acc 2013 bab 5

PERAKAUNAN UNTUK STOK DAN ASET SEMASA LAIN

Pengertian Stok

• Stok adalah satu aset semasa yang terbesar bagi firma pembarangan (samada pemborong atau peruncit) dan firma pengilangan.

• Stok atau inventori adalah terdiri daripada semua barang-barang yang dibeli dan dipegang untuk dijual semula kepada pelanggan.

• Stok ditukar kepada tunai dalam kitaran kendalian perniagaan dan oleh kerana itu ia dianggap sebagai aset semasa.

• Stok terdiri daripada – Bahan mentah (bahan yang akan ditukar menjadi

barang siap)– Kerja dalam proses (barang yang masih dalam

proses pengilangan)– Barang siap (barang yang sedia dijual)

Kawalan Stok

• Memandangkan stok adalah salah satu aset yang penting, langkah-langkah kawalan perlu disediakan bagi memastikan:– Rekod stok adalah tepat dan boleh dipercayai– Tiada berlaku lebihan dan kekurangan stok– Stok senantiasa ada apabila diperlukan– Tidak berlaku kehilangan stok

Unsur- unsur dalaman yang baik bagi inventori biasanyatermasuklah:

– Membuat pengiraan stok secara fizikal sekurang-kurangnya sekali dalam setahun

– Menyimpan stok dengan baik bagi mengelakkan kecurian dan kerosakan

– Akses kepada inventori hanya diberikan kepada kakitangan yang tidak ada akses kepada rekod perakaunan(iaitu pengasingan tugas)

– Menyimpan rekod secara berterusan bagi barang niaga yang kos seunitnya tinggi.

– Menyimpan stok yang secukupnya di tangan bagi mengelakkan kekurangan stok

– Pembelian stok dalam kuantiti yang ekonomikal

Sistem Perekodan

• Terdapat 2 sistem yang biasa digunakan bagi merekod inventori:

1. Sistem inventori berterusan• Akaun stok akan dikemaskini setiap kali berlaku pembelian,

jualan, atau pemulangan stok. Bagi jualan pula akaun stok akan dikreditkan bagi kos barang dijual.

• Setiap kali jualan berlaku, untung kasar dapat diketahui dengan memadankan jualan dan kos barang dijual.

• Walaupun sistem ini memberikan kawalan yang baik kepada inventori, namun ia melibatkan masa yang banyak dan kos yang tinggi

2. Sistem inventori berkala

• Akaun stok dikemaskini pada akhir tempoh. Ini bermakna baki akaun stok pada awal tempoh tempoh tidak berubah sehingga akhir tempoh perakaunan.

• Kos pembelian inventori direkodkan dalam akaun belian, bukan dalam akaun stok.

• Apabila stok dijual, tiada catatan dibuat dalam akaun stok.• Pada akhir tempoh, pengiraan fizikal stok perlu dibuat untuk menilai

stok dan juga mengira untung atau rugi.• Kos barang dijual ditentukan melalui pengiraan dengan menggunakan

formula:

kos barang dijual = Stok awal + belian bersih –stok akhir

• Sistem inventori berkala walaupun korang mahal untuk diuruskan,ia kurang berkesan untuk mengawal inventori.

Cara mengira nilai stok

• Tiga kaedah yang biasa digunakan

1. Masuk dulu keluar dulu (First in first out)• Mengandaikan bahawa barang yang dijual adalah unit yang pertama dibeli.

Ini bermakna inventori yang tingal adalah belian terbaru.

2. Masuk kemudian keluar dulu (last in first out)• Mengandaikan bahawa barang yang dijual adalah unit yang terbaru dibeli.

Ini bermakna inventori yang tinggal adalah dari belian terawal.

3. Purata berwajaran (weight average)• Diandaikan bahawa stok yang dibeli pada pelbagai tarikh diaggregatkan dan

unit dikeluarkan dari stok secara rambang. • Kos purata bagi semua unit dalam inventori dikira selepas setiap belian.

Contoh pengiraan kos barang dijual, nilai stok akhir dan untung kasar

1. Pengiraan menggunakan Sistem inventoriberterusan• Perniagaan Hani memulakan perniagaan pada

awal tahun 2001. Berikut adalah rekod yang berkaitan dengan pembelian dan jualan untuk tempoh berakhir 31/1/2001

Rekod Pembelian

Tarikh Butir-butir RM

2/1/2001 40@RM4.00 160

10/1/2001 50@RM4.20 210

15/1/2001 40@RM4.50 180

31/1/2001 50@RM4.60 230

Jumlah 780

Rekod Penjualan

Tarikh Butir-butir RM

5/1/2001 20@RM10.00 200

18/1/2001 30@RM10.00 300

22/1/2001 40@RM10.00 400

28/1/2001 35@RM100.00 350

Jumlah 1250

1. Masuk dulu keluar dulu (MDKD)Tarikh Masuk Keluar Baki

2/1/2001 40@4 40@4

5/1/2001 20@4 = 80 20@4

10/01/2001 50@4.20 20@450@4.20

15/1/2001 40@4.50 20@450@4.2040@4.50

18/1/2001 20@4 = 8010@4.20 = 42

40@4.2040@4.50

22/1/2001 40@4.20 = 168 40@4.50

28/1/2001 35@ 4.50 = 157.50 5@ 4.50

31/1/2001 50@4.60 5@ 4.50 = 22.5050 @ 4.60 = 230

Jualan = RM 1250.00

Kos barang dijual(80+80+42+168+157.50)= 527.50

Untung kasar = 890.50

Nilai stok akhir = 22.5+ 230= 252.50

2. Masuk kemudian keluar Dulu (MKKD)Tarikh Masuk Keluar Baki

2/1/2001 40@4 40@4.00

5/1/2001 20@4 = 80 20@4.00

10/01/2001 50@4.20 20@4.0050@4.20

15/1/2001 40@4.50 20@4.0050@4.2040@4.50

18/1/2001 30@4.50 = 135 20@4.0050@4.2010@4.50

22/1/2001 10@4.50 = 4530@4.20 = 126

20@4.00 20@4.20

28/1/2001 20@ 4.20 = 8415@4.00 = 60

5@4.00

31/1/2001 50@4.60 5@ 4.00 = 2050 @ 4.60 = 230

Jualan = RM 1250.00

Kos barang dijual(80+135+45+126+84+60)= 530

Untung kasar = 735

Nilai stok akhir = 20+ 230= 250

3. Purata BerwajaranTarikh Masuk Keluar Kos Purata Baki

2/1/2001 40@4 40@4

5/1/2001 20@4 = 80 20@4

10/01/2001 50@4.20 (20x4)+(50x4.50) 110=4.14

70@4.14

15/1/2001 40@4.50 (70x4.14)+(40x4.50) 110=4.27

110@4.27

18/1/2001 30@4.27 80@4.27

22/1/2001 40@4.27 40@4.27

28/1/2001 35@ 4.27 5@ 4.27

31/1/2001 50@4.60 (50x4.27)+(50x4.60) 55=4.57

55@ 4.57

Jualan = RM 1250.00

Kos barang dijual(80+ 105x4.27) = 528.35

Untung kasar = 721.65

Nilai stok akhir 55x4.57 = 251.35

Bagi kaedah ini kos purata perlu dikira selepas setiap pembelian

MDKD PURATA BERWAJARAN

MKKD

Stok awal - - -

Belian 780 780 780

Tolak: stok akhir

50@4.60 5@4.50

55 unit pada kos purataRM 4.33 (780/180)

40@4.00 15@ 4.20

Kos barang jual 527.50 541.85 557

Jualan 1250 1250 1250

Untung kasar 722.5 708.15 693

SISTEM INVENTORI BERKALA