2 PENDAHULUAN IslamtelahmeletakkansyariatIslamsebagaiundang-undangyangmenjaditerasdalam menentukansetiapperbuatandantingkahlakuyangdilakukanolehmasyarakatIslam bersumberkandaripadaal-Qurandanal-Sunnah.Setiapperbuatankejiataupunburukpada pandangan Islam dinamakan sebagai jenayah dan perbuatan tersebut akan mendapat hukuman yang telah ditetapkan dalam undang-undang Islam. Allah telah menyeru umatnya supaya melakukan perkara kebaikan dan meninggalkan perkarayangmungkar.Setiapperkarakebaikanyangdilakukanakanmendapatganjaran pahala manakala perkara keburukan adalah sebaliknya iaitu akan memperoleh dosa dan celaan daripada Allah s.w.t. Undang-undangIslam adalah berbeza dengan undang-undang ciptaan manusia kerana undang-undangIslamtelahtermaktubdalamal-Qurandanal-Sunnahmanakalaundang-undangciptaanmanusialebihmenjuruskepadasistempemerintahansesebuahnegara. HukumanyangditetapkandalamIslamadalahuntukmenyedarkanumatIslamsupayatidak melakukanlagiperkarayangmungkarmanakalaundang-undangciptaanlebihkepada menyakitkan atau menyeksa pesalah. Bagimembolehkansesuatuhukumanyangdikenakankeataspenjenayahmaka penjenayahtersebutmestilahdaripadaseorangyangsudahbolehmemikultanggungjawab ataupundarisegiilmuusulfiqhiaitual-ahliyyahyangbermaksudsyaratkelayakan pentaklifantanggungjawabkeatasseorangmukallafyangterbahagikepadaduaiaitu kelayakanuntukmenerima(ahliyyahalwujub)danjugakelayakanuntukmelaksana (ahliyyah al ada). MenurutsyariatIslamjuga,hukumanbolehdigugurkandenganbeberapasebab. Namundiantarasebab-sebabtersebuttidakadayangmenjadisebabumumyangboleh menggugurkansemuahukuman.Jadisebab-sebabitubertingkat-tingkatterhadapsemua hukumanmakaadayangmenggugurkankebanyakanhukumandanadayangmenggugurkan sedikitsahaja.Danadapulayangkhususuntukhukuman-hukumantertentu.Iniadalah berbeza dengan hukuman menurut sivil yang mana segala hukuman dapat digugurkan dengan setiapkecualian-kecualianamsepertiyangdiperuntukkandalamundang-undangciptaan manusia.

3 1.0HALANGAN-HALANGANYANGMENGUGURKANHUKUMANJENAYAH MENURUT UNDANG-UNDANG ISLAM1.1DEFINISI AL-AHLIYYAH Ahliyyahdapatdidefinisikankepadaduabahagianiaitudefinisidarisegibahasadanistilah. a. Bahasa Al-Ahliyyahberasaldaripadaperkataanahlyangbermaksudorangyangberkelayakan.1Ia juga bermaksud kesesuaian (salahiyyah).2 b. IstilahMenurut Abdul KarimZaidan, al-ahliyyah dari sudut istilah bermaksud kelayakan seseorang untuk menerima segala hak dan tanggungjawab yang disyariatkan kepadanya.3 1.2PEMBAHAGIAN AL-AHLIYYAH Syaratdalamsahpentaklifanadalahseseorangmukallafitulayakmemikultanggungjawab. Kelayakanpentaklifaniniditetapkanuntukmanusiadalamkeadaandiamenjadibalighdan berakal.ulamausultelahberbincangtentangahliyyahdanpenghalang-penghalangahliyyah dengan gambaran umum seperti berikut: 1) Ahliyyah a) Ahliyyah al-wujub b) Ahliyyah al-ada 2) al-Awarid ahliyyah a) Samawiyyah b) Muktasabah a) Ahliyyah al-wujub

1 Ishak Abas, 1986, Kamus al-jadid, Terbitan Seri Kota, Kuala Lumpur, hlm 39 2 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 72 3 ibid 4 Menurut Ali Hasbullah, Ahliyyah al-wujub ialah kelayakan manusia untuk menerima hak dan tanggungjawab padanya dari segi syarak.4 MenurutHailaniMujirTahir,Ahliyyahal-wujubbermaksudjugasepertikeahlian wajib (ahliyyah al-wujub atau capacity to acquire right), kelayakan seseorang bagi mendapat hak-hak yang ditentukan oleh syarak atau undang-undang.5

MenurutAbdulKarimZaidan,Ahliyyahal-wujubmerupakankelayakanseseorang manusiauntukdiwajibkanhak-hakyangdisyariatkanbaginya.Kelayakanyangditetapkan baginyahak-hakdanmewajibkankeatasnyauntukmemikultanggungjawabtersebut. Keahlianinisabitdenganzimmahiaitukelayakanyangdikenakankepadamanusiayang berasaskan pensabitan zimmah.6 Zimmah dari segi bahasa ialah perjanjian sebagaimana dalam firman Allah s.w.t : 4pO+l~O4C O) >}g`uN` ") 4LOE`gO _ Cj^q4 N-]4-u^- ^ ( Surah al-Taubah 9:10) Maksudnya:merekatidakmemelihara(hubungan)kerabatterhadaporang-orangmukmindantidak (pula mengindahkan) perjanjian. Berdasarkanayatal-Qurandiatas,zimmahinidinamakanuntukorang-orangkafir yangmenetapdinegaraIslamsecaraberterusanberasaskankepadaperjanjianantaranegara Islam dengan mereka.Zimmahdarisegiistilahsatusifatyangadanilaisyarakyangmenjadikanseseorang ituberkelayakandarisegihakdantanggungjawab.Maknaistilahiniterpakaikepadasetiap manusiasekiranyadiadilahirkandalamkeadaanbernyawa.Olehyangdemikian,asas-asas ahliyyahal-wujubbagimanusiaialahnyawa.Sekiranyamanusiabernyawamakadiaberhak memperolehizimmahdanmempunyaiahliyyahwujub.Denganituahliyyahsabitkepada janinsekalipunkejadiannyatidaksempurna.Olehitunyawamerupakansatuasaspenetapan

4 Ali Hasbullah, 1964,Usul al-Tashri al-Islam, Dar al-Maarif, Mesir, hlm 356 5 Hailani Mujir Tahir, 1998, Isu Syariah dan Undang-Undang, Abdul Basir Mohamad & Jafril Khalil (pnyt), Siri 4, Pusat Teknologi Pendidikan UKM,Bangi, hlm 48 6 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 72 5 ahliyyahal-wujubdankelayakaniniakankekalsepanjanghidupnyadantidakterpisah sehingga dia meninggal dunia. b) Ahliyyah al-ada MenurutAliHasbullah,Ahliyyahal-adamerupakankelayakanseseorangmelakukan perbuatan yang diterima syarak.7

MenurutHailaniMujirTahir,ahliyyahal-adabermaksudjugakeahlianbertindak (ahliyyahal-adaataucapacitytoexercise)dankelayakanseseorangmengeluarkantindakan percakapan (al-tasarruf al-qawli) yang diakui oleh syarak.8

MenurutAbdulKarimZaidan,ahliyyahal-adaialahkelayakanseseorangmanusia untuk dituntut bertanggungjawab. Oleh itu, setiap percakapan dan perbuatannya diambil kira danmempunyaikesandisisisyarak.9Kelayakaninibermaksudkewajipandan tanggungjawab untuk ditunaikan seperti solat.10

a) Hak-hak hambaHak-hakhambaterbahagikepadaduaiaituhakyangberkaitandengankewangandanqisas. Hak-hakyangberkaitandengankewangansepertihakmembayargantirugiterhadapbarang yang telah dirosakkan,memberi upah kepada orangyang mengambil upah ataupun memberi nafkahkepadaisteridankaumkerabat.Hak-hakinidipertanggungjawabkankepadakanak-kanakkeranapelaksanaannyabolehdigantiolehwalinya.Manakalahak-hakhambayang berkaitanbalasanqisastidakdipertanggungjawabkankepadakanak-kanakkerana pelaksanaannyatidakbolehdigantiolehwalinyatetapiberbezasekiranyaiaberkaitdengan diyat kerana ia berkait dengan kewangan.

7 Ali Hasbullah, 1964,Usul al-Tashri al-Islam, Dar al-Maarif, Mesir, hlm 357 8 Hailani Mujir Tahir, 1998, Isu Syariah dan Undang-Undang, Abdul Basir Mohamad & Jafril Khalil (pnyt), Siri 4, Pusat Teknologi Pendidikan UKM,Bangi, hlm 48 9 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 73 10 Hassan Ayob, 2008,Fiqh Muamalah, terj. Abdurrahman Saleh Siregar, TerbitanBerlian Publications Sdn. Bhd, Selangor,hlm 69 6 b) Hak-hak Allah s.w.t:Perkara asal yang berkaitan dengan ibadah iaitu iman sama ada berbentuk fizikal semata-mata sepertisolatataukewangansemata-matasepertizakatataugabungandaripadaibadahdan hartasepertihajimakatidakwajibkepadakanak-kanakuntukmelakukannya.Inikerana tanggungjawabmenunaikanibadahtersebutperluditunaikansecarapilihantanpapaksaan. 1.3HALANGAN-HALANGAN KELAYAKAN AL-AHLIYYAH Tidak sah taklif ke atas orang yang gila dan kanak-kanak kerana tidak berakal bagi orang gila yangmenyebabkantidakmemahamisamasekalidaliltaklifdankeranatidakcukupumur bagikanak-kanakyangmenyebabkantidakmemahamidaliltaklifdengansempurna. Tambahan lagi,tidak sah taklif juga kepada orang yang tidur ketika tidurnya ,orang lupa ketika lupanya dan orang mabuk pada ketika mabuknya kerana tidak mampu memahami dalil taklif di dalam keadaan tersebut. Ini berdasarkan kepada hadis yang diriwayatkan daripada Saidina Ali bin Abi Talib bahawa Rasulullah dalam hadisnya:11 . : ( )Maksudnya:Diangkatcatatandaritiga:Orangtidursehinggaiajaga,kanak-kanaksehinggacukup umur dan orang gila sehingga ia siuman Tidak dinafikan, apabilaseseorang telah sempurna kelayakannya, kadangkala berlaku jugahalangan-halanganyangmengurangiataumenghilangkankelayakan.Halinidisebut denganhalangankelayakan(awaridal-ahliyyah).Halanganiniterbahagikepadaduaiaitu, halanganyangberlakudiluarkemampuanmanusia(awaridal-samawiyyah)danhalangan yang berlaku disebabkan oleh perbuatan manusia itu sendiri (awarid al-ahliyyah).12

11 Hasan bin Ahmad, 2002, Usul Fiqh dan Qawaid Fiqhiyyah, Pustaka Haji Abdul Majid, Kuala Lumpur, hlm 146 12 Muhammad Abu Zahrah, 1994, Usul Fiqih, Cetak ulang, Terbitan PT Pustaka Firdaus, Jakarta, hlm 514 7 I. Awarid al-Samawiyyah Awaridal-SamawiyyahmerupakanhalanganyangdatangnyadaripadaAllahatauketentuan syarak (semula jadi) dan bukan disebabkan perbuatan manusia.Antara halangan tersebut adalah seperti berikut: 1.Gila,hilangakalataurosakakalsamaadagilasecaraberterusanataugilasementara. 2.Atah(nyanyuk)iaitugangguanakal,hilangkeupayaanmenilaidanmenimbangsesuatu (sukar untuk memahami sesuatu). 3. Pelupa4. Tidur dan pengsan 5. Marad al-maut, sakit yang tiada harapan sembuh dan kesudahannya adalah mati. 6. Mati. 1.Gila Gila ialah hilang akal, rosak atau kecacatan pada akal ialah berlaku kerencatan pada akal yang menyebabkanpercakapandanperbuatantidaksepertiorangyangberakalkecualidalam keadaan sedikit sahaja iaitu banyak keadaan yang di luar kewarasannya. Gila atau hilang akal ini terbahagi kepada dua bahagian; gila disebabkan asal dan gila kerana yang mendatang. Gilaasalialahseseorangitubalighdalamkeadaangila.Gilayangmendatangpula ialah seseorang itu baligh dalam keadaan berakal kemudian menjadi gilasama ada mumtadd ataughayrmumtadd.Gilamumtaddialahapabilaseseorangituhilangkewarasannyayang mengambil tempoh masa satu-satu waktu ibadat manakala gila ghayr mumtadd ialah keadaan gilayangtidakmengambiltempohmasasesuatuibadat.Kedua-duakeadaaninitidak menghilangkanahliyyahal-wujubkeranamasihadanyawatetapitiadaahliyyahal-ada kerana tidak berakal.13

13 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 79 8 2.Atah (nyanyuk) Atah ialah gangguan akal, hilang keupayaan untuk menilai atau menimbang sesuatu itu baik atau buruk. Ia terbahagi kepada dua.Bahagian pertama ialah atah yang langsung tidak boleh menimbang dan menilai baik danburuk.Orangnyanyuksepertiinisamahukumnyadenganorangyanggilaiaituhanya hilangahliyyahal-adatetapiahliyyahal-wujubmasihadakeranamasihbernyawa. Bahagiankeduapula,atahyangmasihadalagipertimbangandanbolehmenilaibaikatau buruk.Diamempunyaiahliyyahal-adatetapitidaksamadenganorangyangsempurna akalnya. Manakala ahliyyah al-wujub sempurna kerana masih bernyawa.14 3.Pelupa Pelupadisebabkangangguanpadaakalseketikayangmenyebabkannyatidakmengingati sesuatu pentaklifan. Ia adalah halangan yang mendatang, bukan yang asal. Ahliyyah al-wujub dan ahliyyah al-ada masih ada kerana keupayaannya kekal dan akalnya juga sempurna, cuma ia berlaku seketika. Ia tidak boleh menjadi satu alasan untuk menggugurkan hak-hak hamba. Contohnya,jikaseseorangyangpelupaitumerosakkanhartaoranglain,makawajib keatasnyamenggantikanbarangtersebut.Inikeranahakhambamerupakansatu penghormatandankemuliaan.Olehitu,lupatidakmenghilangkankemuliaantersebut. Adapunhak-hakAllahSWT,lupadianggapsatubentukalasanuntukmelepaskandiri daripada mendapat dosa dan mengelak daripada mendapat hukuman.15

4.Tidur dan pengsan Tidur dan pengsan menafikan ahliyyah al-ada kerana orangyang tidur dan pengsan akalnya tidakberfungsi.Olehitu,percakapannyatidakdiambilkiradanperbuatannyatidakdibalas secarafizikal.Manakalaahliyyahal-wujubsempurnakeranadiamasihbernyawa. Contohnya,jikaseseorangitupengsanatautidurdiaterjatuhkeatasseseorangsehingga menyebabkankematianorangtersebut,diatidakdikenakanqisastetapiwajibmembayar diyat.16

14 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 80 15 Ibid, hlm 81 16 Ibid 9 5.Marad al-Maut Maradal-mautialahsakityangtiadaharapanuntuksembuhdanberkesudahandengan kematian.Dalamkeadaanini,ahliyyahnyasempurna,samaadaahliyyahal-wujubatau ahliyyah al-ada tetapi tindakannya disekat. Warisnya perlu menguruskan harta dan mengawal segala tindakannya serta menjaga hartanya sebagai amanah.17

6.MatiMati ialah terpisahnya nyawa seseorang manusia daripada jasad. Maka, hilanglah ahliyyah al-ada.18 II. Awarid al-Muktasabah 1.Al-jahl Al-jahl terbahagi kepada dua bahagian iaitu dalam negara Islam dan negara bukan Islam: i.Dalam negara Islam HukumIslamyangditetapkandalamal-Quran,al-sunnahmahupunijmaktidakmemberikan peluangkepadaseseoranguntukmelanggarataumeninggalkannyadenganalasantidaktahu (al-jahl).Maksudnya,Islamtidakmembenarkansamasekaliseseorangyangtinggaldalam lingkunganmasyarakatIslammenjadikankejahilansebagaialasanuntuktidakmengetahui hukum Islam.19 InilahyangdimaksudkanolehImamSyafiiyysebagaisesuatuperkarayangumum yangsepatutnyadiketahuitidakbolehdijadikanalasanolehseseoranguntuktidak mengetahuinya (al-ammah la yasa ahadan an yajhalahu).20 ii. Negara bukan Islam Inikeranailmuterdapatduabentuk.Pertama;Ilmuyangumumiaitusetiaporangyang berakaltidakmungkintidakmengetahuinya.Misalnya,wajibsolatlimawaktu,puasa Ramadhan, haji bagi yang mampu, zakat, haramnya membunuh, haram berzina, mencuri dan minum minuman yang memabukkan serta lain-lain yang menjadi kewajipan dan larangan atas diriatauhartaseseorang.Ilmuseumpamainitelahditetapkandalamal-Qurandantelah diketahui secara umum oleh semua umat Islam melalui berita yang selalu disebarkan dari satu generasikegenerasiseterusnyasejakdarizamanRasulullahs.a.w.lagidengantidakada

17 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 83 18 Ibid 19 Muhammad Abu Zahrah, 1994, Usul Fiqih, Cetak ulang, Terbitan PT Pustaka Firdaus, Jakarta, hlm 347 20 Ibid, hlm 347 10 pertentangantentangisidanriwayatnya.Pengetahuanseumpamainitidakmungkinsalah, baik dari segi riwayat mahupun penafsirannya kerana diambil daripada dalil yang jelas dalam al-Quran dan sunnah mutawatir yang telah disepakati hukumnya oleh umat Islam.21 Manakalailmuyangkedua,adalahilmukhusus,iaituilmuyangberkaitandengan perkarafurusertatiadanasyangsarihdaripadaal-Quran,al-Sunnahmahupunijma.Ilmu seumpamainidikhususkanuntukparaahlifiqhdanorangtertentusahajayangmenguasai kajian-kajianmasalahfiqhiyyahsecaramendalam.Ilmuyangkeduainijugatidakdituntut kepada orang awam untuk mengetahuinya. 1. Tersilap (al-khata) Menurut Muhammad Abu Zahrah, tersilap ialah berlakunya sesuatu perbuatan atau perkataan yangtidakdisengajakandantidaksepertikemahuanpelakunya.Umpamanya,orangyang berpuasa sedang berkumur dan secara tidak sengaja air masuk ke dalam kerongkongnya.22

Hal ini dapat dilihat daripada sabda Nabi s.a.w: " "(Riwayat Bukhari, Ibnu Majah, Tarmizi dan Abu Daud) Maksudnya: Diangkatkan (dosa) daripada umatku dengan sebab tersilap, lupa dan dipaksa. Berdasarkan hadis di atas, jelas menunjukkan Allah mengampunkan tersilap, lupa, dan dipaksa kerana tersilap merupakan suatu perbuatan yang dimaafkan dan merupakan halangan daripadahalangan-halanganseseorang.Paraulamabersepakatbahawatersilaptidakberdosa dan tidak diseksa di akhirat. Hal ini juga dinyatakan oleh Allah s.w.t yang berfirman di dalam al-Quran dan menjadi doa orang-orang bertaqwa. E4+4O .4^'Og-E> p).4L1O4e u 4^Cu= _(Surah al-Baqarah 2 : 286)

21 Muhammad Abu Zahrah, 1994, Usul Fiqih, Cetak ulang, Terbitan PT Pustaka Firdaus, Jakarta, hlm 347 22 Ibid, hlm 353 11 Maksudnya: Ya Tuhan kami, janganlah Engkau menyeksa kami bila kami lupa atau tersilap. Ayatal-Qurandiatasmenunjukkanbahawaorangmukminberdoamemohonkepada Allahs.w.tsupayamerekatidakdiseksaapabilamerekalupadantersilapkerana ketidaksengajaan dalam melakukan sesuatu perkara.23

Perbuatanyangtidakdisengajakantidakmenafikankelayakanseseorangsebagai mukallafkeranaakalnyatetapberfungsi,tetapibolehdijadikanalasanuntukmengugurkan hak-hakAllahsepertitersilapnyafatwaseseorangmufti,tidaksengajamelakukankesalahan dalam menentukan arahkiblat dan juga perkarayang berkaitan dengan hukum hudud seperti had zina.24 Bagimenjagajiwadankeamanan,sekiranyamelakukanperbuatansecaratidak sengajayangmelibatkanhakjenayah(denda)sepertiqisas,makadiatidakwajibdikenakan hukumandanbolehdimaafkankeranaqisasmerupakanhukumansemata-matadanbukan berkaitan kewangan. Namun demikian, dia dikenakan bayaran diyat ganti kepada nyawa yang telah hilang.25 Manakaladalamkesilapanyangberkaitandenganhakhamba,seseorangitutidak dikenakanqisastetapidikenakandiyat.Misalnyasekiranyaseseorangyangmelakukan kerosakan ke atas harta orang lain, maka dia wajib membayar ganti rugi sebagai ganti kepada hartayangtelahdirosakkannya.Inikerana,alasanketidaksengajaanyangdiberikanoleh pelaku dalam melakukan sesuatu tindakan seperti ini adalah ditolak.26

2. MabukMabuk ialah keadaan akal yang tidak berfungsi dengan waras kerana minum arak atau setiap yang memabukkan, sekira-kira selepas sedar daripada mabuk itu, seseorang tidak mengetahui perkarayangtelahdilakukansemasamabuk.Seseorangyangmabukbolehlahdibahagikan kepada dua keadaan: i)Mabukdengancarayangharus(mubah)iaituseseorangyangminumsesuatuyang memabukkankeranaterpaksa,ataudipaksaataudengansebabtidaktahusesuatuituboleh memabukkan, atau minum ubatyang boleh menyebabkan mabuk atau sebagainya. Sekiranya seseorang tidak sedar sesuatu yang dikatakan dan dilakukan semasa mabuk, maka hukumnya adalah seperti hukum seseorang yang pengsan.

23 Muhammad Abu Zahrah, 1994, Usul Fiqih, Cetak ulang, Terbitan PT Pustaka Firdaus, Jakarta, hlm 353 24 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 89 25 Ibid, hlm 89 26 Ibid 12 ii)Mabuknyaseseorangitudenganpilihannyasendiri.Apakahdiabertanggungjawab sepenuhnya atau tidak, maka dalam hal ini, para fuqaha berselisih pendapat mengenai orang yang mabuk dalam keadaan ini.27 Berikutmerupakanbeberapapendapatmengenaiorangyangmabukdenganpilihannya sendiri: Pendapatpertamamengatakan:Orangyangmabukitudikenakanhukuman bertanggungjawabsepenuhnyaatasperkataandanperbuatannya.Jadi,akadyang dilakukannyatetapberlaku.Begitujuga,talakyangdilafaznyaakangugurdandiaakan diqisasataudihukumhududapabiladiamelakukanperbuatanjenayahyangmewajibkannya dihukumdenganhukumantersebut.Halinimerupakanrisikodiatasperbuatannyasendiri iaitu mabuk atas kehendaknya dan dia mengetahui kesan dan akibat daripada mabuk itu.28 Pendapat kedua mengatakan : Orang yang mabuk yang tidak sedar akan perkataannya. Maka akad yang dilakukannya adalah tidak sah kerana asas sah akad adalah dengan kerelaan. Begitujuga,diatidakdikenakanhukumanyangbolehdigugurkankeranaadanyaunsur syubhat seperti qisas dan had. Sebagaimana sabda Rasulullah s.a.w: " "( Riwayat Tarmizi dan Ibnu Majah)Maksudnya:Tolaklahhududitudengankesamaran(syubhat)selamamanakamumampu. Hadisberikutmenjelaskanbahawahududtidakakanberlakudalamperkara-perkara yangtidakjelassehinggalahkesamaranitudapatdibuktikan.Hadisinidijadikanhujah pendapat yang kedua yang meletakkan kesamaran untuk tidak dipertanggungjawabkan kerana mabukyangmenyebabkantidaksedarakanperbuatandanpercakapannyauntukmenolak pendapatpertamayangmenyatakansetiaporangyangmabukdipertanggungjawabkanatas segala perbuatan dan percakapannya.29

27 Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Terbitan Resalah Publisher, Lebanon, hlm 99 28 Muhammad Abu Zahrah, 1994, Usul Fiqih, Cetak ulang, Terbitan PT Pustaka Firdaus, Jakarta, hlm 345 29 Ibid, hlm 346 13 Tambahanlagi,menurutsyariatIslamjuga,hukumanbolehdigugurkandengan beberapasebab.Namundiantarasebab-sebabtersebuttidakadayangmenjadisebabumum yangbolehmenggugurkansemuahukuman.Jadisebab-sebabitubertingkat-tingkatterhadap semuahukumanmakaadayangmenggugurkankebanyakanhukumandanadayang menggugurkansedikitsahaja.Danadapulayangkhususuntukhukuman-hukuman tertentu.Antarasebab-sebabyangbolehmenggugurkanhukumankeseksaankepada penjenayah ialah:30 a)Matinya si pelaku jenayah b)Tiada anggota yang dikenakan hukuman qisas c)Taubatnya si pelaku jenayah d)Perdamaian ataupun keampunane)Pewarisan qisas f)Luput masa jenayah Matinya si pelaku jenayah Penjenayahyangmelakukanjenayahapabilameninggaltidakadalagitempatuntuk dilaksanakanhukumankeseksaan.Iniadalahsekiranyahukumanitumelibatkannyawa penjenayah, tetapi jika hukuman itu melibatkan harta seperti pembayaran diyat, ganti rugi dan hukuman terhadap rompakan dan kecurian hartamaka hukuman tersebut tidak gugur dengan kematiansipelakukeranaobjekhukumanadalahhartasipelakubukandirinya,danmasih dimungkinkan melaksanakan hukuman tersebut setelah kematiannya.31 Namunpersoalantimbulapabilagugurhukumanqisasdengansebabkematian penjenayah,adakahwajibdigantidenganpembayaranataupuntidak.MakaImamShafiedan Ahmadberpendapatwajibdikenakanhukumandiyatdaripadahartapenjenayahkeranabila tidakdapatdilaksanakanhukumanasalqisasmakaditukarkepadagantiandiyat.Mengikut AbuHanifahtidakwajibdiyatkeranabilatidakdapatdilaksanakanhukumanasalmaka gugurlah segala hukuman maka bayaran diyat dengan sendirinya gugur sebab hukuman qisas adalah hukuman tetap.32

30 H. Muchammad Ichsan, 2008, Hukum Pidana Islam Sebuah Alternatif, Penerbit Labhukum, Yogyakarta, hlm 118 31 Ibid, hlm 119 32 Ibid14 Tiada anggota yang dikenakan hukuman qisas Hukumanqisasdikenakanterhadapnyawadananggota.Hukumanqisasyangmelibatkan anggotatetapianggotayangsepatutnyadikenakanhukumanqisastiadamakadengan sendirinyahukumanqisasgugurdaripadanyakeranaanggotauntukdijalankanhukuamnitu tidak wujud. Dalam keadaan demikian penjenayah dikehendaki membayar diyat kepada mangsanya mengikut pendapat Imam Shafie dan Imam Ahmad manakala Imam Malik berpendapat tidak wajibmembayarapa-apaselamahukumanasalnyagugur.ImamAbuHanifahjugasepakat denganImamMalik.Jikaketiadaananggotaitudisebabkanhukumanqisasdansebagai penjenayah tidak dikenakan diyat kepada mangsanya. Taubatnya si pelaku jarimah Paraulamatelahsepakatbahawataubatitumenggugurkanhukumanbagijenayahhirabah (rompakan).Jadijikaperompakitubertaubatsebelumtertangkap,makagugurlah hukumannya. Hal ini sesuai dengan firman Allah: E^^) W-744OE_ 4g~-.-4pO+jOO47 -.- N.Oc4O44pOEO4C4 O) ^O- -1=Op W-EOU+-NC u W-EO+:^U=NCu E7-C> )_CguC_UN_O4 ;}g)` -U= uW-OE4NC ;g` ^O- _ CgO_ /OuO= O) 4Ou^O- W_4 O) jE4O=E- R-EO4Nv1g4N ^@@ ) -g~-.- W-O+>}g` :~ p W-+Og^> jgOU4N WW-EOUu ] -.- EOOEN_OgOO ^@j (Surah al-Maidah 5 : 33-34) Maksudnya:Sesungguhnyabalasanorang-orangYangmemerangiAllahdanRasulNyaserta melakukanbencanakerosakandimukabumiialahDengandibalasbunuh(kalaumerekamembunuh sahajaDengantidakmerampas),ataudipalang(kalaumerekamembunuhdanmerampas),atau dipotongtangandankakimerekabersilang(kalaumerekamerampassahaja),ataudibuangnegeri (kalaumerekahanyamenggangguketenteramanumum).hukumanYangdemikianituadalahsuatu kehinaandiduniabagimereka,dandiakhiratkelakmerekaberolehazabseksaYangamatbesar. Kecualiorang-orangYangbertaubatsebelumkamudapatmenangkapnya,(Merekaterlepasdari hukuman itu). maka ketahuilah, bahawasanya Allah Maha Pengampun, lagi Maha Mengasihani. 15 Namunhukuman-hukumanlainatasperbuatanyangmenyangkuthak-hakindividuitutidak gugur kerana taubatnya penjenayah.33 Tetapiparaulamaberselisihpendapatmengenaiperanantaubatterhadapseksaan-seksaan selain daripada kesalahan hirabah. Terdapat tiga pendapat mengenai hal ini iaitu: PendapatpertamaiaitusesetengahfuqahaShafiedanmazhabHanbalimengatakanbahawa taubat itu menggugurkan uqubah. Hujah mereka bahawa al-Quran menggugurkan had hirabah adalah lebih dahsyat daripada jenayah-jenayah hudud lain, maka sewajarnyaseksaan-seksaan jenayahlaindaripadahirabahgugurdengantaubat.Sebagaicontohnyaal-Quranbila menyebutkanseksaanzinadanapabiladuaorangpenzinatersebutbertaubat,makatertegah pelaksanaan hukuman had bagi zina.34 Firman Allah: p-~-.-4 E_g441g>4C :Lg`E-O4* W ]) 4>EU;4 W-O@O;N .E_u44N Ep) -.- 4p 6-O> OgOO^g Maksudnya:Dan(mana-mana)duaorangdiantarakamuYangmelakukanperbuatanYangkejiitu, (setelahsabitkesalahannya)makahendaklahkamumenyakitikeduanya;kemudianjikamereka bertaubatdanmemperbaikikeadaandirimereka(yangburukitu),makabiarkanlahmereka;kerana Sesungguhnya Allah adalah sentiasa menerima taubat, lagi Maha Luas rahmatNya. Jadisesiapayangtidakadakesalahanmakatidakadahadkeatasnya.Mereka mensyaratkansupayabertaubatitudapatmenggugurkanseksaan,mestilahjenayahyang dilakukanituberkaitandenganhakAllahiaitujenayah-jenayahyangmenyentuhhak-hak masyarakat.Daripadapendapatiniuqubahitutidakgugurdaripadamerekayangberpaling darimeneruskankesalahan-kesalahanpenuhkeranabertaubat,jikajenayahituadalah menyentuhhak-hakmasyarakat.Tetapibagijenayahyangmenyentuhhak-hakindividu dengan taubat semata-mata tidak menggugurkan hukuman.35 PendapatkeduapulaialahpendapatMalik,AbuHanifahdansesetengahfuqaha MazhabShafiedanHanbalibahawataubatitutidakmenggugurkanuqubahmelainkan jarimahhirabahkeranaterdapatnasyangnyatamengenaihalinikeranaasalnyataubatitu tidak menggugurkan uqubah sebagaimana dalam firman Allah:

33 H. Muchammad Ichsan, 2008, Hukum Pidana Islam Sebuah Alternatif, Penerbit Labhukum, Yogyakarta, hlm 120 34 Hashim Mehat, 1977, Kajian perbandingan Antara Undang-undang Jenayah Malaysia Dengan Undang-Undang Jenayah Islam, Fakulti Undang-Undang, ,Kuala Lumpur,hlm 435 35 Ibid, hlm 438 16 ) -g~-.- W-O+> }g` :~ pW-+Og^> jgOU4N WW-EOUu ] -.- EOOEN_OgOO ^@j Maksudnya:Kecualiorang-orangYangbertaubatsebelumkamudapatmenangkapnya,(Mereka terlepasdarihukumanitu).makaketahuilah,bahawasanyaAllahMahaPengampun,lagiMaha Mengasihani. PendapatketigapulaiaitupendapatIbnTaimiyyahdanmuridnyaIbnuQayyimyang kedua-duanyadaripadamazhabHanbali.Keduamerekaberpendapatbahawauqubahitu membersihkanseseorangdaripadamaksiatyangtelahdilakukannyaitu.Manakalataubat adalahmembersihkanmaksiatdanmenggugurkanseksaanpadajenayah-jenayahyang tergolong dalam hak Allah. Sesiapa yang bertaubat terhadap jenayah-jenayah hak Allah maka terjatuhlahuqubahnyamelainkanapabilapenjenayahitusendiriberpendapatbahawadirinya hanya dapat bersih melalui uqubah. Jadi bila penjenayah sendiri yang memilih untuk diseksa demi untuk membersihkan dirinya, maka hendaklah dilaksanakan juga seksaan tersebut tanpa memperhitungkan taubatnya.36 Perdamaian ataupun keampunan Perdamaian itu adalah salah satu sebab yang menggugurkan hukuman, namun hukuman yang gugurkeranaperdamaianituhanyalahqisasdandiyatsahaja.Adapunselaindaripada keduanya tidak boleh digugurkan dengan perdamaian.37 Perdamaian atas qisas itu boleh dengan cara membayar diyat penuh atau lebih banyak ataulebihkurangdaripadadiyat.Manakalaperdamaianatasdiyatitutidakbolehlebih daripada diyat itu sendiri kerana hal ini menyebabkan riba.38 Pewarisan qisas Suatuhukumanqisasitugugurjikayangmewarisiqisasituorangyangtidakberhak melakukan qisas terhadap si pelaku jenayah. Demikian pula hukuamn itu gugur jika si pelaku jarimah itu mewarisi keseluruhan qisas atau sebahagiannya. Contohnyajika di antara pewaris

36 Hashim Mehat, 1977, Kajian perbandingan Antara Undang-undang Jenayah Malaysia Dengan Undang-Undang Jenayah Islam, Fakulti Undang-Undang, ,Kuala Lumpur,hlm 441 37 H. Muchammad Ichsan, 2008, Hukum Pidana Islam Sebuah Alternatif, Penerbit Labhukum, Yogyakarta, hlm 120 38 Ibid,hlm 120 17 orang yang terbunuh itu adalah anak si pembunuh, maka qisas itu gugur kerana qisas itu tidak boleh dibahagikan kepada yang lain.39

Makakeranaanakpembunuhitutidakbolehmengqisaskeranamemangseorang daripadaanaktidaksahmengqisasayahnya,makaqisasjadigugurataspewarislainnya. Contoh lain, iaitu jika salah seorang daripada dua orang anak membunuh ayahnya, kemudian yang tidak membunuh itu meninggal, sedang tidak ada ahli waris lain selain daripada si anak (pembunuh) itu, maka dalam hal ini si pembunuh telah mewarisi keseluruhan darahnya sendiri daniawajibmengqisasdirinyasendiribagidirinyasendirimakagugurlahqisas.Tetapiini bukan bererti ia boleh bebas tanpa hukuman. Ia bebas daripada sebarang hukuman qisas tetapi hakim boleh menghukumnya dengan hukuman takzir.40 Luput masa jenayah Inibermaksudbahawaberlalunyawaktutertentuataspenjatuhanhukumantanpa dilaksanakansehinggapelaksanaanhukumanitujaditerhalangkeranaberlalunyawaktu tersbut. Namun hal ini masih diperselisihkan para ulama. Menurut mazhab Malik, Syafie dan Ahmad hukuman itu tidak gugur meskipun belum dilaksanakan beberapa waktu,sebagaimana jenayahitutidakgugurmeskipuntidakdihakimibeberapalama,selamajenayahdan hukumannyaitubukantakzir,Tetapikalaujenayahdanhukumannyaitutakzir,makaboleh gugurkeranaluputmasajenayahmenurutpenguasahalituuntukmewujudkanmaslahat umum.41 MazhabkeduaadalahmazhabAbuHanifahdansebahagianmuridnyaiaitumereka sepakat dengan pendapat pertama bahawa luput masa jenayah boleh menggugurkan hukuman takzirdantidakbolehmenggugurkanhukumanqisasdandiyatdanjenayahqazafsahaja, tanpaselainnyadaripadajenayahhudud.Adapunjenayahhududselainqazaf,hukumannya bolehgugurkeranaluputmasajenayahdanpembuktiannyadengankesaksiansaksi-saksi bukan dengan pengakuan si penjenayah.42

39 Ibid 40 H. Muchammad Ichsan, 2008, Hukum Pidana Islam Sebuah Alternatif, Penerbit Labhukum, Yogyakarta, hlm 120 41 Ibid, hlm 121 42 Ibid 18 2.0HALANGAN-HALANGANYANGMENGUGURKANHUKUMANJENAYAH MENURUT UNDANG-UNDANG SIVIL Dalam pelaksanaan dan tindakan kes-kes jenayah, bab 4 Kanun Keseksaan telah mewujudkan beberapaPengecualianAmyangmemberikansedikitruangdanpembelaanterhadap sebarang pertuduhan jenayah. Ianya bermula dengan seksyen 76 sehingga seksyen 106 Kanun Keseksaan.Dalamsituasiiniadalahmenjaditugasdanbebanpihaktertuduhuntuk membuktikan pembelaan di atas bebanan imbangan kebarangkalian. Implikasi daripada sama adajustifikasiataupunpemaafanadalahseseorangitutidakakandidapatibersalahtetapi sebab-sebabnyaadalahberbeza.Dalamkeadaanjustifikasi,tiadawujudnyatindakanyang bersalahbagimengakibatkansipelakuitubersalah.Manakaladalamkeadaanpemaafan, tindakanituadalahsalah,tetapitindakantanggunganperibadiakanmenghilangkan kebersalahan orang yang melakukan.43 2.1JUSTIFIKASI Dalamkanunkeseksaantelahdiperuntukkanbeberapaseksyenyangmewujudkansuatu pembelaan terhadap tertuduh.44 Peruntukan tersebut adalah: a)Seksyen76Perbuatanyangdilakukanolehseseorangyangterpaksa,atauolehkerana silapfaham nyataan percaya dirinya terpaksa, di sisi undang-undang. b)Seksyen79Perbuatanyangdilakukanolehseseorangyangdiluluskanolehundang-undang atau oleh kerana silapfaham nyataan percaya dirinya diluluskan oleh undang-undang. c) Seksyen 77 Perbuatan hakim bila bertindak secara kehakiman. d) Seksyen 78 Perbuatan yang dilakukan menurut hukuman atau perintah mahkamah.

43 Muhammad Shariff Bin Hj Abu Samah, 2009, Undang-undang Jenayah Di Malaysia, International Law Book Services, Selangor, hlm 8944 Ibid, hlm 91 19 e) Seksyen 96 hingga 106 Pertahanan Persendirian mengenai tubuh dan harta benda. f)Seksyen81Perbuatanyangmungkinmenyebabkankerosakantetapidilakukandengan tiada niat jenayah dan bagi menahan. g) Seksyen 87 hingga 92 Kerelaan 2.2PEMAAFAN Didalamseksyen80KanunKeseksaanmerupakansuatupemaafan,dimanaseseorangitu tidak dapat dipersalahkan di atas tindakanyang tidak sengaja untukmenyebabkan kerosakan atauperlakuanjenayah.Manakalabagimana-manaorangyangpadamasakejadianitu berlaku,berada di bawah umur atau kefahaman (Seksyen 82 dan 83) atau seseorang yang tidak siumanatauberadadalamkeadaanmabukdantidaksempurnaakal(Seksyen84hingga86) adalahjugadimaafkan.Kitatidakdapatmenyalahkanmerekaataumeletakkanbeban terhadap mereka walaupun kita bersetuju dengan perlakuan mereka.45 Terdapatjugaperuntukanmengenaikhilaffaktasebagaisuatupembelaanmenurut seksyen76dan79dimanatertuduhterikatdanmenurutperuntukanundang-undang.Di dalamsituasitertuduhadalahterikatataumempunyaijustifikasi,makatindakanyang dilakukanituadalahtidakbersalah.Sekiranyatertuduhbertindakdiataskhilaffakta,maka tindakanitudimaafkan.Tetapiinitidakbermaknatindakanitudibenarkanolehmana-mana pihak.46 2.3KECUALIAN-KECUALIAN AM DALAM KANUN KESEKSAAN (AKTA 574) Dalamseksyen76menyatakanbahawaperbuatanyangdilakukanolehkeranasilapfaham nyataandanbukannyaolehkeranasilapfahamundang-undangdengansucihatipercaya dirinyaterpaksadisisiundang-undangmelakukannya.Sebagaicontohseorangaskaryang melepaskantembakankeatassekumpulanperusuhdenganperintahpegawai

45 Muhammad Shariff Bin Hj Abu Samah, 2009, Undang-undang Jenayah Di Malaysia, International Law Book Services, Selangor, hlm 92 46 Ibid, hlm 92 20 atasannya,menurutperintahundang-undang.Askartersebuttidaklahmelakukankesalahan dan mendapat kecualian am daripada hukuman keseksaan.47 Dalam seksyen 77 bahawa perbuatan Hakim bila bertindak secara kehakiman dikecualikan jugadaripada mendapathukuman.Tidaklahmenjadikesalahanapa-apajuayangdilakukanoleh seorangHakimapabilabertindaksecarakehakimanpadamenjalankanapa-apakuasayang diberikepadanyaolehundang-undangatauyangiapercayadengansucihatidiberikepadanya oleh undang-undang.48 Seksyen78pulamemperuntukkanbahawaperbuatanyangdilakukanmenuruthukumanatau perintah Mahkamah.Tidaklahmenjadikesalahanapa-apayangdilakukanpadamenuruthukumanatau perintahMahkamahatauapa-apayangluluspadasisihukumanatauperintahMahkamah,jika dilakukan dalam masa hukuman atau perintah itu masih berjalan kuatkuasanya, walaupun Mahkamah itu mungkin tidak mempunyai kuasa menjatuhkan hukuman atau perintah itu, dengan syarat orang yang melakukan perbuatan itu percaya dengan suci hati bahawa Mahkamah itu ada mempunyai kuasa itu.49 Dalam seksyen 79 iaitu perbuatan yang dilakukan oleh seseorang yang diluluskanoleh undang-undangatau olehkeranasilapfahamnyataanpercayadirinyadiluluskanolehundang-undang.Tidaklah menjadikesalahanapa-apajuayangdilakukanolehseseorangyangdiluluskanolehundang-undang pada melakukannya, atau oleh seseorangyang oleh kerana silapfaham nyataan dan bukannya oleh keranasilapfahamundang-undangdengansucihatipercayadirinyasebagaidiluluskanoleh undang-undang pada melakukannya. Sebagai contoh, A nampak Z melakukan apa yang ternampak kepadaAsebagaikesalahanmembunuhorang.A,padamenjalankan,menurutsebaik-baik keputusannya yang diambil dengan suci hati, kuasa yang diberi oleh undang-undang kepada semua orang bagi menangkap pembunuh-pembunuhyang sedang melakukan kesalahanmembunuhorang menangkapZdengantujuanhendakmembawaZkehadapanpihak-pihakberkuasayang sepatutnya.Atidaklahmelakukanapa-apakesalahan,walaupundidapatikemudiankelak bahawa Z telah bertindak bagi mempertahankan dirinya.50

47 International Law Book Services, 2008, Kanun Keseksaan (Akta 574), International Law Book Services, Selangor, hlm 47 48 Ibid, hlm 47 49 International Law Book Services, 2010,Panduan Undang-undang jenayah, International Law Book Services, Selangor, hlm 375 50 International Law Book Services, 2008, Kanun Keseksaan (Akta 574), International Law Book Services, Selangor, hlm 48 21 Dalamseksyen80bahawamelakukandengantidaksengajaperbuatanyangsahdisisi undang-undang. Tidaklah menjadikesalahanapa-apajuayangdilakukandengantidak sengaja atau denganmalang.dandengantiadaapa-apaniatataupengetahuanjenayah,padamenjalankansuatu perbuatanyangsahdisisiundang-undangsecarayangsahdisisiundang-undang,dengan jalan yangsahdisisiundang-undang,dandenganhematdancermatyangsepatutnya.Sebagaicontoh bekerjadengansebilahkapakmatakapakituterpelantingdanterbunuhseorangyangberdiri berdekatan di situ. Di sini, jika tiada apa-apa kekurangan tentangkecermatanyangsepatutnyadi pihak A, maka perbuatannya itu bolehlah dimaafkan dan tidaklah menjadi suatu kesalahan.51 Dalamseksyen82memperuntukkanbahawaperbuatankanak-kanakyangberumurkurang daripada 10 tahun yang mana tidaklah menjadi kesalahan apa-apa jua yang dilakukan oleh kanak-kanakyangberumurkurangdaripadasepuluhtahundanseksyen83memperuntukkanbahawa perbuatan kanak-kanak yang berumur lebih daripada 10 tahun tetapi kurang daripada 12 tahun yang belum cukup akaladalahtidaklah menjadi kesalahan apa-apa jua yang dilakukan oleh kanak-kanak yang berumur lebih daripada sepuluh tahun tetapi kurang daripada dua belas tahun yang belum cukup akal untuk menimbangkan keadaan dan akibat perbuatannya pada masa itu.52 Dalamseksyen84pulaialahperbuatanseseorangyangtidaksempurnaakal.Tidaklah menjadikesalahanapa-apajuayangdilakukanolehseseorang yang, pada masa melakukannya, oleh sebab akalnya tidak sempurna, tidak berupaya mengetahui keadaan perbuatan itu atau bahawa apa yang dilakukannya itu sama ada salah atau berlawanan dengan undang-undang.53 Selainituseksyen85iaitubilamabukmenjadisuatupembelaankecualisebagaimanayang diperuntukkandalamseksyeninidandalamseksyen86,mabuktidaklahbolehmenjadisuatupembelaan terhadapsesuatupertuduhanjenayah.Mabukbolehmenjadisuatupembelaanterhadapsesuatu pertuduhanjenayahjikaolehsebabmabuk,orangyangdipertuduhkanitu,padawaktuperbuatanatau ketinggalan yang diadukan itu, tidak tahu bahawa perbuatan atau ketinggalan itu salah ataupun tidak tahu apa yang ia lakukan dan - (a) keadaanmabukitutelahdisebabkandengantiadakerelaannya oleh perbuatan jahat atau cuai seseorang lain: atau (b) orangyangdipertuduhkanitu,olehsebabmabuk,menjadigila,samaadabagisementaraatau

51 Ibid, hlm 48 52 International Law Book Services, 2010,Panduan Undang-undang jenayah, International Law Book Services, Selangor, hlm 377 53 International Law Book Services, 2008, Kanun Keseksaan (Akta 574), International Law Book Services, Selangor, hlm 50 22 lainnya pada waktu perbuatan atau ketinggalan itu. Seksyen 86 pula iaitu pembelaan mabuk bila dipastikan yang mana jika pembelaan di bawah subseksyen 85 (2) telah dipastikan, maka bagi hal yang termasuk di bawah perenggan (a) seksyen itu orang yang dituduh itu hendaklahdibebaskan, danbagi halyang termasukdibawahperenggan(b),peruntukan seksyen 84 Kanun ini dan seksyen 347 dan 348 dalam Kanun AcaraJenayah hendaklah dipakai. Mabuk jugahendaklahditimbangkanbagimaksudmenentukansamaadaorangyangdipertuduhkanituada mempunyai sesuatu niat, yang tertentu atau lainnya, yang dengan ketiadaannya, ia tidak akan bersalah atas kesalahan itu. Bagi mabuk seksyen ini dan seksyen yang terdahulu daripadanya itu mabuk hendaklah disifatkan termasuk suatu keadaan yang diterbitkan oleh narkotik atau dadah.54

Dalam seksyen 89 ialah Perbuatan dilakukan dengan suci hati untuk faedah kanakkanak atau orangyang tidak sempurna akal, oleh ataudengan kerelaan penjaga. Tiadalahapa-apajua,yang dilakukandengansucihatiuntukfaedahseseorangyangberumurkurangdaripadaduabelas tahun,atauyang tidak sempurna akal, oleh atau dengan kerelaan, sama ada yang nyata atauyang disifatkan ada, penjaga atau orang lain yang sah di sisi undang-undang menjaga orang itu, menjadi kesalahan oleh sebab sesuatu kerosakan yang is mungkin menyebabkan, ataudimaksud oleh orangyangmelakukanbagimenyebabkan,ataudiketahuiolehorangyangmelakukannya sebagaimungkinmenyebabkan,kepadaorangitudengansyaratbahawakecualianinitidak termasuk:55 (a)menyebabkan kematian dengan sengaja atau percubaan menyebabkan kematian; (b)melakukansesuatuperkara,yangorangyangmelakukannyaketahuimungkinmenyebabkan kematian,melainkanbagimaksudmengelakkankematianataucederaparahataupun menyembuhkan apa-apa kelemahan atau penyakit yang teruk. (c)menyebabkan cedera parah dengan sengaja atau percubaan hendak menyebabkan cedera parah, melainkan bagi maksud mengelakkan kematian atau cedera parah, ataupun menyembuhkan apa-apa kelemahan atau penyakit yang teruk. (d)menyubahati sesuatu kesalahan yang tidak termasuk dalam kecualian ini. Tambahanlagidalamseksyen94bahawaperbuatanyang seseorang terpaksa melakukan olehugutan kecualikesalahanmembunuhorang,kesalahanyangtermasukdidalamBabVIyang bolehdiseksadenganbunuhdankesalahanyangtermasukdidalamBabVIAtidaklahmenjadi kesalahan apa-apa jua yang dilakukan oleh seseorang yang terpaksa melakukannya oleh ugutan yang,

54 Ibid, hlm 50 55 International Law Book Services, 2008, Kanun Keseksaan (Akta 574), International Law Book Services, Selangor, hlm 52 23 tatkala melakukannya, munasabah menyebabkan ketakutan bahawa jika tidak dilakukan, akibatnya ia akan mendapat kematian serta merta. Dengan syarat bahawa orang yang melakukan perbuatan itu tidakmeletakkandirinyadalamkeadaanpaksaanitu,samaadadengankemahuannyasendiri,atau olehkeranasuatuketakutanyangmunasabahakanapa-apakerosakankepadadirinyalaindari kematian serta merta. Dalamseksyen98memperuntukkanbahawahakpertahananpersendirianterhadapperbuatan seseorang yang tidak sempurna akal.Apabila suatu perbuatan yang boleh menjadi sesuatu kesalahan, tidakmenjadikesalahanituolehsebaborangyangmelakukanperbuatanitubelumcukup umur, belum cukup akal, tidak sempurna akal, mabuk ataupun oleh sebab ia silapfaham maka tiap-tiaporangadahakpertahananpersendirianterhadapperbuatanitusamasepertiiaadahak sekiranya perbuatan itu boleh menjadi kesalahan itu. KESIMPULAN Pelbagaihalangan-halanganyangmenggugurkanhukumanmenurutundang-undangIslam samaadasecarakeseluruhanhukumanyangtelahditetapkanataupundenganpenggantian denganhukumanyanglaindanundang-undangmenurutsivilyakniundang-undangciptaan manusia.Namun ini adalah berbeza di antara undang-undang Islam dan juga undang-undang sivilyangmanasegalaketetapanhukumandalamIslamadalahbersumberkandalil-dalildan nas-nas daripada al-Quran dan al-Sunnah.Manakala undang-undang sivil pula adalah undang-undangyangdigunapakaihanyabertujuanuntukmemastikansemuamasyarakatmengikut peraturan-peraturanyangtelahditetapkanolehsesebuahnegarademimengelakkanjenayah berlaku lebih berleluasa dalam kalangan masyarakat. Disampingituterdapathalangan-halanganyangmenggugurkansesuatuhukuman terhadapseseorangsepertigila,kanak-kanak,dalamkeadaandipaksadansebagainya.Oleh itu,undang-undangIslamadalahbersesuaiannyadalampelaksanaanhukumannyapadahari iniyangmanaiaadalahbertepatandengankehendaksyarakdalammaqasidsyariahiaitu pemeliharaanagama,pemeliharaannyawa,pemeliharaanakal,pemeliharaanharta, pemeliharaanmaruah,danjugapemeliharaanharta.Haliniamatpentingdalammenjaga umat Islam daripada melakukan jenayah-jenayah yang ditegah oleh Allah. 24 RUJUKAN Abdul Karim Zaidan, 2009,Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh, Lebanon : Terbitan Resalah Publisher.Ali Hasbullah, 1964,Usul al-Tashri al-Islam, Mesir : Dar al-Maarif. Hailani Mujir Tahir, 1998, Isu Syariah dan Undang-Undang, Abdul Basir Mohamad & Jafril Khalil (pnyt), Siri 4, Bangi : Pusat Teknologi Pendidikan UKM. HasanbinAhmad,2002,UsulFiqhdanQawaidFiqhiyyah,KualaLumpur:PustakaHaji Abdul Majid. HashimMehat,1977,KajianperbandinganAntaraUndang-undangJenayahMalaysia Dengan Undang-Undang Jenayah Islam, Kuala Lumpur : Fakulti Undang-Undang HassanAyob,2008,FiqhMuamalah,terj.AbdurrahmanSalehSiregar,Selangor:TerbitanBerlian Publications Sdn. Bhd. H. Muchammad Ichsan, 2008, Hukum Pidana Islam Sebuah Alternatif, Yogyakarta : Penerbit Labhukum. InternationalLawBookServices,2010,PanduanUndang-undangjenayah,Selangor: International Law Book Services. InternationalLawBookServices,2008,KanunKeseksaan(Akta574),Selangor: International Law Book Services. 25 Ishak Abas, 1986, Kamus al-jadid, Kuala Lumpur : Terbitan Seri Kota. MuhammadAbuZahrah,1994,UsulFiqih,Cetakulang,Jakarta:TerbitanPTPustaka Firdaus. MuhammadShariffBinHjAbuSamah,2009,Undang-undangJenayahDiMalaysia, Selangor :International Law Book Services.