Latar TempatAntara latar tempat yang penting dalam cerpen ini adalah di kawasan sekolah. Peristiwa penting yang berlaku di sini ialah serangan peluru mortar tentera |rpun. Hassan dan Khalid sekeluarga keluar dari rumah untuk mencari tempat V.mg selamat. Pak Husain telah membantu Hassan sekeluarga dan penduduk l.im berpindah. Di kampung ini juga Pak Husain telah ditangkap oleh tentera It pun. Beliau dipaksa menggali kubur besar seorang diri untuk menguburkan m.iyat beramai-ramai. Beliau diberi makan biskut dan air oleh tentera Jepun. Menjelang senja Pak Husain mencari helah untuk melarikan diri daripada tentera lopun. Di kampung ini juga Pak Husain dengan berani berhadapan dengan lanun v.ing melakukan rompakan setelah tentera Jepun menyerah kalah. Di pantai k.impung itu Pak Husain cedera akibat bom tinggalan tentera Jepun menyebab-k.in kakinya terpaksa dipotong.I .itar tempat yang lain ialah di pengkalan. Di tempat ini penduduk kampung Ivrkumpul untuk menaiki sampan ke Kampung Dal. Beberapa orang mengusung l.irah, anak Pak Ngah yang terkena peluru sesat. Jarah tidak sedarkan diri.I .itar tempat yang tidak kurang pentingnya dalam cerpen ini ialah Kampung Dal. Kampung ini menjadi tempat penduduk kampung berlabuh setelah melarikan diri. Di sini juga penduduk kampung menyedari bahawa Pak Husain liilang. Hassan cuba berpatah balik ke pengkalan untuk mencari Pak Husaintetapi ditegah oleh Pak Ngah. Pak Husain kemudiannya muncul tetapi lema Dia ketakutan dan meracau-racau kerana mengalami gangguan emosi akibat. Pi Husain terpaksa dijaga oleh Hassan.Latar MasaTerdapat dua latar masa yang utama dalam eerpen ini iaitu tiga puluh tahun yan lalu dan masa sekarang. Latar masa tiga puluh tahun lalu digambarkan melah imbas kembali Khalid terhadap peristiwa yang berlaku kepada Pak Husain d ayahnya Hassan. Peristiwa itu tercetus pada 8 Disember 1941 apabila tentei Jepun menyerang dan mendarat di Kota Bharu. Gambaran waktu perang ami jelas dalam latar masa ini. Penduduk kampung termasuk Hassan dan Khali sekeluarga berpindah dengan dibantu oleh Pak Husain. Pak Husain telah ditanj kap oleh tentera Jepun dan dipaksa menggali kubur untuk menguburkan mayl beramai-ramai. Pak Husain berjaya melarikan diri daripada tentera Jepun d< mengalami trauma. Dalam latar masa ini juga Pak Husain berhadapan deng lanun setelah tentera Jepun menyerah kalah. Kaki Pak Husain kemudianny cedera akibat bom tinggalan tentera Jepun di pantai.Latar masa sekarang agak pendek. Khalid bertemu dengan Pak Husai semasa temasya sambutan ulang tahun kemerdekaan. Khalid mengajak Pal Husain minum di sebuah warung. Khalid memberitahu Pak Husain bahaw ayahnya telah meninggal dunia. Ketika itulah Khalid terkenangkan peristiwa tig^ puluh tahun lalu. Pak Husain kemudiannya beredar untuk pergi ke rumah cucu* nya kerana ada majlis aqiqah.Latar MasyarakatSecara umumnya latar masyarakat yang digambarkan dalam cerpen ini ial< masyarakat Melayu yang tinggal di pinggir pantai. Mereka termasuklah Pak Hus dan Hassan sekeluarga. Oleh kerana mereka tinggal di pinggir pantai, mere! lebih terdedah kepada serangan tentera Jepun lebih awal iaitu pada waktu subul Mereka tidak mempunyai waktu dan berpindah pada waktu subuh itu juga.Terdapat juga gambaran masyarakat asing yang terdiri daripada askar Punjabi. Mereka adalah askar upahan British untuk menentang Jepun. Askar ini digambarkan giat berlatih di pantai beberapa hari sebelum serangan tentera Jepun pada waktu subuh hari itu. Semua mereka terkorban dalam serangan tentera Jepun.Vl.iin daripada askar Punjabi, terdapat juga gambaran masyarakat Jepun yang Imliri daripada tentera. Mereka telah menangkap Pak Husain dan nu-maksa Pak lltisain menggali kubur dan mcnguburkan mayat orang-orang yang terkorhan ill kampung Pulau Pak Amat. Terdapat tentera Jepun yang boleh bertutur dalam ll.ihasa Melayu.I>.iri aspek kemasyarakatan, cerpen ini menggambarkan masyarakat yang lu-rtanggungjawab. Ini digambarkan melalui watak Pak Husain yang membantu jH iiduduk kampung termasuk Hassan sekeluarga berpindah dengan segera. IMiau juga melindungi penduduk kampung yang sedang berpindah dengan nu'nipu tentera Jepun.Vlain daripada itu, cerpen ini menyelitkan latar masyarakat yang bekerjasama Sikap ini digambarkan ketika di pengkalan. Beberapa orang mengusung Jarah .in.ik Pak Ngah yang cedera terkena peluru sesat. Mereka turut membawa Jarah kr tempat yang selamat.(Vrpen ini juga menggambarkan sifat masyarakat yang prihatin. Ini digambarkan melalui watak Hassan. Beliau juga prihatin terhadap Pak Husain v.mg disedari hilang setelah mereka tiba di Kampung Dal. Hassan ingin berpatah balik ke p>engkalan untuk mencari Pak Husain tetapi dihalang oleh Pak Ngah.$ Gay a BahascrtAntara bentuk gaya bahasa yang digunakan oleh pengarang dalam ccrpen ini ialah simile sebagaimana contoh berikut;Menapak dalam gelap sqjerti ada sesuatu yang akan kucapai... Kelajuatinya sqjerti lang sewah...Personafikasi juga digunakan oleh pengarang sebagaimana berikut:...gigiombakyang menepis-nepis lembut...Gaya bahasa mctafora juga dapat dikesan dalam cerpen ini iaitu:bunga-bunga politik api politik gebar kebingungan rongkong pengalamanku Pengarang juga menggunakan beberapa kali unsur perulangan kata antaranya:Barulah aku dapat memastikan mereka pindah ke mana-mana. Pindah ke Kampung Tebing Tinggi. Pindah ke Kemumin. Pindah ke Pulau Gajah.Bahasa daerah juga digunakan oleh pengarang calam cerpen ini sebagaimana contoh berikut;ceratlang sewah^ Nilai ^Terdapat beberapa nilai yang cuba disampaikan oleh pengarang melalui cerpen ini. Antaranya ialah nilai patriotik yang terdapat dalam diri penduduk negara ini. Semangat ini terdapat dalam diri Pak Husain.Pengarang menyelitkan nilai tolong-menolong semasa menghadapi saat-saa yang genting. Pak Husain menolong Hassan dan orang kampung yang lain ber-pindah semasa serangan tentera Jepun semakin hampir ke kampung mereka.Nilai tanggungjawab juga dapat diperhatikan melalui watak Hassan. Beliau berusaha menyelamatkan keluarganya semasa serangan tentera Jepun. Beliau mengarahkan keluarganya meniarap di atas tanah dan menarik Khalid ke tempat selamat.Begitu juga dengan nilai setia kawan. Nilai ini dapat diperhatikan melalui watak Hassan. Beliau sanggup menaiki perahu untuk kembali ke pengkalan mencari Pak Husain yang tertinggal di Kampung Pulau Pak Amat. Akan tetapi tindakan beliau telah ditegah oleh Pak Ngah.Watak Pak Husain juga menggambarkan nilai bijaksana. Beliau telah melepaskan diri daripada tentera Jepun dengan membuat tipu helah hendakmrmbuang air besar. Beiiau kemudiannya melarikan diri dengan perahu dan lx-rjalan kaki ke Kampung Dal.Nilai keberanian juga terdapat pada watak Pak Husain. Beiiau borani hrr-li.ulapan dengan lanun yang melakukan rompakan selepas tentera Jepun mrnyerah kalah. Dengan senjata peninggalan askar Punjabi beiiau telah mrnembak lanun yang masih berada di dalam bot.' Pengqjaran $Nrberapa pengajaran dapat dip>etik daripada cerpen ini. Antaranya ialah, kita hcndaklah mempunyai semangat juang yang tinggi dalam diri untuk mem-lolehkan kita terus hidup bebas.Vlain itu, setiap rakyat Malaysia mestilah mempunyai semangat patriotikVmangat ini membolehkan rakyat Malaysia mempunyai jati diri dan bersedia untuk mempertahankan negara.kita hendaklah mempunyai semangat setia kawan dalam setiap persahabatan untuk menjamin hubungan yang erat hingga ke usia tua.kita juga perlulah menggunakan kebijaksanaan akal untuk menyelamatkan iliri daripada ancaman dan penyeksaan yang boleh mengancam nyawa.Selain itu, kita haruslah bcrfikir dan bertindak cepat dalam menghadapi suasana vang genting dan boleh mengancam nyawa.I )i samping itu, kita janganlah mempertaruhkan nyawa untuk menentang dan melawan musuh yang nyata lebih kuat dan berkuasa daripada kita.Kita tidak sepatutnya mengambil kesempatan daripada keadaan tidak stabil untuk kepcntingan diri dan kumpulan masing-masing. Mesej $ Perang akan menyebabkan kehilangan nyawa dan kemusnahan harta benda. Perang menuntut pengorbanan dan semangat juang yang tinggi. Seseorang sanggup menggadai nyawa sekiranya mempunyai semangat seti.i kawan yang tinggi. Kebijaksaaan akal akan dapat mengatasi kekuatan fizikal dan senjata. Orang yang tidak bertanggungjawab akan mengambil kesempatan darip.ul.i keadaan yang tidak stabilSelain itu, pengarang juga mcnampilkan latar masyarakat miskin. Masyaraki ini digambarkan melalui Mak Timah dan suaminya. Suaminya berhutang. Wan sebanyak seratus lima puluh ringgit yang akan ditawarkan oleh Siew Lan menja< satu sebab Mak Timah menerima anakSiew Lan sebagai anak angkat.Terdapat juga latar masyarakat individualistik dalam cerpen ini. Masyarakat ii digambarkan melalui watak anak lelaki Mak Timah. Beliau marah kepada Ma Timah kerana membcla Pungut yang tidak mendatangkan apa-apa hasil. Pungu tidak boleh bekerja dan tidak dapat wang.Dari segi kemasyarakatan juga, cerpen ini menggambarkan latar masyarakat yan berhati mulia. Ia digambarkan melalui watak Mak Timah sendiri. Mak Tima menerima anak Siew Lan sebagai anak angkat kerana kasihan apabila mendapa tahu Siew Lan akan membuang anak tersebut.Watak Mak Timah juga menggambarkan masyarakat yang bertakwa. Selair daripada kasihan terhadap anak Siew Lan, Mak Timah juga mengharapkaf pahala daripada Tuhan kerana menjaga anak tersebut. Apabila menyedari Pungu mengalami kecacatari kekal, beliau menganggap kesusahan menjaga Pungu sebagai ujian daripada Tuhan.

$Latar