dasar

industrikreatif negara

[DIKN]

MUKA SURATPerutusan Menteri PeneranganKomunikasi dan Kebudayaan iKata-kata Aluan Ketua SetiausahaKementerian PeneranganKomunikasi dan Kebudayaan iiDasar Industri Kreatif Negara 1Pengenalan 2Definisi Industri Kreatif 4Skop 5Matlamat 7Objektif 7Rasional 9Perkembangan Industri KreatifDi Negara-Negara Luar 10Status Semasa Industri Kreatif Negara 18Isu dan Cabaran 19Potensi 25Pernyataan Dasar 27Strategi 27Pelan Tindakan Dasar IndustriKreatif Negara 31

Kandungan

iPerutusanMenteri Penerangan Komunikasi danKebudayaanIndustri kreatif merupakan salah satu sumber pentingdalam pertumbuhan ekonomi dan percambahanbudaya bagi negara-negara maju. Untuk itu,Kerajaan menyedari bahawa rakyat negara inimampu menjadikan industri kreatif sebagai sumberpekerjaan dan pendapatan negara, seterusnyamencapai sasaran ekonomi negara berpendapatantinggi.Kreativiti merupakan sesuatu yang berasaskan bakat, kebolehan yang dirancangsecara bersepadu oleh individu atau kumpulan dengan mengambil kira nilainilaiseni dan budaya tempatan serta penggunaan teknologi bagi menghasilkanproduk yang berkualiti bagi memenuhi pasaran.Dasar Industri Kreatif Negara yang berpaksikan 3 skop utama iaitu, Multimedia,Seni Budaya dan Warisan Budaya ini digubal bagi memenuhi keperluanindustri dan menyokong pembangunan dan kemajuan setiap industri dibawahnya. Aspek-aspek utama dalam industri kreatif telah diambil kira dandiberi penekanan dalam melaksanakan strategi-strategi dasar, termasuk aspekpenglibatan Badan-Badan Bukan Kerajaan (NGO) dan pembangunan hartaintelek yang dilihat amat penting bagi menggalakkan pembangunan industrikreatif semasa. Dengan adanya dasar ini, industri kreatif multimedia, fesyendan tekstil, kraf dan lain-lain dapat diperkasa dan diperluaskan pasarannya diperingkat dalam dan luar negara.Dasar Industri Kreatif ini diharap dapat menjadi panduan yang jelas bagipenggiat industri, para pemimpin dan rakyat dalam usaha mencapai matlamatutama Kerajaan seiring memartabatkan seni budaya dan warisan negara.Dato’ Seri Utama Dr. Rais YatimMenteri Penerangan Komunikasi dan Kebudayaan, MalaysiaiiKata-kata Aluan Ketua SetiausahaKementerian Penerangan Komunikasidan KebudayaanDasar Industri Kreatif Negara (DIKN) merupakansalah satu pemangkin yang seiringan dengan hasratdan aspirasi YAB Perdana Menteri untuk menjadikanMalaysia sebagai sebuah negara ekonomiberpendapatan tinggi menjelang tahun 2020.

Dengan adanya DIKN, ianya membuka ruang danpeluang kepada kelompok masyarakat yang berbakatterutama generasi muda untuk berkarya sama ada dalam aspek multimedia,seni budaya atau warisan budaya dalam menghasilkan sesuatu yang kreatifseterusnya mendapat pasaran di dalam dan di luar negeri. Secara tidak langsungproduk-produk yang mendapat pasaran akan memberi pulangan hasil termasukpendapatan yang lebih tinggi. Dasar ini akan menghasilkan kelompok karyawankreatif negara yang mampu mengeksport produk ke pasaran negara-negaraASEAN dan dunia keseluruhannya.Saya ingin mengambil kesempatan untuk mengucapkan berbanyak terimakasih kepada YB Menteri Penerangan Komunikasi dan Kebudayaan yangmemberi sokongan padu dalam merangka dasar ini. Terima kasih sayakepada semua pihak termasuk badan-badan bukan kerajaan, pemain industri,pegawai-pegawai KPKK dan Kementerian/Jabatan Kerajaan berkaitan yangtelah menyumbangkan idea dan pengalaman masing-masing dalam merangkadasar ini.Dengan adanya kerjasama semua pihak, pelaksanaan dasar ini akan menjadisatu aset yang bernilai dalam melonjakkan industri kreatif tempatan di persadaantarabangsa.Dato’ Sri Kamaruddin SiarafKetua SetiausahaKementerian Penerangan Komunikasi dan Kebudayaan

DASAR INDUSTRIKREATIF NEGARA(DIKN)Dasar Industri Kreatif Negara2

PENGENALANPerkembangan semasa ekonomi global menunjukkan industri kreatifadalah salah satu sumber penting pertumbuhan ekonomi dan percambahanbudaya di negara-negara maju. Contohnya, industri ini telah menyumbangsebanyak USD$3 trilion kepada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK)Amerika Syarikat. Dalam perspektif ekonomi dan sosiobudaya Malaysia,industri kreatif telah memberi sumbangan sebanyak RM9.4 bilion kepadaKDNK negara pada tahun 2008 dan berpotensi menjana ekonomiberpendapatan tinggi serta memartabatkan budaya bangsa. Justeru, amatpenting industri ini dibangunkan secara bersepadu dan terancang melaluisatu dasar dan hala tuju yang komprehensif.Menyedari hakikat kepentingan industri ini, Kementerian telah mengadakanPersidangan Industri Kreatif pada 17 Mac 2009. Antara perkara yangmenyentuh industri ini adalah ketiadaan penyelarasan dan dasar yang jelastentang pembangunan industri kreatif di negara ini. Oleh yang demikian,satu dasar industri kreatif perlu diwujudkan bagi menjelaskan hala tuju dan

pembangunan industri kreatif negara.Bagi tujuan ini, Dasar Industri Kreatif Negara (DIKN) digubal sebagai dasarinduk untuk menetapkan prinsip-prinsip asas pembangunan industri kreatif.Dasar ini akan menjurus dan memacu segala kegiatan kreatif secara lebihproduktif dan ekonomik melalui sinergi sektor awam dan swasta.Komitmen daripada kepimpinan tertinggi negara ini terkandung dalampembentangan Bajet 2010 oleh YAB Perdana Menteri:Dasar Industri Kreatif Negara3“Dalam memacu negara ke kemuncak kemajuan, kreativiti dan dayapemikiran di luar kotak perlu dicambah dan dirangsangkan. Lantaran itu,industri kreatif wajar dimajukan lagi untuk menyumbang kepada pertumbuhanekonomi negara. Industri ini meliputi seni persembahan dan muzik,reka bentuk, animasi, pengiklanan dan pembangunan kandungan. Bagimenyelaras perkembangan pelbagai segmen dalam industri ini, Kerajaanakan:(Petikan Ucapan Bajet 2010 oleh YAB Perdana Menteri, 23 Oktober 2009)DIKN berupaya membuka lebih banyak peluang kepada pelbagaikumpulan karyawan sedia ada, generasi akan datang dan industri-industrisampingan untuk mencetus lebih banyak idea, kreativiti dan inovasi yangboleh dikomersilkan. Ini selaras dengan semangat dan cita-cita Gagasan1Malaysia, ‘Rakyat Didahulukan, Pencapaian Diutamakan’ ke arahpencapaian Wawasan 2020.Beberapa mesyuarat disusuli dengan siri bengkel telah diadakan bagimembincang pembentukan dasar ini. Beberapa dokumen telah dijadikansumber rujukan bagi membentuk dasar ini, antaranya adalah:Pertama : Menggubal Dasar Industri Kreatif yang komprehensif sebagaiasas pembangunan industri kreatif negara;Kedua : Menyediakan Dana Industri Kreatif berjumlah 200 juta ringgitbagi membiayai aktiviti seperti pengeluaran filem dan drama,muzik, animasi, pengiklanan dan pembangunan kandungantempatan. Dana berbentuk pinjaman dengan kadar faedahrendah akan dikendalikan oleh Bank Simpanan Nasional. Yangmustahaknya, urusan mendapatkan pinjaman ini akandipermudahkan supaya boleh dimanfaatkan oleh industri; danKetiga : Kepada para penggiat seni, mereka tidak sekali-kali diabaikan.Kerajaan akan menubuhkan Tabung Kebajikan PenggiatSeni bagi memastikan kebajikan warga seni sentiasa terbeladan diberi perhatian. Dengan ini, sejumlah 3 juta ringgit akandiperuntukkan sebagai geran pelancaran.”Dasar Industri Kreatif Negara4(i) Dasar Perfileman Negara;(ii) Dasar dan Strategi Pembangunan Industri Muzik Negara;(iii) Kajian Separuh Penggal Rancangan Malaysia Kesembilan 2006-2010;(iv) Draf Dasar Strategi dan Program Pembangunan KandunganNegara;(v) Draf Dasar dan Strategi Pembangunan Industri Kreatif Seni Budaya danWarisan (Kementerian Kebudayaan,Kesenian dan Warisan); dan(vi) Memorandum Daripada Persatuan Persatuan Pengeluar-PengeluarFilem Malaysia (PFM) mengenai Pembangunan Industri Perfilemandan Kandungan Negara.

DEFINISI INDUSTRI KREATIFIndustri kreatif ialah industri-industri yang melibatkan kreativiti individu,keterampilan, dan bakat yang mempunyai potensi menjana kekayaan sertapenciptaan peluang pekerjaan melalui penggalakan dan eksploitasi hartaintelek.Hasil penelitian industri kreatif daripada negara-negara maju seperti UnitedKingdom, Singapura, Korea Selatan, New Zealand, Australia dan UNESCO,definisi industri kreatif dalam konteks Malaysia ialah penggemblengandan penghasilan kebolehan dan bakat individu atau berkumpulanberasaskan kreativiti, inovasi dan teknologi yang menjurus kepadasumber keberhasilan ekonomi dan pendapatan tinggi kepada negaradengan memberi penekanan kepada aspek karya dan hak cipta intelekselaras dengan budaya dan nilai-nilai murni kepelbagaian kaum diMalaysia.Dengan kata lain, industri kreatif merujuk kepada seni untuk ekonomiyang melibatkan individu-individu berbakat, pihak korporat dan seterusnyamemberi implikasi kepada negara dari segi pendapatan dan imej negara.Dasar Industri Kreatif Negara5

SKOPSkop industri kreatif boleh dibahagikan kepada beberapa kategori industriseperti berikut:Industri Kreatif MultimediaIndustri ini terdiri daripada industri-industri yang mengaplikasikan kemajuanteknologi terkini dalam menghasilkan produk-produk kreatif. Antara industridi bawah kategori ini adalah:(i) Penerbitan Filem dan TV;(ii) Pengiklanan;(iii) Seni Reka; dan(iv) Animasi dan Kandungan Digital.Dasar Industri Kreatif Negara6Industri Kreatif Seni BudayaIndustri ini ialah industri-industri yang berkaitan dengan penghasilankarya-karya seni yang bercirikan budaya Malaysia seperti:(i) Kraf;(ii) Seni Visual;(iii) Seni Muzik;(iv) Seni Persembahan;(v) Penulisan Kreatif; dan(vi) Fesyen dan Tekstil.Dasar Industri Kreatif Negara7Industri Kreatif Warisan BudayaIndustri warisan budaya merupakan industri berkaitan warisan budayaseperti aktiviti muzium, arkib, pemulihan dan pemuliharaan.Dasar Industri Kreatif Negara merangkumi kesemua bidang industri kreatifdi atas yang dapat menjana pendapatan termasuk industri sokongan yangberkaitan seperti pengedaran dan pemasaran.MATLAMAT

Dasar ini bermatlamat menjadikan industri kreatif negara berdaya saingdan dinamik untuk menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi negara danmemartabatkan budaya bangsa.OBJEKTIFDIKN bertujuan untuk menyediakan satu pelan hala tuju pembangunanindustri kreatif yang komprehensif bagi mencapai matlamat seperti berikut:(i) Menjadikan industri kreatif sektor dinamik yang dapat meningkatkansumbangan kepada KDNK negara dan seterusnya menyumbangkepada ekonomi berpendapatan tinggi (high-income economy);Dasar Industri Kreatif Negara8(ii) Menyokong pembangunan industri kreatif yang berdaya saing, berdayamaju dan berdaya tahan di peringkat domestik dan antarabangsa;(iii) Menyediakan kemudahan, prasarana dan meningkatkan persekitaranyang kondusif bagi menggalakkan pertumbuhan industri kreatiftempatan;(iv) Memacu pertumbuhan dan pengiktirafan harta intelek dalam industrikreatif melalui program latihan dan akreditasi;(v) Membangunkan dan memanfaatkan teknologi sebagai pemangkinindustri kreatif; dan(vi) Mencambah sumber maklumat dan mengetengahkan perlambanganbudaya tempatan serta identiti kebangsaan ke peringkat global.Dasar Industri Kreatif Negara9

RASIONALPembangunan Dasar Industri Kreatif Negara bertujuan melonjakkanekonomi dan sosiobudaya sesebuah negara. Kedua-dua elemen tersebutmempunyai potensi untuk:(i) Menjana kekayaan negara, mewujudkan peluang pekerjaan,memanfaatkan sepenuhnya kandungan kreatif dan memelihara hartaintelek;(ii) Mencungkil dan mengetengahkan bakat, meningkatkan kepakaranserta kreativiti dalam industri kreatif;(iii) Mengeksport hasil kreatif tempatan ke peringkat antarabangsa bagipromosi negara; dan(iv) Meningkatkan kesedaran masyarakat mengenai hasil industri kreatifbagi memperluaskan pasaran tempatan dan antarabangsa.Kelembapan industri kreatif negara pada masa ini didorong olehbeberapa faktor seperti struktur industri kreatif yang tidak tersusun danterancang, ketiadaan integrasi yang menyeluruh dan hala tuju yang jelas.Selain itu, faktor-faktor yang turut mengekang perkembangan industri iniialah kekurangan tenaga kerja yang mahir, saiz industri yang kecil serta tidakkompetitif dan persepsi masyarakat yang beranggapan bahawa industri initidak dapat menjamin pendapatan yang tetap.Dasar Industri Kreatif Negara10

PERKEMBANGAN INDUSTRI KREATIF DI NEGARANEGARALUARNegara-negara maju seperti United Kingdom, Jepun, Jerman, Sepanyol,Singapura dan beberapa negara di rantau Asia lain telah lama menerokai

bidang industri kreatif. United Kingdom dianggap perintis kepada industri inidan definisi mereka turut diguna pakai oleh negara Jepun.UK Government Department for Culture, Media and Sports (DCMS)mendefinisikan industri kreatif sebagai industri-industri yang melibatkankreativiti individu, keterampilan, dan bakat yang mempunyai potensi kekayaanserta penciptaan peluang pekerjaan melalui janaan dan eksploitasi hartaintelek (DCMS 2001, p. 04).Berdasarkan definisi ini, United Kingdom telah mengklasifikasikan 13bidang di bawah industri kreatif iaitu iklan, seni bina, pasaran seni danantik, pertukangan, seni reka, seni reka fesyen, filem dan video, muzik, senipersembahan, penerbitan, pembangunan aplikasi komputer, televisyen danradio serta permainan komputer.Dasar Industri Kreatif Negara11London Creative Industry Policy telah menggariskan 5 peringkat dalammenjayakan industri kreatif. Peringkat pertama: Mengenal pasti sektor kreatif,pihak berkuasa/bertanggungjawab dan struktur dasar sedia ada. PeringkatKedua: Proses pengumpulan maklumat, pandangan, model kajian sediaada dan merangka dasar kreatif. Peringkat Ketiga: Mengenal pasti peluang,kaedah pembiayaan, struktur perundangan dan pasaran. Peringkat Keempat:Lawatan ke tempat/acara/pameran berkaitan industri kreatif seperti LondonDesign Festival dan mempelajari penganjuran acara sedemikian untukmenyemarakkan industri kreatif tempatan. Peringkat Kelima: Pelaksanaandasar yang menampakkan hasil akan menarik lebih ramai pengusaha baruindustri kreatif.Negara Jepun mengguna pakai definisi United Kingdom tetapi bidangindustri kreatifnya adalah berbeza. Bidang industri kreatif yang dikenal pastioleh Jepun ialah pengiklanan, seni bina dan kejuruteraan, pasaran antik,barangan lacquer, seni reka (rekaan industri, seni kraf, rekaan dalaman,rekaan pakaian, rekaan tekstil, rekaan fesyen); filem dan video; penerbitan,jualan dan sewaan rakaman audio dan video; muzik dan seni persembahan,Dasar Industri Kreatif Negara12penerbitan, aplikasi komputer, televisyen dan radio, institusi kebudayaan,akademik dan artis (Mitsuhiro Yoshimoto, 2003).Korea juga telah membangunkan industri kreatif. Sebelum kegawatanekonomi 1997/98 pembangunan industri kreatif tertumpu di Seoul denganpenglibatan syarikat-syarikat konglomerat. Selepas kegawatan, syarikatsyarikatbersaiz kecil dan sederhana telah mengambil alih peranan memajukanindustri kreatif di negara berkenaan. Tumpuan pembangunan industri kreatifdi Korea adalah kepada permainan video, animasi dan filem. Perkembanganindustri kreatif di Korea adalah seiring dengan perkembangan ekonominegara berkenaan.Australia telah menjadikan industri kreatif sebagai salah satu dasar diperingkat nasional. Tumpuan pembangunan industri kreatif adalah kepadapembangunan kandungan digital dan perisian komputer sebagai sokongankepada pertumbuhan sektor perkhidmatan seperti kesihatan, pendidikan,perkhidmatan kerajaan dan perniagaan. Antara dasar utama yang digunapakai oleh Australia pada masa ini ialah Australia’s Broadband Connectivityyang dikendalikan oleh National Office for the Information Economy andDasar Industri Kreatif Negara

13Directory of Community, Industry and Tourism Australia. Di peringkat negeridan perbandaran seperti di Queensland dan Brisbane pula, terdapat jugapembangunan industri kreatif yang sedang dibangunkan.New Zealand telah mengenal pasti 3 sektor utama yang perlu diberipenekanan dalam pembangunan ekonominya iaitu bioteknologi, ICT danindustri kreatif. Bagi industri kreatif, tumpuan adalah kepada bidang penyiaran,perfileman dan seni reka. Memandangkan New Zealand merupakan sebuahnegara yang kecil, bidang seni reka tidak dapat dianggap sebagai sektorutama, sebaliknya adalah sektor sokongan kepada perkembangan industriperkhidmatan seperti kesihatan dan pendidikan. Objektif pembangunanindustri kreatif New Zealand ialah meningkatkan export dan kekal sebagaianggota Organization for Economic Co-operation and Development(OECD).Di rantau ASEAN, Singapura mendahului negara-negara lain dalammembangunkan industri kreatif secara terancang. Dasar Kerajaan Singapuramemberi penekanan kepada aspek seni, budaya dan kandungan audiovisual dalam pembangunan ICT di negaranya. Tumpuan pembangunanindustri kreatif Singapura adalah dalam bidang IT dan aplikasi komputer,pengiklanan, penyiaran, penerbitan, seni rekaan dalaman, grafik danfesyen; perkhidmatan seni bina, kesenian, perdagangan antik dan kraf; senipersembahan, perkhidmatan pawagam, seni reka industri dan fotografi.Pelaburan dalam bidang ICT telah mengangkat kedudukan Singapura ketahap yang lebih tinggi di rantau ini. Penekanan juga diberikan kepada bidangpendidikan sebagai pemangkin utama dan pelaburan jangka panjang dalampembangunan industri kreatif di Singapura.Industri kreatif memberi impak kepada ketiga-tiga sektor ekonomi (primary,secondary and tertiary) Singapura. Pada tahun 2000, sumbangan industrikreatif Singapura dianggarkan bernilai S$2.98 bilion (RM6.9 bilion) atau 1.9%daripada KDNK negaranya. Industri pengedaran yang berkait rapat denganindustri kreatif, telah meningkat sebanyak S$2.02 bilion (RM4.7 bilion),seterusnya menjadikan sumbangan keseluruhan industri hak cipta kepadaS$5 bilion (RM11.6 bilion) iaitu 3.2% daripada KDNK.Dari segi pekerjaan, industri kreatif di Singapura memberi peluangpekerjaan kepada 47,000 atau 2.2% daripada keseluruhan jumlah pekerjaanDasar Industri Kreatif Negara14dan tambahan 32,000 orang pekerja dalam industri pengedaran. Bilanganpekerja di bawah kluster kreatif adalah 79,000 atau 3.8%. Sektor yangmempunyai nilai tambah dan membuka peluang pekerjaan ialah sektor IT iaitu38% daripada sektor industri kreatif atau 31% daripada peluang pekerjaanpada tahun 2000.Produktiviti pekerja dalam industri kreatif dianggarkan bernilai S$63,543(RM148,045) seorang, hampir menyamai purata produktiviti sektorperkhidmatan yang dianggarkan berjumlah S$68,850 (RM160,410) seorangpada tahun 2000.Kerajaan Jerman dalam laporannya, Culture And Creative Industries inGermany 2009 mencadangkan beberapa tindakan strategik bagi tujuanmemajukan industri kreatif seperti:(i) Meningkatkan program sokongan yang sedia ada bagi memudahkansyarikat-syarikat berasaskan inovasi berkembang dalam industri

kreatif;Dasar Industri Kreatif Negara15(ii) Mewujudkan satu rangkaian sokongan pakar kepada para penggiatutama industri kreatif;(ii) Mendefinisikan dengan jelas konsep inovasi dalam industri budaya dankreatif;(iv) Mewujudkan platform yang bersifat nasional untuk industri kreatif;(v) Membangunkan kriteria penilaian kepada pihak Bank dan institusikewangan yang merupakan sokongan utama industri;(vi) Memastikan bantuan dan sokongan yang berterusan kepada industribudaya dan kreatif yang sebelum ini tidak begitu menyerlah tetapiberpotensi untuk dimajukan;(vii) Meneruskan sokongan promosi dalam pameran-pameran dagangandan industri di peringkat antarabangsa;Dasar Industri Kreatif Negara16(viii) Kerajaan melalui bank yang dilantik akan mewujudkan lebih banyakbantuan kewangan dalam bentuk pinjaman mikro untuk membantuindustri-industri kreatif yang berskala kecil;(ix) Memastikan perkembangan industri budaya dan kreatif ini sentiasadipantau; dan(x) Memastikan kajian dan analisis berterusan untuk penambahbaikankepada struktur industri kreatif sedia ada.Dalam memajukan industri kreatif di Sepanyol, KementerianKebudayaannya telah memberi penekanan kepada perkara-perkara berikut:(i) Memberi bantuan kredit dengan kadar subsidi kepada industri-industribudaya dan kreatif bagi mewujudkan perniagaan baru serta aktivitiprofesional dan juga dalam pembangunan industri kecil dansederhana;Dasar Industri Kreatif Negara17(ii) Memberi bantuan dalam bentuk “subsidi jaminan kos” kepadasyarikat-syarikat yang memerlukan bantuan kewangan;(iii) Menyalurkan pinjaman kewangan kepada projek perniagaan danindustri budaya;(iv) Mewujudkan geran modal untuk mempromosikan inovasi dan teknologikepada para penggiat industri kreatif;(v) Mengadakan “CreArte Awards” untuk mempromosikan kreativiti diperingkat sekolah; dan(vi) Mewujudkan biasiswa di bawah Kementerian Kebudayaan untuklatihan dan aktiviti yang berkaitan dengan industri kreatif.Pengalaman negara-negara tersebut menunjukkan bahawa perananpihak Kerajaan dan swasta amat penting dalam usaha untuk memajukanindustri kreatif yang boleh memberi peluang dan ruang kepada rakyat untukmemajukan industri berkenaan.Dari segi peruntukan kewangan pula, Jepun menyediakan sejumlah 1.8billion Yen (RM62.3 juta) untuk membangunkan industri kreatif di negaranya,manakala di Thailand, sejumlah 178 juta Baht (RM17.7 juta) diperuntukkanmelalui pakej ransangan ekonomi bagi mempromosikan industri kandungankreatif negara mereka. Singapura pula melalui pelan induknya “Singapore

Fusion Media 2015” telah memperuntukkan S$500 juta (RM1.2 bilion)untuk membangunkan industri kreatifnya dalam bentuk dana pelaburan,termasuk modal daripada bank dan para pelabur strategik. Pelan induk inibermatlamat menjadikan Singapura sebagai hab media serantau, menariklebih ramai bakat dari luar dan dalam masa yang sama membina bakatbakattempatan.Dasar Industri Kreatif Negara18

STATUS SEMASA INDUSTRI KREATIF NEGARASumbangan Industri Kreatif Kepada KDNKSecara purata industri kreatif di negara-negara maju menyumbang antara1 sehingga 5% kepada KDNK. Dalam konteks Malaysia, industri kreatifdianggarkan menyumbang 1.27% kepada KDNK (sumber: Creative IndustryBaseline Study, MDEC 2008) dan sektor pengiklanan merupakan antarapenyumbang terbesar bagi jumlah ini. Perkembangan ini menunjukkanbahawa industri kreatif berpotensi menyumbang dan menjadikan ekonominegara lebih dinamik.Industri kreatif juga telah mewujudkan peluang pekerjaan yang luas,berdasarkan statistik guna tenaga di negara-negara maju seperti UnitedKingdom 4.5%, Hong Kong 5.3%, Amerika Syarikat 5.9%, Taiwan 3.6%,Australia 3.8% dan Singapura 3.4% (sumber: Centre for Cultural PolicyResearch HD Hong Kong University, Baseline Study on Hong Kong CreativeIndustries, 2003). Di Malaysia, guna tenaga dalam industri kreatif dianggarkanDasar Industri Kreatif Negara19sebanyak 0.4% atau 45,301 pekerjaan (sumber: Creative Industry BaselineStudy, MDEC 2008). Guna tenaga di Malaysia 2009 ialah 10.89 juta atau38.5% daripada 28.31 juta penduduk Malaysia (Sumber: Jabatan Statistik,2009).Kadar pertumbuhan peluang pekerjaan ini dapat ditingkatkan lagi melaluiDasar Industri Kreatif Negara yang terarah sekali gus boleh menyumbanguntuk mengurangkan kadar pengangguran. Kadar pengangguran di Malaysiapada tahun 2009 ialah 3.6%. (Sumber: Jabatan Statistik, 2009).ISU DAN CABARANSecara umumnya, isu dan cabaran industri kreatif di dalam negara yangdikenal pasti adalah berkaitan aspek-aspek seperti berikut:(i) Kerangka Institusi perundangan, penguatkuasaan,pemantauan dan penyelarasan bagi memartabatkan industrikreatif.Ketiadaan kerangka institusi perundangan merupakan antara cabaranutama dalam membangunkan industri kreatif tempatan. Sebagaicontoh industri seni reka fesyen di negara ini tidak dikawal selia olehmana-mana institusi menyebabkan ketiadaan perancangan yang telitiuntuk membangunkannya. Manakala isu penguatkuasaan, pemantauandan penyelarasan antara agensi juga menjadi salah satu isu yang seringdiperkatakan. Sebagai contoh, industri kandungan mempunyai beberapaagensi yang bertanggungjawab seperti Lembaga Penapisan Filem dibawah Kementerian Dalam Negeri dan Suruhanjaya Komunikasi danMultimedia (SKMM) di bawah Kementerian Penerangan, Komunikasidan Kebudayaan. Perkara ini tidak berlaku di Singapura yang industri

kandungannya berada di bawah tanggungjawab Media DevelopmentAuthority (MDA) dan di Korea pula peranan ini dilaksanakan oleh KoreaCreative Content Agency (KOCCA).(ii) Kesedaran Terhadap Industri KreatifKurangnya kesedaran terhadap kepentingan dan potensi industri kreatifdalam kalangan masyarakat merupakan antara isu yang dihadapi olehDasar Industri Kreatif Negara20industri kreatif di negara ini. Masyarakat Malaysia sering memandangrendah kepada mereka yang terlibat dalam industri ini. Malah, masyarakatberanggapan bahawa bidang ini tidak mempunyai nilai ekonomidan komersial yang tinggi. Imej karyawan di negara ini jauh lebih rendahberbanding dengan bidang-bidang profesional yang lain.Selain itu, apresiasi masyarakat terhadap nilai estetika kesenian dankebudayaan juga masih rendah dan sering dipinggirkan. Ini kerana nilaiestetika adalah subjektif iaitu pentakrifan terhadap sesuatu karya atauproduk, berbeza antara seorang individu dengan individu yang lain. Olehitu, karya kreatif sukar dinilai dalam konteks komersial.(iii) Harta IntelekHarta intelek merupakan salah satu aspek penting dalam industri kreatif.Pembudayaan harta intelek, yang meliputi kesedaran mempaten danbudaya menghormati harta intelek masih belum dihayati sepenuhnya olehmasyarakat di negara ini. Malah, kesedaran dalam kalangan karyawan danmasyarakat mengenai kepentingan nilai dan manfaat daripadapemeliharaan hak cipta masih rendah. Akibatnya, banyak karya tempatanhilang hak cipta dan peluang meraih pulangan yang sepatutnya.Dasar Industri Kreatif Negara21(iv) Pembangunan Modal InsanPembangunan modal insan juga merupakan antara cabaranyang perlu dihadapi oleh mana-mana bidang yang ingin dimajukanoleh sesebuah negara. Industri kreatif merupakan industri yang unikkerana memerlukan modal insan yang terdiri daripada mereka yangmempunyai minat, bakat dan kebolehan tersendiri. Pada masa ini,negara masih kekurangan modal insan yang terdiri daripada karyawanseni dan pekerja berkemahiran tertentu. Selain itu, kebanyakan karyawanmemperoleh kemahiran melalui tacit knowledge.(v) TeknologiKemajuan teknologi memainkan peranan penting dalam memajukanindustri kreatif, namun di negara ini perkembangan teknologi tidakdapat digunakan sepenuhnya berikutan kekurangan pengetahuanDasar Industri Kreatif Negara22dan kemahiran. Aplikasi teknologi dalam industri kreatif beradadi tahap minimum berbanding dengan keupayaannya yang begitubesar yang memerlukan daya kreativiti dan inovasi yang tinggi. Malah,indigenous knowledge (IK) seperti seni tenunan tidak dapat diurus denganbaik sehingga mewujudkan risiko kemahiran berkenaan pupus ditelanzaman.(vi) Dana dan Insentif KewanganAntara isu lain yang sering diperkatakan oleh penggiat industri kreatif ialah

ketiadaan penyelarasan dalam penyediaan dana oleh Jabatan/Agensi Kerajaan dan institusi kewangan yang mengendalikannya.Sebagai contoh, terdapat beberapa Jabatan/Agensi Kerajaanyang menyediakan bantuan berbentuk dana kepada industrikandungan iaitu MDEC, SKMM dan FINAS. Selain tiada penyelarasanDasar Industri Kreatif Negara23dalam penyediaan dana oleh Kerajaan, industri ini juga turutberdepan dengan cabaran kekurangan pelaburan berikutan risikoyang tinggi. Ini kerana tiada jaminan bahawa karya yang dihasilkan bolehmembawa keuntungan dan kejayaan sesebuah karya banyak bergantungkepada faktor-faktor di luar kawal seperti cita rasa penonton yang berbezaantara satu sama lain.(vii) Pasaran dan PromosiBagi memastikan sebuah karya kreatif itu berjaya menembusi pasaran,sama ada tempatan mahupun luar negara, aspek pemasaran dan promosiperlu diberi penekanan. Walau bagaimanapun, industri kreatif di negara iniberhadapan dengan cabaran yang mana peluang keusahawanan olehkaryawan masih tidak jelas dalam konteks pasaran tempatan dan luarnegeri. Malah, industri ini berhadapan dengan kekangan kekurangan pakardalam bidang pemasaran yang mampu mempromosikan dan memasarkankarya-karya kreatif tempatan ke pasaran serantau dan antarabangsa.Dasar Industri Kreatif Negara24(viii) PrasaranaPenyediaan prasarana merupakan tanggungjawab yang perlu dikongsibersama oleh pihak Kerajaan dan swasta. Tanggapan umum bahawaprasarana perlu disediakan oleh Kerajaan perlu diubah. Pihak swastaharus digalakkan untuk terlibat secara aktif dalam membangunkan industriini. Selain itu, kemajuan prasarana secara terasing, kurang penyelarasandan tidak digunakan secara optimum merupakan antara cabaran dalammembangunkan industri ini.(ix) Penyelidikan dan PembangunanKekurangan penyelidikan dan pembangunan dalam bidang kreatifjuga merupakan salah satu cabaran yang perlu dihadapi oleh industri ini.Negara pada masa ini lebih memberi tumpuan kepada penyelidikan danpembangunan dalam bidang-bidang lain seperti kesihatan dan pertanian.Aspek penyelidikan dan pembangunan yang kurang diberi perhatianakan menyebabkan produk yang dihasilkan tidak mencapai kualiti yangsewajarnya. Pengeluaran melalui kaedah tradisional menyebabkan tiadapengkhususan kemahiran pekerja dan kualiti produk tidak dapatdikawal.(x) PersainganMemandangkan Malaysia merupakan salah sebuah negara di KepulauanMelayu yang mempunyai latar budaya yang hampir sama, aspek persainganadalah antara aspek yang tidak dapat dielakkan. Persamaan produkdengan negara-negara jiran seperti Indonesia dan Thailand mewujudkanpersaingan dalam merebut pasaran yang terhad. Sebagai contoh, industrimuzik tanah air menghadapi persaingan yang sengit dengan kemasukankarya-karya daripada Indonesia. Selain itu, persaingan dengan produkprodukluar seperti China dan India yang memanfaatkan teknologi

mengakibatkan produk tempatan tidak kompetitif untuk menandingiproduk luar dari segi kualiti dan harga. Malah, kelemahan penguatkuasaandan kawal selia yang bersepadu menyebabkan berlaku lambakan produkprodukasing yang menjejas pendapatan karyawan tempatan.Dasar Industri Kreatif Negara25

POTENSIIndustri kreatif mampu menjana ekonomi melalui pulangan kewangan yangdihasilkan daripada aktiviti industri berkenaan. Industri kreatif yang berkembangmampu meningkatkan pelaburan dalam aspek-aspek yang berkaitan danindustri sokongan. Antaranya melalui penubuhan syarikat-syarikat baru dalambidang perfileman, rakaman, percetakan, dan sebagainya. Manakala industrisokongannya pula adalah seperti syarikat pengurusan acara, penyewaanperalatan, sajian, dan sebagainya.Pembangunan industri kreatif juga mampu meningkatkan danmemantapkan syarikat-syarikat sedia ada sekaligus membuka ruang danpeluang kerjaya dan seterusnya dapat mengurangkan kadar penganggurandi Malaysia.Penekanan terhadap industri kreatif dapat membantu meningkatkanbilangan dan tahap kepakaran penggiat industri ini. Sokongan padu Kerajaandan swasta serta persekitaran yang kondusif mampu menarik pakar kreatifdari luar untuk menyumbang kemahiran mereka di negara ini. Industri kreatifmembuka lebih banyak peluang dan pilihan pekerjaan tanpa mengira latarbelakang dan taraf pendidikan.Dasar Industri Kreatif Negara26Penyelidikan dan pembangunan sama ada fizikal atau bukan fizikalamat penting dalam memajukan industri kreatif. Antara lain penyelidikanfizikal meliputi prasarana, peralatan, teknologi, sumber manusia, sementarapenyelidikan bukan fizikal pula merangkumi pengisian dan teknikpenyampaian.Penyelidikan berterusan boleh meningkatkan kreativiti dan membukaruang inovasi serta eksploitasi teknologi ke arah penghasilan produk-produkbaru, sebagai contoh bidang animasi yang menggabungkan seni filem, senilukis dan perisian komputer melalui platform multimedia.Penyelidikan berterusan juga mampu meningkatkan mutu sesuatu produkseterusnya membantu penjenamaan produk tempatan bagi tujuan pasaranantarabangsa. Amat penting bagi Malaysia untuk memastikan produkprodukindustri kreatif tempatan dapat menyaingi produk-produk di pasaranrantau ini.Langkah mempaten produk industri kreatif boleh membantu usahausahapemasaran produk tersebut. Langkah ini juga boleh dianggap sebagaiusaha mengekalkan warisan seni budaya kerana industri kreatif yang mantapmampu mengangkat seni budaya negara.Dasar Industri Kreatif Negara27Budaya menghargai harta intelek juga dapat diwujudkan dalam kalanganmasyarakat Malaysia selaras dengan pembangunan industri kreatif. Usahausahameningkatkan kesedaran mengenai harta intelek akan membantumengekalkan warisan negara sebagai hak milik negara, di samping menjaminpulangan royalti kepada karyawan berkenaan.

Industri kreatif juga dapat mengukuhkan hubungan antarabangsa samaada dua hala mahupun pelbagai hala melalui perjanjian persefahaman danjaringan kerjasama modal insan, prasarana dan produk industri ini. Lawatanbudaya dan pertukaran modal insan mampu meningkatkan kemahirandan kepakaran dan pemindahan teknologi. Penghasilan produk usahasama mampu meningkatkan hubungan antara negara dan memastikanperkongsian pengalaman dan pengetahuan bagi menghasilkan produk yanglebih bermutu.PERNYATAAN DASARMemperkasa industri kreatif negara secara menyeluruh berasaskankreativiti dan inovasi bagi menyumbang kepada ekonomi berpendapatantinggi melalui penghasilan produk berkualiti serta memartabatkanwarisan seni budaya.STRATEGIStrategi 1:Memantapkan keupayaan modal insan dalam industri kreatif melalui latihankepakaran, pembelajaran dan peluang berkreatif.Strategi 2:Mewujudkan persekitaran yang kondusif dengan membangunkan institusi,prasarana dan sokongan kewangan (insentif/dana/pelaburan).Strategi 3:Memastikan produk jenama Malaysia diterima dalam pasaran tempatan danmampu bersaing di pasaran serantau dan antarabangsa melalui promosisecara berterusan.Dasar Industri Kreatif Negara28Strategi 4:Meningkatkan usaha-usaha penyelidikan dan pembangunan berterusandalam memajukan industri kreatif.Strategi 5:Menggalakkan inovasi dan penggunaan teknologi serta meningkatkankepakaran tempatan ke arah kemajuan dalam penciptaan produk dan karyaindustri kreatif.Strategi 6:Menggalakkan penglibatan syarikat-syarikat swasta, syarikat-syarikatberkaitan kerajaan (GLC) dan syarikat-syarikat multinasional (MNC) untukmemberi sokongan berterusan dalam memajukan industri kreatif negara.Strategi 7:Memperkukuh industri sokongan/ hiliran.Dasar Industri Kreatif Negara29Strategi 8:Pengurusan, pelaksanaan dan penguatkuasaan undang-undang, akta,peraturan, dan hak cipta untuk memantapkan proses kawal selia bagi setiapproduk dan karya industri kreatif.Strategi 9:Membangunkan harta intelek sebagai aset baru perniagaan.Strategi 10:Menyemai apresiasi dan persepsi positif dalam kalangan masyarakatmengenai imej, potensi dan masa depan industri kreatif agar setaraf dengan

bidang profesional yang lain.Strategi 11:Memanfaatkan institusi-institusi kreatif Kerajaan, bukan Kerajaan dan NGOsebagai rakan kongsi dalam membangunkan industri kreatif.

PELAN TINDAKANDASAR INDUSTRIKREATIF NEGARADasar Industri Kreatif Negara32

PERNYATAAN DASARMemperkasa industri kreatif negara secara menyeluruh berasaskankreativiti dan inovasi bagi menyumbang kepada ekonomi berpendapatantinggi melalui penghasilan produk berkualiti serta memartabatkanwarisan seni budaya.Strategi 1:Memantapkan keupayaan modal insan dalam industri kreatif melalui latihankepakaran, pembelajaran dan peluang berkreatif.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana1. Pembangunan modal insan yangterancang dan bersepadu:a) Memantapkan sukatan pelajaran diInstitusi Pengajian Tinggi supaya menepatikeperluan industri.KPTASWARAInstitut LatihanKraf Negara, IPTA/IPTS, Pusat LatihanKemahiran & institusiinstitusilain yangberkaitanb) Menyediakan elaun galakan di peringkatsekolah menengah sehingga pengajiantinggi.KementerianPelajaranKPTc) Menyediakan keperluan latihanbersesuaian kepada penggiat/karyawanindustri kreatif.Swasta/ MDeC/FINAS

Dasar Industri Kreatif Negara33Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksanad) Mengiktiraf bakat dan pengalamansebagai syarat kemasukan ke institusilatihan dan IPT.KPTASWARAInstitut Latihan KrafNegara, IPTA/IPTS &institusi-institusi lainyang berkaitane) Meneliti semula proses akreditasi bagibidang-bidang yang berkaitan denganindustri kreatif dan mengkaji keperluanpenglibatan pihak industri sebagai panelpenilai akreditasi.MQA/JPAf) Memperkenalkan Program Tunas Kreatifdi peringkat sekolah seperti Program TunasCemerlang dalam aktiviti sukan.JKKN/ KPMg) Memperbanyakkan pertandingan bagimencungkil bakat-bakat baru dalambidang berkaitan.JMN/ JAN/ FNM/JWN/ PNMh) Mengadakan latihan dan pendedahanbagi mewujudkan kepakaran tempatandalam bidang pemulihan danpemuliharaan.JMN/ JWNi) Mewujudkan kerjasama dengan institusipendidikan di peringkat serantau danantarabangsa bagi memajukan industrikreatifKPT/ Institut LatihanKraf/ IB/ ASWARA/IPTA/ IPTSj) Menyediakan latihan dan kursus bagimemberi pendedahan dan meningkatkankesedaran mengenai kepentingan hakciptakepada karyawan.KPKK/ Kraf/ RTM/FNM/ FINAS/ MyIPOk) Mewujudkan program inkubator bagiindustri kreatif.MDeC/ SKMMDasar Industri Kreatif Negara34Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana

2. Memasukkan elemen-elemen kreatif sepertiseni muzik, seni lukis, seni kraf dalamkurikulum di semua peringkat di sekolahrendah, menengah dan IPT.KPT/KPM/ ITNM3. Meningkatkan jumlah tenaga pengajarmengikut bidang seni kreatif.KPT/ IPTA/ IPTS/KPM4. Menyelaras dan memudah cara melaluikerjasama antara penggiat industri kreatiftempatan dengan pakar dari negara luar.FINAS/ PerbadananKraf/ IB/ MDeC/agensi yangbersesuaian5. Mewujudkan indigenous knowledge systembagi memastikan kemahiran diwarisi secaraterancang dan memelihara teknologiindigenous sebagai warisan negara.JWN/ Kraf/ JMNDasar Industri Kreatif Negara35Strategi 2:Mewujudkan persekitaran yang kondusif dengan membangunkan institusi,prasarana dan sokongan kewangan (insentif/dana/pelaburan).Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana6. Institusia) Mewujudkan institusi yangbertanggungjawab memajukan industrikreatif negara. Institusi ini berperananmenyelaras, menguruskan dana, memantaudan berautoriti melalui penubuhan MajlisIndustri Kreatif Negara dan satu Bahagiandi bawah KPKK akan menjadi Sekreteriatkepada Majlis ini.KPKKb) Menggalakkan penubuhan persatuanpersatuanindustri kreatif bagi mewujudkankesepakatan antara penggiat industriseterusnya menjana kemajuan industri.KPKKJabatan PendaftaranPertubuhanc) Penubuhan Lembaga Pembangunan SeniVisual Negara bertujuan mempertingkatkankemajuan seni visual negara.KPKKd) Mengintegrasikan unsur kreativiti dalamperancangan dan pembangunan sektoral

negara dengan mewujudkan Seksyen/UnitKreatif di UPE, JPM.UPE/ JPM /KPKKDasar Industri Kreatif Negara367. Prasaranaa) Menyedia, membangun danmempertingkatkan prasarana berasaskankeperluan industri:i) Mewujudkan perkampungan seni danbudaya bagi industri kreatif mengikut zon.ii) Mengenalpasti dan mempertingkatkanprasarana sedia ada.iii) Menyelaras keperluan-keperluan industrikreatif dengan industri perkhidmatansokongan.KPKK / JKKN /BSLNb) Membangunkan prasarana-prasaranaindustri kreatif seperti:i) Kompleks Perfileman Malaysia di Dengkil,Selangor.ii) Kompleks Muzik Negaraiii) Galeri Warisan Negaraiv) Perpustakaan Awamv)Taman Budaya dan Pusat Warisan danSejarahvi) Muzium Negerivii) Bangunan Balai Seni Lukis NegaraKPKK/ FINAS/ASWARA/ FNM/JWN/ PNM/ BSLNDasar Industri Kreatif Negara37c) Menyediakan ruang-ruang kreatif terbukabagi memberi peluang kepada karyawan(pasar malam, sudut jalanan, Laman Seni /Budaya)KPKT/ PBT8. Kewangana) Menyediakan kemudahan kewangandalam bentuk insentif, dana, pinjaman, bagimenyokong pembangunan industri kreatiftempatan (peruntukan dalam bajet Kerajaan,geran-geran, Kerajaan menggalakkan bankbankperdagangan memberi kemudahanpinjaman kepada pengusaha industri sepertiyang dilaksanakan di Jerman):i) Menyediakan dana Produksi UsahasamaAntarabangsa sebanyak RM100 jutabagi tempoh 5 tahun (RM20 juta setahun

bagi mengeluarkan 2 filem usahasamaantarabangsa).ii) Menyediakan insentif-insentif bagimenggalakkan pelaburan industri kreatifdalam dan luar negara melalui insentifinsentifkerajaan (Pajakan tanah, zonindustri-industri kreatif, insentif cukai/rebet).iii) Dana Pembangunan Modal Insan, IndustriKreatif Negara.iv) Mengekalkan peruntukan-peruntukankewangan sedia ada, antaranya:• Dana Industri Kreatif (KPKK)• Dana Pembangunan Filem Cereka (FINAS)• Dana Filem Kenegaraan (FINAS)MOF/FINASMIDF/ MOF/ MITI/LHDN/ MIDAMOF/KPKKDasar Industri Kreatif Negara38Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana• Dana Filem Dokumentari dan Animasi(FINAS)• Dana Pembangunan Seni Filem danMultimedia (FINAS)• Network Content Development Grant(SKMM)• Dana e-Content (MOSTI) - (di bawahRMKe-9)• Dana Usahasama MDECb) Menyediakan peruntukan khas bagimempertingkatkan kegiatan pemulihandan pemuliharaan warisan budaya melaluipemberian insentif-insentif tertentu kepadatokoh-tokoh warisan hidup yang mewarisisesuatu kemahiran agar warisan bangsatidak pupus.MOF/ JWN/ASWARA/ JKKNc) Menyediakan geran penyelidikan bagimembiaya usaha-usaha pemulihan danpemuliharaan.KPT/ IPTA/ IPTS9. PelaburanMenggalakkan pelaburan domestik dan luarnegara dalam bidang kreatif.MITI/ MIDF/MATRADE/ MNC/GLC/ SwastaDasar Industri Kreatif Negara39

Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana10. Menambah nilai bagi produk kreatif. Karyawan11. Memastikan pelaksanaan Kod Kandungandan Dasar Perfileman Negara dalampenerbitan, khususnya berkaitan‘pemaparan’ nilai budaya Malaysia dengantema tersirat, “Malaysia adalah Negaraku”.SKMM/ FINAS/ FNM12. Memperbanyakkan penerbitan danhasil karya dalam Bahasa Malaysia danmengenai budaya etnik-etnik serta sukukaum di Malaysia.PNM/ DBP/ ITNM/JAN13. Menyemai semangat patriotisme,perpaduan, nilai-nilai murni dan amalanamalandalam penghasilan produk/ karyakreatif.KPKK/ JASA/ JP/RTM/ BERNAMA/Swasta/ SKMM &Karyawan/ FINAS14. Mempertingkatkan aktiviti penterjemahandari Bahasa Malaysia ke lain-lain bahasatanpa menjejaskan keaslian karya.DBP/ ITNM/ IPTA/IPTS15. Memaparkan kejayaan, kisah tokoh-tokohMalaysia, angkatan tentera dan polisseperti penghasilan karya dalam bentukdokumentari/filem sebagai teladan kepadagenerasi muda (contohnya: AlmarhumTunku Abdul Rahman, Tun Tan Cheng Lokdan Tun V.T. Sambanthan; Sultan MansorSyah dan Puteri Hang Li Po, PenentanganMalayan Union, Penentangan Komunis).FINAS/ FNM/ RTM/IB/ JKKN/ JP/KaryawanStrategi 3:Memastikan produk jenama Malaysia diterima dalam pasaran tempatan danmampu bersaing di pasaran serantau dan antarabangsa melalui promosisecara berterusan.Dasar Industri Kreatif Negara40Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana16. Memperkukuhkan jenama Malaysia dalamhasil karya industri kreatif seperti batik,kraf, penulisan, penerbitan filem, muzik,seni persembahan bagi mewujudkan suatu

jenama Malaysia di pasaran serantau danantarabangsa.Perbadanan Kraf/PNM/ JabatanStandard/ Arkib/DBP/ FINAS17. Mempergiatkan usaha-usaha promosi danpasaran produk industri kreatif di pasarantempatan dan antarabangsa:a) Mempromosikan acara seperti KLDesign Week sebagai suatu acara tahunanyang berprestij bagi mempertingkatkansokongan dan minat daripada masyarakatumum selain menggalakkan penyertaanpihak luar dalam acara.PBT/ MOTOUR/Kerajaan Negerib) Memanjangkan konsep Sambutan HariKraf Kebangsaan ke peringkat negeri dandaerah – pameran dan jualan.KPKK/ JKKN/ Kraf/BSLN/ IBc) Meningkatkan promosi produkkraftangan tempatan.Krafd) Pembangunan dan rangkaian peniagakraf.Krafe) Membantu mendapatkan pasaran barudi luar negara bagi menempatkan produkindustri kreatif tempatan yang berpotensiuntuk pasaran antarabangsa.MITI/ KLN/ MATRADEDasar Industri Kreatif Negara41Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksanaf) Meneroka, memperluas danmemperkukuhkan pasaran dengan:i) Mencari peluang dan ruang pasaran barudalam negara; danii) Mempertingkatkan pasaran sedia ada.KPDNKK/Agensiagensiberkaitang) Mempelbagai kaedah pemasaran danpromosi mengikut trend semasa.Agensi-agensiberkaitan/MATRADE/ MOTOURh) Meningkatkan profesionalisme dalamindustri penerbitan dan membantu industri

penerbitan tempatan (cetak/elektronik/terjemahan).Agensi-agensiberkaitanDBP/ PNM/ ITNMi) Menganjurkan program-programmempromosikan warisan budaya kepadasetiap lapisan masyarakat (golongan kanakkanak,generasi muda, dewasa dan parapelancong).KPM/ KPKK/ KPKT/MOTOURj) Menganjurkan ekspo kandungan tahunan(Creative Content Year).SKMM/ MDeC/MOSTIk) Program bagi menarik pembelikandungan luar (buyers fly-in programme).FINASl) Mengenalpasti agen-agen utamapemasaran di luar negara untukmemasarkan kandungan.SKMM/FINAS/MDeCm) Melatih pegawai-pegawai MATRADEdan Kedutaan Malaysia sebagai ejenpemasaran produk kreatif negara sepertiPegawai di Pusat Kebudayaan Malaysia diluar negara. Mencontohi Goethe Institute,Alliance Francais, British Council, JACTIM,Japan Foundation.MATRADE/ KLN/MOTOURDasar Industri Kreatif Negara42Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksanan) Memasukkan hasil produk kreatif sebagaisalah satu agenda promosi MATRADE diluar negara.MATRADE/ KLNo) Mewujudkan dan menyertai CreativeTrade Mission/ ekspo/ seminar.FINAS/ Kraf/ JKKN/ASWARAp) Menggalakkan penyertaan kumpulankumpulanseni dan kebudayaan tempatanmenyertai festival-festival seni antarabangsabagi menyerlahkan identiti imej seni budayaMalaysia ke mata dunia.JKKN/ IB/ ASWARADasar Industri Kreatif Negara43

Strategi 4:Meningkatkan usaha-usaha penyelidikan dan pembangunan berterusandalam memajukan industri kreatif.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana18. Mempergiatkan kajian dan penyelidikandengan:ASWARA/ FNM/IPTA/ IPTSa) Menjalankan kajian keperluan penggunab) Menjalankan kajian kepuasan pengguna KPKKc) Menjalankan kajian kualiti dan potensiprodukPenggiat Seni/Agensi berkaitanKPKK19. Mempelbagai dan menghasilkan produk baru:a) Menambah nilai produk sedia ada;Karyawan/ Kraf/ IB/FINAS/ FNM/ RTM/ASWARAb) Mengguna strategi perniagaan yangdinamik; danKaryawan/ Kraf/RTMc) Menghasilkan produk-produk kreatif yangunik dan eksklusifKaryawan/ Kraf/ IB/FINAS/ FNM/ RTM/ASWARADasar Industri Kreatif Negara44Strategi 5:Menggalakkan inovasi dan penggunaan teknologi serta meningkatkankepakaran tempatan ke arah kemajuan dalam penciptaan produk dan karyaindustri kreatif.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana20. Mempertingkatkan penggunaan teknologidalam pengeluaran dan pemasaran tanpamenjejaskan kualiti dan keaslian hasil kreatifKraf/ FINAS/ IB/FNM/ SME Corp21. Mencipta teknologi baru dan memanfaatkanpenggunaan teknologiMDeC/ IPTA/ IPTS22. Meneroka dan mengadakan perkongsianpintar di kalangan industri dengan:a) Memberi insentif untuk menggalakkaninovasi dalam teknologib) Mempelbagaikan penggunaan teknologiMDeC/ MOF/ LHDN/

SME BankDasar Industri Kreatif Negara45Strategi 6:Menggalakkan penglibatan syarikat-syarikat swasta, syarikat-syarikatberkaitan Kerajaan (GLC) dan syarikat-syarikat multinasional (MNC) untukmemberi sokongan berterusan dalam memajukan industri kreatif negara.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana23. Memperkenalkan program anak angkat antarasyarikat dengan bangunan warisan tertentu.GLC/ MNC/ JWN24. Menggalakkan program CSR daripadasyarikat-syarikat GLC untuk membaik pulihdan mempertingkatkan kualiti bangunan atautapak-tapak warisan.GLC/ MNC/ JWN25. Menggalakkan syarikat industri kreatif swastatempatan untuk melebarkan usahasamadengan syarikat antarabangsa bagimenyalurkan kemahiran dan teknologi terkini.FINAS/ Kraf/ IB/ITNM26. Menggalakkan kemasukan syarikat-syarikatkreatif antarabangsa bagi mewujudkanpeluang kerjaya dan pemindahan kemahirankepada masyarakat tempatan di dalamindustri kreatif.KPKK/ FINAS/SKMM/ MDeC27. Menggalakkan kemasukan produksiluar melakukan penggambaran berlatarbelakangkan warisan budaya Malaysia bagimempromosikan tempat-tempat bersejarahdan warisan budaya negara di mata dunia.FINASDasar Industri Kreatif Negara46Strategi 7:Memperkukuh industri sokongan/ hiliran.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana28. Melestarikan (sustainability) industri hiliranmelalui penyediaan dana, prasarana daninsentif yang bersesuaian.Agensi-agensiberkaitan29. Menggalakkan stesen penyiaran memberilebih banyak peluang kepada syarikatsyarikatpenyedia kandungan bagimemastikan pelaburan berterusan.RTM / Swasta30. Memperkemaskan sistem pembekalan bahan

mentah bagi menjana penghasilan produkkreatif (insentif/ galakan Kerajaan).Agensi-agensiberkaitanDasar Industri Kreatif Negara47Strategi 8:Pengurusan, pelaksanaan dan penguatkuasaan undang-undang, akta,peraturan, dan hak cipta untuk memantapkan proses kawal selia bagi setiapproduk dan karya industri kreatif.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana31. Mengkaji perundangan sedia ada bagimenggalakkan industri kreatif.AG/ Kementerianberkaitan / MyIPO32. Mewujudkan kerangka perundanganbaru bagi menyelaras, melindungi danmembangunkan industri kreatif tempatan.AG/ MyIPO/ KPKK/Agensi-agensi lain33. Melaksanakan kempen dan publisiti mengenaihak cipta.MyIPO/ FINAS/SKMM34. Meneliti semula proses dan prosedurberkaitan harta intelek bagi menggalakkanperkembangan karya-karya kreatif.MyIPO35. Membangunkan keupayaan teknologitempatan di dalam industri kreatif (local corecompetencies)MDeC36. Menggalakkan pembangunan industri kreatiftempatan melalui kaedah-kaedah berikut:i. Akta;ii.Arahan secara pentadbiran;iii. Hubungan Dua Hala (BilateralCoorperation); daniv.Pemantauan dan penguatkuasaan DasarKandungan Tempatan.KLN/ KPKK/ Agensiberkaitan37. Mewajibkan pengenalan khas bagimembezakan hasil kreatif tempatan dan luarnegara melalui penguatkuasaan undangundang.KPDNKK/ MyIPO/KPKKDasar Industri Kreatif Negara48Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana38. Memantapkan penguatkuasaan dan

pelaksanaan Akta Bahasa Kebangsaan1963 pindaan 1968 serta mempertingkatkanperanan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP)dalam penghasilan karya-karya berbahasaMalaysia.DBP39. Memantapkan Garis Panduan PenapisanFilem bagi memastikan elemen pembinaan jatidiri dan negara bangsa serta memperluaskanperanan Lembaga Penapisan Filem (LPF).KDN40. Mempertingkatkan penguatkuasaan KodKandungan, Akta Komunikasi dan Multimedia1998.SKMM41. Menyelaras garis panduan dan peraturanberkaitan produk iklan bagi media cetak danelektronik.KPKKStrategi 9:Membangunkan harta intelek sebagai aset baru perniagaan.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana42. Menganalisa dan mengkaji kemungkinanpeluang perniagaan daripada harta intelek.MyIPO43. Memberi pendedahan mengenai hak hartaintelek kepada peneraju industri.MyIPO/ MDeC/SME Corp44. Mempertingkatkan usaha ke arahpembangunan harta intelek sebagai satukomoditi perniagaan.MyIPO/ MDeC/SME CorpDasar Industri Kreatif Negara49Strategi 10:Menyemai apresiasi dan persepsi positif dalam kalangan masyarakatmengenai imej, potensi dan masa depan industri kreatif agar setaraf denganbidang profesional yang lain.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana45. Melaksanakan langkah-langkah jaminankerjaya/ kebajikan seperti:a) Tabung Kebajikan Penggiat Senib) Tabung Bantuan Balai Seni Lukis NegaraKPKK/ MDeC/NGO/ KWSP/ SMECorp/ SyarikatInsurans46. Memberikan pengiktirafan kepada individuindividu

yang berjaya mengharumkan namanegara.KPKK47. Melaksanakan program-program kesedarandi pelbagai peringkat:a) Mengadakan sambutan Hari/Minggu/Bulan/Tahun Kreatif Malaysia.KPKK/ JKKN/ Krafb) Mengadakan program kerjasama denganKementerian Pelajaran/ KementerianPengajian Tinggi melalui Unit Kaunseling danKerjaya di setiap sekolah/ IPTA/IPTS.KPM/ KPT/ IPTA/IPTS /KPKKc) Menyertai program-program danmembuka ruang pameran kerjaya yangdiadakan di Malaysia.KPKKd) Memaparkan kejayaan individu-individuyang terlibat dalam bidang ini melalui media.BERNAMA/ RTM/SwastaDasar Industri Kreatif Negara50Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana48. Mewujudkan lebih banyak program-programseni seperti Citrawarna Malaysia danProgram Merakyatkan Seni bagi menanamrasa cintakan seni kepada masyarakat.JKKN49. Menyemarakkan kembali seni budaya yangsemakin terpinggir seperti wayang kulit,makyong, ulik mayang, tarian kuda kepangdan lain-lain sebagai suatu keunikan seni danbudaya Malaysia.JKKN/ IB / RTMDasar Industri Kreatif Negara51Strategi 11:Memanfaatkan institusi-institusi kreatif Kerajaan, bukan Kerajaan dan NGOsebagai rakan kongsi dalam membangunkan industri kreatif.Bil. Pelan Tindakan Agensi Pelaksana50. Mempergiatkan aktiviti promosi danmenjelaskan fungsi serta peranan institusiinstitusikreatif dan NGO kepada masyarakat,seperti Yayasan InovasiMDeC51. Merangka program-program kesedarandan penggalakan di peringkat akar umbiselaras dengan fungsi dan peranan YayasanInovasi Malaysia untuk memupuk dan

membangunkan individu yang boleh berfikirsecara kreatif dan inovatif.MDeC

NOTA