,

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS SULTAN MIZAN

PROGRAM IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN

AMBILAN JAN 2013

TUGASAN PROJEK

PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

PKE3043 (E)

NAMA PELAJAR LING CHIN CHUAN

NO. KAD PENGENALAN 930425-13-5586

ANGKA GILIRAN 2013101340005

KUMPULAN/ UNIT 6PISMP PJ1

NAMA PENSYARAH EN HISHAM BIN MOHAMED

TARIKH HANTAR 30 SEPT 2015

Kandungan

Perkara Muka surat

Halaman pengakuan i

Penghargaan ii

1.0 Pengenalan 01

2.0 Penulisan reflektif

2.1 Program Rancangan Makanan (RMT) 02

2.2 Program Susu 1Malaysia (PS1M) 03

2.3 Program gosok gigi 04 - 05

2.4 Program suntikan Hepatitis B 06

2.5 Program latihan kebakaran 07

Refleksi 08

Rujukan 09

HALAMAN PENGAKUAN

“ Kami akui karya ini hasil kerja kami bertiga kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap

satunya telah kami jelaskan sumbernya “

TANDATANGAN : ..........................................

NAMA : LING CHIN CHUAN

TARIKH :

Penghargaan i

Pertama sekali, kami ingin melahirkan syukur kepada Tuhan di atas segala

petunjuk dan limpah kurniaNya, kerja kursus Program Kesihatan Sekolah ini telah

berjaya disiapkan dalam tempoh yang ditetapkan dengan lancar. Kejayaan semua

usaha ini amat bergantung kepada sokongan dan kerjasama pelbagai pihak.

Seinfiniti penghargaan dan ucapan terima kasih yang tidak tertinggal kepada

Encik Hisham bin Mohamed selaku pensyarah kami yang terlalu banyak membantu,

membimbing dan juga sebagai pemudahcara kami sepanjang proses menyiapkan kerja

kursus ini. Tanpa tunjuk ajar yang begitu jitu dan padu daripada beliau, mana mungkin

kami akan dapat menghasilkan kerja kursus yang baik. Kami juga ingin merakamkan

ucapan terima kasih kepada En. Hisham kerana sanggup berkorban meluangkan masa

untuk menyemak kerja kursus kami ini.

Kami juga terhutang budi kepada rakan-rakan seperjuangan kami yang banyak

memberi sokongan dan dorongan di samping idea-idea yang bernas semasa kami

menghadapi masalah atau ketandusan idea. Terima kasih sekalung budi.

Tidak ketinggalan juga penghargaan kepada semua pihak Pusat Sumber Institut

Pendidikan Guru Kampus Sultan Mizan yang terlibat secara langsung ataupun tidak

langsung atas kerjasama yang diberikan kepada kami dalam proses pencarian,

peminjaman dan pemulangan buku-buku berkaitan yang digunakan untuk tujuan

menyempurnakan kerja kursus ini. Segala bantuan dan kerjasama pihak-pihak di atas

tidak akan kami lupai buat selama-lamanya.

Sekian, terima kasih.

1.0 Pengenalanii

Rancangan Kesihatan Sekolah ( RKS ) telah dimulakan sejak tahun 1967 dengan tujuan

utamanya untuk melahirkan pelajar-pelajar dan masyarakan sekolah yang sihat dan

produktif. Dalam tempoh dua puluh tahun RKS dijalankan, dunia secara am dan

Malaysia secara khusus telah mengalami banyak perubahan dari aspek kesihatan dan

tren penyakit. Sesuai dengan perubahan itu amat wajar RKS dikaji semula untuk

membentuk satu jentera pelaksanaan kesihatan sekolah yang lebih komprehensif.

Pada tahun 1996, Kementerian Kesihatan Malaysia ( KKM ) dengan kerjasama

Kementerian Pendidikan Malaysia telah melaksanakan projek " Health Promoting

School" ( HPS ) di enam buah negeri iaitu Johor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor

dan Terengganu. Ini adalah berdasarkan konsep "HPS" yang diperkenalkan oleh

Pertubuhan Kesihatan Sedunia ( WHO ) berteraskan Ottawa Charter. Persidangan "

HPS " yang telah diadakan pada bulan Disember 1996 di antara Kementerian Kesihatan

Malaysia dan Kementerian Pendidikan Malaysia telah mencadangkan supaya RKS

sedia ada diberi nafas baru, dengan mewujudkan Program Bersepadu Sekolah Sihat

( PBSS ) . Tujuan PBSS ialah untuk menyatupadukan dan menyelaras semua aktiviti

berkaitan dengan kesihatan sekolah.

Berkaitan kesihatan, KPM telah mengeluarkan beberapa pekeliling ikhtisas, surat siaran

dan buku-buku panduan seperti Garis Panduan amalan kebersihan sekolah 1997,

Panduan Melaksanakan PBSS, Buku Panduan PROSTAR dan Modul Latihan

PROSTAR, Garis Panduan Rancangan Makanan Tambahan, Garis Panduan Program

Susu Sekolah, dan Panduan Pengurusan Pendidikan Pencegahan Denggi di Sekolah

2005. Perkhidmatan kesihatan di bawah PBSS termasuklah menilai status kesihatan

murid, memberi khidmat rawatan dan rujukan, memberi bimbingan kaunseling, memberi

penjagaan rawatan/kecemasan, mencegah dan mengawal kejadian penyakit serta

mendiagnosis dan membantu penempatan kanak-kanak keperluan khas.

01

2.0 Penulisan reflektif

2.1 Program Rancangan Makanan (RMT)

Dalam petikan ucapan Datuk Musa Haji Aman (2006) menyatakan tentang bantuan

makanan tambahan ini adalah untuk meningkatkan tahap kesihatan murid – murid yang

dijalankan sepanjang sesi persekolahan. Makanan yang seimbang & berkhasiat yang

dibekalkan diharap dapat membantu tumbesaran fizikal & mental seterusnya dapat

menyumbang kepada pencapaian akademik yang cemerlang.

Di sekolah praktikum, murid yang layak menerima RMT seramai 150 orang yang terdiri

daripada murid tahun 1 hingga tahun 6. Golongan ini ialah murid warganegara Malaysia

tetapi pendapatan keluarga RM520 atau perkapita RM130 sahaja. Murid yang layak

akan mengambil makanan yang disediakan setiap pagi di kantin pada waktu 7:15a.m.

Setiap pagi, pengusaha kantin akan menyediakan makanan mengikut kesesuaian,

keseimbangan & minat murid. Guru bertugas, Puan Lim akan mengagihkan makanan di

kantin kepada setiap murid. Setiap pagi, saya akan menikmati sarapan saya di kantin

bersama dengan murid-murid kelayakan program RMT. Melalui pemerhatian yang

dibuat saya mendapati murid yang menikmati sarapan percuma terdiri daripada

golongan yang berbeza. Setelah bersoal jawab dengan Puan Lim, saya mengetahui

bahawa murid yang layak menikmati sarapan percuma tidak semestinya melapor diri di

kantin pada waktu pagi. Hal ini disebabkan sebahagian murid lewat datang ke sekolah,

tidak berminat dengan makanan yang disediakan dan tidak lapar atau tidak suka makan

sarapan. Oleh itu, sarapan yang lebih akan diberi kepada murid lain yang berminat.

Pada pandangan saya juga, Program Rancangan Makanan (RMT) di sekolah ini

memberi kesan yang agak positif terutama terhadap murid-murid. Murid dapat

menumpukan sepenuh perhatian kepada pengajaran dan pembelajaran kerana tidak

perlu risau tentang perut kosong. Program ini juga mengelakkan murid daripada

menghadapi masalah kekurangan tenaga, kekurangan nutrisi dan kekurangan berat

badan. Contohnya, pada waktu kelas pendidikan jasmani, semua murid bertenaga untuk

menjalankan semua aktiviti yang dirancang. Program ini telah berjaya menghasilkan

murid yang lebih sihat dan cergas.

02

Walaubagaimana pun, cara pelaksanan program RMT di sekolah Chung Cheng kurang

memuaskan. Oleh sebab ketidakhadiran murid yang layak program RMT, guru bertugas

memberi makanan lebihan kepada murid lain untuk mengelakkan pembaziran makanan.

Guru bertugas sepatutnya melakukan kajian tentang sebab ketidakhadiran murid untuk

menikmati sarapan percuma. Sekiranya murid tidak hadir sebab tidak suka makanan

yang disediakan, pengusaha kantin dan guru RMT perlulah menukar menu untuk

menarik minat murid. Pembaziran masa untuk mencari murid pengganti makanan RMT

juga akan dapat dielakkan.

2.2 Program Susu 1Malaysia (PS1M)

Program PS1M merupakan sebahagian daripada Rancangan Makanan Tambahan

(RMT) yang bertujuan untuk menggalakkan amalan minum susu di kalangan murid-

murid sekolah rendah. Murid sekolah yang menerima Rancangan Makanan Tambahan

(RMT) sahaja layak untuk mendapatkan susu percuma.

Di sekolah praktikum, murid akan menerima 1 kotak susu (200ml) berperisa coklat

sebanyak 2 kali seminggu iaitu pada hari Selasa dan Khamis. Murid akan beratur

mengikut kelas untuk menerima susu di kantin pada waktu rehat. Guru bertugas akan

mengagih susu ke murid sambil meminta murid meneliti tarikh luput & keadaan kotak

susu yang diterima. Murid dididik supaya goncang dahulu dan kemudian hidu serta rasa

sedikit susu. Jika enak teruskan minum hingga habis. Jika masam atau mempunyai bau

yamg kurang enak maklum segera kepada guru. Murid juga diingatkan tidak boleh

membawa balik susu 1Malaysia ke rumah untuk mengelakkan berlakunya kes

keracunan.

Program PS1M di sekolah praktikum saya bukan sahaja mencapai objektifnya malah

membina tabiat yang baik di kalangan murid secara tidak langsung. Selepas menikmati

susu 1Malaysia, murid akan membuang kotak susu ke dalam tong sampah yang

disediakan. Ini boleh menjaga kebersihan kawasan sekolah. Selain itu, murid akan

bersosial dengan murid dari kelas lain semasa menikmati susu 1Malaysia, ini juga

membantu murid membina hubungan sosial antara murid yang pelbagai latar belakang.

03

Cadangan penambahbaikan untuk program PS1M adalah guna semula (reuse) kotak

susu 1malaysia. Pihak sekolah boleh menjadiakan salah satu aktiviti kitar semula.

Beratus-ratus kotak susu dibuang setiap minggu adalah amat membazir, guru

kemahiran hidup boleh mengajar muridnya menjadikan kotak kepada benda lain seperti

duit beg, kotak pensel, laci, rak buku dan lain-lain. Ini boleh membantu melahirkan

seorang murid yang kreatif dan inovasi. Guru sains boleh mengajar murid menanam

tauge semasa topik fotosintesis. Sekiranya pengajaran dan pembelajaran tidak

memerlukan kotak-kotak susu, pihak sekolah boleh mengumpul dan menjual kotak. Ini

menunjukkan kesokongan sekolah terhadap program kitar semula yang diuar-uarkan

oleh kerajaan.

2.3 Program gosok gigi

Seterusnya ialah Program gosok gigi. Di sekolah saya berpraktikum hanya dijalankan

oleh murid-murid prasekolah sahaja. Selepas waktu rehat, murid-murid prasekolah akan

mengosok gigi tanpa pengawalan guru. Hal ini adalah disebabkan guru bertugas

mengajar murid-muid prasekolah supaya berdikari sendiri. Namun begitu, guru akan

memantau muid-murid ini dari jauh. Seterusnya, murid akan mengambil alatan gosok

gigi iaitu berus gigi, cawan dan ubat gigi. Selepas itu murid beratur mengisi air paip dan

mula menggosok gigi sendiri. Program ini bertujuan membantu murid-murid untuk

membina gaya hidup yang sihat berkaitan dengan cara penjagaan gigi yang betul.

Murid-murid dapat mengamalkan tabiat amalan hidup sihat dan menjaga kesihatan gigi

mereka dengan baik.

Pada pandangan saya, program ini berjaya membantu murid membina gaya hidup yang

sihat tetapi kurang berkesan dalam penyebaran cara penjagaan gigi yang betul. Hal ini

berlaku demikian kerana murid menggosok gigi setiap hari tanpa pengawalan guru

dengan lebih dekat. Saya diberitahu guru hanya mendemostrasi cara menggosok gigi

pada awal tahun. Melalui pemerhatian saya, banyak murid tidak menggosok gigi

mengikut cara yang betul. Terdapat murid yang menggunakan banyak ubat gigi malah

ada yang guna sedikit sahaja. Terdapat juga murid yang menggosok sebahagian gigi

sahaja. Oleh yang demikian, guru-guru seharusnya sentiasa membantu murid

menggosok gigi dengan cara yang betul supaya kesihatan mereka lebih terjamin.

04

Menurut Dr. Husna Razak (2014), berdasarkan kajian Malaysia yang dibuat pada tahun

2007, sebanyak 74.5% kanak-kanak yang berusia 6 tahun mengalami masalah karies

gigi. Tambah menyedihkan, lebih satu perempat daripada kanak-kanak berusia 5 tahun

mempunyai lebih dari 10 gigi susu yang pernah mengalami karies. Ini berlaku kerana

kurangnya kesedaran tentang kepentingan kesihatan mulut. Mengikut kajian Peterson,

Edward, Myron, hanya segelintir pelajar mendapat faedah daripada penjagaan

kesihatan oral di sekolah.

Pihak sekolah sepatutnya perlu menjalankan program menggosok gigi untuk semua

murid sekolah termasuk murid sekolah rendah. Ceramah kesihatan pergigian juga perlu

disampaikan oleh jururawat pergigian. Tajuk ceramah yang mengenai kesihatan

pergigian perlu meliputi cara penjagaan gigi yang baik, kaedah menggosok gigi yang

betul serta kerosakan-kerosakan pada gigi yang sememangnya tidak diketahui oleh

murid-murid. Video mengenai kesihatan pergigian juga perlu ditayangkan. Ilmu yang

diperoleh dapat digunakan dalam kehidupan mereka seharian. Jururawat pergigian juga

perlu mendemonstrasikan cara menggosok gigi dengan betul dan menyuruh murid

mengikut caranya.

Seterusnya, pihak sekolah juga perlu menambahbaik cara pelaksanan program gosok

gigi. Guru bertugas perlulah memantau murid untuk memastikan mereka menggosok

gigi dengan cara yang betul. Contohnya guru boleh mengarah murid beratur untuk

mengisi air dan berdiri di tempat sendiri sambil menunggu murid lain. Semua murid

memulakan gosok gigi mengikut guru bertugas. Dengan cara ini boleh menjaminkan

semua murid menggosok gigi dengan cara yang betul. Bak kata pepatah “melentur

buluh biarlah dari rebung”, tabiat yang baik perlulah dipupuk sejak kecil.

Menurut Vigild et al. (1999) menyatakan guru sekolah penting sebagai kunci memberi

pengetahuan atau maklumat kepada murid-murid sekolah menegah. Aktiviti tentang

pengetahuan kesihatan oral di sekolah rendah dan menegah haruslah disatukan dalam

kokurikulum sekolah. Program kesihatan oral akan hanya memberi kesan yang terhad

sekiranya tiada sokongan daripada guru-guru.

05

2.4 Program suntikan Hepatitis B

Dalam tempoh praktikum, pemberian imunisasi hepatitis B dijalankan. Sebelum program

ini dijalankan, borang kebenaran diedarkan kepada murid untuk diisi oleh ibubapa. Hal

ini kerana murid yang ingin menerima suntikan hepatitis B perlu membayar RM50.00

untuk suntikan kali pertama sahaja. Pemberian suntikan sebanyak tiga kali dalam jarak

waktu satu bulan antara suntikan satu dan dua, lima bulan antara suntikan dua dan tiga.

Program ini bertujuan untuk mencegah terjadinya penyakti hepatitis antara murid kerana

bahaya hepatitis boleh membawa maut. Walaubagaimana pun, program ini kurang

memberi kesan. Pada hari suntikan, beberapa orang murid sahaja menerima suntikan

hepatitis B. Setelah menyoal murid-murid kelas saya, kebanyakan murid tidak

melibatkan diri dalam program ini dengan alasan tanpa keperluan, takut menerima

suntikan dan harganya mahal.

Pada pandangan saya, cara pihak sekolah mengedar borang kepada murid untuk

menunjukkan kepada ibubapa adalah kurang sesuai. Ini kerana kemungkinan

sebahagian murid tidak memberi kepada ibubapa. Bukan itu sahaja, kemungkinan

ibubapa tidak mengetahui kesan jangkitan virus hepatitis B dan kepentingan menerima

suntikan vaksin hepatitis B.

Di Malaysia, lebih 1.65 juta orang menjadi pembawa virus Hepatitis B dan 5.5 peratus

daripada mereka adalah penghidap Hepatitis B kronik. Jumlah pesakit lelaki menghidap

kanser hati primer didapati lebih tinggi iaitu 3.5 bagi setiap 100,000 orang berbanding

hanya 2.1 bagi wanita. Kajian Kementerian Kesihatan mendapati, kebanyakan kes

Hepatitis B berlaku di kalangan orang Cina (60 hingga 70 peratus), Melayu (30 peratus)

dan India 10 peratus.

Pihak sekolah boleh mengadakan kursus pencegahan hepatitis B untuk ibubapa dan

murid-murid. Ceramah tentang kesan, cara penyebaran virus, kepentingan menerima

suntikan perlu diberikan. Semua bubapa cinta akan anak sendiri, mereka perlu

dimaklum tentang suntikan hepatitis B dapat melindungi anak-anak mereka sebagai

golongan yang berisiko tinggi terkena jangkitan kronis terutamanya anak berusia kurang

dari 19 tahun. Mencegah lebih baik dari merawat. Sekiranya murid sekolah terkena virus

06

hepatitis B, harga untuk merawat bukan sahaja RM50 dan kemungkinan membawa

maut.

2.5 Program latihan kebakaran

Sekolah berpraktikum saya juga telah menjalankan latihan kebakaran. Latihan bermula

jam 9.00 pagi dan berakhir sekitar jam 9.55 pagi. Latihan kebakaran merupakan

persedian dan latihan sekiranya terjadi insiden kebakaran sekolah. Semua warga

sekolah terlibat dalam aktiviti ini. Tujuan utama program ini dijalankan untuk

memberikan kesedaran kepada warga sekolah cara bertindak apabila berlaku sesuatu

kebakaran.

Latihan kebakaran ini juga diadakan bertujuan untuk melatih murid-murid bersedia

semasa berlaku kebakaran atau kecemasan di sekolah. Setelah loceng panjang

dibunyikan, semua murid bergegas ke tempat yang ditetapkan untuk berkumpul iaitu

gelanggang bola tampar sekolah. Guru Penolong Kanan HEM telah meminta guru-guru

mengawal murid-murid ketika latihan kebakaran dijalankan. AJK Disiplin telah

memastikan semua murid berkumpul dan ada pada tempat yang ditetapkan. Guru kelas

masing-masing mengambil kedatangan untuk memastikan tiada seorang murid pun

yang tertinggal dalam kelas atau di dalam bangunan sekolah.

Kemudian, seluruh warga sekolah mendengar taklimat dari Pegawai Bomba mengenai

langkah-langkah keselamatan yang perlu diketahui oleh semua warga sekolah.

Seterusnya semua murid dan guru-guru telah ditunjukan dengan demonstrasi

memadamkan kebakaran. Beberapa orang guru dan murid telah mencuba

menggunakan alat pemadam api untuk memadam kebakaran. Murid-murid juga diberi

peluang untuk melihat dan bertanya mengenai kenderaan dan peralatan bomba.

Menurut kajian Wan Rashid Mohammad (2008) tentang Program Sekolah Selamat,

kajian mengenai pencegahan kebakaran amat mengejutkan. Terdapat 42.2 %

responden mengatakan bahawa alat pemadam api yang disediakan di sekolah tidak

mencukupi. Manakala 47.9 % responden memberitahu bahawa guru-guru tidak diajar

menggunakan alat pemadam api dan alat pancur mula di sekolah. Pada padangan saya,

program ini amat berkesan bagi warga sekolah. Semua warga sekolah memperoleh ilmu

tentang cara pencegahan kebakaran.

07

Refleksi

Saya telah menyiapkan kerja kursus Program Kesihatan Sekolah PKE3043 (E)

dalam masa yang ditetapkan. Walaupun saya sibuk dengan kerja kursus yang lain, saya

tetap meluangkan masa untuk mencepatkan langkah menyiapkan tugasan ini.

Untuk melaksanakan tugasan ini dengan baik, saya telah membuat keputusan

untuk mencari maklumat dari pusat sumber IPGKSM. Bahan-bahan bacaan di dalam

pusat sumber adalah bahan rujukan pertama saya. Namun, maklumat-maklumat yang

ada dalam bahan-bahan bacaan tersebut adalah terhad. Sehubungan dengan itu, saya

juga melayari internet untuk mendapatkan maklumat-maklumat tambahan dengan

bertujuan menyiapkan kerja kursus dengan baik. Saya juga mencari pensyarah supaya

dapat bantuan dari beliau. Pensyarah yang begitu baik telah menerangkan dan memberi

cara penyelesaian kepada saya. Dari bantuan beliau, saya telah dapat maklumat yang

berguna.

Bukan itu sahaja, banyak kekangan yang saya lalui untuk menyiapkan tugasan

ini, antaranya kelajuan talian internet dan tugasan yang bertimpa-timpa dari mata

pelajaran lain. Kelajuan talian internet di asrama amat lemah, ini menyusahkan saya

mencari maklumat. Bukan itu sahaja, tugasan yang bertimpa-timpa dari mata pelajaran

lain juga menyebabkan saya susah meluangkan masa untuk menyiapkan tugasan ini.

Selanjutnya, tempoh yang diberi untuk menyiapkan tugasan ini adalah tempoh

praktikum fasa 2. Saya amat sibuk dalam tempoh ini seperti menulis RPH, menyediakan

BBM, menyertai program sekolah, melukis mural di samping menyiapkan tugasan ini.

Oleh sebab itu, saya perlu menguruskan masa saya dengan seeloknya.

Walaupun pada mulanya saya menghadapi kesukaran namun saya berasa

seronok dan mula timbul perasaan ingin tahu terhadap ilmu-ilmu seperti ini. Dalam

proses persiapan kerja kursus ini saya mendapati bahawa kelemahan saya dalam

mencari maklumat yang berguna dan saya mengakui bahawa itulah kelemahan saya.

Namun demikian, saya juga berasa amat gembira kerana berpeluang mengkaji dan

mencari jalan penyelesaian bagi masalah yang dihadapi bersama dengan rakan-rakan.

Saya dapat belajar secara lisan melalui pertanyaan saya dengan rakan-rakan saya.

Dengan ini, saya telah mendapat ilmu pengetahuan yang amat bernilai.

08

RUJUKAN

Datuk Musa Haji Aman. (2006).Rancangan Makanan Tambahan. Diambil daripada

http://www.sabah.gov.my/press/docs/2006000676.htm

Dr. Husna Razak. (2014). “Kenapa Gigi Anak Saya Rongak?” Diambil daripada

http://www.mmgazette.com/kenapa-gigi-anak-saya-rongak-dr-husna-razak/

Larry J Peterson, Edward Ellis, James R Hupp, Myron R Tucker. Contemporary Oral and

Maxillofacial Surgery, (4th edition). St Louis, Missouri.

Vigild et al. (1999). Oral health behaviour of 12-year-old children in Kuwait. Diambil

daripada http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1046/j.1365-263x.1999.00097.x/

abstract;jsessionid=A0187E2AF4931473677B664C8AA1B43A.f02t03?

userIsAuthenticated=false&deniedAccessCustomisedMessage=

Wan Rashid Mohammad. (2008). Sekolah yang Selamat. Diambil daripada

http://wanrashid.blogspot.my/2008/06/sekolah-yang-selamat-bhg-4.html

09