garis panduan ini disediakan untuk mengawal pembangunan di kawasan rkk

GGGAAARRRIIISSS PPPAAANNNDDDUUUAAANNN PPPEEEMMMBBBAAANNNGGGUUUNNNAAANNN

R ANCANGAN KAWASAN KHAS PPeellaann PPeenngguurruussaann KKaawwaassaann PPeemmeell iihhaarraaaann BBaannddaarraayyaa MMeellaakkaa BBeerrsseejjaarraahh

BB B AA ABB B

55 5

5 - 1

D R A F

Garis panduan ini disediakan untuk mengawal pembangunan di kawasan RKK. Ia disediakan secara lengkap beserta dengan ilustrasi agar dapat menjadi panduan kepada semua pihak yang terlibat dalam menjalankan kerja-kerja perancangan dan pembangunan di kawasan Zon Utama, Zon Penampan dan Kampung Warisan. Secara keseluruhannya, garis panduan yang disediakan ini lebih menekankan kepada usaha untuk mewujudkan sebuah kawasan sejarah yang mempunyai nilai warisan yang tinggi ini terpelihara dan dihargai oleh generasi akan datang.

5 - 2

Pelan Pengurusan Kawasan Pemel iharaan D R A F R A N C A N G A N K A W A S A N K H A S

B a n d a r a y a M e l a k a B e r s e j a r a h

5.1 Garis Panduan Pemeliharaan Dan Pengukuhan Identiti Bandar Warisan Dunia

Setiap rekabentuk bangunan yang terdapat di kawasan pemeliharaan hendaklah mengambilkira pelbagai aspek yang penting dalam memastikan kawasan tersebut mempunyai identiti yang melambangkan warisan. Jadual 5.1 di bawah menunjukkan garis panduan pemeliharaan dan pengukuhan identiti. Jadual 5.1 : Garis Panduan Pemeliharaan dan Pengukuhan Identiti

Elemen Pernyataan Garis Panduan Bahagian Luaran Bangunan

Bumbung

• Rekabentuk asal seperti profil, curam dan ketinggian hendaklah dikekalkan.

• Bahan bumbung tradisional mengikut saiz, profil ‘V’ dan genting bercorak Cina, dibuat daripada terra cotta/ tanah liat berwarna asal/ semula jadi, tanpa “glaze”.

• Genting terra cotta/ tanah liat corak “marseille” atau “interlocking” profil ‘S’ boleh digunakan untuk bangunan art deco dan moden. Sekiranya bumbung dibina semula, strukturnya hendaklah dibuat daripada kayu, mengikut corak yang asli.

• Tidak dibenarkan menutup pembukaan ruang udara (air well). • Anjung bumbung (canopy) dikekalkan mengikut rekabentuk

asal, genting terra cotta/ tanah liat, papan fascia. • Sekiranya paip untuk saliran air hujan dipasang di hadapan

bangunan, ia hendaklah dibuat daripada besi dan tidak dibenarkan menggunakan paip UPVC.

• Rekabentuk fasad asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara sekiranya ia telah diubah.

• Hiasan batu/ “plaster”, huruf-huruf plaster di atas tiang atau ‘frieze’ hendaklah dikekalkan dan dipulihara.

• Hiasan ubin di bahagian dinding di bawah tingkap hendaklah dikekalkan dan dipelihara.

Tingkap dan Pintu

• Tingkap dan pintu asal hendaklah dikekalkan. • Tingkap dan pintu kedua yang menggunakan kaca telus

(clear glass) dan bingkai kayu adalah dibenarkan. Kaca “tinted” dan aluminium tidak dibenarkan.

• Rumah kedai yang mempunyai bukaan yang lebar di hadapan digalakkan menggunakan pintu papan berkonsep tradisional atau “folding metal grille”. Sekiranya “roller shutter” besi digunakan, ia hendaklah dipasang di belakang pintu papan. “Roller shutter” dari bahan telus adalah digalakkan supaya dalaman kedai dapat dilihat dari luar.

Kaki-lima/ Verandah

• Ruang kaki-lima/ verandah way hendaklah dikekal dan dikosongkan.

• Sekiranya perlu, pagar berbentuk kayu berkonsep tradisional tidak melebihi 1.2 meter tinggi dibenarkan. Pagar besi baru tidak dibenarkan.

5 - 3



Elemen Pernyataan Garis Panduan

Lantai

• Ubin lantai asal pelbagai corak, ubin lantai terra cotta Melaka hendaklah dikekalkan. • Lantai simen baru hendaklah digantikan dengan bahan yang

asal. • Tepi (edging) kaki-lima atau “heel stone” dan tangga yang

menggunakan batu granit hendaklah dikekalkan.

Siling • Rasuk dan bahagian bawah lantai tingkat satu hendaklah

terdedah untuk mengekalkan ciri-ciri asal bentuk rumah kedai. Halaman Belakang • Ruang udara di halaman belakang hendaklah dikekalkan.

Bahagian Dalaman Bangunan

Tingkat Bawah

• Paras tingkat bawah hendaklah dikekalkan. • Ubin lantai asal hendaklah dikekalkan. • Sekiranya lantai simen sedia ada digantikan, hanya ubin lantai

corak tradisional saiz 150mm x 150mm atau ubin lantai ”terra cotta” 300mm x 300mm dibenarkan mengikut gaya senibina bangunan.

• Ketinggian asal tingkat bawah hendaklah dikekalkan.

Tingkat Atas

• Papan lantai dan rasuk yang asal hendaklah dikekalkan. • Papan lantai dan rasuk yang rosak hendaklah digantikan

dengan jenis kayu dan saiz yang sama. • Ketinggian asal tingkat bawah hendaklah dikekalkan.

Siling

• Ciri-ciri asal siling hendaklah dikekalkan. • Papan siling hendaklah berbentuk papan simen bersegi empat

(saiz minimum 600mm x 600mm) atau “timber strip”. • Hiasan asal seperti “ceiling rose” hendaklah dikekalkan.

Dinding

• Kerja pembaikan kepada dinding hendaklah menggunakan bahan yang asal, iaitu campuran plaster kapur (lime plaster) dan pasir halus.

• Dinding batu-bata hendaklah dicat dengan “lime wash”. Warna yang biasa digunakan adalah putih, biru, kuning (ochre) dan hijau dengan menggunakan pigmen warna.

• Butiran hiasan seperti “cornices” hendaklah dikekalkan.

Ruang Udara (air well)

• Ruang udara yang asal hendaklah dikekalkan. • Paras asal lantai ruang udara hendaklah dikekalkan dan tidak

dibenarkan untuk meninggikan paras ruang ini searas dengan paras lantai tingkat bawah.

• Perigi di ruang udara hendaklah dikekalkan. • Tidak dibenarkan untuk menutup ruang udara dengan

bumbung.

Tangga

• Tangga asal hendaklah dikekalkan. • Tangga kayu yang dibaiki hendaklah menggunakan bahan

dan rekabentuk yang sama dengan asal. • Sekiranya tangga baru diperlukan, ia hendaklah dibuat

daripada kayu dengan rekabentuk yang sesuai dengan gaya senibina bangunan.

“Finishes”

• “Finishes” yang asal pada dinding seperti ubin seramik, batu atau granolithic render (plaster ‘shanghai’) hendaklah dikekalkan dan tidak dibenarkan untuk dicat.

• Warna cat yang asal untuk dinding dan bahagian kayu hendaklah digunakan.

• Cat akrilik tidak dibenarkan untuk dinding.

5 - 4




Tanda dan Pengiklanan

• Hanya papan nama bangunan/ kedai dibenarkan dipasang di tempat yang ditetapkan dalam garis panduan untuk pemasangan papan tanda.

• Pengiklanan tidak dibenarkan dipasang di atas sebarang bahagian bangunan kecuali dalam bentuk “banner” atau yang berdiri sendiri (free standing).

• Bahan untuk papan tanda hendaklah dibuat daripada kayu dengan ukiran nama.

Sistem Pengudaraan

• Paip untuk sistem penghawa dingin hendaklah disembunyi dalam “casing” atau di dalam dinding dan disusun dengan teratur.

• Unit kondenser luar hendaklah ditempatkan di bahagian bangunan yang tidak boleh dilihat dari jalan atau disembunyikan.

Pencahayaan

• Cara pencahayaan tradisional seperti lampu yang digantung di tengah kaki-lima atau lampu kertas yang digantung dari siling kaki-lima hendaklah dikekalkan.

• Sekiranya sistem pencahayaan yang baru dicadangkan, “fitting” lampu, kabel elektrik dan lain-lain perkakas hendaklah disembunyikan.

• Warna pencahayaan hendaklah sesuai dengan ciri-ciri dan warna fasad bangunan.

• Pencahayaan yang menggunakan LED adalah digalakkan kerana saiz yang lebih kecil daripada lampu biasa dan tidak menggunakan kuasa elektrik yang besar.

Medan Stadhuys

• Memindahkan pusat penerangan pelancong di sebelah Jambatan Tan Kim Seng supaya visual dari Medan Stadhuys ke Sungai Melaka tidak terhalang. • Mengurangkan penggunaan tiang lampu. • Papan tanda untuk menerangkan sejarah Zon Sivik dan Bukit St. Paul. • Memindahkan tempat letak kereta di hadapan Gereja Christ. • Lain-lain struktur yang menghalang pandangan kawasan pemeliharaan dan tidak mempunyai fungsi yang asal atau berkaitan dengan sejarah kawasan perlu dipindahkan.

“Frontages”

• Kawasan mengadap jalan dan Sungai Melaka hendaklah diperindahkan.

• Bahagian belakang rumah yang mengadap Sungai Melaka hendaklah diubahsuai mengikut senibina bangunan asal dan diperkenalkan kegunaan/ aktiviti yang sesuai.

• Bahan binaan yang digunakan hendaklah sama dengan bangunan asal.

Sumber: Kajian RKK Pelan Pengurusan Kawasan Pemeliharaan Bandaraya Melaka Bersejarah, 2007.

5 - 5



5.1.1 Indikator Perubahan Fizikal Bangunan Warisan Jadual 5.2 menunjukkan indikator perubahan fizikal pada bangunan warisan dan tindakan yang perlu diambil oleh pemilik premis. Jadual 5.2 : Indikator Perubahan Fizikal Bangunan Warisan

Indikator Tindakan Pemantauan Implikasi Tindakan Yang Perlu Diambil

Keadaan Bumbung

• Genting bumbung dalam keadaan baik – tiada genting bumbung yang pecah.

• Genting bumbung tidak tersusun.

• Tumbuhan muncul di atas bumbung.

• Kebocoran berlaku jika terdapat pecahan genting pada bumbung atau kacauan kepada susunan genting bumbung.

• Membaiki bumbung dengan menggantikan genting yang pecah.

• Meneliti struktur bumbung dan perkakas saliran air hujan (rain water goods).

Keadaan Siling

• Ada/Tiada tanda air

• Kebocoran air dapat dikesan jikalau ada tanda air di siling.

• Seperti di atas • Menggantikan siling

yang rosak.

Keadaan Dinding

• Kotoran atau kesan tumbuhan fungi.

• Cat terkupas dari plaster dinding

• Plaster dinding yang hancur.

• Jenis cat yang tidak sesuai untuk bangunan.

• Air dari bawah tanah timbul (rising damp).

• Simen plaster tidak sesuai digunakan.

• Menggunakan plaster kapur dan cat kapur (lime wash).

• ‘Salt treatment’ dan ‘damp proffing’.

Keadaan Fasad Bangunan

• Hiasan plaster dinding masih kekal dan dalam keadaan baik.

• Ubin dinding dan hiasan pembukaan (ornamental air vents) dalam keadaan baik.

• Tiada perubahan kepada fasad.

• Membaiki dan menggantikan elemen-elemen hiasan yang rosak atau hilang.

Papan Tanda

• Papan tanda mematuhi/tidak mematuhi garis panduan.

• Papan tanda akan mengubah fasad bangunan.

• Menggantikan papan tanda yang tidak mematuhi garis panduan.

Unit Luar Kondenser Penghawa Dingin

• Unit kondenser yang dipasang di atas bahagian luar bangunan

• Mencemari pandangan fasad bangunan.

• Letakkan di tempat yang tersembunyi dari pandangan luar.


5 - 6



5.2 Garis Panduan Pembangunan “Infill”

Rekabentuk bangunan pada tapak-tapak yang dikelilingi oleh bangunan-bangunan warisan hendaklah mengambilkira pertimbangan karektor, ketinggian, bahan binaan dan skim warna yang perlu diselaraskan dengan bangunan-bangunan di kawasan tersebut. Ini bermakna rekabentuk bangunan baru yang meliputi fasad, kualiti bahan binaan dan pengekalan elemen-elemen tertentu hendaklah disesuaikan atau hampir sama dengan bangunan bersebelahannya. Jadual 5.3 menjelaskan mengenai garis panduan pembangunan “infill” di Zon Utama dan Zon Penampan

Jadual 5.3 : Garis Panduan Pembangunan (Infill)

Elemen Pernyataan Garis Panduan Bahagian Luaran Bangunan

Bumbung

• Bumbung hendaklah berbentuk “gable” mengikut kecuraman dan “pitch” bangunan warisan yang bersebelahan.

• Genting bumbung hendaklah dibuat daripada terra cotta/ tanah liat berwarna asal/ semula jadi, tanpa “glaze”.

• Jenis dan profil genting adalah mengikut gaya dan masa senibina : Dutch dan gaya senibina masa 1800 an – awal 1900 an : profil ‘V’, genting bercorak Cina, “Art Deco” dan moden : genting bercorak “marseille” atau “interlocking” profil ‘S’.

• Struktur bumbung hendaklah dibuat daripada kayu. • Pembukaan ruang udara (air well) hendaklah disediakan. • Sekiranya paip untuk saliran air hujan dipasang di hadapan

bangunan, ia hendaklah dibuat daripada besi dan tidak dibenarkan menggunakan paip UPVC.

Fasad Luaran

• Rekabentuk fasad asal sekiranya dapat dikesan hendaklah dibina semula.

• Rekabentuk fasad bangunan bersebelahan hendaklah digunakan sebagai rujukan.

• Pada amnya, pembahagian fasad adalah mengikut kelebaran lot yang menentukan bilangan, saiz dan bentuk tingkap.

• Ketinggian bangunan hendaklah searas dengan ketinggian setiap tingkat bangunan bersebelahan.

• Garisan mendatar seperti paras “cornices” dan alang hendaklah mengikut bangunan bersebelahan.

Tingkap dan Pintu

• Susunan tingkap hendaklah menekankan perkadaran menegak atau tingkap labuh seperti rekabentuk tradisional.

• “Curtain walling” dan kaca “tint” atau bercermin dengan bingkai aluminium adalah tidak dibenarkan.

• Pintu utama hendaklah diletakkan di tengah fasad tingkat bawah dan diperbuat daripada kayu.

• Pintu keselamatan yang boleh dilipat (collapsible grille) adalah dibenarkan.

Kaki-lima/ Verandah

• Kaki-lima hendaklah disediakan, kelebaran dan paras kaki-lima hendaklah selaras dengan bangunan bersebelahan.

• Pagar tradisional daripada kayu tidak melebihi 1.2 meter tinggi dibenarkan; pagar besi tidak dibenarkan.

5 - 7




Lantai • Lantai hendaklah dilengkapkan dengan ubin lantai tradisional

pelbagai corak atau jenis terra cotta. • Tepi (edging) kaki-lima atau “heel stone” dan tangga yang

menggunakan batu granit hendaklah disediakan. Siling • Rasuk dan bahagian bawah lantai tingkat satu hendaklah

didedah untuk mengekalkan ciri-ciri asal bentuk rumah kedai. Halaman Belakang • Bagi pembangunan “infill” di zon penampan, penambahan satu

tingkat dibenarkan di bahagian belakang, selepas lapisan kedua. Bahagian Dalaman Bangunan

Tingkat Bawah

• Paras tingkat bawah hendaklah sama dengan bangunan bersebelahan.

• Ubin lantai corak tradisional saiz 150mm x 150mm atau ubin lantai terra cotta 300mm x 300mm dibenarkan mengikut gaya senibina bangunan.

• Ketinggian tingkat bawah hendaklah searas dengan bangunan bersebelahan.

Tingkat Atas

• Lantai dan rasuk hendaklah dibuat daripada kayu. • Ketinggian tingkat atas hendaklah sama dengan bangunan

bersebelahan.

Siling • Papan siling hendaklah berbentuk papan simen bersegi empat

(saiz minimum 600mm x 600mm) atau kepingan kayu ‘timber strip’.

Dinding

• Semua dinding hendaklah menggunakan batu-bata dilapiskan dengan campuran kapur pasir halus dan air (lime plaster).

• Dinding hendaklah dicat dengan ‘lime wash’. Warna yang biasa digunakan adalah putih, biru, kuning (ochre) dan hijau dengan menggunakan pigmen warna.

Ruang Udara (air well)

• Ruang udara hendaklah disediakan.

“Finishes”

• Bahan “finishes” di bangunan yang dicadangkan hendaklah bersesuaian dengan bangunan sekitarnya.

• Warna cat bangunan hendaklah harmoni dengan bangunan sekitarnya.

(rujuk PTKP MPMBB, m.s. 6-8 – 6-9)

Bagi bangunan “infill” di kawasan Zon Utama : • Hanya papan nama bangunan/ kedai dibenarkan dipasang di

tempat yang ditetapkan dalam garis panduan untuk pemasangan papan tanda.

• Papan iklan tidak dibenarkan dipasang di atas bahagian bangunan kecuali dalam bentuk ‘banner’ atau yang berdiri sendiri (free standing).

• Bahan untuk papan tanda hendaklah dibuat daripada kayu dengan ukiran huruf atau daripada kepingan besi.

Bagi bangunan “infill” di Zon Penampan : • Papan pengiklanan dibenarkan tetapi tertakluk kepada garis

panduan mengenai saiz, tempat perletakan, bahan dan cara pencahayaan.

(rujuk PTKP MPMBB ms. 6-1 – 6-7)

Sistem Pengudaraan • Paip untuk sistem penghawa dingin hendaklah disembunyi dalam “casing” atau di dalam dinding dan disusun dengan teratur. • Unit kondenser luar hendaklah ditempatkan di bahagian

bangunan yang tidak kelihatan dari jalan atau disembunyikan.

Papan tanda tidak boleh melebihi

kelebaran pintu masuk

5 - 8




Pencahayaan

• Jenis pencahayaan tradisional seperti lampu yang digantung di tengah kaki-lima atau lampu yang digantung di siling kaki-lima hendaklah dikekalkan.

• Sekiranya sistem pencahayaan yang baru dicadangkan, “fitting” lampu, kabel elektrik dan lain-lain perkakas hendaklah disembunyikan.

• Warna pencahayaan hendaklah sesuai dengan ciri-ciri dan warna fasad bangunan.

• Pencahayaan yang menggunakan LED adalah digalakkan kerana saiz yang lebih kecil daripada lampu biasa dan tidak menggunakan kuasa elektrik yang besar.

(Rujuk PTKP MPMBB, ms. 6-10 – 6-12) Sumber: Kajian RKK Pelan Pengurusan Kawasan Pemeliharaan Bandaraya Melaka Bersejarah, 2007.

Pembangunan “infill” harus mengikut jumlah “bay” bangunan sebelah

Pembangunan “infill” harus mengikut bangunan sebelah yang lebih rendah

Jumlah “bay” pembangunan “infill” harus mengikut keluasan “bay” tipikal bangunan sebelah.

5 - 9



5.3 Garis Panduan Ekonomi

i. Zon Utama akan dikekalkan sebagai aktiviti industri desa seperti tukang emas, tukang besi, produk kraftangan, sulaman manik dan sebagainya. Sebarang aktiviti moden tidak dibenarkan. ii. Aktiviti penjajaan barangan tradisional yang kini dijalankan secara tidak formal di

Zon Penampan akan ditempatkan semula ke Zon Utama bagi meningkatkan imej kawasan kajian.

iii. Zon Penampan dibenar untuk menjalankan aktiviti ekonomi moden dan tradisional namun, ciri-ciri bangunan bersejarah dan rekabentuk dalaman bangunan perlulah menyokong kepada pengekalan imej dan identiti di kawasan kajian.

iv. Jenis aktiviti bandar / kegunaan bangunan yang perlu dikekalkan adalah seperti Jadual 5.4.

Jadual 5.4 : Jenis Aktiviti Bandar / Kegunaan Bangunan Yang Perlu Dikekalkan

Jenis Aktiviti Bandar / Kegunaan Bangunan

Lokasi

Aktiviti keagamaan Jalan Tokong Jualan secara runcit barangan kraftangan, tradisional, produk desa

Jalan Tukang Besi dan Jalan Tukang Emas, Lorong Jambatan

Jualan secara runcit barangan kraftangan, tradisional, produk desa, barangan antik, galeri seni, kafe / restoran (bahagian bawah bangunan) Kediaman (bahagian atas bangunan)

Jalan Hang Jebat

Jualan secara borong barangan kraftangan, tradisional, produk desa

Jalan Kampung Pantai

Restoran Unit bangunan tepi (end lot) di semua kawasan perdagangan.


v. Jenis aktiviti bandar/ kegunaan bangunan yang digalakkan adalah seperti

Jadual 5.5.

Jadual 5.5 : Jenis Aktiviti Bandar / Kegunaan Bangunan Yang Digalakkan Jenis Aktiviti Bandar / Kegunaan Bangunan

Lokasi

Galeri seni, restoran, kedai barangan antik (bahagian bawah bangunan). Kediaman (bahagian atas bangunan).

Jalan Tun Tan Cheng Lock

Kediaman, aktiviti penjajaan dan pusat perkhidmatan

Lorong Hang Jebat

Kediaman dan aktiviti penjajaan Jalan Hang Kasturi, Jalan Hang Lekir, Jalan Hang Lekiu

5 - 10



Jenis Aktiviti Bandar / Kegunaan Bangunan

Lokasi

Kediaman dan aktiviti penjajaan berasaskan keagamaan, tukang emas, tukang perak dan tukang besi.

Jalan Tokong, Jalan Tukang Emas, Jalan Tukang Besi

Pelbagai jenis aktiviti perdagangan, restoran dan ruang pejabat

Jalan Bendahara, Jalan Temenggong, Jalan Bunga Raya

Muzium, galeri seni dan pejabat kerajaan Jalan Kota

Pejabat dan kedai borong Jalan Kampung Pantai

Kediaman, pejabat dan aktiviti penjajaan Jalan Kampung Hulu

Kediaman dan aktiviti penjajaan Lorong Bukit Cina dan Jalan Bukit Cina

Restoran Unit bangunan tepi (end lot) di semua kawasan perdagangan.

Institusi (pertubuhan sosial, kebudayaan, kongsi kaum dan pertubuhan perniagaan)

Semua bangunan/ kompleks bersejarah


vi. Ketinggian bangunan di Zon Utama perlu dikekalkan. Sebarang penambahan

tingkat bangunan tidak dibenarkan. vii. Perniagaan borong dan gudang tidak digalakkan di Zon Utama kerana

menimbulkan kesesakan lalulintas. viii. Aktiviti sarang burung tidak dibenarkan di Zon Utama dan Zon Penampan kerana

ianya boleh merosakkan fabrik bangunan warisan.

5 - 11



5.3.1 Garis Panduan Ekonomi (Guna Bangunan) Jadual 5.6 menunjukkan kegunaan bangunan yang dibenarkan di kawasan Zon Utama dan Zon Penampan. Jadual 5.6 : Kegunaan Bangunan (Ekonomi )

Aktiviti Dibenarkan Syarat

Kawasan Zon Utama Kediaman Institusi • Arkib • Balai Senilukis • Dewan Orang

Ramai • Dewan Pameran • Kelab Buku • Muzium • Semua Bangunan

Kerajaan atau separa kerajaan

• Perpustakaan • Rumah persatuan Keagamaan • Masjid / Surau • Rumah Ibadat

Bukan Islam: tokong, kuil, gereja, tempat suci

• Dewan syarahan agama

Perkhidmatan • Galeri Pameran • Perkhidmatan

pergigian • Pengurup wang • Dewan tari-menari,

studio

Zon Penampan

Kediaman Institusi • Arkib • Auditorium • Balai Senilukis • Dewan Orang Ramai • Dewan Pameran • Kelab Buku • Semua Bangunan

Kerajaan atau separa kerajaan

• Perpustakaan • Rumah persatuan Keagamaan • Masjid / Surau • Rumah Ibadat Bukan

Islam: tokong, kuil, gereja, tempat suci

• Dewan syarahan agama

Perkhidmatan • Bank • Pajak gadai • Pejabat ejen

hartanah • Dobi • Salon dan Spa

• Kediaman sediada adalah

digalakkan. • Aktiviti sediada yang tidak

dimasukkan dalam senarai ini tidak dibenarkan kecuali mendapat persetujuan Jawatankuasa Konservasi.

• Aktiviti yang melibatkan gunasuai bangunan (adaptive re-use) hendaklah mengambilkira faktor pemeliharaan dan pemuliharaan bangunan dan kawasan yang telah diwartakan sebagai Kawasan Warisan.

• Mematuhi garis panduan pemakaian papan tanda.

• Memperbaiki kemudahsampaian.

• Mengambilkira faktor pengurusan pelancong/ pelawat.

• Keperluan penambahan kemudahan tempat letak kereta dan lain-lain tertakluk kepada MBMB.

• Mengikut piawaian keselamatan pencegahan api.


5 - 12



5.4 Garis Panduan Pemakaian Papan Tanda (Bangunan dan Tunjuk Arah) Untuk Kawasan Zon Utama Dan Zon Penampan

Papan tanda penerangan dan papan tanda iklan memainkan peranan penting bagi pengenalan sesuatu kedai, jenis perniagaan, promosi dan tunjuk arah. Selain daripada fungsinya untuk menarik pengunjung kepada aktiviti guna bangunan, papan tanda akan memberi kesan yang baik bagi ciri ‘streetscape’ sesuatu kawasan jika diletak di posisi yang bersesuaian dengan ciri-ciri bangunan.

Papan tanda tradisional adalah diperbuat daripada kepingan kayu dengan ukiran huruf-huruf, kepingan logam dengan grafik atau huruf-huruf yang dicat atau “plaster relief” di tiang bangunan. Papan tanda tradisional yang sedia ada seperti “plaster relief” di atas tiang, rasuk dan “pediment” hendaklah dikekalkan kerana ia menambah kepada karektor dan sejarah bangunan-bangunan warisan. Papan tanda kontemporari biasanya diperbuat daripada bahan akrilik atau kepingan logam seperti aluminium, zink dan sebagainya. Papan tanda kontemporari hanya dibenarkan untuk bangunan era moden (termasuk era moden awal) sahaja.

5.4.1 Lokasi Dan Saiz Papan tanda di fasad bangunan :

i. Papan tanda tidak dibenarkan menghalang tingkap atau menutup pembukaan pengudaraan di dinding fasad bangunan.

ii. Papan tanda hendaklah tidak menyembunyikan hiasan dan butir-butir senibina. iii. Papan tanda tidak dibenarkan diletakkan di atas bumbung atau menonjol dari cucur atap. iv. Papan tanda tidak dibenarkan menonjol lebih daripada 0.6m dari mana-mana bahagian bangunan. v. Papan tanda menegak yang diletakkan di atas tiang di tingkat bawah hendaklah tidak melebihi 0.5m ketinggian tingkat bawah. vi. Papan tanda menegak yang diletakkan di atas tiang di tingkat atas hendaklah tidak melebihi 0.75m ketinggian tingkat atas. vii. Ketinggian papan tanda mendatar hendaklah mengikut ketinggian panel di bawah garisan tingkap atas atau ketinggian rasuk hadapan bangunan. viii. Papan pengiklanan tidak dibenarkan diletakkan di atas bangunan. Digalakkan menggunakan bidai untuk pengiklanan bangunan.

Papan tanda tunjuk arah :

i. Papan tanda tidak dibenarkan menghalang pandangan pemandu kereta dari jalan dan laluan pejalan kaki.

ii. Jari-jari papan tanda tunjuk arah hendaklah menonjol tidak lebih dari 0.8m dari sebatang tiang atau dinding luar bangunan dengan ketinggian jelas 2.4m.

5 - 13



iii. Papan tanda seperti nama jalan dan maklumat pengenalan kepada bangunan yang bersejarah dibenarkan dipasang di dinding luar bangunan. iv. Papan tanda yang diukir di atas kaki-lima jalan atau dalam bentuk grafik ubin atau lencana di atas kaki-lima adalah digalakkan. v. Papan tanda besar yang mempunyai saiz lebih daripada 10m persegi tidak dibenarkan kecuali untuk tempoh sementara sahaja.

5.4.2 Rekabentuk Dan Bahan

Unjuran daripada tiang di sebelah kiri bangunan seperti nama dilihat dari jalan Papan tanda tidak harus melebihi ketinggian junjung tiang. Kelebihannya tidak boleh melebihi cucur atap’canopy roof’.

Di atas tiang Huruf-huruf individu di atas tiang atau panel Papan tanda tidak boleh melebihi saiz permukaan tiang. huruf-huruf yang bersesuaian sahaja digalakkan.

Perletakan papan tanda di atas tiang tingkat pertama

Perletakan papan tanda di bahagian ‘frieze’

Huruf besar individu di atas ‘frieze’ atau papan tanda tidak boleh besar dari ‘ frieze’.

“Signage not to project parapet line” “Signage not to cover fenestration” “Verticle sign on party wall only”

5 - 14



5.4.2 Rekabentuk dan Bahan Papan tanda di fasad bangunan :

i. Papan tanda yang dipasang di atas bangunan yang terletak di kawasan zon

utama hendaklah bercorak tradisional dan dibuat daripada kayu atau bercorak huruf-huruf plaster di atas tiang atau dinding.

ii. Papan tanda/ huruf-huruf diperbuat daripada logam dibenarkan dan mestilah dicat dengan warna yang sesuai dengan rekabentuknya.

iii. Papan tanda yang diperbuat daripada kotak plastik/ akrilik tidak dibenarkan kecuali bangunan dari rekabentuk era moden dan terletak dalam kawasan zon penampan.

Papan tanda tunjuk arah :

i. Tiang untuk papan tanda hendaklah dibuat daripada besi (galvanised iron). ii. Papan tanda berbentuk lencana hendaklah diperbuat daripada gangsa atau

logam yang sesuai. iii. Kepingan papan tanda hendaklah diperbuat daripada aluminium campuran

atau logam yang sesuai dan dicat/ ‘powder coated’. iv. Huruf-huruf yang ‘embossed’ adalah digalakkan. v. Papan tanda tunjuk arah tidak dibenarkan bercampur dengan iklan.

5.4.3 Pencahayaan

i. Papan tanda di fasad bangunan hendaklah dicahayakan dengan ‘spot’. ii. Pencahayaan dari belakang papan tanda (backlighting) dengan menggunakan

lampu ‘LED’ atau neon digalakkan. (Rujuk Pelan Tindakan Kawasan Pemeliharaan MPMBB, 2003-2015, ms. 6-1 – 6-7) 5.5 Garis Panduan Pencahayaan Luar Bangunan Warisan

5.5.1 Objektif Pencahayaan Objektif-objektif untuk pencahayaan luar bangunan warisan adalah: i. Meningkatkan pemerhatian serta pengalaman tapak pada waktu malam. ii. Memberi dimensi tambahan kepada bangunan dengan menitikberatkan ciri-ciri

senibina di samping kepentingan sosial dan sejarah. iii. Meningkatkan tahap keselamatan pada waktu malam.

5 - 15



iv. Mencerahkan kawasan dan meningkatkan tahap keselamatan pada waktu malam.

5.5.2 Cara-Cara Pencahayaan Tujuan pencahayaan adalah untuk mencerahkan ciri-ciri senibina dan ukiran yang terpilih seperti ”pediment”, tiang dan anjung. Cara-cara pencahayaan termasuk ‘cross lighting’, ‘uplighting’ dan ‘backlighting’. Pilihan bentuk lampu (luminaires) bergantung kepada bentuk yang tidak ketara, mudah dipasang dan diselenggarakan serta disepadukan dengan fabrik bersejarah. Sebelum rancangan pencahayaan dilaksanakan, percubaan di sebahagian tapak/ bangunan hendaklah dibuat terlebih dahulu. 5.5.3 Jenis Pencahayaan

i. Pencahayaan Luar Bangunan Penggunaan projektor yang mempunyai jumlah wat yang besar dapat memberi kesan pencahayaan yang lebih luas. ii. Pencahayaan Senibina Penggunaan lampu-lampu kecil yang dipasang di atas fasad untuk mencerahkan elemen senibina yang unik seperti lampu limpahan cahaya yang kecil (mini floodlights) dan LED (light-emitting diode). iii. Pencahayaan Dinamik Penggunaan lampu pentas untuk memberi cahaya berwarna, corak yang bergerak atau imej. Pelbagai bentuk pencahayaan digunakan bergantung kepada kesan visual yang diinginkan seperti spotlight (lampu par) berbagai warna, floodlight berbagai warna, neon, LED, lampu dari lantai dan sebagainya. Kedudukan lampu dan arah pencahayaan juga mempengaruhi kesan visual dan suasana. Jadual 5.7 menunjukkan bangunan/ monumen yang dicadangkan bagi pencahayaan dan Jadual 5.8 pula menunjukkan senarai lampu-lampu yang biasa digunakan untuk pencahayaan luar.

5 - 16



Jadual 5.7 : Bangunan/ Monumen Yang Dicadangkan Bagi Pencahayaan JALAN BANGUNAN/ MONUMEN BENTUK PENCAHAYAAN

Zon Sivik Jalan Kota

A Famosa, Bastion House, Bangunan 1963 , Jabatan Muzium dan Antikuiti, Muzium Islam, Muzium Sastera, Muzium Senibina, Muzium Demokrasi

• Lampu par kuning dipancarkan kepada fasad bangunan, hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

• Peralatan hendaklah disembunyikan.

Bukit St. Paul Gereja St. Paul, Muzium Gabenor, Replika Istana Kesultanan Melaka, Kubur Orang Belanda

• “Floodlight” putih untuk kawasan dalaman gereja St. Paul.

• “Spotlight” kuning untuk Bangunan Istana.

• Lampu rendah untuk kubur (ambient lighting).

Medan Stadhuys Stadhuys, Christ Church, Menara Jam, Pancutan Air, Pokok-pokok enterolobium saman (raintree)

• Lampu par kuning dipancarkan kepada fasad bangunan, senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

• ”Floodlight” berwarna hijau sebagai ‘uplight’ bagi pokok.

Sungai Melaka Jambatan Tan Kim Seng • Uplight digunakan untuk mencahayakan bahagian bawah jambatan.

Jalan Laksamana Gereja St. Francis Xavier • Spotlight kuning kepada fasad bangunan menumpu hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

Jalan Merdeka Muzium Samudera • Spotlight kuning kepada fasad bangunan menumpu hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

Jalan Parameswara Bangunan Memorial Pengistiharaan Kemerdekaan, St. Francis Institution, Sekolah Rendah Bandar Hilir, Convent Sacred Heart Canossian

• Spotlight kuning kepada fasad bangunan menumpu hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

Jalan Tun Tan Cheng Lock

Rumah No. 111 (rumah Tun Tan Cheng Lock)


Jalan Hang Jebat Hokkien Huay Kuan, Kubur Hang Kasturi


• Lampu rendah untuk kubur (ambient lighting).

Jalan Tokong Tokong Cheng Hoon Teng, Tokong Xiang Lin


Jalan Tukang Emas Masjid Kampong Kling, Kuil Sri Poyyatha Vinayagar


Jalan Tukang Besi Tokong Toa Pek Kong • Spotlight kuning kepada fasad bangunan menumpu hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.

5 - 17



Jalan Kampung Hulu

Masjid Kampung Hulu • Spotlight kuning kepada fasad bangunan menumpu hiasan senibina dan huruf-huruf jikalau ada.


Jadual 5.8 : Senarai Lampu-Lampu Yang Biasa Digunakan Untuk Pencahayaan Luar Jenis Lampu Colour

appearance Colour Rendering

Index Ra (sun=100)

Keberkesanan (lumens/watt)

Jangka hayat (jam)

‘Tubular fluorescent’

Putih 50–90 Baik 15–70 Sederhana

6000–10000.

‘Compact fluorescent’

Putih 80 Baik 25-80 Sederhana

10,000

‘Metal halide, warm colour (digunakan dalam sistem gentian fiber)

Putih

65-80 Baik

50-95 Tinggi

6,000-20,000

‘Metal halide, cool colour (digunakan dalam sistem gentian fiber)

Putih 65-90 Baik 50-105 Tinggi 6,000-20,000

‘High-pressure mercury’

Putih 40-50 Lemah 25-55 Sederhana

12,000-24,000

‘High-pressure sodium’

Kuning 25-60 Lemah-Sederhana

55-130 Tinggi 14,000-24,000

‘Low-pressure sodium’

“Orange” Not applicable (monochromatic)

70-180 Tinggi 16,000

‘Light-emitting diodes (in array form)’

Putih (juga biru, amber, hijau dan merah)

70 Putih Baik (although colour varies between manufacturing

batches)

7-10 Lemah pada masa kini

tetapi menunjukkan peningkatan

50,000-70,000 (tapi terhad

kepada jangka hayat 20,000-50,000)

‘Ceramic discharge metal halide (CDM)’

Putih 80-90 Baik 70-95 Tinggi 6,000-9,000

Nota : Lampu ‘tungsten’ dan ‘tungsten halogen’ tidak dimasukkan, walaupun mempunyai ‘colour rendering’ yang berkesan tetapi jangka hayat dan keberkesanan adalah lemah.

Sumber : External Lighting for Historic Buildings, English Heritage (www.helm.org.uk)

5 - 18



5.5.4 Jenis Pencerahan

Symmetrical beam (discharge lamps) –

Symmetrical ‘projector’ beam

Simple asymmetric beam

Asymmetric beam with horizontal cut-off

Bulkhead lights Gambarajah : Contoh pencahayaan bangunan warisan - pencahayaan tertumpu kepada hiasan senibina bangunan sahaja

Gambar foto : Tan Yeow Wooi

5 - 19



5.6 Garis Panduan Landskap dan Perabot Jalan

Garis panduan yang dikemukakan adalah berpandukan kepada garis panduan sedia

ada iaitu Pelan Induk Landskap MBMB, Draf Garis Panduan Reka Bentuk Jalan dan Papan

Tanda Bandar di Malaysia (JPBD, 2002).

5.6.1 Pembangunan Landskap Mampan

i. Pembangunan landskap lembut dan kejur di kawasan kajian hendaklah

menerima pakai prinsip pembangunan landskap mampan yang mengutamakan

aspek praktikal terlebih dahulu dan diikuti dengan aspek mudah selenggara,

mesra alam, kos efektif dan akhir sekali visual yang menarik.

ii. Keutamaan dalam pemilihan pokok bagi pembangunan landskap hendaklah

daripada pokok tempatan dan pokok-pokok yang sesuai dengan keadaan

tanah-tanih setempat, cuaca, pencahayaan serta penyelenggaraan yang

minimum daripada aspek tenaga, pengairan, baja, racun serangga perosak dan

kawalan penyakit.

iii. Menerimapakai amalan Penjagaan Kesihatan Pokok (Plant Health Care, PHC)

dalam menentukan bagaimana sesuatu kawasan dibangunkan dan menentukan

pokok-pokok yang bersesuaian dengan fungsi dan tapak setempat.

Pembangunan landskap lembut seharusnya menggalakkan biodiversiti dan pada

masa yang sama melaksanakan Pengurusan Serangga Bersepadu (Integrated

Pest Management (IPM)).

iv. IPM adalah penggunaan pelbagai teknik amalan biasa, biologi dan kimia bagi mengatasi masalah makhluk/ serangga perosak. Matlamat utama IPM adalah untuk mengurangkan kesan penggunaan bahan kimia kepada alam sekitar terutama tanah-tanih dan kualiti air dalam usaha untuk menjaga pokok daripada makhluk perosak. Antara pendekatan IPM adalah pemilihan pokok yang

Pencahayaan lampu kuning dari sudut mendongak ke atas menara jam dapat menonjolkan kedudukan. Penggunaan lampu berwarna-warni di permukaan bangunan adalah tidak bersesuaian.(contoh kiri: pencahayaan menara jam di promenade Kowloon, Hong Kong)

5 - 20



bersesuaian, ‘biorational’, pengawalan makhluk/ serangga perosak secara biologi, penggunaan perangkap bagi mengawasi populasi serangga, pemeriksaan berkala bagi mengawasi penyakit dan penggunaan racun serangga secara berhemah.

5.6.2 Landskap Jalan Raya i. Jalan Abdul Aziz dan Jalan Merdeka

• Penanaman pokok hendaklah terdiri daripada pokok renek yang berbunga halus dan terang.

• Penanaman pokok rasmi seperti pokok kesidang, rajah kayu (Cassia fistula), siantan (Ixora spp) dan pokok yang mempunyai nilai sejarah iaitu pokok melaka (Emblica officinalis) adalah digalakkan.

• Penanaman pokok palma juga digalakkan bagi mewujudkan identiti dan keseragaman jalan.

• Pokok-pokok yang dipilih hendaklah terdiri daripada pokok yang mempunyai sistem akar yang tidak merebak dan tiada akar banir bagi mengelakkan kerosakan ke atas jalan dan landskap kejur (terutama laluan pejalan kaki).

• Pokok yang dipilih juga hendaklah mudah diselenggara, daunnya tidak mudah gugur serta tidak menarik serangga dan unggas.

• Laluan pejalan kaki, ‘zebra crossing’ dan perhentian bas yang bersepadu hendaklah disediakan di kawasan yang sesuai.

ii. Persimpangan

• Pokok yang berlainan spesis, ciri, saiz dan warna hendaklah ditanam di setiap persimpangan yang bersesuaian sebagai petunjuk jalan.

• Penanaman pokok di persimpangan jalan hendaklah mengambilkira jarak penglihatan pemandu dan tidak menutup maklumat papan tanda jalan.

• Pokok yang dipilih juga hendaklah mudah diselenggara, daunnya tidak mudah gugur serta tidak menarik serangga dan unggas.

• Laluan pejalan kaki dan juga ‘zebra crossing’ hendaklah disediakan di setiap persimpangan bagi kemudahan pejalan kaki.

• Penggunaan ‘interlocking pavers’ yang berlainan warna, tekstur dan jenis di persimpangan hendaklah dibangunkan kerana ianya secara langsung berfungsi sebagai ‘traffic calming’.

5 - 21



5.6.3 Landskap Kawasan Pesisiran Sungai i. Rizab sungai di sepanjang kawasan kajian hendalah digunakan untuk tujuan

landskap. ii. Pembangunan landskap di pesisiran sungai yang bersepadu dan menyeluruh

yang bukan sahaja menekankan aspek estetika tetapi juga rekreasi (laluan pejalan kaki dan ‘jogging’), kemudahan awam (tandas, wakaf, tempat permainan kanak-kanak), pemeliharaan habitat (paya bakau) dan pendidikan (maklumat pokok).

iii. Pemilihan pokok-pokok tempatan yang mempunyai silara yang melampai, akar yang tahan hakisan serta daun yang tidak mudah gugur.

iv. Pemilihan pokok-pokok yang berbunga, berwarna-warni dan berbau harum serta mempunyai nilai sejarah adalah digalakkan.

v. Pembangunan landskap di pesisiran sungai hendaklah mewujudkan persekitaran semulajadi

5.6.4 Landskap Zon Utama Dan Zon Penampan i. Penanaman pokok yang mempunyai silara yang lonjong dan menegak serta

mempunyai batang pokok yang kecil dan menegak hendaklah dipilih bagi memastikan pokok yang ditanam tidak menghalang pandangan bangunan.

ii. Pemilihan pokok berbunga, berwarna serta berbau harum digalakkan. iii. Pokok yang ditanam dalam pasu disebabkan kawasan yang terhad hendaklah

mempunyai sistem saliran yang baik. iv. Papan maklumat lokasi, perletakan bangunan, nama bangunan serta sejarah

perlu disediakan untuk membantu pelancong mencari arah serta mempertingkatkan pengalaman dan pengetahuan di kawasan bersejarah.

v. Penyediaan perabut jalan yang bersepadu dan bersesuaian yang bukan sahaja memenuhi keperluan fungsinya tetapi juga mempertingkatkan visual kawasan bersejarah.

5.6.5 Landskap Kawasan Warisan i. Penanaman pokok berbunga, berwarna dan berbau harum adalah digalakkan. ii. Penanaman pokok rasmi seperti pokok kesidang, rajah kayu (Cassia fistula),

siantan (Ixora spp) dan pokok yang mempunyai nilai sejarah iaitu pokok melaka (Emblica officinalis) adalah digalakkan.

iii. Pembinaan mercu tanda dan papan maklumat hendaklah didirikan bagi mewujudkan persekitaran yang lebih menarik dan mempertingkatkan pengetahuan pelancong.

iv. Pokok yang ditanam dalam pasu disebabkan kawasan yang terhad hendaklah mempunyai sistem saliran yang baik.

5 - 22



5.6.6 Landskap Tempat Letak Kenderaan i. Penanaman pokok berbunga, berwarna serta berbau harum digalakkan. ii. Pokok-pokok yang dipilih hendaklah terdiri daripada pokok yang mempunyai

sistem akar yang tidak merebak dan tiada akar banir bagi mengelakkan kerosakan jalan, tempat letak kenderaan dan landskap kejur terutama laluan pejalan kaki.

iii. Pokok yang dipilih juga hendaklah mudah diselenggara, daunnya tidak mudah gugur serta tidak menarik serangga dan unggas.

iv. Pengurangan kawasan ‘hard surface’ seperti ‘pavement’ di kawasan letak kenderaan.

v. Penggunaan turapan jenis ‘grasscrete’ adalah digalakkan memandangkan turapan jenis ini akan memudahkan penyerapan air ke tanah.

5.6.7 Laluan Pejalan Kaki

i. Turapan yang digunakan pula mestilah tidak licin dan selamat digunakan

termasuk golongan kurang upaya. Antara turapan yang disyorkan ialah Royal

Ashler, Slate Tile Grouted, New Brick Herrington, Herringbone Slate dan Old English

Cobblestone.

ii. T

Old English Cobblestone Slate Tile Grouted

Ashler Stone

Royal Ashler

European Fan New Brick Herringbone

12” x 12” Slate Tile Grouted 8” x 16” Herringbone Slate

5 - 23



ii. Turapan jenis grasscrete juga sesuai digunakan di laluan tertentu kerana turapan

jenis ini akan memudahkan penyerapan air ke tanah dan mengurangkan kadar

larian air yang membawa kepada masalah banjir.

iii. Bagi golongan kurang upaya, turapan berbentuk ‘dot-type block’ memberi

tanda amaran bertujuan untuk menangkis halangan dan bahaya, menunjuk arah

dan amaran sekiranya menghampiri selekoh dan simpang. Turapan yang

berbentuk ‘line type block’ pula untuk menunjuk arah laluan.

iv. Menggunakan jenis turapan yang baik dan berkualiti agar tahan lebih lama

tanpa memerlukan penyelenggaraan yang terlalu kerap.

5.6.8 Pewujudan Medan Bandar

i. Setiap kawasan bandar yang mempunyai jaringan laluan pejalan kaki digalak

mewujudkan satu medan bandar untuk memberikan kemudahan kepada

pengguna berehat dan menikmati keindahan kawasan tersebut. Selain itu, ia

akan mempelbagaikan fungsi kawasan tersebut. Antara elemen penting yang

disediakan di dalam sesebuah medan bandar ialah laluan pejalan kaki, papan

tanda, bangku, pondok telefon, pokok dan lampu.

5 - 24



Medan Bandar ini merupakan kawasan utama bagi setiap laluan pejalan kaki yang disediakan di sesebuah bandar. Bertujuan untuk meningkatkan fungsi kawasan berkenaan.

Contoh Ilustrasi

5.6.9 Lampu Jalan

i. Rekabentuk lampu perlu dipastikan mampu menerangi bahagian laluan pejalan kaki terutama bagi laluan yang agak sunyi di waktu malam agar dapat memberikan rasa selamat kepada pengguna.

ii. Lampu bagi kegunaan laluan pejalan kaki (ketinggian 2.1 meter – 3.0 meter) perlu disediakan bagi memberikan cahaya yang jelas kepada pengguna terutama di waktu malam. Lampu tersebut diletakkan di laluan pejalan kaki di dalam kawasan tempat letak kereta.

iii. Lampu bagi pengguna yang berkenderaan pula disediakan dengan ketinggian 6 meter dan diletakkan di atas rizab untuk menanam pokok (pemisah antara dua baris tempat letak kereta).

Pokok disediakan dengan jarak antara 3 hingga 6 meter dengan tujuan untuk memberikan teduhan kepada pengguna.

Turapan laluan pejalan kaki mestilah disediakan bersambung dengan laluan pejalan kaki di tepi jalan raya. Menggunakan turapan yang kasar dan berwarna gelap untuk mengurangkan kerja-kerja penyelenggaraaan.

Lampu yang disediakan mempunyai rekabentuk tempatan agar dapat meningkatkan kualiti visual kawasan ini. Secara tidak langsung akan mencerminkan budaya tempatan.

Disediakan papan tanda untuk menyampaikan sebarang maklumat kepada pengguna. Menggunakan saiz yang sesuai dengan skala manusia.

Menyediakan tong sampah dalam saiz yang sesuai dengan skala dan menggunakan warna yang kontra.

5 - 25



Contoh Ilustrasi

Contoh Rekabentuk Lampu

iv. Diletakkan dalam jarak 4.5m hingga 6.1m secara berulang. Ini adalah untuk memastikan bahawa cahaya yang menerangi laluan akan terus bersambungan tanpa menyebabkan mana-mana kawasan menjadi gelap dan seterusnya mendatangkan bahaya.

v. Setiap tiang lampu perlulah disusun dalam keadaan teratur. vi. Lampu perlulah diletakkan di dalam rizab yang telah ditetapkan iaitu 0.4m dari

bahagian tepi laluan pejalan kaki.

Lampu yang mempunyai ketinggian 2.1m ini pula adalah bertujuan untuk memberikan pencahayaan terhadap laluan pejalan kaki. Lebih difokuskan di bahagian bawah.

Lampu ini diletakkan secara berulang dalam jarak 4.5m hingga 6.1m di sepanjang laluan pejalan kaki.

5 - 26



vii. Perletakan di bahagian tengah tidak dibenarkan untuk mengelakkan berlakunya gangguan terhadap kelancaran perjalanan pengguna dan mewujudkan rasa tidak selesa kepada pengguna.

5.6.10 Kiosk

i. Kiosk ini perlulah diletakkan bersebelahan dengan laluan pejalan kaki. Kiosk juga

boleh ditempatkan bersekali dengan perhentian bas. ii. Menggunakan warna yang menarik dan berdasarkan kreativiti masing-masing. iii. Rekabentuk kreatif adalah digalakkan tetapi perlulah mengikut kesesuaian.

Kebiasaannya, berbentuk empat segi atau bulat.

Contoh Ilustrasi

5.7 Garis Panduan Aktiviti Informal

Aktiviti-aktiviti tumpuan ramai bermaksud aktiviti-aktiviti secara formal dan informal yang mendapat perhatian dan tarikan orang ramai bergiat dan menyaksikannya. Contoh-contoh aktiviti ini adalah seperti aktiviti pasar terbuka, aktviti kebudayaan melalui pertunjukan dan kegiatan seni budaya, perarakan, pesta menyambut hari-hari tertentu dan aktiviti informal seharian seperti warung dan penjaja.

Ketinggaan kiosk ialah 4.5m. Ketinggian ini sesuai dengan skala manusia dan dapat memudahkan pergerakan udara.

Menggunakan warna yang kontra untuk menarik perhatian seperti kuning, merah dan coklat. Mestilah bersesuaian dengan imej yang ingin diwujudkan.

4.5m

Rekabentuk yang unik dan kreatif untuk menarik perhatian pengguna. Mesti bersesuaian dengan pembangunan persekitaran.

Perletakan yang bersebelahan dengan laluan pejalan kaki, tidak mengganggu kelancaran perjalanan pengguna lain.

5 - 27



5.7.1 Menawarkan Kepelbagaian Tarikan Kepada Bandar Melaka Melalui Aktiviti Formal

Ada kawasan-kawasan yang mempunyai identiti dari segi jenis aktiviti dan persekitaran yang unik. Ini jelas dilihat pada kawasan-kawasan di dalam kawasan pemeliharaan di mana setiap jalan dan lorong mempunyai karektor sendiri hasil sama ada dari kualiti persekitarannya atau jenis aktiviti yang berlaku atau kesan sejarah yang ada pada tempat tersebut. Pihak Kerajaan Negeri Melaka sudahpun berusaha membawa aktiviti-aktiviti ke kawasan-kawasan di Bandar Melaka bagi maksud dan tujuan di atas. Tidak asing lagi kegiatan di Jalan Hang Jebat (Jonker Street) dan ‘Jonker Walk’ mendapat perhatian dari semua pihak. Jalan Hang Jebat yang ditutup pada sebelah malam hari Jumaat, Sabtu dan Ahad mendapat pelbagai komen dari segi pelaksanaannya. Walaupun usaha seperti ini adalah bagi tujuan memanfaatkan komuniti setempat dan juga masyarakat seluruhnya, akan tetapi beberapa perincian patut dibuat bagi mengurangkan kesan negatif yang dialami oleh mereka yang terlibat secara langsung dengan program tersebut. Beberapa langkah harus dikenalpasti bagi memantapkan penyelenggaraannya supaya teguran yang negatif dapat disingkirkan bagi merealisasikan manfaat sepenuhnya.

5.7.2 Pasar Malam, Pasar Seni dan Pasar Budaya

Bagi menentukan perletakan yang bersesuaian bagi aktviti informal ini sama ada pasar malam, pasar seni dan pasar budaya, beberapa kriteria penting yang perlu diambilkira adalah seperti kesesuaian kawasan dan aktiviti, aksesibiliti dan kesediaan ruang. Garis panduan yang dicadangkan adalah berikut: i. Aktiviti Bersesuaian Aktiviti yang dibenarkan bagi kawasan pasar malam adalah kegiatan penjualan barangan kering dan basah yang tidak mengotorkan persekitaran. Aktiviti jualan barangan basah dan kering perlu dipisahkan. Aktiviti basah yang dibenarkan adalah terhad kepada penjualan makanan dan minuman. Bagi pasar seni dan budaya pula, aktiviti penjualan yang dibenarkan adalah terhad kepada produk dan kesenian budaya tempatan. Gerai-gerai yang khusus untuk barangan moden seperti alat elektrik, telekomunikasi dan sebagainya adalah tidak dibenarkan.

ii. Aksesibiliti

Jalan/ kawasan yang dibenarkan untuk menjalankan aktiviti pasar malam seharusnya bukan di jalan akses utama. Kawasan tersebut perlu mempunyai aksesibiliti yang tinggi iaitu dalam lingkungan jalan kaki yang munasabah dari keseluruhan bandar lama.

5 - 28



iii. Ruang Jalan yang boleh dipertimbangkan bagi menjadi tapak pasar malam mesti tidak kurang 40 kaki dari segi lebarnya. Jalan yang mempunyai kelebaran yang besar dan merupakan medan dan kawasan yang paling sesuai. Walaupun kumpulan sasaran adalah kepada penduduk bandar lama, kemudahan tempat kereta yang berdekatan iaitu dalam lingkungan pejalan kaki yang munasabah adalah diperlukan. Pasar malam secara amnya hanya dibenarkan sekali seminggu sahaja. Pihak berkuasa perlu menyediakan kemudahan air dan tempat pembuangan sampah yang sistematik. Medan tapak perlu dibersihkan dengan air setiap kali pasar malam diadakan.

5.7.3 Kegiatan Seni dan Pertunjukan

Kegiatan seni dan pertunjukan yang dibenarkan adalah lebih kepada aktiviti tarikan pelancongan. Bagi memastikan kegiatan ini dapat dikawal dan diselenggara dengan lebih berkesan, setiap kegiatan sama ada individu atau berkumpulan, perlu berdaftar dan mendapat kebenaran daripada pihak berkuasa. Bagi memastikan kegiatan seni dan pertunjukan dapat dijalan dengan lancar dan sempurna, garis panduan di bawah perlu dipatuhi: i. Aktiviti Bersesuaian Aktiviti yang dibenarkan adalah khusus berkaitan dengan seni tempatan iaitu dari segi kraf, lukisan dan seni pertukangan yang unik. Konsep pelaksanaannya adalah setiap kegiatan seni perlu berupaya menunjukkan secara langsung proses pembuatannya. Kegiatan seni yang dibenarkan adalah tidak melibatkan ruang yang besar dan tidak mencemarkan. Kegiatan yang dibenarkan tidak terhad kepada seni tradisional sahaja di mana seni kraf tangan moden yang unik juga dibenarkan. ii. Ruang

Ruang yang bersesuaian adalah kawasan yang di luar daripada aliran trafik iaitu seperti medan atau ‘pedestrian mall’. Tapak tersebut perlu mempunyai suasana yang bersesuaian dengan konsep seni dan warisan (historical ambience) serta merupakan kawasan tumpuan pelancongan yang utama dalam Bandar Melaka.

5.7.4 Perarakan, Pesta Budaya dan Hiburan Luar

Aktviti perarakan, pesta budaya dan hiburan luar yang merupakan aktiviti tahunan dan sambutan istimewa memerlukan kawasan yang lebih luas. Aktiviti ini akan melibatkan gangguan sistem aliran trafik dan memerlukan kawasan letak kereta yang banyak. Untuk

5 - 29



memastikan kegiatan ini dapat dijalankan dengan lancar, garis panduan yang perlu dipatuhi adalah seperti di bawah: i. Kawasan

Kawasan yang dibenarkan adalah tapak yang terbuka dan mempunyai tempat letak kereta yang banyak. Kawasan pemeliharaan utama di sebelah atas Sungai Melaka adalah tidak sesuai bagi aktiviti perarakan kerana kelebaran jalan yang sempit. Kawasan yang sesuai untuk menjalankan perarakan adalah sepanjang Jalan Kota – Jalan Merdeka – Jalan Parameswara – Jalan Kota. Bagi pesta budaya dan hiburan pula, Dataran Pahlawan merupakan kawasan yang paling sesuai. ii. Aksesibiliti

Bagi menjalankan aktiviti perarakan, jalan yang terlibat perlu ditutup secara sepenuhnya.

5.7.5 Aktiviti-aktiviti Informal Yang Lain (Penjajaan, Warong, Budaya

Jalanan)

Aktiviti informal seperti penjajaan makanan dan warong merupakan pusat aktiviti manusia yang digemari. Lazimnya, aktiviti yang dijalankan adalah lebih kepada penjualan makanan dan minuman. Bagi memastikan aktiviti ini dapat dijalankan dengan lancar dan tanpa mengganggu persekitaran dan memberi keselesaan pada pengunjung, garis panduan di bawah perlu dipatuhi. i. Lokasi

Kawasan penjaja tidak dibenarkan di jalan akses utama sebaliknya di sebelah jalan yang mempunyai aliran trafik yang kurang. Jalan-jalan yang berpotensi ditutup tanpa mengganggu aliran trafik sepenuhnya adalah kawasan paling sesuai. Bagi kawasan penjajaan yang ditutup sepenuhnya daripada trafik, aktiviti penjajaan boleh dijalankan sepenuhnya ke atas ruang jalan. Tetapi bagi kawasan penjajaan yang masih wujud aliran trafiik, warung/ gerai hanya dibenarkan di sebelah jalan sahaja. Koridor di sepanjang premis adalah dibenarkan bagi operasi penjajaan dengan persetujuan pemilik atau penghuni premis. ii. Skala

Skala yang dibenarkan bagi sesuatu kawasan penjajaan adalah sederhana di mana satu tapak seharusnya tidak boleh melebihi 10 gerai. Ini adalah untuk mengelakkan tumpuan yang terlalu ramai yang akan memberi kesan ke atas permintaan letak kereta, kacau ganggu trafik dan suasana.

5 - 30



5.8 Garis Panduan Pencegahan Kebakaran Untuk Rumah Teres/

Rumah Kedai Di Dalam Kawasan Pemeliharaan Pencegahan kebakaran untuk rumah teres/ rumah kedai di dalam kawasan

pemeliharaan diperincikan dalam Jadual 5.9. Jadual 5.9 : Garis Panduan Pencegahan Kebakaran Untuk Rumah Teres

Elemen Garis Panduan Bangunan 1 dan 2 -tingkat 1.(a) Lantai papan diserapkan dengan bahan kimia rintangan api.

Rasuk kayu yang memenuhi keperluan kadar rintangan api tidak perlu dirawat.

ATAU (b) Meletakkan papan tidak mudah terbakar (non-combustible

boards) di bawah lantai papan di antara rasuk untuk mencapai kadar rintangan api ½ jam.

Bangunan 3 dan 4-tingkat Perlindungan penuh kepada rasuk dan lantai papan iaitu melapiki bawah lantai untuk mencapai kadar rintangan api 1 jam. 2. Tindakan 1(a) adalah digalakkan supaya rasuk dan lantai kayu

terdedah untuk mengekalkan ciri-ciri asal rumah kedai. 3. Rasuk dan lantai kayu di bahagian bawah siling di atas kaki lima

boleh terdedah. 4. Jarak perjalanan mengikut kehendak Jabatan Bomba mestilah dipatuhi.

RASUK DAN LANTAI KAYU

Keperluan ini tidak digunapakai untuk bangunan kediaman sahaja. PERLINDUNGAN KEPADA TANGGA

1. Tangga untuk kegunaan kecemasan hendaklah dilindungi dan mematuhi:

(a) Diserapkan dengan bahan kimia rintangan api. Bagi rumah kedai yang didiami oleh satu keluarga, tangga kayu boleh terdedah dan tidak perlu dipetakkan (compartmentalised). 2. Untuk rumah kedai yang bukan kediaman, tangga kayu boleh

didedahkan di paras kedua tertakluk kepada syarat-syarat berikut:

(a) Jarak perjalanan di paras kedua dipatuhi iaitu jarak dari tempat yang jauh ke tepi tangga adalah kurang dari 13 m. atau tangga kecemasan alternatif disediakan (tangga kedua di bahagian belakang bangunan).

(b) Tangga kayu diserapkan dengan bahan kimia rintangan api. (c) Tangga kayu dipetakkan (compartmentalised) di paras

pertama dengan rintangan api 1-jam. (d) Tidak melebihi 2 paras/ tingkat.

RUANG UDARA Ruang udara tidak ditutup.

LALUAN KECEMASAN Bagi rumah kedai yang bukan kediaman, laluan kecemasan hendaklah dikenalpasti dan diluluskan oleh pihak Jabatan Bomba.

SISTEM PENGGERA Bangunan 1-3 tingkat: Sistem penggera ”manual” boleh diterima. Bangunan lebih dari 3 tingkat: Sistem penggera automatik hendaklah disediakan.

5 - 31



Elemen Garis Panduan SISTEM PEMADAM API Sistem pemadam api yang sesuai adalah bergantung kepada

kegunaan dan keadaan bangunan dan hendaklah dirujuk kepada Jabatan Bomba. Di antara sistem pemadam api yang biasa digunakan termasuk: • Sistem sprinkler automatik • “Hos reel” basah • “Hos reel” kering • Alat pemadam api “dry powder”

PERGERAKAN DAN AKSES ENJIN BOMBA

• Cadangan sistem pergerakan enjin kereta bomba hendaklah diperkenalkan kepada semua pihak termasuk penduduk tempatan.

• Jabatan Bomba perlu menyelenggara semua pili bomba di dalam kawasan pemeliharaan dengan cara sistematik dan mengikut jadual yang teratur (Rujuk PTKP MBMB 2003-2015, ms. 5-32 – 5-35).

5.9 Garis Panduan Khusus

Garis panduan ini memberi penumpuan terhadap kawasan/ kampung warisan yang mempunyai ciri-ciri keistimewaan unik. Penekanan khusus diberikan dalam memastikan keistimewaannya terpelihara dan disesuaikan mengikut keadaan semasa. Walaubagaimanapun, kawasan-kawasan tersebut perlu diberi perhatian dari aspek nilai-nilai warisan dan sejarah kerana ia dapat membentuk satu identiti yang tersendiri. Antaranya ialah:

5.9.1 Kampung Morten i. Program Kawalan Pembangunan dan Penggalak Kepada Usaha Memelihara

Kampung dan Budaya Melayu • Menubuhkan Lembaga Penasihat kepada pemeliharaan kampung tradisional

bandar di Melaka. • Lembaga seharusnya bertanggungjawab memastikan usaha-usaha yang

dilakukan pihak awam dan individu menyokong kepada usaha mempertingkatkan budaya Melayu.

• Ianya juga perlu dapat memberi nasihat kepada masyarakat kampung tentang cara-cara memanfaatkan suasana yang ada bagi tujuan kepentingan ekonomi setempat dan cara pengurusannya dengan baik.

• Menggalakkan semangat cintakan warisan di kalangan masyarakat kampung terutamanya kepada generasi muda.

5 - 32



ii. Pemeliharaan Kawasan • Memastikan usaha-usaha untuk rumah-rumah tradisional oleh pihak individu

mendapat sokongan sewajarnya dari konteks bantuan dan subsidi secara langsung.

• Meningkatkan sistem infrastruktur terutamanya dari segi laluan (akses) dan utiliti. • Memastikan pembangunan sekitar tidak menghimpit ke arah kampung sehingga

suasana menjadi tersepit. Pembangunan di sekitarnya perlu dikawal dengan penggunaan nisbah plot dan kawalan ketinggian yang telah dikenalpasti.

• Meningkatkan keindahan persekitaran dengan kaedah landskap yang sesuai.

5.9.2 Kampung Portugis

Perkampungan Portugis tidak begitu unik dari segi entiti fizikalnya kerana ianya adalah satu rancangan penempatan semula pada awal 1990an. Walaubagaimanapun, suasana kawasan ini terletak kepada penghuni-penghuninya yang terdiri dari masyarakat Portugis Melaka yang telah menetap di sini sejak 500 tahun lalu. Cara hidup dan budayanya mempunyai keunikan yang tersendiri. Adalah disyorkan program yang sama seperti yang dicadangkan di Kampung Morten seperti menubuhkan Lembaga Penasihat dan program pemeliharaan kawasan diwujudkan di Kampung Portugis.

5.9.3 Kampung Chitty

Perkampungan masyarakat Chitty yang terdapat di Jalan Gajah Berang adalah merupakan satu konteks budaya negeri Melaka dan juga warisan negara yang perlu dipelihara. Kawasan perkampungan ini telah banyak berubah dari konteks asalnya dan satu Jawatankuasa Pemeliharaan Budaya Chitty perlu dibentuk bagi menasihati dan mengembalikan keunikan yang terdapat dalam cara hidup masyarakat ini. Masyarakat perlu sedar kepentingan menjaga aspek-aspek warisan mereka agar ianya berterusan dan menjadi kebanggaan generasi akan datang. Kawasan perkampungan ini dapat ditingkatkan melalui beberapa cara seperti berikut : • Mengadakan satu pusat intepretatif di Kawasan Pemeliharaan seperti di Kuil Sri

Poyyatha Vinayagar Moorthi untuk memperkenalkan kepada masyarakat umum tentang budaya Chitty di Melaka.

• Di Kampung Chitty, terdapat satu pusat informasi dan balai budaya yang dinamakan “Temple Of Fine Arts” bagi mengembalikan acara-acara kaum Chitty.

• Menggalakkan promosi makanan tradisional Chitty dan pembukaan sebuah restoran asli makanan Chitty-India.

• Membaikpulih kuil dan rumah-rumah tradisional yang terdapat di kampung ini dan mengembalikan corak asli tradisional kepada rumah-rumah yang mengalami perubahan baru.

5 - 33



• Bantuan dan sokongan dari agensi-agensi awam seperti Kerajaan Negeri Melaka, MBMB, PERZIM dan sebagainya perlu bagi mengatur cara program pembaikan secara keseluruhannya.

5.9.4 Kampung Ketek Kampung Ketek merupakan perkampungan Melayu di kawasan Zon Utama. Pada masa

kini, terdapat 15 buah keluarga Melayu yang mendiami Kampung Ketek dan Kampung Hulu. Kampung Ketek mempunyai sejarah tersendiri di mana terdapat Rumah Munsyi Abdullah dan Makam Syed Syamsudin Ibni Sumatarani. Syed Syamsudin Ibni Sumatarani merupakan ulamak, sasterawan dan pejuang daripada Acheh yang meninggal dunia semasa peperangan dengan Portugis (tahun 1511). Kawasan perkampungan ini dapat ditingkatkan melalui beberapa cara seperti berikut:

• Mengadakan pusat intepretif di Rumah Munsyi Abdullah untuk memberi

penerangan kepada pelancong mengenai Munsyi Abdullah (Bapa Sastera Moden), memaparkan hasil tulisannya seperti Cheritera Kapal Asap, Syair Singapura di Makan Api, Hikayat Abdullah, Hikayat Bintang dan lain-lain.

• Membaikpulih rumah-rumah tradisional yang terdapat di kampung ini dan mengembalikan corak asli tradisional kepada rumah-rumah yang mengalami perubahan baru.

• Mengembalikan semula penduduk Melayu beragama Islam untuk menetap di Kampung Ketek. Ianya bertujuan untuk meningkatkan jumlah qariah Masjid Kg. Kling dan Masjid Kg. Hulu dan mengoptimumkan kegunaan tanah di pusat bandar untuk kediaman.

Gambaran rumah tradisional Melayu di Kampung Ketek

5 - 34



5.9.5 Jonker Walk Aktiviti pasar malam di Jonker Walk dicadangkan untuk dipindahkan ke Jalan Kota berdekatan dengan Hongkong & Shanghai Bank Corporation (HSBC). Cadangan perpindahan pasar malam dari Jalan Hang Jebat ke HSBC memberi kebaikan seperti berikut :

• Suasana bising yang mengganggu ketenteraman penduduk setempat dapat dielakkan.

• Ruang meletak kenderaan lebih banyak. Aktiviti-aktiviti yang ditonjolkan di Jonker Walk (Jalan Hang Jebat) dicadangkan lebih mencerminkan tradisi dan kebudayaan masyarakat Melaka yang berbilang kaum seperti “Hungry Ghosts Festival”, Perayaan Kuih Bulan, Perayaan Ponggol, Thaipusam, Pesta San Juan, Pesta De San Pedro, Perayaan Intrudu, Bronya dan lain-lain. Barangan yang dijual juga lebih mencerminkan kepada produk-produk kraftangan Melaka yang unik.

5.9.6 Sungai Melaka Bagi menghidupkan Sungai Melaka, beberapa cadangan disediakan seperti berikut:

i. Menjadikan teksi air sebagai salah satu mod pengangkutan utama di kawasan kajian yang secara tidak langsung dapat mengurangkan kesesakan lalulintas di kawasan kajian.

ii. Mengadakan pertandingan memancing sebagai acara bulanan.

Gambaran rumah tradisional Melayu di Kampung Ketek

5 - 35



iii. Menggalakkan penjualan hasil kraftangan dan lukisan artis tempatan di kiosk-kiosk yang berhadapan dengan Sungai Melaka.

iv. Memastikan pembukaan cafe dan restoran berhadapan dengan Sungai Melaka. v. Mengadakan pertandingan lumba perahu sebagai acara bulanan.

Bagi tujuan menjaga kualiti Sungai Melaka, beberapa langkah perlu diambilkira seperti:

i. Sebarang aktiviti yang mendatangkan kesan pencemaran terhadap kualiti sungai adalah tidak dibenarkan.

ii. Perniagaan secara borong adalah tidak dibenarkan. iii. Sebarang pembangunan yang menghalang akses secara langsung ke sungai

adalah tidak dibenarkan. 5.10 Impak Visual

Adalah dicadangkan pembangunan baru yang mempunyai ketinggian melebihi 3-tingkat hanya dibenarkan di luar kawasan zon penampan dengan jarak 250 meter daripada sempadan zon penampan. Ini untuk memastikan visual ke arah bangunan/ kawasan bersejarah tidak dihalang oleh struktur tinggi. Kajian impak visual terperinci perlu dilakukan oleh MBMB dalam memastikan “line of sight” kawasan warisan terpelihara.

Gambaran aktiviti-aktiviti di Sungai Melaka

garis panduan ini disediakan untuk mengawal pembangunan di kawasan rkk

Documents