kesan siklon tropika

JABATAN METEOROLOGI MALAYSIA

KEMENTERIAN SAINS, TEKNOLOGI DAN INOVASI

KESAN SIKLON TROPIKA KE ATAS HUJAN DI SABAH

SEMASA MONSUN BARAT DAYA

OLEH

PEJABAT METEOROLOGI KOTA KINABALU

AMINAH ISMAIL, MOHD KHALIL ABD AZIZ, MAHATHIR ABAS,

AZLAN ROSS OMAR, HEZRON G. KORO,

MARIETA ABD HAMID CURATIVO, AINOLWADY IDRIS,

CHUNG KIEN YUNG, JURINA BINTI PAULUS

1

KESAN SIKLON TROPIKA KE ATAS HUJAN DI SABAH

SEMASA MONSUN BARAT DAYA

OLEH

PEJABAT METEOROLOGI KOTA KINABALU

ABSTRAK

Kajian adalah untuk mengetahui kesan siklon tropika ke atas curahan

hujan di Sabah semasa Monsun Barat Daya dengan melihat kepada

intensiti, lokasi dan laluan siklon tropika. Ia penting dalam meramalkan

keadaan cuaca ketika wujudnya siklon tropika dan pengeluaran amaran

awal yang lebih berkesan bagi keselamatan penerbangan dan orang

awam. Pemerhatian menunjukkan bahawa siklon tropika boleh

menyebabkan cuaca kering atau hujan lebat beserta angin kencang

bergantung kepada intensiti, kedudukan dan laluannya. Kajian dilakukan

ke atas kes-kes siklon tropika yang telah memberi kesan ke atas cuaca

Sabah. Empat belas siklon tropika dikaji untuk tujuan ini bagi menjawab

persoalan bagaimana dan kenapa kejadian ini berlaku.

1. PENGENALAN

Malaysia dicirikan oleh empat musim atau monsun iaitu Monsun Timur

Laut dan Monsun Barat Daya serta dua monsun peralihan. Dalam kajian ini,

Monsun Barat Daya dipilih untuk melihat kesan siklon tropika ke atas curahan

hujan di Sabah kerana pada musim ini kejadian siklon tropika adalah aktif. Laut

China Selatan adalah di antara kawasan di Barat Lautan Pasifik yang sering

dipengaruhi oleh siklon tropika dengan intensiti atau keamatan boleh mencapai

kepada ribut tropika atau lebih kuat lagi. Ia juga adalah kawasan yang signifikan

untuk pembentukan siklon tropika. Menurut kajian daripada Guihua Wang, Jilan

Su, Yihui Ding dan Dake Chen (Dis 2006), semasa tempoh Monsun Barat Daya,

2

pembentukan siklon tropika di antara tahun 1948 sehingga 2003 adalah 157

siklon tropika berlaku di Utara 12°N di Laut China Selatan. Di Malaysia tidak

wujud landaan terus siklon tropika tetapi semasa laluannya daripada barat

Lautan Pasifik melintasi Filipina menuju Laut China Selatan atau perairan

Vietnam dan daratan Asia, Malaysia menerima kesan ekor seperti angin kencang

dan hujan lebat yang kerap melanda terutama di Sabah. Mengikut skala

Hurricane Saffir Simpson, siklon tropika boleh dikategorikan dengan siklon

tropika, ribut tropika dan skala taufan 1 – 5 berdasarkan kelajuan angin dan

kesannya. Taufan kategori 5 merupakan kategori yang kritikal kerana kelajuan

angin melebihi 249km/j dengan luruan ribut mencecah ketinggian 6 meter.

2. SET DATA

Untuk kajian ini, 14 siklon tropika dikaji semasa tempoh Monsun Barat Daya di

antara tahun 2006 sehingga 2009. Selain itu data jumlah hujan bagi 5 stesen

utama di Sabah yang diperolehi dari Bahagian Klimatologi, Jabatan Meteorologi

Malaysia (JMM) digunakan dan juga data siklon tropika daripada Japan

Meteorological Agency (JMA) untuk menganalisa hubungan di antara kesan

kewujudan siklon tropika dengan jumlah hujan di Sabah.

3. METODOLOGI

Antara parameter-parameter yang digunakan dalam kajian ini ialah

Jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen Meteorologi Kota Kinabalu,

stesen Meteorologi WP. Labuan, stesen Meteorologi Kudat, stesen

Meteorologi Sandakan dan stesen Meteorologi Tawau. Data jumlah hujan

yg dicerap oleh stesen-stesen meteorologi pada setiap jam dikumpulkan

kepada setiap enam jam supaya selari dengan data siklon tropika yang

dikeluarkan oleh JMA;

3

Kategori siklon tropika dikelaskan seperti berikut

o 2 : Tropical Depression (TD)

o 3 : Tropical Storm (TS)

o 4 : Severe Tropical Storm (STS)

o 5 : Typhoon (TY)

Tekanan pusat (Central Pressure) siklon tropika adalah dalam unit hPa;

Jarak siklon tropika dari stesen-stesen meteorologi. Pengiraan jarak

dibuat dengan kaedah „haversine‟ formula yang menggunakan latitud dan

longitud pusat taufan dan stesen meteorologi.

Haversine formula:

R = earth‟s radius (mean radius = 6,371km)

Δlat = lat2− lat1

Δlong = long2− long1

a = sin²(Δlat/2) + cos(lat1).cos(lat2).sin²(Δlong/2)

c = 2.atan2(√a, √(1−a))

d = R.c

Haversine formula dalam format excel:

=Radius Earth*((2*ASIN(SQRT((SIN((RADIANS(D71)-

RADIANS(D72))/2)^2)+

COS(RADIANS(D71))*COS(RADIANS(D72))*

(SIN((RADIANS(E71)-RADIANS(E72))/2)^2)))))

D71 dan E71 ialah latitud dan longitud pusat taufan

D72 dan E72 ialah latitud dan longitud stesen meteorologi

D71, E71, D72 dan E72 dalam unit darjah dan perpuluhan (decimal point).

4

Dengan menggunakan Microsoft Excel, graf diplot menggunakan data-

data yang dikumpulkan dan analisa dibuat untuk mengkaji kesan

kewujudan siklon tropika terhadap cuaca di Sabah. Hubungan di antara

jumlah taburan hujan purata bulanan, jumlah hujan bulanan pada masa

kewujudan taufan dan jumlah hujan semasa kejadian taufan juga

dianalisa;

Antara siklon tropika yang dikaji adalah Wukong, Nuri, Halong, Sinlaku,

Molave, Morakot, Ketsana, Nari, Kalmaegi, Linfa, Man-Yi, Prapiroon, Yagi

dan Pabuk.

4. HASIL KAJIAN

4.1 Taufan Nuri

Rajah 1: Taufan Nuri terbentuk di timur Filipina dengan kelajuan angin

148km/j dengan laluannya yang berakhir di daratan pantai

tenggara China.

5

Imej 1: Angin langkisau sekuat 185 km/j dicatat oleh JTWC di sekitar

„mata‟ Taufan Nuri yang merentasi Utara Luzon, Filipina.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Nuri mencapai

kategori 5 selama 66 jam iaitu dari 18/08/2008 18UTC hingga 21/08/2008

12UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 955hPa selama 36 jam dari

19/08/2008 06UTC hingga 20/08/2008 18UTC.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

08081706

08081718

08081806

08081818

08081906

08081918

08082006

08082018

08082106

08082118

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

kategori ribut tropika

jumlah hujan s etiap 6jam (mm)

tekanan (hP a)

jarak antara NUR I-K K (km)

Graf 1a: Taufan Nuri vs. Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

6

Daripada Graf 1a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nuri dan Kota

Kinabalu ialah 1541km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Kota Kinabalu ialah sebanyak 19.4mm. Jumlah taburan hujan

yang dicerap itu adalah diambil sepanjang tempoh masa berlakunya ribut

tropika tersebut. Manakala graf yang diplotkan adalah berdasarkan jumlah

hujan yang dikumpulkan setiap 6 jam mengikut data-data lain JMA yang

digunakan dalam kajian ini. Maka terdapat sedikit perbezaan jumlah hujan

sepanjang tempoh ribut tropika dan jumlah hujan yang diplotkan. Begitu juga

untuk graf 2-14 (a-e).

0

1

2

3

4

5

6

08081706

08081718

08081806

08081818

08081906

08081918

08082006

08082018

08082106

08082118

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara NUR I-K UDAT (km)

Graf 1b: Taufan Nuri vs. Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 1b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nuri dan

Kudat ialah 1410km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Kudat ialah sebanyak 12.0mm.

7

0

1

2

3

4

5

6

08081706

08081718

08081806

08081818

08081906

08081918

08082006

08082018

08082106

08082118

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara NUR I-WP . L AB UAN (km)

Graf 1c: Taufan Nuri vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 1c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nuri dan WP.

Labuan ialah 1640km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi WP. Labuan ialah sebanyak 4.0mm.

0

1

2

3

4

5

6

08081706

08081718

08081806

08081818

08081906

08081918

08082006

08082018

08082106

08082118

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara NUR I-S ANDAK AN (km)

Graf 1d: Taufan Nuri vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

8

Daripada Graf 1d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nuri dan

Sandakan ialah 1483km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 3.4mm.

0

1

2

3

4

5

6

08081706

08081718

08081806

08081818

08081906

08081918

08082006

08082018

08082106

08082118

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara NUR I-TAWAU (km)

Graf 1e: Taufan Nuri vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 1e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nuri dan

Tawau ialah 1655km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Tawau ialah sebanyak 0.0mm.

9

Jadual 1a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Nuri di setiap

stesen.

Purata hujan bulanan Ogos (mm)

Jumlah hujan Ogos 2008 (mm)

bil hari hujan Ogos 2008 (hari)

Jumlah hujan Nuri (mm)

bil hari hujan Nuri (hari)

tempoh Taufan Nuri (hari)

% Ogos 2008

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

294.9 287.4 17 4 4 7 97.5 1.4 23.5 23.3

Kota Kinabalu

271.4 171.4 18 19.4 4 63.2 11.3 22.2

Kudat 123.7 107 16 12 4 86.5 11.2 25.0

Tawau 206.9 218 17 0 0 105.4 0.0 0.0

Sandakan 220.3 254.8 15 3.4 3 115.7 1.3 20.0

Daripada Jadual 1a :

% Ogos 2008 = Jumlah hujan Ogos 2008__ X 100%

Purata hujan bulanan Ogos

% jumlah hujan` = Jumlah hujan Nuri_____ X 100%

Jumlah hujan Ogos 2008

% hari hujan = bil hari hujan Nuri X 100%

bil hari hujan Ogos 2008

% tempoh taufan = tempoh Taufan Nuri X 100%

30 hari

Kaedah ini digunapakai untuk Jadual 1 – 14 (a).

10

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu

Kudat Tawau Sandakan

Stesen

(mm

)

1250

1300

1350

1400

1450

1500

1550

1600

1650

1700

(km

)

Jumlah hujan Nuri

Jarak terdekat antara Nuri

dan Stesen

Carta 1: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Nuri dan

stesen-stesen.

Jadual 1b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Nuri dan

setiap stesen.

Jumlah hujan Nuri (mm)

Jarak terdekat antara Nuri dan Stesen (km)

WP. Labuan 4.0 1640

Kota Kinabalu 19.4 1541

Kudat 12.0 1410

Tawau 0.0 1655

Sandakan 3.4 1483

11

4.2 Ribut Tropika Wukong

Rajah 2: Pergerakan Ribut Tropika Wukong merentasi Barat Lautan

Pasifik dan membadai selatan kepulauan Jepun dan Korea.

Imej 2: Imej satelit menunjukkan Ribut Tropika Wukong.

12

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan ribut tropika Wukong mencapai

kategori 4 selama 66 jam iaitu dari 14/08/2006 18UTC hingga 17/08/2006

12UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 980hPa selama 72 jam dari

14/08/2006 16UTC hingga 17/08/2006 18UTC.

0

5

10

15

20

25

30

06081206

06081306

06081406

06081506

06081606

06081706

06081806

06081906

06082006

06082106

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antaraWUK ONG -K K (km)

Graf 2a: Ribut tropika Wukong vs Taburan Hujan di Stesen Kota

Kinabalu

Daripada Graf 2a di atas, didapati jarak terdekat antara ribut tropika Wukong

dan Kota Kinabalu ialah 3132km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di

stesen Meteorologi Kota Kinabalu ialah sebanyak 27.8mm.

13

0

2

4

6

8

10

12

06081206

06081306

06081406

06081506

06081606

06081706

06081806

06081906

06082006

06082106

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500kategori ribut tropika

jumlah hujan s etiap6 jam (mm)

tekanan (hP a)

jarak antaraWUK ONG -K UDAT(km)

Graf 2b: Ribut tropika Wukong vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 2b di atas, didapati jarak terdekat antara ribut tropika Wukong

dan Kudat ialah 2998km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

06081206

06081306

06081406

06081506

06081606

06081706

06081806

06081906

06082006

06082106

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara WUK ONG -WP . L AB UAN (km)

Graf 2c: Ribut tropika Wukong vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

14

Daripada Graf 2c di atas, didapati jarak terdekat antara ribut tropika Wukong

dan WP. Labuan ialah 3246km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di

stesen Meteorologi WP. Labuan ialah sebanyak 108.6mm.

0

10

20

30

40

50

60

06081206

06081306

06081406

06081506

06081606

06081706

06081806

06081906

06082006

06082106

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500



tekanan (hP a)

jarak antara WUK ONG -S ANDAK AN (km)

Graf 2d: Ribut tropika Wukong vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 2d di atas, didapati jarak terdekat antara ribut tropika Wukong

dan Sandakan ialah 2960km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di

stesen Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 93.4mm.

15

0

5

10

15

20

25

30

06081206

06081306

06081406

06081506

06081606

06081706

06081806

06081906

06082006

06082106

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara WUK ONG -TAWAU (km)

Graf 2e: Ribut tropika Wukong vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 2e di atas, didapati jarak terdekat antara ribut tropika Wukong

dan Tawau ialah 3070km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


Jadual 2a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Ribut Tropika Wukong

di setiap stesen.




Jumlah hujan Wukong (mm)

bil hari hujan Wukong (hari)

tempoh Taufan Wukong (hari)

% Ogos 2006

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

294.9 464.8 20 108.6 3 10 157.6 23.4 15.0 33.3

Kota Kinabalu

271.4 192.6 19 27.8 3 71.0 14.4 15.8

Kudat 123.7 154.2 13 16 2 124.7 10.4 15.4

Tawau 206.9 245 16 40.8 3 118.4 16.7 18.8

Sandakan 220.3 325.2 14 93.4 5 147.6 28.7 35.7

16

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

2800

2850

2900

2950

3000

3050

3100

3150

3200

3250

3300

(km

)

Jumlah hujan Wukong

Jarak terdekat antara

Wukong dan Stesen

Carta 2: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Ribut Tropika

Wukong dan stesen-stesen.

Jadual 2b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Ribut Tropika

Wukong dan setiap stesen.

Jumlah hujan Wukong (mm)

Jarak terdekat antara Wukong dan Stesen (km)

WP. Labuan 108.6 3246


Kudat 16.0 2998

Tawau 40.8 3070

Sandakan 93.4 2960

17

4.3 Taufan Halong

Rajah 3: Laluan Taufan Halong bermula di barat kepulauan Filipina

merempuh timur laut Luzon menuju ke timur Jepun.

Imej 3: Taufan Halong di Laut China Selatan yang melanda Luzon

mengakibatkan kemusnahan harta benda dan kehilangan

nyawa.

18

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Halong

mencapai kategori 6 selama 90 jam iaitu dari 20/05/2008 18UTC hingga

24/05/2008 06UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 975 hPa selama 6

jam dari 17/05/2008 06 UTC hingga 17/05/2008 12 UTC.

0

2

4

6

8

10

12

08051412

08051512

08051612

08051712

08051812

08051909

08051921

08052018

08052118

08052218

08052318

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara HAL ONG -WP . L AB UAN (km)

Graf 3a: Taufan Halong vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 3a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Halong dan

WP. Labuan ialah 745km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


19

0

5

10

15

20

25

08051412

08051512

08051612

08051712

08051812

08051909

08051921

08052018

08052118

08052218

08052318

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antaraHAL ONG -K K (km)

Graf 3b: Taufan Halong vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 3b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Halong dan

Kota Kinabalu ialah 658km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Kota Kinabalu ialah sebanyak 59.8mm.

0

1

2

3

4

5

6

7

08051412

08051512

08051612

08051712

08051812

08051909

08051921

08052018

08052118

08052218

08052318

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara HAL ONG -K UDAT (km)

Graf 3c: Taufan Halong vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

20

Daripada Graf 3c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Halong dan



0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

08051412

08051512

08051612

08051712

08051812

08051909

08051921

08052018

08052118

08052218

08052318

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara HAL ONG -TAWAU (km)

Graf 3d: Taufan Halong vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 3d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Halong dan



21

0

10

20

30

40

50

60

08051412

08051512

08051612

08051712

08051812

08051909

08051921

08052018

08052118

08052218

08052318

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara HAL ONG -S ANDAK AN (km)

Graf 3e: Taufan Halong vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 3e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Halong dan



Jadual 3a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Halong di

setiap stesen.

Purata hujan bulanan Mei (mm)

Jumlah hujan Mei 2008 (mm)

bil hari hujan Mei 2008 (hari)

Jumlah hujan Halong (mm)

bil hari hujan Halong (hari)

tempoh Taufan Halong (hari)

% Mei 2008

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

299.7 165 13 17 2 11 55.1 10.3 15.4 36.7

Kota Kinabalu

219.7 254 16 59.8 3 115.6 23.5 18.8

Kudat 109.7 233.2 15 6.8 3 212.6 2.9 20.0

Tawau 142 301.4 15 131 6 212.3 43.5 40.0

Sandakan 135.3 115 10 52 5 85.0 45.2 50.0

22

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

(km

)

Jumlah hujan Halong


Halong dan Stesen

Carta 3: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Halong dan

stesen-stesen.

Jadual 3b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Halong

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Halong (mm)

Jarak terdekat antara Halong dan Stesen (km)

WP. Labuan 17.0 745


Kudat 6.8 543

Tawau 131.0 844

Sandakan 52.0 668

23

4.4 Taufan Sinlaku

Rajah 4: Bermula dari barat Filipina di Lautan Pasifik, Taufan Sinlaku

bergerak menuju Taiwan selepas menjadi semakin kuat.

Menurut JMA, kekuatan angin Taufan Sinlaku mencapai

180km/j dengan langkisau sehingga 260km/j.

Imej 4: Taufan Sinlaku kelihatan sebelum membadai Taiwan.

24

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Sinlaku

mencapai kategori 6 selama 60 jam iaitu dari 21/09/2008 00UTC hingga

23/09/2008 12UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 935hPa selama 24

jam dari 10/09/2008 12UTC hingga 11/09/2008 12UTC.

0

5

10

15

20

25

30

08090800

08090912

08091100

08091200

08091218

08091312

08091406

08091512

08091700

08091800

08091818

08091912

08092012

08092200

08092312

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara S INL AK U-WP . L AB UAN (km)

Graf 4a: Taufan Sinlaku vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 4a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Sinlaku dan



25

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

08090800

08090912

08091100

08091200

08091218

08091312

08091406

08091512

08091700

08091800

08091818

08091912

08092012

08092200

08092312

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara S INL AK U-K K (km)

Graf 4b: Taufan Sinlaku vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 4b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Sinlaku dan

Kota Kinabalu ialah 1559km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di


0

5

10

15

20

25

08090800

08090912

08091100

08091200

08091218

08091312

08091406

08091512

08091700

08091800

08091818

08091912

08092012

08092200

08092312

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara S INL AK U-K UDAT (km)

Graf 4c: Taufan Sinlaku vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

26

Daripada Graf 4c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Sinlaku dan


Meteorologi Kudat ialah sebanyak 52.2 mm.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

08090800

08090912

08091100

08091200

08091218

08091312

08091406

08091512

08091700

08091800

08091818

08091912

08092012

08092200

08092312

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara S INL A K U-TA WA U (km)

Graf 4d: Taufan Sinlaku vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 4d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Sinlaku dan



27

0

10

20

30

40

50

60

70

80

08090800

08090912

08091100

08091200

08091218

08091312

08091406

08091512

08091700

08091800

08091818

08091912

08092012

08092200

08092312

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000



tekanan (hP a)

jarak antara S INL AK U-S ANDAK AN (km)

Graf 4e: Taufan Sinlaku vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 4e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Sinlaku dan



Jadual 4a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Sinlaku di

setiap stesen.

Purata hujan bulanan Sept (mm)

Jumlah hujan Sept 2008 (mm)

bil hari hujan Sept 2008 (hari)

Jumlah hujan Sinlaku (mm)

bil hari hujan Sinlaku (hari)

tempoh Taufan Sinlaku (hari)

% Sept 2008

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

346.0 319.6 14 97.2 6 16 92.4 30.4 42.9 53.3

Kota Kinabalu

303.3 340.6 17 167.2 11 112.3 49.1 64.7

Kudat 126.7 141.4 10 52.2 5 111.6 36.9 50.0

Tawau 161.8 128.2 17 72.8 8 79.2 56.8 47.1

Sandakan 250.8 196.8 12 168.8 7 78.5 85.8 58.3

28

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

1250

1300

1350

1400

1450

1500

1550

1600

1650

1700

(km

)

Jumlah hujan Sinlaku


Sinlaku dan Stesen

Carta 4: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Sinlaku dan

stesen-stesen.

Jadual 4b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Sinlaku

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Sinlaku (mm)

Jarak terdekat antara Sinlaku dan Stesen (km)

WP. Labuan 97.2 1673


Kudat 52.2 1422

Tawau 72.8 1543

Sandakan 168.8 1409

29

4.5 Taufan Pabuk

Rajah 5: Taufan Pabuk adalah taufan lemah yang terbentuk pada 05

Ogos 2007. Sistem ini menuju daratan Taiwan pada 07 Ogos

2007 dan seterusnya menuju selatan Hong Kong dan kemudian

berpatah balik bergerak ke Korea.

Imej 5: Kelompok awan besar Taufan Pabuk yang menghampiri

Taiwan.

30

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Pabuk

mencapai kategori 6 selama 18 jam iaitu dari 14/08/2007 12 UTC hingga

15/08/2007 06 UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 975 hPa selama 3

jam dari 07/08/2007 09UTC hingga 07/08/2007 12UTC.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

07080418

07080518

07080618

07080706

07080800

07080900

07081000

07081100

07081200

07081300

07081400

07081500

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara P AB UK -K K (km)

Graf 5a: Taufan Pabuk vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 5a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Pabuk dan



31

0

1

2

3

4

5

6

7

07080418

07080518

07080618

07080706

07080800

07080900

07081000

07081100

07081200

07081300

07081400

07081500

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara P AB UK -K UDAT (km)

Graf 5b: Taufan Pabuk vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 5b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Pabuk dan



0

1

2

3

4

5

6

7

07080418

07080518

07080618

07080706

07080800

07080900

07081000

07081100

07081200

07081300

07081400

07081500

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara P AB UK -WP . L AB UAN (km)

Graf 5c: Taufan Pabuk vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

32

Daripada Graf 5c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Pabuk dan



0

10

20

30

40

50

60

07080418

07080518

07080618

07080706

07080800

07080900

07081000

07081100

07081200

07081300

07081400

07081500

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara P AB UK -S ANDAK AN (km)

Graf 5d: Taufan Pabuk vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 5d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Pabuk dan



33

0

5

10

15

20

25

30

07080418

07080518

07080618

07080706

07080800

07080900

07081000

07081100

07081200

07081300

07081400

07081500

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara P AB UK -TAWAU (km)

Graf 5e: Taufan Pabuk vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 5e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Pabuk dan



Jadual 5a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Pabuk di

setiap stesen.




Jumlah hujan Pabuk (mm)

bil hari hujan Pabuk (hari)

tempoh Taufan Pabuk (hari)

% Ogos 2007

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

294.9 215 16 5.2 2 12 72.9 2.4 12.5 40.0

Kota Kinabalu

271.4 318.8 19 16.6 4 117.5 5.2 21.1

Kudat 123.7 147.6 11 6.4 1 119.3 4.3 9.1

Tawau 206.9 196.4 11 27 2 94.9 13.7 18.2

Sandakan 220.3 190.2 14 73.4 5 86.3 38.6 35.7

34

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

(km

)

Jumlah hujan Pabuk

Jarak terdekat antara Pabuk

dan Stesen

Carta 5: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Pabuk dan

stesen-stesen.

Jadual 5b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Pabuk

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Pabuk (mm)

Jarak terdekat antara Pabuk dan Stesen (km)

WP. Labuan 5.2 1766


Kudat 6.4 1625

Tawau 27.0 1943

Sandakan 73.4 1772

35

4.6 Taufan Molave

Rajah 6: Taufan Molave bergerak menuju ke Hong Kong dan Selatan

China selepas melanda timur laut Pulau Luzon, Filipina.

Imej 6: Imej satelit yang menunjukkan Taufan Molave menghampiri

Hong Kong.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Molave


18/07/2009 12 UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 975 hPa selama

24 jam dari 17/07/2009 18 UTC hingga 18/07/2009 12UTC.

36

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

09071500

09071512

09071600

09071612

09071700

09071712

09071800

09071812

09071900

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antaraMOL AV E -K K (km)

Graf 6a: Taufan Molave vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 6a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Molave dan


Meteorologi Kota Kinabalu ialah sebanyak 32.6 mm.

0

1

2

3

4

5

6

09071500

09071512

09071600

09071612

09071700

09071712

09071800

09071812

09071900

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara MOL AV E -K UDAT (km)

Graf 6b: Taufan Molave vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

37

Daripada Graf 6b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Molave dan



0

1

2

3

4

5

6

09071500

09071512

09071600

09071612

09071700

09071712

09071800

09071812

09071900

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara MOL AV E -WP . L AB UAN (km)

Graf 6c: Taufan Molave vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 6c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Molave dan



38

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

09071500

09071512

09071600

09071612

09071700

09071712

09071800

09071812

09071900

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara MOL AV E -S ANDAK AN (km)

Graf 6d: Taufan Molave vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 6d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Molave dan



0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

09071500

09071512

09071600

09071612

09071700

09071712

09071800

09071812

09071900

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara MOL AV E -TAWAU (km)

Graf 6e: Taufan Molave vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

39

Daripada Graf 6e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Molave dan



Jadual 6a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Molave di

setiap stesen.

Purata hujan bulanan Jul (mm)

Jumlah hujan Jul 2009 (mm)

bil hari hujan Jul 2009 (hari)

Jumlah hujan Molave (mm)

bil hari hujan Molave (hari)

tempoh Taufan Molave (hari)

% Jul 2009

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

293.0 126.8 14 0 0 5 43.3 0.0 0.0 16.7

Kota Kinabalu

274.9 238 20 32.6 4 86.6 13.7 20.0

Kudat 115.4 135.8 14 13.4 3 117.7 9.9 21.4

Tawau 199.1 119.6 13 74.2 2 60.1 62.0 15.4

Sandakan 202.1 251.4 12 49.2 2 124.4 19.6 16.7

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

1250

1300

1350

1400

1450

1500

1550

1600

1650

1700

(km

)

Jumlah hujan Molave

Jarak terdekat antara Molave

dan Stesen

Carta 6: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Molave dan

stesen-stesen.

40

Jadual 6b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Molave

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Molave (mm)

Jarak terdekat antara Molave dan Stesen (km)

WP. Labuan 0.0 1653


Kudat 13.4 1402

Tawau 74.2 1534

Sandakan 49.2 1411

4.7 Taufan Morakot

Rajah 7: Laluan Taufan Morakot yang membadai Taiwan dan China

sebelum menuju ke perairan Korea.

41

Imej 7: Lekukan tropika terbentuk di palung monsun di timur Filipina

berterusan menjadi kuat kepada ribut tropika dan dinaik taraf

menjadi Taufan Morakot.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Morakot




42

0

2

4

6

8

10

12

09080300

09080312

09080400

09080412

09080500

09080512

09080600

09080612

09080700

09080712

09080800

09080812

09080900

09080912

09081000

09081012

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara MOR AK OT-K K (km)

Graf 7a: Taufan Morakot vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 7a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Morakot dan



0

1

2

3

4

5

6

09080300

09080400

09080500

09080600

09080612

09080700

09080712

09080812

09080912

09081012

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara MOR AK OT-K UDAT (km)

Graf 7b: Taufan Morakot vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

43

Daripada Graf 7b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Morakot dan


Meteorologi Kudat ialah sebanyak 0mm.

0

10

20

30

40

50

60

70

09080300

09080400

09080500

09080600

09080612

09080700

09080712

09080812

09080912

09081012

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500



tekanan (hP a)

jarak antara MOR AK OT-WP . L AB UAN (km)

Graf 7c: Taufan Morakot vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 7c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Morakot dan



44

0

2

4

6

8

10

12

09080300

09080400

09080500

09080600

09080612

09080700

09080712

09080812

09080912

09081012

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara MOR AK OT-S ANDAK AN (km)

Graf 7d: Taufan Morakot vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 7d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Morakot dan



0

10

20

30

40

50

60

09080300

09080400

09080500

09080600

09080612

09080700

09080712

09080812

09080912

09081012

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500



tekanan (hP a)

jarak antara MOR AK OT-TAWAU (km)

Graf 7e: Taufan Morakot vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

45

Daripada Graf 7e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Morakot dan


Meteorologi Tawau ialah sebanyak 105.8 mm.

Jadual 7a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Morakot di

setiap stesen.




Jumlah hujan Morakot (mm)

bil hari hujan Morakot (hari)

tempoh Taufan Morakot (hari)

% Ogos 2009

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

294.9 261.2 15 70.8 3 11 88.6 27.1 20.0 36.7

Kota Kinabalu

271.4 453.8 11 104.2 3 167.2 23.0 27.3

Kudat 123.7 36.4 7 0 0 29.4 0.0 0.0

Tawau 206.9 149.8 10 105.8 5 72.4 70.6 50.0

Sandakan 220.3 133.4 9 18.4 2 60.6 13.8 22.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

0

500

1000

1500

2000

2500

(km

)

Jumlah hujan Morakot


Morakot dan Stesen

46

Carta 7: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Morakot

dan stesen-stesen.

Jadual 7b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan

Morakot dan setiap stesen.

Jumlah hujan Morakot (mm)

Jarak terdekat antara Morakot dan Stesen (km)



Kudat 0.0 1917

Tawau 105.8 2165

Sandakan 18.4 1993

4.8 Taufan Ketsana

Rajah 8: Laluan Taufan Ketsana yang menghentam Vietnam selepas

merempuh Pulau Luzon, Filipina.

47

Imej 8 : Taufan Ketsana yang meninggalkan kesan kemusnahan besar di

rantau Asia Tenggara, mengorbankan sekurang-kurangnya 74 nyawa di

Vietnam dan Kemboja sebelum menuju ke Laos.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Ketsana



18 jam dari 28/09/2009 12 UTC hingga 29/09/2009 00 UTC.

48

0

1

2

3

4

5

6

7

8

09092500

09092512

09092600

09092612

09092700

09092712

09092800

09092812

09092900

09092912

09093000

09093012

T a rikh (yymmddhh)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800



tekanan (hP a)

jarak antara K E TS ANA-WP . L AB UAN (km)

Graf 8a: Taufan Ketsana vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 8a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Ketsana dan



0

5

10

15

20

25

30

35

40

09092500

09092512

09092600

09092612

09092700

09092712

09092800

09092812

09092900

09092912

09093000

09093012

T a rikh (yymmddhh)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800



tekanan (hP a)

jarak antara K E TS ANA-K K (km)

Graf 8b: Taufan Ketsana vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

49

Daripada Graf 8b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Ketsana dan

Kota Kinabalu ialah 1031km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di


0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

09092500

09092512

09092600

09092612

09092700

09092712

09092800

09092812

09092900

09092912

09093000

09093012

T a rikh (yymmddhh)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800



tekanan (hP a)

jarak antara K E TS ANA-K UDAT (km)

Graf 8c: Taufan Ketsana vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 8c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Ketsana dan



50

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

09092500

09092512

09092600

09092612

09092700

09092712

09092800

09092812

09092900

09092912

09093000

09093012

T a rikh (yymmddhh)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000



tekanan (hP a)

jarak antara K E TS ANA-TAWAU (km)

Graf 8d: Taufan Ketsana vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 8d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Ketsana dan


Meteorologi Tawau ialah sebanyak 30.2 mm.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

09092500

09092512

09092600

09092612

09092700

09092712

09092800

09092812

09092900

09092912

09093000

09093012

T a rikh (yymmddhh)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000



tekanan (hP a)

jarak antara K E TS ANA-S ANDAK AN (km)

Graf 8e: Taufan Ketsana vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

51

Daripada Graf 8e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Ketsana dan


Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 55.2 mm.

Jadual 8a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Ketsana di

setiap stesen.




Jumlah hujan Ketsana (mm)

bil hari hujan Ketsana (hari)

tempoh Taufan Ketsana (hari)

% Sept 2009

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

346.0 130 10 13 2 6 37.6 10.0 20.0 20.0

Kota Kinabalu

303.3 234.8 15 54.4 4 77.4 23.2 26.7

Kudat 126.7 156.6 13 70.4 5 123.6 45.0 38.5

Tawau 161.8 115.8 13 30.2 4 71.6 26.1 30.8

Sandakan 250.8 212.4 10 55.2 3 84.7 26.0 30.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

(km

)

Jumlah hujan Ketsana

Jarak terdekat antara Ketsana

dan Stesen

Carta 8: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Ketsana

dan stesen-stesen.

52

Jadual 8b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan dan

setiap stesen.

Jumlah hujan Ketsana (mm)

Jarak terdekat antara Ketsana dan Stesen (km)



Kudat 70.4 921

Tawau 30.2 1223

Sandakan 55.2 1046

4.9 Taufan Nari

Rajah 9: Taufan Nari menghentam perairan selatan Korea Selatan

selepas membedal Kepulauan Okinawa di Jepun dengan hujan lebat dan

angin kencang.

53

Imej 9 : Imej satelit Taufan Nari dari http://earthobservatory.nasa.gov

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Nari mencapai

kategori 6 selama 24 jam iaitu dari 17/09/2007 06 UTC hingga 18/09/2007 00

UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 935 hPa selama 6 jam pada

14/09/2008 15 UTC.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

07091112

07091212

07091312

07091406

07091418

07091506

07091518

07091606

07091700

07091800

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara NAR I-WP . L AB UAN (km)

Graf 9a: Taufan Nari vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

54

Daripada Graf 9a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nari dan WP.

Labuan ialah 2584km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


0

10

20

30

40

50

60

07091112

07091212

07091312

07091406

07091418

07091506

07091518

07091606

07091700

07091800

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara NAR I-K K (km)

Graf 9b: Taufan Nari vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 9b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nari dan Kota

Kinabalu ialah 2478km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen

Meteorologi Kota Kinabalu ialah sebanyak 161.4 mm.

55

0

5

10

15

20

25

30

07091112

07091212

07091312

07091406

07091418

07091506

07091518

07091606

07091700

07091800

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500



tekanan (hP a)

jarak antara NAR I-K UDAT (km)

Graf 9c: Taufan Nari vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 9c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nari dan


Meteorologi Kudat ialah sebanyak 54.2 mm.

0

10

20

30

40

50

60

70

07091112

07091212

07091312

07091406

07091418

07091506

07091518

07091606

07091700

07091800

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000



tekanan (hP a)

jarak antara NAR I-TAWAU (km)

Graf 9d: Taufan Nari vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

56

Daripada Graf 9d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nari dan



0

5

10

15

20

25

30

07091112

07091212

07091312

07091406

07091418

07091506

07091518

07091606

07091700

07091800

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500



tekanan (hP a)

jarak antara NAR I-S ANDAK AN (km)

Graf 9e: Taufan Nari vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 9e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Nari dan


Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 60.8 mm.

57

Jadual 9a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Nari di setiap

stesen.




Jumlah hujan Nari (mm)

bil hari hujan Nari (hari)

tempoh Taufan Nari (hari)

% Sept 2007

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

346.0 377.6 22 88.2 5 8 109.1 23.4 22.7 26.7

Kota Kinabalu

303.3 451.4 21 161.4 4 148.8 35.8 19.0

Kudat 126.7 194.4 16 52.4 4 153.4 27.0 25.0

Tawau 161.8 230.4 18 113.0 6 142.4 49.0 33.3

Sandakan 250.8 233.0 13 60.8 6 92.9 26.1 46.2

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

2200

2250

2300

2350

2400

2450

2500

2550

2600

2650

(km

)

Jumlah hujan Nari

Jarak terdekat antara Nari dan

Stesen

Carta 9: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Nari dan

stesen-stesen.

58

Jadual 9b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Nari dan

setiap stesen.

Jumlah hujan Nari (mm)

Jarak terdekat antara Nari dan Stesen (km)



Kudat 52.4 2341

Tawau 113.0 2534

Sandakan 60.8 2378

4.10 Taufan Kalmaegi

Rajah 10: Bermula dari lekukan tropika di timur Filipina, Taufan

Kalmaegi kemudian menjadi kuat dan mendarat di Taiwan

sebelum menuju wilayah Fujian, China dan merentasi Korea.

59

Imej 10: Imej satelit di atas menunjukkan Taufan Kalmaegi menuju

daratan Tanah Besar China.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Kalmaegi




0

10

20

30

40

50

60

08071306

08071406

08071506

08071606

08071700

08071712

08071800

08071900

08072000

08072100

08072200

08072300

08072400

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000


jumlah hujan s etiap 6 jam(mm)

tekanan (hP a)

jarak antara K AL MAE G I-K K (km)

60

Graf 10a: Taufan Kalmaegi vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 10a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Kalmaegi



0

10

20

30

40

50

60

70

08071306

08071406

08071506

08071606

08071700

08071712

08071800

08071900

08072000

08072100

08072200

08072300

08072400

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000



tekanan (hP a)

jarak antara K AL MAE G I-K UDAT (km)

Graf 10b: Taufan Kalmaegi vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 10b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Kalmaegi



61

0

10

20

30

40

50

60

08071306

08071406

08071506

08071606

08071700

08071712

08071800

08071900

08072000

08072100

08072200

08072300

08072400

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000



tekanan (hP a)

jarak antara K AL MAE G I-WP . L AB UAN (km)

Graf 10c: Taufan Kalmaegi vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 10c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Kalmaegi



0

10

20

30

40

50

60

08071306

08071406

08071506

08071606

08071700

08071712

08071800

08071900

08072000

08072100

08072200

08072300

08072400

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000



tekanan (hP a)

jarak antara K AL MAE G I-S ANDAK AN (km)

Graf 10d: Taufan Kalmaegi vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

62

Daripada Graf 10d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Kalmaegi


stesen Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 104.6 mm.

0

5

10

15

20

25

08071306

08071406

08071506

08071606

08071700

08071712

08071800

08071900

08072000

08072100

08072200

08072300

08072400

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000



tekanan (hP a)

jarak antara K AL MAE G I-TAWAU (km)

Graf 10e: Taufan Kalmaegi vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 10e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Kalmaegi

dan Tawau ialah 1637km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


63

Jadual 10a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Kalmaegi di

setiap stesen.




Jumlah hujan Kalmaegi (mm)

bil hari hujan Kalmaegi (hari)

tempoh Taufan Kalmaegi (hari)

% Jul 2008

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

293.0 307.2 21 178.8 8 12 104.8 58.2 38.1 40.0

Kota Kinabalu

274.9 334.4 18 104.0 8 121.6 31.1 44.4

Kudat 115.4 294.5 16 96.0 6 255.2 32.6 37.5

Tawau 199.1 148.0 15 51.0 6 74.3 34.5 40.0

Sandakan 202.1 283.8 13 104.6 5 140.4 36.9 38.5

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

200.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

1300

1350

1400

1450

1500

1550

1600

1650

1700

1750(k

m)

Jumlah hujan Kalmaegi


Kalmaegi dan Stesen

Carta 10: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan

Kalmaegi dan stesen-stesen.

64


Kalmaegi dan setiap stesen.

Jumlah hujan Kalmaegi (mm)

Jarak terdekat antara Kalmaegi dan Stesen (km)

WP. Labuan 178.8 1687


Kudat 96.0 1442

Tawau 51.0 1637

Sandakan 104.6 1477

4.11 Taufan Linfa

Rajah 11: Kawasan perolakan berkembang sejauh 560km barat

Manila, Filipina dan menjadi lekukan tropika. Bertambah

kuat dan bergerak ke utara menuju ke Jepun dengan

memberi kesan di sepanjang laluannya.

65

Imej 11 : Imej „mata‟ Taufan Linfa yang bermaksud teratai dalam bahasa

Macau.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Linfa mencapai


UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 945 hPa selama 24 jam dari

06/08/2009 18 UTC hingga 18/07/2009 12 UTC.

0

5

10

15

20

25

30

35

09061706

09061806

09061906

09062006

09062106

09062206

09062306

09062406

09062506

09062606

09062706

09062806

09062906

09063006

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000



tekanan (hP a)

jarak antara L INF A-K K(km)

Graf 11a: Taufan Linfa vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

66

Daripada Graf 11a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Linfa dan



0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

09061706

09061806

09061906

09062006

09062106

09062206

09062306

09062406

09062506

09062606

09062706

09062806

09062906

09063006

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000



tekanan (hP a)

jarak antara L INF A-K UDAT (km)

Graf 11b: Taufan Linfa vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 11b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Linfa dan



67

0

10

20

30

40

50

60

09061706

09061806

09061906

09062006

09062106

09062206

09062306

09062406

09062506

09062606

09062706

09062806

09062906

09063006

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara L INF A-WP .L AB UAN (km)

Graf 11c: Taufan Linfa vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 11c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Linfa dan



0

10

20

30

40

50

60

09061706

09061806

09061906

09062006

09062106

09062206

09062306

09062406

09062506

09062606

09062706

09062806

09062906

09063006

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000



tekanan (hP a)

jarak antara L INF A-S ANDAK AN (km)

Graf 11d: Taufan Linfa vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

68

Daripada Graf 11d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Linfa dan



0

5

10

15

20

25

09061706

09061806

09061906

09062006

09062106

09062206

09062306

09062406

09062506

09062606

09062706

09062806

09062906

09063006

T a rikh (yymmddhh)

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000



tekanan (hP a)

jarak antara L INF A-TAWAU (km)

Graf 11e: Taufan Linfa vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 11e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Linfa dan



69

Jadual 11a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Linfa di

setiap stesen.

Purata hujan bulanan Jun (mm)

Jumlah hujan Jun 2009 (mm)

bil hari hujan Jun 2009 (hari)

Jumlah hujan Linfa (mm)

bil hari hujan Linfa (hari)

tempoh Taufan Linfa (hari)

% Jun 2009

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

300.8 150.2 13 126.2 10 14 49.9 84.0 76.9 46.7

Kota Kinabalu

296.9 88.8 12 71.0 9 29.9 80.0 75.0

Kudat 123.9 59.2 11 43.2 5 47.8 73.0 45.5

Tawau 175.2 111.4 12 42.8 6 63.6 38.4 50.0

Sandakan 187.9 178 12 98.4 4 94.7 55.3 33.3

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

0

500

1000

1500

2000

2500(k

m)

Jumlah hujan Linfa


Linfa dan Stesen

Carta 11: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Linfa

dan stesen-stesen.

70

Jadual 11b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Linfa

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Linfa (mm)

Jarak terdekat antara Linfa dan Stesen (km)

WP. Labuan 126.2 1330


Kudat 43.2 1188

Tawau 42.8 1444

Sandakan 98.4 1268

4.12 Taufan Man-Yi

Rajah 12 : Laluan Taufan Man-Yi yang disediakan oleh Joint Typhoon

Warning Centre (JTWC). Bermula di Lautan Pasifik menuju ke Kepulauan

Okinawa, Jepun dan seterusnya berakhir di timur Jepun.

71

Imej 12 : Mata Taufan Man-Yi dapat dilihat melewati Kepulauan

Okinawa dalam imej satelit di atas.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Man-Yi




0

5

10

15

20

25

30

35

07070706

07070818

07071006

07071118

07071306

07071418

07071606

07071718

07071906

07072018

07072206

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara MAN Y I-K K (km)

Graf 12a: Taufan Man Yi vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

72

Daripada Graf 12a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Man Yi dan



0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

07070706

07070818

07071006

07071118

07071218

07071312

07071404

07071418

07071509

07071618

07071806

07071918

07072106

07072218

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000



tekanan (hP a)

jarak antara MAN Y I-K UDAT (km)

Graf 12b: Taufan Man Yi vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 12b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Man Yi dan



73

0

5

10

15

20

25

30

07070706

07070818

07071006

07071118

07071306

07071418

07071606

07071718

07071906

07072018

07072206

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara MAN Y I-WP . L AB UAN (km)

Graf 12c: Taufan Man Yi vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 12c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Man Yi dan



0

5

10

15

20

25

30

35

07070706

07070818

07071006

07071118

07071306

07071418

07071606

07071718

07071906

07072018

07072206

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000



tekanan (hP a)

jarak antara MAN Y I-S ANDAK AN (km)

74

Graf 12d: Taufan Man Yi vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 12d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Man Yi dan



0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

07070706

07070818

07071006

07071118

07071218

07071312

07071404

07071418

07071509

07071618

07071806

07071918

07072106

07072218

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara MAN Y I-TAWAU (km)

Graf 12e: Taufan Man Yi vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 12e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Man Yi dan



75

Jadual 12a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Man-Yi di

setiap stesen.




Jumlah hujan Man-Yi (mm)

bil hari hujan Man-Yi (hari)

tempoh Taufan Man-Yi (hari)

% Jul 2007

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

293.0 242.5 19 77.8 11 17 82.8 32.1 57.9 56.7

Kota Kinabalu

274.9 313.0 20 139.0 12 113.9 44.4 60.0

Kudat 115.4 154.6 14 54.8 9 134.0 35.4 64.3

Tawau 199.1 495.2 19 324.2 9 248.7 65.5 47.4

Sandakan 202.1 222.4 17 145.4 11 110.0 65.4 64.7

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

1850

1900

1950

2000

2050

2100

2150

2200

2250

2300

(km

)

Jumlah hujan Man-Yi

Jarak terdekat antara Man-Yi

dan Stesen

Carta 12: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Man-Yi

dan stesen-stesen.

76

Jadual 12b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Man-Yi

dan setiap stesen.

Jumlah hujan Man-Yi (mm)

Jarak terdekat antara Man-Yi dan Stesen (km)



Kudat 54.8 2025

Tawau 324.2 2159

Sandakan 145.4 2022

4.13 Taufan Yagi

Rajah 13 : Taufan Yagi terbentuk daripada lekukan tropika di barat laut

Lautan Pasifik dan berkembang mendekati daratan Jepun. Walaupun

tidak menghentam daratan tetapi membawa cuaca buruk kepada Jepun.

77

Imej 13 : Imej satelit „mata „ Taufan Yagi yang bermaksud kambing dalam

bahasa Jepun.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Yagi mencapai


UTC dan tekanan pusat paling rendah ialah 196 hPa selama 18 jam dari

20/09/2006 06 UTC hingga 20/09/2006 18 UTC.

0

5

10

15

20

25

30

35

06091612

06091712

06091812

06091912

06092012

06092112

06092212

06092312

06092412

06092512

06092612

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara Y AG I-K K (km)

Graf 13a: Taufan Yagi vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

78

Daripada Graf 13a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Yagi dan



0

2

4

6

8

10

12

14

16

06091612

06091712

06091812

06091912

06092012

06092112

06092212

06092312

06092412

06092512

06092612

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara Y AG I-K UDAT (km)

Graf 13b: Taufan Yagi vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 13b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Yagi dan



79

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

06091612

06091712

06091812

06091912

06092012

06092112

06092212

06092312

06092412

06092512

06092612

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara Y AG I-WP . L AB UAN (km)

Graf 13c: Taufan Yagi vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

Daripada Graf 13c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Yagi dan



0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

06091612

06091712

06091812

06091912

06092012

06092112

06092212

06092312

06092412

06092512

06092612

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara Y AG I-S ANDAK AN (km)

Graf 13d: Taufan Yagi vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

80

Daripada Graf 13d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Yagi dan



0

5

10

15

20

25

30

06091612

06091712

06091812

06091912

06092012

06092112

06092212

06092312

06092412

06092512

06092612

T a rikh (yymmddhh)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000



tekanan (hP a)

jarak antara Y AG I-TAWAU (km)

Graf 13e: Taufan Yagi vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

Daripada Graf 13e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Yagi dan



81

Jadual 13a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Yagi di setiap

stesen.




Jumlah hujan Yagi (mm)

bil hari hujan Yagi (hari)

tempoh Taufan Yagi (hari)

% Sept 2009

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

346.0 486.4 22 114.2 7 11 140.6 23.5 31.8 36.7

Kota Kinabalu

303.3 395.6 22 140.6 9 130.4 35.5 40.9

Kudat 126.7 138.9 20 69.2 9 109.6 49.8 45.0

Tawau 161.8 127.2 16 101.8 7 78.6 80.0 43.8

Sandakan 250.8 1057.8 19 509.2 9 421.8 48.1 47.4

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

3200

3250

3300

3350

3400

3450

3500

3550

3600

3650

3700(k

m)

Jumlah hujan Yagi

Jarak terdekat antara Yagi

dan Stesen

Carta 13: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Yagi dan

stesen-stesen.

82

Jadual 13b: Jadual jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan Yagi dan

setiap stesen.

Jumlah hujan Yagi (mm)

Jarak terdekat antara Yagi dan Stesen (km)

WP. Labuan 114.2 3638


Kudat 69.2 3389

Tawau 101.8 3475

Sandakan 509.2 3359

4.14 Taufan Prapiroon

Rajah 14: Menunjukkan laluan Taufan Prapiroon yang terbentuk di timur

pantai Luzon, Utara Filipina. Intensiti meningkat selepas melintasi Luzon

menuju ke TTL Laut China selatan ke daratan China.

83

Imej 14: Taufan Prapiroon mendekati daratan membawa hujan lebat dan

mengakibatkan 15000 orang dipindahkan dan 6 orang mati di Filipina sahaja.

Sepanjang tempoh kajian didapati keamatan tertinggi Taufan Prapiroon




0

5

10

15

20

25

06072806

06072906

06073006

06073106

06080106

06080206

06080306

06080406

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara P R AP IR OON-WP . L AB UAN (km)

Graf 14a: Taufan Prapiroon vs Taburan Hujan di Stesen WP. Labuan

84

Daripada Graf 14a di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Prapiroon



0

2

4

6

8

10

12

14

16

06072806

06072906

06073006

06073106

06080106

06080206

06080306

06080406

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara P R AP IR OON-K K (km)

Graf 14b: Taufan Prapiroon vs Taburan Hujan di Stesen Kota Kinabalu

Daripada Graf 14b di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Prapiroon



85

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

06072806

06072906

06073006

06073106

06080106

06080206

06080306

06080406

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara P R AP IR OON-K UDAT (km)

Graf 14c: Taufan Prapiroon vs Taburan Hujan di Stesen Kudat

Daripada Graf 14c di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Prapiroon



0

1

2

3

4

5

6

7

8

06072806

06072906

06073006

06073106

06080106

06080206

06080306

06080406

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000



tekanan (hP a)

jarak antara P R AP IR OON-TAWAU (km)

Graf 14d: Taufan Prapiroon vs Taburan Hujan di Stesen Tawau

86

Daripada Graf 14d di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Prapiroon

dan Tawau ialah 1367.1km dan jumlah taburan hujan yang dicerap di stesen


0

10

20

30

40

50

60

70

80

06072806

06072906

06073006

06073106

06080106

06080206

06080306

06080406

T a rikh (yymmddhh)

0

500

1000

1500

2000

2500



tekanan (hP a)

jarak antara P R AP IR OON-S ANDAK AN (km)

Graf 14e: Taufan Prapiroon vs Taburan Hujan di Stesen Sandakan

Daripada Graf 14e di atas, didapati jarak terdekat antara Taufan Prapiroon


stesen Meteorologi Sandakan ialah sebanyak 241.2mm.

87

Jadual 14a: Jadual jumlah hujan dan peratusan semasa Taufan Prapiroon di

setiap stesen.




Jumlah hujan Prapiroon (mm)

bil hari hujan Prapiroon ( hari)

tempoh Taufan Prapiroon (hari)

% Ogos 2006

% jumlah hujan

% hari hujan

% tempoh taufan

WP. Labuan

294.9 464.8 20 69.0 7 9 157.6 14.8 35.0 30.0

Kota Kinabalu

271.4 192.6 19 42.4 6 71.0 22.0 31.6

Kudat 123.7 154.2 13 36.6 4 124.7 23.7 30.8

Tawau 206.9 245.0 16 15.8 4 118.4 6.4 25.0

Sandakan 220.3 325.2 14 241.2 6 147.6 74.2 42.9

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

WP.

Labuan

Kota

Kinabalu


Stesen

(mm

)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600(k

m)

Jumlah hujan Prapiroon


Prapiroon dan Stesen

Carta 14: Carta jumlah hujan dan jarak terdekat di antara Taufan

Prapiroon dan stesen-stesen.

88


Prapiroon dan setiap stesen.

Jumlah hujan Prapiroon (mm)

Jarak terdekat antara Prapiroon dan Stesen (km)



Kudat 36.6 1101

Tawau 15.8 1367

Sandakan 241.2 1211

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0

500.0

JA

N

FE

B

MA

C

AP

R

MA

Y

JU

N

JU

L

OG

OS

SE

P

OK

T

NO

V

DIS

(B ula n)

(mm

)

L abuan 1951 - 2009

K ota K inabalu 1951 -2009

K udat Oct.1981 - 2009

Tawau 1951 - 2009

S andakan 1951 -2009

Graf 15 : Ringkasan Purata Bulanan dan Tahunan Jumlah Hujan untuk

semua stesen.

Summary of Mean Monthly and Annual Rainfall Amount

89

Jadual 15: Jadual Ringkasan Purata Bulanan Jumlah Hujan di stesen-

stesen.

PURATA BULANAN JUMLAH HUJAN (mm)

Tempoh JAN FEB MAC APR MAY JUN JUL AUG SEP OCT NOV DEC

WP. Labuan 1951 - 2009 220.4 114.4 124.6 208.1 299.7 300.8 293.0 294.9 346.0 418.6 373.5 301.6

Kota Kinabalu 1951 - 2009 126.7 69.9 81.4 121.9 219.7 296.9 274.9 271.4 303.3 358.3 297.7 226.5

Kudat Oct. 1981 - 2009 365.8 168.8 113.5 57.6 109.7 123.9 115.4 123.7 126.7 194.8 296.1 435.9

Tawau 1951 - 2009 134.8 102.7 102.0 107.8 142.0 175.2 199.1 206.9 161.8 173.2 154.8 166.5

Sandakan 1951 - 2009 419.6 295.0 184.8 111.1 135.3 187.9 202.1 220.3 250.8 284.0 335.8 462.0

5. PERBINCANGAN

Daripada Jadual 1a, dapat diperhatikan bahawa stesen WP. Labuan, Kudat

dan Kota Kinabalu menerima hujan yang kurang daripada purata bulanan

Ogos manakala stesen-stesen lain menerima lebih hujan. Peratusan jumlah

hujan yang turun semasa kewujudan taufan Nuri berbanding jumlah hujan

bulanan Ogos kurang dari 12% di mana stesen Kota Kinabalu merekodkan

peratusan jumlah hujan tertinggi iaitu 11.3% manakala peratusan paling

rendah direkodkan oleh stesen Tawau iaitu 0% yang bermakna tiada hujan

sepanjang kewujudan taufan Nuri.

Daripada Jadual 2a dapat diperhatikan bahawa stesen Kota Kinabalu

menerima hujan yang kurang daripada purata bulanan Ogos manakala

stesen-stesen lain menerima lebih hujan. Peratusan jumlah hujan yang turun

semasa kewujudan ribut tropika Wukong berbanding jumlah hujan bulanan

Ogos kurang dari 30% di mana stesen Sandakan merekodkan peratusan

jumlah hujan tertinggi iaitu 28.7% manakala peratusan paling rendah

direkodkan oleh stesen Kudat iaitu 10.4%. Bilangan hari hujan bulan Ogos

90

2006 adalah dari 14 - 20 hari tetapi bilangan hari hujan ribut tropika Wukong

hanya di antara 2 hingga 5 hari sahaja.

Jadual 3a menunjukkan stesen Kudat, Kota Kinabalu dan Tawau merekodkan

jumlah hujan bulanan melebihi purata hujan bulanan iaitu masing-masing

233.2mm, 254.0mm dan 301.4mm. Semasa taufan Halong, Kudat hanya

merekodkan jumlah hujan sebanyak 6.8mm sahaja iaitu 2.9% berbanding

Tawau sebanyak 131.0mm iaitu 43.5% walaupun jarak taufan Halong dan

stesen Kudat adalah yang terdekat sekali iaitu 543km. Stesen Tawau pula

berada pada jarak yang lebih jauh berbanding stesen lain tetapi merekodkan

jumlah hujan tertinggi. Stesen Sandakan pula merekodkan 45.2% dari jumlah

hujan bulanannya semasa taufan Halong.

Merujuk kepada Jadual 4a, Kota Kinabalu dan Sandakan merekodkan jumlah

hujan tertinggi iaitu 167.2mm (49.1%) dan 168.8mm (85.8%) semasa tempoh

taufan Sinlaku masing-masing. Bagi stesen Tawau pula, walaupun jumlah

hujan bulanan kurang daripada purata hujan bulanan tetapi ia menyumbang

56.8% jumlah hujan semasa tempoh taufan Sinlaku. Tempoh taufan sinlaku

adalah 16 hari dengan stesen Kota Kinabalu menunjukkan peratus hari hujan

tertinggi iaitu 64.7% bersamaan 11 hari.

Jumlah hujan bulanan stesen Kota Kinabalu adalah yang tertinggi berbanding

purata hujan bulanan iaitu 318.8mm dengan bil hari hujan 19 hari (Jadual 5a).

Tetapi jumlah hujan yang direkodkan semasa taufan Pabuk hanyalah

16.6mm sahaja iaitu sebanyak 5.2% dan bilangan hari hujan adalah 4 hari.

Stesen Sandakan pula merekodkan 73.4mm iaitu 38.6% jumlah hujan

semasa tempoh taufan.

Daripada jadual taburan hujan (Jadual 6a), dapat diperhatikan semasa taufan

Molave jumlah hujan bulanan bagi kawasan barat Sabah dan Tawau adalah

lebih rendah dari purata hujan bulanan. Manakala bagi stesen-stesen di timur

Sabah iaitu Kudat dan Sandakan taburan hujan bulanannya adalah melebihi

purata hujan bulanan. Dalam tempoh 5 hari semasa berlakunya taufan

91

Molave, stesen Kota Kinabalu mencatatkan penerimaan hujan sebanyak

13.7% daripada jumlah hujan bulanan, Kudat menerima hujan 9.9% dari

hujan bulan, Sandakan menerima 19.6% dari hujan bulanan manakala Tawau

mencatatkan 62% dari penerimaan hujan bulanan. Walaupun Tawau tidak

mengalami peningkatan jumlah hujan bulanan melebihi purata bulanan tetapi

pada tempoh Taufan Molave itu (5 Hari) stesen Tawau telah mencatatkan

penerimaan jumlah hujan paling tinggi iaitu 62% dari jumlah hujan bulanan

(74.2mm).

Dari Jadual 7a dapat diperhatikan semasa taufan Morakot jumlah hujan

bulanan bagi kebanyakan stesen adalah rendah dari purata bulanan kecuali

bagi stesen Kota Kinabalu peningkatannya adalah lebih 67% dari purata

bulanan. Stesen Kota Kinabalu dan Tawau mencatat jumlah hujan semasa

tempoh taufan Morakot sebanyak 104.2mm dan 105.8mm masing-masing.

Namun dalam tempoh 11 hari taufan Morakot, stesen Tawau mencatatkan

peratus jumlah hujan tertinggi iaitu 70.6% dan bilangan hari hujan adalah 5

hari, manakala stesen Kota Kinabalu hanya 23% walaupun jumlah hujan

bulanannya tertinggi.

Stesen Kudat mencatatkan jumlah hujan bulanan melebihi purata hujan

bulanan iaitu sebanyak 156.6mm, 23.6% lebih berbanding purata hujan

bulanan (Jadual 8a). Stesen-stesen lain mencatatkan jumlah hujan bulanan di

bawah purata hujan bulanan. Stesen Kudat juga merekodkan jumlah hujan

tertinggi semasa taufan Ketsana iaitu 70.4mm dengan bilangan hari hujan

adalah 5 hari. Stesen WP. Labuan pula merekodkan jumlah hujan paling

rendah hanya sebanyak 13.0mm sahaja dengan bilangan hari hujan

sebanyak 2 hari. Dari Jadual 8b, jarak terdekat pusat taufan dengan stesen

adalah 921km iaitu stesen Kudat.

Berdasarkan data yang dianalisa, sepanjang bulan September 2007

kebanyakan stesen mencatatkan jumlah hujan melebihi purata hujan bulanan

kecuali stesen Sandakan iaitu 233mm (Jadual 9a). Stesen Kota Kinabalu

92

mencatatkan jumlah hujan sebanyak 161.4mm semasa taufan Nari iaitu

bacaan tertinggi. Secara keseluruhannya peratusan jumlah hujan semasa

taufan tiada perbezaan yang ketara antara 23% - 49% sahaja. Sepanjang

tempoh 8 hari taufan Nari berlaku, stesen WP. Labuan hanya mencatatkan

bilangan hari hujan sebanyak 5 hari, Kota Kinabalu dan Kudat mencatatkan 4

hari manakala stesen Sandakan dan Tawau mencatatkan 6 hari.

Berdasarkan hasil data-data taufan Kalmeagi, stesen Kudat adalah stesen

yang paling dekat (Jadual 10b) dengan pusat taufan Kalmeagi iaitu 1442km,

namun ia tidak mencatatkan jumlah hujan tertinggi. Manakala stesen Labuan

pula adalah stesen yang paling jauh kedudukannya dari pusat taufan

Kalmeagi iaitu 1687km, di mana ia telah mencatatkan jumlah hujan tertinggi

sepanjang tempoh taufan tersebut iaitu 178.8mm sebanyak 58.2% daripada

purata hujan bulanan. Stesen yang telah mencatatkan jumlah hujan paling

sedikit bagi sepanjang tempoh taufan Kalmeagi ialah stesen Tawau iaitu

cuma sebanyak 51mm (Jadual 10a).

Hasil analisa taufan Linfa (Jadual 11b), stesen yang telah mencatatkan jarak

yang paling dekat dengan pusat taufan Linfa adalah stesen Kudat iaitu sejauh

1188km. Stesen Kota Kinabalu pula adalah stesen yang paling jauh dari

pusat taufan Linfa iaitu 2037km tetapi stesen yang mencatatkan jumlah hujan

paling tinggi sepanjang taufan tersebut ialah stesen WP. Labuan iaitu

126.2mm bersamaan 84% daripada hujan bulanan (Jadual 11a). Jumlah

hujan paling rendah pula dicatatkan oleh stesen Tawau iaitu cuma 42.8mm,

38.4% dari purata hujan bulanan.

Berdasarkan jumlah hujan bulanan (Jadual 12a), semua stesen kecuali

stesen WP. Labuan merekodkan nilai lebih tinggi daripada purata bulanan

dengan stesen Tawau merekodkan jumlah tertinggi iaitu 495.2mm. Dalam

tempoh 9 hari hujan semasa taufan Man-Yi sahaja stesen Tawau mendapat

jumlah hujan sebanyak 324.2mm atau 65.5% dari jumlah hujan bulanannya.

Stesen Sandakan juga merekodkan peratus jumlah hujan yang tinggi iaitu

93

65.4%. Dalam 17 hari kewujudan taufan Man-Yi, stesen Kota Kinabalu

menunjukkan jumlah hari hujan tertinggi iaitu 12 hari diikuti dengan stesen

WP. Labuan dan Sandakan masing-masing 11 hari.

Berdasarkan kepada semua data-data yang diperolehi dalam penyelidikan ini,

jumlah hujan tertinggi yang direkodkan semasa berlakunya taufan adalah

sebanyak 509.2mm dengan jumlah hari hujan adalah 9 hari. Rekod ini

dicatatkan di stesen Sandakan semasa taufan Yagi (Jadual 13a). Peratus

jumlah hujan bulanan yang tinggi iaitu melebihi 322% dari purata hujan

bulanannya. Boleh dikatakan kesemua stesen merekodkan hujan yang tinggi

semasa taufan ini, walaupun jarak terdekat antara taufan Yagi dan stesen-

stesen adalah lebih dari 3000km.

Stesen Sandakan merekodkan jumlah hujan yang tertinggi semasa taufan

Prapiroon iaitu sebanyak 241.2mm atau 74.2% jumlah bulanan berbanding

stesen lain yang merekodkan hanya sedikit jumlah hujan (Jadual 14a). Jika

dilihat pada data stesen WP. Labuan, jumlah hujan bulanan adalah tertinggi

iaitu 464.8mm tetapi semasa taufan Prapiroon ia hanya merekodkan 69.0mm

bersamaan 14.8% jumlah hujan bulanan sahaja.

6. KESIMPULAN

Berdasarkan analisa data dan penyelidikan yang telah dibuat dalam projek kajian

ini ke atas 14 siklon tropika yang dipilih secara rawak, dengan keputusan yang

diperolehi, beberapa kesimpulan boleh dibuat berkenaan kesan siklon tropika ke

atas hujan di Sabah semasa Monsun Barat Daya. Antaranya:

Kewujudan siklon tropika yang aktif semasa Monsun Barat Daya tidak

mempengaruhi secara langsung kadar curahan hujan di Sabah. Adalah

sukar untuk mengaitkan pengaruh siklon tropika terhadap Sabah kerana

peratusan jumlah hujan yang diterima semasa kewujudannya adalah kecil.

94

Hanya beberapa stesen sahaja yang merekodkan jumlah hujan yang

tinggi semasa siklon tropika berlaku jadi adalah sukar untuk kita

mengambilnya sebagai kesimpulan bahawa siklon tropika boleh

mempengaruhi curahan hujan di Sabah. Kajian yang lebih terperinci perlu

dijalankan untuk melihat signifikannya dengan lebih jelas. Ini berdasarkan

data-data jumlah hujan yang dikaji terhadap siklon tropika.

Tetapi adalah tidak wajar jika mengatakan tiada kesan langsung siklon

tropika ini kepada corak curahan hujan di Sabah kerana jika merujuk

kepada kesan „ekor‟ siklon tropika memang ada pengaruhnya. Cuma tidak

dapat dipastikan secara tepat pada kedudukan di mana, keamatan dan

kekuatan siklon tropika itu yang memberi kesan. Kita perlu melihat kepada

berapa besar pusingan masuk siklon tropika itu, diameter „ekor‟nya dalam

menarik masuk kelembapan semasa membentuk siklon tropika serta

laluannya sehingga ia lenyap. Pada keadaan tertentu pula semasa siklon

tropika berlaku, ada stesen merekodkan tiada hujan dan mengalami

keadaan kering. Ini dapat dilihat pada pergerakan siklon tropika dalam

imej satelit dan gema radar.

Dari analisa data juga menunjukkan bahawa Sabah mengalami hari hujan

semasa siklon tropika berlaku atau tanpa kehadiran siklon tropika.

Walaupun tempoh siklon tropika panjang menjangkau lebih dari 2 minggu

tetapi tidak bermakna ia membawa hujan yang banyak kepada Sabah.

Kebanyakan stesen merekodkan jumlah hujan di bawah paras purata.

Kemungkinan juga pengaruh Monsun Barat Daya adalah lebih besar

berbanding dengan pengaruh kewujudan siklon tropika terhadap curahan

hujan di Sabah.

Kedudukan siklon tropika juga dilihat tidak mempengaruhi jumlah curahan

hujan di Sabah. Berdasarkan Jadual 1-14 (b), walaupun pada jarak

95

terdekat antara siklon tropika dengan stesen, jumlah hujan yang

direkodkan tidak menunjukkan jumlah tinggi. Jika dibuat perbandingan

jarak bagi kesemua siklon tropika dan stesen-stesen, ada stesen

merekodkan jumlah hujan yang tinggi pada jarak terdekat paling rendah

dan ada juga stesen yang merekodkan jumlah hujan yang tinggi walaupun

jarak terdekat adalah yang paling jauh sekali.

Selepas penelitian dibuat ke atas graf-graf (1-14) bagi setiap stesen

semasa tempoh siklon tropika, diperhatikan bahawa kebanyakan hujan

yang turun adalah pada sebelah malam hingga ke awal pagi. Hal ini

mungkin kerana faktor pada waktu siang suhu permukaan laut menjadi

lebih panas berbanding waktu malam, pembentukan siklon tropika

berkembang akibat pengumpulan haba yang dilepaskan apabila udara

panas naik dan wap udara di dalamnya memeluwap.

7. PENGHARGAAN

Setinggi-tinggi penghargaan diberikan kepada Ketua Pengarah Jabatan

Meteorologi Malaysia, Pengarah JMM Cawangan Sabah, Ketua Penolong

Pengarah PMKK selaku fasilitator yang telah memberi kerjasama dan sokongan

dalam menghasilkan kertas penyelidikan ini.

Para penyelidik juga ingin memanjangkan penghargaan ini kepada Bahagian

Komersial, Klimatologi dan Hidrologi Petaling Jaya dan Kota Kinabalu yang telah

membekalkan data-data yang diperlukan untuk membuat penyelidikan ini dan

tidak lupa juga kepada Encik Ling Leong Kwok sebagai Pegawai Penilai.

96

8. RUJUKAN

Japan Meteorological Agency (JMA) RSMC, Tokyo, Japan.

Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration

(PAGASA)

Jabatan Meteorologi Malaysia (JMM), www.met.gov.my

Hisayuki Kubota, Bin Wang. (2009) How Much Do Tropical Cyclones Affect

Seasonal and Interannual Rainfall Variability over the Western North Pacific?

Journal of Climate

Cheng-Shang Lee, Yung-Lan Lin, Kevin K. W. Cheung. (2006) Tropical Cyclone

Formations in the South China Sea Associated with the Mei-Yu Front. Monthly

Weather Review 134

Cheung, K. K. W., 2004: Large-scale environmental parameters associated with

tropical cyclone formations in the western North Pacific. J. Climate.

Guihua Wang, Jilan Su, Yihui Ding, Dake Chen (2006). Tropical cyclone genesis

over the South China Sea.

Chen, T.C., Weng, S. P., Yamazaki, N. & S. Kiehne. (1998). Interannual variation

in the tropical cyclone formation over the western North Pacific.

Gray, W. M., 1998: The formation of tropical cyclones. Meteor. Atmos. Phys.

Characteristics of Tropical Cyclogenesis over the Western North Pacific in 2007.

Journal of the Environmental Sciences

Y.K. Leung, M.C Wu and W.L. Chang. (2005). Variations in Tropical Cyclone

Activity in the South China Sea.

Chan, J.C.L. and K.S. Liu, 2004, “Global warming and Western North Pacific

typhoon activity from an observational perspective”. J. Climate.

http://www.met.gov.my/

97

Grzegorz Rozynski. (2008). The Rise of Extreme Typhoon Power and Duration

over South East Asia Seas.

Chip Pearson, Latitude, Longitude, And Great Circle Distances

www.cpearson.com/Excel/LatLong.aspx

http://en.wikipedia.org

http://earthobservatory.nasa.gov

http://www.cpearson.com/Excel/LatLong.aspx

http://en.wikipedia.org/

kesan siklon tropika

Documents