ilmu pengetahuan dalam tamadun islam

8/8/2019 Ilmu Pengetahuan Dalam Tamadun Islam

1/9

PENDAHULUAN

Tidakadasatu agama atauajaran di duniainisejakdahuluhinggahariini yang

dapatmenandingi Islam darisegipengutamaanilmupengetahuan. Hal

inidapatdibuktikanapabilawahyu yang pertamaditurunkankepadaRasulullah yangmenitikberatkanilmupengetahuan:

n 1 [ P Wr P []P []\B ^ 5/_ B $" P n [WrWT 2 n (] \1 1P U

\1 \B ^ 5/_ $ 1U .U d

(Surah al-Alaq: 96: 1-5)

Mereka yang berilmupengetahuandimuliakanoleh Allah, Malaikatdanmanusia di

manasahajamerekaberada. Hal inidijelaskanoleh Allah dalam Surah Ali Imran ayat 18:

[j IZ O 4T +Y O U Y WS F RU

P [, WT S T WT 1 ,,U +Y O U Y WS F d

[ 1k [

(Surah Ali Imran: 3: 18)


2/9

Dalamayatlain Allah telahberfirman:

RM jT d S < $ W Um "k0 U S U Z U! [H[, S

U^ U Z^ d 0 U Um WT "kT 5 T 5 U U n d

S < $ W 0 < $ WT S !T\1 / [AWr[k WT [, DS [,

U! on [\

(Surah al-Mujadalah: 58: 11)

Ayat di atastelahditafsirkanolehIbn Abba

r.a.Beliaumenjelaskankedudukanmereka yang berilmupengetahuandanberimanialah

700 tingkattingginyadaripadamanusiabiasa. Setiapsatutingkatitu pula jaraknyaialah 500

tahunperjalanan.

Justeruitulahsetiapumat Islam telahdiwajibkanmenuntutilmu. Hal

inidijelaskanolehRasulullah di dalamhadis:


3/9

PEMBAHAGIAN ILMU PENGETAHUAN

Pelbagaipembahagianilmu yang telahdikemukakanoleh ulama Islam.Contohnya:

1. Al-Kindi (786-873H) membahagikanilmusepertidalam rajah berikut:

ILMU

TEOTRIKAL

TABII

MATEMATIK

METAFIZIK

PRAKTIKAL

AKHLAK

SAINS RUMAHTANGGA

PERANCANGAN BANDAR


4/9

2 . Al-Farabi(878-950M) membuatpembahagian yang samadengan yang

dilakukanoleh al-Kindi.

CumaterdapatsedikitpenambahanapabilabeliaumemasukkanilmuFiqhdanilmuKal

am.

3. IbnuSinamembuatpembahagianilmusepertiberikut:

ILMU

TEORITIKAL

TABII

MATEMATIK

METAFIZIK

ILMU KALAM

PRAKTIKAL

AKHLAK

SAINS RUMAHTANGGA

PERANCANGAN BANDAR

ILMU FIQH

ILMU

ABADI

SEBAGAI TUJUAN

TEORITIKAL

ILMU SAINS

MATEMATIK

ILMU KALAM

SEBAGAI ALATPRAKTIKAL

AKHLAK

RUMAH TANGGA

ILMU FIQHSEMENTARA


5/9

4. Imam al-Ghazali pula membahagikanilmusepertiberikut:

BahagianPertama:

ILMU

MUKASYAFAH MANKULAH

ZAHIR

IBADAH ADAT

BATIN

MUHLIKAH MUNJIYYAH


6/9

BahagianKedua:

ILMU

SYARIAH

ASAL

AL-ALQURAN

AS-SUNNAH

IJMAK

SIRAH

CABANG

FEKAH

HATI

PENDAHULUAN

BAHASA

NAHU

PENUTUP AL-QURAN

AKIDAH

DIPEROLEHI

AKHIRAT

SIFAT ALLAH

DUNIA

PERUBATAN

MATEMATIK

KEJURUTERAANDARURI


7/9

5. IbnuKhaldunmenggunakanpembahagiansepertiberikut:

ILMU

NAQLI

AL-QURAN

TAFSIR

HADIS

NASIKH DAN MANSUKH

SANAD

ILMU KALAM

TASAWWUF DLL

'AQLI

MATEMATIK

ALGEBRA

MU'AMALAH

FARAIDH

KEJURUTERAAN

SAINS GUNAAN

PERUBATAN DLL


8/9

KESIMPULAN

Walaupunpelbagaiistilah yang digunakanolehulama

Islamdalampembahagianilmu, iasebenarnyadibahagikankepadaduasahaja,

iaitufardhuaindanfardhukifayah. Ilmufardhuainialahilmu yang

wajibdipelajariolehsetiapumat Islam, lelakidanwanita, iaituilmu yang

berkaitandenganakidah, syarakdanakhlak.Ilmufardhukifayah pula ialahilmu yang

kewajipanpenuntutnyakepadagolongantertentusahaja.Jikaadasegolonganumat yang

mempelajarinya, makaterlepaslahtanggungjawabitudaripadaumat Islam

keseluruhannya.

Ilmufardhuainberkembangsemata-mataberdasarkan al-Quran dan as-

Sunnah.Sedangkanilmufardhukifayah pula jugaberdasarkankepadakedua-

duasumbertersebutditambahdenganaakalmanusia.Sehinggakiniterdapatlebihdaripada

300 ilmu yang diperkembangkanolehmanusiadaripada al-Quran dan as-

Sunnahsertaakalmanusia, samaadailmufardhuainatauilmufardhukifayah.


9/9

MUSTAFA HAJI DAUD (1991).TAMADUN ISLAM. BAB LIMA: ILMU PENGETAHUAN.

KUALA LUMPUR. UTUSAN PUBLICATIONS & DISTRIBUTORS SDN. BHD.

ilmu pengetahuan dalam tamadun islam

Documents