laporan pkl dimas gondhokusumo
TRANSCRIPT
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 1/30
LAPORAN KERJA PRAKTIK
ANALISIS b-value WILAYAH JAWA BAGIAN BARAT DAN
SEKITARNYA TAHUN 2013-2015 MENGGUNAKAN PROGRAM
ZMAP
BALAI BESAR METEOROLOGI DAN GEOFISIKA WILAYAH II CIPUTAT
BADAN METEOROLOGI KLIMATOLOGI DAN GEOFISIKA
DISUSUN OLEH :
DIMAS GONDHOKUSUMO
(1112097000033)
JURUSAN FISIKA
FAKULTAS SAINS DAN TEKNOLOGI
UNIVERSITAS ISLAM NEGERI SYARIF HIDAYATULLAH
JAKARTA
2015
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 2/30
KATA PENGANTAR
Ass!"#!$%#" &' &()
P#*$ +, s#%#' s .,*/%, %.+ A!! s&/) K', /s !$"., R"/ +,K'#,$-, s +$('$%, '%$ +, ,$%"/ , #,/#% ",!s$%, P'%/$% K'*
L.,, +$ BMKG W$! II C$.#// +, L.4', K'* P'%/$% +,, *#+#!
6ANALISIS b-valueILAYAH JAA !AGIAN !ARAT DAN SEKITARNYA
TAHUN 2013"2015 MENGGUNAKAN PROGRAM #MAP$
L.4', $,$ +$s#s#, s($ s$! %$/, P'%/$% K'* L.,, , +$!%#%, +'$
/,! 7 "'/ 2015 8 7 "$ 2015) A' ($s +$.!*'$ +, +$#,%, s($ "/'$ +$"s ",+/, +, s($ s! s/# .'s'/ "/ %#!$ &*$( +!" J#'#s, F$s$%
P"$,/, G49$s$% F%#!/s s$,s +, T%,4!4$ UIN S'$9 H$+/#!! J%'/)
S s,+$'$ ",#:.%, 's /'$"%s$ /s (,/#, M/'$$! "#.#, M4'$$! %.+s"# .$% , /! ""(,/# +!" .,#s#,, L.4', K'* P'%/$% $,$)
U:., /'$"%s$ +$/#*#%, %.+ ;
1) I(# D') E, N#' A$+ M)s$ s!%# K.! P'4'" S/#+$ F$s$% F%#!/s S$,sD, T%,4!4$ UIN S'$9 H$+/#!! +, *# S!%# D4s, P"($"($,
P'%/$% K'* L.,, , /! ""('$%, "s#%, +, ($"($,, ,
s,/ ('",9/ +!" P'%/$%#" K'* L.,, $,$)
2) B.% J4%4 S$s&,/4 S)s4s s!%# P$".$,, B!$ Bs' M/4'4!4$ +,
G49$s$% W$! II C$.#// T,', S!/,
3) I(# E', E',,s$ E!s S)S4s S)S$ s!%# K.! S#( B$+, P!,, +,Js B!$ Bs' M/4'4!4$ +, G49$s$% W$! II C$.#// T,',
S!/,)
7) B.% F$/'$ A9'$+$ M)T S!%# P"($"($, P'%/$%#" K'* L.,, +$ B!$
Bs' M/4'4!4$ +, G49$s$% W$! II C$.#// T,', s!/,) D,,
($"($,,, +, $!"# .,!", ('',)s ($s ",!s$%,
L.4', P'%/$%#" K'* $,$ +, ",!s$%, P'%/$%#" K'* L.,, +$B!$ Bs' M/4'!4$ D, G49$s$% W$! II C$.#// /,', s!/,
+,, B$% )
5) S!#'# P&$ P"($"($, B!$ Bs' M/4'4!4$ +, G49$s$% W$! II
%#s#s, ($, TEWS<) K!#' , s :$,/$ , /! ""('$%, +#%#,, +, +4, s"s
"!%s,%, P'%/$%#" K'* L.,,
2 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 3/30
=) D, T", 8 /", J#'#s, F$s$% UIN S'$9 H$+/#!! J%'/ , /!
""($ .,!", ('' .'%/$%#",
>) D, S!#'# .$% , /! ""(,/# +, ""('$ +#%#,, s$, +./
/'!%s, , P'%/$%#" K'* L.,, $,$)
P,#!$s ",+'$ (& !.4', $,$ "s$ *# +'$ s".#', %'$/$% +, s', ,
""(,#, s,/ +$(#/#%, #,/#% L.4', K'* P'%/$%#" $,$ #,/#% +$#,%,
s($ ", "s/$, +, *$% /'*+$ %s!, +!" !.4', $,$ +$ "s
",+/, S s!%# .,#!$s M44, M9 s(s' (s',)
Wss!"#?!$%#" &' &()
T,', M$ 2015
P,#!$s
D$"s G4,+4%#s#"4
11120@=000033
3 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 4/30
Daftar Isi
KATA PENGANTAR ........................................................................................................2
BAB I.......................................................................................................................... 5
PENDAHULUAN........................................................................................................... 5
1)1 L/' B!%,...................................................................................................5
1)2 B/s, Ms!.................................................................................................7
1)3 T#*#, P'%/$%#" K'* L.,,...........................................................................7
BAB II..........................................................................................................................8
LANDASAN TEORI........................................................................................................8
1)1 T$,*#, U"#" I,s/,s$ BMG W$! II.................................................................8
1)2 ISI +, MISI BMG W$! II................................................................................10
V%&%......................................................................................................................10
M%&%..................................................................................................................... 10
2)2 T$,*#, P#s/%....................................................................................................12
2)2)1 T/,, T%/4,$% .............................................................................................. 12
2)3 M/4+4!4$..........................................................................................................15
2)3)1 R!s$ G#/,('- R$:/' ...................................................................................16
BAB III.......................................................................................................................17
METODE PELAKSANAAN............................................................................................17
3.1 Waktu dan Tempat...........................................................................................17
3)2 D/ +, P,4!, D/........................................................................................18
3)2)1 D/.............................................................................................................. 18
3)2)2 P,!$/$, +, P,4!, D/)...........................................................................19
BAB I....................................................................................................................... 25
HASIL DAN PEMBAHASAN..........................................................................................25
4 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 5/30
BAB I
PENDAHULUAN
1'1L* !+,-./
I,+4,s$ +! "'#.%, N' K.#!#, ''$s +$", s:'
G4'9$s /'!/% +$,/' s"#+' H$,+$ +, s"#+' Ps$9$% +, +$,/' (,# As$
+, (,# A#s/'!$) Y, "s#% &$! +,, 4, s$s"$s$/s , /$,$ P4!
s$s"$s$/s $,$ +$%',%, I,+4,s$ /'!/% .+ .'/"#, 3 !"., s:' /%/4,$%
$/# L"., E#'s$ I,+4-A#s/'!$ +, Ps$9$%) D$", .'/"#, " /'$.!
J#,:/$4, $,$ ""(,/#% 4, s#(+#%s$ $,/'.!/)
M T'$.! J#,:/$4, /# Z4, S#(+#%s$ $,$ /'+$'$ +'$ L"., E#'s$
, +$" L"., I,+4 A#s/'!$ , (''% ",s#(+#%s$ !"., E#'s$ % '
#/' +, /'%$' !"., Ps$9$% , (''% ",s#(+#%s$ %+# !"., !$,,
%' ('/)
Gambar 1 #. &-&% I..+&%
P#!# J& B$, ('/ S,+$'$ ('+ +$(& 4, s#(+#%s$ +'$
.'/"#, ,/' !"., E#'s$ +, I,+4-A#s/'!$ )+'$ s(! s!/, P#!# *&
L"., I,+4-A#s/'!$ ",#,*" % (& !"., E#'s$ , (''% ",#*#
5 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 6/30
#/') S$, ",((%, /'*+$, ". (#"$ , s'$, /'*+$ /'#/" .+
4, ss' !"(, :$",+$'$ +, ss' ('$($s)
D$ +' $,$ *# /'+./ (,% #,#, .$ , /'(,/#% 4! s#(+#%s$ !".,I,+$ 8A#s/'!$ , ",((%, /$,$, s$s"$s$/s +$+' $,$)
Gambar 2 D+*4 S+%&%&%& R%./ O6 F%*+ I..+&%
B'+s'%, +/ S$s"$s$/s , /! /'%" .+ s$s"4'9 B!$ Bs'
M/4'4!4$ +, G49$s$% W$! II C$.#// s!" 3 T#, T'%$' 1 J,#'$ 2013
8 M$ 2015 /! +$!%#%, ,!$s$s b-value ",#,%, P'4'" ZMAP .+
M/!(#,/#% ",%*$ %'%/'$s/$% G". B#"$ .+ +' J& B$, B'/
s".$ L".#, ($, s!/,) Y, s$!, %,+$/'.%, +!" ."$!$, "/4+
+, %($*%, .,,,, '$s$%4 (,:,)
6 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 7/30
1'2!&. M&,4
1) D/ G".(#"$ , +$4! +, +$#,%, +! +/ ". P'$4+ 1 J,#'$
2013 8 M$ 2015
2) N$!$ b-value +, s$s"$s$/s +$4! , ",#,%, ZMAP (s'/ D,s$/s
+, S/,+' D$s$ P,"/,)
1'3T. P*-%- K+* L8./.
1) M",#$ s'/ s! s/# M/ K#!$ W*$( P'4'" S/#+$ F$s$% F%#!/s
S$,s D, T%,4!4$ UIN S'$9 H$+/#!! J%'/)
2) M".!*'$ P'4'" P,4! +/ s$s"$s$/s ZMAP +, """$ .'$,s$.+s' .,:'$, (-!# #,/#% ('#, +!" P,%*$, K'%/'$s/$% G".
B#"$ .+ J& B$, B'/ +, L".#, B$, s!/,)
3) M"('$%, $,94'"s$ .+ $,s/,s$ +, "s'%/ &$! '&, (,:,
". #,/#% ."$!$, "/4+ +, %($*%, .,,,, '$s$%4 (,:,)
7) M"('$%, .,!", %'* , ,/ s($ (%! +!" +#,$ %'*
,,/$,)
!A! II
LANDASAN TEORI
7 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 8/30
1'1 T%.. U I.&.&% !MG %,4 II
BMKG "".#,$ s//#s s(# L"( P"'$,/ N4, D.'/", LPND
+$.$".$, 4! s4', K.! B+,)
BMKG "".#,$ /#s ; "!%s,%, /#s ."'$,/, +$ ($+, M/4'4!4$
K!$"/4!4$ K#!$/s U+' +, G49$s$% ss#$ +,, %/,/#, .'#,+,-#,+,,
, ('!%#)
D!" "!%s,%, /#s s($", +$"%s#+ +$/s B+, M/4'4!4$
K!$"/4!4$ +, G49$s$% ",!,'%, 9#,s$ ;
• P'#"#s, %($*%, ,s$4,! +, %($*%, #"#" +$ ($+, "/4'4!4$
%!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P'#"#s, %($*%, /%,$s +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• K44'+$,s$ %($*%, .',:,, +, .'4'" +$ ($+, "/4'4!4$
%!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P!%s,, ."($,, +, .,,+!$, 4(s's$ +, .,4!, +/ +,
$,94'"s$ +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P!,, +/ +, $,94'"s$ +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P,".$, $,94'"s$ %.+ $,s/,s$ +, .$% /'%$/ s'/ "s'%/
('%,, +,, .'#(, $%!$"
• P,".$, $,94'"s$ +, .'$,/, +$,$ %.+ $,s/,s$ +, .$% /'%$/ s'/
"s'%/ ('%,, +,, (,:, %', 9:/4' "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +,49$s$%
• P!%s,, %'* s" $,/',s$4,! +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +,
49$s$%
• P!%s,, .,!$/$, .,%*$, +, .,"(,, +$ ($+, "/4'4!4$
%!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P!%s,, ."($,, +, .,,+!$, $,s/'#",/s$ %!$('s$ +, *'$,,
%4"#,$%s$ +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
8 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 9/30
• K44'+$,s$ +, %'* s" $,s/'#",/s$ %!$('s$ +, *'$,, %4"#,$%s$ +$
($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P!%s,, .,+$+$%, +, .!/$, %!$, +, ",*", ."'$,/, +$
($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P!%s,, .,+$+$%, .'49s$4,! +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +,
49$s$%
• P!%s,, ",*", +/ +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$ +, 49$s$%
• P"($,, +, %44'+$,s$ .!%s,, /#s +"$,$s/'s$ +$ !$,%#,, BMKG
• P,!4!, (', "$!$%%%, ,' , ",*+$ /,#, *&( BMKG
• P,&s, /s .!%s,, /#s +$ !$,%#,, BMKG
• P,".$, !.4', s', +, .'/$"(,, +$ ($+, "/4'4!4$
%!$"/4!4$ +, 49$s$%)
D!" "!%s,%, /#s +, 9#,s$, BMKG +$%44'+$,s$%, 4! M,/'$ ,
('/,#, *&( +$ ($+, .'#(#,,)
9 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 10/30
Gambar 3. Bagan BMKG
1'2 VISI . MISI !MG %,4 II
D!" ',% ",+#%#, +, ","(, /#s .4%4% +, 9#,s$ s'/ "".'/$%,
%&,,, BMKG ' !($ 9%/$9 +, 9$s$, "% +$.'!#%, .'/#' , .'49s$4,! ('/,#, *&( +, ('&$(& s'/ ((s +'$ K4'#.s$ K4!#s$ +,
N.4/$s" KKN +$s".$, $/# '#s +./ ",*#,*#, /$,$ %+$s$.!$,, %*#*#',
+, %(,', #, $%#/ s'/ ""('$%, .!,, $,94'"s$ , :./ /./ +,
%#'/) O! %', $/# %($*%, , %, +$!%#%, BMKG T#, 2010-2017 +!
",:# .+ $s$ M$s$ +, T#*#, BMKG , /! +$//.%,)
10 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 11/30
V%&%
M&#*#+%, BMKG , ,+! /,. +, "".# +!" ',% ",+#%#,
%s!"/, "s'%/ s'/ %('s$!, ."(,#,, ,s$4,! +, ('.', %/$9 +$
/$,%/ I,/',s$4,! ;
T'"$,4!4$ +$ +!" $s$ /'s(#/ +./ +$*!s%, s($ ('$%#/ ;
) P!,, $,94'"s$ "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+' +, 49$s$% ,
,+! $! .!,, BMKG /'+. .,*$, +/ $,94'"s$ .!,, *s
"/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+' +, 49$s$% , %#'/ /./ ss',
/./ #, :./ !,%. +, +./ +$.'/,#,*&(%,
() T,. +, "".# +$"%s#+%, BMKG +./ ",,%. +, "'#"#s%,
%(#/#, s/%4!+' %, +/ $,94'"s$ +, *s "/4'4!4$ %!$"/4!4$%#!$/s #+' +, 49$s$% s'/ "".# ""('$%, .!,, ss#$ +,,
%(#/#, .,#, *s
M%&%
D!" ',% "&#*#+%, $s$ BMKG "% +$.'!#%, $s$ , *!s $/# ('#.
!,%-!,% BMKG #,/#% "&#*#+%, M$s$ , /! +$//.%, $/# ;
1) M,"/$ +, """$ 9,4", "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+' +,
49$s$%)
2) M,+$%, +/ $,94'"s$ +, *s "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+' +,
49$s$% , ,+! +, /'.':)
3) M,%44'+$,s$%, +, ""9s$!$/s$ %$/, +$ ($+, "/4'4!4$ %!$"/4!4$
%#!$/s #+' +, 49$s$%)
7) B'.'/$s$.s$ %/$9 +!" %$/, $,/',s$4,! +$ B$+, "/4'4!4$
%!$"/4!4$ %#!$/s #+' +, 49$s$%)
S:' !($ '$,:$ "%s#+ +'$ .',/, "$s$ +$ /s +! s($ ('$%#/ ;
) M,"/$ +, """$ 9,4", "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+'
+, 49$s$% '/$, BMKG "!%s,%, 4.'s$4,! .,"/, +,
.,#".#!, +/ s:' /'/#' !,%. +, %#'/ #, +$.%$ #,/#%
",,!$ +, """$ %'%/'$s/$% #,s#'-#,s#' "/4'4!4$ %!$"/4!4$
%#!$/s #+' +, 49$s$% #, ""(#/ .'%$', +, $,94'"s$ , %#'/
11 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 12/30
() M,+$%, +/ $,94'"s$ +, *s "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+'
+, 49$s$% %.+ .' .,#, ss#$ +,, %(#/#, +, %$,$,,
"'% +,, /$,%/ %#'s$ /$,$ +, /./ &%/#
:) M,%44'+$,s$ +, M"9s$!$/s$ %$/, ss#$ +,, %&,,, BMKG
"% BMKG &*$( ",&s$ .!%s,, 4.'s$4,! ""('$ .+4",
/%,$s s'/ ('&,, #,/#% ",%!$('s$ .'!/, "/4'4!4$ %!$"/4!4$
%#!$/s #+' +, 49$s$% ss#$ +,, .'/#', , ('!%#
+) B'.'/$s$.s$ %/$9 +!" %$/, $,/',s$4,! '/$, BMKG +!""!%s,%, %$/, s:' 4.'s$4,! s!!# ",:# .+ %/,/#,
$,/',s$4,! ",$,/ (& 9,4", "/4'4!4$ %!$"/4!4$ %#!$/s #+'
+, 49$s$% /$+% /'(/s +, /$+% /'%$/ .+ (/s (/s &$! s#/# ,'
",.#,)
2'2 T%.. P&-
2'2'1 T.. T+-.%-
G".(#"$ +! .'$s/$& ('/', (#"$ %$(/ .!.s, ,'$ +$ +!"
(#"$ s:' /$(-/$( , +$/,+$ +,, ./, !.$s, (/#, .+ %'% (#"$)
A%#"#!s$ ,'$ .,(( /'*+$, ".(#"$ +$s$!%, +'$ .''%, !".,-
!"., /%/4,$%)
12 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 13/30
E,'$ , +$s$!%, +$.,:'%, %s! ' ('#. !4"(,".(#"$
s$, 9%, +./ +$'s%, s".$ % .'"#%, (#"$) P'"/' , +$#,%,
#,/#% ". (#"$ +$,/', &%/# /'*+$, ".(#"$ O'$$, T$" - OT !4%s$
.#s/ ".(#"$ E.$s,/' %+!", .#s/ ".(#"$ D./%%#/,
".(#"$ M,$/#+4)
M,$/#+4 ". "'#.%, s(# (s', , ",/%, (s', ,'$
s$s"$% , +$.,:'%, 4! s#"(' ".) Bs', $,$ %, ('' s" "s%$.#,
+$$/#, +'$ /"./ , ('(+) S%! , %'. +$#,%, #,/#% ",/%,
",$/#+4 ". $,$ +! S%! R$:/' R$:/' S:!)
G"(' 5) C4,/4 G". (#"$
S/#, +!" ",$/#+ ($s, +$#,%, +!" S%! R$:/' ,"#, s!$,
s/#, /'s(#/ +$#,%, (('. +9$,$s$ ",$/#+4 , +$%,! +!" %*$, ".
(#"$ +! MS , +$.'%,!%, 4! G#//,(' ",#,%, 9s !4"(,
.'"#%, !4"(, R!$ "( (4+ &s ",$/#+4 +$#%#' ('+s' ".!$/#+4
!4"(, (+, ($% P "#.#, S)
H#(#,, ,/' ",$/#+ "".'4! s#/# .'s", +$", "( 0)5<MS
2@) S$, +'$ .'s", /'s(#/ +$.'4! ,$!$ ,' ". !4E 7=>
25="( +,, s/#, ,'$, +, /# :" /# ')
E,'$ /'s(#/ "'#.%, ,' /4/! , +$!.s%, ". /'s(#/ s$,
+!" .'s", /'s(#/ +!" %,$%, 1 SR ",$/#+ ". ('%$/, +,,
%,$%, ".!$/#+4 , +$'s%, +$s#/# /"./ s(s' 10 %!$ +, %,$%, ,'$
s(s' 25 s".$ 30 %!$)
K+!", ". (#"$ ('%$/, +,, %%#/, ". , +$'s%, .+
.'"#%, (#"$) G". (#"$ *# ($s /'*+$ .+ %+!", =00 %" +$ (&
.'"#%, (#"$) A/s +s' %+!", +'$ .4s$s$ ". ". +./ +$%/4'$%,
/s 3 %/4'$;
13 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
Gambar 4. Conto !art"#a$!
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 14/30
1) G". +,%! .$:,/' /'!/% .+ %+!", 0 8 <5 %"
2) G". s+, .$:,/' /'!/% .+ %+!", <5 8 200 %"
3) G". +!" .$:,/' /'!/% .+ %+!", 200 %"
G"(' 5)1 G". ",#'#/ K+!", E.$:,/'
G".(#"$ "'#.%, .'4ss /$/$% .4$,/ .'4:ss , (''/$ s/$. %*+$,
"'.'s,/s$%, &%/# +, '#, "s$,-"s$,) O! %', $/# ,!$s$s %/!4
".(#"$ s:' "/4+4!4$ !($ s#!$/ +'$.+ ,!$s$s "4+! +'/ &%/# !$,)
B ".(#"$ /$+% ($s +$$,+'%, ,"#, +".%, +./ +$%#',$ "!!#$
%$/, .,%*$, %'%/'$s/$% ".(#"$ +$ s#/# &$! , s$!, +$/'.%,
+!" ."$!$, "/4+ +, %($*%, .,,,, '$s$%4 (,:,
Z4, s#(+#%s$ "'#.%, &$! , ",'$% ($ !$ %(#"$, "#.#, !$
%"., #,/#% "!%#%, .,!$/$,) K', &$! $,$ ('.4/,s$ #,/#% /'*+$". (s' +, /s#,"$) D!" %#'#, &%/# +%+ /#, /'%$' (('.".(#"$ (s' /! /'*+$ +$ &$! I,+4,s$) G".-". /'s(#/ .+
+s', "'#.%, %$(/ +'$ .''%, L"., I,+4-A#s/'!$ , '!/$9
(''% % #/' ('/#"(#%, +,, !"., E#'s$ , '!/$9 +$")
M,#'#/ P#!#,4,4 +, M'/4+*4*41@@7 P4! S/'#%/#' %!#'#s, 4,
s#(+#%s$ , +$"/$ + 7 $/# ;
14 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
Gambar 5. G!m%a &%i'!nt!r
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 15/30
1) P4! M'/#sP4! $,$ "'#.%, %!#'#s, ('' /$"#' !#/ 8 ('/ + /'!/% +$ s#+#/
('/ + .#!# J& C$",+$'$S#%(#"$) P4! Ss' $,$ +! .4! ss'
, :#%#. %/$9 +$%',%, ('%4!'s$ +,, s(', .$s,/' ".
(s' s".$ ". ",, "#.#, ". +,%!)
J!#' $,$ +./ +$$%#/$ "#!$ +'$ C$!/# J& B'/ B$, S!/, LA#/J& B$, T$"#' s".$ K!$",/, T,')
2) P4! S#,+
P4! , s,/ +4"$,, +$ ($, #/' .#!# *& +, %&s, !#/
*&)P4! $,$ "'#.%, %!#'#s, ('' #/'- s!/,)P4! $,$ ('.',+!" ."$s, s", B,/, +, S%$/', +, "'#.%, ss' ,"$s%, (,/, +'$ B44' +, P#,#,, S!/,)
3) P4! J&
P4! $,$ "'#.%, %!#'#s, ('' /$"#' 8 B'/ #"#", ('#. ss'
,$% %' #/' , "!$(/%, (/#, s+$", ('#"#' T's$' )P4! $,$
/'!/% "",*, +$ s.,*, .#!# J&)
7) P4! S#"/'P4! $,$ +! , +./ +$'%" +,, +'$ +/ ('/ s$,
%"#,%$,, !/%, s,/ +!" +, , "!$(/%, (/#, +s' P4!
ss' $,$ ('' ('/ !#/ 8 /,' +$ .#!# S#"/')
W$! J& B$, B'/ +, s%$/', "'#.%, s! s/# +' s$s"$s$/s ,
:#%#. %/$9 +$%',%, P/, ss' +, %$/, #!%,$s , :#%#. %/$9 /'#/"
+$ ($, *& B$, ('/ +, S#"/' ($, s!/,
15 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
Gambar 6. P, S*-* K+,*&. M+.* P,.//. . M*
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 16/30
2'3 M+,/%
B'($ :' , ('(+-(+ /! +$!%#%, #,/#% ",!$/$ .'4ss".(#"$) H#(#,, 9'%#,s$-",$/#+ Frequency-Magnitude Disribution, FMD
"'#.%, s! s/# :' #,/#% ",#*$ %/$$/s %"., +$ s#/# &$!) FMD
+'$ ".(#"$ .'/" %!$ +$%"#%%, 4! Is$"4/4 +, I$+ 1@3@ +, G#/,('-
R$:/' 1@<7 +$", "'#.%, #(#,, .,%/ power law)S:' !4(! ,$!$-(
",+%/$ 1 , (''/$ 10 %!$ .,#'#,, %/$$/s /'%$/ +,, %,$%, +!" /$.
#,$/ ",$/#+4)
P,!$/$, ",,$ '$s$ s.s$! +, /".4'! b-value /! (,% +$!%#%,
s! s/#, +! .,!$/$, 4! T4" P's4,s 200= ",,$ %4'!s$ '$s$
s.s$! +, /".4'! b-value /'+. event ". M 7)0 +$ ss' C!'sC!$94',$)
D$ +!" .,!$/$,, P's4,s ",#".#!%, event +,, ",$/#+4 7 !!#
""(#/ (('. %!4".4% region +, s#(%/!4 s.,*, .'$4+ /'/,/#s(!#"
". M 7 /'s(#/ /'*+$) S:4'!""' / !) 2007 +, (('. .,!$/$ !$,
",#,*#%%, (& ,$!$-( (''$s$ s:' s$,$9$%, +$ (('. 4, ./,
"$s!, Ws,4#s% 1@>3 S:4'!""' /) ! 2007 +, *# .+ /"./ +, *,%
&%/# /'/,/# "$s!, N#,,$, / ! 2005)
D'$ .,"/, '$s$ '#, ,$!$-( +$%/#$ (& ,$!$-( ",:'"$,%,%/$$/s s/'ss !4%! +$", s:' s//$s/$% .'#(, ,$!$-( , s$,$9$%, /!
/'"/$ +$ (('. regime stress s.'/$ 4, s#(+#%s$ !"., +, 4, ./,)
P,!$/$, $,$ +$94%#s%, .+ .,,/#, .'"/' s$s"4-/%/4,$% +, .4/,s$,
s($ precursor %"., /'%$/ +,, #s "$/$s$ (,:, ".(#"$)
2'3'1 R+,&% G+.+*/" R%4+*
M/4+ ,!$s$s s//$s/$% %"., +'$ +$s/'$(#s$ '#, ".(#"$ ($s,
+$!%#%, +,, ",,!$s$s !4'$/" *#"! ".(#"$ , /'*+$ .+ s#/#
+' ". .+ &%/# /'/,/# s($ 9#,s$ +'$ ",$/#+ #(#,, $,$ +$%,!
s($ '!s$ G#/,('-R$:/' 1@72 +$/#!$s%,;
bM a M LogN −=CB
1
D$", n(M) +! *#"! ".(#"$ +,, ",$/#+ M) N$!$-a "'#.%,
.'"/' s$s"$% , (s', (',/#, (,%, ". +, #,/#% &$!
16 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 17/30
/'/,/# (',/#, .+ .,,/#, 4!#" +, time window) N$!$-( "'#.%,
.'"/' /%/4,$% ($s, ",+%/$ 1 +, ",#,*#%%, *#"! '!/$9 +'$ /',
, %:$! +, , (s')
N$!$-( +./ +$/,/#%, +,, "/4+ least square /# "%s$"#" !$%!$44+)
M/4+ "%s$"#" !$%!$44+ ",#,%, .'s", , +$('$%, U/s# 1@<5 $/#;
−−
−
=
−
=
"$,
7373)0
"$,
!4
M M M M
eb
D$", M +! ",$/#+ '/-'/ +, M "$, +! ",$/#+ "$,$"#")
S/,+' +$s$ ",#,%, 94'"#! +'$ S$ +, B4!+ 1@>2 s($ ('$%#/ ;
C1B
CB30)2
2
1
2
−
−
= ∑=
nn
M Mibb
n
i
δ
+$", , +! *#"! ". .+ s".!$, .'$/#,,)
17 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
(#m#s 1. )i*ai b+,a*#!
(#m#s 2. -orm#*a i /an Bo*/ 1982
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 18/30
!A! III
METODE PELAKSANAAN
3.1 a$t# /an !m%at
P!%s,, %$/, P'%/$%#" K'* L.,, .+ ;
• T,! ; 7 M$ 8 7 A.'$! 2015
• W%/# ; 0=)30 8 1<)00 WIB
• T"./ ; B!$ Bs' M/4'4!4$ +, G49$s$% W$! II C$.#// T,',
S!/,) R#, TEWS
• P"($"($, ; B.% F$/'$ A9'$+$ M)T
• D4s, P"($"($, ; D')E, N#' A$+ M)s
3'2 P+./%,. D . A.,%& SEIS;OMP 3
P,"($!, +/ , +$#,%, #,/#% ,!$s s!,*#/, +$.'4! +'$
//.;&&&)BMKG)4)$+ +, +/ , +$.'4! $/# +/ s%#,+' ) .,"($!,
+/ +$"#!$ +'$ SEISCOMP 3 $/# "'#.%, .',%/ !#,% , ('s! +'$J'",) S$s:4". /! ('%"(, +!" s%$/' 10 /#, /'%$' +'$ "4+#! %#$s$s$
"#',$ #,/#% .',%/ !#,% '!-/$" "4,$/4'$, ". 9$/#' !,%.)P'4/4%4!
S+L$,% s%', s,/ .4.#!' #,/#% /',s"$s$ +/ s$s"$% /! ",*+$ $,/$ +'$
S$sC4"P +'$ &!) T"(, %"#+$, +$"s#%%, s+', :' +/%s$ "#',$
4/4"/$s !4%s$ +, %"".#, (s', ".
B'+s'%, $,94'"s$ , /'s+$ 4', , ('/,#, *&( .+ /#s +$ P#s/
P'$,/, ($s s,/ :./ ",+./%, "(', s$/#s$ +, ",s$!%, s',
#,/#% ","($! %.#/#s, :./ +, ,+!)
B('. .'"/' , /'+./ .+ SEISCOMP 3 ;
• OT T$" &%/# *"
• D/ T,!
• E.$:,/' L/% E.$:,/' .+ (#*#' +, !$,/,
• D./ K+!",
18 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 19/30
• Ps Fs ". ,
• RMS R44/ M, S#' ($s, %s!, !$/'/#' ."(:, ".
• A$"#/ G. !$,%', ' .+ G".
3'3 D . P+./,4. D
3'3'1 D
P+ P,!$/$, $,$ +$#,%, +/ $s/4'$s ". (#"$ /%/4,$% BMG +, P+
.,!$/$, $,$ ,!$s$s .'"/' s$s"4/%/4,$% ",#,%, +/ ".(#"$ +'$
//.;&&&)BMKG)4)$+ s!" %#'#, &%/# 3 /#, +'$ 2012-2015) T./, .+
/,! 1 J,#'$ 2012 s".$ %$' M$ 2015), /'*+$ .+ P'4$,s$ B,/, +,
s%$/',)D/ ('*#"! 3@1 +/ .+ /#, 2017 8 2015)
D/ , +$.$!$ ""%$ %/,/#, s.'/$ ('$%#/ ;
19 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
Gambar 7. P!4/ ".(#"$ +,, %+!", s#"(' +,%! +,
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 20/30
• K44'+$,/ ; -55 L/ s+ 10= L4,
• M,$/#+4 ; 1 = s+ 5 SR
• D./ ; 0 8 200 %" D$(& .'"#%, (#"$
• T$" ; 3 's)
•
P'4'" S49/&' ; ZMAP +, M/L(
D/ ". , +$"($! +$ &( /'s(#/ +$4! ",#,%, ZMAP s$,
($s +$+./%, (-!# +' /'s(#/ +, +$./%, *# "!!#$ ZMAP #,/#% +$!$/
P's(', G". #,/#% ,,/$, +$.'4ss ZMAP +!" ! .,!$/$, $,$)
3'3'2 P+.+,%%. . P+./,4. D'
P'$/#,, N$!$-( /#b- value $,$ ",#,%, "/4+ maximum lieli!ood
+, weig!ted leastsquare) P+ ZMAP)
P"/, s./$! ,$!$-( &$! .,!$/$, +$($ ",*+$ '$+-'$+ +,.'"/'
s$s"4/%/4,$% +$$/#, #,/#% /$. /$/$% '$+ +!" '+$#s %4,s/, /# *#"! ".
%4,s/,)B$! ",#,%, "/4+ $,$ '+$#s /$+% +$'$s$%, /'+. +,s$/s ".
+$ &$! /'s(#/) D!" ,!$s$s $,$ +$.$!$ %'$/'$ $/# *#"! ". N>0 /#
'+$#s %4,s/, 110 %" +, '$+ .,4!, +/ 0)1 0)1)
P,4!, +/ +$"#!$ +'$
1) M"(#/ K/!4 G". #,/#% N4/.+ +/ G". +$"($! +'$
//.;&&&)BMKG)4)$+ +, :4. .+ :! +,, %/,/#, s.'/$
('$%#/;
L4,) L/) Y') M4,/)D) M) D./) H4#')
D,, %/,/#, ,% '#s s" .'s$s 94'"/, +,, 94'"/ ZMAP
2) S/! +/ +$s4'/$' !%#%, .,4"4', Numbering %"#+$, Filter data
(#, +/ ". , /$+% ""$!$%$ D./) S/! +/ L,%. /$+% +
, (4!4, .#s s"# "eader !4, !/ ' +s()
20 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 21/30
D, s"# N#"('$, 1 2 3)+s( %"#+$, +/ +$s +,, /. #ab
delimited %"#+$, (#% +!" N4/.+- R,"- s +,, /,s$4,
'DAT )
3) R#,,$, *!,%, MATLAB +$ :4".#/' %"#+$, .+ C4"",+
W$,+4& %/$% Z".
G"(' 2) Us' $,/'9: /# !", &! ZMAP
7) P$!$ C'/ O' M4+$9 M/ 9$! +, P$!$ E D/ F$! )P$!$ L4+ +/ ASCII +,"s#%%, F$! :/!4 G". ,
5) P$!$ C'/ O' M4+$9 M/ 9$! +, P$!$ E D/ F$! )P$!$ L4+ +/ ASCII +,
"s#%%, F$! :/!4 G". ,
21 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 22/30
G"(' 3) L,% 8 L,% P,'*, ZMAP
D, "s#%%, +/ C/!4 ". , s#+ +$*+$%, ,4/.+ %+!"
ZMAP '#s +$.'/$%, (& +/ '#s s" .'s$s +,, +/ ZMAP )
K!# ZMAP /$+% %, "".'4ss +/ %$/)
G"(' 7 ) M"s#%%, +/ % ZMAP
<) L4+ +/ ASCII "#,:#! &$,+4& $eneral %arameter .$!$ G4 #,/#%
",".$!%, &$,+4& SEISMIC MAP P/ s(', .$:,/')
22 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 23/30
=) D, s$!, +! s.'/$ ('$%#/ S$s"$s$/s P'/" , s !%#%,
G"(')< Hs$! s$s"$s$/s ".
23 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 24/30
>) .$!$&verlay'olacanoes %late *oundary'add a +oastlineaults) U,/#%
","(%, '$s .,/$ +, s$! +'$ s$s"$s$/s /'s(#/
G"(' =) P,'*, #,/#% '$s .,/$
@) T"(%, (('. ++-4, +, s$!, s.'/$ "(' ('$%#/
24 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 25/30
10) L,% s!,*#/, $/# M,$/#+ C4".!/,ss ",$/#+ :4".!/,ss
$,$ s,+$'$ ('/#*#, ' .'$/#,, (-!# !($ ($% +!" '/$ (&
",$!,%, ",$/#+ /$+% "",#$ s'/ !$,'/$/s '!s$ %4"#!/$9
,/ ". /'+. ",$/#+ !($ *!s, ,+ +./ !($ ",'/$
+,, "!$/ '9$% '!s$ %4"#!/$9 ,/ ". /'+. ",$/#+
,,/$,)
11) L,% ",,/#%, ",$/#+ :4".!/,ss ; %"(!$ % S+%&%% M8
.!$ 6ZT44!sQ .!$ 6A,!s T$" s'$sQ "#,:#! ;,%<+ N+* .$!$
6ZT44!sQ .$!$ 6M: ,+ ( !# s/$"/$4,Q %"#+$, .$!$ 6#/4"/$:Q
"#,:#! M"I.8 P*++* s/! $/# %!$% 6G4Q "% "#,:#! !
F*+=+."/.%+ %&*%%. ,$!$ M: +./ +$!$/ +$.!$, (&
%#' /'s(#/)
K/!4 %"., L".#, +, J& ($, ('/ +$+4"$,s$ ". (#"$ +,,",$/#+ s%$/' 1=SR s".$ 5= SR +, /'*+$ K,$%, %/$$/s ". .+
.'/,, 2017 +, s$! , +$+./ S//#s %"., ,$% +, +$'s :#%#. s/($!+,, G". , .!$, (s' /'*+$ .+ B#!, M'/ $/# s(s' 55 SR ,
/'*+$ +$ +' , +$"/$)
25 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 26/30
!A! IV
HASIL DAN PEM!AHASAN
P'$/#,, +, ."/, .'"/' s$s"4/%/4,$% +$!%#%, +,, sotware
.M/% +,, ""$!$ '+$#s %4,s/, *#"! ". $/# 350 +/ +, M: ,
+$#,%,)S!,*#/, ,$!$-( +$$/#, ",#,%, !#s, !$,%', , ('.#s/
.+ ,4+ .#s/ '$+)
D$s/'$(#s$ 9'%#,s$ ",$/#+ G"(' > ","('%, +$s/'$(#s$ %/!4
/,/, ($", #(#,, ",$/#+ +, *#"! ". , /'*+$) P'"/'
.!$, .,/$, +!" ",,/#%, ,$!$-( +, ,$!$- +! magnitude completenes M:)
N$!$ M: +$ &$! s%$/' 7)0 ) N$!$ M: $,$ s,/ ('.,'# /'+. .,,/#,,$!$-( +,, "/4+ "%s$"#" !$%!$44+
P'"/' s$s"4/%/4,$% s:' #"#" ,$!$ ( $/# 0)5== s+,%, ,$!$-
$/# 73=)D,, &$! %"., +' , $"/$ , '!/$9 !#s (s',
,$!$-( s.'/$ s$! .,!$/$, s(!#", +$ (('. &$! !$, "$s! Wss 1@=3
+$+./%, ,$!$-( ",+%/$ s/#) N$!$- ",#,*#%%, /$,%/ %%/$9, ".(#"$
+,, ,$!$- 73= (''/$ &$! S#"/' ""$!$%$ %%/$9, %"., ,
'!/$ s+,- /$,$) Bs', .'"/' $,$ (',/#, (,%, %*+$, +, #,/#%
&$! /'/,/# (',/#, .+ .,,/#, 4!#" +, time window
G"(' >)P!4/ +$s/'$(#s$ 9'%#,s$-",$/#+ %"., +$ &$! I,+4,s$+,, "/4+ M%s$"#"
L$%!$44+)"(' %$'$ D, P!4/ K#"#!/$9 %"., "(' %,,
26 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 27/30
G"(' >)1 -!# J& ($, ('/ +, !".#, ($, s!/,
G"(' >)2 (-!# J& ($, ('/ +, !".#, ($, s!/,
27 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 28/30
!A! IV
DAFTAR PUSTAKA
1' G#/,(' B) ,+ R$:/' C)F) 1@<7' E'/#% ",$/#+ $,/,s$/ ,'
,+ ::!'/$4,) *ull0 1eismol0 1oc0 /m0, 32; 1<3-1@1)
2' Is$"4/4 M) ,+ I$+ K) 1@3@) *ull0 2art!quae 3es0 4nst ) 5niv0 #oyo 1=; 773-7=> $, J.,s &$/ F',: (s/':/)
3' N#,,$, P)- K#!,% O) ,+ P'ss4, L) 2005) S./$! ,+ /".4'! b !#
,4"!$s .':+$, / +s//$, 499 :4s/ 49 NW S#"/' '/#% 49
D:"(' 2< 2007) $eop!ys0 3es0 Let '> 32 L1130=
?' P's4,s T) 200= F4':s/ .'$",/; D4 /".4'! ,+ s./$! ( !# '$/$4,s
!4, / C!'s 9#!/ .4'/,+ M 7)0 '/#%s 60 o $eop!ys) Rs)4!)112)
5' R4+$ S) G',+$s H) +, R/ M)A) 200> S/#+$ P4/,s$ S$s"4/%/4,$%
S($ %recursor T$,%/ K"., D$ W$! S#"/' 6urnal Meteorologi
Dan $eoisia 4!) @ N4)2 ; 101 8 10>
@' S$ Y) ,+ B)A) B4!/ 1@>2 T s/,+'+ ''4' 49 / ",$/#+-9'#,: b
!# *ull0 1eismol0 1oc0 /m0, =2 1<==-1<>=)7' S:4! C) H) 1@<>) T 9'#,:-",$/#+ '!/$4, 49 "$:'49':/#'$, $, '4:%
,+ $/s '!/$4, /4 '/#%s) *ull0 1eismol0 1oc0 /m) 5>; 3@@-715)' S:4'!""' D) S) W$"' ,+ M) Wss 2007 E'/#% s//$s/$:s /
P'%9$!+ S//$4,'$/ 49 b-!#s 60 o $eop!ys) Rs) 10@ B1230= +4$10)102@ 2007-JB003237)
9' Us/# T) 1@<5 A "/4+ $, +/'"$,$, / !# 49 b $, 94'"#! !4 n 7 a -
bM s4&$, / ",$/#+ 9'#,: 94' '/#%s) $eop!ys0 *ull0 H4%%$+4
U,$) 13 @@-103)
10' W$"' S) ,+ M) Wss 2002 M..$, s./$! '$($!$/ 49 / 9'#,:-
",$/#+ +$s/'$(#/$4, 49 '/#%s /dv0 $eop!ys0 89 25@8302)
28 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m
8/17/2019 LAPORAN PKL Dimas Gondhokusumo
http://slidepdf.com/reader/full/laporan-pkl-dimas-gondhokusumo 29/30
29 | L a p o r a n K e r j a P r a k t i k u m