1

1.0 TERAPI

Terapi berasal daripada perkataan Greek iaitu "Therapeia" yang bermaksud satu

perkhidmatan, satu kehadiran yang berkait dengan perkataan Greek (kata kerja) "therapeuo"

yang bermaksud "i wait upon". Oleh itu terapi adalah satu perkhidmatan yang diberi kepada

pesakit.

Secara amnya, terapi ialah kaedah-kaedah untuk mengubati penyakit atau masalah

tubuh badan dan sebagainya. Menurut kamus perubatan Mosby (2001) terapi didefinisikan

sebagai rawatan pemulihan ke atas pesakit yang pernah menghidapi sebarang penyakit dengan

tujuan mengembalikan kefungsian badan secara normal.

2.0 TERAPI MUZIK

Terapi muzik adalah alternatif dalam rawatan moden yang menggunakan muzik bertujuan

untuk pemulihan, pemeliharaan dan peningkatan taraf kesihatan mental serta fizikal. Muzik

adalah satu getaran tenaga bunyi dimana getaran tenaga bunyi bergetar pada tahap-tahap

berbeza. Tenaga yang serupa juga wujud dalam tubuh dan minda kita. Sekiranya getaran

tenaga bunyi boleh bergetar seiringan dengan tenaga dalam badan kita, muzik boleh dianggap

sebagai ubat yang memulihkan.

2.1 TERAPI MUZIK SEBAGAI SATU RAWATAN

a) Muzik adalah suatu fenomena yang boleh memberi kesan kepada semua manusia. Ia

memberi kesan gerakbalas pada fizikal, kognitif dan emosi serta perhubungannya

dengan pemikiran dan tubuh badan. b) Muzik memberi kesan interaksi antara dan sesama individu. Ia boleh mendorong dan

menstruktur sesuatu aktiviti dan pencetusan idea. c) Muzik merupakan sumber kepada keseronokan, memperkembangkan penghargaan diri

dan menggalakkan interaksi yang positif.

2.2 AKTIVITI TERAPI MUZIK

- Membuat pergerakan mengikut lagu.

- Menulis lirik lagu.

- Bermain berlatar belakangkan muzik.

- Mengenal dan membuat latihan menggunakan alat muzik.

- Latihan praktikal menggunakan alat muzik.

2

- Mengasilkan alunan muzik menggunakan bahan atau alatan seperti baldi.

2.3 KEBAIKAN TERAPI MUZIK

a) Murid terencat akal

- Dapat meningktkan kemahiran sosial dan emosi.

- Dapat meningkatkan kemahiran komunikasi.

- Dapat meningkatkan kemahiran psikomotor.

b) Murid bermasalah komunikasi

- Meningkatkan kelancaran pertuturan.

- Membetulkan masalah suara.

- Meningkatkan keyakinan diri dan luahan emosi.

c) Murid autistik

- Meningkatkan pertuturan dan bahasa.

- Meningkatkan kemahiran sensorimotor.

- Menggalakkan interaksi sosial.

3

3.0 TERAPI PERGERAKAN KREATIF

Terapi pergerakan kreatif membantu kanak-kanak meningkatkan perkembangan

menyeluruh mereka. Terapi ini memberi tumpuan kepada penggunaan sepenuhnya

pancaindera yang memberi peluang kepada kanak-kanak untuk meneroka persekitarannya

secara semulajadi. Melalui pengalaman kinestatik yang diperolehi, kanak-kanak akan

memperolehi pengalaman dan pembelajaran yang lebih menyeronokkan.

3.1 ASPEK PERGERAKAN KREATIF

a) Lokomotor

Pergerakan lokomotor ialah pergerakan yang menyebabkan keseluruhan badan berubah dari

satu tempat ke satu tempat yang lain. Contoh pergerakan lokomotor :

Berjalan

Melompat

Merangkak

b) Bukan lokomotor

Pergerakan bukan lokomotor ialah pergerakan yang tidak mengubah kedudukan atau juga

disebut sebagai pergerakan dalam keadaan statik. Contoh pergerakan bukan lokomotor :

Berlari setempat

Melompat setempat

Imbangan bangau

c) Manipulasi alatan

Manipulasi alatan ialah aktiviti yang mana alatan digunakan untuk membentuk pergerakan.

Kemahiran ini memerlukan penggunaan anggota badan untuk mengawal dan mengawasi

sesuatu objek. Contoh manipulasi alatan :

Melantun bola ambil berjalan

Memusingkan gelung dengan tangan

Skipping sambil berjalan

4

3.2 TEMA PERGERAKAN KREATIF

Pergerakan kreatif mempunyai enam belas tema sebagai panduan dalam pengajaran dan

pembelajaran.

Tema 1 : Kesedaran tubuh badan.

Tema 2 : Kesedaran rintangan kepada beban dan masa.

Tema 3 : Kesedaran ruang.

Tema 4 : Aliran beban badan dalam ruang dan masa.

Tema 5 : Penyesuaian terhadap kawan.

Tema 6 : Penggunaan tubuh badan sebagai alat.

Tema 7 : Lapan lakuan daya asas.

Tema 8 : Ritma-ritma berkaitan dengan pekerjaan.

Tema 9 : Bentuk-bentuk pergerakan.

Tema 10 : Gabungan lakuan daya asas.

Tema 11 : Orientasi ruang.

Tema 12 : Guna tubuh badan untuk menekan bentuk dan daya dalam pergerakan.

Tema 13 : Penaikan dari lantai.

Tema 14 : Kesedaran berkumpulan.

Tema 15 : Formasi pergerakan dalam kumpulan.

Tema 16 : Kualiti-kualiti ekspresif dalam pergerakan.

5

3.3 KEPENTINGAN TERAPI PERGERAKAN KREATIF

a) Meningkatkan kecerdasan.

b) Meredakan ketegangan perasaan dan tekanan jiwa.

c) Meningkatkan kemahiran bertutur.

d) Meningkatkan kreativiti.

3.4 AKTIVITI YANG BOLEH DILAKUKAN

Gimrama

Tarian moden

Tarian tradisional

Pergerakan berkumpulan dan berpasangan

Tiru gaya haiwan bergerak

6

4.0 TERAPI MAIN

Terapi main membantu murid menunjukkan komitmen dan kesungguhan serta fokus

yang sepenuhnya terhadap aktiviti yang dijalankan. Kanak-kanak secara aktif memaparkan

dunia sebenar imaginasi mereka. Penerokaan wujud semasa bermain yang melahirkan

pengalaman baru.

4.1 KONSEP TERAPI MAIN

a) Melalui bermain kanak-kanak lebih mengenali dunia.

b) Ruang fizikal disediakan melalui aktiviti bermain.

c) Kanak-kanak berpeluang meneroka identiti masing-masing.

d) Mainan mencirikan kehidupan sebenar.

Contoh :

- Set permainan pekejaan seperti polis, doktor dan tukang masak.

- Set permainan item rumah seperti seterika, kerusi dan telefon.

e) Mainan bercirikan luahan perasaan agresif.

Contoh :

- Gari, penukul, peralatan militan dan topeng.

f) Mainan bercirikan luahan perasaan kreativiti.

Contoh :

- Crayon, playdoh, kad, boneka.

4.2 PERBEZAAN TERAPI MAIN DENGAN BERMAIN

Terapi main mempunyai objektif yang ditetapkan.

Mempunyai perancangan awal.

Mempunyai kawalan spesifik.

Menggunakan alatan tertentu untuk mencapai objektif.

Mengikut masa yang telah ditetapkan.

7

4.3 TUJUAN TERAPI MAIN

Mengurangkan masalah tingkah laku dan emosi.

Meningkatkan komunikasi, persefahaman dan ekspresi verbal.

Murid mampu menilai diri sendiri.

Meningkatkan keupayaan mempercayai seseorang.

Merawat gangguan perkembangan normal.

4.4 PROSES TERAPI MAIN

Tahap satu : Rasa diterima akibat hubungan erat yang terbina.

Tahap dua : Luahan perasaan secara yang terpendam secara catharsis.

Tahap tiga : Penerokaan peristiwa.

Tahap empat : Bertindak ke atas penyelesaian yang dipilih.

4.5 PERLAKSANAAN TERAPI MAIN

1) BILIK TERAPI

Kelengkapan bilik terapi bersesuaian bergantung kepada kesesuaian kanak-kanak .Disertakan

dengan bahan-bahan, alatan asas seperti rak buku, cermin, almari dan lain-lain.

2) MEDIA MAINAN (KRITIREA)

Mendorong ekspresi pemikiran dan perasaan kanak-kanak.

Peluang untuk menguji realiti kanak-kanak.

Membekalkan kanak-kanak dengan cara yang boleh diterima untuk meluahkan

perasaan yang tidak diingini.

Mudah dimanipulasi oleh kanak-kanak.

8

4.6 KEPENTINGAN TERAPI BERMAIN

Memberi peluang kepada kanak-kanak untuk membuat pilihan sendiri.

Membolehkan melahirkan masalah.

Menyediakan tempat yang selamat bagi meluahkan perasaan.

Meningkatkan keyakinan diri

Berkomunikasi dengan rakan.

Kebolehan memberi pendapat.

Berkongsi.

Membentuk sahsiah.

Ekspress kendiri.

Meningkatkan kemahiran manipulatif.

Meluahkan emosi.

9

5.0 TERAPI FLOORTIME

Terapi floortime bertujuan untuk membawa kanak-kanak autisme melalui 6 tahap

penting yang menekankan perkembangan emosional. 6 tahap tersebut ialah :

1) Pengawalan kendiri menimbulkan minat terhadap dunia sekeliling.

2) Hubungan orang dewasa dengan kanak-kanak lebih rapat (keinginan

berinteraksi dengan orang lain).

3) Meningkatkan kemahiran komunikasi 2 hala kanak-kanak itu sedar bahawa

tindakannya membawa reaksi kepada orang lain.

4) Mempertingkatkan pengendalian komunikasi kompleks.

5) Idea emosional : Iaitu kebolehan melahirkan perasaan.

6) Pemikiran emosional : Iaitu kebolehan berfikir tanpa beremosi.

5.1 LANGKAHLANGKAH DI DALAM TERAPI FLOORTIME

PEMERHATIAN

Perhatikan dan fikirkan cara untuk mendekati kanak-kanak.

Pemerhatian: Riak muka, nada suara, bahasa badan dan perkataan.

MENDEKATI (MEMULAKAN KOMUNIKASI)

Gunakan bahasa tubuh badan dan perkataan yang sesuai apabila berkomunikasi.

Kembangkan dan bina minat kanak-kanak terhadap sesuatu perkara.

MENGIKUTI KEHENDAK KANAK-KANAK

Menyokong dan membantu kanak-kanak.

Membenarkan mereka memilih permainan.

Akan meningkatkan keyakinan diri dan menjadi tegas.

MENERUSKAN DAN MENGEMBANGKAN PERMAINAN

Membantu kanak-kanak meluahkan pendapat dan menentukan permainan.

Bertanyakan soalan yang dapat menggalakkan kanak-kanak berfikir secara kreatif.

10

KANAK-KANAK MENAMATKAN KOMUNIKASI

Kanak-kanak menamatkan perbualan apabila mereka membalas dan menunjukkan

bahasa tubuh mereka.

5.2 CONTOH AKTIVITI

o Menangkap Ombak.

o Berdiri di hadapan pukulan ombak kecil.

o Minta mereka mengejar dan melarikan diri daripada ombak di gigi air.

o Bermain percikan air dalam kolam.

o Memercikkan air, menendang air, membaling bola, dan menggunakan pelbagai

peralatan permainan lagi.

o Menjelajah Kotak Pasir.

o Menyembunyikan pelbagai objek dalam kotak pasir.

o Meminta kanak-kanak mencari sama ada tanpa alatan atau dengan alatan

tangan.

o Bawa kanak-kanak ke zoo, akuarium, muzium bersejarah dan lain-lain tempat

menarik.

o Minta mereka melakukan apa yang telah mereka perhatikan.

11

6.0 AKTIVITI TERAPI

Aktiviti yang dipilih :

1. Senam seni.

2. Menghasilkan irama muzik menggunakan bahan-bahan yang disediakan.

3. Meniru gaya pergerakan.

4. Sukaneka.

SENAM SENI

Semua murid akan berkumpul dan aktiviti dimulakan dengan aktiviti senam seni. Murid

akan mengikut pergerakan yang dilakukan guru dengan iringan muzik. Selesai aktiviti senam

seni, guru akan menerangkan aktiviti yang akan dilakukan seterusnya. Untuk setiap aktiviti,

murid akan dipecahkan kepada tiga kumpulan.

TERAPI MUZIK

Guru menyediakan bahan dan alatan seperti tin, kotak, botol plastik dan set garfu serta

sudu. Dalam kumpulan yang ditetapkan, murid dikehendaki menghasilkan irama muzik, sambil

menyanyi dan melakukan pergerakan. Irama yang dihasilkan adalah berdasarkan tema yang

diberikan. Tema dipilih berdasarkan cabutan kertas sebelum aktiviti bermula. Aspek yang diberi

perhatian ialah irama yang dihasilkan, nyanyian dan pergerakan berdasarkan tema.

12

TERAPI PERGERAKAN

Setiap ahli kumpulan akan berdiri di kon yang disediakan. Ahli kumpulan yang pertama

akan memilih pergerakan yang perlu dilakukan. Ahli kumpulan yang pertama akan bergerak ke

peserta kedua dengan melakukan pergerakan yang telah dipilih. Setelah peserta pertama

sampai, peserta kedua perlu bergerak ke arah perserta ketiga dengan melakukan pergerakan

sama. Permainan diteruskan sehingga semua peserta selesai melakukan pergerakan.

Kemudian setiap peserta akan mengulang aktiviti dengan melakukan pergerakan yang

berikutnya.

TERAPI MAIN DAN FLOORTIME

Aktiviti yang akan dilakukan melibatkan aktiviti sukaneka. Permainan yang disediakan

ialah ialah permainan baling gelung ke arah kon. Isi air dalam belon. Setiap kumpulan akan

bermain permainan yang berbeza secara serentak. Bagi permainan baling gelung ke arah kon,

peserta perlu membaling kon dalam keadaan duduk di atas lantai. Tempoh masa diberikan

selama lima minit.

Permainan isi air dalam belon memerlukan peserta mengisi air ke dalam belon, dan

membawa belon tanpa memegang dengan tangan dalam keadaan merangkak. Setiap ahli

kumpulan perlu membawa sebiji belon setiap seorang. Tempoh masa singkat diberikan untuk

menyelesaikan permainan.

13

UNSUR TERAPI

Setiap aktiviti menerapkan elemen muzik, pergerakan dan koordinasi anggota badan.

Aktiviti senam seni memberi ransangan melalui bunyi muzik dan membantu pergerakan

anggota badan melibatkan motor kasar dan motor halus. Aktiviti terapi muzik meransang

pemikiran kreatif. Aktiviti sukaneka melibatkan gabungan terapi main dan terapi floortime.

Permainan yang dilakukan melatih koordinasi anggota badan, kreativiti, kepantasan dan

kerjasama setiap ahli kumpulan.