KURSUS

FALSAFAH DAN

ISU SEMASA

Seni dan Kaedah Berfikir

2

Logik dan Falasi

Pelbagaimetodologi Ilmu

Deduktif, induktif

03

01 02

Definisi & Peranan logik

Dalam ilmu falsafah, cara atau kaedah befikir itu dikaitkan dengan logik iaitu satu lagi cabang falsafah. Dalam logik, ada dua jenis logik

iaitu

1. Logik Deduktif

2. Logik Induktif

Logik itu adalah satu kajian mengenai penghujahan atau dalam Bahasa Inggeris dipanggil arguments.

Logic is the study of arguments.

Apakah sesuatu yang dimaksudkan mengenai penghujahan (arguments)? Sesuatu yang terdiri daripada dua bahagian ayat iaitu

1. Premis

2. kesimpulan

Logik adalah kajian mengenai kaitan antara premis dan kesimpulan dan sama ada kesimpulan itu ditarik dengan secara betul ataupun

dengan secara sah daripada premis-premis yang dikemukakan.

Falasi

Falasi merujuk kepada kesilapan dalam penggunaan

kaedah-kaedah ataupun teknik-teknik berfikir seperti logik

deduktif, logik induktif dan lain-lain lagi.

Jadi, umumnya falasi ini merujuk kepada kesilapan

didalam menggunakan kaedah-kaedah berfikir tersebut

dimana kita misalnya dalam logik diduktif dan induktif

telah menarik kesimpulan dengan secara tidak sah

daripada premis-premis implikasi ataupun menarik

kesimpulan yang tidak betul daripada premis-premis

tersebut.

1. Logik Deduktif

Berfikir secara deduktif, kita menggunakan logik deduktif. Iaitu

1. Premis

sah & benar

2. Kesimpulan

Jika premis itu BENAR,

Kesimpulan semestinya BENAR

CONTOH 1

PREMIS PERTAMA :

Semua manusia mempunyai jantung

PREMIS KEDUA :

Ahmad adalah seorang manusia

KESIMPULANNYA :

Ahmad mempunyai jantung

CONTOH 2

PREMIS PERTAMA :

Semua manusia akan mati

PREMIS KEDUA :

Ali adalah seorang manusia

KESIMPULANNYA :

Ali akan mati.

2. Logik induktif

Kaedah berfikir secara Induktif

Walaupun premis BENAR,

kesimpulannya TIDAK SEMESTINYA BENAR

Contoh

A B C

Premis

Ahmad seorang

datuk yang

berkepala botak

Ali seorang

mahasiswa yang

suka ponteng

kelas

Angsa 1 dan 2

berwarna putih

Kesimpulan

semua datuk

berkepala botakSemua

mahasiswa suka

ponteng kelas

Semua angsa

berwarna putih

PERBEZAAN

A B

DEDUKTIF Berfikir daripada umum kepada khusus

Ada kepastian dalam kesimpulan

INDUKTIF Berfikir daripada khusus kepada umum

Tiada kepastian dalam kesimpulan

Kaedah berfikir abduktif

⪢ Inference to the best explanation

⪢ Ada kaitan di antara sebab dan akibat dan fenomena

⪢ Ada penjelasan dari fenomena

⪢ Berfikir secara ke belakang ataupun thinking backwards

Contoh

Kita melihat sesuatu fenomena “kereta yang bergerak di jalan raya”.

Timbul persoalan, bagaimanakah keadaan ini boleh berlaku? Apakah yang menyebabkan kereta

itu bergerak? Apakah yang mesti wujud? Iaitu kondisi ataupun keadaan yang mesti ada untuk

membolehkan fenomena seperti kereta bergerak tadi berlaku.

Kaedah berfikir heuristik

❑ Jarang disebut

❑ Tidak begitu terkenal atau popular dalam kajian logik

❑ Tidak mempunyai hukum inferens yang jelas

❑ Tidak ada rules of inferens/hukum/peraturan membuat kesimpulan yang jelas

❑ Exploratory dan ianya bukan bersifat penilaian

❑ Meneroka keadaan-keadaan yang baru yang mempunyai permasalahan-permasalahan tertentu

❑ Kaedah trial and error

❑ Berfikir secara lateral atau lateral thinking

Contoh

A dan B keluar lewat malam dan apabila kembali ke tempat penginapan A dab B mendapati bahawa

pintu pagar telah sudah tertutup rapat dan oleh kerana mereka ingin masuk ke dalam kawasan

penginapan itu maka A dan B memanjat pagar itu untuk masuk ke dalam kawasan penginapan

apabila sudah masuk ke dalam kawasan penginapan barulah mereka sedar bahawa pintu pagar itu

sebenarnya tidak berkunci cuma tertutup.

Soalan 1

Apakah tujuan Ilmu Logik?

Apakah makna Falasi?

Rujukan

ALatifS, “Logik” (ms 2-4)AJalilH “Kedudukan Ilmu

Mantiq dalam Falsafah” (ms6-7)

ASariyan, Logika (ms 50 – 58)Hashim Musa (ms 33-54)

14

Rujukan

ALatifS, Asas-Asas Penaakulan Sains (ms 14-33)

ALatifS, Bentuk-Bentuk Penerangan Sains dan Kaedah Formal (ms 34-58)

15

Soalan 2

Bolehkah anda memberi satu contoh

pendekatan Deduksi dan satu contoh

pendekatan Induksi diperolehi?

Rujukan

ALatifS, Asas-Asas Penaakulan Sains (ms 14-33)ALatifS, Bentuk-Bentuk Penerangan Sains dan Kaedah Formal

(ms 34-58)ShaharirMZ, Apakah Sains? (ms 33- 46)

ShaharirMZ, Anggapan, Andaian, Postulat, Aksiom, Hipotesis,Teori dan Fakta (ms 87-100)

16

Soalan 3

Apakah hubungan Metodologi

dengan penjanaan ilmu-ilmu baru?