meranti, Universiti Teknologi Malaysia dari segi:

i. Elemen rekabentuk

ii. Prinsip rekabentuk

1.5.2 Apakah saiz perangkap sisa makanan yang sesuai dipasang pada parit di

Arked Meranti, Universiti Teknologi Malaysia?

1.5.3 Apakah rekabentuk perangkap sisa makanan sesuai dari segi:

i. Elemen

ii. Prinsip

iii. Kefungsian