4

BAB II

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Kerosakan pada struktur bangunan merupakan satu fenomena yang seringkali

berlaku dan jika ianya dibiarkan tanpa tindakan membaikpulih mungkin akan

membawa akibat yang lebih serius kepada struktur bangunan disamping boleh

mengancam keselamatan pengguna.

Lazimnya kerosakan pada struktur bangunan boleh berlaku di dalam dua

keadaan. Pertamanya kerosakan pada peringkat awal atau dalam jangkamasa yang

singkat selepas pembinaan dan yang kedua ialah kerosakan yang berlaku pada

jangkamasa panjang atau secara beransur-ansur akibat kerosakan fizikal semasa hayat

anggota.

Bab ini membincangkan mengenai jenis kerosakan struktur yang lazim

berlaku serta punca kerosakan. Turut dibincangkan ialah teknik pembaikpulihan

struktur yang mengalami kerosakan.

5

2.2 Jenis-Jenis Kerosakan Struktur

Kerosakan struktur diklasifikasikan kepada dua kategori umum iaitu

kerosakan yang timbul dalam jangkamasa pendek dan kerosakan yang timbul akibat

daripada peredaran masa. Antara kerosakan struktur yang dibincangkan dalam bab ini

ialah keretakan, pengaratan tetulang, penyerpihan dan penyepaian, indung madu,

penutup yang tidak memadai, lubang hembus dan kerosakan akibat tindakan tekanan

dan perubahan saiz.

2.2.1 Keretakan

Keretakan dalam struktur merupakan salah satu masalah yang sering dihadapi

oleh mana-mana industri pembinaan di seluruh dunia. Terdapat banyak kajian telah

dan sedang dijalankan bagi mengenalpasti faktor-faktor terjadinya keretakan. Kajian

mengenai kesimpulan yang tersilap atau terpesong yang dibuat oleh para penyelidik

yang terdahulu juga turut dikaji pada masa sekarang dalam memantapkan pemahaman

dalam isu keretakan ini yang sering terjadi pada masa kini (Charnecki, et.al, 2000).

Namun begitu, fenomena ini masih tidak dapat dielakkan tetapi hanya dapat

diminimakan. Keadaan ini mungkin disebabkan oleh mutu perincian atau kualiti di

tapak pembinaan tidak baik. Selain daripada itu, sifat komposisi pada struktur konkrit

bertetulang seperti batu baur, simen, pasir dan air yang saling bertindak boleh juga

mengakibatkan keretakan. Keretakan juga boleh diklasifikasikan kepada dua kategori

iaitu:

a) Retak Struktur

b) Retak Tak struktur

6

2.2.1.1 Retak Struktur

Keretakan jenis ini lazimnya boleh menyebabkan kegagalan struktur. Ianya

boleh mengakibatkan struktur gagal berfungsi seperti kehendak rekabentuk.

Kebiasaannya keretakan jenis ini mempunyai saiz yang besar dan lebar dan sekaligus

mengakibatkan pemisahan bahagian struktur. Jenis keretakan ini lebih berbahaya dan

perlu langkah pemulihan dengan segera. Jika keretakan berlaku terlalu teruk dan

sukar dibuat pembaikan maka bangunan tersebut mesti dirobohkan supaya tidak

mendatangkan bahaya kepada orang awam.

Antara punca keretakan ini adalah:-

i) Kesilapan pemilihan dan penggunaan bahan-bahan binaan.

ii) Kesilapan dalam merekabentuk struktur.

iii) Kesilapan semasa dalam pembinaan.

iv) Beban yang ditanggung oleh struktur melampaui had rekabentuk yang

sepatutnya.

v) Kejadian kemalangan ke atas struktur seperti kebakaran, gempa bumi dan

sebagainya.

Ini akan menyebabkan anggota struktur tidak berupaya menanggung beban

tegangan dan keadaan alah berlaku sebelum beban yang dikenakan mencapai beban

rekabentuk. Keretakan ini juga boleh di kategori kepada:

a) Retak Struktur Aktif

b) Retak Struktur Pasif

7

2.2.1.1a Retak Struktur Aktif

Retak Struktur Aktif adalah proses keretakan pada struktur konkrit yang

berterusan yang mungkin akan mengakibatkan kegagalan keseluruhan struktur.

Kecacatan ini amat merbahaya jika tidak diawasi dan dibaikpulih dengan segera.

Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan keadaan ini terjadi iaitu:

i) Pengaratan tetulang akibat proses pengkarbonan

ii) Pengaratan tetulang oleh proses pengkloridaan

iii) Pembebanan yang berlebihan

iv) Pengenapan asas struktur

2.2.1.1b Retak Struktur Pasif

Retakan Struktur Pasif mempunyai ciri-ciri mekanisma yang tidak berterusan

dan kerja pemulihannya tidak semestinya dilakukan serta merta. Namun begitu,

dalam jangka masa yang panjang keretakan ini akan mengakibatkan kerosakan dan

kelemahan pada kekuatan struktur konkrit dimana tetulang belakangnya akan

berkarat. Faktor-faktor yang menyebabkan kewujudan keretakan pasif adalah seperti

berikut:

i) Daya hentaman pada struktur

ii) Kesilapan merekabentuk

iii) Kecuaian semasa proses pembinaan

iv) Pengenapan pada tanah sementara

8

2.2.1.2 Retak Tak Struktur

Keretakan jenis Retak Tak Struktur ini berpunca dari pelbagai faktor dan

antaranya ialah disebabkan keadaan bancuhan konkrit yang mengalami proses

pengerasan pada had plastik dan had pengerasan konkrit disebabkan oleh tegasan dan

terikan dalaman konkrit tersebut. Namun begitu, rawatan serta kawalan perlu

dilakukan bagi mengelakkan keadaan sebaliknya berlaku. Keretakan ini tidak

merbahaya dari segi struktur tetapi hanya mencacatkan pandangan dengan

pemandangan yang tidak menarik. Selain itu, ianya juga boleh mengakibatkan

berlakunya kerosakan yang lain berlaku contohnya pengaratan tetulang. Berikut

dihuraikan beberapa jenis kecacatan yang berlaku akibat dari retak tak struktur ini:

i) Keretakan Pengecutan Konkrit

ii) Keretakan Jenis Plastik

iii) Keretakan Pengenapan

iv) Keretakan Pengecutan Sejatan

v) Keretakan Tegasan Haba

vi) Keretakan Akibat Tindakan Kimia

vii) Keretakan disebabkan Pengaratan Tetulang

2.2.1.2a Keretakan Pengecutan Konkrit

Semasa proses pengerasan , permulaan atas konkrit yang terdedah akan

mengalami kadar penyejatan yang lebih cepat. Ini adalah disebabkan oleh faktor-

faktor seperti perbezaan suhu bancuhan konkrit dengan suhu sekeliling, perbezaan

kelembapan dan kadar pengaliran udara yang cepat di sekeliling. Keadaan ini akan

menyebabkan lapisan konkrit atas mengecut dengan lebih cepat.

9

Walaubagaimanapun pengekangan yang ada pada lapisan bawah konkrit

membuatkan tegasan tegangan lemah terbentuk dalam bancuhan konkrit yang

menguatkan lapisan plastik konkrit lalu mengakibatkan keretakan dalam pelbagai

bentuk.

2.2.1.2b Keretakan Jenis Plastik

Keretakan ini berlaku beberapa jam selepas konkrit dituang. Keretakan ini

biasa terjadi pada bahagian permukaan yang terdedah pada cahaya matahari dan angin

serta proses pengawetan yang kurang sempurna. Kadar pengewapan yang berlaku

melebihi kadar penjujuhan air ke permukaan konkrit semasa proses pengerasan dan

pengenapan konkrit mengakibatkan di bahagian permukaan mengeras lebih cepat

daripada konkrit yang berada di bahagian dalam. Kesan daripada tindakbalas ini

menyebabkan terjadinya proses tegasan permukaan pada konkrit yang lemah terhadap

plastik. Sekiranya proses ini berterusan, retak pada permukaan konkrit akan kelihatan

seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.1.

Rajah 2.1: Keretakan Jenis Plastik

10

2.2.1.2c Keretakan Pengenapan

Keadaan dimana konkrit akan mengalami pemendakan akibat proses

penggetaran sebaik sahaja konkrit dituangkan. Pada masa ini, sifat plastik konkrit

akan mengalami kekangan tempatan yang wujud di antara komposisinya dengan

tetulang besi. Akibat kekangan ini, ruang udara atau retakan akan terbentuk

berdekatan dengan tetulang besi. Rajah 2.2 menunjukkan keretakan pengenapan.

Rajah 2.2: Keretakan Pengenapan

2.2.1.2d Keretakan Pengecutan Sejatan

Keretakan ini terjadi selepas beberapa minggu atau beberapa bulan proses

pembinaan. Semasa proses pengerasan, kehilangan kelembapan daripada simen

berlaku lebih cepat menyebabkan terjadinya pengurangan isipadu. Proses ini

menyebabkan terjadinya pengecutan pada konkrit keseluruhannya. Proses pengecutan

yang berterusan akan menyebabkan bahagian yang kering di permukaan akan

membentuk retak-retak. Rajah 2.3 menunjukkan keretakan pengecutan sejatan.

11

Rajah 2.3: Keretakan Pengecutan Sejatan

2.2.1.2e Keretakan Tegasan Haba

Keretakan ini terjadi daripada satu hari ke dua hingga tiga minggu selepas

pembinaan. Ini berlaku akibat daripada perbezaan suhu dalam konkrit yang mungkin

disebabkan ketidaksamaan kadar penghidratan atau disebabkan oleh proses

penyejukan dan pemanasan oleh cuaca mengakibatkaan sebahagian daripada struktur

konkrit dalam keadaan tidak mempunyai darjah kepanasan yang sama. Perbezaan ini

mengakibatkan proses perubahan isipadu pada struktur tersebut seterusnya

menghasilkan tegasan tegangan dalaman melebihi kapasiti kekuatan cirinya

seterusnya menghasilkan retakan.

2.2.1.2f Keretakan Akibat Tindakan Kimia

Fenomena yang disebabkan oleh tindakan kimia di antara bahan-bahan

campuran seperti batu baur, simen, air dan pasir boleh membawa kepada kegagalan

struktur. Faktor utama yang membawa kepada keretakan ini ialah apabila berlakunya

12

tindakan akali-silika di antara batu baur dengan simen, dimana pembentukan swelling

gel yang berkemampuan menyerap kandungan air daripada bahagian konkrit lain

menyebabkan masalah pengembangan tempatan bersama dengan tegasan tegangan

dalaman dan seterusnya mengakibatkan pengaratan dan keretakan.

2.2.1.2g Keretakan Disebabkan Pengaratan Tetulang

Keretakan ini terjadi disebabkan oleh proses pengaratan yang dialami oleh

tetulang besi dalam struktur konkrit. Pengaratan tetulang berlaku disebabkan oleh

lembapan yang masuk ke dalam konkrit melalui retak-retak halus yang tidak kelihatan

dengan mata kasar, rongga atau sambungan-sambungan pembinaan yang tidak

sempurna. Rajah 2.4 menunjukkan keretakan disebabkan pengaratan tetulang.

Rajah 2.4: Keretakan Disebabkan Pengaratan Tetulang Keluli

13

Rajah 2.5: Jenis-Jenis K

erosakan

14

2.2.2 Pengaratan Tetulang

Salah satu daripada kerosakan yang amat popular ialah pengaratan tetulang.

Walaubagaimanapun mekanisma berlakunya pengaratan ini adalah terlalu perlahan

namun ianya akan berlanjutan dan sukar untuk berhenti. Langkah pembaikan yang

ingin dilakukan juga memerlukan kajian yang teliti bagi memastikan punca

pengaratan tersebut.

Pengaratan ini kebiasaannya terjadi akibat daripada pengkarbonatan konkrit

dengan kehadiran ion-ion klorida. Konkrit yang normal mempunyai sifat alkali dalam

julat pH 12.5 dengan satu lapisan oksida terbentuk pada permukaan besi. Jikalau pH

ini menurun dari 10 dan ke bawah, maka lapisan oksida ini akan termusnah. Oleh itu,

dengan kehadiran oksigen dan kelembapan besi dengan mudah akan mengarat.

Konkrit mengandungi bahan kimia iaitu Kalsium Hidroksida, Ca(OH)2.

Bahan beralkali ini akan mengelilingi tetulang besi untuk mengelakkan unsur oksigen

dan air mengaktifkan pengaratan. Walaubagaimanapun apabila konkrit terdedah ke

udara, Kalsium Hidroksida ini akan bertindak dengan karbon dioksida yang wujud di

atmosfera dan membentuk Kalsium Karbonat.

Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

Proses ini dikenali sebagai pengkarbonatan dan proses ini akan menyerap ke

dalam konkrit pada kadar yang agak perlahan. Apabila pengkarbonatan ini mencapai

pada permukaan tetulang ia akan meneutralkan unsur kealkalian yang ada pada

sekeliling permukaan tetulang. Seterusnya jika oksigen dan air telap sehingga ke

permukaan tetulang maka pengaratan akan berlaku.

15

2.2.3 Penyerpihan Dan Penyepaian

Kecacatan jenis penyerpihan dan penyepaian adalah keadaan dimana

struktur akan kehilangan sebahagian daripada luas keratan melintangnya sehingga

dapat menggagalkan fungsi struktur tersebut. Kecacatan serpihan dan penyepaian ini

berkait rapat dengan kecacatan retakan. Ini adalah kerana kebanyakan kes melibatkan

masalah penyerpihan dan penyepaian adalah bermula dari retakan struktur konkrit

tersebut dan lama kelamaan kecacatan ini akan menyebabkan terjadinya penyerpihan

dan penyepaian. Walaubagaimanapun, sebab berlaku kegagalan ini adalah lebih

kurang sama dengan sebab berlaku proses pengaratan seperti berikut:

i) Karatan tetulang besi dalam struktur konkrit

ii) Darjah kelembapan struktur konkrit yang tinggi

iii) Tindakan kimia secara dalaman dan luaran

iv) Permusnahan melalui kebakaran

v) Kualiti konkrit yang lemah

vi) Beban yang berlebihan

Rajah 2.6: Rasuk mengalami penyepaian dan penyerpihan

16

2.2.4 Indung Madu(Honeycomb)

Lazimnya kerosakan jenis ini muncul pada permukaan konkrit akibat aggregat

kasar yang telah terasing dengan matriknya. Diantara punca berlakunya indung madu

ini adalah kerana rekabentuk campuran yang mempunyai nisbah aggregat kasar

kepada pasir yang tinggi. Selain itu, konkrit yang tidak berupaya memerangkap

udara juga boleh menyebabkan indung madu berlaku.

Faktor penempatan konkrit seperti pengukuhan yang rendah juga boleh

menyebabkan indung madu terbentuk. Tetulang besi yang terlalu rapat menyukarkan

getaran dilakukan secara berkesan. Ini seterusnya akan menyebabkan indung madu

terbentuk. Antara faktor-faktor lain yang menyebabkan indung madu terbentuk

dinyatakan di bawah:

a) Konkrit tidak ditempatkan pada ketinggian jarak jauh yang mencukupi

untuk membolehkan pengukuhan berlaku dengan lengkap.

b) Konkrit ditempatkan secara seragam dan secara mengufuk.

c) Rekabentuk seksyen yang mengakibatkan pengaliran konkrit dan

getaran terhad.

Kerosakan indung madu ini secara umumnya dapat dikawal atau dihindari

dengan mengamalkan pengawasan kualiti dan teknik pengukuhan. Bahan tambah

juga boleh digunakan untuk mempertingkatkan slump. Penambahan air untuk

mempertingkatkan slump haruslah dihindari sama sekali.

17

Rajah 2.7: Terdapat berlaku indung madu pada dinding yang dikonkrit

2.2.5 Penutup Tidak Memadai

Kadangkala tetulang besi akan tergerak dari lokasi asal semasa konkrit

ditempatkan dan digetarkan. Ini akan menyebabkan penutup menjadi lebih nipis

daripada rekabentuk sekurang-kurangnya pada satu permukaan konkrit. Jikalau ini

disyaki, satu kajian harus dijalankan dengan menggunakan alat penutup

elektromagnetik untuk menentukan tahap kerosakan tersebut.

Kadangkala ia adalah lebih praktikal untuk menebalkan penutup secara

pembinaan keluar daripada permukaan konkrit dengan bahan lepaan ataupun simen

ubahsuai polimer dan pasir. Campuran lepaan haruslah mengikut piawai. Jikalau

permukaan konkrit adalah lemah, maka ia haruslah dibuang untuk memperolehi satu

permukaan yang kukuh dan kasar. Jikalau ia adalah kukuh tetapi licin, maka kos

pembaikannya adalah lebih murah denagn penggunaan simen ubahsuai polimer

sebagai lapisan pertama dan pasir dengan nisbah 2 kepada 1 bahagian sebelum lapisan

lepaan seterusnya digunakan. Jikalau lepaan permukaan digunakan, maka ia haruslah

mempunyai ketelapan yang minimum terhadap karbon dioksida dan air dalam bentuk

cecair tetapi mempunyai ketelapan untuk wap air terbebas daripada konkrit.

18

2.2.6 Lubang Hembus

Lubang henbus merujuk kepada liang-liang udara yang kecil yang terbentuk di

dalam konkrit. Ia lazimnya terbentuk diantara bahagian peranca semasa penempatan

konkrit. Pembentukan lubang hembus ini terutamanya amat sukar dihindari pada

permukaan konkrit apabila bahagian atas peranca ataupun pada peranca yang

membengkok ke dalam tetapi pembentukannya dapat dikurangkan jikalau permukaan

peranca adalah jenis yang menyerap air.

Liang-liang udara ini mempunyai saiz diantara 2mm hingga 50mm.

Kerosakan jenis ini tidak memberi apa-apa kesan dari segi kekuatan struktur tetapi ia

sekadar mencacatkan pemandangan konkrit. Diantara punca utama lubang hembus

terbentuk adalah akibat rekabentuk campuran. Jikalau rekabentuk campuran melekit,

maka lubang hembus mudah terbentuk. Penempatan konkrit dengan jarak jatuh yang

besar juga akan mengakibatkan lubang hembus. Penggetaran yang lebih pada

kedudukan tengah konkrit juga akan menyebabkan lubang hembus semasa prosedur

pengukuhan, penggetar harus dijatuhkan ke dalam konkrit dan ia seharusnya ditarik

keluar secara perlahan dan secara mengufuk ke atas.

2.2.7 Kerosakan Akibat Tindakan Tekanan Dan Perubahan Saiz

Kerosakan juga boleh juga disebabkan akibat daripada tindakan dan

perubahan saiz. Fenomena yang dimaksudkan adalah ubahbentuk bagi anggota

struktur konkrit yang sering berlaku seperti lendutan pada rasuk dan papak,

kecondongan pada tiang, dinding, bukaan dan juga sambungan. Kecacatan yang

dapat dilihat ini akan menyebabkan sesuatu bangunan itu akan mengalami satu

permandangan yang tidak menarik pada mata kasar.

19

Punca utama berlakunya ubahbentuk ini termasuklah disebabkan oleh beban

yang berlebihan, enapan, kemerosotan atau kegagalan pada anggota konkrit ataupun

pada tetulang serta penyokong atau perembat perantaraan yag tidak memadai.

2.3 Teknik-Teknik Pembaikpulihan Struktur Konkrit

Sebelum sesuatu kerja baikkpulih konkrit dilakukan amatlah perlu beberapa

langkah diambil untuk memastikan kaedah pembaikpulih konkrit yang akan

dijalankan dapat menangani masalah yang timbul. Maka sebelum kerja

pembaikpulihan dijalankan, punca-punca kerosakan mestilah dikenalpasti terlebih

dahulu. Langkah seterusnya ialah untuk menentukan objektif pembaikpulihan

konkrit dimana lazimnya ia terbahagi kepada 4 peringkat:

i) Ketahanlasakan

ii) Kekuatan Struktur

iii) Fungsi

iv) Nilai Estetik

Daripada keempat-empat keperluan ini, pembaikpulihan dari segi

ketahanlasakan merupakan objektif yang paling utama dalam kerja pembaikpulihan

konkrit. Langkah seterusnya adalah untuk memilih kaedah pembaikpulihan yang

paling sesuai dan bahan-bahan baikpulih yang sesuai pula diperolehi daripada pihak

pembekal yang boleh dipercayai. Ringkasan kepada empat langkah utama yang perlu

diambilkira sebelum kerja-kerja pembaikpulihan dinyatakan di bawah:

1. Mengenalpasti jenis dan punca kerosakan yang dialami oleh struktur

yang memerlukan pembaikpulihan.

2. Menentukan objektif pembaikpulihan struktur konkrit.

20

3. Mengenalpasti kaedah pembaikpulihan yang sesuai yang dapat

menyelesaikan masalah yang dihadapi.

4. Pemilihan bahan-bahan baikpulih yang sesuai dan bermutu untuk

menjalankan kerja-kerja pembaikpulihan.

2.3.1 Teknik Pemulihan Masalah Retakan

Kaedah yang paling sesuai untuk membaikpulih kecacatan retakan amat

bergantung kepada sama ada retakan tersebut masih dalam keadaan hidup atau mati.

Di samping itu ia juga bergantung kepada retakan struktur itu samada merbahayakan

struktur tersebut dalam jangkamasa pendek atau panjang. Di dalam seksyen ini telah

disenaraikan beberapa teknik pemulihan masalah retakan antaranya ialah teknik

pemulihan suntikan epoksi, penampalan retakan hidup, pelekatan plat besi,

penjahitan, serta penurapan(grouting).

2.3.1.1 Suntikan Epoksi

Epoksi adalah salah satu kumpulan damar tiruan dari cecair tidak larut yang

mempunyai kelikatan yang rendah hingga ke pepejal. Takat didihnya pula agak

tinggi. Damar yang biasa digunakan di dalam industri pembinaan ialah damar yang

berwarna kekuningan seakan-akan minyak pelincir. Bagi menggunakan epoksi ini,

bahan pengeras diperlukan dalam campurannya untuk menukarkan epoksi tersebut

daripada bentuk cecair kepada pepejal.

21

Penggunaan cecair epoksi ini sesuai bagi keretakan yang bersaiz kecil.

Suntikan epoksi ini juga sesuai digunakan pada bangunan, jambatan, empangan dan

pelbagai jenis struktur yang lain. Namun begitu, jika didapati retak yang berlaku

ialah jenis aktif, retak tersebut perlu ditampal dahulu bagi mengelakkan pergerakan

retak berterusan.

Lokasi retak mestilah dibersihkan terlebih dahulu sebelum kerja penyemburan

epoksi dijalankan. Ini bertujuan untuk menghindari struktur dicemari oleh bahan

yang tidak diingini. Cara yang biasa digunakan untuk membersihkan kawasan retak

ialah dengan menyemburkan air pada retakan atau menggunakan cecair pelarut

tertentu. Pelarut yang digunakan mestilah dipastikan kering sebelum epoksi disembur

ke dalam retakan.

Sekiranya retakan itu terlalu lebar, maka permukaannya perlu dipotong kepada

bentuk V dengan kedalaman 13mm serta keluasan 19mm. Corong masuk akan

dipasangkan pada tempat yang tertentu supaya kerja pemancitan dapat dilakukan

dengan sempurna. Tekanan pemancutan dikawal oleh lebar dan dalamnya retakan

yang hendak dipulihkan dengan tekanan yang kurang dari 0.10N/mm.

Sebelum kerja pemancitan dilakukan, retakan tersebut hendaklah ditampalkan

terlebih dahulu supaya epoksi tidak tersalir keluar sebelum mengeras. Bagi retakan

yang sangat halus dan sempit iaitu kurang daripada 0.15mm lebar, corong masuk

harus diletakkan tidak melebihi 150mm diantara satu sama lain. Selepas damar

epoksi yang dipancitkan ke dalam retakan telah mengeras dan mencapai kekuatan

yang diperlukan , lapisan penutup pada permukaan retakan mesti ditanggalkan. Rajah

2.8 menunjukkan tiang konkrit yang telah dibaikpulih dengan menggunakan suntikan

epoksi.

22

Rajah 2.8: Tiang Konkrit yang telah dibaikpulih dengan menggunakan

suntikan epoksi.

2.3.1.2 Laluan Dan Tampalan (Routing and Sealing)

Kaedah ini amat sesuai untuk retak yang tidak aktif dan tidak melibatkan

struktur konkrit. Laluan dibuat terlebih dahulu bagi memudahkan kerja pembaikan.

Namun begitu, teknik ini tidak boleh dipraktikkan untuk struktur yang mengalami

tekanan hidrostatik yang tinggi kecuali tampalan untuk permukaan tegangan.

Laluan yang dibuat bergantung kepada saiz retak dan kesesuaiannya untuk

proses penampalan. Laluan dibuat dengan menggunakan gunting konkrit, perkakasan

tangan atau alat pneumatik. Saiz minimum laluan ialah 6mm dan laluan adalah

berbentuk V.

Tujuan penampalan dibuat ialah untuk mengelakkan air terkena pada tetulang,

masalah lembapan dan tekanan hidrostatik bertumpu di dalam sambungan. Terdapat

pelbagai jenis bahan penampal yang digunakan dan bergantung kepada jenis

keretakan yang berlaku. Rajah 2.9 menunjukkan retak yang diperbaiki dengan

menggunakan kaedah laluan dan tampalan.

23

Rajah 2.9: Retak yang diperbaiki dengan kaedah laluan dan tampalan

2.3.1.3 Penjahitan

Teknik jahitan ini dilakukan dengan menebuk lubang di kiri dan kanan retak

bagi memasang pengikat(dogs) besi berbentuk U. Pengikat inilah yang akan

digunakan untuk menjahit retak tersebut. Lubang yang telah ditebuk perlu

dibersihkan dan seterusnya disembur dengan epoksi supaya dapat memegang pengikat

dengan kuat dan juga menghalang daripada kemasukan air ke tetulang besi. Pengikat

berbentuk U dipasang secara melintang ke atas retakan dengan memasukkan

hujungnya pada lubang yang telah ditebuk di sisi retak seperti Rajah 2.10.

Lazimnya teknik ini digunakan untuk mengawal pergerakan retak yang hidup.

Walaubagaimanapun ia hanya digunakan bagi menutup retak tanpa mengakibatkan

kerosakan kepada struktur yang lain. Dalam penggunaan kaedah ini, perhatian teliti

harus diberikan supaya ia dapat berfungsi pada keadaan pembebanan struktur

tersebut.

Jahitan juga dilakukan pada kedua-dua belah keratan konkrit supaya apabila

berlaku pergerakan pada struktur tersebut, pengikat yang digunakan tidak mudah

24

bengkok. Untuk anggota lenturan adalah tidak sesuai sekiranya retakannya dijahit

pada sebelah keratan sahaja kerana pergerakan struktur berlaku pada permukaan

tegangan.

Selain itu, jahitan tidak akan menutup retakan tetapi ianya menghalang retakan

bertambah besar di masa akan datang. Masalah lain yang dihadapi bagi kaedah ini

ialah masalah karat. Oleh itu, sebelum retak tersebut dijahit mestilah dipastikan

bahagian dalam retak kering sepenuhnya. Dengan itu, apabila pengikat besi dijahit

pada bahagian retak ia tidak akan berkarat.

Rajah 2.10: Menunjukkan Penggunaan Kaedah Jahitan

2.3.1.4 Penambahan Tetulang

Terdapat dua cara penambahan tetulang digunakan dalam kaedah

pembaikpulihan ini. Keretakan boleh ditambah dengan tetulang lazim (conventional

reinforcement) atau menggunakan besi prategasan.

25

2.3.1.4a. Tetulang Lazim

Kebiasaan keretakan yang berlaku pada jambatan konkrit diperbaiki dengan

menggunakan teknik suntikan epoksi dan kemudian memasukkan bar tetulang.

Kaedahnya ini termasuklah kerja-kerja menampal, menebuk lubang (19mm diameter)

pada permukaan retak dengan sudut 45 melintasi kawasan retak seperti Rajah 2.11.

Rajah 2.11: Penebukan lubang dengan sudut 45 melepasi kawasan retak

Bahagian retak dipam dengan epoksi di bawah tekanan antara 342-548 kPa

dan besi tetulang dimasukkan ke dalam lubang yang ditebuk. Saiz tetulang yang

digunakan ialah 13mm atau 16mm dan dengan pemanjangan sekurang-kurangnya

0.46m pada kedua-dua belah permukaan retak. Epoksi yang dipam ke dalam lubang

tetulang besi akan mengikat tetulang tersebut kepada dinding konkrit yang retak dan

menghasilkan satu keadaan monolitik pada struktur tersebut.

26

2.3.1.4b Besi Prategasan

Penggunaan besi prategasan adalah apabila keretakan yang berlaku melibatkan

bahagian anggota yang menanggung beban struktur dan mengganggu kekuatan

struktur serta boleh mengakibatkan kegagalan pada struktur tersebut. Besi prategasan

digunakan bagi menanggung daya mampatan pada struktur. Besi prategasan yang

digunakan mestilah cukup dan tetap bagi mengelakkan kegagalan struktur tersebut.

Oleh itu, daya tegangan pada struktur perlu dianalisis dengan betul. Ini ditunjukkan

dalam Rajah 2.12.

Rajah 2.12: Penggunaan besi prategasan melintangi kawasan retak

2.3.1.5 Turapan

2.3.1.5a Turapan Simen Portland

Masalah kerosakan yang mengalami retak mati besar dan lebarnya mencapai

20mm adalah sesuai dipulihkan dengan kaedah turapan. Ia merupakan satu proses

27

dimana satu campuran simen yang berkelikatan tinggi dipam ke dalam bahagian

retakan dengan menggunakan mesin pengepam yang bertekanan tinggi. Cara ini

melibatkan pembesaran permukaan, penampalan dan penutupan dengan lapisan yang

sesuai.

Sebelum proses penurapan dijalankan, permukaan retak perlu dibersihkan

dengan tujuan untuk menyediakan permukaan yang efektif bagi pelekatan turapan.

Campuran turapan yang digunakan mengandungi simen dan air atau simen dicampur

dengan pasir serta air bergantung pada tahap keretakan.

Walaubagaimanapaun nisbah air simennya mestilah rendah bagi menghasilkan

kekuatan yang tinggi serta pengecutan yang rendah. Kandungan air yang sedikit serta

penambahan campuran turapan dengan bahan tambah boleh meningkatkan ciri

turapan.

2.3.1.5b Turapan Kimia

Turapan kimia ialah turapan yang dicampurkan dengan dua atau lebih bahan

kimia. Bagi keretakan yang sempit dan kecil (0.05mm) lebih sesuai menggunakan

turapan kimia ini. Kelebihan turapan kimia ini adalah ianya masih boleh digunakan

walaupun persekitaran lembap. Namun begitu, penggunaan turapan kimia ini

memerlukan kemahiran yang tinggi bagi mengendalikannya dan ianya tidak boleh

digunakan jika terlalu kering.

28

Rajah 2.13 Menunjukkan kerja-kerja turapan sedang dilakukan

2.3.1.6 Bungkus Kering (Drypacking)

Bungkus Kering ini menggunakan mortar yang mempunyai kandungan air

yang rendah. Ini bagi menghasilkan simen mortar yang mempunyai daya lekatan

dengan konkrit lebih kuat dan tinggi. Penggunaan nibah air-simen yang rendah pada

bahan pemulih mengakibatkan kadar pengecutan rendah dan daya pelekatan tinggi

serta lebih lasak.

Teknik ini sesuai dipraktikkan untuk menutup lubang yang kecil dan sempit

serta perbaiki retak tak aktif. Bagi retak yang aktif adalah tidak sesuai sekiranya

menggunakan kaedah ini.

Sebelum retak diperbaiki dengan teknik ini, bahagian permukaan yang

berlubang dilebarkan dengan 25mm lebar serta 25mm dalam. Lazimnya pelebaran ini

dilakukan menggunakan power-driven sawtooth bit.

29

Lubang yang telah dipotong perlu dibersihkan dan dikeringkan. Seterusnya

pembungkus kering mortar perlu diletakkan segera. Mortar yang dimasukkan terdiri

daripada satu bahagian simen, tiga bahagian pasir (1.18mm) dan air yang secukupnya.

2.3.1.7 Pengisian vakum

Kaedah pemulihan ini juga dikenali sebagai Balvac Process di

Britain(Allen,1987). Teknik ini digunakan bagi kes dimana jumlah kes keretakan

yang banyak berlaku di dalam satu kawasan. Prosedur yang dilakukan ialah dengan

memagari bahagian yang rosak dengan menggunakan penutup plastik yang kedap

udara dan bahagian tepi permukaan konkrit ditutup. Vakum digunakan untuk

menyerap udara keluar daripada retak pada kawasan penutup plastik tersebut. Resin

turap kemudian dimasukkan dan tekanan atmosfera akan bertindak untuk

memasukkan resin tersebut ke dalam retakan.

Kebiasaannya satu lapisan bahan jala dipasang bagi menyediakan satu ruang

kecil di antara penutup plastik dengan permukaan konkrit dengan tujuan memastikan

resin dapat mengalir di seluruh bahagian permukaan yang dirawat. Apabila proses

pengisian resin selesai dilakukan, penutup plastik ditanggalkan sebelum resin mula

mengeras.

Pengggunaan teknik ini memerlukan kepakaran yang tinggi kerana pemilihan

bahan pengisi dan tahap vakum yang dikenakan adalah berlainan berdasarkan

keadaan di tapak.

Selain itu teknik vakum ini boleh digunakan untuk teknik suntikan biasa. Ini

kerana apabila suntikan biasa digunakan pada retak, wujudnya gelembong udara yang

30

terperangkap disebalik retak. Fenomena ini dapat di atasi dengan menggunakan

teknik pengisisan vakum kerana gelembong udara akan diserap keluar daripada retak.

Penggunaan teknik suntikan biasa juga mempunyai risiko bocor pada bahan

turap dan seterusnya boleh mengganggu sambungan dan kemungkinan besar

sambungan akan mengalami gerakan. Namun begitu, masalah ini tidak akan wujud

dengan menggunakan teknik pengisian vakum. Ini kerana dengan keadaan vakum

tidak akan tercapai sekiranya sambungan terbuka.

2.3.2. Teknik Pemulihan Masalah Pengaratan

Pembaikan pengaratan tetulang harus dibaikpulih kerana ia boleh

menyebabkan retakan dan sekiranya pengaratan berterusan ia akan menyebabkan

konkrit terserpih. Penyerpihan ini seterusnya akan mengakibatkan pengaratan pada

permukaan konkrit. Di dalam seksyen ini membincangkan mengenai teknik

pemulihan disebabkan masalah pengaratan dengan kaedah penyalutan.

2.3.2.1 Kaedah Penyalutan

Kaedah ini dapat memberi perlindungan kepada tetulang besi dalam konkrit

sekiranya struktur itu terdedah kepada keadaan kemungkinan menyebabkan

pengaratan yang tinggi. Konsep pemulihan kaedah ini adalah menghentikan proses

karatan pada bahagian yang karat. Proses penyalutan pada tetulang besi adalah kerja

yang paling penting untuk melindungi tetulang tersebut.

31

Terdapat dua jenis penyalut yang sering digunakan untuk memberikan

perlindungan kepada tetulang daripada mengarat iaitu penyalut organik(organic

Coating) dan penyalut logam (Metal Coating).

2.3.3 Teknik Pemulihan Masalah Permukaan

Untuk kaedah ini hanya kaedah perlekatan lapisan permukaan yang akan

dibincangkan kerana kaedah ini sering digunakan untuk masalah yang melibatkan

kecacatan permukaan.

2.3.3.1 Pelekatan Lapisan Permukaan

Bahan pemulihan dilapiskan secara seragam dalam bentuk berlapis-lapis pada

permukaan yang hendak dipulihkan. Teknik ini selalu digunakan dalam pemulihan

lantai dan jalan dimana struktur tersebut masih kukuh dan selamat tetapi kecacatan

berlaku di permukaan yang disebabkan daya hentaman yang kuat. Selain itu, ia juga

berfungsi mengeraskan permukaan lantai kepada keadaan lebih sempurna.

Semasa proses melapis permukaan ini dilakukan, lapisan yang pertama

haruslah mengeras terlebih dahulu sebelum lapisan seterusnya disapukan. Ini bagi

memastikan darjah kelekatan yang lebih baik di antara lapisan dengan lapisan kerana

setiap lapisan terdiri daripada bahan berlainan.

32

Jadual 2.1 : Ringkasan Kerosakan Struktur Dan Kaedah Baikpulih

Tanda Punca Pencegahan PembaikpulihanRetak secara ufuk di permukaan apabila konkrit mula mengeras atau selepas ia mengeras

Pengecutan plastic Pengeringan dalam masa yang singkat pada permukaan

Permukaan konkrit ditutup secepat mungkin setelah dituang

Ditutup secara menyapukan simen ataupun dengan polimer berkelikatan rendah

Retak pada bahagian (seksyen) yang tebal

Mengelakkan pengecutan therma(thermal contraction)

Penahan tarikkan therma diminimakan Penyejukan konkrit dilengahkan sehingga ia mencapai kekuatan

Tutupi retak

Retak pada sambungan tetulang

Mendapan Plastik Konkrit masih mendap setelah ia mula mengeras

Gunakan rekabentuk campuran berlainan

ampatkan semula bahagian atas konkrit semasa masih dalam keadaan plastik Retak ditutupi setelah konkrit mengeras

Blowholes terbentuk pada permukaan konkrit

Udara atau air terperangkap diantara peranca Pemadatan yang tidak mencukupi Rekabentuk campuran yang tidak sesuai Release Agent yang tidak sesuai

Mempebaiki system getaran Ubah campuran rekabentuk atau Release Agent Gunakan jenis peranca yang menyerap

Diisi dengan mortar polimer terubahsuai

Kelompangan pada konkrit Honeycomb

Pemadatan yang tidak memadai Kehilangan bahan grout

Memperbaiki pemadatan Kurangkan kandungan saiz aggregate maksimum Mengelakkan kebocoran bahan grout

Bahagian dipotong dan disuntik resin

33

Tanda Punca Pencegahan PembaikpulihanBeza Warna Perubahan pada nisbah rekabentuk

campuran, bahan, pengetaran, kebocoran air daripada sistem peranca

Pastikan kesemua faktor-faktor dijalankan atau dipraktikkan secara seragam. Elakkan kebocoran pada peranca

Surface Coating disapukan

Pengaratan Tetulang Pyrites di dalam aggregat Kandungan sampah pada peranca Hujung tetulang perangkai dibengkokkan keluar Proses pengkarbonan yang berlaku akibat kehadiran ion klorida Kandungan klorida yang tinggi di dalam konkrit

Elakkan aggregat yang tercemar Besi yang terdedah dilindungi Hujung tetulang perangkai dibengkokkan ke dalam Peranca dibersihkan sebelum penuangan konkrit Membekalkan penutup yang memadai Kandungan simen yang mencukupi serta mempunyai ketelapan yang rendah

Dibersihkan dengan asid cair ataupun sodium sitrat

Permukaan tercabut Release Agent yang tidak mencukupi Peranca yang dialihkan secara tidak cermat

Lebih perhatian diberikan kepada penggunaan release agent dan semasa pengalihan peranca

Disapukan mortar halus ataupun ditampal sebagai spalled concrete

Penutup yang tidak memadai

Tetulang besi teralih semasa konkrit dituang Jarak yang tidak mencukupi diperuntukkan semasa perincian

Tetulang besi disokong dengan lebih kuat Jarak yang lebih diperuntukkan semasa perincian

Simen terubahsuai polimer disapukan dan sand rendering disapukan sebagai lapisan pelindung

34

Tanda Punca Pencegahan PembaikpulihanLubang Hembus

Rekabentuk Campuran Penempatan Konkrit Penggetaran Tak Serata

Campuran Tidak Terlalu Melekit Kawal Jarak Jatuh Konkrit Penggetaran Serata

Sapukan Mortar

Kecacatan Akibat Tindakan Tekanan Dan Perubahan Saiz

Kesilapan Rekabentuk Rekabentuk Semula Tambah Perembat Pembinaan Semula

35

2.4 Kegagalan Pembaikpulihan Struktur Konkrit

Kejadian kegagalan struktur konkrit kini semakin menular dan amat

meruncing. Keadaan ini bertambah meruncing lagi dengan kejadian kegagalan pada

struktur yang telah dibaikpulih. Pada hakikatnya pembaikpulihan dilakukan bagi

mengembalikan fungsi sesuatu struktur kepada keadaan asal dan sekaligus ia boleh

memberikan peranan yang sepatutnya. Namun kini, kerosakan yang sama pada

struktur yang telah diperbaiki berulang kembali malah bertambah serius sehingga

mengakibatkan kegagalan pada struktur tersebut.

Diantara punca-punca kegagalan pembaikpulihan struktur konkrit adalah

seperti berikut (Czarnecki, et.al,2000):

a) Penyiasatan dan penilaian struktur yang tidak memadai/ tidak

dilakukan.

b) Tenaga pekerja yang tidak mahir mengendalikan proses

pembaikpulihan.

c) Pemilihan bahan pembaikpulihan yang tidak sesuai.

d) Teknik pembaikpulihan yang tidak sesuai.

2.4.1 Penyiasatan Dan Penilaian Struktur Yang Tidak Memadai/ Tidak

Dilakukan

Penyiasatan dan penilaian terhadap kerosakan struktur yang berlaku adalah

perkara penting dalam menentukan punca kerosakan. Ini kerana pembaikpulihan

yang hendak dilakukan bergantung kepada punca kerosakan. Walaupun prinsip ini

amat penting, tetapi ia sering diabaikan dan mengakibatkan kegagalan yang sedia

diperbaiki berlaku semula dalam jangka masa yang singkat.

36

2.4.2 Tenaga Pekerja Yang Tidak Mahir Mengendalikan Proses

Pembaikpulihan

Kerja-kerja pembaikpulihan yang kompleks memerlukan tenaga pekerja yang

mahir bagi mengendalikan kerja-kerja yang berkaitan. Walaupun kaedah

pembaikpulihan yang dilakukan sesuai dan betul, ianya masih boleh lagi gagal untuk

kali kedua disebabkan kegagalan pemilihan pekerja yang tidak mahir dalam

penggunaan teknik pembaikpulihan yang mengikut spesifikasi.

Menurut Charnecki, et. Al(2000) mereka menyatakan bahawa kebanyakan

kegagalan pembaikpulihan struktur konkrit disebabkan oleh perhatian yang kurang

dalam merekabentuk progam pembaikpulihan, pengendalian pekerja dan tatacara

kerja di tapak kurang bermutu dan kualiti kerja merosot.

2.4.3 Pemilihan Bahan Pembaikpulihan Yang Tidak Sesuai.

Perkataan bahan merujuk kepada sebarang benda yang digunakan oleh

manusia untuk menghasilkan output yang dikehendaki (Charnecki, et.al,2000).

Pemilihan bahan untuk kerja pembaikpulihan mestilah menitik beratkan kualiti bahan

tersebut. Ini kerana, pemilihan bahan yang baik dapat menjamin keberkesanan

kaedah pembaikpulihan yang digunakan.

Namun begitu, sehingga kini masih belum lagi terdapat piawai pemilihan

bahan yang sepatutnya dikeluarkan. Pemilihan penggunaan bahan pembaikpulihan

struktur bangunan lazimya berdasarkan maklumat daripada pengeluar ataupun

pengalaman pakar perunding dan kontraktor. Selagi bahan pembaikpulihan

37

digunakan secara membuta-tuli untuk proses pembaikpulihan , usaha Repair of

Repair akan berlanjutan. (Czarnecki,et.al,2000).

2.4.4 Teknik Pembaikpulihan Yang Tidak Sesuai.

Terdapat pelbagai teknik atau cara yang boleh dilakukan untuk memperbaiki

struktur yang rosak. Namun begitu, teknik-teknik tersebut bergantung kepada punca

berlakunya kegagalan. Oleh yang demikian pihak jurutera perlu melakukan siasatan

awal dahulu pada struktur konkrit yang rosak. Punca kerosakan sebenar harus

dikenalpasti bagi memudahkan atau memastikan teknik pemulihan yang dilakukan

betul.

2.5 Penyiasatan Dan Pemeriksaan Bagi Mengenalpasti Punca Kerosakan

Pada Struktur Bangunan

Pemeriksaan bangunan atau lebih dikenali sebagai penyiasatan kerosakan

perlu diambil perhatian serius. Ini kerana akibat kelalaian satu pihak boleh

mengakibatkan kematian orang ramai. Sebagai contoh yang pasti kita tidak dapat

lupakan ialah kejadian runtuhnya kondominium Highland Tower pada 11 September

1993 yang meragut 48 nyawa serta harta benda yang bernilai. Rajah 2.14

menunjukkan runruhan yang berlaku di Higland Tower. Pemeriksaan ke atas struktur

bangunan harus dititik beratkan bagi memastikan struktur sesuatu bangunan kukuh

dan sentiasa berada di dalam keadaan yang baik. Sehubungan dengan itu,

pemeriksaan sesuatu bangunan boleh dilakukan dengan kaedah visual dan juga

penyiasatan struktur secara menyeluruh.

38

Rajah 2.14 Runtuhan Highland Tower

2.5.1 Kaedah pemeriksaan

Pemeriksaan bangunan melibatkan applikasi kaedah visual dan juga kaedah

penyiasatan secara menyeluruh. Pemeriksaan secara visual merupakan langkah awal

bagi mengenalpasti lokasi serta jenis kerosakan. Setelah itu disusuli pula dengan

kaedah penyiasatan lanjut sekiranya kerosakan atau kecacatan yang berlaku boleh

membahayakan atau memberi kesan negatif kepada kestabilan struktur atau keutuhan

mana-mana bahagian bangunan.

Pemeriksaan secara keseluruhan ini memerlukan data-data mengenai

rekabentuk, penyelenggaraan dan juga sejarah bangunan. Setelah data diperolehi,

beberapa ujian tertentu dijalankan dan laporan terperinci disediakan. Daripada hasil

laporan tersebut kerosakan pada struktur dapat dikenalpasti seterusnya kerja

pembaikpulihan dijalankan.

39

2.5.1.1 Ujian Ke Atas Struktur

Ujian ke atas struktur adalah berguna untuk memberi penilaian tentang

kekuatan struktur. Pada kebiasaannya, untuk pelaksanaan ujian di tapak mahupun di

dalam makmal boleh dikatakan bergantung kepada hasil pemeriksaan visual yang

dilakukan. Apabila terdapat kekurangan pada data ataupun data tidak memadai,

maka beberapa ujian tertentu perlu dilakukan. Terdapat beberapa ujian yang boleh

dilakukan ialah:

i. Ujian Halaju Denyutan Ultrasonik

ii. Ujian Tukul Menganjal

iii. Ujian Teras Konkrit

iv. Ujian Meter Penutup Elektromagnet

v. Ujian Sinar Gamma

vi. Analisis Kimia

vii. Ujian Pengkarbonatan

2.5.1.2 Ujian Halaju Denyutan Ultrasonik

Ujian Denyutan Ultasonik, alat biasa yang digunakan ialah alat Ultrasonik

Pundit. Peralatan ini terdiri daripada satu penjana denyutan elektrik, sepasang

transduser, satu penguat dan satu peranti masa untuk mengukur masa penghantaran

antara transduser penghantar dan penerima.

Ujian ini melibatkan pengukuran halaju gelombang denyutan yang bergerak

melalui konkrit. Sebuah alat penjana denyutan ultrsonik menghantar gelombangnya

kepada satu tranduser yang bersentuhan dengan permukaan konkrit supaya

gelombang tersebut bergerak melalui konkrit itu seterusnya dapat dikesan oleh satu

40

tranduser lain yang bersentuhan dengan konkrit pada permukaan bertentangan.

Tranduser tersebut akan mengeluarkan satu isyarat elektrik yang dihantar melalui

amplifier kepada satu plat tiub sinar katod. Oleh itu, dengan mengukur anjakan

isyarat denyutan berbanding dengan kedudukan semasa tranduser bersentuhan sesama

sendiri, masa yang diambil untuk denyutan bergerak melalui konkrit dapat diukur.

Kualiti konkrit dapat dinilai dengan mengukur halaju gelombang denyutan bergerak

melalui sampel ujian. Oleh itu, maklumat terperinci berkenaan kecacatan struktur

dalaman konkrit diperolehi. Kaedah ini diterangkan secara terperinci di dalam BS

1881 Bahagian 203:1986.

2.5.1.3 Ujian Tukul Menganjal

Ujian tukul menganjal adalah merupakan ujian kekerasan permukaan. Ia

menyukat kekerasan permukaan konkrit pada struktur. Peralatan yang biasa

digunakan ialah dikenali sebagai tukul menganjal, yang merupakan sejenis alat

kendalian tangan dimana komponen penting di dalamnya adalah suatu spring dibebani

dengan beban yang dimana bila diaktifkan (dengan mengenakan hentaman pada

permukaan konkrit) akan mengeluarkan sejumlah tenaga piawai. Pantulan tukul

disukat pada penimbangtaraan.

Ujian ini dilakukan dengan mengambil beberapa bacaan pada setiap

kedudukan konkrit dan diambil puratanya. Langkah ini dilakukan kerana bacaan

adalah sensitif kepada perubahan konkrit, terutamanya partikel-partikel batu-baur

yang hampir dengan permukaan.

41

Maka dengan itu kaedah ini dapat menentukan keseragaman konkrit,

menganggarkan kekuatan dan pengelasan ketahanan lelasan. Kaedah ini diterangkan

dengan terperinci dalam BS 1881: Bahagian 202: 1986.

2.5.1.4 Ujian Teras Konkrit

Ujian teras konkrit adalah ujian untuk mendapatkan nilai anggaran kekuatan

flub. Selain daripada itu ujian ini adalah untuk menentukan kekuatan mampatan,

sifat-sifat lain seperti ketumpatan penyerapan air, kekuatan tegangan tidak langsung

dan komposisi kimia struktur konkrit.

Dalam ujian ini teras konkrit diambil daripada anggota struktur konkrit yang

meragukan. Teras konkrit diambil dengan cara menggerudi menggunakan sejenis alat

gerudi putar. Teras yang digerudi adalah berbenluk silinder, dengan ukuran garis

pusat 150 mm atau 100 mm. Teras yang telah digerudi itu hendaklah diperiksa dari

segi saiz, jenis batu baur, agihan batu baur dan darjah kepadatannya. Permukaannya

hendaklah diratakan dan direndamkan dalam air sekurang-kurangnya 48 jam sebelum

diuji. Sampel konkrit ini akan diuji dengan ujian mampatan sehingga hancur untuk

mengetahui kekuatan serta ketumpatan sebenarnya.

Namun jika dilihat ujian ini terdapat beberapa kelemahan iaitu dari segi kos

perbelanjaan dan masa yang digunakan. Ini adalah kerana sampel teras yang

digunakan untuk ujian memerlkan peralatan yang agak mahal dan masa yang

panjang sehinggalah sampel dapat diuji di makmal. Selain daripada itu, keputusan

daripada ujian hanya tertumpu pada kawasan yang dilakukan penggerudian teras.

42

Penerangan secara terperirici berkenaan dengan kaedah ini boleh diperolehi dari BS

1881 Bahagian 120: 1983.

2.5.1.5 Ujian Meter Penutup Elektromagnet

Ujian ini merupakan suatu teknik pengukuran elektromagnet yang ringkas

untuk mengukur tebal penutup konkrit serta menentukan diameter dan lokasi tetulang

dan perangkai yang digunakan. Ini adalah kerana kedudukan keluli penting untuk

menahan momen rekabentuk muktamad dan riceh. Manakala penutup pula penting

kerana ia melindungi tetulang keluli. Ujian ini biasanya dilakukan sebagai langkah

permulaan bagi ujian-ujian yang perlu mengelakkan tetulang keluli diganggu.

2.5.1.6 Ujian Sinar Gamma

Ujian sinar gamma adalah merupakan ujian untuk mengesan kewujudan

lompang-lompang di dalam konkrit keretakan dan saiz tetulang. Peralatan yang

digunakan ia!ah sejenis alat yang nienggunakan radiografi gamma yang dapat

mengesan kejadian yang disebut di atas. Namun demikian kaedah ini jarang

digunakan bagi penyiasatan kecil kerana ia adalah mahal, tambahan pula cara

perlaksanaannya adalalah rumit dan memerlukan pengendali yang berpengalaman

43

dalam bidang fotografi. Penerangan kaedah ini diterangkan secara terperinci di dalam

BS 4408 Bahagian 3.

2.5.1.7 Analisis Kimia

Dalam analisis kimia, maklumat yang sering diperlukan ialah dari segi

kandungan jenis simen dalam konkrit, nisbah air simen yang digunakan serta

kandungan bahan-bahan yang akan memudaratkan struktur konkrit seperti klorida,

sulfat dan sebagainya. Bahan-bahan yang dianalisis ini biasanya diperolehi daripada

sampel teras yang telah pecah dan sampel ini akan dibahagikan berdasarkan bilangan

ujian yang akan dijalankan. Namun demikian, untuk menjalankan analisis kimia,

ianya memerlukan kemudahan dan peralatan makmal yang khusus dan melibatkan kos

yang tinggi. Ini adalah kerana biasanya keputusan dari analisis kimia akan

memberikan keputusan yang baik kerana perlaksanaannya yang agak teliti.

2.5.1.8 Ujian Pengkarbonatan

Ujian pengkarbonatan merupakan ujian untuk menguji tahap tindakbalas

pengkarbonatan yang bertindak. Ini adalah kerana ujian pengkarbonatan dilakukan

dengan menyembur jarutan fenoiftalin ke atas permukaan konkrit yang baru retak.

Kesan daripada tindak balas, bahagian konkrit yang baik tidak akan menunjukkan

44

sebarang perubahan warna dimana warna ungu kemerahan asal larutan akan

dikekalkan. Manakala, bahagian konkrit yang telah mengalami tindakbalas

pengkarbonatan akan berubah warna menjadi larutan tidak berwarna.

2.6 Kes-Kes Kegagalan Struktur Bangunan

Antara kejadian kegagalan bangunan boleh dilihat seperti gambarajah di

bawah.

Rajah 2.15a: Kegagalan pada sambungan bangunan di Taichung, Taipei

45

Rajah 2.15b: Kegagalan sambungan boleh mengakibatkan struktur bangunan gagal

Rajah 2.16: Kegagalan bangunan 11 tingkat di Shingjuan

Rajah 2.17: Runtuhan bangunan Pentagon Amerika Syarikat