3-164 3.3 kajian kes 3.3.1 kajian kes cfs 1 1) rangkaian

3-164

3-164

3.3 Kajian Kes

3.3.1 Kajian Kes CFS 1

1) RANGKAIAN UTAMA 1 (PL1): HS TANUM (KOMPLEKS HUTAN TAMAN

NEGARA) - HS SG.YU (BANJARAN UTAMA)

a) Pendahuluan

Kompleks Hutan Taman Negara (termasuk kawasan hutan simpan

berdekatan) telah hampir terpisah daripada Kompleks hutan Banjaran

Utama di sebelah barat, dan hampir membentuk kepulauan habitat yang

terasing. Semenjak 15 tahun yang lalu, aktiviti penerokaan yang dijalankan

di kawasan pinggir hutan Taman Negara dari sebelah utara hingga ke

selatan telah menyebabkan kawasan hutan di antara kompleks hutan

semakin sempit. Secara tidak langsung, ia telah membataskan pergerakan

hidupan liar, terutamanya haiwan-haiwan pemangsa (contoh: harimau,

gajah) dan haiwan-haiwan sekunder (contoh: rusa), di antara Kompleks

Hutan Taman Negara dan Banjaran Utama.

Hutan Simpan Tanum (di bahagian Taman Negara) telah dipisahkan daripada

Hutan Simpan Ulu Jelai dan Hutan Simpan Sungai Yu (di bahagian Banjaran

utama) oleh jalan raya Kuala Lipis-Gua Musang dan laluan keretapi. Selain

itu, ia juga dipisahkan oleh kira-kira 400m kawasan hutan negeri, pokok

renek dan rumput.

Kawasan jalan raya/laluan keretapi yang paling kurang membangun adalah

(di sebelah utara dan selatan jambatan Sungai Yu), dimana hutan ini hanya

dipisahkan oleh jalan raya dan laluan keretapi. Rajah 3.3.1 menunjukkan

litupan tanah semasa untuk rangkaian Koridor PL1.

b) Objektif, Matlamat dan Petunjuk Prestasi Utama (KPI)

Objektif

Mewujudkan dan mengekalkan kawasan hutan yang dilindungi di

antara kawasan Taman Negara dan Banjaran utama

Memastikan laluan yang selamat bagi haiwan liar melintasi

rangkaian ini

Matlamat

Secara amnya matlamat rangkaian PL1 ialah untuk mengekalkan dan

menambaik fungsi koridor, sebagai contoh dari segi kegunaannya untuk

hidupan liar. Matlamat-matlamatnya ialah:

Meningkatkan kegunaan koridor oleh hidupan liar

Mengurangkan kadar kematian haiwan liar (disebabkan aktiviti

pemburuan haram dan kemalangan jalan raya)

3-165

3-165

Petunjuk Prestasi Utama (KPI)

Petunjuk Prestasi Utama (KPI) digunakan untuk mengukur tahap

keberkesanan rangkaian ekologi dalam memenuhi matlamat yang

disasarkan. Perkara ini termasuk kriteria-kriteria biologi berkaitan populasi

spesis di dalam rangkaian mahupun kawasan habitat bersebelahan dan juga

laluan yang selamat bagi hidupan liar untuk melintasi koridor (khususnya

lintasan hidupan liar).

Bagi mengukur perubahan dan tren, tinjauan awal diperlukan untuk

menentukan tapak asas semua KPI (Rujuk Jadual 3.3.1).

Jadual 3.3.1 : KPI bagi mencapai “Functional linkage”

KPI Kriteria* Kaedah Tinjauan

Populasi spesis tumpuan

a. Di dalam rangkaian ekologi

b. Di dalam habitat berhampiran (Taman Negara dan Main Range)

Populasi mamalia tumpuan (gajah, harimau, primat) dan spesis-spesis burung (kenyalang, helang) di dalam rangkaian ekologi dan habitat berhampiran

Program “camera trapping”

Kaji Selidik/tinjauan bilangan kehadiran haiwan

Program bancian dan pengawasan burung

Status am biodiversiti (kepelbagaian spesis)

Kajiselidik/tinjauan biodiversiti

Kegunaan struktur laluan hidupan liar

Merekod dan mengawasi haiwan menggunakan struktur laluan hidupan liar yang tertentu (kepelbagaian spesis dan bilangan) dan masa serta kekerapan penggunaan.

Program “Camera Trapping”

Kaji selidik/tinjauan bilangan kehadiran haiwan

Konflik manusia-hidupan liar

Bilangan hidupan liar yang terbunuh di jalan raya dalam rangkaian ekologi

Mengawasi kecenderungan maut jalan raya dalam rangkaian ekologi

Bilangan gajah menceroboh kawasan ladang dan perkampungan berhampiran

Mengawasi konflik manusia-gajah

Penguatkuasaan larangan pemburuan haram

Kaji Selidik/tinjauan aktiviti pembruan haram

Nota: * Bagi mengukur perubahan dan aliran, tinjauan awal diperlukan untuk menentukan

tapak asas semua KPI.

3-166

3-166

Rajah 3.3.1 Kawasan Sediada di PL1

c) Profil Rangkaian ekologi PL 1 : Tanum FR (Greater Taman

Negara) – Sg. Yu FR.

Keadaan Fizikal dan GunaTanah

Seksyen ini menyatakan maklumat latar belakang keadaan fizikal dan guna

tanah bagi PL1: Tanum-Sungai Yu (PL1) dan kawasan sekelilingnya (Daerah

Lipis) untuk membantu dalam mewujudkan rangkaian ekologi, khususnya

pada lokasi dan jenis struktur fizikal laluan hidupan liar, kaedah

pengukuran yang bersesuaian untuk menghubungkan kawasan hutan pulau

yang telah dikenalpasti. Seksyen ini akan menunjukkan profil rangkaian

ekologi dari segi lokasi dan saiz, bentuk muka bumi, tanah, sungai dan guna

tanah.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-167

3-167

Lokasi dan Saiz

PL1: Tanum- Sungai Yu Rangkaian ekologi Ekologi terdiri daripada 12km

panjang dan 9km lebar kawasan hutan semulajadi. Ia melingkungi kawasan

kira-kira 4,233 hektar.

Ia terletak dalam kawasan Mukim Batu Yon di sempadan kiri Taman Negara,

kira-kira 45 minit perjalanan daripada Bandar Kuala Lipis. Dengan adanya

Taman Rekreasi Sg.Yu di tengah-tengah kawasan rangkaian ekologi, ia

menyusuri di sepanjang “Federal Route 8” yang menghubungkan Bandar

Kuala Lipis dan Gua Musang (Rajah 3.3.1). Di sebelah kiri ialah Hutan

Simpan Sg.Yu dan Hutan Simpan Ulu Jerai, yang merupakan kawasan

penting bagi Banjaran utama; dan di sebelah kanan pula ialah Hutan Simpan

Tanum yang berdekatan dengan Taman Negara. Kawasan hutan semulajadi

ini menjadi tempat perlindungan untuk pelbagai jenis haiwan mamalia,

terutama gajah dan harimau menggunakan laluan ini sebagai laluan utama

untuk berhubung di antara Banjaran utama dan Taman Negara. Walau

bagaimanapun, Jalan Persekutuan 8 dan laluan keretapi yang selari dengan

laluan ini, telah menjadi halangan dalam penghijrahan hidupan liar, ia

dibuktikan dengan bilangan yang tinggi dalam mencerobohan haiwan dan

kemalangan jalan raya yang melibatkan haiwan.

Bentuk muka bumi

Kebanyakan kawasan hutan Rangkaian ekologi PL1 dan kawasan sekitarnya

merangkumi kawasan hutan bukit dan tanah tinggi dengan lereng dan cerun

di banyak kawasan. Ketinggiannya berbeza dari 150m ke 1,250m dari aras

laut (Rajah 3.3.2). Secara topografi, Rangkaian ekologi PL1 terdiri daripada

100 peratus tanah rendah (kurang dari 150m) seperti yang ditunjukkan

dalam Jadual 3.3.2. Cadangan laluan hidupan liar dan ekologi ini perlu

ditempatkan di kawasan tanah rendah dan juga tanah tinggi bagi memenuhi

keperluan flora dan fauna sebanyak mungkin.

Jadual 3.3.2 Kawasan dan Peratusan Bentuk Muka Bumi di PL1:

Tanum-Sungai Yu

Ketinggian Ciri-Ciri Hektar km² %

0m-150m Tanah rendah 4,387.07 43.87 100.00

Dari segi kecerunan tanah, kebanyakan kawasan rangkaian ekologi PL1

didominasi oleh kecerunan tanah kurang daripada 20° sepertimana

ditunjukkan dalam jadual 3.3.3 dan rajah 3.3.3. Rangkaian ekologi PL1

menunjukkan kepelbagaian lokasi kecerunan. Kawasan ini sangat sesuai

dicadangkan untuk rangkaian ekologi ekologi memandangkan kawasan

berkecerunan yang rendah ini sangat sesuai untuk pergerakan hidupan liar.

3-168

3-168

Jadual 3.3.3. Kawasan dan Peratusan Cerun di PL1: Tanum-Sungai Yu

No. Kategori Cerun Kawasan (hektar) Peratusan (%)

1. 0 ke 11.9 3,145.36 71.70

2. 12 ke 19.9 1,209.67 25.57

3. 20 ke 24.9 9.88 0.23

4. 25 ke atas 22.15 0.50

JUMLAH 4,387.06 100.00

Rajah 3.3.2 Pelan Lokasi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-169

3-169

Rajah 3.3.3 Kecerunan

Klasifikasi Kesesuaian Tanah

Tanah merupakan asas fizikal untuk membangunkan sesebuah kawasan.

Oleh sebab itu, pengetahuan tentang potensi dan had kemampuan/batasan

setiap jenis tanah diperlukan untuk menilai kemampuan penghasilan

tanaman, ataupun dalam mempertimbangkan pembinaan bangunan dan

infrastruktur, mahupun untuk tujuan pengambilan semula tanah bagi kerja-

kerja penghutanan semula dan pengwujudan rangkaian ekologi.

Memandangkan aktiviti pertanian tidak sesuai dijalankan di atas tanah yang

mempunyai kadar penurasan yang rendah, pengaliran/ kadar larut resap

yang perlahan, banjir/bertakung, kelembapan, cerun curam dan mendap,

kawasan-kawasan tanah yang tidak produktif untuk aktiviti perladangan ini

sesuai di tebus guna dan di jadikan kawasan yang berfungsi sebagai lintasan

hidupan liar, iaitu rangkaian ekologi melalui aktiviti penghutanan semula.

Jadual 3.3.4 dan Rajah 3.3.4 menunjukkan kelas-kelas kesesuaian tanah di

dalam kawasan rangkaian ekologi PL1.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-170

3-170

Jadual 3.3.4 Kelas Kesesuaian Tanah, Rangkaian Ekologi PL1

Kelas Kawasan (hektar) %

II 1,111.35 25.33

IV 1,006.66 22.95

V 2,269.04 51.72

Jumlah 4,387.05 100.72

Nota:

Analisis kelas tanah menunjukkan kesesuaian tanah untuk aktiviti pertanian.

Kebanyakan kawasan tanah (51.72%) di PL1 berada dalam kelas V, iaitu

tidak sesuai untuk sebarang aktiviti pertanian. Hanya 22.95% tanah berada

dalam Kelas IV, dimana kesesuaian untuk tanaman adalah sedikit. Ini adalah

disebabkan oleh keadaan tanah yang bercerun curam, tanah tinggi dan jenis

tanah yang tidak sesuai. Hanya sedikit kawasan di sepanjang sungai didapati

sesuai untuk pertanian, tetapi terhad kepada beberapa jenis tanaman

sahaja. Secara keseluruhannya, berdasarkan keadaan kesesuaian tanah

tersebut, kawasan Rangkaian ekologi PL1 ini didapati lebih sesuai untuk

dipelihara sebagai kawasan hutan dan habitat haiwan.

Kelas I Tanah yang tiada batasan untuk pembangunan

pertanian

Kelas II Tanah dengan sedikit batasan untuk pembangunan

pertanian. Ia boleh menyokong sedikit jenis tanaman.

Kelas III Tanah dengan satu batasan yang serius untuk

pembangunan pertanian. Ia menyokong sedikit jenis

tanaman.

Kelas IV Tanah dengan lebih dari satu batasan yang serius

untuk pembangunan pertanian. Kesesuaiannya untuk

tanaman adalah sedikit.

Kelas V Tanah dengan lebih dari satu batasan yang serius

untuk pembangunan pertanian. Kumpulan ini tidak

disyorkan untuk sebarang tanaman.

3-171

3-171

Rajah 3.3.4 Tanah

Sungai

Sungai utama yang mengairi kawasan PL 1 ialah Sg.Tanum. Sungai ini

mengalir dari Gunung Tahan ke arah selatan, melalui sempadan di sebelah

timur Rangkaian Ekologi PL 1 (Rajah 3.3.5). Terdapat tiga cabang sungai

kecil iaitu Sg. Yu, Sg. Jeleteh dan Sg. Temau, yang mengalir dari barat ke

timur dan bersambung di Sg. Tanum.

Kawasan Jalanraya Kuala Lipis-Gua Musang yang merintangi Sungai Yu,

mempunyai potensi yang tinggi untuk dijadikan sebagai kawasan rangkaian

ekologi. Struktur jambatan yang dibina di atas Sungai Yu membolehkan

kawasan persekitaran sungai dikekalkan dengan persekitaran riparian

semulajadi bagi menyediakan laluan semulajadi yang efektif untuk

pergerakan hidupan liar dari kompleks hutan banjaran utama ke kompleks

hutan Taman negara. Penggunaan kawasan riparian sebagai laluan

semulajadi bukan sahaja lebih efektif, tetapi juga tidak melibatkan kos

yang tinggi seperti pembinaan struktur lintasan fizikal yang lain.

(contohnya: Viaduct)

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-172

3-172

Kawasan-kawasan ini masih mempunyai persekitaran riparian untuk

kegunaan hidupan liar. Dalam pada itu, sekiranya terdapat tempat

perhubungan yang kritikal untuk didekatkan dengan kawasan hutan, jadi

penilaian perlu dilakukan untuk memastikan kawasan riparian ini boleh

dipulihkan. Contohnya, dalam pembinaan terbaru, lebuh raya Gua Musang-

Kuala Berang yang memisahkan Taman Negara dan Hutan Simpan Tembat,

tiga jejambat dihasilkan melalui jeram untuk melindungi kawasan riparian

yang digunakan oleh hidupan liar, dari mamalia kecil, tapir dan gajah.

Guna Tanah

Pembangunan kecil yang dijalankan telah menjejaskan sekeliling cadangan

koridor PL 1 kecuali beberapa buah rumah yang terpisah dan empat buah

kampong kecil sepanjang jalan Kuala Lipis–Gua Musang. Ini adalah

disebabkan kerana ia adalah kawasan yang terpencil dan luar bandar serta

mempunyai perjalanan ekonomi yang rendah. Ia terletak jauh daripada

aliran Central Growth Corridor (contohnya Koridor Lembah Klang-Kuantan

di sepanjang East Coast Expressway Phase 1) dan ianya bergantung

sepenuhnya pada sumber yang mempunyai nilai-tambah yang rendah dan

juga aktiviti ekonomi berdasarkan pertanian (contohnya pertanian, eko-

pelancongan dan pembalakan). Di dalam Koridor PL1, kebanyakan

kawasannya ialah hutan iaitu terdiri daripada 58.08% seperti yang

digambarkan dalam Rajah 3.3.6 dan Jadual 3.3.5. Kawasan hutan ini

terbahagi kepada dua bahagian iaitu Jalan Persekutuan 8 dengan keluasan

kira-kira 400 meter hutan milik kerajaan negeri, pokok-pokok renek dan

tanah yang diliputi rumput-rumput di kedua-dua bahagian. Kawasan yang

dilitupi pokok-pokok renek merangkumi 13.80% daripada keseluruhan

kawasan dan mungkin boleh dikelaskan sebagai kawasan hutan bagi tujuan

berhubungan. Terdapat beberapa kawasan getah dan ladang kelapa sawit

milik FELDA dan FELCRA disepanjang jalan raya di bahagian selatan. Adalah

penting untuk dinyatakan bahawa seluruh kawasan Koridor PL1 ditafsirkan

sebagai ESA Rank 1 kecuali untuk kawasan pertanian.

Jadual 3.3.5 Gunatanah semasa rangkaian ekologi PL1, 2006

Kegunaan tanah Hektar km² %

Kawasan pembangunan 10.54 0.11 0.25

Hutan 2,458.94 24.59 58.08

Kawasan rumput 144.98 1.45 3.42

Kelapa sawit 762.01 7.62 18.00

Lain-lain pertanian 10.66 0.11 0.25

Getah 233.01 2.33 5.50

Pokok renek 584.19 5.84 13.80

Badan Air 29.58 0.30 0.70

Jumlah 4,233.91 42.34 100.00

Sumber: Rancangan Fizikal Negara

3-173

3-173

Bandar yang terdekat dengan rangkaian ekologi PL1 ialah Merapoh yang

terletak 6km ke utara, dan Kuala Lipis dengan penduduk sebanyak 12,145

orang terletak 35km ke selatan. Terdapat 4 kampung di kawasan ini iaitu

Kg.Persek, Kg.Kubang Rusa, Kg.Telok Gunong dan Kg.Cecah Kelubu (kira-

kira 145 Orang Asli). Kawasan tepubina merangkumi kampung-kampung

kecil seluas 10.54 hektar atau 0.25% daripada kawasan tersebut. Walaupun

kawasan yang telah dibangunkan ini kecil, tetapi kedudukannya ditengah-

tengah akan memberi impak kepada lokasi dan jenis penghijrahan hidupan

liar dan pengawasan perlu dijalankan untuk memastikan keselamatn

penduduk terjamin.

Tiada sebarang cadangan pembangunan utama dinyatakan didalam RSN

Pahang bagi kawasan rangkaian PL1. Kawasan PL1 juga tidak termasuk di

dalam mana-mana Rancangan Tempatan sediaada. Walaubagaimanapun

terdapat satu Rancangan Tempatan Daerah yang merangkumi PL1, Namun

Rancangan Tempatan ini masih lagi di dalam peringkat penyediaan.

Berdasarkan keadaan ini Bandar Kuala Pilah dan Merapoh dijangka tidak

akan merangkumi pembangunan bandar dan peningkatan populasi yang

ketara dalam jangka masa akan terdekat. Jadi, tiada tekanan pembangunan

di kawasan PL1 dan kawasan sekitarnya. Walaupun begitu, pejabat daerah

telah menyatakan tentang perancangan terkini untuk membina Kem Latihan

Khidmat Negara berhampiran dengan Taman Rekreasi Sg.Yu.

Rajah 3.3.5 Hidrologi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-174

3-174

Rajah 3.3.6 Guna Tanah PL1

Faktor Biologi

Hutan dengan Nilai Pemuliharaan Yang Tinggi.

Hutan didalam kawasan rangkaian PL1 ini mempunyai nilai pemuliharaan

yang tinggi atas beberapa sebab. Selain daripada kepentingannya kriteria

sebagai rangkaian ekologi di peringkat mikro kedudukannya berhampiran

Taman Negara menjadikan kawasan rangkaian juga penting dipelihara

sebagai zon penampan. Sebarang aktiviti yang dijalankan dalam kawasan ini

akan memberi impak kepada sebahagian besar haiwan mamalia di Taman

Negara (rujuk rajah 3.3.7)

Habitat Hidupan Liar

Hutan simpan Taman Negara merangkumi seluas 434,000 hektar hutan

pelindungan utama. Terletak ditengah-tengah Semenanjung Malaysia,

kawasan ini mempunyai kepelbagaian ciri topografi yang mampu menyokong

habitat flora dan fauna yang pelbagai spesies teracam di Asia Tenggara dan

spesis-spesis endemik di Malaysia boleh dijumpai di Taman Negara.Sebagai

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-175

3-175

contoh, didalam lingkungan kawasan Taman Negara sahaja terdapat

sehingga 60 peratus dimana spesis-spesis haiwan mamalia yang boleh

ditemui merupakan spesis “Malesian endemic” iaitu spesis-spesis endemik

yang khususnya hanya boleh ditemui di wilayah “Melesia” termasuklah

haiwan-haiwan mamalia utama atau berlainan biologi.Taman negara boleh

dianggap sebagai kawasan habitat perlindungan atau kubu kepada populasi

populasi spesis haiwan terancam disemenanjung Malaysia.

Walaupun begitu, Taman Negara dan hidupan faunanya tidak terlindung

sepenuhnya dari kesan negatif penerokaan hutan. Seperti hutan-hutan lain

Taman Negara juga dikhuatiri akan terpisah dari kawasan hutan di utara

(sekitar tasik Kenyir) dan barat (sekitar Sungai Yu) dan berkemungkinan

menwujudkan kepulauan habitat yang terasing. Aktiviti penerokaan hutan

di sepanjang lebuhraya sehingga ke bahagian barat dan di ladang kelapa

sawit di sebelah utara taman negara telah menyebabkan perluasan

kawasan-kawasan hutan semakin mengecilkan, sehingga membataskan

pegerakan haiwan liar , terutama haiwan pemangsa dan haiwan skunder

diantara komplek hutan Taman Negara dan ke Rangkaian Utama.

Sebenarnya tukar syarat tanah dari Hutan Negeri kepada lain-lain

gunatanah dikawasan pemuliharaan kawasan kritikal berdekatan dengan

kawasan perlindungan boleh memberikan ancaman kepada spesies utama

seperti harimau dan gajah. Pola pegerakan mereka akan terganggu sehingga

menyebabkan daya tahan populasi semakin menurun akibat habitat-habitat

liar yang semakin terasing.

Habitat-habitat hidupan liar didalam kawasan hutan yang luas adalah

berteraburan kerana secara semulajadi setiap spesis habitat memerlukan

persekitaran dan ketinggian yang berbeza. Bagi memelihara hidupan fauna

di dalam Taman Negara secara menyeluruh kawasan hutan dengan paras

ketinggian yang berbeza patut dikekalkan. Oleh sebab itu, rangkaian

diantara hutan Taman Negara dan kebayakan hutan tanah rendah dan

banjaran utama adalah penting.

Tambahan pula , pakar biologi hidupan liar menyatakan bahawa daya tahan

populasi hidupan liar di dalam Taman Negara perlu dinilai sebagai

sebahagian daripada keseluruhan ekosistem, termasuk kawasan hutan

sekitarnya yang dikenali sebagai “ Greater Taman Negara Landscape” .

Rangkaian ekologi PL1 ialah rangkaian ekologi kritikal yang terakhir antara

Taman Negara dan kompleks Banjaran utama. Kaedah pengekalan dan

penambahbaikan hutan antara kompleks hutan akan dapat memastikan

pengekalan populasi hidupan liar , dengan andaian bahawa mereka

terlindung daripada “over „exploitation”. Dengan aktiviti pemburuan yang

terkawal, kebebesan hidupan liar untuk bergerak dari satu kompleks hutan

ke satu kompleks hutan yang lain menjadi faktor utama kepada daya tahan

hidupan liar yang lebih tinggi.

Taman Negara yang terletak di sebelah timur PL1 kaya dengan hidupan liar

seperti tapir, rusa, gajah dan sebagainya. Menurut Dr. Kae, seorang

penyelidik yang sedang menjalankan kajian di kawasan Taman Negara–Sg

3-176

3-176

Yu, rangkaian ekologi PL1 kaya dengan hidupan liar dan hidupan-hidupan

liar ini bergerak melintasi jalanraya dari Taman Negara Ke Hutan Simpan

Sg. Yu . Rajah 3.3.8 dan Rajah 3.3.9 menunjukkan lokasi yang kurang

hidupan liar , lokasi yang kaya dengan hidupan liar dan juga lokasi lintasan

hidupan liar. Kewujudan kepelbagaian fauna penting didalam kawasan

rangkaian ekologi PL1 menunjukkan dan sepatutnya dipelihara sebagai

rangkaian hidupan liar dengan pengurusan hidupan liar yang baik.

Rajah 3.3.7 Hutan Semasa PL1

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-177

3-177

Rajah 3.3.8 Habitat Hidupan Liar

Rajah 3.3.9 Status Hidupan Liar PL1

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-178

3-178

Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS)

NPP 18 daripada “Rancangan Fizikal Negara (RFN)” menunjukkan bahawa

“Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS)”perlu disertakan dalam perancangan

dan pengurusan gunatanah dan sumber semulajadi untuk memastikan

ketahanan pembangunan mampan.

KSAS diperhalusi, diperincikan dan dihuraikan di peringkat Rancangan

Struktur dan Rancangan Tempatan. Penerapan KSAS di peringkat RFN,

Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan dinyatakan di jadual 3.3.6

Rajah 3.3.10 menunjukkan pelan KSAS untuk Negeri Pahang dan Rajah

3.3.11 menunjukkan pelan KSAS bagi untuk Koridor PL1.

Jadual 3.3.6: Penerapan ESA untuk PL1

Peringkat Pelan

“spatial”

Tahap ESA

Nota

Rancangan Fizikal Negara

KSAS Tahap 2

Berdasarkan Rajah IP dalam RFN, Hutan Simpan Tanum adalah dibawah RFN tahap 1 dan 2, manakala Hutan Simpan Sungai Yu di sebelah barat berada dalam ESA Tahap 2. Ciri-ciri untuk KSAS tahap 2 dalam RFN termasuk Rangkaian Ekologi hutan yang menghubungkan kawasan terlindung utama, dengan semua kawasan dalam kontur 300m -1000m. Dalam kes ini, PL1 menghubungkan Hutan Taman Negara dan Banjaran utama, yang mana kedua-duanya ESA Tahap 1

Rancangan Struktur

Pahang 2002-2020

Tidak berkaitan

Rancangan Struktur Pahang 2002-2020 tidak memberikan tahap-tahap kelas KSAS, tetapi menghuraikan beberapa kategori KSAS. Terdapat kategori “Central Forest Spine”, yang merangkumi semua hutan simpan didalam PL1 dan SL2.

Rancangan ini telah menggariskan enam polisi untuk pemeliharaan alam sekitar. Secara terperinci, polisi kedua menentukan pembangunan mampan dan bersepadu bagi kawasan KSAS diperingkat negeri seperti yang dikenalpasti di dalam Rancangan Fizikal Negara.

Rancangan struktur telah menyenaraikan tiga langkah pelaksanaan yang merangkumi:

Menghasilkan pelan pengurusan untuk pembangunan mampan kawasan KSAS oleh Unit Perancangan Ekonomi Negeri.

Kebenaran pembangunan di dalam kawasan KSAS hanya boleh diterima melalui Jawatankuasa Perancangan Negeri dengan nasihat dari Majlis

3-179

3-179

Perancangan Fizikal Negara (MPFN).

Pengawasan yang berterusan untuk kawasan KSAS oleh jabatan yang berkaitan.

Polisi keenam menyatakan pemeliharaan dan pengurusan bersepadu terhadap hutan dengan negeri bersebelahan adalah penting untuk memastikan pelaksanaan “Central Forest Spine”. Dalam usaha untuk melaksanakan pekara ini, pemeliharaan dan pengurusan Taman Negara perlukan sokongan dari negeri Kelantan, Terenganu dan Perak untuk memastikan ekosistem semulajadi tidak tercemar. Pembukaan tanah pertanian yang baru dikawasan sempadan perlu mengambil kira pembangunan yang berlaku di negeri bersempadan. Contohnya antara tanah tinggi Cameron dengan tanah tinggi Loging, Kelantan.

Rancangan Tempatan

Rancangan Tempatan Kuala Lipis masih lagi dalam peringkat draf dan tidak bersedia untuk diperiksa.

Rajah 3.3.10: Kawasan Sensitif Alam Sekitar Di Negeri Pahang

PL 1

SL 2

3-180

3-180

Rajah 3.3.11 Pelan Alam Sekitar PL1

Sosio Ekonomi

Profil Penduduk dan Sosio Ekonomi

Seperti yang dinyatakan dalam pendahuluan,terdapat 4 buah kampung

utama di sekitar rangkaian ini iaitu Kg. Persek, Kg. Kubang Rusa, Kg. Telok

Gunung dan Kg. Cecah Kelubi. Populasi Kg. kubang Rusa ialah 400 orang dan

35-45 keluarga manakala Kg. Cecah Kelubi (Orang Asli) dengan 145 orang,

30 keluarga. Kebanyakan penduduk yang bekerja di ladang atau berniaga

secara kecil-kecilan dengan mengusahakan seperti kedai runcit, restoran

dan sebagainya.

Persepsi Sosial tentang Koridor Ekologi

Rangkaian Ekologi Tanum – Sungai Yu penting untuk pergerakan harimau di

antara kawasan Taman Negara dan Banjaran utama. Kawasan ini telah

dikenal pasti dalam PERHILITAN oleh “PELAN TINDAKAN PEMULIHARAAN

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-181

3-181

HARIMAU KEBANGSAAN” sebagai laluan kritikal untuk pemeliharaan. Gajah

juga bergerak di kawasan sekitar Sungai Tanum merentasi skim FELDA di

Sungai Temau.

Aktiviti penduduk di zon utama dan zon penampan adalah pengusahaan

ladang pertanian kelapa sawit dan getah. Jalan Persekutuan dan laluan

keretapi yang menyusuri rangkaian telah keselamatan penduduk

tempatan, memandangkan konflik penduduk dan hidupan liar telah berlaku

beberapa kali. Beberapa komuniti, termasuk satu dari kawasan zon

penampan dan satu lagi dari Orang Asli telah disoal oleh pegawai

PERHILITAN bagi menyelami masalah dan kewujudan hidupan liar di sekitar

kawasan rangkaian.

Rumusan daripada hasil tinjauan tersebut, mendapati terdapat beberapa

isu yang penting perlu dilihat dalam mengenalpasti langkah yang terbaik

bagi menguruskan zon rangkaian ekologi iaitu:

i) Ancaman Kepada Haiwan Ternakan – harimau merupakan ancaman

utama kepada haiwan ternakan, terutamanya lembu. Secara

purata, lebih kurang 10 ekor anak lembu setiap tahun menjadi

mangsa. Semakin banyak haiwan yang berada berhampiran dengan

hutan di bawa ke Merapoh kerana penduduk yang ingin memastikan

mereka jauh dari kawasan hutan. Harimau jarang dijumpai,

walaupun adakalanya di lihat pada musim durian.

ii) Gangguan Haiwan Liar – gangguan sering berlaku di ladang-ladang

getah, manakala babi hutan pula sering menganggu di ladang-

ladang kelapa sawit. Di sesetengah kampung, babi lebih menjadi

masalah kepada mereka berbanding gajah. Walaubagaimanapun,

untuk mengelakkan serangan gajah, penduduk kampung membakar

tayar dan mercun.

iii) Masalah Pemburuan Haram –aktiviti pemburuan haram telah lama

bertapak didalam kawasan Taman Negara kerana lokasinya yang

berhampiran jalan masuk. Orang Siam (Thai) terkenal sebagai

pemburu rusa sambar, kijang, kancil dan kucing hutan selain

mencari gaharu dan gading gajah. Pemburu cina datang dari luar

untuk memburu khinzir dan ada juga pengunjung yang meminta

tenggiling. Harimau pula lebih digeruni dan tidak diburu, pemburu

bertanyakan pada penduduk kampung tentang kemunculan harimau

bagi mengelak mereka.

Terdapat juga Ahli RELA yang diberikan senapang untuk tujuan melindungi

kawasan tanaman penduduk kampung tetapi telah disalahgunakan untuk

memburu hidupan liar. Selain itu Pemburu yang berlesen sering datang

bersama ramai pemburu-pemburu tidak berlesen. Mereka mengambil

kesempatan terhadap respon yang lambat dari pihak penguatkuasa

Perangkap haram juga turut dijumpai di Taman Negara bersama rusa dan

Khinzir yang terperangkap . Walaubagaimanapun, dengan adanya tentera

dan serbuan PERHILITAN, kehadiran orang siam dapat dikawal.

3-182

3-182

i) Keselamatan Komuniti -Gajah tidak dianggap ancaman besar

kepada penduduk kampung di sana kerana kebanyakan gangguan

yang dihadapi adalah pencerobohan gajah di ladang getah. Pada

hari ini harimau jarang dijumpai, namun begitu serangan harimau

pernah berlaku pada tahun 1985 dan menyebabkan kematian

seorang penduduk kampung.

ii) Keselamatan Orang Awam- Harimau dan gajah tidak dilihat

menyeberangi jalan raya. Kebanyakan maut di jalan raya ialah

tenggiling dan kinzir yang lambat keluar pada musim hujan di

Kampung Kubang Rusa . Tinjauan yang dibuat oleh DWNP

menunjukkan harimau yang menggunakan Sg Yu untuk menyeberang

, di bawah jambatan di kawasan rekreasi . Walaupun kemungkinan

untuk berjumpa dengan harimau adalah kecil , tetapi masih

terdapat potensi konflik manusia –haiwan liar.

iii) Pelancongan – Penglibatan Komuniti dalam aktiviti pelancongan

adalah sedikit. Hanya beberapa orang penduduk kampung

berkhidmat sebagai jurupandu ke Gunung Tahan . Potensi wujud

dalam menggunakan beberapa tarikan utama seperti Taman

Negara, Kawasan Rekreasi Sungai Yu dan Sungai Tanum - untuk

mempromosikan lebih banyak pembangunan eko-pelancongan

tempatan.

Rangkaian ekologi Tanum – Sungai Yu adalah kawasan kritikal untuk

pelindungan hidupan liar. Aktiviti CFS sepatutnya memberi tumpuan dalam

membantu penduduk kampung dalam mengatasi masalah ancaman kepada

haiwan ternakan, ganguan hidupan liar dan masalah pemburuan haram.

Dengan memberi latihan kepada komuniti tempatan terhadap langkah untuk

mengatasi konflik hidupan liar serta langkah bagi mengurangkan aktiviti

pemburuan , akan dapat memberi faedah kepada penduduk kampung serta

dapat mewujudkan sifat kekitaan dalam melindungi rangkaian ini.

Status Tanah

Seperti yang ditunjukkan pada Rajah 3.3.12, di kawasan utama dalam

kawasan PL1, tidak mengandungi lot dan tanah hak milik kerajaan negeri.

Tetapi dikawasan zon penampan di sebelah utara kepada kawasan utama

ini, terdapat bahagian tanah persendirian untuk kegunaan pertanian, Di

bahagian selatan kawasan utama pula, terdapat ladang kelapa sawit dan

getah kepunyaan Felcra dan Felda. Pokok-pokok renek juga terdapat dalam

kawasan koridor. 80% daripada tanah di Koridor PL1 adalah tanah milik

kerajaan negeri.

3-183

3-183

Rajah 3.3.12 Status Tanah

Aktiviti Pertanian

Kegunaan dan jenis tanah

Kawasan utama sebahagian besarnya dilitupi dengan tanah curam di dalam

hutan simpan. Sebahagian besar jenis tanah yang di jumpai di kawasan ini

ialah Langkawi, Gajah Mati – Muchong – Melaka di sebelah Utara, dan

kumpulan Durian – Muchong – Bungor di bahagian selatan. Jenis kumpulan

tanah Langkawi dan Gajah Mati – Muchong – Melaka selalunya dikaitkan

dengan tanah curam. Secara amnya tanah jenis ini bersifat leper, laterit

dan “juvenile” serta tidak sesuai untuk pertanian.Kebanyakanya berpunca

dari granit,batu pasir, kuarza dan syal. Jenis-jenis tanah ini kebiasaannya

dijumpai di hutan simpan. Jenis Durian – Muchong – Bungor di bahagian

selatan pula adalah tanah mineral yang lebih sesuai untuk pokok getah dan

kelapa sawit. (Rujuk rajah 3.3.13: pelan kegunaan tanah pertanian).

Sebahagian besar kawasan utama masih di litupi hutan walaupun sejumlah

kecil kawasan lain ditumbuhi pokok-pokok renek dan berumput.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-184

3-184

Walaubagaimanapun, terdapat empat ladang pertanian di sebelah selatan

rangkaian yang dibangunkan oleh FELCRA dan FELDA seperti FELCRA

Sg.Temau (429 hektar kelapa sawit dan 513 hektar getah). FELDA Chegar

Perah 1 (655 hektar getah), FELDA Chegar Perah 2 (2631 hektar kelapa

sawit) dan FELDA Estet Telang 1 (1884 hektar kelapa sawit). Sebahagian

ladang pertanian ini berlanjutan hingga ke bahagian selatan zon penampan.

Gangguan dan Ancaman

Ancaman utama di koridor ini ialah pemeliharaan hutan negeri di sepanjang

jalan raya ke kawasan petanian dan pertempatan. Aktiviti penerokaan

hutan di kawasan utama mungkin akan menyebabkan berlakunya penanam

secara haram pokok getah dan kelapa sawit didalam kawasan ini.

Isu

Rangkaian ekologi ini termasuk dalam kawasan sensetif alam sekitar

disebabkan keadaan topografinya yang curam. Ia lebih sesuai untuk

dibiarkan tanpa pembangunan kerana langkah meratakan curam untuk

pembangunan berkemungkinan akan membawa kepada bukan sahaja

hakisan tanah, malah ia akan memerlukan kos pembangunan.

Rajah 3.3.13 Pertanian

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-185

3-185

Aktiviti Pelancongan


Sg Yu – Banjaran utama Linkage terletak dalam 10 kilometer radius dari

Taman Negara pintu masuk di Merapoh, dan terletak kurang dari 2

kilometer dari sempadan Taman Negara. Taman ini menjadi destinasi

utama eko-pelancongan di Pahang dan di perlihatkan sebagai produk utama

Negara di dalam mempromosikan perlancongan antarabangsa.

Antara lokasi tarikan pelancong yang berada dalam lingkungan 10 kilometer

dari kawasan rangkaian ekologi yang dicadangkan:

Hutan Rekreasi Sungai Yu

Hutan Simpan Tanum

Gua Panjang

Jenut Kumbang

Jenut Atai

Sungai Tanum

Kuala Yu

Kuala Toh

Bukit Tujuh

Merapoh “Limestone”

Chegar Perah Agrotourism

Dalam lingkungan 20 kilometer dari laluan cadangan Sungai Yu, tempat

tarikan pelancong lain yang dikenalpasti kebanyakannya terletak dalam

kawasan Taman Negara Merapoh, seperti:

Hutan Simpan Yu

Pusat “Interpretation” Taman Negara Pahang

Gua Gajah

Gua Peringat

Jenut Cheruai

Jenut Renkin

Pusat “Settlement” Orang Asli Telok Gong

Gua Rimau

Jeram Kela

Gunung Tahan

Dengan kebanyakan produk eko-pelancongan yang ditawarkan, kawasan Gua

Musang – Kuala Lipis kebanyakannya menarik pelancong tempatan dan luar

negara. Ramai yang memilih untuk mengunakan keretapi dari Kota Bahru,

Kuala Lumpur atau Johor Bahru hingga ke stesen Merapoh dan seterusnya ke

Taman Negara. Ada juga yang menggunakan pengangkutan jalanraya secara

berkumpulan dan memilih untuk tinggal di kawasan yang tesebut di atas

atau asrama yang disediakan oleh Taman Negara di Kuala Juram.

Bagi kawasan rekriasi Sungai Yu, produk ini telah kerap kali menjadi tempat

persinggahan pengembara di sepanjang jalan perseketuan 3 merentasi dari

3-186

3-186

bahagian selatan ke Kelantan. Pelawat kebanyakannya merupakan pelawat

harian, pengunjung tempatan berkeluarga/berkumpulan dan pemandu lori.

Kemudahan Pelancongan

Perkhidmatan dan kemudahan pelancongan bagi menyokong aktiviti

pelancongan dikawasan rangkaian Sungai Yu, boleh diperolehi daripada

pekan terhampir iaitu Gua Musang (Kelantan) dan Kuala Lipis (Pahang) yang

terletak dalam lingkungan 50 kilometer. Kedua-dua pekan menyediakan

lebih kurang 548 buah bilik penginapan bagi kegunaan pelancong yang

datang. Rumah rehat juga terdapat di Merapoh. Kepada mereka yang

melawat Taman Negara Merapoh, asrama dan kawasan perkhemahan turut

disediakan di Kompleks Perhilitan dan Kuala Juram.

Perkhidmatan pemandu arah juga disediakan untuk aktiviti di Taman

Negara dan aktiviti-aktiviti gua di kawasan ini. Terdapat lebih kurang 20

orang pemandu arah yang menawarkan perkhidmatan dalam kawasan

Merapoh – Gua Musang.

Jalan Kuala Lipis – Gua Musang (FR3) merupakan akses utama untuk ke

dalam kawasan ini. Bagi pelancong yang menaiki keretapi dari Kelantan ke

Selatan atau sebaliknya, mereka boleh berhenti di stesen Merapoh yang

terletak lebih kurang 20 kilmeter ke utara dari kawasan rakaian ekologi.

Terletak di kawasan hidupan liar yang aktif, kemudahan perlancongan yang

disediakan di kawasan rekriasi Sungai Yu ini sering dirosakkan hidupan liar

terutama gajah di waktu malam. (Rujuk rajah 3.3.14 pelan produk

perlancongan).

Penglibatan Penduduk Tempatan Dalam Aktiviti Perlancongan

Kebanyakan produk perlancongan di kawasan ini disediakan dan

diselenggarakan oleh agensi kerajaan, dan PERHILITAN sebagai penaung

utama. JPS dan Bahagian Perhutanan juga turut serta dalam pembangunan

produk berdasarkan fungsi dan batasan undang-undang. Selain memberi

perkhidmatan kepada bahagian tersebut dan terlibat dalam pembangunan

dan pengurusan, penduduk tempatan kebanyakannya adalah pemandu

pelancong, operator penyelenggaraan pelancongan dan peniaga kecil.

Penglibatan penduduk tempatan dalam yang menyokong fasiliti yang

terdapat di kawasan Sg. Yu kebanyakannya peniga kecil dari Kg. Kubang

Rusa dan FELCRA Sg. Temau, yang menjalankan urusan dari gerai-gerai yang

disediakan oleh JPS. Aktiviti agro-tourism di FELCRA Temau dan FELCRA

Cegar Perah 1 & 2 turut disertai oleh penduduk tempatan.

Aktiviti Perhutanan / Pembalakan

Walaupun aktiviti pembalakan di kawasan hutan simpan ini pernah di

jalankan, ia tetap didapati semakin pulih ke keadaan asal serta masih

member kebaikan terhadap fungsi ekologi. Aktiviti pembalakan di sekitar

3-187

3-187

laluan ini perlu dielakkan pada masa hadapan untuk meningkatkan fungsi

kawasan ini sebagai rangkaian hidupan liar.

Rajah 3.3.14 Pelancongan

d) Ancaman, Peluang Dan Batasan

Keadaan fizikal dan Kegunaan Tanah

Penilaian terhadap keadaan fizikal sosio ekonomi dan cirri biologi kawasan

Hutan Tanum – Hutan Sg. Yu akan dapat menunjukkan potensi halangan

yang akan membataskan pergerakan hidupan liar di antara kawasan

Banjaran utama dan Taman Negara, serta mengenal pasti peluang untuk

menggalakkan pergerakan spesis dan proses ekologi.

Secara spesifik, penilaian ini dapat menyediakan kita dengan asas untuk

memilih lokasi yang sesuai dan jenis struktur fizikal yang diperlukan,

seperti “Viaduct” atau laluan atas untuk memastikan pemeliharaan dan

fungsi koridor ekologi dapat dikenalpasti. Ia juga akan membantu dalam

mengenalpasti kuantiti kemudahan-kemudahan tertentu yang boleh

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-188

3-188

disediakan dan dibenarkan pembinaannya didalam kawasan utama

rangkaian ekologi, serta mengenalpasti keadaan pemuliharaan yang sesuai

untuk kemudahan tersebut. Selain itu ia akan membolehkan kita

mengenalpasti gunatanah yang sesuai dan pembangunan yang dibenarkan di

zon penampan tanpa mengabaikan objektif pemeliharaan kepelbagaian

biologi, contohnya gangguan yang minimal terhadap spesis haiwan dan

keselamatan penduduk, langkah berjaga-jaga/pengawalan seperti Pagar

elektrik, perlu diambil untuk melindungi keselamatan penduduk dan

mengelakkan kemusnahan hartanah akibat serangan haiwan liar sekiranya

penempatan semula tidak dapat dilakukan.

halangan

Untuk mengenalpasti lokasi, kemampuan dan jenis rangkaian ekologi,

khususnya struktur fizikal, batasan tersebut perlu dikenalpasti;

Keadaan Jalan Perseketuan 8 Kuala Lipis – Gua Musang telah

melintasi habitat hutan mewujudkan halangan yang berbahaya

kepada pergerakan hidupan liar.

Empat buah kampung kecil, iaitu Kg. Persek, Kg. Kubang Rusa, Kg.

Telok Gunung dan Kg. Cecah Kelubi (kira-kira 145 orang asli), dan

beberapa rumah persendirian yang terpencil di sepanjang jalan

kuala Lipis – Gua Musang boleh menyebabkan konflik antara haiwan

dan manusia serta menghalang haiwan melintas.

Kedudukan beberapa pengusaha kecil pertanian di sepanjang jalan

serta pertanian getah dan kelapa sawit FELDA dan FELCRA di utara

dan selatan kawasan rangkaian ekologi mendedahkan pekerja dan

ladang kepada ancaman hidupan liar.

Penukaran hakmilik tanah hutan negeri untuk tujuan pertanian

(lebih kurang 50 lot dengan purata saiz 4 hektar selot) yang belum

diusahakan dan,

Taman Rekreasi Sg. Yu yang kecil di penggir jalan di tengah-tengah

kawasan cadangan rangkaian ekologi.

Peluang

Peluang-peluang yang dikenalpasti perlu diambilkira bagi memastikan

kewujudan sebuah rangkaian ekologi yang memulihara dan berfungsi

diantaranya;-

Banjaran utama dan Taman Negara kaya dengan kepelbagaian

biodiversiti tetapi ia telah di pisahkan oleh Jalan Petrseketuan 8

Kuala Lipis – Gua Musang. Walaubagaimanapun hutan ini berada

berhampiran kedudukan jalanraya ini, jadi ia menyebabkan

kerosakan sosial yang minimum serta ia memerlukan pemilikan

3-189

3-189

tanah yang minimum untuk mewujudkan laluan habitat hidupan

liar;

Bukti kehadiran hidupan liar dan pergerakan haiwan, terutama

gajah dan harimau di antara Banjaran utama dan Taman Negara di

sepanjang koridor jalanraya ini akan dapat memastikan penggunaan

rangkaian ekologi untuk lintasan hidupan liar. Bukti-bukti termasuk

kehadiran mereka yang di lihat oleh penduduk tempatan,

kemalangan jalanraya dari rekod JKR dan Jabatan Perhilitan, dan

bukti-bukti tanda yang di tinggalkan di kawasan tersebut, cth.

Tapak kaki dan najis gajah yang didapati dari kerja

lapangan/kajian;

Kehadiran manusia dan pembangunan/aktiviti dalam kawasan yang

sedikit, terutama kawasan penempatan yang kecil, populasi dan

aktiviti ekonomi yang rendah dapat mengurangkan gangguan dan

ancaman haiwan terhadap keselamatan manusia;

Tiada tekanan pembangunan dalam masa terdekat terhadap

kawasan ini memandangkan kawasan ini sebagai zon “KSAS Tahap

1” dalam Rancangan Fizikal Negara; tiada cadangan pembangunan

utama yang dikenalpasti di dalam Rancangan Struktur Negeri; dan

kawasan ini berciri terpencil dan luar Bandar;

Kewujudan hutan negeri yang “narrow strip” di kedua-dua belah

jalanraya ini membuka peluang untuk melaksanakan koridor ekologi

untuk faedah orang awam;

Kewujudan sungai di bawah jalanraya ini mewujudkan peluang

untuk menghasilkan koridor riparian yang menjimatkan kos, dan

pada masa yang sama dapat membuka peluang untuk eko-

pelancongan.

Ancaman

Ancaman berikut perlu diambil perhatian dalam perancangan rangkaian

ekologi ini, antaranya:

Perancangan untuk meluaskan / menaiktaraf / kelolaan semula

jalan perseketuan 8 Kuala Lipis – Gua Musang, akan menjadi tidak

peka dan tidak berperikemanusiaan terhadap pergerakan hidupan

liar yang melintas melainkan terdapat struktur lintasan hidupan

liar, cth. Jalan bawah tanah boleh disertakan dalam rekaan jalan

dan kerosakan dapat dikurangkan;

Kebarangkalian untuk menaik taraf sistem keretapi yang sediada

kepada keretapi elektrik kelajuan tinggi mungkin akan menaikkan

frekuensi keretapi, kelajuan keretapi, laluan yang berganda dan

pemagaran laluan keretapi yang akan menghalang lintasan haiwan.

3-190

3-190

Keluasan hutan negeri ini disepanjang pinggir jalan perseketuan ini

tidak diwartakan sebagai kawasan terlindung, membolehkan tanah

mudah ditukar hakmilik untuk aktiviti pembangunan.

Cadangan pembinaan kem Latihan Khidmat Negara yang besar di

kawasan utama dalam rangkaian ekologi ini tidak sesuai untuk

habitat dan pergerakan haiwan.

e) Strategi Rangkaian

Teras Strategik

Bagi membangunkan rangkaian ekologi PL1, beberapa strategi telah

dikenalpasti untuk menghasilkan lintasan yang selamat kepada haiwan

untuk merintasi Hutan Simpan Tanum ke Hutan Simpan Yu dan sebaliknya.

Terdapat 4 kategori dalam strategi ini.Butiran strategi adalah seperti

berikut;

Pengwartaan Hutan Simpan Dan Pengambilan Semula Tanah

Pemberhentian serta merta terhadap pertukaran milik tanah

dan pembangunan di dalam rangkaian ekologi, serta sebarang

tanah TOL tidak dibenarkan untuk diperbaharui.

Mewartakan Hutan Tanum dalam kawasan utama sebagai Hutan

perlindungan di bawah S10, Akta Perhutanan Negara)

Mewartakan semua hutan milik kerajaan negeri / tanah dengan

pokok-pokok renek di dalam kawasan utama sebagai hutan

lindungan di bawah S10 NFA

Mewartakan semua hutan milik kerajaan negeri di dalam

“buffer” sebagai Hutan Simpan di bawah Akta Perhutanan

Negara

Strategi jangka panjang; Meluaskan sempadan Taman Negara

Pahang sehingga melitupi kawasan utama.

Penetapan Lintasan Hidupan Liar

Komponen di peringkat 1

Papan tanda tambahan (jenis “gantry”) dan papan tanda

pesanan

Had kelajuan dihadkan pada 60km/jam dalam lingkungan 5km

Program pengawasn hidupan liar

Pengesahan lintasan hidupan liar berdasarkan program

pengawasan

Komponen di peringkat 2

Laluan bawah (jejambat) di kawasan 3.5km ke selatan dari

jambatan Sg. Yu

3-191

3-191

Laluan atas (“vehicular box culvert”) di kawasn 1.5km ke selatan

dari jambatan Sg. Yu

Menghapuskan had kelajuan 60km/jam. Jalanraya kembali kepada

90km/jam setelah struktur lintasan tersedia.

Menyediakan batasan dan struktur pelepasan (escape structure) diri

untuk lintasan hidupan liar seperti yang diperlukan

Mewujudkan Koridor Riparian

Mewujudkan rangkaian ekologi riparian untuk membolehkan gajah

meneruskan merentasi kawasan ladang kelapa sawit (FELCRA

Sg.Temau) di sepanjang Sungai Tanum

Bagi sungai-sungai yang terletak di kawasan utama,tiada kawasan

rezab riparian diperlukan (Sg. Yu dan Sg. Jeleteh)

Bagi sungai-sungai yang berada di kawasan “buffer” kawasan

riparian diperlukan untuk Sg. Temau dan Sg. Tanum

Kawasan rezab riparian adalah kawasan rezab tambahan dengan

jarak 50m dari kawasan rezab sungai

Kawalan Rezab Pengurusan GunaTanah

Menjalankan program pengawasan

FELCRA Sg. Temau (942 hektar), FELDA Chegar Perah 1 (655 hektar

getah) dan FELDA Chegar Perah 2 (2631 hektar kelapa sawit

mampan telah digalakkan untuk mempraktikkan pengurusan ladang

yang sebagaimana digariskan dalam „Garis Panduan Untuk

Keberkesanan Pengurusan Pertanian dan Perladangan‟ dan garis

panduan RSPO.

Tiada lagi pembangunan kawasan pertanian patut dibenarkan di

kawasan utama rangkaian ekologi ini

Rangkaian ekologi hidupan liar ini perlu dipromosikan sebagai

destinasi utama eko-pelancongan di Taman Negara

Aktiviti pemburuan haram perlu dikawal. Laluan aktiviti

pembalakan yang tidak digunakan perlu ditutup dengan pagar, yang

mana akan menghalang kenderaan patrol Perhilitan, oleh itu

kerjasama penuh dianatara dari Jabatan Perhutanan dengan

Jabatan Perhilitan amat di perlukan.

Pelan Zon Kegunaan Kawalan Gunatanah

Aktiviti dan Zon Pertanian Masa Hadapan

Kawasan Rangkaian ekologi, kedua-dua kawasan utama dan zon penampan

tidak dapat di pisahkan dari pembangunan persekitaran pertanian di

selatan. Disebabkan perkara ini, interaksi antara sistem rangkaian ekologi

dan gunatanah persekitaran adalah penting untuk mengurangkan impak

negatif dari amalan pertanian di ladang kepada persekitaran, khususnya

terhadap ekosistem di kawasan rangakai ekologi dan kawasan sekitarnya.

3-192

3-192

Oleh itu, pengurus-pengurus ladang-ladang digalakkan untuk mengamalkan

pengurusan manpan di ladang mereka mengikut „Garis Panduan Untuk

Pengurusan Pertanian manpan Untuk Ladang-Ladang‟. Garis panduan ini

adalah berdasarkan prinsip berikut:-

Menggunakan amalan pengurusan terbaik yang bersesuaian untuk

mengurangkan dan mengawal hakisan dan degradasi tanah.

Menggunakan amalan yang bersesuaian untuk mengekalkan kualiti

dan ketersediaan air permukaan tanah dan air bawah tanah.

Pengurusan berkesan terhadap serangga perosak, jangkitan

penyakit berjangkit, rumpai, dan lalang menggunakan teknik

“Intergrated Pest Management (IPM)” yang bersesuaian.

Pengunaan Agrokimia yang tidak membahayakan kesihatan, alam

sekitar dan hidupan liar.

Tanggungjawab terhadap alam sekitar dan pemuliharaan sumber

semulajadi serta kepelbagaiaan biologi dalam perlandangan.

Mengekalkan habitat bagi spesis yang jarang ditemui, spesis

terancam dan pemuliharaan yang tinggi.

Pembuangan sisa buangan dengan yang mempunyai nilai

bertanggungjawab terhadap alam sekitar dan sosial.

Meningkatkan biodiversiti dengan menyediakan habitat untuk flora

dan fauna asli (indegernous) semulajadi melalui gabungan hutan

dan kawasan sungai yang dipelihara dalam kawasan perlandangan.

Selain itu,

Pokok akasia tidak sepatutnya ditanam di dalam rangkaian ekologi

kawasan hidupan liar melainkan dengan tujuan untuk hidupan liar.

Dalam pada itu, tiada aktiviti pertanian baru diteruskan dibenarkan

di kawasan utama dalam rangkaian ekologi ini.

Had dan Batas Perkampungan

Seperti yang dinyatakan dalam garis panduan am, kawasan penempatan

tidak dibenarkan berada didalam di kawasan utama ini. Bagi kawasan zon

penampan tiada penambahan kawasan petemapatan dibenarkan. Sekiranya

terdapat kawasan petempatan, had dan kawasan kampung perlu

dikenalpasti dan pagar atau ban perlu dibina sebagai penghadang bagi

menghalang haiwan daripada memasuki kawasan kampung. Bagi kawasan

kajian kes PL1,dalam kawasan utama, tidak terdapat sebarang kawasan

petempatan. Bagi kawasn zon penampan pula, terutama bahagian utara

kawasan rangkaian, terdapat beberapa tanah yang telah dipindah hak milik

kepada pihak persendirian bagi kegunaan pertanian. Di sepanjang jalan

dalam kawasan koridor ini, terdapat beberapa petempatan merupakan

tanah (TOL) pertanian. Walaubagaimanapun, semua tanah (TOL) tidak akan

dan kawasan petempatan diperbaharui sebarang perluasan tidak

dibenarkan. Rekabentuk ban dan skema pengaliran untuk sempadan

kampung adalah seperti yang dinyatakan dalam bab 4, rajah 4.3 pembinaan

3-193

3-193

struktur halangan ini akan mampu dapat mengurangkan konflik manusia dan

hidupan liar.

Rezab Sungai dan Riparian

Terdapat beberapa batang sungai dalam kawasan kooridor PL1. Sungai-

sungai yang terletak di kawasan utama adalah Sg. Yu dan Sg. Jeleteh. Di

sebabkan kedua-dua batang sungai ini terletak di kawasan utama, tiada

kawasan rezab riparian diperlukan. Walaubagaimanapun bagi sungai-sungai

yang berada dalam kawasan “buffer” kawasan simpanan riparian

diperlukan. Sungai-sungai ini perlu dijadikan kawasan rezab bagi rezab

riparian bergantung kepada kelebaran sungai tersebut. Kawasan rezab

riparian adalah tambahan 50m kepada kawasan rezab sungai sediaada

Zon Penampan

Di dalam rangkaian, kawasan utama dan zon penampan telah dikenalpasti.

Di dalam kawasan utama, „viaduct‟ akan dibina dan sebarang aktiviti

manusia dan pertanian tidak dibenarkan (rujuk 6.5.3 lokasi „viaduct‟). Di

dalam kawasan penampan, tidak dibenarkan perluasan kawasan

petempatan sedia ada tetapi aktiviti pertanian dibenarkan. Koridor sungai

di dalam zon penampan perlu digazet sebagai kawasan rezab riparian.

Lintasan Hidupan Liar (Iniasiatif Utama)

Perincian Infrastuktur Terdapat dua infrastuktur yang selari dalam rangkaian ini :

i) Laluan keretapi utama – Kuala Lumpur – Gemas – Kota Bharu

ii) Jalan perseketuan No.8 – Kuala Lipis – Gua Musang – Kota Bharu

Laluan keretapi ini memberikan perkhidmatan kepada kawasan pantai timur

Semenanjung Malaysia. Kekerapan perkhidmatan adalah rendah; 2 orang

penumpang keretapi merentasi lintasan setiap perhentian pada setiap hari.

Disebabkan oleh kekerapan perkhidmatan keretapi yang rendah, laluan

keretapi ini kini tidak dianggap sebagai halangan utama kepada penetuan

lintasan hidupan liar.

River Reserve

20m

River Reserve

20m River 20 m wide

Riparian Reserve

50m

Riparian Reserve

50m

3-194

3-194

Jalan perseketuan No.8 ialah jalan raya utama yang menghubungkan Kuala

Lumpur ke Kota Bharu. Jalan raya ini adalah lebuhraya dua lorong. Kuantiti

dan penambahan trafik disepanjang jalan raya ini adalah berpandukan

“Road Traffik Volume Malaysia 2005” terbitan Unit Perancang Lebuhraya,

Kementerian Kerja Raya. Jadual 3.3.7 dibawah menenjukkan data trafik

bagi Jalan Persekutuan No. 8 Stesen No DR 901 di Daerah Gua Musang

adalah stesen tinjauan yang terdekat dengan kawasan ini, yang terletak di

antara Merapoh dan Gua Musang.

Jadual 3.3.7: Kuantiti Trafik dan Komposisi di sepanjang Jalan

perseketuan 08, oktober 2005

Daerah No.

Stesen No.

Laluan 16 jam

Kereta

dan Teksi

%

Van & “Utility Med”

%

Lori %

Lori Berat %

Bas %

Motosikal %

Kota Bharu

DR203 8 25,623

64.57 8.05 3.92 0.99 1.30

21.16

Kota Bharu

DR204 8 40,138

63.72 6.77 4.39 1.36 1.02

22.74

Machang DR301 8 20,607

66.50 7.82 6.99 1.78 1.18

15.72

Machang DR302 8 14.020

65.77 8.85 9.67 3.56 0.55

11.60

Kuala Krai

DR801 8 7,362 58.57 16.69 4.50 2.42 1.49

16.33

Kuala Krai

DR802 8 14,894

58.33 15.69 7.94 2.79 1.14

14.19

Gua Musang

DR901 8 4,564 46.47 20.99 10.17

7.65 1.36

13.37

Gua Musang

DR902 8 7,012 45.27 20.68 12.95

7.56 2.07

11.48

Sumber : Unit Perancang Lebuhraya 2005

Dari jadual di atas, dapat dilihat bahawa bagi DR 901, kiraan 16 jam adalah

4,564 kenderaan. Di sepanjang Jalan Perseketuan No.8, kuantiti trafik

adalah terendah di DR 901. Walaubagaimanapun, dari segi komposisi trafik,

DR 901 mempunyai peratusan bilangan lori saiz sederhana, lori berat, van

dan kenderaan utiliti yang kedua tertinggi berbanding dengan stesen yang

lain di sepanjang Jalan Perseketuan 08 di Kelantan.

Data peningkatan trafik ditunjukkan di bawah dalam Rajah 3.3.15.

Sementara itu, peningkatan trafik di stesen DR 901 tidak menunjukkan

peningkatatan, jalan raya ini kekal menjadi penghubung yang penting di

antara Kuala Lumpur – Kota Bharu dan menghubungkan kawasan pedalaman

di Kelantan.

3-195

3-195

Rajah 3.3.15

Kadar Peningkatan Trafik Tahunan

Butiran Lain-lain Jalan Raya PL-1

Had kelajuan adalah 90km/jam

Terdapat jambatan sedia ada menyeberangi Sg. Yu,

walaubagaimanapun ruang di bawah jambatan itu terlalu rendah

untuk laluan haiwan mamalia besar.

Bahu jalan tidak diturap.

Lebar jalan adalah kira-kira 3.25 meter.

JKR telah merancang untuk menaiktaraf jalan raya ini ke tahap R5

di masa hadapan.

Di masa hadapan, terdapat pelan untuk membina lebuhraya baru

disepanjang susur ini. Lintasan hidupan liar perlu diwujudkan dalam

pembinaan lebuh raya baru tersebut.

Rajah 3.3.16 dan Rajah 3.3.17 menunjukkan jalan raya dalam kawasan

utama PL-1

Federal Route No. 8 within PL-1

(Possible Viaduct Location)

Federal Route No. 8 within PL-1

site(Possible Overpass Location)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Average 16 hour Count

YEAR

Annual Traffic Growth Rate at Station DR 901, FR 08

700

0

600

0

500

0

400

0

300

0

200

0

100

0

0

Ave

rage

16

ho

ur

cou

nt

3-196

3-196

i) Carta Alir

Rujuk garis panduan dalam Lampiran 1. Jalan raya ini berada di

dalam linkungan rangkaian utama oleh itu ia memerlukan

pertimbangan untuk lintasan hidupan liar.

ii) Jenis Hidupan Liar

Rujuk ke Seksyen 2.1 daripada Garis Panduan. Hidupan liar dalam

pertimbangan adalah haiwan mamalia besar (gajah dan

berkemungkinan harimau).

iii) Lokasi Lintasan

Rujuk Seksyen 2-2 daripada Garis Panduan. Tidak terdapat butiran

mengenai kajian lintasan hidupan liar sediaada yang boleh

diperolehi. Mencadangkan “at grade crossing” dengan pemantauan

berterusan dari alternatif laluan bawah/laluan atas di masa

hadapan.

iv) Jenis Lintasan Hidupan Liar

Rujuk Jadual 4 daripada Garis Panduan . Hidupan liar yang berada

dalam pertimbangan merangkumi gajah dan harimau (mamalia

besar) dan jalan raya yang terlibat ialah jalan utama. Jadi, lintasan

yang sesuai adalah :-

Jalan bawah (jejambat atau jambatan kira-kira 500meter

panjang)

Jalan atas (30meter lebar)

Disebabkan kerana kekurangan bahan kajian, perkara ini perlu dijalankan di

masa hadapan.

Rumusan Cadangan

Sebuah “lintasan bergred” dengan pengawasan adalah disyorkan

dipermulaan memandangkan kuantiti trafik yang masih rendah (tahap 1)

dan tidak terdapat kajian hidupan liar yang terperinci. Rujuk gambarajah di

dalam Lampiran 2 bagi komponen lintasan bergred.

Laluan atas dan laluan bawah perlu dipertimbangkan setelah semakan

dijalankan (tahap 2) Rajah 3.5.5 di bawah menunjukkan lintasan yang

dicadangkan. Laluan atas selebar 30m telah dicadangkan dan jejambat

sepanjang 500m dicadangkan dibahagian selatan Jambatan Sg. Yu. Rajah

3.5.6 menunjukkan jalan atas yang tipikal. Jalan raya yang sedia akan

ditutup di bahagian atasnya dan dilitupi denga tanah. Jenis binaan ini juga

dikenali sebagai terowong “tunnel” atau “vehicular box culvert”.

3-197

3-197

Rajah 3.3.18 : Cadangan Lokasi Lintasan Hidupan Liar di PL1

Rajah 3.3.19 : Cadangan Jalan Atas di PL1

Komponen di Tahap 1

Papan tanda tambahan (jenis “gantry”) dan papan tanda nasihat

Kelajuan dihadkan ke 60km/jam dalam kira-kira 5km

Program pengawasan haiwan liar

Pengesahan lintasan haiwan liar dari program pengawasan

Komponen di Tahap 2

Jalan bawah (jejambat) 3.5km selatan dari jambatan Sg. Yu

Jalan atas (“vehicular box culvert”)1.5km selatan dari jambatan Sg.

Yu

Gantikan had kelajuan 60km/jam. Jalan raya kembali ke 90km/jam

selepas struktur lintasan ditempatkan

Struktur halangan dan struktur jalan keluar pada lintasan hidupan

liar yang berpatutan.

3-198

3-198

Anggaran Kos

Anggaran kos untuk Tahap I dan Tahap II ditunjukkan pada jadual berikut :-

Jadual 3.3.8: Anggaran Kos bagi Tahap I

Perkara

Unit

Kos

RM

Kuant

iti Kos

1. “Gantry” di jalan masuk dan keluar

„linkage”

100,000 2 nos 200,000

2. Papan tanda nasihat di setiap 500m 2,500 10 nos 25,000

3. Pengawasan /Kamera Jauh

sepanjang 5 km jalan rya

500,000 5 km 1,500,000

4. Penyelenggraan kamera pengawasan

dan lain-lain kos

100,000 5

tahun

500,000

Jumlah Kasar 3,250,000

Kepelbagaian (20%) 650,000

Jumlah 3,900,000

Jadual 3.3.9: Anggaran Kos bagi Tahap 2

Perkara Unit

Kos RM

Kuantiti Kos RM

A. Jejambat

1. Struktur jejambat kira-kira 500m

panjang

2. Penyelarasan jalan raya yang

terlibat

3. Penghapusan tanah sedia ada

4. lanskap di bawah jejambat

(100 di kedua-dua belah)

5. Kerja perparitan

5,000

500

sekali

gus

5

sekali

gus

5000m²

1,000m

-

50,000m²

-

25,000,000

500,00

200,000

250,000

250,000

Jumlah kasar 26,200,000

B. Laluan Atas

1. Struktur overpass selebar 30m

dan 15m panjang (“cut and cover

box culvert”)

2. Benteng kira-kira 10m dalam di

seluruh kawasan 15,000m²

3. Kerja-kerja lanskap

4. Kerja perparitan

15,000

10

5

sekali

gus

450m²

150,000m²

15,000m²

-

6,750,000

1,500,000

75,000

250,000

3-199

3-199

Perkara Unit

Kos RM

Kuantiti Kos RM


C. Pengawasan

1. Kamera di abawah jejambat

2. Kamera di sepanjang laluan atas

3. Penyelenggaraan dan laporan

200,000

200,000

100,000

3 nos

3 nos

5 tahun

600,000

600,000

500,000


Jumlah (A+B+C) 36,475,00

0

Kepelbagaian 20% 7,295,000

Jumlah 43,770,00

0

Memperluaskan Kapasiti Eko-Pelancongan (Inisiatif Utama)

1) Membangunkan rangkaian hidupan liar sebagai satu daripada tarikan

eko-pelancongan di daerah Merapoh - Kuala Lipis dengan cara

memasukkan kawasan ini di dalam Taman Negara Pahang

(Merapoh). Perkara ini boleh dijalankan dengan meluaskan

sempadan taman negara ini bagi memasukkan sambungan ini.

2) Wakil rakyat/NGO yang berkaitan perlu menyediakan senarai

terperinci bagi mengenalpasti spesis hidupan liar yang

menggunakan rangkaian ini. Senarai akan digunakan selagi dalam

panduan dan promosi produk. Segmen pasaran pelancong yang

sesuai dengan cadangan sambungan telah diluaskan ke Taman

Negara eko-pelancongan, pelancong antarabangsa dan tempatan di

sepanjang FR3 dan pelajar.

3) Membangunkan trek dan akses natural di “saltlake” sedia ada

(Jenut Kumbang dan Jenut Atai) yang terletak di sepanjang Sungai

Tanum serta untuk menghubungkannya ke kawasan perlancongan

yang disediakan. “salt lake” yang baru boleh diwujudkan di

sepanjang sungai dan di dalam kawasan rangkaian bagi

meningkatkan peluang pelancong menemui haiwan-haiwan yang

tidak berbahaya.

4) Membangunkan infrastuktur dan fasiliti eko-pelancongan dalam

ruang berhampiran atau didalam kawasan rangkaian berdasarkan

kesesuaian seperti :

Pusat Pelancong termasuk tempat letak kereta, kawasan

rehat, panel/papan informasi untuk pelancong dan jadual

lawatan terhadap kawasan yang berpotensi untuk melihat

hidupan liar

Jalan masuk dari koridor hidupan liar ke bandar

Trek hutan dari pusat pelancong ke menara tinjau

3-200

3-200

Menara tinjau dan “hideaway” boleh dicadangkan dengan

jarak 200 ke 250 meter dari tasik “salt” dan lintasan yang

berkaitan

“Canopy Walkway”

5) Produk perlancongan dalam lingkungan 50 kilometer yang sesuai

untuk dipakejkan bersama adalah seperti berikut :-

Hutan Rekreasi Sg. Yu

Gua Gajah dan Gua Panjang

Sg. Tanum

Gunung Tahan

Agro-Perlancongan Kechau

Jeram Jaleh

Sg. Neggiri

Kuala Betis

Bukit Rabong

Taman Negara Pahang

Gua Bama

“Homestay” Kg. Relung

“Homestay” Kg. Medang

Jeram Panggung Lalat

Taman Rekreasi Terenggun

Taman Rimba Kenong

6) Penduduk tempatan dalam lingkungan 20 kilometer radius dari

kawasan cadangan rangkaian perlu diberi galakkan untuk

mengambil manfaat dalam penghasilan perniagaan, seperti

membangunkan kemudahan “ekologi” dan “homestay”. Aktiviti

terhampir ialah aktiviti Agro-Perlancongan Cegar Perah dan Sg.

Temau. Kampung-kampung lain yang terletak berhampiran dengan

kawasan cadangan rangkaian ialah Kg. Kubang Rusa (kira-kira 40

buah rumah) FELCRA Sg. Temau serta FELDA Cegar Perah Satu dan

Dua.

7) Majlis Daerah Lipis dan Majlis Daerah Gua Musang perlu

menggalakkan penduduk tempatan untuk turut serta dalam

pelbagai jenis perniagaan berkaitan perlancongan, seperti tempat

penginapan pelancong, pengangkutan, ejen perlancogan, jurupandu

pelancong berlesen, makanan dan minuman dan cenderatama di

sekitar Merapuh, Kuala Lipis dan Pekan Gua Musang.

8) Menggalakkan pemuliharaan, kesedaran, tanggungjawab dan

pendidikan pelancongan, latihan pentejemahan bahasa jurupandu

papantanda dikalangan penduduk tempatan dan golongan yang

berminat. Kesedaran dengan huraian seperti “Take Nothing but

Photographs; Leave Nothing but Footprints” dan “Perlahan –

Lintasan Hidupan Liar” sepatutnya disediakan disepanjang laluan

3-201

3-201

keretapi bagi memperlahankan keretapi serta memberi kesedaran

kepada penumpang keretapi dan pelancong.

9) Menggariskan kod etika pelancong, tugas dan tanggujawab, serta

pengawasan aktiviti pelancong di dalam koridor hidupan liar.

Rajah 3.3.20 menunjukkan Keseluruhan Pelan Pembangunan Koridor bagi

PL1

Perhutanan (Termasuk Penghutanan Semula )(Inisiatif Utama)

Sementara penghasilan hutan diteruskan di luar kawasan rangkaian, semua

akvitivti pembalakan dalam PL1 perlu disekat selaras dengan akviviti di

dalam garispanduan am untuk rangkaian ekologi utama (PL). Tiada proses

penanaman pokok tertentu diperlukan walaupun pokok buah-buahan boleh

dijalankan dibeberapa lokasi yang strategik.

f) Inisiatif Yang Boleh Dilaksanakan

Institusi, sokongan undang-undang penguatkuasaan dan pemantauan, kos

sumber kewangan kesedaran, strategi serta pendidikan dan komunikasi

akan dibincangkan dalam bab ini bagi kajian kes PL 1. Kos pembangunan,

agensi pelaksanaan, program kesedaran akan dihuraikan dengan terperinci

di bawah setiap tajuk kecil berikut.

Kos dan Sumber Kewangan

Kos

Kos utama yang terlibat adalah dari cadangan kerja infrastruktur untuk PL

1. Ini melibatkan jalan raya dan kerja-kerja perparitan, kerja-kerja,

landskap, papan tanda jalan raya, kos pemantauan dan pembinaan menara

tinjauan. Kos sampingan adalah dari kos tanah yang terlibat. Kos tanah

ditakrifkan dari harga purata pasaran tanah pertanian yang sumbernya dari

Lapaoran Pasaran Hartanah (2007). Tanah hutan pemberian milik Kerajaan

negeri dipercayai bolih menjadi alternative melalui alternatif. Disebabkan

kerana harga pasaran tanah pertanian dipengaruhi oleh lokasi, tahap

kematangan tumbuh-tumbuhan, jenis tumbuh-tumbuhan, nilai tanah ini

dianggarkan lebih rendah, iaitu pada 25% lebih rendah.

Kos tanah merangkumi semua tanah hutan negeri, kawasan pokok renek dan

tanah lapang berumput milik negeri kerajaan negeri yang berada dalam

kawasan cadangan rangkaian yang akan dikekalkan bagi tujuan lintasan

hidupan liar. Anggaran kawasan tanah hutan milik kerajaan negeri (1515

hektar) dan kawasan pokok renek dan tanah lapang (584 hektar) berjumlah

2,099 hektar keseluruhannya.

Jumlah kos pembangunan dianggarkan RM87,703 juta (Jadual 3.3.10)

Rajah 3.3.20: Pelan Pembangunan Koridor bagi PL1

Memasang papan tanda

hidupan liar dan had laju.

Petempatan manusia : Tidak

digalakkan perluasan kawasan

petempatan.

Mengubahsuai taman Rekreasi

Sg. Yu sebagai pusat

penyelidikan dan maklumat /

eko-pelancongan.

Memperluaskan Taman

Negara untuk dimasukkan ke

dalam kawasan utama.

Fasa 2 : Laluan Atas

Menara Pandang

Fasa 2 : Laluan Bawah

Memasang papan tanda

hidupan liar dan had laju.

Pelebaran Jalan di dalam

Koridor (rujuk Garis Panduan

Lintasan Binatang).

Hutan negeri digazet sebagai

Hutan Simpan.

Strategi Segera: Memasukkan

Kawasan Hutan Simpan

Tanum Ke dalam Kawasan

Utama. Wartakan Hutan

Negeri & Hutan Simpan

sebagai hutan dilindungi di

bawah Seksyen 10 Akta

Perhutanan Negara (Pusat

Pemeliharaan Hidupan Liar).

Perladangan Kelapa Sawit

Menggunapakai Garis

Panduan Tanaman Mampan

(RSPO).

Ladang Getah menggunapakai

Garispanduan Tanaman

Mampan.

Hutan Negeri diwartakan

sebagai Hutan Simpan.

Mewujudkan Corridor

Riparian

3-202

3-203

3-203

Jadual 3.3.10: Jumlah Kos Bagi PL 1

Kategori Senarai kos RM

Infrastruktur

Jalan Raya dan kerja

perparitan

2,700,00

Kerja-kerja pembinaan 31,950,00

Kerja landskap 325,00

Papan tanda jalan raya 25,00

Kos pemantauan dan

pembaikpulih

4,700,00

Menara tinjauan 300,00

Kepelbagaian 7,940,00

Jumlah Kasar 47,940,00

Kempen Kesedaran 200,00

Kos kerugian tanah

negeri Kawasan : 2,200

ha

Kos hutan negeri (“core &

buffer”)

39,563,758

Jumlah Kos Pembangunan 89,643,000

Nota : (1) Purata harga tanah : RM75,385/ha. Laporan Pasaran Hartanah 2007 &

2006 (2) Kos Infarastruktur diambil dari Seksyen 6.5 (3) kos kerugian tahunan

pendapatan negeri bernilai RM4.8 juta tidak termasuk dalam kos pembangunan

Faedah dan Potensi Pendapatan

Faedah utama dari rangkaian ini ialah wujudnya laluan yang selamat untuk

hidupan liar, bebas bergarak ke kawasan hutan yang lebih kompleks, scara

tidak langsung mewujudkan persekitaran yang sesuai untuk mengekalkan

kewujudan habitat. Perkara ini menyumbang kepada pemeliharaan bio-

diversiti dalamnegara. Anggaran telah dibuat bagi mengukur potensi

kawasan rangkaian sebagai “carbon sink”, berdasarkan kawasan yang akan

dijadikan hutan simpan. Kira-kira 2.099 hektar kawasan dianggarkan dapat

menyimpan 241,420 tan karbon (berdasarkan 115 tan metric karbon

disimpan perhektar).

Harga pasaran terkini bagi karbon yang didagangkan dibawah pasaran

karbon EU secara purata US$50 per matrik tan. Pada kadar tukaran wang

RM3.543 (bank Negara November 2008) pada satu Dollar US, potensi

pendapatan tahunan yang meningkat dari dagangan karbon ialah RM42.8

juta. Walaubagaimanapun, harga pasaran yang lebih rendah perlu di lihat

3-204

3-204

sebagai langkah berjaga-jaga kerana terdpata risikonya dan kekangan

dalam mendapatkan pengesahan, tambahan pula dengan krisis kewangan

global terkini yang boleh menjadikannya lebih sukar dan menimbulkan

ketidakpastian serta perubahan dalam harga karbon. Berdasarkan harga

pasaran konservatif iaitu US$30 per tan matrik, kawasan hutan simpan

dalam sambungan ini dapat meningkatkan pendapatan tahunan sebanyak

RM25.7 juta. Jumlah keseluruhan kos pembangunan sebanyak RM25.7 juta

pada masa yang singkat selama 3 ke 4 tahuan, dengan anggapan bahawa

karbon yang doperolehi mendapat kelulusan dan boleh membolosi pasaran

karbon.

Sumber Kewangan

Cadangan sumber kewangan adalah dari bajet pembangunan Kerajaan

dengan mewujudkan program pembangunan ekologi dibawah dana

pembangunan pelbagai negeri Kerajaan Persekutuan.

Sokongan Institusi, Aspek perundangan dan Pelaksanaan

Perancangan Institusi

Pada peringkat polisi, rangkaian Ekologi Sg. Yu perlu diluluskan oleh Majlis

Perancangan Fizikal Negara (MPFN) dan Majlis Biodiversiti dan Bioteknologi

Negara sebagai rangkaian ekologi untuk haiwan mamalia terutamanya

haiwan dan gajah didalam Rancangan Fizikal Negara sebagai Rangkaian

Ekologi dan kawasan KSAS. Iaa juga perlu dimasukkan dalam Rancangan

Struktur negeri Pahang dan Rancangan Tempatan bagi Kuala Lipis.

Terdapat juga keperluan untuk menyediakan Pelan Pengurusan dan

Pelaksanaan terperinci untuk rangkaian ekologi pelan ini. Perkara ini

dilaksanakan oleh JPBD dengan kerjasama Jabatan Perhutanan dan ECERDC.

Rangkaian ekologi PL1 Ini adalah satu daripada rangkaian Ekologi yang

mempunyai “ranking” tertinggi dan ia penting kepada Komuniti Antabangsa

serta boleh dijadikan sebagai “National Demostration project”

menunjukkan komitmen Malaysia terhadap konvensyen antarabangsa Bio-D

(CBD). inisiatif ini juga boleh disokong oleh Majlis Perancangan Wilayah

Ekonomi Zon Timur (ECERDC) dalam menggunakan “Council Biodiversity

Trust Fund”. Agensi lain yang terlibat dalam pelaksanaan ini termasuk

Jabatan Perhutanan, PERHILITAN, JKR, KTM, Pengarah Pejabat Tanah dan

Galian dan syarikat-syarikat pertanian dalam kawasan berhampiran

terutama Felcra Sg. Tanum dan Felda Chegar Petrah. Sebagai strategi akan

datang, penyediaan Pelan Terperinci sebagai Rancangan Kawasan Khas

(RKK)(jenis pengurusan dan pemuliharaan) di bawah Seksyen 16B, A172.

Strategi pelaksanaan jangka pendek untuk rangkaian ini adalah untuk

mewartakan tanah hutan negeri dan tanah kosong dalam kawasan utama

sebagai Hutan Simpan (Hutan santuari untuk hidupan liar) di bawah

Enakmen Perhutanan Negeri Pahang. strategi jangka panjang pula ialah

3-205

3-205

untuk merangkumkan kawasan utama rangkaian sebagai sebahagian

daripada Taman Negara. institusi terhadap rangkain ini dinyatakan dalam

Jadual 3.3.11 di bawah:

Jadual 3.3.11: Peranan-peranan Institusi Berkaitan Dengan Rangkaian

Ekologi Sg. Yu

Persediaan pelan terperinci yang

sepatutnya merangkumi Pelan

Pembangunan Fizikal dan Pelan

Pengurusan dan Perlaksanaan

JPBD dengan kerjasama agensi

pemeliharaan utama seperti Jabatan

Perhutanan, ECERDC, Jabatan

Perhilitan dan Badan-badan khas

teruatama MYCT dan WWF.Perkara ini

dapat dilaksanakan dibawah Seksyen

16B Akta Perancangan Bandar dan

Desa sebagai Rancangan Pelan

Kawasan Khas

Agensi Perlaksanaan Utama

1. Jabatan Perhutanan

2. Jabatan Perhilitan

3. Jabatan Perancang Kuala Lipis

4. Jabatan Perancangan Bandar dan

Desa (JPBD)

5. Jabatan Kerja Raya

6. Keretapi Tanah Melayu

7. Jabatan Parit dan saliran

8. Pengarah pejabat Tanah dan

Galian

9. Kementerian Pertanian dan

Industri asas Tani

10. Agensi Pertanian terutama Felda

Chegar Perah dan Felcra Sg.

Tanum

Penyediaan GarisPanduan


2. Pejabat Tanah dan Galian

3. Jabatan Perancangan Bandar dan

Desa (JPBD)

4. Pihak Berkuasa Tempatan

Pemantauan dan Pemerhatian



3. Badan-badan berkanun termasuk

MYCAT, WWF

4. Pihak Berkuasa tempatan

Pelajaran, Penyelidikan dan

Publisiti

1. NRE, JPBD, Jabatan Perhilitan,

Universiti, Badan-Badan Berkanun

2. Majlis Tindakan Perlancongan

Negeri

3-206

3-206

Inisiatif CSR sepatutnya dimulakan dengan di dalam kawasan berhampiran

termasuklah Felda Chegar Perah dan Felcra Sg. Tanum untuk

menggunapakai garispanduan perladangan mampan yang merangkumi

garispanduan RSPO melalui kriteria 5.2, berkaitan dengan spesies haiwan

terancam.

Penyertaan komuniti dan program kesedaran penting demi kejayaan

rangkaian ini terutamanya dikalangan komuniti penduduk tempatan dan

kominiti Orang Asli di kawasan ini.

Implikasi Perundangan

Perundangan utama yang digunakan ialah Akta Perhutanan Negara,

Enakmen Perhutanan Negeri Pahang, Kanun Tanah Negara dan Enakmen Air

Negeri Pahang. Kebanyakan strategi ini boleh dilaksanakan tanpa

memerlukan undang-undang baru. Dengan menjadikan kawasan utama

sebagai hutan simpan kawasan ini akan kekal sebagai hutan simpan di

bawah bidang kuasa kerajaan negeri. Nasihat pakar boleh diperolehi dari

DWNP dalam pengurusan rangkaian ekologi khususnya berkaitan dengan

habitat dan perilaku haiwan (Rujuk jadual 3.3.12).

Walau bagaimanapun, strategi jangka panjang menyatakan peluasan

kawasan Taman Negara adalah merangkumi kawasan utama rangkaian

ekologi. Aplikasi kepada perkara ini perlu dilakukan oleh pihak berkuasa

dari Taman Negara kepada Kerajaan Negeri di bawah Enakman Taman

Negara (Pahang) 1939. Kedudukan rangkaian ini terletak bersebelahan

dengan Taman Negara dan dengan memasukkan kawasan ini, akan

menjadikan Taman Negara lebih menyerlah dan menonjol.

Kawasan rezab riparian pada sungai sedia ada di dalam rangkaian ekologi

akan dikawal dengan menggunakan peruntukan Enakman Sumber Air Pahang

1997. Secara alternatif, rezab riparian ini juga boleh dikawal di bawah S62

Kanun Tanah Negara dalam keadaan dimana tanah yang bersambungan

dengan sungai itu adalah milik kerajaan negeri. Walaubagaimanapun, bagi

sungai yang merentasi kawasan pertanian, kawasan rezab ripariannya boleh

dikawal dengan MOU bersama pemilik kawasan pertanian tersebut sebagai

insitiatif CSR.

3-207

3-207

Jadual 3.3.12: Implikasi Perundangan Berkaitan Dengan Rangkaian

Ekologi Sg. Yu

Strategi Undang-undang yang

berkaitan

Mewartakan semua hutan negeri dan

“scrubland” dalam kawasan utama sebagai hutan

perlindungan(kawasan santuari hidupan liar).

S10 APN, Enakmen

Hutan Pahang

Tiada pemberian hak milik tanah untuk tujuan

pembangunan dibenarkan (pertanian, bangunan

dan penempatan) dalam koridor.

Kanun Tanah Negara

Mengubahsuai Hutan Simpan Sg. Yu ke kategori

yang lain i.e Hutan Lindungan Hidupan Liar

S10 NFA

Strategi jangka panjang (Meluaskan sempadan

Taman Negara bagi menyertakan kawasan utama

rangkaian ekologi PL1). Aplikasi ini perlu

dilakukan oleh pihak berkuasa Taman Negara

dengan resolusi pihak kerajaan Negeri.

Enakman Taman

Negara (Pahang) 1939

Mewujudkan rezab Riparian.

Enakman Sumber Air

Pahang 2007, Kanun

Tanah Negara

Penguatkuasaan dan Pemantauan

Penguatkuasaan dan pemantauan akan dijalankan oleh agensi yangh

dibenarkan undang-undang. Ini termasuk Jabatan Perhilitan, Pejabat Tanah

dan Galian dan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa untuk kawasan ini.

Walaupun rangkaian ekologi masih belum diwartakan sebagai kawasan rezab

atau santuari hidupan liar , DWNP mempunyai kuasa di bawah Akta Hidupan

Liar untuk bertindak bertentangan dengan aktiviti memburu dan pemburuan

haram spesies haiwan terancam.

Kesedaran, Pendidikan dan Komunikasi

Walaupun semua lokasi rangkaian utama adalah penting untuk mengekalkan

hubungan antara dua hutan, tidak semua lokasi adalah sehebat seperti

diperkatakan. Seperti kes di Tanum Sg. Yu dipilih sebagai kawasan

rangkaian utama yang membolehkan pergerakan haiwan berlaku antara

“banjaran utama” dan Taman Negara, adalah penting untuk meluaskan

“bottleneck” yang berlaku di sini.

Kebimbangan utama adalah penebangan hutan di pinggir kawasan Taman

Negara dan halangan pergerakan haiwan-haiwan, pemangsa dan sekunder,

serta peluasan kawasan perladangan yang mengurangkan kawasan habitat.

3-208

3-208

Bagi menekankan kepentingan pergerakan ini, kawasan ini telah pun

dikenalpasti dalam Pelan Tindakan Harimau Kebangsaan sebagai koridor

kritikal bagi Harimau Malaya.

Strategi pelaksanaan mensasarkan pengekalan penambahbaikan habitat di

hutan, memastikan sektor perladangan membantu dalam meningkatkan

keadaan persekitaran serta penggunaan tarikan pelancongan sedia ada

untuk meningkatkan kesedaran “biodiversiti” serta mempromosikan aktiviti

eko-pelancongan. Masej penting untuk disampaikan kepada pihak terlibat

termasuk:

Sebagai rangkaian ekologi penting kepada harimau yang terancam,

agensi perlu memahami imlikasi pemberian hak milik tanah dan

pembangunan berterusan dalam lingkungan kawasan habitat yang

kecil.

Kerjasama dengan Jabatan Perhilitan adalah diperlukan untuk

memastikan integriti habitat zon utama, melalui peluasan

sempadan kawasan hutan simpan.

Bantuan sektor peladangan perlu dalam mempromosikan amalan

mampan untuk menambahbaik habitat bagi pergerakan hidupan liar

serta mengurangkan perancangan penglebaran kawasan ladang

dalam menyokong pemeliharaan :biodiversiti” serta mematuhi

kriteria RSPO.

Tarikan pelancongan tempatan di zon utama telah menyediakan

peluang untuk mewujudkan usaha-usaha kesedaran awam dan

mencadangkan projek yang berkaitan eko-perlancongan, yang tidak

mengacau haiwan mamalia atau mengancam keselamatan orang

awam.

Kemudahan alat bantuan Komunikasi dan kesedaran berikut diperlukan

untuk berhubung dengan pihak yang terlibat:

1) Portal Web JPBD - CFS – Bagi merealisasikan cadangan CFS,

beberapa agensi dan organisasi perlu diberitahu dan turut serta.

Portal web ini berperanan sebagai sumber utama dalam

menyampaikan imformasi tentang objektif, sasaran dan peranan

semua pihak meneruskan tindakan positif kajian kes, “Fact Sheet”,

peta koridor ekologi dan brochure yang boleh muat turun untuk

sektor yang berlainan (i.e perladangan pelancongan) perlu

disediakan bagi meningkatkan kesedaran dikalangan kumpulan

sasaran.

2) Kiosks-Informasi – Melibatkan orang awam secara terus di kawasan-

kawasan rangkaian adalah langkah pertama untuk memahami

konsep rangkaian ekologi dan fungsinya serta kiosk maklumat yang

terletak di kawasan rekreasi Sg. Yu boleh memaklumkan maklumat

aktiviti terkini dan akan datang di kiosk tersebut. Bagi

meningkatkan kesedaran di antara penduduk setempat, tempat-

tewmpat lain yang sesuai termasuk gua dan kawasan rehat juga

perlu diberi perhatian.

3-209

3-209

3) Papan Tanda Keselamatan Hidupan Liar – Memastikan

keselamatan haiwan dan penunggang motosikal yang menggunakan

jalan di dalam kawasan rangkaian turut menjadi keutamaan.

Papantanda keselamatan dan program kesedaran yang berkesan

mempunyai 3 mesej utama:

Keutamaan kepada habitat persekitaran;

Keutamaan kepada lintasan hidupan liar; dan

Kesedaran bagi mengelak konflik haiwan dan peringatan

untuk mengamalkan sikap yang bersesuaian serta hadlaju

yang selamat.

Walaupun jumlah haiwan mamalia yang melintas jalanraya adalah sedikit,

tujuan utama untuk memperkenalkan papan tanda adalah untuk

mempromosikan koridor serta menyedarkan pengguna jalan raya untuk

lebih berhati-hati terhadap risiko jalanraya dan mengurangkan kelajuan

kenderaan.

4) Inisiatif Eko-Pelancongan – Penglibatan ke sektor pelancongan

memerlukan informasi tertentu untuk menggalakkan mereka

menyediakan lebih banyak aktiviti di koridor Sg. Yu hingga ke

Taman Negara. Melalui penyediaan laluan hutan yang sangat baik,

sesi ceramah, safari malam dan lain-lain program rekreasi yang

sesuai akan dapat meningkatkan nilai keseluruhan rangkaian utama

dan zon penampan.

5) Inisiatif Perladangan – Untuk menarik penglibatan sektor

perladangan kelapa sawit (i.e. FELCRA) memerlukan mereka untuk

memahami sasaran CFS dalam meningkatkan integriti rangkaian

ekologi untuk semua haiwan. Dengan bertindak mengikut prinsip

RSPO dan menyediakan pelan pengurusan untuk melindungi habitat

hidupan liar. Sektor peladangan boleh memainkan peranan positif

dan mengekalkan biodiversiti. Contohnya, “Wild Asia‟s Stepwise

Support Programme” bertujuan untuk meningkatkan kesedaran

RSPO yang menjurus kepada perancangan yang teratur, manakala

inisiatif Koridor Semulajadi akan membantu dalam memulihara

sungai bagi membaikpulih laluan hidupan liar di ladang-ladang.

6) Kempen Koridor – Projek dan acara khas adalah perlu bagi

mengekalkan kesedaran penduduk tempatan serta mengekalkan ciri

semulajadi kawasan rangkaian Tanum – Sg. Yu

Pelancaran Koridor – Kawasan rangkaian utama

memerlukan acara promosi sebagai “kick-off” kepada usaha

pemeliharaan menggalakkan pihak berkepentingan untuk

memainkan peranan mereka dengan berkesan. Dengan kerjasama di

kawasan rekreasi Sg. Yu, menyediakan peluang untuk menegaskan

CFS di Pahang serta meningkatkan minat penduduk tempatan dan

rakyat. Dengan menggunakan kawasan utama rangkaian dikawasan

rekreasi Sg. Yu, mewujudkan peluang untk menekankan

3-210

3-210

kepentingan Projek CFS di Pahang serta meningkatkan minat

daripada penduduk tempatan dan dari orang luar.

Kerjasama Projek - Institusi pendidikan aktif dalam

menjalankan kajian tentang tumbuh-tumbuhan dan haiwan serta

lain-lain kajian bagi meningkatkan pengetahuan saintifik tempatan.

Dengan kerjasama di antara institusi pendidikan dan agensi

pelaksana, projek –projek ini dapat meningkatkan kesedaran

biodiversiti dan pengetahuan tempatan serta mempromosi koridor

CFS kepada lebih ramai pihak.

Lawatan Media –Penglibatan pihak media dengan

mengaturkan program lawatan pihak media bagi menekankan

tentang objektif pemuliharaan CFS, untuk melawat rangkaian

utama kawasan laluan dan meningkatkan kesedaran awam dalam

peranan mereka untuk mengelakkan konflik manusia-hidupan liar

serta menhargai usaha-usaha yang telah dilaksanakan dalam

menyokong projek ini.

Penglibatan Komuniti – Perdagangan hidupan liar secara

haram, memburu dan pengambilan daging binatang liar adalah

masalah yang berkaitan dengan komuniti di dalam dan sekitar

kawasan ini. Dengan menjalankan program khas bersama-sama

sekolah dan lain-lain kumpulan (e.g MYCAT dan WCS Teachers for

Tigers Programme) dapat menghubungkan kumpulan sasaran secara

terus.

Program Badan Bukan Kerajaan (NGO) – Badan Bukan

Kerajaan (NGO) menyediakan pelbagai pengalaman dalam

mempromosikan kesedaran alam sekitar. Contohnya, “MNS Special

Interest Group” menganjurkan program “outing” untuk melihat

burung-burung, reptilia, flora dan mewujudkan kesedaran dalam

semua aspek biodiversiti. Sebarang program untuk membuat

tinjauan tentang habitat rangkaian atau untuk mendapat informasi

serta gambar-gambar untuk tontonan umum perlulah melalui

kumpulan-kumpulan ini.

3-211

3-211

2) RANGKAIAN UTAMA 2 (PL2): HUTAN SIMPAN TEMENGGOR – TAMAN

NEGERI ROYAL BELUM

a) Pendahuluan

„Royal Belum‟ dan Hutan Belum serta Hutan Simpan Temenggor terdiri

daripada pilihan landskap ekologi yang bersepadu yang mempunyai

kekayaan biologi sehingga ke kawasan sempadan Thailand. Kawasan ini

dikenali kerana terdapat hidupan liar yang besar dan burung yang

menakjubkan. Hutan ini unik dengan campuran jenis Hutan Malaysia dan

Thai-Burma yang tidak didapati di kawasan lain di Semenanjung Malaysia.

Kawasan Belum telah dikenali di peringkat antarabangsa sebagai Kawasan

Burung Terpenting „Important Bird Area-IBA‟. Kawasan kajian telah digelar

sebagai destinasi eko-pelancongan Negara yang terpenting.

Kepulauan hutan iaitu terdiri daripada Taman Negeri Royal Belum dan

Hutan Simpan Gerik (sambungan dengan Taman Negara Bang Lang dan

Kawasan Perlindungan Hidupan Liar Hala Bala di Thailand) telah dipecahkan

daripada kompleks hutan utama oleh Lebuhraya Timur Barat. Pada masa

kini, pembangunan di kawasan ini adalah terhad di sepanjang Lebuhraya di

Negeri Perak iaitu di antara Pulau Banding dan sempadan Perak-Kelantan.

Haiwan masih dapat bergerak di antara Hutan Belum dan Kompleks Hutan

Utama. Sebagai bukti, sekumpulan gajah kerap kali dilihat berjalan di

sepanjang/melintasi lebuhraya kerana tertarik dengan tumbuhan-tumbuhan

herba yang tumbuh di kawasan lapang di sepanjang rizab lebuhraya. Di

samping sebagai petunjuk yang sihat terhadap populasi gajah, keadaan ini

terdedah dengan elemen-elemen bahaya bagi gajah dan kenderaan.

Namun begitu, terdapat beberapa cadangan pembangunan untuk pertanian,

perladangan, pelancongan dan pendidikan. Sebarang pembangunan yang

dicadangkan di sini perlu mengambilkira beberapa isu. Isu pertama,

kepentingan untuk mengekalkan kesinambungan di antara Belum dan

Temenggor; Kedua, implikasi potensi pembangunan ekonomi di kawasan ini

dengan populasi gajah yang tinggi; ketiga, kebolehlaksanaan pembangunan

di kawasan cerun yang curam dan terakhir, nilai untuk memelihara kawasan

ini supaya tidak dicerobohi (estetik, aspek hutan) di dalam menjana

pendapatan daripada eko-pelancongan. Rajah 3.3.21 menunjukkan keadaan

kawasan sedia ada di Koridor PL2.

3-212

3-212

Rajah 3.3.21 Litupan Tanah Sedia Ada

b) Objektif, Sasaran Dan Petunjuk Prestasi Utama (KPI)

Objektif

Mewujudkan dan mengekalkan koridor hutan yang luas dan

dilindungi di antara Royal Belum dan kompleks hutan yang

selebihnya.

Memastikan laluan yang selamat bagi hidupan liar melintasi

kawasan koridor.

Sasaran

Sasaran umum adalah untuk mengekalkan dan meningkatkan dari aspek

fungsi koridor contohnya kegunaan kawasan koridor untuk hidupan liar.

Diantara sasarannya adalah:

Meningkatkan penggunaan koridor oleh hidupan liar

Menurunkan kadar kematian hidupan liar (ekoran daripada

pemburuan dan kemalangan jalan raya)

Jalan Raya

Koridor

Bandar

RAJAH 7.1.1

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-213

3-213

Petunjuk Prestasi Utama (KPI)

Petunjuk Prestasi Utama (KPI) digunakan untuk mengukur keberkesanan

rangkaian untuk mencapai sasarannya. Ini melibatkan kriteria biologi yang

berhubungkait dengan populasi spesis di dalam rangkaian termasuk habitat

di kawasan bersebelahan dan laluan yang selamat untuk spesis melintasi

koridor (khususnya melintas di kawasan lintasan hidupan liar yang spesifik).

Di dalam mengukur perubahan dan tren, kajian awal diperlukan untuk

mengenalpasti asas bagi semua KPI (Rujuk jadual 3.3.13).

Jadual 3.3.13: KPI untuk mencapai fungsi Rangkaian

KPI Kriteria Kaedah Kajian

Tumpuan populasi spesis

Dalam rangkaian

Kawasan habitat bersebelahan (Kawasan Perlindungan Hidupan Liar Hala Bala dan banjaran utama)

Populasi binatang tumpuan (gajah, harimau,‟primates‟) dan spesis burung (hornbills, raptors) dalam rangkaian dan habitat bersebelahan

Program perangkap kamera

Kajian wujudnya binatang

Banci burung dan program pemantauan

Status umum Biodiversiti (kekayaan spesis)

Kajian biodiversiti

Penggunaan struktur lintasan hidupan liar

Rekod dan pemantauan binatang yang menggunakan struktur lintasan hidupan liar yang spesifik (kepelbagaian spesis dan bilangan) dan masa serta kekerapan penggunaannya.

Program perangkap kamera

Kajian wujudnya binatang


Bilangan kematian binatang disebabkan kemalangan di dalam koridor

Pemantauan tren kemalangan di dalam koridor

Bilangan gajah yang menceroboh ke dalam kawasan perladangan/kampong berdekatan

Pemantauan konflik manusia-hidupan liar

Keberkesanan penguatkuasaan anti-pemburuan

Kajian aktiviti pemburuan

Nota:- Di dalam mengukur perubahan dan trend, kajian awal diperlukan

untuk menentukan asas untuk semua KPI atau kriteria.

3-214

3-214

c) Profil Koridor

Fizikal dan Guna Tanah

Bahagian ini menyediakan maklumat latarbelakang tentang fizikal dan guna

tanah PL2:Hutan Simpan Temenggor-Taman Negeri Royal Belum (PL2) dan

wilayah di sekitarnya (Mukim Gerik) untuk memandu di dalam

merekabentuk sambungan rangkaian ekologi terutamanya dari segi lokasi

dan jenis struktur fizikal bagi lintasan hidupan liar dan langkah kawalan

yang bersesuaian serta menghubungkan kepulauan hutan yang telah

dikenalpasti. Seterusnya, bahagian ini akan menentukan profil fizikal bagi

sambungan rangkaian ekologi dari segi lokasi dan saiz, bentuk muka bumi,

tanah, sungai dan guna tanah.

Lokasi dan Saiz

Koridor ekologi bagi PL2 : Hutan Simpan Temenggor-Taman Negeri Royal

Belum (PL2) terdiri daripada 70km panjang dan 5km lebar yang

kebanyakannya adalah tanah hutan. Ia merangkumi keluasan yang kecil

iaitu kira-kira 278.91km² atau 27,891hektar.

Ia terletak dalam Daerah Hulu Perak iaitu di bahagian pinggir barat Taman

Negeri Royal Belum yang mengambil masa perjalanan selama 30 minit dari

Bandar Gerik. Dengan adanya Hentian Rehat Titiwangsa di tengah-tengah

koridor ini, ia merangkumi di sepanjang Jalan Persekutuan 4 yang

menghubungkan Bandar Gerik dan Jeli. (rajah 3.3.22). DI bahagian kirinya

pula merupakan Taman Negeri Royal Belum dan Hutan Simpan Gerik yang

melengkapkan sebahagian banjaran utama dan di bahagian kanan pula

adalah Hutan Simpan Temenggor yang bersebelahan dengan Taman Negeri.

Kesemua habitat semulajadi hutan ini menyokong diversiti yang luas bagi

spesis burung dan binatang. Telah diperhatikan, banyak binatang besar

terutamanya gajah dan harimau menggunakan jalan ini sebagai koridor

penghubung untuk bergerak di antara Banjaran Utama dan Taman Negeri

Royal Belum. Walaubagaimanapun, Jalan Persekutuan 4 sebagai Lebuhraya

Timur Barat telah menjadi halangan kepada pergerakan hidupan liar kerana

terdapat banyak binatang yang dilihat terlibat dengan kemalangan jalan

raya.

Bentuk Muka Bumi

Kebanyakan kawasan di koridor ini dan kawasan di sekelilingnya terdiri

daripada tanah tinggi dan yang kebanyakannya merupakan cerun yang

curam. Paras ketinggiannya adalah dari 300m hingga 1,000m dari aras laut

(rajah 3.3.23). Dari segi topografi pula, koridor ini terdiri daripada 15.4%

tanah rendah (di bawah 150m), 32.94% tanah bukit dan bakinya adalah

tanah tinggi (di atas 300m) seperti ditunjukkan dalam jadual 3.3.14.

Cadangan rangkaian ekologi dan hidupan liar perlu diletakkan di kedua-dua

tanah rendah dan tanah bukit bagi memenuhi keperluan spesis flora dan

fauna sebaik mungkin.

3-215

3-215

Jadual 3.3.14 : Keluasan dan peratus bentuk muka bumi di PL2: Hutan

Simpan Temenggor-Taman Negeri Royal Belum

Ketinggian Perincian Hektar Km² %

0m-150m Tanah Rendah 4,295.70 42.96 15.40

150m-300m Tanah Bukit 9,187.05 91.87 32.94

300m-1000m Tanah Tinggi 14,345.45 143.45 51.43

Lebih 1000m Gunung 63.52 0.64 0.23

JUMLAH 27,891.72 278.92 100.00

Sumber: Rancangan Fizikal Negara (RFN)

Dari segi kecerunan tanah, sebahagian besar daripada koridor ini

merupakan kecerunan kurang dari 20° sepertimana ditunjukkan dalam

jadual 3.3.15. Koridor bagi PL2 ini menunjukkan lokasi kecerunan dengan

tahap kecuraman yang pelbagai. Kawasan ini lebih sesuai dicadangkan

rangkaiann ekologi memandangkan keadaan kawasan cerun yang kurang

curam dan amat sesuai untuk pergerakan hidupan liar melalui jejambat

semulajadi.

Jadual 3.3.15 : Keluasan dan peratus kecerunan di PL2: Hutan Simpan

Temenggor-Taman Negeri Royal Belum

Kategori cerun

(darjah) Hektar Km² %

0-11.9 2,984.25 29.84 10.70

12-19.9 12,826.44 128.26 45.99

20-24.9 2,396.07 23.96 8.59

Lebih 25 9,684.70 96.85 34.72

JUMLAH 27,891.45 278.91 100.00

Sumber : Rancangan Fizikal Negara (RFN)

3-216

3-216

Rajah 3.3.22 : Pelan Lokasi

Rajah 3.3.23 : Bentuk Muka Bumi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-217

3-217

Kelas Kesesuaian Tanah

Tanah menyediakan asas fizikal untuk pembangunan tanah. Pengetahuan

tentang potensi dan had bagi jenis tanah diperlukan bagi menilai keupayaan

pengeluaran tanaman atau pembinaan bangunan, infrastruktur atau

pengambilan balik tanah untuk penanaman semula hutan dan bagi tujuan

koridor hidupan liar. Aktiviti pertanian tidak sesuai dijalankan di atas tanah

yang mempunyai ciri-ciri penyaringan lemah, penapisan perlahan,

banjir/bertakung, lembap, cerun yang curam. Kawasan sebegini yang

diandaikan sebagai kawasan tidak produktif dari segi pengeluaran tanaman

pertanian berkemungkinan boleh ditebusguna atau dijadikan sebagai

koridor hutan yang berfungsi sebagai lintasan hidupan liar dan rangkaian

ekologi (Jadual 3.3.16).

Jadual 3.3.16: Keluasan Kelas Kesesuaian Tanah di Koridor PL2

Kelas Tanah Luas (Hektar) Km² %

Kelas 2 173.76 1.74 0.6623

Kelas 4 133.00 1.33 0.5062

Kelas 5 25,965.30 259.65 98.8315

JUMLAH 26,272.06 262.72 100.00


Nota:

Kelas I - Tanah dengan tiada had untuk pembangunan pertanian

Kelas II - Tanah dengan beberapa had kecil untuk pembangunan pertanian. Mampu

menyokong tahap tanaman yang luas

Kelas III - Tanah dengan satu had yang serius untuk pembangunan pertanian.

Menyokong tahap tanaman yang terhad.

Kelas IV - Tanah dengan lebih daripada satu had yang serius untuk pembangunan

pertanian. Sesuai untuk tanaman secara marginal

Kelas V - Tanah dengan lebih daripada satu had yang paling serius untuk

pembangunan pertanian. Kumpulan ini tidak disarankan untuk sebarang tanaman

Analisis kelas tanah berupaya mengenalpasti kesesuaian tanah untuk

pembangunan pertanian. Kebanyakan tanah (99%) di Daerah Jerantut

adalah Kelas V iaitu tanah dengan lebih daripada satu had yang paling serius

untuk pembangunan pertanian yang tidak disarankan untuk tanaman. Faktor

had utama adalah disebabkan oleh bentuk muka bumi. Kadar tanah yang

signifikan (0.51%) adalah dalam Kelas IV yang secara margin sesuai untuk

tanaman. Ini adalah berikutan faktor kecerunan yang curam, bentuk muka

bumi yang tinggi dan jenis tanah. Hanya kawasan sempit di sepanjang

3-218

3-218

tebing sungai adalah sesuai untuk had tertentu bagi tanaman. Ini

membayangkan, kawasan koridor ini lebih sesuai dikekalkan sebagai

kawasan hutan yang dapat memelihara habitat hidupan liar (Rajah 3.3.24).

Rajah 3.3.24 : Kelas Tanah

Sungai atau Tasik

Tasik utama yang terdapat di kawasan ini adalah Tasik Temenggor iaitu

terletak diantara Hutan Simpan Royal Belum dan Hutan Simpan Temenggor

(Rajah 3.3.25).

Guna Tanah

Kecuali bagi beberapa bangunan kerajaan dan petempatan orang asli di

sepanjang Jalan Gerik-Jeli, hanya sedikit sahaja pembangunan yang berlaku

di dalam dan di sekitar cadangan koridor PL2 (Rajah 3.3.26). Ini berikutan

lokasinya yang terasing dan terletak di luar bandar serta mempunyai asas

ekonomi yang lemah. Ia terletak berjauhan daripada Pusat Pertumbuhan

Koridor (seperti Koridor Lembah Klang-Kuantan di sepanjang Lebuhraya

Pantai Timur Fasa 1) dan banyak bergantung kepada sumber nilai tambah

yang rendah dan aktiviti ekonomi yang berasaskan pertanian (seperti

pertanian, eko pelancongan dan pembalakan).

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-219

3-219

Di dalam koridor PL2 ini, guna tanah yang lebih banyak adalah hutan iaitu

kira-kira 85.20% daripada keseluruhan koridor sepertimana ditunjukkan

dalam jadual 3.3.17. Kawasan hutan ini telah terbahagi oleh Jalan

Persekutuan 4 dengan kira-kira 400 meter adalah hutan tanah negeri,

„scrub‟ dan tanah rumput di kedua-dua belah bahagiannya. Kawasan „scrub‟

terdiri daripada 5.25% daripada keluasan keseluruhan dan mungkin boleh

dijadikan sebagai kawasan hutan untuk tujuan sambungan (connectivity).

Terdapat juga beberapa kawasan perladangan getah dan kelapa sawit yang

dimiliki oleh FELDA di sepanjang kedua-dua bahagian jalan di sebelah

barat. Perkara penting yang perlu diambilkira ialah keseluruhan kawasan

koridor PL2 telah dikenalpasti sebagai kawasan KSAS tahap 1 kecuali

kawasan pertanian.

Jadual 3.3.17 : Guna Tanah Semasa, 2006 bagi Koridor PL2

Guna Tanah Luas (Hektar) Km² %

Tepubina 480.55 4.81 1.72

Tanah lapang (cleared) 123.39 1.23 0.44

Hutan 23,748.51 237.49 85.20

Tanah Rumput 445.23 4.45 1.60

Kelapa Sawit 7.37 0.07 0.03

Pertanian lain 90.01 0.90 0.32

Getah 299.33 2.99 1.07

Belukar (scrub) 1,464.75 14.65 5.25

Badan Air 1,214.76 12.15 4.36

JUMLAH 27,873.88 278.74 100.00


Kawasan bandar terdekat dengan PL2 ialah Gerik dengan penduduk seramai

28,438 orang, terletak 25km di sebelah barat dan Blok Perancangan Royal

Belum dengan penduduk seramai 1,193 orang terletak di bahagian utara.

Kawasan tepubina kebanyakannya terletak di Pulau Banding dan

kebanyakannya adalah eko-pelancongan dan bangunan penyelidikan.

Walaupun kawasan tepubina ini meliputi bahagian yang kecil daripada

kawasan PL2, ia terletak di bahagian tengah kawasan koridor dan akan

memberi kesan terhadap lokasi dan jenis lintasan hidupan liar serta langkah

kawalan yang akan diambil untuk melindungi keselamatan penduduk

tempatan.

3-220

3-220

Rancangan Tempatan Hulu Perak telah mengenalpasti cadangan projek

pembangunan di dalam dan di sekitar kawasan PL2 yang akan dibangunkan

dengan kawasan pertanian baru untuk herba dan ladang kelapa sawit.

Rajah 3.3.25 : Hidrologi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-221

3-221

Rajah 3.3.26 : Guna Tanah PL2

Biologi

Nilai Pemeliharaan Hutan Yang Tinggi

Kedua-dua Taman Negeri Royal Belum dan Hutan Simpan Temenggor telah

diketahui mempunyai kekayaan hidupan liar. Diketahui juga, terdapat

beberapa bilangan „salt licks‟ di kawasan persekitarannya yang dilawati

oleh binatang yang besar. Kajian selanjutnya diperlukan di kawasan „salt

licks‟ yang spesifik dan pergerakan hidupan liar di kawasan sekelilingnya.

Walaubagaimanapun, sambungan (connectivity) di kawasan hutan

sekitarnya adalah penting khususnya bagi populasi gajah. Lanjutan itu,

pokok-pokok yang besar dan pokok buah-buahan mempunyai kepentingan

yang istimewa di kawasan ini yang seterusnya mewujudkan populasi

hornbills yang banyak (Rujuk rajah 3.3.27).

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-222

3-222


Taman Negeri Royal Belum merupakan kawasan pengekalan terpenting yang

telah digazetkan oleh Kerajaan Negeri Perak. Kawasan ini yang terletak

berdekatan dengan sempadan Malaysia-Thailand meliputi kawasan seluas

117,500 ha daripada keseluruhan kawasan Belum dan Hutan Simpan

Temenggor berkeluasan 300,000 ha. Kawasan hutan di sini sangat unik

kerana ia terdiri daripada campuran jenis hutan Malaysia dan Thai-Burma

yang tidak dapat ditemui di kawasan lain di Semenanjung Malaysia.

Pengwujudan Taman Negeri Royal Belum telah membuka peluang

menghubungkannya dengan lain-lain kawasan pengekalan di Thailand iaitu

Tempat Perlindungan Hidupan Liar Hala-Bala. Dengan adanya Hutan Simpan

Belum dan Hutan Simpan Temenggor di bahagian selatannya, akan dapat

mewujudkan kawasan perlindungan yang besar di Semenanjung Malaysia.

Kompleks hutan ini tidak dapat dicari ganti dalam konteks biodiversiti

memandangkan ia menyokong lebih 3,000 spesis tumbuhan bunga, 274 jenis

burung, 100 jenis binatang berlainan jenis dan banyak lagi. Kompleks hutan

ini mempunyai tahap hornbills yang tinggi di dunia.Mengikut rekod,

terdapat lebih 2,000 hornbills terancam yang berkumpul hanya dalam satu

waktu.

Nilai tinggi bagi satu blok hutan yang besar ini yang berfungsi sebagai

landskap ekosistem dan juga menyokong populasi binatang besar seperti

Gajah Asia, Badak Sumbu Sumatera, Harimau Malaya, Seladang, Harimau

Bintang dan Tapir Malaya hanya boleh bertolak ansur sekiranya komponen

hutan ini dipecahkan dan diasingkan diantara satu sama lain dengan

perladangan monoculture dan lain-lain gunatanah bukan hutan di kedua-dua

belah Lebuhraya Timur Barat tersebut. Populasi ini sangat memerlukan

kawasan hutan yang besar untuk hidup dan Kompleks Hutan Belum-

Temenggor-Thai ini dilihat sebagai tempat perlindungan terakhir yang

tinggal di Semenanjung Malaysia.

Gajah dapat dilihat hampir pada setiap hari di sepanjang lebuhraya yang

dipenuhi dengan tumbuh-tumbuhan. Sejak kawasan ini terbuka dan

terdedah dengan cahaya matahari, kawasan ini telah ditumbuhi dengan

pelbagai tumbuhan herba yang sekaligus menarik minat kehadiran gajah.

Selain daripada mengubah hutan ini kepada perladangan monoculture,

koridor ini juga boleh dijadikan tempat tumpuan gajah dan tarikan

pelancong: gajah terangsang mendapatkan makanan, manakala pelancong

akan merasai pengalaman hidup, melihat gajah liar.

Kawasan ini juga telah diiktiraf di peringkat antarabangsa sebagai Kawasan

Terpenting Burung (IBA) – iaitu kawasan yang diwujudkan sebagai kawasan

habitat yang penting untuk pemeliharaan populasi burung. (Rujuk rajah

3.3.28).

WWF-Malaysia telah menjalankan kajian populasi badak sumbu sejak tahun

2007 dan pasukan anti-pemburuan di Taman Negeri Royal Belum dan di

sepanjang Lebuhraya Gerik-Jeli untuk mengurangkan aktiviti pemburuan

3-223

3-223

sejak tahun 2008. Hasil keputusan daripada kajian pergerakan binatang

sedia ada di sepanjang lebuhraya ini akan digunapakai untuk meneliti di

dalam model „GIS least-cost path‟ untuk mengenalpasti koridor yang sesuai.

WWF telah meletakkan perangkap kamera di Taman Negeri Royal Belum

dan Hutan Simpan Temenggor untuk beberapa tahun yang lepas. Rekod

kamera tersebut mendapati terdapat kekayaan hidupan liar di dalam hutan

simpan tersebut. Rajah 3.3.29 menunjukkan binatang yang tinggal di dalam

hutan simpan tersebut.

Rajah 3.3.27 :Hutan

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-224

3-224

Rajah 3.3.28 : Habitat Hidupan Liar

Rajah 3.3.29: Binatang Yang Ditemui di Hutan Simpan berdekatan Koridor PL2

Tapir ditemui di Taman Negeri Royal

Belum

Gajah ditemui berdekatan Lebuhraya

Timur Barat

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-225

3-225

Kawasan Sensitif Alam Sekitar

RFN 18 di dalam Rancangan Fizikal Negara (RFN) menyatakan Kawasan

Sensitif Alam Sekitar (KSAS) perlu diintegrasikan dalam aspek perancangan

dan pengurusan guna tanah dan sumber semulajadi untuk memastikan

pembangunan yang mampan. KSAS ini seterusnya diperinci, digariskan dan

dikembangkan di peringkat Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan.

Aplikasi KSAS di peringkat RFN, Rancangan Struktur dan Rancangan

Tempatan ditunjukkan di dalam jadual 3.3.18 (Rujuk Rajah 3.3.30 dan

3.3.31).

Keluarga Babi Hutan ditemui di Taman

Negeri Royal Belum

Seladang ditemui di Taman Negeri Royal

Belum

Harimau ditemui di Taman Negara

Gajah ditemui di Taman Negeri Royal

Belum

3-226

3-226

Jadual 3.3.18 : Aplikasi KSAS untuk Rangkaian Utama (PL2)

Peringkat Rancangan Fizikal

Tahap KSAS

Nota


Tahap 1 Keseluruhan bahagian utara bagi Banjaran Utama termasuk Hutan Simpan Belum dan Hutan Simpan Temenggor dikategorikan sebagai KSAS Tahap 1 di dalam RFN.

Rancangan Struktur Negeri Perak 2020

N/A RSN Perak menyatakan 2 teras bagi KSAS iaitu:

1) Memperkuatkan mekanisma kawalan dalam aspek alam sekitar di peringkat negeri ke arah mencapai pencemaran sifar menjelang tahun 2020. Langkah utama untuk mencapainya adalah dengan memperketatkan undang-undang dan peraturan dalam Akta sedia ada yang berhubungkait dengan langkah pencegahan bagi aktiviti ekonomi berskala besar di kawasan KSAS seperti pembalakan, pelancongan dan pertanian. Aktiviti yang dijalankan di kawasan KSAS yang berpotensi memberi impak kepada alam sekitar perlu dibuat pemeriksaan rapi.

2) Merangka Pelan Integrasi Pengurusan bagi KSAS untuk pemeliharaan alam sekitar dan pembangunan mampan bagi sumber semulajadi. Empat langkah telah digariskan di dalam pelan ini: i. Mengenalpasti,

menggariskan dan mewartakan kawasan mempunyai nilai pemeliharaan tinggi.

ii. Memasukkan kesemua lapan kategori KSAS di dalam Pelan Pengurusan Negeri untuk KSAS.

iii. Perlaksanaan dan pemantauan Pelan Pengurusan Negeri untuk KSAS perlu berdasarkan indeks KSAS yang ditetapkan iaitu Peringkat

3-227

3-227


Tahap KSAS

Nota

1 (dilindungi dan dipelihara sepenuhnya), Peringkat II (sekatan pembangunan dengan had yang ketat) dan Peringkat III (pembangunan terkawal)

iv. Menyediakan rangka kerja untuk pembangunan kawasan sumber semulajadi di dalam negeri dengan pembangunan yang mampan.

Sepertimana yang telah digariskan di dalam empat langkah di atas, pemeliharaan kawasan hutan yang „berkepentingan di peringkat antarabangsa‟ termasuklah „Central Forest Spine‟ perlu mempunyai kacauganggu yang minimum.

Draf Rancangan Tempatan Hulu Perak 2002-2015

N/A Kategori KSAS di dalam DRT ini tidak jelas dan tidak pasti sama ada tahap ini digunapakai. Contohnya, Royal Belum dikategorikan sebagai KSAS Tahap 2 tetapi Hutan Simpan Temenggor tidak dikategorikan. Pelan KSAS keseluruhan ini tidak menggunapakai sistem tahap tetapi menggunakan kelas KSAS yang tertentu (contohnya Hutan Tadahan, Hutan Penyelidikan, Hutan Hidupan Liar, Hutan Dara).

Memandangkan keadaan ini menyukarkan untuk menterjemah DRT, beberapa perkara perlu diambilkira iaitu:

i. Penerangan bagi Blok Perancangan 9 (Temenggor) yang meliputi kawasan sepanjang Jalan Gerik-Jeli menyatakan projek pembangunan berskala besar tidak dibenarkan di kawasan ini bagi melindungi flora dan fauna.

ii. Kawasan di dalam PL2 (termasuk Royal Belum dan Hutan Simpan Temenggor)

3-228

3-228


Tahap KSAS

Nota

mempunyai dua kategori KSAS yang bertindih iaitu: - Ketinggian melebihi 150m - Kecerunan melebihi 25°

Rajah 3.3.30 : Pengurusan Alam Sekitar Negeri Perak

Sumber : Rancangan Struktur Negeri Perak (2001-2020)

PL 2

3-229

3-229

Rajah 3.3.31 : KSAS

Sosio Ekonomi

Profil Penduduk dan Sosio Ekonomi Di dalam PL2, kecuali Pulau Banding yang telah dibangunkan untuk eko-

pelancongan, keseluruhan kawasan di sepanjang jalan tersebut tidak

mempunyai petempatan penduduk kerana keadaan cerun yang curam dan

kawasan tanah tinggi. Sesetengah kawasan di dalam koridor ini adalah rata

dan terdiri daripada petempatan orang asli, ladang kelapa sawit dan ladang

getah. Berdasarkan Rancangan Tempatan, terdapat cadangan Taman Herba

di dalam koridor ini dan maklumat terkini daripada Pejabat Tanah Gerik

mendapati beberapa kawasan di dalam PL2 telah dicadangkan untuk tujuan

pendidikan, perladangan dan pembangunan eko-pelancongan.

Di dalam kawasan koridor, penduduk adalah di kalangan petempatan orang

asli (Orang Asli Banun). Kebanyakan penduduk tinggal di Bandar Gerik iaitu

kira-kira 15-20km daripada Pulau Banding. Jadual 3.3.19 dan Rajah 3.3.32

di bawah menunjukkan unjuran penduduk dari tahun 2002 hingga 2015.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-230

3-230

Jadual 3.3.19 : Unjuran penduduk 2002 hingga 2015

Bandar/Tahun 2002 2005 2010 2015

Gerik 25,631 28,438 31,552 35,007

Banding 443 523 570 616

Royal Belum 1,029 1,193 1,383 1,603

Rajah 3.3.32: Penduduk Gerik, Banding dan Royal Belum dari

2002 hingga 2015

Persepsi Sosio Terhadap Koridor Ekologi Rangkaian Ekologi bagi kawasan Belum-Temenggor menggambarkan

keunikannya yang tersendiri dari segi sejarah. Wujud sebagai „kawasan

hitam‟ semasa pemberontakan komunis, Belum mengecapi aspek

pembangunan dan pelancongan tanpa had sejak beberapa dekad. Di

bahagian Temenggor pula, empangan mengambil alih beberapa komuniti

orang asli kepada petempatan di dalam zon „core‟ teras. Secara amnya,

tidak terdapat sebarang komuniti di dalam koridor dan zon penampan

sehinggalah di bahagian penghujung Gerik dan Jeli. Persepsi sosial di

kawasan koridor ini sukar dijalankan tanpa terdapat banyak aktiviti manusia

selepas zon pelancongan Pulau Banding. Walaupun keadaan lalulintas padat

di sepanjang Lebuhraya Timur Barat, tidak terdapat sebarang usaha yang

khusus untuk menjalankan kajian ke atas penunggang motosikal dan

pelancong yang berhenti di sepanjang koridor untuk menikmati keindahan

pemandangan dan alam semulajadi.

Sesetengah organisasi aktif dengan penduduk yang berdekatan dengan

koridor ini. Di Gerik, MYCAT telah mengadakan bengkel untuk pelajar-

pelajar sekolah dan keluarga mereka untuk mempelajari berkenaan

3-231

3-231

pemeliharaan harimau dan masalah dengan penggunaan daging liar. WWF

Malaysia pula menjalankan Program Hidup Harimau di Jeli untuk mengawal

konflik di antara manusia dan harimau di kalangan penduduk kampung

terutamanya pekebun-pekebun kecil ladang getah. WWF pada masa kini

sedang memantau pergerakan gajah dan lain-lain binatang di Lebuhraya

Gerik ke Jeli. Bagi memperolehi tanggapan penduduk yang selanjutnya,

lawatan telah dibuat ke dua petempatan orang asli iaitu terletak di dalam

zon „core‟ teras dan satu lagi petempatan yang terletak di Tasik Temenggor

yang menerima kunjungan pelancong dari Pulau Banding. Jabatan Hal Ehwal

Orang Asli dan Jabatan PERHILITAN turut mengiringi di dalam lawatan ini.

Penekanan terpenting berhubung dengan komuniti di dalam koridor dan

orang ramai yang melawat di kawasan koridor ini adalah seperti berikut:

1) Keselamatan Awam – Pemerhatian daripada Jabatan PERHILITAN

dan kumpulan lain menyatakan bahawa terdapat keperluan untuk

melindungi orang awam daripada serangan gajah di sepanjang lebuhraya.

Tanda amaran di pintu masuk menggesa pemandu kenderaan untuk

memperlahankan kenderaan dan mengikut peraturan tertentu (seperti tidak

membunyikan hon dan tidak panik). Walaubagaimanapun, apabila

sekumpulan gajah keluar di sebelah malam (sehingga 10 ekor dalam satu

kumpulan) untuk mencari makanan di sekitar lebuhraya mengundang

bahaya kepada gajah dan kenderaan. Walaupun terdapat beberapa

kemalangan, potensi kemalangan maut pemandu kenderaan adalah

ancaman utama. Jabatan PERHILITAN sentiasa memantau situasi tersebut

dan merancang mencari kaedah terbaik untuk menghindarkan gajah

daripada menggunakan atau mencari makan di sepanjang lebuhraya.

2) Keselamatan Masyarakat – Petempatan orang asli di kawasan zon

koridor utama sangat terdedah dengan gangguan serangan gajah. Amat

sukar untuk pokok buah-buahan, belukar dan sayur-sayuran untuk tumbuh

dan membesar tanpa mendapat perhatian gajah. Aktiviti rutin memasak

juga menimbulkan masalah kerana gajah memusnahkan kediaman penduduk

untuk mendapatkan makanan bergaram. Tambahan itu, kakitangan sekolah

di kawasan ini amat takut dengan ancaman gajah untuk mencari makanan

di kawasan tersebut. Tidak terdapat sebarang latihan oleh Jabatan

PERHILITAN dalam aspek kaedah untuk mengendalikan gangguan gajah.

Pada masa ini, orang asli hanya cuba menakutkan gajah dengan

menggunakan lampu suluh.

3) Peluang Pelancongan – Pada masa kini, hanya terdapat sebilangan

kecil sahaja perniagaan yang beroperasi di kawasan koridor ini. Emkay pada

masa ini mengendalikan Belum Rainforest Resort di Pulau Banding iaitu

pusat utama perjalanan ke Royal Belum dan Tasik Temenggor. Terdapat

sebilangan kecil pengendali di Pulau Tikus dan Jabatan PERHILITAN telah

menyediakan segala kemudahan untuk tujuan ekopelancongan di Pulau

Perhentian. Wujudnya potensi untuk menggunakan segala sumber yang

terdapat di kawasan berhampiran dan tambahan pula kedudukan

petempatan orang asli yang terletak berdekatan dengan kawasan

ekopelancongan. Penduduk setempat bersetuju untuk program homestay,

3-232

3-232

khidmat penunjuk arah dan pengwujudan pusat pemerhatian hidupan liar

atau lain-lain aktiviti yang mampu menarik pelancong ke kawasan mereka.

4) Peluang Perniagaan dan Perolehan Pendapatan – Kekurangan

bekalan elektrik di petempatan orang asli menjadi masalah yang besar.

Tanpa tempat penyimpanan makanan dan lampu, kebanyakan aktiviti

adalah berkaitan dengan mendapatkan makanan dan mencari sumber hutan

serta pengeluaran berasaskan sumber tersebut. Keadaan ini tidak sesuai

untuk mewujudkan perniagaan. Sesetengah penduduk kampung

menjalankan penanaman getah di kawasan sekitar selepas aktiviti

pembalakan telah tamat. Di bawah program JHEOA, satu kedai barangan

pelbagai dan kraftangan (Warisan Jahai) telah ditubuhkan di Jeti Pulau

Banding.

Peluang-peluang telah wujud untuk memberi faedah kepada projek CFS di

Belum-Temenggor. Tanpa aktiviti manusia yang banyak dan pengekalan

habitat hidupan liar yang berkurangan, adalah perlu untuk menjalankan

kajian perintis untuk memastikan keselamatan orang awam dan memastikan

ekopelancongan berkembang di kalangan pelbagai kumpulan sosio-ekonomi.

Status Tanah

PL2 terletak diantara Bandar Gerik dan ke arah sempadan Perak-Kelantan.

Di bahagian Bandar Gerik hingga 15km ke Pulau Banding adalah di bawah

pentadbiran Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Gerik manakala dari 15km di

Pulau Banding hingga sempadan Perak-Kelantan adalah di bawah Pihak

Berkuasa Perancang Tempatan (PBPT). Di sepanjang jalan ini, terdapat

beberapa pembangunan seperti kem askar, pembangunan ekopelancongan

Pulau Banding yang juga termasuk pusat penyelidikan dan resort, Puncak

Baring atau R&R, petempatan orang asli dan sebagainya. Permohonan

terkini untuk pembangunan di sepanjang jalan ini dan di dalam kawasan

koridor ditunjukkan dalam jadual 3.3.20. Rajah 3.3.33 pula menunjukkan

lokasi cadangan pembangunan tersebut.

Jadual 3.3.20: Cadangan Pembangunan di dalam Koridor PL2

Cadangan Pembangunan Kategori Tanah

Tanah Felda Bersia Timur Tanah swasta/pertanian

Pulau Banding-Belum Rainforest Resort Sedia ada dan komited/bangunan

Tanah Swasta-cadangan jeti LKIM ZIA dan balai polis

Sedia ada dan komited

Cadangan kampus cawangan Universiti Utara Malaysia (UUM)-1000 ekar

Kelulusan secara dasar

Cadangan Pusat Penyelidikan Bio-Diversiti, Permohonan

3-233

3-233

Cadangan Pembangunan Kategori Tanah

Universiti Putra Malaysia (UPM) – 1000 ekar

Tanah pertanian yang telah diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri kepada Perbadanan Pembangunan Pertanian Negeri Perak -1000 ekar

Diluluskan

Cadangan Tanaman Kekal Pengeluaran Makanan (TKPM) oleh Jabatan Pertanian – 2000 ekar

Komited/rizab pertanian

Petempatan RPS Orang Asli Banun Sedia ada/tanah negeri

Cadangan Rizab Orang Asli untuk Program Perladangan Getah Orang Asli Banun – 1000 ekar

Komited/pertanian

Rajah 3.3.33 : Status Tanah

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-234

3-234

Aktiviti Pertanian

1) Gangguan dan Ancaman

Ancaman utama bagi koridor ini adalah berkaitan bilangan projek

pertanian sama ada sedang berjalan atau dalam perancangan di

sepanjang Lebuhraya Timur-Barat, iaitu bagi kedua-dua kawasan

utama dan juga zon penampan (Lihat Rajah 3.3.34). Projek yang

telah dirancang termasuklah:

i. Pembangunan pertanian tanah tinggi di Puncak Baring (2,000

ekar) di bawah Tanaman Kekal Pengeluaran Makanan (TKPM)

oleh Jabatan Pertanian (Lihat G di Rajah 3.3.34). Projek ini

telah diluluskan oleh Kerajaan Negeri Perak.

ii. Pembangunan getah di bawah FELDA Bersiar Timur (kira-kira

1,000 ekar). Lot tanah ini (Lot 463 dan 466) dimiliki oleh FELDA

(Lihat A di Rajah 3.3.34).

iii. Kompleks Perikanan Air Segar di lot 474 dan 475 di bawah LKIM.

Projek ini telah beroperasi dan juga komited. (Lihat C di Rajah

3.3.34).

iv. Perladangan pertanian getah (1,000 ekar) di bawah Perbadanan

Pembangunan Pertanian Negeri Perak (SADC) (Lihat F di Rajah

3.3.34).

v. Skim Tanah Petempatan (RPS) untuk orang asli di Banun. Projek

ini sedang berjalan (Lihat H di Rajah 3.3.34)

vi. Skim Penanaman Getah untuk orang asli di Banun (1,000 ekar)

(Lihat I di Rajah 3.3.34). Projek ini adalah berstatus komited.

Rajah 3.3.34 : Perancangan Pembangunan Pertanian Sepanjang Lebuhraya

Gerik-Jeli (Timur-Barat)

Sumber: Pejabat Tanah Hulu Perak (2008)

Kebanyakan pembangunan tersebut termasuk dalam kawasan Hutan

Darat sepertimana dinyatakan dalam Rancangan Tempatan. Projek

pembangunan ini akan menghasilkan halangan yang signifikan

terhadap hidupan liar terutamanya gajah.

3-235

3-235

2) Tanah dan Guna Tanah

Tidak terdapat sebarang maklumat berkenaan jenis tanah di

kawasan ini memandangkan ia terletak di kawasan tanah tinggi dan

dalam hutan simpan. Berikutan keadaan topografinya yang curam,

kawasan ini secara amnya dikategorikan sebagai Kelas V dalam

Kelas Kesesuaian Tanah dengan had paling serius bagi pembangunan

pertanian. Kawasan ini juga tidak sesuai untuk pembangunan

pertanian secara meluas. Secara amnya, tanah yang terhasil di

kawasan cerun curam pada kebiasaannya tidak sesuai untuk

pertanian.

Memandangkan kawasan Rangkaian Utama (PL2) terletak dalam

hutan simpan, tidak terdapat pembangunan pertanian di kawasan

ini kecuali terdapatnya tanah lapang (cleared) dan tanah rumput di

sepanjang jalan ini. Terdapat juga usaha untuk membangunkan

pertanian tanah tinggi di Puncak Baring di bawah Tanaman Kekal

Pengeluaran Makanan (TKPM) oleh Jabatan Pertanian Negeri Perak.

Walaubagaimanapun, program tersebut terhalang oleh konflik

dengan gajah liar. Terdapat juga pembangunan pertanian di luar

kawasan zon penampan (sebelah barat dan timur sambungan) di

mana tanaman getah ditanam. Lihat Rajah 3.3.35 bagi gunatanah

pertanian sedia ada di PL2.

3) Isu

Koridor ini terletak di dalam Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS)

berikutan keadaan topografinya yang curam dan baki kawasan yang

tidak dibangunkan. Meratakan tanah curam untuk pembangunan

bukan hanya akan mengundang hakisan tanah tetapi juga

melibatkan kos penyelenggaraan dan pembangunan yang tinggi.

Memandangkan terdapatnya konflik dengan hidupan liar di kawasan

ini terutamanya gajah, penanaman tanaman di kawasan ini adalah

tidak ekonomik.

3-236

3-236

Rajah 3.3.35 : Pertanian


1) Aktiviti Pelancongan

Cadangan rangkaian PL2 ini terletak di dalam kawasan terpenting

ekopelancongan di Kompleks Hutan Hujan Belum-Temenggor iaitu

Tapak Ekopelancongan Negara. Produk ekopelancongan utama di

kawasan ini adalah Taman Negeri Royal Belum, Pulau Banding,

Dataran Temenggor dan Tasik Temenggor. Royal Belum telah

dikenalpasti sebagai Taman Negeri dan ia sangat unik serta

dianggarkan berusia 130 juta tahun. Ia tekah disahkan oleh „Birdlife

International‟ sebagai Kawasan Burung Terpenting di mana ia

merupakan satu-satunya tempat bagi semua sepuluh spesis hornbill

boleh ditemui.

Pelancong kerap kali berkunjung di Tasik Banding dan menikmati

tasik yang luas dan kawasan hutan. Lawatan ke Belum termasuk

juga lawatan ke Air Terjun Terhong, Pering „saltlick‟ dan Rafflesia,

tapak helikopter terhempas di Kuala Cerendong pada tahun 1961

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-237

3-237

dan petempatan orang asli (Suku Temiar) di sepanjang Sungai Sara.

Terdapat lain-lain produk pelancongan di dalam radius 50 km dari

Pulau Banding seperti berikut:

Gua Gendang

Bukit Kenderung

Kolam Air Panas Gerik

Lata Lawin

Lata Kala

Lata Sg. Hitam

Gendang/Gua Itik

Kolam Air Panas Pengkalan Hulu

Terdapat juga beberapa hutan rekreasi di dalam Daerah Hulu Perak

yang bertindak sebagai tarikan ekopelancongan berteraskan alam

semulajadi di sekitar kawasan ini. Selain daripada di sepanjang

Sungai Sara, terdapat banyak lagi petempatan orang asli di kawasan

sekitarnya. Kebanyakannya tidak dibangunkan sebagai produk

pelancongan dan tidak popular di kalangan pelancong.

Untuk meningkatkan kawasan ini sebagai destinasi pelancongan,

Rancangan Struktur Negeri Perak telah mencadangkan Taman Safari

dan Hidupan Liar Kenering-Temenggor (KTWSP) yang berdekatan

Hutan Simpan Temenggor. Usaha ini adalah sejajar dengan polisi RS

2.4 yang menyatakan untuk meletakkan Perak di peta dunia melalui

kepelbagaian dan menguatkan produk pelancongan dan destinasinya

dengan matlamat untuk meningkatkan sumbangannya ke arah GDP

negeri menjelang 2020.

2) Kemudahan Sokongan Pelancongan

Jalan/akses utama untuk ke kawasan cadangan ini adalah

Lebuhraya Timur-Barat yang juga dikenali sebagai „jumbo trail‟ di

kalangan pelancong. Majoriti kawasan di Taman Negeri Royal Belum

dan hutan simpan di sini tidak dihubungkan melalui jalan.

Pelancong perlu menggunakan bot untuk menjelajah tasik dan

menikmati alam semulajadi dengan berjalan kaki mengikut trek

yang telah disediakan.

Pulau Banding dibangunkan di sepanjang Lebuhraya Timur Barat

sebagai Kompleks Eko bagi Negeri Perak dengan kemudahan resort,

chalet/‟ecolodge‟, dan lain-lain lagi. Terletak di bahagian tengah

kompleks hutan hujan Belum-Temenggor, Royal Belum Rainforest

Resort di Pulau Banding menawarkan kemudahan penginapan

bertaraf tinggi dan bertindak sebagai pintu masuk ke Royal Belum.

3-238

3-238

Selain daripada itu, sebilangan kecil chalet/‟ecolodge‟ dibangunkan

di sekitar Tasik Temenggor dan terdapat juga beberapa hotel bajet

di Gerik (terdapat kira-kira 247 bilik) iaitu bandar pintu masuk

utama ke kawasan eko. Pada masa ini, Hotel Banding yang baru

telah dibina oleh Tasik Banding Hotel Sdn. Bhd. berdekatan Tasik

Banding. Ini akan menambahkan lagi kemudahan penginapan

bertaraf tinggi yang pada masa kini hanya ditawarkan oleh Belum

Rainforest Resort. Banyak lagi kemudahan pelancongan yang telah

dirancang dan dibangunkan di dalam Tasik Banding termasuklah

projek yang dicadangkan oleh EMKAY Group.

Pusat Penyelidikan „Rainforest‟ Royal Belum pada masa ini telah

dibangunkan di Pulau Banding sebagai satu daripada kemudahan

pelancongan bagi kawasan eko. Apabila operasinya berjalan penuh,

para penyelidik dan saintis Royal Belum akan dilengkapkan dengan

makmal dalam jarak yang dekat dan pelancong akan lebih

mengetahui hasil penyelidikan yang terdapat di perpustakaan.

Usaha untuk menyediakan kemudahan sebegini akan meningkatkan

resort ini sebagai destinasi eko pelancongan yang terpenting di

Malaysia (Rujuk Rajah 3.3.36).

Aktiviti Perhutanan/Pembalakan

Pada tahun 1991, tanah di bahagian utara dan selatan Lebuhraya Timur-

Barat telah diwartakan sebagai hutan simpan kekal di bawah Enakmen

Perhutanan Negara (adoption) (Perak En.3/1985). Ini termasuk juga Hutan

Simpan Gerik (Pk.GN 1379-91) dan Hutan Simpan Belum (Pk. GN 806-91).

Kesemua hutan simpan ini terletak di bawah pentadbiran Jabatan

Perhutanan Negeri Perak. Sepertimana pengisytiharan oleh Sultan Perak

pada tahun 2002, pada 3 Mei 2007 kawasan seluas 117,500 hektar di

kawasan utara-timur Hutan Simpan Belum telah diwartakan sebagai Taman

Negeri Royal Belum di bawah Enakmen Perbadanan Taman Negeri Perak

2001.

Lebih daripada separuh kawasan Kompleks Hutan Belum-Temenggor telah

terlibat dengan aktiviti pembalakan. Secara khususnya, Kawasan

Perlindungan Lebuhraya Timur-Barat telah terlibat dengan aktiviti

pembalakan yang aktif diantara tahun 1970 hingga 1995.

Walaubagaimanapun, kebanyakan daripada kawasan hutan ini menunjukkan

pertumbuhan semula yang baik. Pada masa ini, aktiviti pembalakan telah

dijalankan di dalam dan di sekitar tasik. TNB misalnya telah mempunyai

lesen untuk menjalankan aktiviti pembalakan di kawasan tersebut

(termasuk juga pembalakan bawah air). Lesen ini berakhir pada 31 Mei

2005.

Aktiviti pembalakan jangka masa panjang juga telah dijalankan di bahagian

selatan Kawasan Perlindungan Lebuhraya Timur-Barat. Ini termasuklah

konsesi pembalakan terluas di Hutan Simpan Temenggor. Pihak kerajaan

3-239

3-239

bersama-sama dengan „Perak Integrated Timber Complex‟ (PITC)

mempunyai konsesi yang telah disahkan sebagai „well managed‟ oleh Forest

Stewardship Council (FSC).

Rajah 3.3.36 : Pelancongan

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-240

3-240

d) Ancaman, Peluang Dan Halangan


Penilaian fizikal, sosio-ekonomi dan ciri-ciri biologi bagi kawasan Hutan

Simpan Temenggor akan dapat mengenalpasti potensi dan halangan

pergerakan hidupan liar diantara Taman Negeri Royal Belum dan Kompleks

Hutan Banjaran Utama seterusnya dapat mengenalpasti peluang di dalam

menggalak dan memudahkan pergerakan spesis dan proses ekologi.

Secara lebih khusus, penilaian ini akan menyediakan asas untuk memilih

lokasi dengan lebih tepat dan jenis struktur fizikal yang diperlukan seperti

„underpass atau „overpass‟ untuk memastikan keberkesanan dan fungsi

bagi koridor ekologi yang telah dikenalpasti. Ia akan turut membantu di

dalam mengenalpasti bilangan „wildlife-friendly‟ yang sangat terhad yang

boleh digalakkan di dalam kawasan utama bagi koridor ekologi ini atau

sebarang keadaan yang sepertinya. Selain itu, ia dapat menggalakkan

untuk mengenalpasti guna tanah dan pembangunan yang sesuai yang boleh

digalakkan di kawasan sekitar zon penampan dengan mengambilkira

objektif pengekalan biodiversiti seperti gangguan yang minima terhadap

spesis haiwan dan keselamatan kepada penduduk. Langkah kawalan

seperti pagar elektrik, boleh dilakukan di dalam melindungi keselamatan

penduduk sedia ada dan mengelakkan kemusnahan harta akibat daripada

ancaman hidupan liar jika pemindahan ke lokasi lain tidak sesuai.

Halangan

Di dalam mengenalpasti lokasi, had dan jenis koridor ekologi terutamanya

struktur fizikal, halangan seperti di bawah perlu diambilkira:

Lebuhraya Timur-Barat mengundang bahaya dan kesukaran bagi

pergerakan hidupan liar;

Sebahagian hutan simpan dan hutan tanah negeri telah dan akan

dibalak;

Ketinggian dan cerun yang curam serta benteng jalan akan

menghalang lintasan binatang;

Pembangunan kemudahan pelancongan dan struktur berskala besar

di Pulau Banding yang terletak di dalam kawasan cadangan koridor

ekologi akan mewujudkan konflik manusia-hidupan liar dan

menghalang hidupan liar yang sensitif daripada menggunakan

koridor tersebut.

Petempatan orang asli yang besar di Banun akan meningkatkan isu

keselamatan dan potensi terhadap konflik manusia-hidupan liar.

Sebilangan besar cadangan pembangunan berskala besar telah

diluluskan dan komited iaitu terletak di dalam hutan tanah negeri

seperti:

3-241

3-241

- 962 ekar ladang kelapa sawit untuk SADC

- 1,000 ekar untuk pembesaran RPS Banun

- 1,000 ekar untuk pembangunan Kampus Universiti Utara

Malaysia

- Zon Pulau Banding untuk pembangunan pelancongan

- 2,000 ekar untuk pembangunan pertanian termasuk Taman

Herba, ladang hutan Acacia mangium dan pertanian tanah

tinggi.

4 Peluang

Peluang yang ada seperti di bawah perlu dieksploitasi sepenuhnya untuk

memastikan pengwujudan koridor ekologi yang sesuai dan mampu

berfungsi:

Pengistiharan sebagai kawasan geo-bencana dan kawasan nilai

sokongan hidup memerlukan Penilaian Geologi atau Penilaian Alam

Sekitar dalam Rancangan Tempatan Daerah Hulu Perak yang tidak

menggalakkan pembangunan baru.

Pembangunan yang banyak di tanah tinggi (>100 meter) dan cerun

curam (> 50% kawasan yang melebihi 25° curam) akan

mengundang bahaya tanah runtuh dan hakisan tanah seterusnya

menyebabkan banjir di kawasan hilir. Ini akan melibatkan kos yang

banyak untuk menyelenggara kawasan hutan semulajadi

bertopografi ini.

Kawalan pencemaran dan pembuangan sisa tak terawat yang ketat

dari kawasan pembangunan ke badan air terutamanya Tasik

Temenggor perlu dilaksanakan dan dikuatkuasakan dengan tegas

kerana ia berfungsi sebagai sistem sokongan hidup bagi bekalan air

dan janakuasa untuk bekalan elektrik.

Pembangunan sedia ada, petempatan dan aktiviti manusia yang

sedikit kecuali petempatan orang asli di Banun dan resort

pelancongan di Pulau Banding akan memberi kesan gangguan

potensi ekonomi yang sedikit dan menghindar daripada

pembangunan perumahan serta konflik manusia-hidupan liar

daripada berlaku sekiranya koridor ekologi dijalankan di sini.

Guna tanah sedia ada terbesar adalah hutan dan ini menyebabkan

keperluan/kos yang minima untuk perhutanan semula dan

seterusnya mengelakkan kerugian bagi menukar pembangunan

semula kepada kawasan hutan.

Rancangan Tempatan Daerah Hulu Perak telah zonkan hampir

keseluruhan koridor sebagai guna tanah hutan dan KSAS tahap 1

melarang sebarang pembangunan baru kecuali pembangunan

pelancongan yang memberi kesan rendah terhadap alam sekitar

iaitu di Pulau Banding (288 hektar) dan petempatan penduduk di

kawasan RPS Banun.

Potensi yang tinggi bagi eko-pelancongan berkaitan program

melihat hidupan liar dari jarak selamat dan program jejak

3-242

3-242

semulajadi berikutan kekayaan sumber biologi dari segi binatang

besar/burung dan bukti pergerakan binatang terutamanya gajah.

Keadaan semasa hutan tanah negeri di sepanjang kedua-dua belah

jalan yang boleh dijadikan sebagai koridor ekologi.

Ancaman

Ancaman berikut perlu diambilkira di dalam merekabentuk koridor

ekologi. Diantaranya:

Jika hutan tanah negeri yang kecil dan berpotensi dijadikan

sebagai koridor ekologi tidak diwartakan sebagai tanah yang

dilindungi akan menyebabkan berlakunya perubahan guna tanah

kepada pertanian dan aktiviti pembangunan lain.

Tekanan pembangunan berkembang di sepanjang Lebuhraya

Timur-Barat yang seterusnya akan mengancam koridor ekologi.

Cadangan keretapi laju elektrik yang menghubungkan Kota Bharu

dan Pulau Pinang akan meningkatkan kekerapan keretapi, had laju

dan pagar bagi landasan keretapi. Ini akan mengganggu lintasan

hidupan liar.

Cadangan pembinaan paip Trans-Peninsula dari Yan ke Bachok

akan menyebabkan halangan terhadap pegerakan hidupan liar.

Kira-kira 1,000 ekar kawasan telah dipohon untuk pembangunan

cadangan Pusat Penyelidikan Bio-Diversity UPM yang terletak

dalam kawasan utama koridor PL2.

e) Strategi Rangkaian (Linkage)

Teras Strategik

Mewartakan hutan simpan dan pengambilan balik tanah

Segera membekukan tanah persendirian dan pembangunan di dalam

koridor (dengan pengecualian terhadap pembangunan pelancongan

di Pulau Banding) dan membuat pengambilan tanah mengikut tahap

dan keperluan.

Menyambungkan Taman Negeri Royal Belum ke bahagian selatan

melintasi lebuhraya sehingga ke sempadan Hutan Simpan

Temenggor (selatan) (sambungan ini perlu bermula dari bahagian

timur pesisir Tasik Temenggor sehingga ke sempadan Kelantan).

Bahagian utara Hutan Simpan Gerik dan bahagian selatan lebuhraya

perlu juga disambungkan melalui pengwartaan sambungan ke hutan

simpan untuk meliputi „intervening land‟ (termasuk tanah hutan di

sepanjang lebuhraya dari Gerik ke bahagian barat pesisir Tasik

Temenggor).

Menyambung Hutan Simpan Belum ke dalam Hutan Royal Belum dan

mewartakan sebagai hutan yang dilindungi.

3-243

3-243

Menyambung Hutan Simpan Gerik dan mewartakan kawasan

berkaitan sebagai hutan yang dilindungi.

Mewujudkan Lintasan Hidupan Liar

Mewujudkan lintasan hidupan liar di kawasan ini seperti „viaduct‟

atau „overpass‟ untuk memastikan wujudnya lintasan untuk

binatang melintas.

Mewujudkan papan tanda dan had laju untuk memastikan pengguna

kenderaan memandu dengan baik dan sedar bahawa mereka sedang

melalui kawasan koridor hidupan liar.

Meningkatkan usaha pemantauan dan penguatkuasaan di sepanjang

Lebuhraya Jeli-Gerik. WWF Malaysia tidak dapat mengesan akses

kemasukan pemburu ke dalam Taman Negeri Royal Belum dan

Hutan Simpan Temenggor di sepanjang lebuhraya. Pemburu yang

berterusan akan merosakkan fungsi setiap koridor.

Kawalan Pengurusan Guna Tanah

Pembangunan Taman Herba dan pertanian tanah tinggi perlu

dibatalkan memandangkan pembangunan ini tidak mampan

berikutan cerun yang curam dan konflik dengan hidupan liar.

Walabagaimanapun, jika jika kerajaan negeri memutuskan untuk

meneruskan pembangunan ini, „Garispanduan untuk kemampanan

pengurusan pertanian bagi perladangan‟ perlu dipatuhi terutamanya

yang berkaitan dengan pembangunan di tanah yang curam.

Melarang perkembangan pertanian di sepanjang keseluruhan

bahagian lebuhraya di dalam mengekalkan pemeliharaan dan

faedah eko-pelancongan. Mewujudkan stesen (check point) di

pelbagai bahagian lebuhraya untuk mengawal pemburu.

Pemantauan jangka panjang untuk mengenalpasti kawasan kritikal

lintasan gajah.

Mewujudkan kawasan pemerhati hidupan liar di dalam kawasan

utama dan menghubungkan kemudahan pelancongan di dalam lokasi

yang sesuai.

Mempromosikan sebagai kawasan Eko-Pelancongan „Jumbo Trail‟

Negara.

Zon Guna Tanah dan Pelan Kawalan

Zon Pertanian Masa Hadapan dan Aktiviti

Perluasan kawasan pertanian di dalam kawasan utama di sepanjang

lebuhraya perlu dilarang di dalam mengekalkan pemeliharaan dan faedah

eko-pelancongan bagi kawasan tersebut. Pembangunan pertanian tanah

tinggi di Puncak Baring di dalam kawasan utama dan tanaman getah di

dalam kawasan penampan perlu dibatalkan memandangkan pembangunan

ini tidak mampan berikutan cerun yang curam dan konflik dengan hidupan

3-244

3-244

liar. Walabagaimanapun, jika jika kerajaan negeri memutuskan untuk

meneruskan pembangunan ini, „Garispanduan untuk kemampanan

pengurusan pertanian bagi perladangan‟ perlu dipatuhi terutamanya yang

berkaitan dengan pembangunan di tanah yang curam. Ini juga termasuk

praktis teknik pemeliharaan tanah bagi tanah curam contohnya apabila

cerun diantara 6 hingga 30 darjah, perkara berikut perlu diikuti:

i. Memendekkan panjang cerun melalui pembinaan teres

ii. Menggunakan teres ‟ broad-bench‟ di dalam cerun

iii. Pembinaan kontor dan perparitan perimeter seperti rajah di bawah

iv. Menanam tanaman penutup

v. Pembinaan saliran di dalam bentuk tangga untuk melindungi aliran

air semasa hujan lebat

vi. Pembinaan saliran

vii. Pembinaan lumpur

viii. Pembinaan ban penampan atau mengekalkan kewujudan zon

penampan sungai

ix. Pembinaan perangkap lumpur dan memeriksa tambak

x. Pembinaan saliran dan pembentung

xi. „mulching‟

xii. Perataan tanah secara beraras untuk meminimakan tanah yang

terdedah

xiii. Perataan tanah semasa cuaca panas untuk mencegah hakisan tanah

xiv. Meminimakan bercucuk tanam

xv. Asas penanaman mengikut kontor

xvi. Menggunakan mesin ringan semasa operasi tapak

Sumber: Jabatan Pertanian

3-245

3-245

Had Sempadan Kampung

Hanya terdapat petempatan orang asli di kawasan utama (core). Bilangan

penduduk di kawasan Banding adalah seramai 616 orang dan 1603 orang di

kawasan Temenggor dijangkakan pada tahun 2015. Petempatan sedia ada

yang terdapat di situ bukan menjadi suatu isu kepada koridor hidupan liar.

Had sempadan kampung tidak diperlukan di kawasan utama (core).

Di dalam kawasan penampan, iaitu di kawasan barat dan timur koridor

(Negeri Kelantan, berdekatan Bandar Jeli), pengembangan kawasan

petempatan tidak dibenarkan. Di kawasan penampan (timur), terdapat

beberapa bukti wujudnya gajah. Oleh itu, strategi pengurusan petempatan

perlu diaplikasikan untuk mencegah konflik gajah-manusia.

Zon Penampan

Selain daripada kawasan utama (core), terdapat beberapa zon pengurusan

gunatanah yang berbeza di dalam zon penampan. Ia adalah pembangunan

eko-pelancongan di Pulau Banding dan kawasan perladangan Felda Bersia

Timur di sebelah barat. Di bahagian timur terdapat petempatan

bersebelahan dengan Bukit Melintang dan di kawasan tengah koridor pula

terdapat petempatan orang asli Banun dan kawasan perladangan.

Koridor di dalam zon penampan ini memerlukan pengurusan khas untuk

mencegah konflik manusia-hidupan liar. Strategi pengurusan gunatanah

yang berbeza perlu dilaksanakan untuk setiap sektor. (rujuk Bahagian 3.5.3

hingga 3.5.5).

Pengwujudan Lintasan Hidupan Liar (Inisiatif Utama)

Butiran Infrastruktur

Jalan raya sedia ada adalah Jalan Persekutuan No.4 yang menghubungkan

diantara Gerik di Perak ke Jeli di Kelantan. Ia membentuk sebahagian

daripada Lebuhraya Timur Barat dan merupakan jalan utama yang

menghubungkan bahagian timur dan bahagian barat Semenanjung Malaysia.

Isipadu lalulintas di sepanjang Jalan Persekutuan No.4 yang berdasarkan

“Road Traffic Volume Malaysia 2005” dikeluarkan oleh Unit Perancang

Lebuhraya, Kementerian Kerja Raya ditunjukkan seperti Jadual 3.3.21.

3-246

3-246

Jadual 3.3.21 : Isipadu dan komposisi lalulintas di Hulu Perak, (Oktober

2005)

Daerah No.

Stesen No

Jalan 16

Jam

Kereta

&

Teksi

Van

dan

utiliti

Lori Sederhana

Lori Berat

Bas Motosikal

Hulu

Perak

AR801 76 718

6

54.25 10.57 6.79 2.84 1.97 23.58

Hulu

Perak

AR802 76 602

2

45.4 12.54 6.13 2.51 1.68 31.75

Hulu

Perak

AR803 4 294

8.43

52.12 18.83 9.74 7.39 1.93 9.98

Hulu Perak

AR804 76 6218

45.64 9.33 7.41 2.22 1.25 34.14

Hulu Perak

AR805 77 5255.71

44.35 10.32 3.36 1.58 0.41 39.97

Sumber: Unit Perancang Lebuhraya, 2005

Stesen AR 803 terletak 2.4km dari Bandar Gerik iaitu di sepanjang

Lebuhraya Timur Barat. Direkodkan di stesen ini, purata 16 jam kiraan

lalulintas adalah 2,948 kenderaan manakala peratus sederhana, lori berat

dan van adalah 38% daripada jumlah ini. Jika dibandingkan dengan purata

16 jam isipadu lalulintas dengan lain-lain jalan di dalam Daerah Hulu Perak,

didapati Jalan Persekutuan No.4 merupakan kiraan isipadu lalulintas yang

terendah di daerah ini. Pertumbuhan lalulintas mengenalpasti trend

peningkatan isipadu (dari 1,516 dalam tahun 1996 hingga 2,609 pada tahun

2005). Pertumbuhan lalulintas tahunan ditunjukkan dalam rajah 3.3.37.

Walaupun jalan ini pada masa kini tidak kerap digunakan, isipadu lalulintas

semakin meningkat dan akan berterusan meningkat pada masa hadapan.

Rajah 3.3.37 : Pertumbuhan Lalulintas Tahunan

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Average 16 hur Count

YEAR

Annual Traffic Growth at Station AR 803, FR 04

300

0

250

0

200

0

150

0

100

0

500

0

Pu

rata

16

ho

ur

cou

nt

Pertumbuhan Lalulintas Tahunan

TAHUN

3-247

3-247

Lain-lain perincian jalan:

Jalan Persekutuan No.4 adalah Lebuhraya Timur Barat dan

merupakan penghubung utama diantara utara Semenanjung

Malaysia dan pantai timur.

Jalan ini terdiri dari 2 lorong dengan had laju 90km/jam di

kebanyakan kawasan.

Lebar jalan adalah kira-kira 3.5m.

Bahu jalan tidak diturap.

Cerun adalah tinggi dan jalan ini dibina disepanjang tepian bukit

dan ini pada kebiasaannya mempunyai bilangan laluan bengkang-

bengkok yang banyak.

Terdapat beberapa lokasi dimana jalan ini melintasi lembah.

Namun, beberapa lintasan lembah ini dibina dengan tembok

penahan/pembinaan „earth fill‟ dan ini sekaligus tidak mampu

membenarkan laluan di bahagian bawahnya.

Jalan di dalam kawasan PL2 adalah kira-kira 55km panjang iaitu

dari Kg.Pendok di Jeli, Kelantan hingga 12km barat Pulau Banding.

Zon utama dianggarkan kira-kira 40km panjang.

Pada masa hadapan, terdapat perancangan untuk membina laluan

keretapi laju dan paip produk petroleum. Lintasan hidupan liar

perlu dilaksanakan untuk infrastruktur ini.

1) Carta Alir

Rujuk Bahagian 4 (Lampiran 1-garis panduan). Jalan raya terletak di

dalam kawasan rangkaian utama dan ini memerlukan penekanan

tentang penyediaan lintasan hidupan liar.

Jenis Lintasan Hidupan Liar

Rujuk Bahagian 4 (Bahagian 2.1 – garis panduan). Hidupan liar yang

diberi penekanan adalah binatang besar (gajah).

Lokasi Lintasan

Rujuk Bahagian 4 (Bahagian 2.2 – garis panduan). Pada masa kini,

tidak terdapat sebarang kajian terperinci tentang lintasan hidupan

liar. Namun, WWF sedang menjalankan kajian tentang aktiviti

hidupan liar di dalam kawasan ini. Kajian ini akan dapat memberi

maklumat terperinci untuk mengenalpasti kawasan yang sesuai

untuk lintasan. „At grade crossing‟ dengan pemantauan yang bakal

dilaksanakan dan pilihan „underpass‟ akan dilaksanakan pada masa

hadapan.

Bentuk Lintasan Hidupan Liar

(Rujuk jadual 4.4 – garis panduan). Hidupan liar yang diberi

penekanan adalah gajah dan lain-lain binatang besar dan jalan raya

adalah lebuhraya. Oleh itu, bentuk lintasan binatang yang sesuai:

„Underpass‟ – jambatan dan „viaduct‟.

Overpasses

3-248

3-248

Berikutan kelemahan kajian terperinci tentang perlakuan hidupan

liar, ini akan dilaksanakan kemudian iaitu setelah kajian ini selesai.

Rumusan Cadangan

Tiga (3) „at grade crossing‟ dengan pemantauan dicadangkan

memandangkan jumlah trafik masih lagi rendah dan tiada kajian

tentang lokasi lintasan pada masa kini (tahap 1). Memandangkan

kawasan rangkaian adalah besar, tiga (3) „at grade crossing‟

dicadangkan. Lokasi tersebut ditunjukkan dalam rajah 3.3.38, rajah

3.3.39 dan rajah 3.3.40.

Rajah 3.3.38 : Cadangan Lintasan Hidupan Liar, PL2 – Kawasan A

3-249

3-249

Rajah 3.3.39 : Cadangan Lintasan Hidupan Liar, PL2 – Kawasan B

Rajah 3.3.40 : Cadangan Lintasan Hidupan Liar, PL2 – Kawasan C

3-250

3-250

„Underpass Viaduct‟ perlu diambilkira apabila pemantauan dibuat

(peringkat 2). „Viaduct‟ ini akan menggantikan „at grade crossing‟. Rajah

3.3.41 menunjukkan struktur „typical viaduct‟.

i) Komponen Tahap 1

Tiga (3) lokasi „at grade crossing‟

Setiap lokasi kira-kira 5km panjang

Papan tanda tambahan (jenis gantry) dan tanda amaran

akan dipasang

Had laju dihadkan kepada 60 km/jam di sepanjang koridor

Program pemantauan hidupan liar melebihi jangka masa 5

tahun

Pengesahan lokasi lintasan hidupan liar daripada program

pemantauan

ii) Komponen Tahap 2

„Underpass‟ di lokasi melalui pembinaan „viaduct‟

„Viaduct 1‟ - Kira-kira 1,000 meter panjang

„Viaduct 2‟ - Kira-kira 200 meter panjang

„Viaduct 3‟ - Kira-kira 700 meter panjang

„Viaduct‟ boleh dilaksanakan sebagai sebahagian daripada

program naiktaraf jalan kerana ia akan melibatkan

pelurusan jalan.

Menamatkan had laju terdahulu iaitu 60 km/jam dan

menukarkan kepada 90 km/jam selepas kesemua struktur

telah dibuat.

Menyediakan tambahan lintasan pembentung untuk hidupan

liar yang kecil jika diperlukan.

Rajah 3.3.41 : Lintasan Hidupan Liar jenis „Underpass Viaduct‟ di PL2

3-251

3-251

Anggaran kos

Anggaran kos untuk Tahap 1 dan Tahap 2 ditunjukkan dalam jadual di

bawah.

Jadual 3.3.22 : Anggaran kos untuk Tahap 1

Perincian Unit/Kos

(RM) Bilangan Kos (RM)

1. Papan tanda jenis „gantry‟ di

pintu masuk dan mewujudkan

„at grade crossing‟

100,000 6 600,000

2. Tanda amaran di setiap 500m 2,500 30 75,000

3. Pemantauan/perletakan kamera

pemantauan untuk kawasan

jalan sepanjang 5km

500,000 15km 7,500,000

4. Penyelenggaraan kamera

pemantauan dan lain-lain kos

300,000 5 tahun 1,500,000

Jumlah Kecil 9,675,000

Tambahan 20% kontigensi 1,935,000

Jumlah Tahap 1 11,610,000

Jadual 3.3.23 : Anggaran kos untuk Tahap 2

Perincian Unit/Kos


A. „VIADUCT‟

1. Struktur „Viaduct‟

„Viaduct‟ A 5,000 10,000m

2

50,000,000

„Viaduct‟ B 5,000 2,000m2 10,000,000

„Viaduct‟ C 5,000 7,000 m2 35,000,000

2. Pengubahsuaian jalan (1km di

setiap bahagian „viaduct‟

500 6,000m 3,000,000

3. Kerja-kerja perparitan 200,000 3 600,000

4. Kerja-kerja landskap (50m di

kesua-dua bahagian)

5 190,000

m2

950,000

5. Ubahsuai jalan sedia ada 200,000 3 600,000

3-252

3-252

Perincian Unit/Kos


B) PEMANTAUAN

1. Kamera di bawah „viaduct‟ 200,000 9 1,800,000

2. Penyelenggaran dan pelaporan 200,000 5 tahun 1,000,00


20% kontigensi 20,590,000

Jumlah Tahap 2 123,540,000

Meningkatkan Kapasiti Eko-Pelancongan

Membangunkan koridor hidupan liar sebagai satu tarikan

pelancongan iaitu di dalam Kompleks Hutan Hujan Belum-

Temenggor dan membangunkan secara bersepadu dengan cadangan

hidupan liar Kenering-Temenggor dan Taman Safari (KTWSP)

berdekatan Hutan Simpan Temenggor dan Hutan Simpan Hulu Piah.

Banding dan Kompleks Eko Tasik Temenggor perlu dipromosikan

sebagai zon pembangunan pelancongan dan perlu meliputi hanya

kawasan yang ditentukan (rujuk pelan rangkaian ekologi). Sebarang

kemudahan penginapan yang baru dengan bilik lebih daripada 10

perlu ditempatkan di dalam zon ini atau di Bandar Gerik. Kawasan

utama dan zon penampan perlu dizonkan sebagai zon untuk

kegunaan pelancong hanya apabila pembangunan pelancongan yang

utama tidak digalakkan.

Belum/Temenggor, Perak perlu dipromosikan sebagai kawasan

Ekopelancongan Negara – „Jumbo Trail‟ di mana pelancong dapat

melihat hidupan liar di kawasan liar semasa berada di dalam kereta

semasa perjalanan di sepanjang Lebuhraya Timur-Barat.

Pemandu yang melalui di sepanjang lebuhraya perlu berhati-hati

bahawa mereka sedang melalui „kawasan sensitif alam sekitar‟,

sepertimana kebiasaannya bahan-bahan peringatan diletakkan di

kawasan rehat Lebuhraya Timur Barat. Papan tanda seperti

„Lintasan Gajah, sila perlahankan kenderaan‟ mampu meningkatkan

kesedaran di kalangan pelancong yang melalui kawasan ini.

Produk pelancongan di dalam radius 50KM yang sesuai dipakejkan bersama adalah seperti:

3-253

3-253

- Taman Negeri Royal Belum

- Pulau Banding

- Dataran Temenggor

- Tasik Temenggor

- Gua Gendang

- Bukit Kendering

- Kolam Air Panas Gerik

- Lata Lawin

- Lata Kala

- Lata Sg. Hitam

- Gua Itik/Gendang

- Kolam Air Panas Pengkalan Hulu

Membangunkan infrastruktur/kemudahan eko-pelancongan di dalam

kawasan pelancongan atau/dan kawasan penampan di kawasan

sekitar berdekatan atau di dalam koridor hidupan liar mengikut

kesesuaian seperti:

Pusat pelancong di Pulau Banding dan kawasan rehat Lebuhraya

Timur-Barat termasuk kawasan tempat letak kenderaan pelancong,

kawasan rehat pelancong, papan informasi pelancong, jadual

lawatan untuk menentukan kawasan berpotensi melihat hidupan

liar.

Laluan hutan (jungle treks) dari pusat pelancong ke kawasan

pemantauan di dalam kawasan utama

Kawasan pemantauan, laluan „canopy‟ dan „hideaway‟ boleh

dicadangkan di dalam jarak 200 hingga 250 meter dari kawasan

lintasan yang berpotensi.

Membangunkan Bandar Gerik bagi menyediakan lebih (bilangan bilik

sedia ada : 247 bilik) dan dengan tahap yang luas dalam kemudahan

penginapan. Majlis Daerah Gerik perlu menggalakkan penglibatan

penduduk tempatan dari aspek semua jenis aktiviti pelancongan

yang berkait dengan perniagaan termasuklah penginapan

pelancong, pengangkutan, agensi pelancongan, pemandu pelancong

berdaftar, makanan dan minuman, cenderahati dan aktiviti riadah

di dalam kawasan Bandar Gerik. Penginapan pelancong yang terbaik

perlu dibina di Bandar Gerik bagi mengurangkan impak terhadap

kawasan pelancongan Banding/Temenggor.

Penduduk yang tinggal di dalam kawasan pembangunan dan zon

penampan perlu diberi galakan untuk terlibat di dalam aktiviti

ekonomi berteraskan pelancongan seperti membangunkan

kemudahan penginapan dan „homestay‟ dan melibatkan diri sebagai

jurupandu tempatan terlatih. Diantara penduduk kampung yang

akan menerima manfaat daripada aktiviti pelancongan di dalam

kawasan cadangan rangkaian ini adalah petempatan orang asli

seperti RPS Banun, Kg. Semelor, Kg. Sg. Tekam, Kg. Pulau Tujuh

dan Kg. Chuweh (Program PERHILITAN).

3-254

3-254

Program „homestay‟ akan dijalankan oleh JHEOA dan PERHILITAN

dengan penglibatan orang asli dalam aktiviti pelancongan. EMKAY

juga turut digalakkan untuk memainkan peranan yang penting di

dalam menyebarkan manfaat ekonomi dalam pelancongan terhadap

penduduk tempatan.

Pulau PERHILITAN di Tasik Banding boleh dipromosikan sebagai

pusat latihan bagi jurupandu tempatan dan pihak swasta untuk

pelancongan mampan di dalam wilayah ini termasuklah program

kesedaran pelancongan di dalam kawasan koridor hidupan liar.

Kemudahan di dalam pulau ini perlu dinaiktaraf untuk menampung

permintaan dan keperluan penginapan.

Rajah 3.3.42 di bawah menunjukkan keseluruhan pelan pembangunan

koridor untuk PL2.

Perhutanan (Termasuk Perhutanan Semula) (Inisiatif Utama)

Impak yang rendah dan aktiviti pembalakan terpilih di Hutan Simpan

Temenggor boleh diteruskan walaupun kesan besar penebangan hutan di

kawasan sepanjang Lebuhraya Timur Barat perlu ditamatkan. Jika kawasan

Royal Belum boleh diperluaskan sehingga melintasi lebuhraya untuk

memasukkan semua tanah negeri dan bahagian selatan Hutan Simpan

Belum, aktiviti pembalakan boleh dihadkan di bahagian selatan kawasan

hutan simpan termasuklah Hutan Simpan Temenggor.

Rajah 3.3.42 : Menunjukkan keseluruhan pembangunan koridor untuk PL2.

C

Cadangan

TKPM

Temenggor Forest

Reserve

Royal Belum State Park

Tasik Temenggor

Cadangan

Cawangan

Kampus UUM

Cadangan

Kampus UPM

Bio D

ResearchCadangan

Taman Herba

Puncak Baring

Kawalan Lalu-lintas

Pembangunan eko-

pelancongan dan pusat

terjemahan

Pusat Pemeliharaan

Hidupan Liar bagi program

kesedaran Hidupan Liar

Tiada perluasan bagi

penempatan manusia

dalam kawasan koridor

Tiada perluasan bagi

penempatan manusia

dalam kawasan koridor

Strategi jangka panjang:

Memperluaskan Taman Negeri

Royal Belum untuk dimasukkan

dalam kawasan utama

Papan tanda dan kawalan

had laju

Menara Pandang

Tanah Negeri diwartakan

sebagai hutan simpan

Kawasan Penampan:

Penempatan orang Asli

Program Homestay– Menara

Pandang dan kemudahan

yang bersesuaian

Kawasan utama diwartakan

sebagai hutan yang

dilindungi di bawah seksyen

10, Akta Perhutanan Negara

Kawalan lalu-lintas &

pemantauan

Papan tanda dan kawalan

had laju

Kawalan lalu-lintas dan

pemantauan

Mempraktikkan

amalan

pertanian mampan

Create Underpass Viaduct

B

A

3-255

3-256

3-256


Institusi, sokongan perundangan, penguatkuasaan dan pemantauan, kos dan

pembiayaan dan kesedaran, pendidikan dan strategi komunikasi akan

dibincangkan di bahagian ini untuk kajian kes PL2. Kos pembangunan,

agensi pelaksana dan program kesedaran akan ditunjukkan secara terperinci

di dalam setiap sub-bahagian.

Kos dan Pembiayaan

Kos

Kos langsung berlaku bagi cadangan kerja-kerja infrastruktur untuk PL2. Ini

termasuklah kerja-kerja jalan dan perparitan, kerja struktur, landskap,

papan tanda, kos pemantauan dan menara tinjau. Kos tidak langsung wujud

daripada kos tanah. Kos tanah adalah berdasarkan purata harga pasaran

tanah pertanian iaitu berdasarkan Laporan Pasaran Hartanah (2007).

Diandaikan bahawa hutan negeri boleh digunakan alternatif lain melalui

pengurniaan. Memandangkan harga pasaran tanah pertanian berhubungkait

dengan lokasi, tahap kematangan tanaman dan jenis tanaman, nilai tanah

hutan diandaikan rendah iaitu serendah 25%.

Kos tanah termasuklah semua tanah hutan negeri, tanah berumput dan

pokok renek, yang kesemuanya terletak di dalam cadangan rangkaian dan

secara idealnya akan dipelihara untuk pelaksanaan lintasan hidupan liar.

Anggaran kawasan hutan tanah negeri (23,750 hektar) dan tanah

berumput/pokok renek (1,477 hektar) dan keseluruhannya adalah seluas

25,227 hektar.

Kos pembangunan keseluruhan adalah dianggarkan sebanyak RM465.1 juta

(Rujuk Jadual 3.3.24).

Jadual 3.3.24 : Kos Keseluruhan PL2

Kategori Kos RM

Infrastruktur Kerja Jalan dan Perparitan 4,200,000

Kerja Struktur 95,600,000

Landskap 950,000

Papan Tanda Jalan 75,000

Pemantauan dan Penyelenggaraan

11,800,000

Menara Tinjau 300,000

Kontigensi 22,525,000

3-257

3-257

Kategori Kos RM


Kos Hutan Negeri (Imputed) (luas :25,227ha)

Kos Hutan Negeri (Kawasan utama & Penampan)

328,477,865

Kempen Kesedaran Kempen dan kios dengan perisian interaktif

1,200,000

Jumlah Kos Pembangunan 465,127,865

Nota: 1) Purata harga pasaran tanah : RM 52,083/ha. Laporan Pasaran

Hartanah 2007 & 2006

2) Kos infrastruktur diperolehi daripada Bahagian 7.5

3) Kos pembangunan keseluruhan tidak termasuk kos kehilangan hasil

tahunan daripada penggunaan kawasan hutan dengan anggaran RM69.6

juta setahun.

Faedah dan Hasil Yang Berpotensi

Faedah utama daripada kawasan rangkaian ini adalah dari segi penyediaan

laluan yang selamat untuk hidupan liar, meningkatkan akses hidupan liar ke

kompleks hutan yang lebih besar dan seterusnya mewujudkan keadaan

persekitaran yang lebih mampan. Ini seterusnya menyumbang terhadap

keseluruhan pemeliharaan biodiversiti di dalam negara. Anggaran ini dibuat

untuk mengukur potensi rangkaian ini sebagai „carbon sink‟ iaitu

berdasarkan kawasan yang akan ditukarkan kepada hutan simpan.

Dianggarkan kira-kira seluas 25,227 hektar mampu menyimpan sebanyak

2,901,117 metrik tan „carbon‟ (berdasarkan penyimpanan „carbon‟ 115

metrik tan/hektar).

Nilai pasaran semasa dagangan „carbon credit‟ di bawah „EU carbon market‟

adalah dalam lingkungan US$50 /metrik tan. Pada kadar pertukaran

RM3.543 (Bank Negara, November 2008) kepada satu US dolar, pendapatan

berpotensi untuk meningkat, jika dagangan dijalankan iaitu akan mencapai

RM513.9 juta. Walaubagaimanapun, adalah lebih baik mengambilkira harga

pasaran terendah memandangkan terdapat risiko dan halangan di dalam

memperolehi persijilan lebih-lebih lagi di dalam keadaan semasa krisis

kewangan global yang akan menyebabkan dagangan pada masa hadapan

mengalami kesukaran dan mewujudkan keadaan yang tidak menentu dan

keadaan berubah-ubah dalam harga „carbon‟. Harga serendah US$30

/metrik tan adalah anggaran yang konservatif dan lebih sesuai digunakan

untuk menganggarkan hasil yang berpotensi. Ia akan meningkatkan RM308.4

juta setahun iaitu rendah tetapi masih signifikan jika kawasan tersebut

diluluskan untuk „carbon trading‟. Berbanding dengan kos keseluruhan

RM465.1 juta, pendapatan tahunan sebanyak RM308.4 juta akan mampu

membayar balik dengan kadar segera untuk cadangan koridor dalam masa 2

tahun.

3-258

3-258

Sumber Kewangan

Cadangan sumber kewangan utama adalah bajet pembangunan persekutuan

melalui pengwujudan program pembangunan ekologi di bawah tabung

pembangunan kerajaan Negeri-Persekutuan (multi-state).

Sokongan Institusi, Aspek Perundangan dan Penguatkuasaan

Pengurusan Institusi

Kawasan Belum-Temenggor merupakan kawasan koridor kedua paling

penting dalam kawasan CFS1. Kawasan ini menganjur dari Grik di Perak

hingga ke Jeli di Kelantan iaitu di sepanjang Lebuhraya Timur-Barat.

Koridor ini terdiri daripada 2 koridor yang dipisahkan oleh Zon

Ekopelancongan Pulau Banding. Koridor ini dibentuk sebagai koridor ekologi

dan KSAS di bawah Rancangan Fizikal Negara (RFN) yang seterusnya akan

mengambilkira Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan bagi kawasan

tersebut.

Koridor ini adalah rangkaian utama yang kedua terpenting selepas Sg. Yu

dalam kawasan CFS1. Usaha pemeliharaan ekologi dalam kawasan ini akan

melibatkan penglibatan di peringkat antarabangsa dan perlu diambilkira

sebagai Projek Demonstrasi Negara di bawah komitmen Malaysia terhadap

CBD. Pelan pengurusan dan pelaksanaan terperinci perlu dibuat terhadap

koridor ekologi ini. Ini boleh dimulakan oleh JPBD dengan kerjasama agensi

pemeliharaan utama seperti Jabatan Perhutanan dan Perbadanan

Pembangunan Taman Negeri Perak. Ia juga berkemungkinan untuk

menyediakan pelan terperinci iaitu Rancangan Kawasan Khas (jenis

pengurusan dan pemeliharaan) di bawah Seksyen 16B, Akta 172.

Agensi pelaksana utama terhadap inisiatif yang telah dikenalpasti di dalam

pelan induk akan melibatkan Jabatan Perhutanan, Jabatan Perhilitan, JKR,

JPS, PTG, Perbadanan Taman Negeri dan pemaju tanah utama seperti

Emkay Land yang memiliki Pulau Banding dan „Eco Resort‟ di situ.

Strategi pelaksanaan segera adalah untuk mewartakan semua tanah negeri

di dalam kawasan utama (core area) sebagai hutan perlindungan di bawah

s10, Akta Perhutanan Negara. Strategi jangka panjang akan melibatkan

perluasan kawasan Taman Negeri Royal Belum sehingga beberapa kawasan

di dalam koridor ini. Inisiatif CSR akan dimulakan dengan badan korporat

utama di kawasan ini termasuklah Kumpulan Emkay dalam menghasilkan

program pengurusan dan pelaksanaan untuk koridor ini.

Pengurusan institusi utama yang berkait dengan koridor Belum-Temenggor

ini ditunjukkan dalam Jadual 3.3.25.

Penglibatan masyarakat dan program peningkatan kesedaran adalah penting

untuk menjayakan pelaksanaan koridor ini terutamanya di kalangan

3-259

3-259

penduduk tempatan dan masyarakat orang asli khususnya di dalam

mewujudkan program latihan untuk penunjuk arah (eco tourist guides) dan

penglibatan di dalam program pemantauan dan pengawasan.

Jadual 3.3.25 : Pengurusan Institusi di dalam Koridor Ekologi Belum-

Temenggor

Penyediaan pelan terperinci

yang sepatutnya termasuk

kedua-dua pelan

pembangunan fizikal dan

pelan pengurusan dan

pelaksanaan


pemeliharaan utama seperti Jabatan

Perhutanan, Perbadanan Pembangunan

Taman Negeri Perak, Jabatan Perhilitan

dan NGO terutamanya WWF dan MNS.

Ini boleh dijalankan sebagai RKK di bawah

seksyen 16, Akta 172

Agensi pelaksana utama



3. Pihak Berkuasa Perancangan

Tempatan Hulu Perak

4. Pengarah JPBD Negeri

5. JKR

6. JPS

7. Pengarah PTG

8. Perbadanan Taman Negeri Perak

9. Pemaju tanah utama di kawasan

tersebut seperti MK Lands

Undang-undang dan peraturan


2. Pengarah PTG

3. JPBD

4. Pihak Berkuasa Perancangan

Tempatan Hulu Perak dan Jeli

Pemantauan dan Pengawasan



3. NGO termasuk WWF dan MNS

4. Penduduk tempatan dan masyarakat

orang asli

Pendidikan, Penyelidikan dan

Publisiti

1. Kementerian Sumber Asli dan Alam

Sekitar

2. JPBD


4. Universiti

5. NGO

6. Majlis Tindakan Pelancongan Negeri

7. Pusat Penyelidikan Hutan Pulau

Banding

3-260

3-260


Strategi pelaksanaan utama yang telah dikenalpasti di dalam pelan akan

disokong oleh perundangan. Semua hutan tanah negeri dan kawasan „shrub‟

di dalam kawasan utama dalam koridor perlu diwartakan sebagai Hutan

Perlindungan di bawah s10, Akta Perhutanan Negara. Tiada pengurniaan

tanah untuk pembangunan dibenarkan di dalam kawasan utama ini.

Beberapa tanah persendirian di dalam kawasan utama perlu dibuat

pengambilan di bawah Akta Pengambilan Balik Tanah atau dibeli di dalam

pasaran terbuka. Namun, ia tidak melibatkan kawasan yang besar di dalam

koridor ini. Strategi jangka panjang akan melibatkan perluasan kawasan

Taman Negeri Royal Belum sehingga beberapa kawasan di dalam koridor ini

(Lihat jadual 3.3.26).

Jadual 3.3.26 : Strategi Utama

Strategi Utama Undang-undang berkaitan

untuk diaplikasi

Mewartakan semua hutan tanah negeri dan tanah „shrub‟ dalam kawasan utama (core) sebagai Hutan Perlindungan (Perlindungan hidupan liar)

S10, Akta Perhutanan Negara, Enakmen Perhutanan Perak

Tiada lagi pengurniaan tanah untuk pembangunan (pertanian, bangunan & petempatan) dibenarkan di dalam kawasan utama ini.

Kanun Tanah Negara

Membatalkan sebarang pemberian tanah untuk agensi negeri di dalam kawasan utama termasuk projek TKPM di sepanjang koridor.

Kanun Tanah Negara

Membuat pengambilan balik tanah terhadap tanah persendirian di dalam kawasan utama dan mewartakan sebagai Hutan Perlindungan di bawah Akta Perhutanan atau memeliharanya sebagai kawasan ekologi di bawah s62 KTN.

Akta Pengambilan Balik Tanah 1960, Kanun Tanah Negara, Akta Perhutanan Negara

Strategi jangka panjang akan melibatkan perluasan kawasan Taman Negeri Royal Belum sehingga beberapa kawasan utama (core) di dalam koridor ini.

Enakmen Perbadanan Taman Negeri Perak 2001

Mewujudkan Rizab Riparian di kawasan sungai di dalam koridor.

Kanun Tanah Negara, Akta Air 1920

3-261

3-261


Penguatkuasaan dan pemantauan akan dilaksanakan oleh agensi utama yang

mempunyai peruntukan undang-undang untuk berbuat demikian. Ini

melibatkan Jabatan Perhutanan, Pengarah Pejabat Tanah dan Galian dan

Pihak Berkuasa Perancang Tempatan untuk kawasan tersebut. Walaupun

kawasan koridor ini bukan merupakan kawasan rizab hidupan liar atau pusat

perlindungan, Jabatan Perhilitan mempunyai kuasa di bawah Akta Hidupan

Liar untuk bertindak terhadap pemburuan spesis binatang yang terancam


Sebagai salah satu usaha negara, projek „Central Forest Spine‟ ini

memerlukan publisiti dibuat untuk mempromosikan objektifnya ke arah

melindungi biodiversiti. Kawasan rangkaian Belum-Temenggor mewakili

pilihan terbaik bagi menjayakan kajian CFS ini.

Dua dokumen utama telah mengesahkan kepentingannya sebagai

keutamaan untuk pemeliharaan. Rancangan Fizikal Negara telah

menyenaraikan kawasan Belum-Temenggor sebagai Kawasan Sensitif Alam

Sekitar dan Pelan Tindakan Harimau Negara pula telah mengenalpasti

kawasan ini sebagai kawasan terpenting bagi habitat harimau. Matlamat

keseluruhan bagi pengwujudan rangkaian ekologi ini adalah untuk

mengekalkan kesinambungan diantara Taman Negeri Royal Belum dan juga

Banjaran Utama.

Dalam kejadian dimana gajah selalu dilihat melintas, ia adalah luar biasa

apabila terdapat jalan utama yang melalui kawasan yang mempunyai

habitat mamalia yang besar. Secara ringkasnya, Lebuhraya Timur-Barat

sememangnya merupakan jalan hutan. Rangkaian ekologi yang diwujudkan

di sepanjang lebuhraya menawarkan peluang kepada pelancong dan

pengembara untuk menikmati keadaan hidupan liar secara yang lebih unik.

Kerisauan utama berkaitan dengan pembangunan di sepanjang lebuhraya

adalah wujudnya keadaan pembangunan tidak sesuai dengan konsep

pengekalan alam semulajadi dan eko-pelancongan. Ini termasuklah kawasan

perladangan dan beberapa projek pertanian lain, landasan keretapi dan

infrastuktur laluan paip serta masalah berkaitan pemburuan di kawasan ini:

Sebagai rangkaian ekologi utama, keutamaan perlu dititikberatkan

di dalam memastikan agensi kerajaan memahami tentang implikasi

pengurniaan tanah dan perkembangan habitat pada masa depan.

Bagi mengekalkan integriti keseluruhan habitat melalui perluasan

sempadan Taman Negeri Royal Belum dan lain-lain hutan simpan,

penyelarasan perlu dibuat dengan Jabatan Perhutanan.

3-262

3-262

Sebagai inisiatif utama dalam aspek pemeliharaan, kelebihan atau

faedah dalam pelancongan perlulah melebihi aktiviti pertanian. Ini

memerlukan perancangan yang rapi oleh pihak berkuasa tempatan.

Keadaan semasa kawasan yang merupakan kawasan ekopelancongan

dan lain-lain aktiviti berkaitan pelancongan, agensi pelancongan

perlu menyediakan program promosi yang bersesuaian yang tidak

menganggu populasi mamalia besar.

Sebagaimana kawasan rangkaian koridor ini terletak dalam lokasi

mudah diakses, usaha meningkatkan kesedaran awam perlu

difokuskan terhadap pendidikan alam sekitar dan pelancongan yang

selaras dengan objektif kajian.

Kaedah komunikasi dan kesedaran yang berikut adalah diperlukan

sebagai tindakan agensi utama yang berkepentingan:

1) Laman Web JPBD-CFS - Pelaksanaan kajian CFS memerlukan

penyaluran maklumat diberikan terhadap pelbagai agensi dan

organisasi. Laman web menyediakan sumber maklumat utama untuk

mencapai objektif, matlamat dan peranan semua pihak di dalam

menuju tindakan yang positif. Kajian kes, ringkasan fakta, pelan

koridor dan brosur yang boleh dimuat turun mengikut pelbagai

sektor (seperti perhutanan dan pelancongan) adalah untuk

meningkatkan kesedaran di kalangan pihak yang berpotensi. Ini juga

adalah pilihan terbaik untuk orang awam mengetahui keadaan

semasa terkini dan program berkaitan.

2) Pusat Maklumat - Kemudahan dalaman untuk mempamerkan

keadaan semasa biodiversiti yang menakjubkan perlu diwujudkan di

Pulau Banding memandangkan ia merupakan pintu masuk utama

untuk aktiviti pelancongan. Pusat ini boleh menawarkan maklumat

tentang sejarah alam semulajadi dan pakej pelancongan tempatan,

mempromosi keseluruhan pakej kajian CFS kepada pelancong dan

dijadikan tempat yang aktif dalam aspek pembelajaran dengan

persembahan audio-visual dan pakej istimewa pelajar sekolah.

Pusat ini mampu menawarkan aktiviti pelancongan tetapi bukan

menyaingi pusat pelancongan sediada.

3) Kiosk maklumat – Penglibatan dengan masyarakat di kawasan

koridor merupakan langkah pertama untuk pemahaman konsep

rangkaian ekologi dan fungsinya. Kiosk maklumat yang terletak di

kawasan yang mempunyai kemudahan boleh memberi kesedaran.

Koridor Belum-Temenggor patut diberi beberapa kiosk untuk

meningkatkan pelancong ke Pulau Banding.

4) Papan Tanda Keselamatan Hidupan Liar - Keutamaan patut

diberikan terhadap keselamatan binatang dan pemandu kenderaan

di koridor ini. Program kesedaran papan tanda keselamatan yang

berkesan memberikan beberapa faedah:

3-263

3-263

Kepentingan untuk habitat di sekeliling\

Penekanan terhadap lintasan hidupan liar

Kesedaran untuk mengelak konflik binatang dan peringatan untuk

tindakan perlakuan tertentu dan had laju yang selamat.

Jabatan Pengangkutan Jalan dan Jabatan Perhilitan perlu

bertanggungjawab untuk membangunkan siri tanda „attention

getting‟ yang menggambarkan keselamatan diutamakan dan

memberikan maklumat yang positif kepada pengguna jalan raya.

5) Kempen koridor - Projek khas dan program khusus diperlukan

untuk menawarkan kepelbagaian alam semulajadi yang terdapat di

Belum-Temenggor dan kawasan koridor. Kawasan koridor perlu

diambilkira untuk pelancaran rasmi bagi keseluruhan projek CFS

dan mempelbagaikan aktiviti kesedaran:

Pelancaran rasmi CFS - Selari dengan Hari Biodiversiti Sedunia atau

hari promosi yang lain, pelancaran rasmi projek CFS mampu

memberikan kesedaran tentang rangkaian ekologi dan koridor

kepada orang awam dan lain-lain pihak berkepentingan. Fokus

terhadap biodiversiti mampu mencapai matlamat kepentingan

tindakan CFS di peringkat negara dan antarabangsa mengenai usaha

negara ke arah pemeliharaan.

Projek Kerjasama NGO - NGO seperti WWF, MNS dan MYCAT

merupakan agensi yang penting untuk menyokong dan membantu

Jabatan Perhilitan dan agensi lain untuk memahami tentang

pergerakan binatang dan menyediakan aktiviti pendidikan alam

sekitar.

Jelajah Media - Meningkatkan penglibatan aktif media terutamanya

dalam keperluan mewujudkan jelajah media untuk menunjukkan

objektif pemeliharaan dalam CFS, melawat lintasan kawasan

koridor yang kritikal dan meningkatkan kesedaran awam tentang

peranan untuk mengelak konflik hidupan liar dan manusia serta

menghargai usaha penyediaan projek ini.

Inisiatif Eko-pelancongan - Belum-Temenggor pada masa kini adalah

aktif dari segi jelajah eko-pelancongan di kawasan Taman Negeri

Royal Belum dan Tasik Temenggor. Namun, peningkatan aksessibiliti

di dalam kawasan utama dan penampan koridor memberikan

peluang untuk mewujudkan perjalanan hari dan laluan trek pendek

ke dalam kawasan hutan.

Pendekatan terhadap komuniti - Perdagangan haram hidupan liar,

pemburuan dan permintaan daging hidupan liar merupakan masalah

yang berkait dengan masyarakat di dalam dan sekeliling kawasan

koridor. Penganjuran program khusus dengan sekolah dan lain-lain

3-264

3-264

kumpulan sivik (seperti MYCAT dan WCS) mampu mencapai

kumpulan sasaran secara langsung.

Perayaan Sempadan Biodiversiti - Walaupun wujud isu politik di

sekitar sempadan Thai-Malaysia, masih terdapat peluang untuk

mewujudkan program yang menunjukkan usaha pemeliharaan bagi

kedua-dua kawasan sempadan termasuk Belum-Temenggor dan

Taman Hala Bala dan Bang Lang. Pihak berkuasa pelancongan

(seperti Kementerian Pelancongan dan Pihak Berkuasa Pelancongan

Thailand) perlu menganjurkan perayaan dengan aktiviti eko-

pelancongan di dalam semua kawasan ini dan lain-lain aktiviti

memandangkan keseluruhan kawasan ini merupakan kawasan

terbesar yang dilindungi di Semenanjung Malaysia. Melalui peranan

masyarakat tempatan sebagai pelaksana aktiviti pelancongan

tersebut, ekonomi tahunan penduduk tempatan akan dapat

ditingkatkan.

3-265

3-265

3) RANGKAIAN SEKUNDER 2 (SL2) - REZAB HIDUPAN LIAR KRAU – HUTAN

SIMPAN BENCAH – HUTAN SIMPAN SOM – HUTAN SIMPAN YONG

a) Pendahuluan

Dahulunya, kelompok hutan Krau (terletak di dalam kompleks Hutan

Benom) dihubungkan dengan Hutan Taman Negara di bahagian barat laut

dan kompleks hutan utama di bahagian barat, kini ia telah menjadi unit

yang berasingan, terpisah daripada kelompok hutan yang lain, akibat

aktiviti pembukaan tanah untuk tanaman kelapa sawit.

Sekiranya Rezab Hidupan Liar Krau diuruskan sebagai satu kawasan hutan

yang berasingan, nilai biodiversiti hutan tersebut akan menurun seperti

berkurangnya jumlah hidupan liar mamalia seperti harimau dan gajah.

Adalah terlalu mahal ataupun terlalu lewat untuk mengekalkan hubungan

hutan fizikal dari rezab hidupan liar ini ke Taman Negara.

Namun demikian, kadar kehilangan spesis dan penurunan nilai biodiversiti

masih boleh dikurangkan dengan mewujudkan „functional biological

corridor‟ di bahagian timur laut Taman Negara. Melalui cara ini, hidupan

liar (tidak termasuk mamalia besar) dan tumbuh-tumbuhan dapat

diperluaskan di antara kedua-dua kompleks hutan ini (melalui pendekatan

„stepping-stone‟).

Pada ketika ini, ianya terasing daripada Taman Negara melalui beberapa

matriks guna tanah yang berlainan, iaitu dua buah jalanraya, sebuah laluan

keretapi, penempatan-penempatan dan juga ladang getah dan kelapa

sawit. Tiga buah kelompok hutan-hutan kecil (HS Som, HS Kerambit dan HS

Benchah) yang terletak di dalam matriks ini boleh dikekalkan sebagai

„stepping-stone‟, dengan koridor hutan riparian yang menghubungkannya.

Rujuk Rajah 3.3.43 bagi litupan tanah sediada untuk Koridor SL2.

b) Objektif, Matlamat Dan Penunjuk Prestasi Utama

Objektif

Untuk mewujudkan dan mengekalkan kelompok-kelompok hutan

stepping stones dan koridor riparian di antara kelompok Hutan Krau

dan Taman Negara.

Untuk memastikan laluan yang selamat bagi hidupan liar merentasi

koridor ini.

3-266

3-266

Sasaran

Sasaran umum adalah untuk meningkatkan aspek-aspek kepenggunaan

koridor ini seperti contoh dari segi penggunaannya oleh hidupan liar. Oleh

yang demikian, sasaran adalah:

Meningkatkan penggunaan koridor oleh hidupan liar

Mengurangkan kadar kematian hidupan liar (yang disebabkan oleh

pemburuan haram dan kemalangan jalanraya)

3.3.43 : Litupan Tanah Sedia Ada

Penunjuk Prestasi Utama (KPI)

Penunjuk Prestasi Utama (KPI) digunakan untuk mengukur keberkesanan

rangkaian ini bagi mencapai sasaran yang telah ditentukan. Ianya

merangkumi kriteria biologi yang berhubungkait dengan populasi spesis

yang terkandung di dalam rangkaian tersebut serta habitat-habitat yang

berdekatan, dan juga laluan selamat bagi spesis-spesis haiwan ini

merentasi koridor ( terutamanya merentasi lintasan hidupan liar spesifik).

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-267

3-267

Untuk mengenalpasti perubahan dan tren, kaji selidik awal adalah

diperlukan bagi menentukan asas bagi semua KPI (Rujuk Jadual 3.3.27).

Jadual 3.3.27 : KPI bagi mencapai “Fungsi Rangkaian”

KPI Kriteria Survey Method/

Methologi Kaji Selidik

Populasi spesies utama

• Dalam rangkaian

• Habitat yang berhampiran (Taman Negara dan kelompok Hutan Krau)

Populasi spesis mamalia kecil dan burung di dalam rangkaian tersebut dan habitat yang berhampiran.

Program perangkap berkamera

Kaji selidik kehadiran haiwan

Program bancian dan pemantauan burung

Status umum biodiversiti (pengkayaan dan peningkatan spesis)

Kaji selidik biodiversiti

Kegunaan struktur lintasan hidupan liar

Merakam dan memantau haiwan menggunakan struktur lintasan spesifik hidupan liar (bilangan dan diversiti spesis) dan masa serta kekerapan penggunaan

Program perangkap berkamera

Kaji selidik kehadiran haiwan


Bilangan kematian jalanraya di koridor

Memantau corak kematian jalanraya yang berlaku di dalam koridor.

Bilangan gajah yang menceroboh ke dalam kawasan ladang dan kampong yang berhampiran

Memantau konflik manusia-gajah

Keberkesanan penguatkuasaan menghindar pemburuan haram

Kaji selidik kewujudan pemburuan haram

Nota : * Untuk mengenalpasti perubahan dan tren, kaji selidik awal adalah

diperlukan bagi menentukan asas bagi semua KPI

3-268

3-268

c) Profil Koridor


Seksyen ini menyediakan maklumat tentang latar belakang fizikal dan guna

tanah SL2: Rezab Hidupan Liar Krau – Hutan Simpan Bencah – Hutan Simpan

Som – Hutan Simpan Yong (SL2) dan kawasan di sekitarnya (Mukim Jerantut

dan Lipis) bagi membantu pembentukan rangkaian ekologi, dan langkah-

langkah pencegahan yang bersesuaian, bagi menghubungkan kelompok

hutan yang telah dikenalpasti. Ini akan mewujudkan profil fizikal rangkaian

ekologi dari segi lokasi dan saiz, „terrain‟, tanah tanih, sungai dan guna

tanah.

Lokasi dan Saiz

Koridor ekologi SL2: Rezab Hidupan Liar Krau – Hutan Simpan Bencah –

Hutan Simpan Som – Hutan Simpan Yong berkeluasan 20km panjang dan 40

km lebar di dalam hutan. Ia merangkumi kawasan kecil berkeluasan dalam

anggaran 16187km2 atau 161.87 hektar.

Ia terletak di dalam daerah Jerantut dan Lipis lebih kurang 15 minit

perjalanan dari Jerantut dan 30 minit perjalanan dari pekan Kuala Lipis. Ia

bertempat di sepanjang di Jalan Persekutuan 64 menghubungkan pekan

Jerantut dan Lipis (Rajah 3.3.44). Di koridor tersebut terdapat HS Som, HS

Kerambit dan HS Ulu Mas, yang mana merupakan bahagian utama Rezab

Hidupan Liar Krau; dan HS yang terletak di luar koridor ini adalah Hutan

Simpan Yong dan Rezab Hutan Krau. Habitat-habitat semulajadi hutan ini

menyokong kepelbagaian diversiti spesis mamalia dan burung. Telah

didapati terdapat banyak mamalia kecil terutamanya kucing hutan

bergerak di antara HS Yong dan HS Som. Walau bagaimanapun, Jalan

Persekutuan 64 tidak akan berfungsi sebagai penghadang kepada

pergerakan hidupan liar jika tiada pelebaran jalanraya dibuat di koridor ini.

Bentuk Muka Bumi (Terrain)

Kebanyakan Koridor SL2 ini dan kawasan di sekitarnya bercirikan tanah

bukit dan tanah bukit bercerun di kebanyakan kawasan. Ketinggian lereng

adalah pelbagai iaitu dari 0 m kepada 300 m di atas paras laut. Secara

topografi, Koridor SL2 ini terdiri dari 89.29 peratus tanah rendah (lebih

rendah dari 150m), dan 10.71 peratus tanah bukit serta tiada tanah tinggi

(di atas paras 300m) seperti yang ditunjukkan di dalam Jadual 3.3.28.

Rangkaian hidupan liar dan ekologi yang dicadangkan perlulah terletak

pada kedua-dua kawasan tanah rendah dan tanah tinggi bagi memenuhi

keperluan penambahan lebih banyak spesis flora dan fauna. (Rujuk Rajah

3.3.45).

3-269

3-269

Jadual 3.3.28 : Kawasan dan Peratusan „Terrain‟ SL2

Ketinggian Penjelasan Hektar Km2 %

0m - 150m Tanah

Rendah 14,453.61 144.54 89.29

150m - 300m Tanah

Tinggi 1,733.79 17.34 10.71

JUMLAH 16,187.40 161.87 100.00

Sumber : RFN

3.3.44 : Pelan Lokasi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-270

3-270

Dari segi kecerunan, sebahagian besar Koridor SL2 didominasi oleh

tanah bercerun yang kurang dari 200 seperti yang terdapat pada Jadual

3.3.29. Koridor SL2 menekankan lokasi bercerun dengan pelbagai

kecuraman. Kawasan-kawasan ini lebih sesuai diusulkan sebagai

rangkaian ekologi memandangkan kawasan berlereng yang kurang

curam ini adalah lebih bersesuaian untuk pergerakan hidupan liar

dengan membina viaduct semulajadi.

Jadual 3.3.29 : Kawasan dan Peratusan Kecerunan SL2

Darjah Hektar Km2 %

0 To 11.9 6,029.00 60.29 37.24

12 To 19.9 8,487.52 84.88 52.43

20 To 24.9 477.30 4.77 2.95

Above 25 1,193.62 11.94 7.37

Jumlah 16,187.44 161.87 100.00

Sumber : RFN

Rajah 3.3.45 : Kecerunan

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-271

3-271

Klasifikasi Kesesuaian Tanah-tanih

Tanah-tanih memberikan asas fizikal bagi pembangunan tanah. Oleh itu,

pengetahuan tentang potensi dan had jenis-jenis tanah-tanih adalah

penting untuk menilai keupayaan penghasilan tanaman ataupun apabila

mempertimbangkan pembinaan bangunan, infrastruktur atau pun

mendapatkan tanah bagi tujuan penanaman semula hutan serta koridor

hidupan liar. Aktiviti pertanian tidak sesuai dijalankan menggunakan tanah-

tanih yang mempunyai kadar penyerapan yang kurang baik, penyerapan

yang lambat, banjir, tanah-tanih yang sentiasa lembap, cerun yang curam

dan „subsidence‟. Kawasan-kawasan ini yang telah dikenalpasti sebagai

kurang produktif untuk digunakan sebagai pengeluaran tanaman pertanian

boleh diusul dan dikekalkan sebagai koridor hutan yang bertindak sebagai

laluan hidupan liar dan juga sebagai rangkaian ekologi. (Rujuk Jadual

3.3.30)

Jadual 3.3.30 : Kawasan Kelas Kesesuaian Tanah-tanih Di Koridor SL2

Kelas Tanah Hektar Km2 %

Kelas 2 6,761.07 67.61 41.79

Kelas 3 872.92 8.73 5.40

Kelas 4 4,105.85 41.06 25.38

Kelas 5 4,438.48 44.38 27.43

Jumlah 16,178.32 161.78 100.00

Nota:

Kelas I Tanah-tanih yang tidak dihadkan untuk pembangunan

pertanian.

Kelas II Tanah-tanih dengan beberapa had minor untuk pembangunan

pertanian. Ia boleh menampung berbagai-bagai jenis tanam-

tanaman.

Kelas III Tanah-tanih dengan satu had serius untuk pembangunan

pertanian. Ia menampung tanam-tanaman dalam

kepelbagaian yang terhad.

Kelas IV Tanah-tanih dengan lebih dari satu had serius untuk

pembangunan pertanian. Ia hanya sedikit sesuai untukkegunaan

tanam-tanaman.

Kelas V Tanah-tanih dengan lebih dari satu had serius untuk

pembangunan pertanian. Kumpulan ini tidak sesuai untuk

digunakan untuk sebarang tanam-tanaman.

Analisis kelas tanah-tanih ini menunjukkan kesesuaian tanah bagi

pembangunan pertanian. Kebanyakan tanah-tanih (41.79%) di dalam SL2

adalah dari Kelas II yang mempunyai beberapa had minor untuk

pembangunan pertanian. Ia boleh menampung berbagai-bagai jenis tanam-

tanaman. Selain itu terdapat sebahagian jenis tanah-tanih (25.38%) berada

3-272

3-272

dalam Kelas IV yang hanya sedikit sesuai untuk kegunaan tanam-tanaman.

Sebahagian tanah-tanih lagi (27.43%) di dalam Kelas V iaitu yang

mempunyai lebih dari satu had serius untuk pembangunan pertanian dan

tanah-tanih dari kelas ini tidak sesuai untuk sebarang tanaman (Rajah

3.3.46).

Rajah 3.3.46 : Tanah Tanih

Sungai

Sungai utama yang mengairi kawasan ini adalah Sg. Jelai dari Bukit Bentung

yang menghala ke timur di sepanjang sempadan utara Koridor SL2 (Rajah

3.3.47). Tiga buah sungai iaitu Sg. Som, Sg. Ceka dan Sg. Sepan mengalir

dari utara ke selatan bermula dari Sg. Tanun.

Jalanraya Lipis-Jerantut merentasi Sungai Ceka iaitu sungai yang mengalir

di bawah jalanraya tersebut terletak kira-kira di bahagian tengah Koridor

SL2. Berikutan dengan ini, ia mewujudkan sebuah kawasan yang berpotensi

tinggi bagi membentuk rangkaian ekologi dengan persekitaran riparian

untuk haiwan bergerak dari utara (HS Yong) ke selatan (Rezab Hidupan Liar

Krau). Bukan sahaja koridor sungai riparian akan berfungsi dengan efektif

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-273

3-273

sebagai laluan semulajadi bagi pergerakan hidupan liar, malah ia tidak

akan membabitkan pembinaan struktur lintasan fizikal yang mahal seperti

viaduct.

Kawasan-kawasan ini masih mempunyai persekitaran riparian untuk

kegunaan hidupan liar. Selain dari itu, sekiranya terdapat sesetengah

tumpuan perhubungan dilihat sebagai sangat kritikal bagi membentuk

sebuah kawasan hutan berhampiran, analisa yang selanjutnya perlu

dijalankan untuk memastikan kawasan riparian tersebut masih boleh

dikekalkan.

Guna Tanah

Terdapat penempatan manusia di dalam dan di sekitar Koridor SL2 yang

telah dicadangkan dan ianya bergantung penuh atas sumber tambah-nilai

yang rendah dan aktiviti ekonomi berasaskan pertanian (seperti pertanian,

ekopelancongan dan pembalakan).

Di dalam Koridor SL2 ini, guna tanah utama adalah perhutanan yang

mewakili 77.24% kawasan ini, seperti yang tergambar di dalam Rajah 3.3.48

dan Jadual 3.3.31. Hutan tersebut terbahagi oleh Jalanraya Persekutuan 64

dengan anggaran lebih kurang 800 meter penempatan manusia (kampung-

kampung) dan pokok-pokok renek/semak yang menyusuri di sepanjangnya

di kedua-dua bahagian. Kawasan pokok-pokok renek/semak terdiri dari

3.33% dan ianya boleh dijadikan kawasan hutan untuk tujuan perhubungan.

Terdapat beberapa ladang pertanian getah dan kelapa sawit yang dimiliki

oleh milikan kecil di dalam koridor tersebut.

Jadual 3.3.31 : Guna tanah Sediada 2006 Bagi Koridor SL2

RFN Hektar Km2 %

Kawasan tepu bina 94.36 0.94 0.58

Tanah yang dibersihkan 71.70 0.72 0.44

Hutan 12,503.25 125.03 77.24

Kawasan berumput 67.61 0.68 0.42

Kelapa sawit 440.16 4.40 2.72

Lain-lain pertanian 433.09 4.33 2.68

Padi 17.77 0.18 0.11

Getah 1,848.25 18.48 11.42

Pokok renek/semak-samun 539.03 5.39 3.33

Badan Air 158.21 1.58 0.98

paya 13.96 0.14 0.09

JUMLAH 16,187.39 161.87 100.00

Sumber: RFN

3-274

3-274

Pekan terhampir dari Koridor SL2 adalah Jerantut dengan jumlah penduduk

10,425 orang terletak 5 km ke timur, dan Lipis dengan jumlah penduduk

3,611 orang terletak dari bahagian kiri ke tengah koridor. Memandangkan

kawasan yang dibina meliputi sebahagian besar Koridor SL2, ianya padat di

bahagian tengah dan dengan itu akan mempengaruhi lokasi dan jenis

kemudahan lintasan hidupan liar serta langkah-langkah pencegahan yang

akan diambil bagi melindungi keselamatan penduduk.

Rajah 3.3.47 : Pelan Hidrologi

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-275

3-275

Rajah 3.3.48 : Guna tanah (SL2)

Biologi

Hutan Dengan Nilai Berpelindungan Tinggi

Semua hutan semulajadi sediada mempunyai nilai berpelindungan tinggi

dari segi kedudukannya yang hampir dengan Rezab Hidupan Liar Krau dan

juga habitat tambahannya yang tersedia bagi haiwan-haiwan yang tinggal

dalam lingkungan kawasan ini. Sebagai tambahan, hutan dipterocarp tanah

rendah adalah ekosistem yang terancam termasuklah bilangan spesis yang

agak banyak yang tidak diwakili di dalam jaringan kawasan yang dilindungi

sediada (Rajah 3.3.49).


Diwujudkan pada tahun 1923, Rezab Hidupan Liar Krau adalah kawasan

yang dilindungi yang penting bukan sahaja bagi pemeliharaan biodiversiti di

Semenanjung, dan juga sebagai sumber penting air bersih bagi negeri

Pahang, malah ianya adalah berguna untuk penyelidikan saintifik dan

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-276

3-276

pendidikan pemeliharaan alam semulajadi. Dengan kawasan berkeluasan

lebih kurang 62,395 hektar, ia terdiri dari beberapa jenis habitat yang

pelbagai: kawasan sungai, tanah rendah, hutan dipterocarp montane bukit

dan tanah rendah motane tinggi (Hutan Oak Laurel dan Ericaceous).

Kebanyakan topografi umumnya adalah berbukit serta tanah rendah yang

rata, dan sesetangahnya adalah berpaya. Kebanyakan kawasan

berkedudukan rendah didapati di bahagian selatan dan tengah sementara

bahagian bergunung, yang juga mempunyai gunung keempat tertinggi di

Semenanjung Malaysia (Gunung Benom), adalah terletak di bahagian barat

laut. Ia disempadani oleh Sungai Teris di kawasan barat daya dan Sungai

Terboi serta Sungai Krau di bahagian timur laut.

Sebanyak 115 spesis mamalia telah direkodkan didapati di hutan tanah

rendah. Ia dikenali terutamanya kerana kaya dengan fauna primate dengan

tujuh dari sepuluh spesis didapati di Semenanjung Malaysia. Rezab hidupan

liar ini juga memiliki lebih dari 330 spesis burung, lebih kurang 150 spesis

amfibia dan reptilia dan 70 spesis ikan. Habitat yang pelbagai ini telah dan

masih lagi merupakan pusat pengajian penyelidikan saintifik yang sangat

bernilai, menghasilkan pelbagai maklumat lengkap dengan aspek ekologi

yang lain.

Projek usahasama 3 tahun (Pengurusan Rezab Hidupan Liar Krau,

Pembangunan Kapasiti Bangunan danSumber Manusia) di antara kerajaan

Malaysia dan Denmark (melalui MOSTI dan DANCED) pada tahun 2001 telah

menghasilkan rancangan pengurusan bagi rezab hidupan liar (Rancangan

Pengurusan Bagi Rezab Hidupan Liar Krau 2001-2006).

Pada asalnya ia berhubung dengan rangkaian hutan Taman Negara melalui

koridor biologikal semulajadi di bahagian timur laut, kini ianya terasing

oleh sebuah jalanraya yang dibina lebih kurang 30 tahun dahulu di kawasan

kritikal rangkaian ini. Jalanraya ini juga telah memberi ruang kepada

pembukaan tanah baru untuk tujuan aktiviti manusia dan dengan itu

sebahagian daripada kawasan ini telah dibersihkan pada tahun 1971 untuk

penempatan kampung. Sekiranya ianya diuruskan sebagai unit yang

berasingan, nilai biodiversiti di kawasan rezab ini akan berkurangan,

seperti kekurangan ataupun kehilangan spesis mamalia besar yang tertentu

(cth harimau, gajah dan lain-lain). Adalah terlalu mahal ataupun terlalu

lewat bagi kerajaan negeri untuk memulihara tanah yang telah lama terbiar

serta untuk mengembalikan semula hubungan hutan fizikal daripada rezab

hidupan liar ke Taman Negara. Walau bagaimanapun, masih terdapat

kemungkinan untuk sesetengah penglibatan pengurusan diaplikasikan bagi

mengurangkan kadar kehilangan spesis dan juga pengurangan biodiversiti.

Bagi memastikan ianya berhasil, sebuah „koridor biologikal yang berfungsi‟

di kawasan timur laut di antara Krau dan Taman Negara, dan juga kepada

hutan contiguous yang lain di Semenanjung (Gunung Benom di bahagian

barat laut dan Lakum di selatan) haruslah dikenalpasti dan dipelihara,

dengan membenarkan hidupan liar serta tumbuhan tersebar di antara

„kelompok-kelompok hutan‟ atau di sepanjang „rantaian‟ tumbuhan separa

semulajadi yang mempunyai rendah campur tangan manusia di antara

hutan-hutan (kaedah „koridor stepping stone‟). Ini memerlukan komunikasi

3-277

3-277

yang baik di antara agensi dan juga sikap giat bekerjasama bagi

mengekalkan fungsi landskap yang sedemikian (Rajah 3.3.50).

● Konflik Manusia Hidupan Liar

Terdapat beberapa buah perkampungan yang terletak di dalam koridor

ekologi SL2. Kampung-kampung tersebut adalah Kg. Damak, Kg. Som, Kg.

Baharu, Kg. Kuala Kenong dan lain-lain. Pada mesyuarat ahli-ahli komuniti,

konflik manusia hidupan liar yang berlaku di dalam koridor ini telah

dikenalpasti dan dibincangkan secara meluas. Isu-isu penting yang telah

dibangkitkan adalah:-

i) Gajah-gajah didapati melintas menyusuri kawasan Kg. Damak- Kg.

Som- Kg. Baharu .

ii) Kehadiran harimau bintang telah disaksikan berada di dalam koridor

ini. Sebagai tambahan, bekas tapak kaki harimau telah didapati di

HS Kerambit, selain dari gajah. Penduduk tempatan melihat kelibat

harimau di hutan berdekatan Kg. Batu Balai dan mengesyaki

harimau tersebut datang dari arah Bukit Taching. Ahli JKKK

memberitahu kehadiran babi hutan di dalam koridor ini dan

menyebabkan gangguan kepada penduduk tempatan, bukan sahaja

haiwan-haiwan ini merosakkan tanam-tanaman di ladang malah ia

memasuki rumah penduduk kampung. Penyebab utama yang

menyumbang kepada permasalahan ini adalah kerana kekurangan

makanan di dalam Hutan Simpan yang kemudian memaksa haiwan-

haiwan ini untuk menceroboh masuk ke kawasan kampung untuk

mencari makanan. Sebelum ini, Hutan Simpan mempunyai pokok

buah-buahan yang mencukupi sebagai makanan kepada haiwan.

Walau bagaimanapun, kerja-kerja pembalakan haram dan

pembersihan hutan haram yang berlaku pada hari ini telah

memberikan kesan ketidakseimbangan kepada biodiversiti dan

rantaian makanan.

iii) Kg. Kuala Kenong menghadapi masalah gangguan gajah dan

pemusnahan kawasan ladang kelapa sawit kecuali ladang getah.

Oleh itu, sempadan fizikal telah dibina untuk mencegah/

mengelakkan kemasukan gajah ke kawasan ladang.

iv) Kajang dan seladang selalu didapati berada di dalam kumpulan

sebanyak dua ekor atau empat ekor. Selembu (kacukan seladang

dan lembu) telah ditemui di koridor ini. Bekas tapak kaki badak

sumbu juga telah ditemui di dalam kawasan ladang. Namun tetapi,

badak sumbu ini tidak mengganggu manusia tetapi hanya

menggunakan laluan yang ada.

v) Kg. Som mempunyai masalah rusa yang memakan kulit pokok getah

yang baru ditanam di kawasan ladang.

3-278

3-278

vi) Kg. Batu Balai yang dikelilingi oleh ladang-ladang Felcra,

mengesahkan terdapat gajah yang melintasi kawasan ladang dan

kawasan penempatan berdekatan.

vii) Kg. Koi yang mempunyai jumlah penduduk sebanyak 1,200 orang,

menjelaskan bahawa tiada konflik manusia hidupan liar yang besar

berlaku di dalam kampung mereka. Namun demikian, satu-satunya

masalah yang mereka alami ialah kehadiran babi hutan liar di dalam

jumlah yang agak banyak di dalam kawasan ladang.

viii) Kg. Damak menghadapi masalah gajah memusnahkan tanaman

ladang di Felcra Jaya Putera. Sebagai tambahan, terdapat kera

yang mengganggu manusia dan memasuki rumah mereka, dan

masalah ini semakin buruk kerana pertambahan bilangan monyet

yang berlaku dari masa ke semasa. Pada tahun 2007, dilaporkan

gajah telah memusnahkan ladang kelapa sawit dan menceroboh ke

dalam kawasan penempatan di dalam koridor tersebut.

ix) Kera menyebabkan masalah yang serius di koridor ini, dan

menyebabkan konflik dengan manusia dengan menceroboh ke

dalam rumah penduduk dan mencuri makanan.

x) Pihak PERHILITAN tidak menerangkan kepada komuniti tempatan

cara-cara untuk mengatasi konflik manusia hidupan liar ini

sekiranya haiwan-haiwan ini menceroboh kawasan penempatan.

xi) Pihak PERHILITAN telah menempatkan semula gajah ke satu

kawasan yang lain. Walau bagaimanapun, masih terdapat gajah

yang melintasi melalui pekan dan bergerak dari HS Som ke Rezab

Hutan Krau.

Rajah 3.3.49 : Hutan

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-279

3-279

Rajah 3.3.50 : Habitat Hidupan Liar


RFN 18 dari Rancangan Fizikal Nasional (RFN) menyatakan bahawa Kawasan

Sensitif Alam Sekitar (KSAS) perlu diintegrasikan ke dalam rancangan dan

pengurusan guna tanah dan sumber asli untuk memastikan pembangunan

yang bersesuaian.

KSAS seterusnya akan diperhalusi, diperkembangkan dan diperincikan di

peringkat Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan. Penggunaan KSAS

di dalam RFN, peringkat Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan

ditunjukan di dalam Jadual 3.3.32. Rajah 3.3.51 menunjukkan rancangan

KSAS bagi Koridor SL2

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-280

3-280

Jadual 3.3.32 : Penggunaan KSAS Untuk SL2

Peringkat Rancangan Spatial

Tahap KSAS Nota


KSAS Tahap 2 Berdasarkan Rajah IP8 di dalam RFN, Rezab Hidupan Liar Krau telah berada di kedudukan KSAS Tahap 1, sementara Hutan SImpan Yong, Bencah dan Som menghala ke utara berada di dalam KSAS Tahap 2. Jurang di antara RHL Krau dan hutan-hutan simpan yang lain di kawasan utara dikategorikan sebagai KSAS Tahap 3. Kriteria bagi KSAS Tahap 3 di dalam RFN ini termasuklah zon pemampan di sekeliling kawasan Tahap 2, keupayaan penyerapan air dan pengeluaran air bawah tanah, kesemua kawasan di antara kontur 150-300 m dan kesemua kawasan yang berisiko hakisan melebihi 150 tan/ hektar/ tahun.

SL2 diusulkan bagi tujuan menghubungkan RHL Krau menghala ke utara, di hujung selatan Taman Negara melalui KSAS Tahap 3 dengan menggunakan kaedah „stepping stone‟.

Rancangan Struktur Pahang 2002-2020

N/A Rancangan Struktur Pahang 2002-2020 tidak meletakkan tahap KSAS tetapi menggunapakai beberapa kategori dari KSAS. Terdapat sebuah kategori iaitu „Central Forest Spine‟, dimana segala hutan simpan yang wujud di dalam PL1 dan PL2 adalah termasuk dalam kategori ini.

Rancangan ini menggariskan enam polisi untuk pemuliharaan alam sekitar. Secara terperincinya, polisi kedua menyeru kepada pembangunan yang boleh diterap dan berintegrasi oleh KSAS dalam negeri yang telah dikenalpasti dam Rancangan Fizikal Negara. Rancangan struktur menyenaraikan tiga langkah untuk diaplikasikan, iaitu:

Menyediakan sebuah rancangan

3-281

3-281

pengurusan bagi pembangunan yang boleh diterap oleh KSAS oleh Unit Perancangan Ekonomi Negeri

Kelulusan bagi pembangunan dalam KSAS hanya boleh diperolehi melalui Jawatankuasa Perancangan Negeri dengan nasihat daripada Majlis Perancangan Fizikal Negara

Pemantauan yang berterusan daripada Kawasan KSAS oleh jabatan-jabatan yang berkaitan.

Polisi keenam menyatakan bahawa pemuliharaan dan pengurusan hutan yang berintegrasi dengan negeri berjiranan adalah penting untuk memastikan pembentukan “Central Forest Spine‟ dapat direalisasi. Bagi mencapai matlamat ini, pemuliharaan dan pengurusan Taman Negara memerlukan kerjasama dari negeri Kelantan, Terengganu dan Perak untuk memastikan bahawa ekosistem semulajadi tidak terganggu. Pembukaan tanah pertanian yang baru di sempadan-sempadan perlu mengambilkira pembangunan di negeri berjiranan seperti contoh di antara Cameron Highlands dengan Dataran Tinggi Kinta, Perak serta Cameron Highlands dengan Tanah Tinggi Lojing, Kelantan.

Rancangan Tempatan

Rancangan Tempatan Jerantut sedang disediakan pada masa ini.

3-282

3-282

Rajah 3.3.51 : KSAS

Sosio Ekonomi

Profil Populasi dan Sosio Ekonomi

SL2 terletak di antara pekan Kuala Lipis dan Pekan Jerantut. Kesemua

penempatannya terdapat di sepanjang jalan dari Pekan Lipis ke Pekan

Jerantut. Penduduk Daerah Jerantut adalah seramai 36,287 dan Daerah

Lipis adalah seramai 37,008. Terdapat kampung-kampung di dalam koridor

ini seperti Kg. Mala, Kg. Batu Balai, Kg. Damai, Kg. Jeransang, Kg. Som, Kg.

Kerambit dan lain-lain. Guna tanah yang terdapat di dalam koridor ini

kebanyakannya adalah terdiri dari ladang kelapa sawit dan getah. Penduduk

yang menginap bersebelahan dengan jalan keretapi akan menaiki keretapi

untuk ke Lipis atau Gua Musang dari Jerantut sebagai pengangkutan ke

tempat kerja. Terdapat beberapa buah kampung bertindak sebagai pusat

pembangunan luar bandar yang mempunyai sekolah, klinik dan kemudahan

keagamaan seperti di Kg. Mala.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-283

3-283

Pandangan Sosial Terhadap Rangkaian Ekologi

Lokasi rangkaian sekunder kebiasaannya terdiri dari beberapa zon utama

dan penampan yang tidak berhubung tetapi tersebar ke seluruh koridor

ekologi. Selain dari koridor tunggal yang panjang dan linear, terdapat

beberapa corak-corak kecil hutan dan ladang yang telah diganggu yang

berperanan sebagai „stepping stone‟ untuk menghubungkan kepada

kelompok-kelompok hutan yang lebih besar. Dalam rangkaian sekunder ini

perkara utama yang ditekankan ialah hubungan di antara Rezab Hidupan

Liar Krau dengan kawasan Taman Negara.

Terdapat tiga buah koridor berbeza yang menggabungkan rangkaian ekologi

ini. Sebuah koridor mengunjur dari Taman Hutan Kenong Negeri merentasi

sungai yang menghubungkan HS Yong kepada HS Benchah. Koridor kedua

menghubungkan kompleks HS Kerambit- Ulu Mas dengan kompleks HS Bukit

Taching- Jerantut. Koridor ketiga pula menghubungkan HS Som dengan HS

Krau.

Selaras dengan keselamatan komuniti, tiada populasi ataupun pergerakan

haiwan mamalia besar yang boleh memusnahkan penempatan ataupun

ladang. Pada waktu-waktu tertentu, terdapat kelibat harimau tetapi tiada

rekod berlakunya konflik. Terdapat ramai juga pemilik kecil yang

mengabaikan tanah disebabkan akses jalan yang tidak elok.

Selaras dengan keselamatan awam, tiada pergerakan haiwan besar

merentasi jalan-jalan. Walau pun mamalia kecil seperti tenggiling menjadi

risiko, tiada kebimbangan tercetus bagi penunggang motosikal. Kebanyakan

jalan melintasi luar daripada zon utama dan zon penampan.

Selari dengan peluang pelancongan, terdapat potensi untuk meningkatkan

aktiviti di kawasan Kuala Lipis dan Jerantut. Walau bagaimanapun,

perbincangan berkumpulan utama adalah perlu untuk menguji kebolehan

serta menggalakkan penglibatan komuniti di dalam program „homestay‟ dan

rekreasi luar.

Sebagai kesimpulan, tiada kebimbangan tercetus bagi orang awam

memandangkan pergerakan ataupun gangguan oleh hidupan liar bukanlah

suatu isu. Ketiga-tiga koridor yang diusulkan tidak mengubah corak guna

tanah secara umum di komuniti yang sedia ada dan juga ladang estet.

Peluang yang wujud untuk meningkatkan profil pelancongan bagi

menggalakkan pertambahan perniagaan ekopelancongan adalah tinggi bagi

projek CFS ini.

Status Tanah

Kesemua tanah di sepanjang jalan dan sungai adalah tanah yang telah

diberi milik (alienated). Guna tanah oleh tanah-tanah ini adalah lebih

terarah digunakan bagi tujuan penempatan dan pertanian. Di dalam Rezab

3-284

3-284

Hidupan Liar Kerambit, kawasan tanah di sepanjang jalanraya dari

Jeransang ke Kerambit, terdapat usul untuk mebangunkan cawangan

Kampus Universiti Islam Antarabangsa iaitu seluas 100 hektar. Tanah hutan

negeri di dalam kawasan koridor ini telah mengalami pembalakan dan

pembersihan secara haram untuk digunakan sebagai tanah kebun. Terdapat

juga usul untuk mengubah tanah negeri sebagai ladang kelapa sawit

berdekatan Kg. Batu Balai. Di sepanjang sungai, tiada rizab sungai kerana

kawasan tersebut telah lama diberi milik. Rizab riparian dan adalah

diperlukan pengambilan balik tanah berasaskan lokasi setempat, (Rujuk

Rajah 3.3.52).

Rajah 3.3.52 : Status Tanah

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-285

3-285

Aktiviti Pertanian

Kawasan rangkaian sekunder ini telah mengalami pembangunan yang

perbandaran yang pesat dengan jumlah populasi yang tinggi.

Tanah dan Guna Tanah

Kajian terperinci „reconnaissance soil‟ yang dijalankan oleh Jabatan

Pertanian menunjukkan bahawa kebanyakan tanah di kawasan ini

terdiri daripada tanah alluvium sungai dan mineral (Rujuk Rajah

3.3.52). Tanah ini kebanyakannya termasuk di dalam kategori Kelas

2 iaitu mempunyai halangan yang minima untuk pembangunan

pertanian dan sesuai untuk pelbagai jenis tanaman seperti getah,

kelapa sawit dan tanaman hortikultur.

Rajah 3.3.52 : Jenis Tanah di SL2

PETUNJUK

Kuning = Siri Telemong Akob (Riverine

alluvium )

Biru = Siri Durian-Malacca-Tavi (Well

drained, undulating topography)

= Siri Munchong –Seremban

= Siri Munchong –Serdang

Jingga = Siri Durian-Munchong-Bungur

(soils developed on sedimentary and

low grade metamorphic soils,

Oren = Rengam Associations (tanah

terbentuk dari igneous dan tanah

metamorphik gred tinggi)

Pink = Segamat-Katung (tanah terbentuk

dari igneus and tanah metamorphik

gred tinggi)

3-286

3-286

Gunatanah pertanian utama di sekitar kawasan hutan simpan di kawasn ini

adalah getah, kelapa sawit, hortikultur campuran dan tanah „scrub‟ (Rujuk

Rajah 3.3.53 dan Rajah 3.3.54).

Rajah 3.3.53 : Gunatanah Pertanian bagi SL 2

Sumber : Jabatan Pertanian 2006

Terdapat beberapa jenis tanaman di kawasan secondary linkage. Pihak-

pihak berkepentingan utama di kawasan tersebut ialah Lembaga Kemajuan

Tanah Persekutuan (FELDA), Lembaga Penyatuan dan Pemulihan Tanah

Persekutuan (FELCRA), LKPP, RISDA dan sector swasta. Perincian

perladangan adalah seperti jadual 3.3.33.

Jadual 3.3.33 : Bilangan perladangan di SL2

Ladang Tanaman Pemilik Luas

(Hektar)

FELDA Kechau 6 Kelapa Sawit FELDA 3605



Unggu (30) = Kelapa Sawit

Biru Muda (3G)= Getah

Hijau Muda (7S)= Hutan

Sekunder

Oren (2H)= Hotikultur Bercampur

3-287

3-287

Ladang Tanaman Pemilik Luas

(Hektar)





FELDA Telang 1 Kelapa Sawit FELDA 1884

FELDA Lepar Utara 7 Kelapa Sawit FELDA 2055




FELCRA Cheka Kelapa Sawit &

Getah FELCRA Bhd 1786

FELCRA Sg. Poho Kelapa Sawit &

Getah FELCRA Bhd 850

FELCRA Tembeling

Tengah Kelapa Sawit FELCRA Bhd 2206

RISDA Ulu Cheka Kelapa Sawit Espek Sdn.

Bhd/ RISDA 1215

LKPP Sg Rengai Kelapa Sawit LKPP 2441

LKPP Temin 1444

Selbourne Ladang Getah & Koko KL Kepong 1210

Takau Ladang Kelapa Sawit Private 445

Padang Piol Ladang Kelapa Sawit Private 397

Yu Kee Ladang Kelapa Sawit

Yu Kee

Plantations

Sdn. Bhd.

238

3-288

3-288

Rajah 3.3.54 : Pertanian

Terdapat juga pemilik kecil mengusahakan getah dan dusun di kawasan

tersebut. Kebanyakan pemilik kecil tanaman getah terletak di sepanjang

jalan utama Jerantut-Kuala Lipis dan Benta-Jerantut, landasan keretapi dan

sepanjang tebing sungai.

1) Gangguan dan Ancaman

Peningkatan populasi, pembangunan pertanian yang pesat dan

perkembangan kadar perbandaran memberi tekanan pada kawasan rizab

hutan dan koridor ekologi di wilayah tersebut.

Pencemaran yang berpunca daripada pembangunan pertanian menjadi

ancaman serius yang menyebabkan sungai tercemar dan memberi kesan

pada ekosistem. Punca pencemaran daripada pembuangan sisa pepejal,

aktiviti pertanian seperti meracun serangga dan rumpai, sisa buangan yang

tidak dirawat daripada industri dan kawasan domestik, lumpur dan hakisan

tanah menjadi ancaman utama kepada ekosistem.

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-289

3-289

Pembangunan pertanian juga memberi kesan pada kawasan rizab sungai

dalam lembangan sungai. Rizab sungai dan koridor hidupan liar merupakan

hutan semulajadi yang perlu dikekalkan di kawasan kelapa sawit dan getah

sebagai habitat untuk tanaman indigenous dan fauna.

2) Strategi

Salah satu cara yangn efektif untuk mendapatkan sokongan meluas bagi

secondary linkages dalam kawasan ini ialah mengintegrasi perancangan dan

pengurusan cadangan koridor ekologi dengan aktiviti pertanian yang

memberi faedah dalam pengurusan tanah yang mampan (seperti

pemeliharaan sumber air atau penggunaan mampan produk semulajadi).

Cabaran utama yang perlu ditangani ialah bagaimana mencari cara untuk

mencapai matlamat pemuliharaan dan pembangunan pertanian dengan

mengambilkira objektif pemuliharaan.

Ini memerlukan kerjasama daripada pelbagai pihak yang berkepentingan

bagi mendapatkan sokongan untuk tindakan bersepadu dalam amalan

pengurusan pertanian mampan bertujuan

membantu mengurangkan kesan negatif akibat daripada aktiviti pertanian

yang menjejaskan alam sekitar, ekosistem dan koridor ekologi. Ini dapat

dilakukan dengan :-

i. Memberi perlindungan kepada sumber tanah dan air dalam koridor,

ii. Mengintegrasikan rangkaian untuk hidupan liar dengan pengurusan

pertanian mampan dalam pembangunan landskap melalui sistem

rangkaian tumbuhan semulajadi sepanjang sungai dan anak sungai.

Kebiasaannya sungai dan anak sungai merupakan system simpanan

kepada habitat dalam menguruskan hutan kerana ianya kaya dengan

habitat untuk hidupan liar sambil bertindak sebagai zon penampan

untuk mengurangkan pemendapan dan melindungi kualiti air sungai.

iii. Meningkatkan biodiversiti dengan menyediakan habitat untuk

pelbagai flora dan fauna melalui penggabungan hutan dan

pemuliharaan kawasan sungai di dalam kawasan ladang. Ini

termasuklah mewujudkan rizab riparian di sungai utama dan

menghasilkan tanaman utama / penghutanan semula dalam rizab

riparian seperti :

Sungai Som (sepanjang sungai termasuk Sungai Kenong dan

Sungai Darah)

Sungai Ceka (dari Kuala Som ke Kuala Rengat)

Sg. Tembeling dan Sg Tekam

Koridor Sekunder memerlukan pendekatan perancangan landskap

berperingkat di mana pengwujudan kelompok gunatanah hutan dan

pertanian dapat mengekalkan „landscape heterogeneity‟ serta berfungsi

sebagai „stepping stones‟ untuk hidupan liar dan biodiversiti. Pengurus

ladang dan pemilik kecil digalakkan untuk mengamalkan pengurusan ladang

secara mampan seperti yang digariskan dalam „Garispanduan Pengurusan

3-290

3-290

Pertanian Mampan Untuk Peladangan‟ bagi memastikan tanaman yang

menyediakan „micro-climate‟ untuk hidupan liar terutamanya mamalia

kecil, burung dan reptilia. Ini termasuklah :-

Pemuliharan kawasan hutan yang terdapat dalam kawasan

pertanian yang tidak sesuai untuk tanaman kelapa sawit dan getah,

bagi meningkatkan biodiversiti semulajadi.

Menggalakkan pembangunan mampan melalui teknik komersial yang

tidak tercemar bagi penerokaan tanah (cth pembakaran sifar)

Mengamalkan „Integrated Pest Management (IPM) dengan

menggunakan penggabungan teknik mampan dalam perlindungan

pokok seperti kawalan biologikal yang mengurangkan kerosakan

kepada alam sekitar.

Penggunaan sisa pertanian dengan berkesan dapat mengurang dan

menghindari pencemaran alam sekitar.

Aktiviti pelancongan SL 2 Krau WR- Bencah HS- Som HS- Yong HS mencadangkan kajian kes yang

terletak dalam Daerah Kuala Lipis-Jerantut, kurang 30 kilometer daripada

dua destinasi eko pelancongan Pahang iaitu Taman Negara Jerantut - Kuala

Tembeling dan Taman Negeri Kenong Rimba.

Produk pelancongan lain yang terletak 50 kilometer daripada cadangan

rangkaian ekologi adalah:-

Homestay Batu 9

Bandar bersejarah Kuala Lipis

Hutan Lipur Bukit Taching

Tasik Burung Mandi

Jeram Besu

Hutan Lipur Sg. Som

Gua Kota Gelanggi

Pusat Pemeliharaan Seladang, Jenderak

Lata Meraung

Lata Jarum

Lata Besin

Agro Pelancongan Kg. Baharu

Hutan Lipur Ulu Jeransang

Lata Lembah Kiol

Taman Rimba Kenong, Hutan LIpuri Som dan Bukit Taching merupakan tiga

produk pelancongan yang terletak berdekatan dengan cadangan koridor

hidupan liar. Taman Rimba Kenong telah dibangunkan sebagai taman

negeri. Ianya telah dipromosikan oleh Kerajaan Negeri sebagai alternatif

selain Taman Negara untuk lawatan yang singkat. Hutan Lipur Som hanya

terkenal di kalangan warga tempatan. Bukit Taching pula terletak di kaki

gunung Benom dan dipinggir kompleks Hutan Benum serta Rizab Hidupan

Liar Krau. Walaupun terkenal di kalangan pencinta burung sebagai syurga

3-291

3-291

burung, Hutan Lipur Bukit Taching adalah tidak selamat untuk dilawati oleh

pelancong.

1) Kemudahan Sokongan Pelancongan

Kebanyakan kemudahan penginapan pelancong dalam rangkaian

ekologi SL2 terletak di pintu masuk Bandar Jerantut dan Kuala

Lipis. Dengan siapnya pembinaan jalan berturap ke Taman Negara

Jerantut, fungsi Kuala Tembeling sebagai pintu masuk untuk

pelancong ke Taman Negara akan berkurangan. Bagi pelancong

Taman Rimba Kenong, mereka boleh akan menginap di Bandar

Kuala Lipis (kurang daripada 10km) atau memilih untuk menginap di

chalet Rimba Persona yang terdapat di taman tersebut. Taman

Rimba Kenong hanya dapat diakses melalui Sg. Kenong sehingga

siapnya pembinaan jalan berturap yang menghubungkan jalan Felda

Kechau ke taman.

Agensi pelancong dan perkhidmatan pemandu pelancong boleh

didapati di Jerantut, Kuala Tembeling and Kuala Lipis. Skop

perkhidmatan mereka dapat diperluaskan bagi cadangan rangkaian

ekologi di SL2.

2) Penglibatan Penduduk Tempatan dalam Pelancongan

Penglibatan penduduk tempatan dalam pembangunan produk

pelancongan di kawasan kajian sangat minima. Kebanyakan produk

dan kemudahan dibangunkan oleh agensi kerajaan atau pihak

berkuasa tempatan Kuala Lipis dan Jerantut. Kebanyakan penduduk

tempatan hanya terlibat sebagai agen pelancong dan pemandu

pelancong di Taman Negara dan Taman Rimba Kenong.

Walaupun terdapat usaha untuk mempromosi Kg. Batu 9 Kerambit

sebagai pusat homestay dan Bukit Taching sebagai destinasi

pencinta burung, ianya gagal disebabkan pelbagai faktor. Melalui

sokongan daripada kerajaan, penduduk tempatan boleh digalakkan

untuk mengambil bahagian dalam membangun dan menguruskan

produk eko pelancongan, termasuk koridor hidupan liar yang

dicadangkan dalam kawasan ini. (Rujuk Rajah 3.3.55).


Kebanyakan hutan di kawasan ini telah diterokai untuk aktiviti pembalakan

tetapi ianya telah buat penanaman semula. Walaupun hutan di kawasan

tanah negeri ini telah diterokai untuk aktiviti pembalakan, tetapi ianya

masih berpotensi untuk dipelihara sebagai habitat untuk koridor hidupan

liar (Rujuk Rajah 3.3.49).

3-292

3-292

Rajah 3.3.55 : Pelancongan

d) Ancaman, Peluang Dan Halangan

Guna Tanah dan Fizikal

Penilaian fizikal, sosio ekonomi dan ciri biologikal kawasan Krau WR –

Bencah HS – Som HS -Yong HS menunjukkan sempadan yang berpotensi

untuk menyekat pergerakan hidupan liar antara hutan utama dan Taman

Negara dan juga dapat mengenalpasti peluang untuk menggalakkan dan

mempermudahkan pergerakan spesis dan proses ekologi.

Secara terperinci, penilaian ini dapat dijadikan asas untuk memilih lokasi

yang tepat dan jenis struktur fizikal yang diperlukan, seperti lintasan

bawah dan lintasan atas, memastikan kesesuaian dan fungsi koridor ekologi

dikenalpasti. Ini juga dapat membantu dalam mengenalpasti had bilangan

penggunaan yang dibenarkan di kawasan utama dalam koridor ekologi dan

pelbagai keadaan yang dibenarkan untuk tujuan penggunaan tersebut.

Sebagai tambahan, ia juga membenarkan pengguna mengenalpasti

gunatanah dan pembangunan yang dibenarkan dalam kawasan berhampiran

Mountain/Hills

Geogical Resources

Agrotourism

Primary Linkages

Radius 10 km, 20 km, 30 km

National/State/Recreational Park

Rivers/Streams/Dam/Waterfalls/Lake

PELAN KUNCI

PETUNJUK

3-293

3-293

zon penampan / kawasan pengurusan khusus dengan mengambilkira

objektif pemuliharaan biodiversiti, seperti mengurangkan kacauganggu

spesis haiwan dan keselamatan penduduk setempat. Tindakan pencegahan

seperti membina pagar elektrik mungkin perlu diambil bagi melindungi

penduduk setempat daripada serangan hidupan liar.

Halangan Bagi mengenalpasti lokasi, perluasan koridor ekologi, struktur fizikal dan

halangan-halangan seperti berikut perlu diberi perhatian, iaitu :-

Lokasi Rizab Hidupan Liar Krau adalah terasing dan terpisah

daripada Taman Negara dan hutan utama dengan di kelilingi

pelbagai gunatanah lain seperti ladang pertanian, kebun sayur,

petempatan dan infrastruktur;

Dua rangkaian jalan dan landasan keretapi yang menghubungkan

Bandar Kuala Lipis dan Jerantut menimbulkan bahaya yang

menyukarkan pergerakan hidupan liar.

Banyak petempatan kecil seperti Sg. Mala, Kg. Batu Balai, Kg.

Damai, Kg. Jeransang, Kg. Som dan Kg. Kerambit terletak di

sepanjang dua rangkaian jalan yang menghubungkan Bandar Kuala

Lipis dan Bandar Jerantut yang boleh menyebabkan konflik antara

manusia dan hidupan liar. Ini menyebabkan hidupan liar tidak

melalui koridor tersebut;

Sebahagian sempadan lot tanah di sepanjang sungai merupakan

hakmilik individu sebelum keperluan rizab sungai diperkenalkan,

oleh yang demikian, pengambilan tanah perlu dibuat bagi

mewujudkan koridor riparian hidupan liar; dan

Kebanyakan hutan termasuk hutan tanah negeri yang telah

diterokai perlu dibuat penghutanan semula supaya dapat digunakan

sebagai koridor hidupan liar dan kawasan hutan.

Peluang

Berikut merupakan peluang-peluang yang perlu diekploitasi untuk

memastikan pembentukan koridor ekologikal berjaya dan berfungsi.

Peluang-peluang adalah seperti berikut :

Rizab Hidupan Liar Krau merupakan kawasan pemuliharan

terpenting bagi hutan tanah rendah;

Ianya kaya dengan pelbagai jenis biologi yang unik terutama bagi

spesis-spesis kecil

Pusat Biodiversiti Nasional terletak di Bukit Lanchang;

Kebanyakan tanah rendah (89.3%) dan tanah bukit (10.7%) adalah

sangat sesuai untuk mewujudkan dan mengekalkan kawasan

„steeping stones‟ dan habitat kecil bagi kawasan hutan (cth Som

HS, Kerambit HS dan Benchah HS); dan

Kesediaan rizab sungai riparian, terutamanya Sg. Ceka, Sg. Som dan

3-294

3-294

Sg. Sepan, dapat berfungsi dengan berkesan sebagai laluan

semulajadi untuk pergerakan hidupan liar.

Ancaman Halangan berikut perlu diberi pertimbangan dalam pembentukan koridor

ekologi, iaitu :

Peningkatan populasi dan kadar perbandaran yang tinggi memberi

tekanan pembangunan di kawasan kajian yang akan menuju ke arah

kehilangan litupan hutan dan meningkatkan kemusnahan hutan, di

mana akhirnya sambungan hutan dan pergerakan hidupan liar akan

hilang dan musnah.

Kehilangan dan kemusnahan mamalia yang besar seperti gajah dan

harimau, dalam Rizab Hidupan Liar Krau kerana kawasan tersebut

tidak lagi sesuai sebagai saiz habitat hidupan liar kerana terasing

daripada hutan besar yang lain disebabkan kesukaran untuk

memerkukuhkan fungsi kesinambungan linear koridor ekologi.

Pencemaran seperti racun haiwan pemusnah, racun rumpai dan

bahan buangan yang tidak dirawat yang dibuang ke dalam sungai

daripada aktiviti pertanian, secara tidak langsung telah memberi

kesan kepada ekosistem hutan dan koridor riparian sungai.

Sumber mineral di tebing sungai sangat sesuai untuk aktiviti

pertanian yang akan memberi kesan pada kemusnahan dan

kehilangan hutan; dan

Beberapa cadangan pembangunan telah diterima untuk

mengasingkan tanah kerajaan dan rizab hutan termasuk cadangan

pembinaan kampus cawangan university dalam Rizab Hutan

Kerambit dan cadangan ladang kelapa sawit di tanah kerajaan

berhampiran Kg. Balai.

e) Strategi Rangkaian Ekologi

Pendekatan Strategik

Peluasan petempatan manusia dan halangan-halangan lain yang berada di

persekitaran kawasan kompleks hutan memerlukan usaha bagi

memperkukuhkan koridor linear, kaedah „stepping stone‟ perlu digunakan

untuk memudahkan pergerakan burung dan haiwan kecil di antara Krau dan

kompleks utama Taman Negara. Berikut merupakan beberapa langkah yang

penting perlu diambil, iaitu:-

Mewartakan Rizab Hutan

i) Mewartakan hutan tanah negeri yang dikenalpasti dalam koridor

rizab hutan.

ii) Menwartakan semua tanah kosong dalam koridor sebagai

sebahagian daripada rizab hutan.

iii) Membina rangkaian ke rizab hidupan liar Krau.

3-295

3-295

Mewujudkan laluan hidupan liar

i) Mewujudkan laluan hidupan liar melalui jalan dalam kawasan SL2.

Mengekalkan jalan sediada di kawasan tersebut (cth tidak lebih

daripada 2 lorong, tiada pelebaran jalan dan tiada lebuhraya).

Meletakkan tanda arah jalan dan kawalan kelajuan di jalan.

ii) Walaupun terdapat gajah dilihat di rangkaian sekunder,

kebiasaannya hidupan liar yang diutamakan ialah mamalia kecil.

iii) Jalan dan landasan keretapi sediada tidak dilihat sebagai sempadan

utama untuk laluan hidupan liar.

iv) Kerja-kerja menaiktaraf jalan 64 yang sedang dijalankan perlu

menganbilkira keperluan elemen hidupan liar.

v) Bagi mamalia kecil dan reptilia, laluan yang sesuai perlu

dicadangkan, samada bentuk kotak atau bulat. Kedua-dua bentuk

ini dapat digunakan dan rekabentuknya juga dapat berfungsi

sebagai struktur saliran dan juga laluan hidupan liar.

Membentuk koridor riparian

i) Sungai memainkan peranan yang penting untuk membentuk laluan

berterusan yang dapat meyambung kepulauan hutan yang terasing.

ii) Pengambilan tanah dibuat berdasarkan kes bagi mewujudkan rizab

riparian.

iii) Mewartakan rizab riparian sebagai koridor hidupan liar (lebar 50m

dikiri dan kanan sungai) untuk menghubungkan kompleks Krau ke

Sungai Jelai.

iv) Memastikan segera pemberian tanah dan pembangunan di rizab

riparian.

v) Kawasan SL2, Sg, Ceka, Sg. Som dan Sg. Sepan telah dikenalpasti

untuk membentuk rizab riparian dan menjadi koridor semulajadi

untuk haiwan.

vi) Menanam spesis pokok yang terpilih untuk menarik haiwan dan

burung.

3-296

3-296

Pengurusan hutan

i) Menghasilkan tanaman yang pelbagai/ penghutanan semula di rizab

riparian.

ii) Mengekalkan rizab hutan di Som, Hulu Mas, Bukit Taching, Jerantut

Tambahan, Krau dan Kerambit (i.e., tiada lagi penggazetan

semula).

iii) Menggunakan 3 prinsip (mengekalkan struktur kompleks hidupan

liar) dan 4 (mengekalkan landskap semulajadi), untuk mengurus

biodiversity dalan landskap (rujuk matlamat, NRE) bagi semua

perancangan gunatanah pada masa hadapan di kawasan zon

penampan.

iv) Hutan tanah negeri yang tidak dilindungi perlu dimasukkan dalam

rangkaian rizab hutan. Kesan yang sedikit , pemilihan kawasan

pembalakan boleh mengurangkan kesan ke atas kesinambungan

hutan tersebut dan dipantau secara berterusan.

v) Menanam semula pokok buah-buahan yang sesuai dengan spesis

yang terpilih dalam Som HS bagi tujuan menyediakan makanan

pada hidupan liar.

Kawalan Pengurusan Gunatanah

i) Mengamalkan pertanian mampan seperti yang terkandung dalam

„Garispanduan Pengurusan Pertanian Mampan‟ dan garis panduan

RSPO.

ii) Koridor hidupan liar akan dipromosikan sebagai sebahagian

destinasi eko pelancongan primer Taman Negara (Jerantut) dan

Taman Rimba Kenong (Taman Negeri Pahang).

iii) Mewujudkan zon pengurusan istimewa untuk mengurangkan konflik

manusia dan haiwan. Penempatan manusia tidak digalakkan untuk

diperluaskan dan akan diwartakan dalam kawasan SMAs seperti Kg.

Baharu dan Kg. Batu Balai. Parit pemisah perlu dibina antara Som

HS dengan kawasan kampung.

iv) Koridor hidupan liar akan dipromosikan sebagai destinasi eko

pelancongan primer seperti member makanan kepada haiwan di

dalam Som HS bagi lokasi-lokasi yang terpilih. Ini dapat

dipromosikan sebagai tarikan pelancongan.

v) Membangunkan pusat pemuliharaan dan penyelidikan untuk haiwan

kecil di Kenong (berdekatan Rizab Hutan Simpan Som).

vi) Membina pejabat baru PERHILITAN di Kg. Kenong (di tengah Kg,

Baharu dan Kg, Som) bagi membolehkan penduduk kampung

3-297

3-297

melaporkan dengan segara kepada pegawai bertanggungjawab

mengambil tindakan segera sekiranya terdapat konflik manusia dan

haiwan atau masalah yang timbul (pejabat PERHILITAN yang

berdekatan di Daerah Temerloh).

vii) Melarang dan mengambil tindakan undang-undang kepada

penceroboh termasuklah dalam koridor yang akan dibangunkan

iaitu koridor SL2 sebagai rizab hidupan liar.

viii) Menempatkan semula gajah daripada Som HS kepada Rizab Hidupan

Liar Krau untuk dijadikan sebagai santuari gajah.

Zoning Gunatanah dan Kawalan Perancangan

Aktiviti dan Zon Pertanian Masa Hadapan SL2 menggunapakai konsep „stepping stone‟ yang akan membentuk laluan

untuk haiwan kecil dan burung. Bagi aktiviti pertanian dalam koridor,

kebanyakannya tanaman kelapa sawit dan getah, dikehendaki

mengamalkan pertanian mampan seperti yang terkandung dalam

„Garispanduan Pengurusan Pertanian Mampan‟ dan garis panduan RSPO.

Sungai dan Koridor Riparian Bagi konsep „stepping stone‟, ianya memerlukan sebahagian kecil kawasan

hutan di antara kompleks hutan bagi penyediaan habitat sementara haiwan

sebelum bergerak dari hutan tebal ke hutan yang lain. Selain itu, sungai

juga memainkan peranan yang penting dalam membentuk kesinambungan

laluan yang menyambungkannya dengan kepulauan hutan yang terasing. Di

dalam SL2, Sg. Ceka, Sg. Som dan Sg. Sepan telah dikenalpasti sebagai

rizab riparian untuk menjadi koridor semulajadi bagi haiwan-haiwan.

Semua rizab riparian perlu diwartakan terutamanya rizab sungai (lebar

rizab sungai bergantung pada kelebaran sungai) dan rizab riparian selepas

50 meter rizab sungai. Bagi koridor semulajadi ini pokok yang boleh

menarik minat haiwan perlu ditanam untuk menjadi panduan laluan haiwan

ke kompleks hutan mengikut sungai. Lot bersebelahan rizab sungai (lot

yang tidak mempunyai kawasan yang cukup untuk rizab riparian), pemilik

tanah akan dinasihati supaya mengamalkan pengurusan tanah yang baik,

bagi membentuk zon penampan antara ladang untuk memastikan haiwan

tidak memasuki kawasan rumah mereka.

Kawasan khusus pengurusan

SMA diletakkan berdekatan untuk dicadangkan sebagai kawasan laluan

haiwan seperti Kg. Baharu dan Kg. Batu Balai. Perluasan petempatan

manusia tidak dibenarkan dalam kawasan SMAs. Pengurusan petempatan

manusia juga penting untuk mengelakkan konflik manusia dengan hidupan

liar dalam kawasan ini.

3-298

3-298

Proposed UIA branch campus

Exist ing Plantat ion under Felcra

Krau Wildl i fe Reserve

Vil lages report ed animals ent ering

vi l lage and Human Wildl i fe Confl ict s area Proposed DWNP off ice

Exist ing Elephant Herd Proposal t o serve food in

t he FR t o promot e as t ourism at t ract ion

Proposed research cent re

Proposed separation Dit ch

Advised land owners in land use management along

riparian reserve

Ant i poaching wit hin corridor

Semenjak penduduk Kg. Som menghadapi konflik dengan gajah liar di mana

gajah mencerobohi kawasan kampung dan mengganggu penduduk serta

memusnahkan hartabenda, penduduk, pembinaan permatang atau parit

pelindung dicadangkan bagi membentuk sempadan/ penampan di antara

sempadan kampung dan Som HS. Lokasi untuk membina sempadan tersebut

ditunjukkan dalam rajah 3.3.56.

Rajah 3.3.56 : Strategi Pengurusan Untuk SL2

Mewujudkan Laluan Hidupan Liar (Inisiatif Utama)

Walaupun tidak terdapat struktur laluan hidupan liar yang besar di dalam

koridor ini, pengurusan pembangunan infrastruktur sangat penting untuk

keselamatan penduduk dan haiwan kecil yang melalui jalan ini.

Infrastruktur yang baik perlu dibina supaya haiwan kecil dapat

menyeberangi jalan di lokasi yang sesuai, dan jarak yang sesuai sepanjang

jalan (cth selekoh, wayar yang tergantung). Di dalam koridor SL2,

pelebaran jalan tidak dibenarkan. Sempadan koridor perlu diletakkan tanda

arah jalan dan had laju untuk mengawal kenderaan yang melalui kawasan

ini.

3-299

3-299

Infrastruktur Rangkaian Sekunder melibatkan tiga infrastruktur utama:-

i) Landasan keretapi antara Jerantut dan Kuala Lipis

ii) Jalan Persekutuan No.64 antara Jerantut dan Benta

iii) Pelbagai jalan negeri

- Jalan Negeri C9 antara Jerantut dan Kuala Tembeling

- Jalan Negeri C160 antara Mala dan Kerambit

- Jalan Negeri C154 Kuala Tembeling – Mala – Kerambit –

Kuala Lipis. Pelebaran jalan antara Kerambit dan Kuala

Lipis baru dibina.

Rangkaian landasan keretapi merupakan sebahagian utama rangkaian Kuala

Lumpur – Kota Baru. Walau bagaimanapun, kekerapan ketibaan keretapi

sangat rendah dan ianya dijangkakan tidak menjadi halangan utama untuk

menjadi laluan hidupan liar.

Laluan Persekutuan No. 64 antara Jerantut dan Benta mempunyai 2 lorong.

Kebanyakan perjalanannya melalui bukit bukau dan mempunyai selekoh

curam. Jalan ini telah dirancang untuk dinaiktaraf dan jalan pintas juga

akan dinaiktaraf sementara yang lain masih dalam pembinaan.

Maklumat daripada JKR menunjukkan keseluruhan Jalan persekutuan No. 64

(Maran-Jerantut-Benta) akan dinaiktaraf pada masa akan datang. Jadual

3.3.34 dan Rajah 3.3.57 menunjukkan status semasa kerja-kerja naiktaraf

jalan.

Jadual 3.3.34 : Status Kerja Menaiktaraf Jalan Persekutuan 64, Benta -

Jerantut

Bahagian Status

7A Dalam pembinaan

7B, 8, 9, 10 Siap direkabentuk

Sumber : JKR, 2008

3-300

3-300

Rajah 3.3.57 : Kerja Menaiktaraf untuk Jalan Persekutuan 64

Nama Projek : Projek Menaiktaraf Jalan Benta - Jerantut - Maran, Pahang

Fasa 1 – Dari Benta ke Jerantut, Bahagian 7B, 8, 9, and 10

Rajah 3.3.58 menunjukkan sebahagian jalan persekutuan No. 64

berdekatan Jerantut yang sedang dinaiktaraf. Seperti yang dilihat

dalam rajah, kerja naiktaraf melibatkan kerja pelurusan (realignment)

dan pembinaan jambatan baru untuk menggantikan jambatan lama.

3-301

3-301

Rajah 3.3.58 : Rekabentuk dan Pembinaan Jalan

Jambatan baru sepajang FR 64 Kerja pembinaan jalan FR 64

Pembentukan jambatan di Kg. Mela Pembentukan saliran di bawah

jambatan untuk laluan haiwan

Di sepanjang jalan negeri (Jalan Negeri C154, C9, C160) – Kuala Tembeling

– Kuala Lipis, isipadu trafik sangat rendah. Pelebaran jalan baru antara

Kerambit dan Kuala Lipis mempunyai beberapa jambatan di sepanjang

jalan. Rajah 8.5.3 menunjukkan salah satu jambatan ini. Seperti yang

dilihat dalam rajah, jambatan ini sangat besar dan selari dengan tebing

sungai yang membolehkan hidupan liar melalui bawah jambatan tersebut.

Bahagian baru jalan antara Kerambit dan Kuala Lipis juga mempunyai

beberapa jambatan yang dibina sepanjang jalan ini.

3-302

3-302

Cadangan untuk Utara SL-2-Krau

Isipadu trafik sepanjang landasan keretapi dan jalan kebiasaannya sangat

rendah. Jalan sediada yang digunakan oleh penduduk tempatan ialah jalan

Persekutuan 64 yang menyambungkan Maran ke Kuala Lipis dengan Jerantut

dan Benta.

Walaupun gajah pernah dilihat melalui rangkaian sekunder, tetapi hidupan

liar yang diutamakan ialah mamalia kecil. Jalan dan landasan keretapi

sediada tidak dilihat sebagai ancaman utama sebagai laluan hidupan liar.

Kerja-kerja menaiktaraf sedang dilakukan di jalan Persekutuan 64 dan

dilihat sangat sesuai dimasukkan elemen laluan hidupan liar dalam kerja-

kerja tersebut.

Untuk mamalia kecil dan reptilia, bentuk laluan yang sesuai dicadangkan

ialah terowong samada dalam bentuk kotak atau bulat. Ia perlu diletakkan

di kawasan yang strategik di mana terdapat hidupan liar yang melalui jalan

tersebut. Rajah 3.3.59 menunjukkan beberapa pelan dan keratan rentas

terowong bulat dan kotak. Kedua jenis bentuk terowong ini dapat

digunakan dan sekiranya dibentuk dengan baik dapat dijadikan sebagai

struktur saliran dan juga laluan hidupan liar.

Rajah 3.3.59 : Rekabentuk terowong kotak dan pandangan

Pelan dan keratan rentas terowong

jenis kotak Terowong jenis bulat

Terdapat juga keperluan untuk menyediakan laluan dalam bentuk kabel

bagi mamalia kecil seperti monyet untuk menyeberangi jalan. Kabel

disangkut pada pokok ke pokok sehingga pokok diseberang jalan. Kabel

yang disangkut perlu diletakkan lebih tinggi supaya kenderaan dapat lalu

dengan selamat.

3-303

3-303

Memperkukuhkan Kapasiti Eko Pelancongan (Key Initiatives)

1) Membangunkan koridor hidupan liar sebagai tarikan eko

pelancongan dalam kawasan Jerantut – Kuala Lipis dengan

memasukkan Taman Negeri Pahang, Taman Rimba Kenong – Taman

Negara Kuala Tembeling. Ini dapat dilakukan dengan

memperluaskan sempadan taman negeri sediada dengan

memasukkan sebahagian daripada cadangan rangkaian ekologi, di

utara Sungai Lipis.

2) Pihak berkuasa yang berkaitan/ NGO menjalankan inventori

terperinci bagi mengenalpasti spesis hidupan liar yang

menggunakan koridor. Penemuan berguna untuk pembentukan

produk dan promosi. Pemasaran segmen pelancongan yang sesuai

bagi cadangan lingkaran akan diperluaskan ke Taman Negara dan

Taman Rimba Kenong bagi pelancong, antarabangsa dan pelancong

domestik dan pelajar.

3) Membangunkan intrastruktur dan kemudahan eko pelancongan

berdekatan kawasan persekitaran yang tertutup (dicadangkan di

hutan Lipur Sg. Som, berdekatan Kg. Kuala Kenong dan Lata

Meraung), atau di dalam koridor hidupan liar berdasarkan

kesesuaiannya seperti :-

Pusat pelancongan termasuk tempat letak kereta, tempat rehat

pelancong, panel maklumat pelancongan dan jadual melawat ke

tempat hidupan liar yang menarik

Trek hutan daripada pusat pelancong sehingga bumbun pemerhati.

Bumbun pemerhati dicadangkan di kawasan tasik garam berjarak

200 hingga 250 meter dan tempat laluan yang sesuai

Merentas laluan Canopy

4) Produk pelancongan dalam Lingkungan 50 kilometre yang

bersesuaian akan dimasukkan bersekali dalam pakej seperti berikut

Homestay Batu 9

Bukit Taching - Tasik Burung Mandi

Hutan Lipur Sg. Som

Pusat Pemeliharaan Seladang, Jenderak

Lata Meraung

Agro pelancongan Kg. Baharu

Hutan Lipur Ulu Jeransang

Lata Lembah Kiol

5) Penduduk tempatan yang berada dalam lingkungan 20 kilometer

radius daripada cadangan rangkaian perlu digalakkan untuk

mengambil peluang membentuk perniagaan seperti membina

3-304

3-304

kemudahan homestay dan penginapan. Homestay berdekatan dan

aktiviti agro pelancongan daripada kawasan rangkaian ialah

Homestay Kg. Batu 9 dan Agro pelancongan Kg. Baharu.

6) Majlis Daerah Lipis dan Majlis Daerah Jerantut perlu menggalakkan

penduduk tempatan menglibatkan diri dalam semua jenis

perniagaan yang berasakan pelancongan, termasuk menyediakan

penginapan pelancong, pengangkutan, agen perjalanan, pemandu

pelancong bertauliah, makanan dan minuman serta dan

cenderahati dalam kawasan Benta, Kuala Lipis dan Pekan Jerantut.

7) Menggalakkan pemeliharaan melalui pendidikan dan kesedaran

terhadap pelancong serta panduan latihan membabitkan penduduk

setempat dan pihak lain yang terlibat dalam produk eko

pelancongan serta cadangan koridor ekologi. Tanda kesedaran

seperti “laluan hidupan liar – perlahankan kenderaan‟ perlu

disediakan di jalan sediada dan pusat pelancongan.

8) Menggariskan kod etika pelancong, peranan dan tanggungjawab,

serta memantau aktiviti pelancongan dalam koridor hidupan liar

dan sekitar produk eko pelancongan.

9) Mencadangkan aktiviti seperti program memberi makanan kepada

haiwan di Kg. Som HS. Makanan diberikan kepada hidupan liar pada

masa tertentu. Ianya dapat dibangunkan sebagai produk

pelancongan (seperti Santuari Orang Utan, Kucing Sarawak) bagi

menarik pelancong melihat kelakuan haiwan. Di kawasan koridor

SL2 telah dicatatkan mempunyai masalah haiwan liar mencerobohi

petempatan manusia untuk mencari makanan. Melalui

pembangunan santuari haiwan (fokus pada gajah), haiwan liar ini

tidak akan memasuki kawasan kampung dan penduduk berupaya

memperolehi pendapatan yang lebih melalui eko pelancongan.

Perhutanan (termasuk Perhutanan Semula) (Key Initiatives)

Hutan tanah negeri yang tidak dilindungi perlu dimasukkan dalam rangkaian

rizab hutan. Beberapa kawasan rizab hutan perlu dizonkan sebagai hutan

perlindungan dibawah seksyen 10, Akta Perhutanan Negara 1981. Walau

bagaimanapun, aktiviti pembalakan secara terkawal dibenarkan di kawasan

rangkaian sekunder ini dan mengaplikasikan prinsip kemampanan.

Sekiranya aktiviti pembalakan hendak dilakukan di kawasan ini,

pemantauan dan kawalan yang ketat perlu dijalankan agar kesan yang

rendah dan terkawal di kawasan ini.

Rujuk Rajah 3.3.60 untuk Pelan Induk Pembangunan Keseluruhan Koridor

Rajah 3.3.60 : Pelan Induk Pembangunan Keseluruhan Koridor SL2

Kiosk Maklumat CFS

Papan Tanda dan Kawal Had Kelajuan

Warta Tanah Negeri sebagai Hutan

Simpan

Zon Pengurusan Khas

Mengekalkan Hutan Simpan Dalam

Koridor

Ladang Getah menggunakan Garis

Panduan Pertanian Mampan

Perladangan kelapa sawit

menggunapakai Garis Panduan

Kemampanan (RSPO)

Memasang papan tanda hidupan liar

dan had laju.

Mengekalkan Hutan

Simpan Dalam Koridor

Warta Hutan Tanah Negeri

Sebagai Hutan Simpan

Zon Pengurusan Khas

Mewujudkan Laluan seperti ’Box

Culverts’ atau ’Circular Culverts’ di

jalan tertentu.

Mewujudkan ’Corridor Riparian’.


dan had laju.

Mengekalkan Hutan Simpan Dalam

Koridor.

Koridor Hidupan Liar dipromosikan

sebagai ’Ecotourism’.

Kios Maklumat CFS


dan had laju.

Ladang Getah menggunakan Garis

Panduan Pertanian

Mengekalkan jalan sedia ada seperti

keadaan sedia ada

3-305

3-306


Kos Dan Pembiayaian

Kos

Kos langsung adalah bagi kerja-kerja cadangan infrastruktur untuk SL2. Ini

termasuk tanda jalan dan menara peninjau. Tiada kerja infrastruktur utama

yang akan dijalankan di Rangkaian Sekunder.

Kos tidak langsung membabitkan kos tanah. Kos tanah dianggarkan daripada

harga pasaran semasa tanah pertanian sumber adalah daripada Laporan Pasaran

Hartanah (2007). Andaian yang digariskan ialah tanah hutan milik kerajaan

boleh diletakkan sebagai kegunaan alternatife melalui pengasingan. Di mana

harga pasaran bagi tanah pertanian berdasarkan lokasi, peringkat matang

tanaman, dan jenis tanaman, nilai unjuran tanah hutan diandaikan rendah iaitu

serendah 25% .

Kos bagi tanah termasuk tanah hutan milik kerajaan, tanah kosong dan tanah

lapang yang semuanya berada dalam cadangan rangkaian akan dipulihara

sebagai kemudahan laluan haiwan liar. Kawasan tanah hutan milik kerajaan

dianggarkan (11,002 hektar) dan tanah kosong dan tanah lapang (539 hektar)

dengan jumlah keseluruhan sebanyak 11,541 hektar. Kawasan sebahagian

daripada tanah hutan milik kerajaan ini juga termasuk dalam zon pengurusan

khusus dan rizab riparian.

Jumlah kos keseluruhan bagi pembangunan dianggarkan sebanyak RM225.3 juta

(Jadual 3.3.35).

Jadual 3.3.35 : Kos keseluruhan SL2

Kategori Kos Item RM

Tanda jalan & gantries & kamera pemantau

2,649,000

Menara Tinjau 300,000

Jumlah kecil 2,949,000

Anggaran kos Tanah negeri

kawasan: 11,541 hektar

Kos hutan kerajaan (penampan)

217,498,898

Kempen kesedaran 200,000

3-307

3-307

Kategori Kos Item RM

Kos Keseluruhan Pembangunan

220,647,898

Nota: (1) harga pasaran semasa tanah: RM75,385/ha. Laporan pasaran hartanah 2007 & 2006

(2) anggaran kos infrastruktur (3) jumlah kos tidak termasuk anggaran tahunan

kehilanganpendapatan daripada tanah hutan negeri iaitu RM37.2 juta

Faedah Dan Potensi Pulangan

Faedah utama daripada rangkaian ini ialah peruntukan laluan selamat untuk

hidupan liar, membenarkannya untuk melalui kompleks hutan yang besar dan

juga dapat membentuk persekitaran yang membolehkan hidupan liar

mengekalkan kewujudannya. Ini juga dapat menyokong usaha pengekalan

keseluruahan biodiversiti di seluruh Negara. Pengiraan telah dilakukan untuk

mengukur potensi rangkaian sebagai „carbon sink‟. Luas keseluruhan kawasan

ialah 11,541 hektar dijangkakan akan menyimpan sebanyak 1.327 juta tan

metrik karbon (berdasarkan 115 tan metri karbon disimpan per hektar) 1.

Mengikut pasaran semasa nilai karbon perdagangan kredit dibawah EU purata

pasaran karbon ialah US$50 per tan metric. Kadar pertukaran matawang ialah

RM3.543 (Bank Negara November 2008) pada 1 US dollar, pendapatan

berpotensi meningkat sekiranya perdagangan dilakukan dengan RM235.1 juta.

Walaubagaimanapun, nilai pasaran rendah juga perlu diberi perhatian kerana

terdapat risiko dan halangan pasaran termasuk krisis kewangan dunia yang

menyebabkan pelaburan semakin sukar pada masa akan datang dan ketidak

tentuan serta naik turun harga karbon. Sekiranya harga rendah bagi karbon

dijangkakan ialah US$30 per tan metrik, pendapatan tahunan ialah RM141.1

juta daripada perdagangan karbon. Dengan pendapatan perdagangan karbon

tahunan RM141.1 juta dibandingkan dengan kos pembangunan RM220.6 juta,

tempoh bayar balik dapat dicapai dengan cepat dalam tempoh masa 2 tahun,

jangkaan kos dan harga adalah tetap.

Sumber Kewangan Cadangan sumber kewangan utama ialah belanjawan pembangunan Kerajaaan

Persekutuan melalui pembentukan program pembangunan ekologi di bawah

Dana pembangunan pelbagai kerajaan negeri – Kerajaan Persekutuan.

1 Weiss, J. (ed), (1994), The Economics of Project Appraisal and Environment, “Brown and Pearce, “The Economic Value of Non-

Market Benefits of Tropical Forests: Carbon Storage.”

3-308

3-308

Sokongan Institusi, Aspek Perundangan dan Penguatkuasaan

Pengurusan Institusi

Ini merupakan koridor sekunder terpenting yang menyambungkan Rizab hidupan

liar Krau dengan kompleks Taman Negera. Penyusunan keinstitusian utama

ditunjukkan dalam jadual 3.3.36. Adalah amat penting memasukkan cadangan

rangkaian sekunder dalam NPP dan rancangan pembangunan seperti rancangan

stuktur dan rancangan daerah. Pelan terperinci bagi koridor sekunder juga

dapat disediakan dalam Rancangan Kawasan Khas di bawah seksyen 16B, Akta

172 (Khusus Pemeliharaan dan Pengurusan).

Strategi utama yang dikenalpasti termasuk mewartakan hutan tanah kerajaan

negeri yang terpilih sebagai rizab hutan kekal di bawah NFA. Inisiatif lain ialah

mengukuhkan rizab riparian sepanjang Sg. Som. Beberapa agensi pelaksana

termasuklah Jabatan Perhutanan, Jabatan Hidupan Liar, Pihak Berkuasa

Tempatan Kuala Lipis dan Jerantut serta Pengarah Negeri Pejabat Tanah dan

Daerah. Agensi infrastruktur utama termasuk JKR, KTM dan JPS.

Penglibatan komuniti dan program meningkatkan kesedaran amat penting untuk

memastikan kejayaan koridor ini terutama di kalangan penduduk setempat.

Jadual 3.3.36 : Penyusunan keinstitusian bagi pengurusan SL2 Rizab Hidupan

Liar Krau dan Komplek Taman Negara

Penyediaan Pelan terperinci

termasuk Rancangan

Pembangunan Fizikal dan

Pengurusan dan Rancangan

Pelaksanaan.


perlindungan utama seperti Jabatan

Perhutanan, PERHILITAN dan NGO‟s

terutamanya WWF dan MNS.

Ini dapat dilakukan Rancangan

Kawasan Khas di bawah seksyen 16B,

Akta 172.

Agensi Pelaksana Utama


2. PERHILITAN

3. Pihak Berkuasa Tempatan Jerantut

and Lipis

4. Pengarah Jabatan Perancangan

Bandar dan Desa Negeri

5. JKR

6. JPS

7. Pengarah Tanah dan Galian

8. KTM

Pembentukan peraturan dan 1. Jabatan Perhutanan

2. Pengarah Tanah dan Galian

3-309

3-309

pengawalan 3. JPBD

4. Pihak Berkuasa Tempatan Jerantut

and Lipis

Pemantauan dan Penguatkuasaan

1. PERHILITAN


3. NGO termasuk WWF dan MNS

4. Penduduk Setempat

Pendidikan, Penyelidikan dan

Publisiti

1. NRE,

2. JPBD,

3. PERHILITAN,

4. Universiti ,

5. NGO

6. Majlis Tindakan Pelancongan

Negeri


Salah satu aspek utama strategi ialah mengenalpasti strategi „stepping stones‟

dalam koridor. Stepping stone ini biasanya terletak dalam hutan tanah negeri

yang mungkin dapat diwartakan sebagai rizab hutan kekal di bawah NFA.

„Stepping stone‟ yang terletak dalam Rizab Hidupan Liar Krau dapat diwartakan

sebagai rizab hidupan liar.

Salah satu elemen linkage rangkaian pelbagai „steping stones‟ di dalam koridor

ialah rizab riparian Sg. Som. Kemungkinan terdapat keperluan pengambilan

tanah persendirian di dalam rizab riparian dan memperkenalkan program

penanaman semula hutan di kawasan tersebut. Terdapat beberapa undang-

undang yang sesuai digunakan ditunjukkan dalam Jadual 3.3.37.

Kawasan Pengurusan Khas juga ditunjukkan dalam pelan bagi kawasan

penempatan terpilih. Perluasan kawasan petempatan tidak digalakkan di

kawasan ini.

Jadual 3.3.37 : Strategi Utama

Strategi Utama Undang-undang yang

sesuai

Mewartakan hutan tanah negeri yang telah

dikenalpasti dan tanah kosong dalam koridor

sebagai rizab hutan kekal.

Akta Perhutanan Negeri

Pahang

Tiada peluasan tanah untuk tujuan pembangunan

(pertanian, bangunan/ petempatan) dalam

kawasan yang dikenalpasti sebagai „stepping

stones‟.

Kanun Tanah Negara

3-310

3-310

Strategi Utama Undang-undang yang

sesuai

Mewujudkan rizab riparian

Kanun Tanah Negara,

Pahang Water

Resumbers Enactment

1997

Pengambilan tanah di dalam rizab riparian utama

Sg. Som

Akta Pengambilan

Tanah 1960

Membentuk sebahagian strategi „stepping stones‟

sebagai sebahagian rizab hidupan liar Krau. Akta Hidupan Liar

Memperkukuhkan Kawasan Pengurusan Khusus di

mana peluasan kawasan petempatan akan

dikawal.

Rancangan Kawasan

Khas, Akta

Perancangan Bandar

Dan Desa


Penguatkuasaan dan pemantauan akan dilaksanakan oleh agensi utama yang

mempunyai kuasa dan perundangan. Ini termasuk Jabatan perhutanan, Ketua

Pengarah Tanah dan Galian serta Pihak Berkuasa Tempatan di dalam kawasan

kajian. PERHILITAN mempunyai kuasa di bawah Akta Hidupan Liar untuk

mengambil tindakan atas pemburuan dan penyeludupan spesis haiwan

terancam.


Lokasi Rangkaian Sekunder tidak berapa terkenal seperti rangkaian utama.

Rangkaian kedua mempunyai sebahagian kawasan kecil hutan yang dianggap

sebagai „stepping stones‟ bersambung dengan kepulauan hutan yang terbesar.

Di Rangkaian Sekunder, terdapat beberapa rizab hutan, salah satunya taman

negeri (Rimba Kenong) dan Taman Negara, serta Krau WR dapat

dipertimbangkan untuk disambungkan.

Pertimbangan utama adalah sambungan antara Rizab hidupan liar Krau, iaitu

kawasan yang terpisah untuk penyelidikan, dengan Taman Negara.

Tekanan pembangunan yang tinggi disebabkan penerokaan tanah untuk

petempatan, peladangan, kebun kecil dan pengangkutan berlaku disekitar

rangkaian ekologi dan kawasan koridor.

Walaupun, kompleks tersebut tidak lagi sesuai untuk mamalia besar tetapi

3-311

3-311

dikekalkan untuk kepentingan mamalia kecil, burung dan reptilia.

Strategi pelaksanaan memberi tumpuan kepada pengekalan dan peningkatan

habitat hutan, memastikan pertanian membantu menambahbaik persekitaran

dan menggunakan tarikan pelancongan untuk meningkatkan rangkaian ekologi.

Strategi penting yang dirangka untuk agensi pelaksana ialah :

Dengan kewujudan hutan simpan yang berpecah telah membentuk

„stepping stone‟ untuk koridor, jabatan perhutanan perlu

menyelenggara integriti habitat tersebut.

Agensi kerajaan yang terlibat dengan projek infrastruktur hendaklah

memahami kebaikan tidak membuat dan pemasangan struktur yang

sesuai untuk laluan haiwan liar.

Agensi kerajaan yang terlibat dengan perihal tanah hendaklah prihatin

mengenai pengambilan balik tanah bersebelahan dengan sungai utama

untuk membentuk koridor riparian.

Oleh kerana, dalam kawasan rangkaian ekologi terdapat kawasan

pertanian, aktiviti ini perlu memahami prinsip RSPO bagi

mempertingkatkan pergerakan haiwan liar melalui koridor sungai dan

pelindungan alam sekitar.

Sektor pelancongan sedia ada perlu jelas tentang kepentingan Taman

Rimba Kenong dan kawasan sekitar Jerantut sebagai habitat yang

bernilai tinggi untuk mengekalkan kesinambungan koridor.

Kesedaran awam mengenai nilai hutan-hutan kecil yang berperanan

sebagai pelindung kawasan biodiversiti diperlukan untuk mempromosi

Rangkaian Sekunder.

Berikut ialah cadangan alat komunikasi dan kesedaran yang diperlukan untuk

tujuan promosi dan komunikasi kepada stakeholder yang terpilih:

JPBD-CFS Web Portal – Pelaksanaan cadangan CFS memerlukan

kerjasama dan penggabungan pelbagai agensi dan pertubuhan. Web

portal menyediakan sumber informasi untuk menerangkan objektif,

tujuan dan peranan semua pihak bagi menggalakkan tindakan yang

positif. Fungsi yang disediakan dalam portal adalah seperti kes kajian,

bukti, peta koridor dan muat turun risalah bagi sektor berlainan

(seperti peladangan, pelancongan) bertujuan untuk meningkatkan

kesedaran di antara pihak yang terlibat yang berpotensi.

Kios maklumat – penglibatan secara terus oleh orang awam di kawasan

rangkaian merupakan langkah pertama untuk memahami konsep

koridor ekologi dan fungsinya. Kios maklumat terletak di kawasan

kemudahan yang tinggi kegunaannya untuk memulakan kesedaran.

Terdapat tiga kawasan tarikan pelancongan untuk meletakkan kios,

3-312

3-312

iaitu :

- Jerantut – Pintu masauk Taman Negara yang mempunyai kemudahan utama pelancong.

- Kuala Lipis – Pintu masuk ke Taman Negeri Rimba Kenong; dan - Santuari gajah di Kuala Gandah – sempadan Krau WR dengan tarikan

pelancongan utama

Papan tanda keselamatan haiwan liar – memastikan keselamatan

haiwan dan penunggang motorsikal di jalan di dalam koridor menjadi

keutamaan. Tiga (3) maklumat utama bagi memastikan program

kesedaran papan tanda yang efektif adalah seperti berikut:-

- Kepentingan habibat sekeliling

- Keperihatinan laluan hidupan liar.

- Kesedaran untuk mengelakkan konflik haiwan dan peringatan untuk

menjaga tingkahlaku dan keselamatan.

Walaupun di lokasi Rangkaian Sekunder tidak terdapat mamalia

besar yang melalui jalan tersebut. Tetapi mungkin nilai tambah

dapat diperkenalkan dengan meletakkan papan tanda untuk

mempromosi koridor.

Inisiatif perladangan – sektor perladangan kelapa sawit memerlukan

persefahaman akan tujuan CFS untuk mempertingkatkan integrity

perkaitan ekologi bagi semua haiwan. Dengan mengamalkan prinsip

RSPO dan pembangunan rancangan pengurusan untuk nelindungi

habitat hidupan liar, mereka dapat memainkan peranan positif untuk

mengekalkan biodiversiti. Sebagai contoh, Wild Asia‟s Stepwise Support

Programme bertanggungjawab untuk mempertingkatkan RSPO untuk

perancangan yang lebih baik; sementara inisiatif Natural koridor

membantu pemulihan sungai.

Kempen Koridor – Kawasan Rangkaian Sekunder mungkin tidak

memerlukan program aktiviti sepenuhnya sekiranya tidak wujud aspek

semulajadi yang istimewa atau tarikan pelancongan. Taman Rimba

Kenong dan Taman Negara dapat digunakan untuk menjalankan aktiviti

kesedaran awam. Rangkaian Sekunder pula sesuai untuk habitat haiwan

kecil seperti kelawar, tupai, reptilia dan burung. Kawasan yang sesuai

untuk menjalankan aktivti ini ialah Krau WR. Pada masa sekarang, Krau

WR merupakan hub untuk penyelidikan dan kemudahan yang digunakan

untuk pendidikan alam sekitar.

Sebagai contoh, beberapa beberapa aktiviti telah dirancang bersama dengan

Jabatan Perhilitan, Kementerian Pelancongan dan Kumpulan Badan Bukan

Kerjaan (NGO). Antara aktiviti adalah seperti berikut :

3-313

3-313

Kesedaran penyelidikan Kelawar – Krau WR merupakan habitat kelawar

hutan yang paling banyak. Perancangan program khusus untuk pelajar

dan pelancong bersama penyelidik ke tapak penyelidikan untuk

menangkap dan meletakkan tanda pada spesis kelawar bagi membentuk

kesedaran mengenai mamalia kecil dan kepelbagaian habitat. Program

pendidikan alam sekitar dilaksanakan oleh Unit Penyelidikan

Pemeliharaan Kelawar Malaysia (MBCRU) untuk EARTHWATCH dan

kumpulan korporat merupakan satu contoh.

Program Perhilitan – mempertingkatkan program di Kuala Gandah dan

Pusat Biodiversiti di Lanchang supaya orang awam dapat membabitkan

diri untuk memahami isu yang berkaitan dengan CFS. Program yang

dilakukan adalah termasuk aktivti istimewa seperti melawat koridor

ekologi, program pemeliharaan harimau, mendidik pelajar mengenai

teknik pengumpulan dan lain-lain aktiviti yang berinformasi.

Program Pendidikan Aktiviti Luar – dengan kumpulan peminat khusus

untuk burung, reptilian dan amfibia, flora dan pfotografi, Kelab

Semulajadi Malaysia merupakan rakan utama dalam meningkatkan

kesedaran biodiversiti di sekolah dan orang awam. Aktiviti khusus di

Krau WR dapat dipromosi sebagai nilai warisan semulajadi di rangkaian

sekunder ini. Maklumat dan gambar yang diambil semasa aktiviti di luar

dapat digunakan dan dipaparkan di kiosk maklumat.

Penyelidikan NGO – sedang dilaksanakan di kawasan Belum-Temenggor

dengan kajian mamalia besar, WWF dapat membantu Perhilitan

membuat kajian mengenai mamalia kecil untuk lebih memahami

pergerakan haiwan ini di antara rizab hutan.

3-314

3-314

3.3.2 Kajian Kes CFS 2

1) Kajian Kes 1 : CFS2-PL1 HS Labis Timur – HS Mersing – HS Lenggor

Rangkaian hutan ini sangat penting atas beberapa sebab. Pertama, ianya berada

di pusat kompleks hutan Endau-Rompin-Sedili, di mana ia merupakan kelompok

hutan terbesar yang masih ada dalam CFS2, dan juga mempunyai habitat untuk

mamalia besar di bahagian selatan semenanjung termasuk gajah, harimau, rusa

samba dan babi berjanggut (unik untuk rantau ini dalam semenanjung).

Kepentingan kawasan ini untuk hidupan liar ditunjukkan dalam pengwujudan

dua Rizab besar hidupan liar di awal 1900-an, iaitu Rizab Hidupan Liar Endau

Kluang dan Rizab Hidupan Liar Endau Kota Tinggi Barat. Bagaimanapun, kedua-

dua bahagian ini sejak dulu telah diceroboh dengan pertanian.

PL1

Labis

SL4

1

Mersing

Lenggor

UluSedili

PL3

Jemaluang

Kuala Sedili

Panti

SL5

3-315

3-315

a) Objektif

Objektif koridor ini adalah untuk

menghubungkan HS Labis Timur ke

Mersing dan HS Lenggor melalui Rizab

Hidupan Liar Endau-Kluang (lihat Rajah

3.3.61) mengikut turutan:-

1. Untuk mewujudkan kembali dan

memelihara keluasan, melindungi

koridor perhutanan di antara

Taman Negara Endau-Rompin,

Rizab Hutan Lenggor dan

selanjutnya selatan Rizab Hutan

Panti.

2. Untuk memastikan laluan selamat

hidupan liar di antara dua blok hutan.

Rajah 3.3.61 : Rangkaian Ekologi dalam CFS2-PL1

Endau-Rompin-Sedili Complex

3-316

3-316

b) Profil Koridor

Guna Tanah dan Fizikal

Guna Tanah

Corak gunatanah di Hutan Simpan Mersing dan Hutan Simpan Lenggor Tengah

adalah terdiri dari hutan, tanah pertanian dan juga petempatan. Hutan

mewakili sebahagian besar guna tanah dalam HS Mersing dan HS Lenggor

Tengah. Kompleks hutan ini telah terpisah oleh ladang kelapa sawit MADO‟S

yang terletak ditengah-tengah serta pembukaan tanah untuk kebun sayur dan

aktiviti perlombongan pasir ke arah utara jalan di antara HS Labis Timur dan HS

Mersing (Rujuk Rajah 3.3.62).

Petempatan

Empat petempatan orang asli terletak dalam lingkungan koridor iaitu Kg. Punan

(2o26‟01.74N; 103o32‟59.68E) dan Kg. Tewowoh (2o23‟04.82N; 103o 35‟52.40E)

yang berada dalam lingkungan Rizab Hidupan Liar Endau Kluang. Manakala Kg.

Sungai Tuba (2o21‟42.54N; 103o39‟50.04E) dan Kg. Pengkalan Bukit

(2o20‟26.99N; 103o36‟57.51E) pula terletak di barat laut HS Mersing.

Di luar koridor, terdapat beberapa petempatan lain terletak berdekatan dengan

sempadan koridor. Petempatan itu ialah:-

i. Kg. Berasau,

ii. Kg. Kenangan Batu 26,

iii. Kg. Ponjot,

iv. Kg. Sungai Peroh,

v. Kg. Puchor,

vi. Kg. Pengkalan Bukit,

vii. Kg. Tanah Abang,

viii. Kg. Tanjung Tuan,

ix. Kg. Peta, dan

x. Perkampungan FELDA di FELDA Nitar 1 dan Nitar 2.

Kg. Peta terletak di pintu masuk Taman Negara dan memberi faedah dalam

aktiviti eko-pelancongan yang berkaitan dengan Taman Negara tersebut. Turut

sama, beberapa petempatan terdekat dengan koridor khususnya Kg. Tanah

Abang yang terletak di utara PL1 iaitu di sepanjang Sungai Endau. Ia berpotensi

untuk menjadi kawasan peringkat eko-pelancongan ke Endau Rompin melalui

sungai ke Kg. Peta.

3-317

3-317

Rajah 3.3.62 : Guna Tanah Sedia Ada di CFS2-PL 1

Kangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar LenggarKangkar Lenggar

KahangKahangKahangKahangKahangKahangKahangKahangKahang

FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1FELDA Nita 1


Kg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri LukutKg. Sri Lukut

FELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam DuaFELCRA Kahang Dalam Dua

Kg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. PinggirKg. Pinggir

Kg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. TemigolKg. Temigol

Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24Kg. Baru Kahang 24

PunanPunanPunanPunanPunanPunanPunanPunanPunan

Sg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. PerohSg. Peroh

PuchorPuchorPuchorPuchorPuchorPuchorPuchorPuchorPuchor

Pengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan BukitPengkalan Bukit

Sg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. TubaSg. Tuba

PucjutPucjutPucjutPucjutPucjutPucjutPucjutPucjutPucjut

BerasauBerasauBerasauBerasauBerasauBerasauBerasauBerasauBerasau

Kg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. TewowohKg. Tewowoh

LEGEND

Built-up-Area Land Use Distribution in PL 1

FINAL REPORT

CENTRAL FOREST SPINE

(CFS 2)

Forest Reserve

State Land Forest

Oil Palm

Rubber

Paddy

Other Agriculture

Scrub

Cleared Land

Wetlands

Water Bodies

River

Town / Kampung

Indigenous Settlement

Corridor

Road

Wildlife Reserve

FIGURE 3.4

Mersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest ReserveMersing Forest Reserve

Endau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota TinggiEndau Kota Tinggi

West Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife ReserveWest Wildlife Reserve

Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah Lenggor Tengah

Forest ReserveForest ReserveForest ReserveForest ReserveForest ReserveForest ReserveForest ReserveForest ReserveForest Reserve

Lenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor TimurLenggor Timur


Endau KluangEndau KluangEndau KluangEndau KluangEndau KluangEndau KluangEndau KluangEndau KluangEndau Kluang

Wildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife ReserveWildlife Reserve

SembrongSembrongSembrongSembrongSembrongSembrongSembrongSembrongSembrong


(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)(Extension)

Labis TimurLabis TimurLabis TimurLabis TimurLabis TimurLabis TimurLabis TimurLabis TimurLabis Timur


Ladang Ladang Ladang Ladang Ladang Ladang Ladang Ladang Ladang

MADOSMADOSMADOSMADOSMADOSMADOSMADOSMADOSMADOS

KEY PLAN

PAHANG

JOHOR

To JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo JamaluangTo Jamaluang

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To Mers

ing

To KluangTo KluangTo KluangTo KluangTo KluangTo KluangTo KluangTo KluangTo Kluang

LabisLabisLabisLabisLabisLabisLabisLabisLabis


(extension)(extension)(extension)(extension)(extension)(extension)(extension)(extension)(extension)

Kg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. KenanganKg. Kenangan

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

Sg. L

enggo

PELAN KUNCI

PETUNJU

K

GUNA TANAH

SEMASA PL1

3-318

3-318

Infrastruktur Sedia Ada

Jalan-jalan berikut melalui CFS2-PL1:

i) Jalan Kluang – Jemaluang – Mersing (Laluan Persekutuan No. 50)

ii) Jalan Kluang – Felda Nitar – Mersing (secara relatifnya ini adalah jalan

baru dan membentuk jalan pintas di antara Kluang dan Mersing dengan

memintas Jemaluang)

Jalan Kluang – Felda Nitar – Mersing memintas pekan Jemaluang iaitu seseorang

yang dalam perjalanan daripada Kluang ke Mersing boleh mengambil jalan

pintas yang terletak lebih kurang 20km daripada Kahang dengan memintas

Pekan Jemaluang di timur. Jalan ini digunakan untuk ke Felda Nitar sahaja.

Walau bagaimanapun penghubung telah dibina untuk membolehkan trafik pergi

ke arah utara menuju ke Felda Nitar dan seterusnya terus ke Mersing. Ia

dijangka mengambil sebahagian daripada trafik yang tinggi di laluan

Persekutuan No. 50 yang melalui jalan ini. Tiada data trafik yang diperolehi

setakat ini untuk jalan yang baru sahaja selesai dibina ini.

Di bahagian timur berdekatan simpang

Felda Nitar, terdapat papan tanda

hidupan liar (gajah) yang telah diletakkan

di Laluan Persekutuan No. 50.

Seperti yang dapat dilihat daripada

benteng-benteng di sini adalah agak

curam. Kira-kira 400m cerun ini telah

dipotong, walaupun pemotongan cerun

secara relatifnya perlu dilakukan dengan

sebaik-baiknya. Sejajar dengan keperluan

keselamatan, penghadang jalan telah

diletakkan di mana aras jalan lebih tinggi

berbanding aras tanah.

Ciri-ciri lain Laluan Persekutuan No. 50:-

Had laju adalah 90km/j sepanjang perjalanan.

Jalan mempunyai 2 lorong.

Kelebaran jalan adalah diantara 3.25m dan 3.5m lebar.

Bahu jalan tidak berturap hampir sepanjang jalan.

3-319

3-319

JKR merancang untuk menaik taraf jalan ini di masa hadapan. Pakej 1

melibatkan kawasan simpang Felda Nitar ke sekitar ladang MADO‟S yang

sudahpun disiapkan dan hanya melibatkan kerja-kerja melebarkan

jalan. Bahagian ini termasuk kawasan di mana papan tanda hidupan liar

telah diletakkan.

Tanah dan Bentuk Muka Bumi

Secara relatifnya CFS2-PL1 mempunyai tanah yang rata dan sesuai untuk

pembangunan pertanian. Tanah di kawasan ini secara amnya subur dan berasal

daripada igneus, batu metamorfik berkeladak (Rengam-Jerangau, Serdang-

Bungur-Munchong dan Harimau Tampoi), sungai lanar (Telemong Akob series)

dan paya gambut. Kira-kira 10% kawasan selatan ini terdiri daripada tanah

curam. Tanah di sini secara amnya subur (kelas 2&3) dan sesuai untuk tanaman

kelapa sawit.

Secara umumnya, kawasan ini mempunyai ciri-ciri kecerunan berklasifikasi

Kelas II (0-6 darjah), Kelas III (6-12 darjah), Kelas IV (12-20 darjah) dan Kelas V

(20-25 darjah) (Sektor Pertanian CFS 2 Finding Report, 2008).

Jenis-jenis Tanah di CFS2-PL1


Agriculture

Petunjuk

31: Rengam-Jerangau 10: Peat 30: Serdang-Bungur-Munchong 18: Holyrood-Lunas 11: Telemong-Akob-Lanar 20: Harimau-Tampoi 48: Steepland

3-320

3-320

Penggunaan tanah pertanian utama yang terdapat di sekitar koridor ini adalah

kelapa sawit. Di bahagian timur koridor ini pula terdiri daripada hutan paya.

Guna Tanah Pertanian dalam CFS2-PL1

Hidrologi

Koridor ini terletak di lembangan Sungai Endau. Sungai utama di koridor ini

terbentuk daripada Sungai Endau, Sungai Sembrong, Sungai Lenga, Sungai

Lenggor, Sungai Tambang, Sungai Madek dan Sungai Kemendong.

Sungai Sembrong mengairi ke utara dan mengalir melepasi Kg. Tewowoh ke

Sungai Endau. Kedua-dua Sungai Lenggor dan Sungai Tambang mengalir melalui

timur laut HS Mersing ke dalam Sungai Sembrong. Sungai Lenga mengairi di

bahagian selatan Rizab Hidupan Liar Endau Kluang dan mengalir di timur laut ke

dalam Sungai Sembrong manakala Sungai Madek mengalir melalui HS Lenggor

Tengah. Sungai Kemendong mengalir ke utara ke dalam Sungai Lenggor dan

melepasi HS Mersing.


Tujuan utama mewujudkan rangkaian di lokasi ini adalah untuk memastikan

terdapatnya sambungan hutan di antara Taman Endau-Rompin di utara dan

kompleks hutan Sedili di selatan (selatan Kluang – Jalan Persekutuan Jemaluang

FT50). Selain itu kawasan Lenggor, Ulu Sedili dan Rizab Hutan Panti khususnya,

penting sebagai habitat harimau dan dijangka membolehkan pemeliharaan

populasi tinggi harimau dengan kepadatan 3-4 ekor harimau/100 km². Dengan

itu, pentingnya harimau dan mangsanya untuk bergerak di antara Taman Endau-

Rompin dan kawasan ini melalui rangkaian yang dicadangkan.

Petunjuk 30: Kelapa sawit 7S: Hutan sekunder 7F: Hutan 8: Hutan paya


3-321

3-321

Rangkaian ini juga akan menyediakan koridor penting untuk gajah. Pada masa

ini, gajah berkeliaran secara meluas dalam kawasan ladang pertanian dan juga

di sepanjang jalan Kluang – Jemaluang. Papan tanda gajah melintas juga telah

diletakkan di bahagian barat jalan yang menghala ke Kahang dan pagar elektrik

telah didirikan sepanjang sempadan kawasan ladang kelapa sawit. Telah

diketahui bahawa rantau ini merupakan kawasan panas konflik manusia-gajah,

terutama dalam dan sekitar ladang seperti Felda Aping, Felcra Dusun Panti dan

Ladang Bukit Payung.

Wildlife Conservation Society (WCS) Malaysia Program dan Perbadanan Taman

Negeri Johor (JNPC) menjalankan tinjauan mangsa harimau di Endau-Rompin

daripada Taman Negara Endau-Rompin dan kawasan berhampiran hutan ke arah

selatan Rizab Hutan Tetap Ulu Sedili (di mana termasuk kawasan dalam

lingkungan PL1 CFS2), di antara April - Okt 2008. Disebabkan limpahan spesis

mangsa yang sedikit di hutan hujan tropika, kajian yang dijalankan

memanfaatkan teknik yang baru dibangunkan oleh Pasukan Bantuan Teknikal

WCS Tigers Forever, di mana kawasan itu dibahagikan kepada grid 3.25 sq km,

dan pasukan tinjauan berjalan sekurang-kurangnya 5km dalam setiapnya,

mencari tanda baru (tapak kaki, najis, dsb) spesis mangsa utama harimau.

Analisis statistik kemudiannya digunakan untuk menentukan kadar hutan yang

diduduki oleh spesis mangsa dan haluan setiap spesis dalam lanskap tersebut.

Pasukan tinjauan terdiri daripada kakitangan WCS dengan bantuan daripada

kakitangan JNPC dan lebih 30 orang asli daripada 9 kampung di dalam dan

sekitar kawasan tinjauan. Walaupun keputusan penuh tinjauan masih tidak

diketahui, penemuan awal mengesahkan bahawa adanya mangsa harimau pada

masa ini (termasuk babi berjanggut) dan juga harimau serta gajah dalam PL1;

menandakan kawasan ini digunakan sebagai koridor di antara Taman Negara

Endau-Rompin dan Rizab Hutan Lenggor di selatan.

Foto menunjukkan Harimau berdekatan Kg

Peta

Barking Dear berdekatan Kg Peta

3-322

3-322

Najis gajah dijumpai semasa tinjauan oleh

pasukan WCS

Kelihatan tapak kaki babi berjanggut

semasa tinjauan

Taman Endau-Rompin melangkaui sempadan di antara dua negeri iaitu Johor

dan Pahang. Ia adalah kawasan yang dipisahkan oleh topografi dan meliputi

hutan, lebih daripada sempadan pentadbiran. Kawasan ini termasuk bahagian

HS Labis dan HS Endau-Mas di Johor dan HS Lesong di Pahang. Hutan simpan ini

diliputi kawasan yang curam dengan batu pasir berbukit yang secara tradisional

digunakan oleh Orang Hulu di utara Johor. Lanskap keseluruhan berhampiran

kawasan taman kini sudah berpecah akibat skim perladangan dan penggunaan

tanah bukan hutan yang lain.

Pada tahun 1933 Rizab Hidupan Liar Endau-Kluang telah diwujudkan melalui

pewartaan 827. Ia meliputi sebahagian besar bahagian Johor yang pada masa ini

kawasan Endau-Rompin. Sungai Endau, Kinchin dan Kemapan mengalir ke

selatan ke dalam bahagian Johor daripada HS Lesong di Pahang. Pada tahun

1972, Pihak Berkuasa Pembangunan Pahang Tenggara memperuntukkan HS

Lesong sebagai rizab alam semulajadi yang perlu dikekalkan daripada

pembangunan tanah dan eksploitasi balak.

„Malaysian Nature Society (MNS) Endau-Rompin Scientific Expedition 1985-1986‟

telah menekankan keperluan untuk menetapkan sempadan kawasan lindungan

berdasarkan sempadan air. Sungai Kinchin (aliran air hitam), penting

terutamanya sebagai pembiakan untuk ikan yang mengisi semula Sungai Endau.

Lembah Selai dicadangkan sebagai tempat perlindungan penting untuk herbivor

besar, khasnya Seladang. Seawal 1970-an, kawasan ini telah dikenalpasti padat

dengan Badak Sumbu Sumatra di kawasan Endau-Rompin, di mana satu-satunya

diketahui lokasi populasi pembiakan tinggi yang ada di Semenanjung Malaysia.

Oleh itu, kawasan ini dilihat mampu menarik minat pemuliharaan yang baik.

Lembah Endau merupakan kawasan pemuliharaan utama kerana keunikan hutan

„fan-palm‟, dan ia sesuai untuk pokok buluh bambu yang jarang dilihat,

Recemobambos setifera, dan beberapa spesis tumbuhan endemik yang lain.

Spesis endemik trapdoor, Liphistius endau, dihuraikan sebagai spesis baru pada

3-323

3-323

1987 iaitu, satu-satunya spesis ditemui sepanjang Sungai Jasin. Cirinya yang

berbeza dengan kawasan hutan paya bukan kebiasaan untuk tanaman di atas

Gunung Janing dan Padang Temambong, di mana beberapa spesis tumbuhan

endemik membesar. Gunung Janing juga penting dari sudut sejarah sebagai

tapak untuk banyak spesis tumbuhan. Tambahan pula, ia menyediakan air

bersih untuk Kg. Peta dan penduduk tempatan komuniti Orang Hulu yang

menganggap Padang Temambong sebagai tempat suci.

Keseluruhan tempat ini juga sangat penting untuk babi berjanggut, mungkin

mewakili populasi terakhir yang tinggal di Semenanjung Malaysia.

Profil Sosio-Ekonomi

Profil Penduduk dan Sosio Ekonomi

Terdapat 400 orang (87 keluarga) mendiami perkampungan Orang Asli di

PL1 iaitu Kg. Punan, Kg. Tewowoh, Kg. Pengkalan Bukit dan Kg. Sungai

Tuba. Kg. Punan yang terletak dalam lingkungan Rizab Hidupan Liar

Endau-Kluang mempunyai jumlah penduduk tertinggi (anggaran 236

orang dalam 48 buah keluarga). Pendapatan utama disini ialah dari

ladang getah yang terdapat di sekeliling kampung. Populasi kedua

terbesar adalah Kg. Sg. Tuba yang terletak berdekatan Sungai Lenggor

(65 orang dalam 18 buah keluarga). Kebanyakan daripada mereka

bekerja sendiri dan terlibat dalam aktiviti pertanian.

Kg. Tewowoh, yang juga terletak dalam lingkungan Rizab Hidupan Liar

Endau-Kluang mempunyai 57 orang (dalam 13 buah keluarga).

Pemeliharaan ikan dan mengumpul produk hutan merupakan aktiviti

utama disini. Kg. Pengkalan Bukit yang terletak di tenggara Rizab

Hidupan Liar Endau Kluang mempunyai 42 orang (dalam 8 buah

keluarga). Pemeliharaan ikan dan mengumpul sumber hutan juga

merupakan sumber pendapatan utama penduduk di sini (Rujuk Jadual

3.3.38).

3-324

3-324

Jadual 3.3.38 : Profil Penduduk dan Sosio Ekonomi

Sumber: JHEOA, Pejabat Mersing, 2008

Mengikut JHEOA Mersing, konflik manusia-hidupan liar terjadi setiap hari di Kg.

Punan dan Kg. Tewowoh, di mana gajah menceroboh masuk perkampungan

berulang kali. Tiada perkampungan dalam rangkaian ini yang terlibat dalam

aktiviti pelancongan seperti „homestay‟.

Pertanian

Memandangkan kawasan ini mempunyai tanah yang subur dan menerima hujan

lebat, maka kelapa sawit di sekeliling daerah PL1 memperoleh hasil yang tinggi

dengan purata 20 ton buah sehektar. Pemegang saham terbesar dalam sektor

peladangan adalah FELDA, Johor dan ladang persendirian. Ladang-ladang yang

terdapat di dalam dan sekeliling rangkaian ditunjukkan dalam Jadual 3.3.39.

Kg.

Punan Kg.

Tewowoh

Kg. Pengkalan

Bukit

Kg. Sungai Tuba

Jumlah

Bilangan Penduduk

236 57 42 65 400

Bilangan Keluarga

48 13 8 18 87

Aktiviti Ekonomi

Terlibat dalam ladang getah

Pemeliharaan ikan dan

kumpul sumber hutan

Pemeliharaan ikan

dan kumpul sumber hutan

Bekerja sendiri

-

Konflik Manusia Hidupan Liar

3-4 ekor gajah masuk

kawasan dalam sehari

3-4 ekor gajah masuk

kawasan dalam sehari

- - -

Status Tanah Bukan Rizab Orang Asli

Bukan Rizab Orang Asli

Bukan Rizab

Orang Asli

Bukan Rizab Orang Asli

-

3-325

3-325

Jadual 3.3.39 : Ladang di dalam dan sekeliling PL1

No. Nama Ladang Pemilik Kawasan

(Hektar)

1 Ladang Mados Paloh Mados Ent. Sdn bhd 1,731

2 Ladang New Paloh Tradewinds Sdn bhd 418

3 Ladang Paloh Taiko Plantations

Sdn bhd

2,680

4 RISDA Sungai Chales RISDA 716

5 Ladang Sungai Kahang Sayong Plantations

Sdn Bhd

2,129

6 Ladang Sungai

Sembrong

Kulim M Bhd 1,187

7 Ladang Zamrud Precincts

Plantations

2,444

8 Ladang Mutiara Kulim M‟sia Bhd 2,319

9 Ladang Jismil Yong Siew Choy 1,133

10 Ladang Kahang Perusahaan Makassar 2,271

11 Ladang Kahang Plantation Agency

Sdn Bhd

955

12 Ladang Kekayaan KL Kepong Sdn Bhd 2,818

13 Ladang Kempas

Klebang

Consolidated

Plantations Bhd

2,461

14 Ladang Landak E KL Kepong 2,833

15 Ladang Labong Pertubuhan

Peladang Mersing

Utara

809

16 Ladang FELDA Bukit

Aping Selatan

FELDA 1,466

17 Ladang FELDA Nitar

Timur

FELDA 2,154

18 FELDA Nitar 1 FELDA 1,774

19 FELDA Nitar 2 FELDA 1,975

20 FELDA Kahang Barat FELDA 1,924

21 FELDA Kahang Timur FELDA 2,014

22 Ladang Bukit Payong Johor Corp 1,655

23 FELCRA Dusun Panti FELDA Bhd 575

24 Ladang Bukit Paloh Consolidated

Plantation Bhd

3,093

Sumber: Malaysia Agriculture Directory & Index 2006

3-326

3-326


Pada masa ini, tiada tapak eko-pelancongan dalam PL 1. Tapak terdekat adalah

Taman Negara Endau-Rompin iaitu taman negara kedua terbesar di

Semenanjung Malaysia selepas Taman Negara.


Tiada aktiviti pembalakan yang diketahui dalam Rizab hutan di dalam kawasan

ini. Majoriti Rizab hutan di kawasan ini sudah dikelaskan sebagai hutan

perlindungan (iaitu kawasan hutan tadahan air di mana pembalakan adalah

dilarang) (Rujuk Rajah 3.3.40).

Jadual 3.3.40 : Pengagihan Hutan Perlindungan dalam lingkungan CFS 2

Rizab Hutan Pemberitahuan Warta

Hutan Tadahan Air Panti J. G.N. 4465-2007

Hutan Tadahan Air Maokil J. G.N. 4465-2007

Hutan Tadahan Air Banang J. G.N. 4465-2007

Hutan Tadahan Air Gunung Pulai J. G.N. 4465-2007

Hutan Tadahan Air Kluang J. G.N. 7128-2008

Hutan Tadahan Air Mersing J. G.N. 7128-2008

Hutan Tadahan Air Labis J. G.N. 7128-2008

Peruntukan Semasa untuk Pemuliharaan dalam Rancangan Struktur dan

Tempatan

Selaras Perlembagaan Persekutuan, perhutanan terletak di bawah bidang kuasa

Kerajaan Negeri dan Kerajaan Negeri Johor memiliki kuasa lengkap berhubung

sumber hutan mereka. Daripada ruang dan perspektif perancangan, rangka

kerja berkaitan perlindungan, pemuliharaan dan pengurusan persekitaran

adalah dinyatakan dalam Rancangan Struktur Negeri Johor serta Rancangan

Tempatan Daerah Mersing. Semasa Rancangan Struktur Negeri Johor

diwartakan, Rancangan Tempatan Daerah Mersing masih di peringkat awal

persediaan. Syarat tertentu dalam Rancangan Struktur Negeri Johor mengenai

pemuliharaan dan perlindungan alam sekitar adalah terkandung dalam

peruntukan Kawasan Sensitif Alam Sekitar seperti dihuraikan dalam seksyen

berikut.


RFN 18 dalam Rancangan Fizikal Negara (RFN) menyatakan bahawa KSAS akan

diintegrasikan dalam perancangan dan pengurusan guna tanah dan sumber asli

bagi memastikan pembangunan mampan. KSAS akan terus diperhalusi,

berkembang dan digariskan di peringkat Rancangan Struktur dan Rancangan

Tempatan. Permohonan bagi KSAS di peringkat Rancangan Fizikal Negara,

Rancangan Struktur dan Tempatan adalah seperti Jadual 3.3.41.

3-327

3-327

Jadual 3.3.41 Permohonan bagi KSAS untuk PL1

Peringkat

Rancangan

Spatial

Kedudukan

KSAS Nota

Rancangan Fizikal

Negara

Tahap KSAS 1 Berdasarkan Rajah IP8 dalam Rancangan

Fizikal Negara, Rizab Hutan Lenggor

Tengah terletak dalam KSAS Tahap 1

manakala Rizab Hutan Mersing terletak

dalam KSAS Tahap 1 dan Tahap 2. PL1

akan menghubungkan Lenggor Tengah

dengan Mersing dan Rizab Hidupan Liar

Endau Kluang.

Rancangan

Struktur - 2020

BSH (Bernilai

Sokongan

Hidup) dan

BW (Bernilai

Warisan).

Rancangan Struktur Johor 2020

mengklasifikasikan KSAS kepada lapan

kategori; KSAS untuk Kawasan Cerun

Curam, KSAS untuk Rizab Hutan Kekal

(PFE), KSAS untuk Taman Marin, KSAS

untuk Sumber Air & Pesisiran Pantai,

KSAS untuk Geologi & Sumber Mineral,

KSAS untuk Kawasan Tadahan, KSAS

untuk kawasan Sejarah & Arkeologi dan

KSAS untuk kawasan tasik. Ia

mempunyai sistem kedudukannya

sendiri BB (Berisiko Bencana), BSH

(Bernilai Sokongan Hidup), BW (Bernilai

Warisan) dan M (KSAS Menyeluruh).

Berdasarkan Rajah 14.12 dalam

Rancangan Struktur, HS Lenggor dan HS

Mersing termasuk dalam lingkungan

KSAS untuk kategori PFE (yang termasuk

semua PFE dalam negeri Johor).

Kedudukan untuk kategori ini adalah

BSH (Bernilai Sokongan Hidup) dan BW

(Bernilai Warisan).

Dalam melindungi KSAS dan sumber

semulajadi yang lain daripada

pembangunan, Rancangan Struktur

menyenaraikan beberapa langkah untuk

diimplementasi iaitu :

Kenalpasti, tanda dan keluarkan

semua KSAS sebagai kawasan KSAS

negeri.

Hasilkan laporan RKK untuk semua

3-328

3-328

Peringkat

Rancangan

Spatial

Kedudukan

KSAS Nota

KSAS.

Sediakan garis panduan dalam

memperbaiki persekitaran dan kualiti

sumber semulajadi.

Lindungi dan pulihkan KSAS yang

termasuk dalam BW (Bernilai

Warisan), BSH (Bernilai Sokongan

Hidup) dan BB (Berisiko Bencana).

Lindungi dan pulihkan arkeologi dan

kawasan bersejarah.

Lindungi dan pulihkan kawasan

geologi unik dan air terjun.

Memperkuatkan semua peraturan

berkaitan KSAS.

Rancangan

Tempatan Mersing

N/A Berdasarkan kepada JPBD Johor,

Rancangan Tempatan Mersing masih

dalam peringkat draf dan akan

diterbitkan awal tahun depan (2009).

3-329

3-329

Ancaman, Halangan dan Peluang

Kawasan dalam lingkungan Rizab Hidupan Liar Endau-Kluang

Perluasan kawasan pertanian menyebabkan kawasan

hutan menjadi semakin mengecil.

- Khususnya di kawasan utara Jalan Kluang –

Jemaluang. Apa yang mengejutkan, perluasan

kawasan ini masih berterusan, dan

kesinambungan hutan telah terancam, terutama

dengan pembukaan hutan yang sedang berlaku

di sekeliling kawasan Sungai Mas dan sekeliling

perkampungan Orang Asli Kg. Tewowoh dan Kg.

Punan.

Sesetengah bahagian HS Sembrong (tambahan) dan

HS Labis Timur (tambahan) telah dibuka sebagai

ladang getah balak (klon getah balak)

Kompleks hutan Endau-

Rompin-Sedili terancam

disebabkan perluasan

kawasan pertanian &

perlombongan pasir.

Khususnya kawasan

diantara Sg. Emas dan Sg.

Endau.

Pencerobohan komuniti

orang asli Kg. Punan dan

Kg. Tewowoh untuk

penanaman kelapa sawit

sehingga ke dalam

kawasan hutan

3-330

3-330

A

n

c

a

m

a

n

,

h

a

l

a

n

g

a

n

d

a

n

p

e

l

u

a

n

g

s

e

p

Kawasan di antara HS Mersing dan HS Lenggor Tengah

Ancaman dalam koridor ini adalah perubahan hutan

negeri di sepanjang jalan FR50 dan Jalan FELDA

Nitar kepada aktiviti pertanian. Pembukaan hutan

meliputi sesetengah kawasan utama (sebagai

contoh: bahagian barat jalan ke arah Felda Nitar)

bakal dibuka kepada tanaman khususnya kelapa

sawit dan pokok buah-buahan di dalam dan

sekeliling rangkaian.

Kesinambungan di antara HS Mersing (ke utara) dan

HS Lenggor Timur (ke selatan), sebahagiannya

dipecahkan kepada 3,000 hektar perladangan kelapa

sawit MADO‟S yang terletak di tengah rangkaian ini.

Terdapat juga kawasan telah diteroka untuk

perladangan sayur dan perlombongan pasir ke utara

jalan antara HS Labis Timur dan HS Mersing.

Hutan di sepanjang Sungai Kemendong, berdekatan

Kangkar Lenggor, telah diberimilik untuk

penternakan lembu dan pembangunan pertanian.

Sebarang perlebaran

Jalan Kluang -

Jemaluang pada

masa hadapan dan

juga jalan ke arah

FELDA Nitar akan

menyebabkan

kesukaran

pergerakan hidupan

liar.

FELDA Nitar 1

FELDA Nitar 2

Road towards

FELDA Nitar

Mersing FR

Rangkaian ini telah

dipisahkan oleh

kawasan

perladangan kelapa

sawit MADO’S seluas

3000 hentar.

Kluang-Jemaluang

Road (FR50)

MADO’s

Plantation

Hutan di selatan

Kangkar Lenggor,

telah diberimilik

untuk penternakan

lembu dan

pembangunan

pertanian.

Lenggor

Tengah FR

3-331

3-331

Cadangan Pelaksanaan

Teras Strategik

Oleh sebab ia merupakan rangkaian terpenting dalam CFS2, strategi

keseluruhan adalah mewujudkan semula dan mengekalkan satu koridor hutan

yang luas dan terlindung, antara Taman Negara Endau-Rompin dan Rizab Hutan

Lenggor dan seterusnya di selatan Rizab Hutan Simpan Panti.

Pelan Tindakan Pelaksanaan

Cadangan ini melibatkan kerjasama dan tindakan oleh pelbagai pihak bagi

mencapai teras strategik dan kesinambungan rangkaian utama dan

mengakibatkan pembentukan CFS yang berkesinambungan di Semenanjung

Malaysia dan pemuliharaan biodiversiti (Rajah 3.3.63). Pelaksanaan meliputi

aspek berikut:-

1. Mewartakan sebagai Rizab Hutan Perlindungan di bawah Perlindungan

Hutan untuk Hidupan Liar,

2. Pengambilan tanah,

3. Memantau pergerakan hidupan liar,

4. Infrastruktur fizikal,

5. Dijadikan sebagai Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS)

6. Tanah dan pengurusan guna tanah dalam lingkungan koridor dan

kawasan bersempadan dengan kawasan terlindung.

Kerjasama daripada pelbagai agensi di dalam PL1 adalah seperti di bawah.

Nombor yang ditunjukkan dalam kotak termasuk perlaksanaan utama oleh para

agensi untuk setiap tindakan.

Perkara di bawah perlu dilaksanakan terlebih dulu sebelum tindakan seterusnya

dibuat.

1. JPBD perlu melaksanakan siri jelajah mengenai kepentingan CFS dan

rangkaian di Johor.

2. NBC dan NPPC perlu menerima pakai laporan ini. Menerima pelaksanaan

rangkaian berdasarkan keutamaan yang telah dikenalpasti.

3. NPPC mengeluarkan moratorium ke atas penggunaan tanah.

4. NRE menjadi penggerak utama untuk tindakan seterusnya. Termasuk

rundingan dan perjumpaan dengan pegawai kanan berkaitan di

peringkat negeri.

5. NRE mengenalpasti sumber pembiayaan jika melibatkan pengambilan

tanah.

3-332

3-332

Rajah 3.3.63 : Tindakan Dicadangkan untuk Pelaksanaan PL1

12. Penguatkuasaan dan pemantauan aktiviti pemburuan dan enyeludupan

hidupan liar.

9b. Penglibatan dan kesedaran awam.

11. Mewujudkan


Rancangan

Tempatan

9a. Penghutanan semula bagi

kawasan yang diganggu.

2011

2012

7. Dijadikan sebagai KSAS dalam Rancangan Tempatan

5. Memantau pergerakan hidupan liar di antara HS Labis Timur dan HS Mersing.

1. Kawasan sediada Rizab Hidupan Liar Endau-Kluang diwartakan sebagai hutan perlindungan hidupan liar.

2009

6. Meletakkan papan tanda hidupan liar di jalan Felda Nitar.

2. Pengambilan tanah di antara Rizab Hidupan Liar Endau dan HS Mersing.

4a. Pengambilan tanah di

antara HS Lenggor

Timur dan HS Ulu Sedili

Timur.

4b. Mewartakan Tanah Negeri dan pengambilan tanah persendirian sebagai hutan perlindungan untuk hidupan liar.

3. Melaksanakan pembangunan pertanian mampan.

3. Melindungi koridor hutan di dalam HS Semberong.

2010

Prasyarat

JPBD NRE, Agensi Persekutuan

Agensi Negeri Lain-lain Agensi

3-333

3-333

Cadangan tindakan untuk pelaksanaan PL1 ditunjukkan di bawah.

1

Mewartakan kawasan yang

tinggal di Rizab Hidupan Liar

Endau-Kluang di bawah kategori

Perlindungan Hutan untuk

Hidupan Liar

Agensi Pelaksana:

1. Kerajaan Negeri


Ini adalah kawasan yang tinggal di

Rizab Hidupan Liar Endau-Kluang yang

belum diwartakan di bawah Rizab

Hutan Perlindungan. Pewartaan

sebagai Rizab Hutan akan meluaskan

sempadan HS Labis Timur arah selatan

dan memberi perlindungan terhadap

kawasab hutan yang tinggal yang

tinggal dalam Rizab Hidupan Liar.

Tempoh masa perlaksanaan:

2011-2015 2016-2020 2021-2025

10th RM 11th RM 12th RM

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Kunci Seterusnya:

RRRiiizzzaaabbb HHHiiiddduuupppaaannn

LLL iiiaaarrr EEE nnndddaaauuu---

KKKllluuuaaannnggg

RRREEE SSSEEE RRRVVVEEE

Prasyarat : (1), (2), (3), (4), (5)

Langkah 1

PERHILITAN menyediakan kertas kerja bagi mewartakan rangkaian ekologi sebagai Hutan Perlindungan Hidupan Liar

Langkah 2a

PERHILITAN menyerahkan kertas kerja kepada EXCO Negeri untuk kelulusan dan pemakaian.

Langkah 2b

JPBD bekerjasama untuk meminda Rancangan Tempatan dan menyemak Rancangan Struktur

Langkah 3

JPBD memaklumkan kepada NRE, PERHILITAN.

3-334

3-334

2

Pengambilan balik tanah

persendirian di antara Rizab

Hidupan Liar Endau-Kluang dan

Rizab Hutan Mersing

Agensi Pelaksana:

1. Kerajaan Negeri

Mewartakan sebagai Rizab

Hutan Simpan bawah kategori

Hutan Perlindungan untuk

Hidupan Liar

Agensi Pelaksana:

1. Kerajaan Negeri


Tempoh masa Perlaksanaan :

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Seterusnya:

Prasyarat : Pewartaan, (4)

Langkah 1

NRE membuat rundingan dengan

Kerajaan Negeri berhubung keperluan

pengambilan tanah, mendapatkan

peruntukan daripada Persekutuan.

Langkah 2

Kerajaan Negeri membuat

pengambilan tanah. Tanah yang dibuat

pengambilan tanah diletakkan di

bawah pemantauan Kerajaan Negeri.

Langkah 3

PERHILITAN menyediakan kertas kerja

bagi mewartakan rangkaian ekologi

sebagai Hutan Perlindungan Hidupan

Liar.

Langkah 4

PERHILITAN menghantar kertas kerja

kepada EXCO Negeri untuk kelulusan

dan pemakaian.

Langkah 5

Pemantauan

Endau-Kluang Wildlife

Reserve

Mersing FR

3-335

3-335

3

Melindungi koridor perhutanan

di dalam lingkungan Sembrong

HS

Agensi Pelaksana:

1. Kerajaan Negeri


Sebahagian kawasan hutan sedang

menjalani kerja-kerja pembersihan

untuk pengeluaran kayu balak yang

akan mewujudkan fragmentasi pada

kawasan berhutan dalam Rizab

Hidupan Liar Endau-Kluang dan HS

Mersing. Satu permit konsesi 30 tahun

diberikan untuk perladangan klon

getah balak di kawasan ini. Bagi

mendapatkan koridor berhutan, 2

pilihan dapat dipertimbangkan oleh

Kerajaan Negeri dan Jabatan

Perhutanan:-

i. Penukaran tanah untuk kawasan

belum diteroka untuk rizab hutan.

Pilihan yang ada adalah HS Labis,

yang merupakan kepulauan hutan

terpencil terletak berhampiran

Jalan Kluang-Jemaluang atau

kawasan ke utara HS Sembrong (di

sebelah Sungai Mas).

ii. Syarat tambahan untuk laluan 100

meter koridor berhutan melalui

HSK Semberong semasa

pembaharuan permit tahunan.

Minimum 100m luas koridor

hutan perlu disediakan

Langkah Seterusnya:


Langkah 1

NRE membuat rundingan dengan

Kerajaan Negeri berhubung

keperluan pengambilan tanah,

mendapatkan peruntukan daripada

Persekutuan.

Langkah 2

Kerajaan Negeri membuat

pengambilan tanah. Tanah yang

dibuat pengambilan tanah

diletakkan di bawah pemantauan

Kerajaan Negeri.

Langkah 3

PERHILITAN menyediakan kertas

kerja bagi mewartakan rangkaian

ekologi sebagai Hutan Perlindungan

Hidupan Liar.

Langkah 4

PERHILITAN menghantar kertas

kerja kepada EXCO Negeri untuk

kelulusan dan pemakaian.

Langkah 5

Pemantauan

Labis FR

Timur FR

SEMBERONG FR

Mersing FR

3-336

3-336

4

Membuat pengambilan tanah

persendirian dalam kawasan di

antara HS Lenggor Timur dan

HS Ulu Sedili Timur

Agensi Pelaksana:

1. Kerajaan Negeri

Mewartakan kawasan yang

telah dibuat pengambilan

tanah dan hutan negeri

sebagai Rizab hutan di bawah

kategori Hutan Perlindungan

untuk Hidupan Liar

2. Kerajaan Negeri


HS Lenggor Timur di bahagian tengah

dengan lebar 1.5km. Mewartakan

hutan negeri yang bercantum dan

pengambilan tanah persendirian

(lihat rajah seterusnya) menyediakan

koridor lebih luas untuk pelbagai

jenis fauna.

Tempoh Masa Pelaksanaan:

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Ulu Sedili

Timur FR

HS

Lenggor

Tengah

HS Lenggor

Timur

BAHAGIAN BOTTLENECK LENGGOR TIMUR FR

3-337

3-337

Langkah Seterusnya:


Langkah 1 NRE mengenalpasti 2 bentuk tanah yang terlibat : tanah negeri dan tanah persendirian.

Tanah Negeri

Langkah 2 PERHILITAN menyediakan kertas kerja bagi mewartakan rangkaian ekologi sebagai hutan perlindungan hidupan liar.

Langkah 3 PERHILITAN menyerahkan kertas kerja kepada EXCO Negeri untuk kelulusan dan pemakaian.

Langkah 4 Pemantauan

Tanah Persendirian

Langkah 2 NRE berunding dengan Kerajaan Negeri berhubung keperluan pengambilan tanah, mendapatkan peruntukan untuk pengambilan tanah daripada Kerajaan Pusat.

Langkah 3 PERHILITAN menyerahkan kertas kerja kepada EXCO Negeri untuk kelulusan.

Langkah 4 Kerajaan Negeri membuat pengambilan tanah. Memaklumkan PERHILITAN.

Langkah 5 Pemantauan

3-338

3-338

5

Memantau pergerakan hidupan

liar di antara HS Labis Timur dan

HS Mersing

Agensi Pelaksana:

1. NGO dan/atau institusi

penyelidikan

Pemantauan pergerakan hidupan liar di

antara HS Labis Timur dan HS Mersing

dan HS Lenggor Tengah/Timur akan

dilaksanakan untuk menentukan corak

pergerakan hidupan liar.

Pemantauan bagi mewujudkan maklumat

yang akan memudahkan dan memastikan

penggunaan koridor yang betul dan

efektif (contohnya „rangkaian fungsi‟)

melalui kriteria berikut:-

Langkah Seterusnya:

KPI Kriteria Kaedah

Populasi spesis

Populasi spesis fokal (gajah,

harimau, babi berjanggut)

dalam hutan yang bercantum

dalam koridor.

Program kamera perangkap

Tinjauan jejak haiwan

Pergerakan

hidupan liar

Kehadiran haiwan di kawasan

am koridor (diversiti dan

bilangan spesis)



Haiwan menggunakan

struktur lintasan yang

spesifik



Konflik manusia-

hidupan liar

Bilangan konflik yang

tercetus dalam koridor

Pemantauan kejadian konflik manusia-

hidupan liar.

Bilangan kemalangan maut

dalam koridor

Program pengawasan kemalangan maut

Mersing FR

Labis FR

Timur FR

Lenggor

Tengah/Timu

r FR

Prasyarat : Pewartaan

Langkah 1 NRE perlu : (1) Mengarahkan dijalankan bancian dan

pemantauan pergerakan hidupan liar oleh institusi penyelidikan dan NGOs.

(2) PERHILITAN, institusi penyelidikan dan NGO menjalankan pemantauan pergerakan hidupan liar.

Langkah 2 Institusi penyelidikan/ NGO menyerahkan

laporan kepada PERHILITAN dan Jabatan

Perhutanan Negeri. Mengenalpasti inventori,

perlakuan dan lokasi laluan dan jenis laluan yang

perlu disediakan.

Langkah 3 PERHILITAN memaklumkan NRE dan Jabatan Perhutanan Negeri.

Langkah 4 NRE memaklumkan agensi yang terlibat dengan penyediaan inventori dan tindakan susulan.

3-339

3-339

6 Pemasangan papan tanda

hidupan liar di Jalan Felda Nitar

Agensi Pelaksana:

1. KKR

Tempoh Masa Pelaksanaan:

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Dalam jangka masa segera, papan tanda

hidupan liar dipasang sehingga corak

pergerakan hidupan liar dan pola lintasan

diwujudkan. Apabila pola pergerakan

telah diwujudkan, lintasan hidupan liar

dicadangkan.

Langkah Seterusnya:

Felda Nitar

50

JALAN FELDA

NITAR


Langkah 1 Di dalam kawasan hutan yang menjadi

petempatan manusia – PERHILITAN

perlu meletakkan papan tanda bagi

memberi peringatan kepada mereka

yang terlibat. PERHILITAN mendapatkan

pandangan daripada institut

penyelidikan/NGO yang terlibat.

Berhubung lintasan jalan, PERHILITAN

memberi khidmat nasihat kepada JKR.

Langkah 2 JKR memasang papan tanda hidupan liar termasuklah papan tanda had laju. JKR memaklumkan kepada PERHILITAN.

3-340

3-340

7

Menjadikan PL1 sebagai

KSAS dalam Rancangan

Tempatan

Agensi Pelaksana:

1. JPBD

2. Majlis Daerah Mersing

Tempoh Masa Pelaksanaan :

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Seterusnya:

Langkah 1 JPBD mengambil inisiatif menyediakan kertas kerja untuk menjadikan PL1 sebagai KSAS di dalam Rancangan Tempatan. Bekerjasama dengan PBT dan Jabatan Hutan.

Langkah 2 JPBD Negeri memastikan KSAS diletakkan di dalam Rancangan Tempatan Mersing.

Langkah 3 JPBD memaklumkan kepada NRE.

3-341

3-341

8

Pembangunan pertanian

mampan dalam Ladang

MADO‟S

Agensi Pelaksana:

1. MADO

Ladang kelapa sawit terletak di

dalam koridor, oleh itu

pembangunan pertanian mampan

harus diamalkan seperti disediakan

dalam „Garis Panduan Pengurusan

Pertanian Mampan bagi

Perladangan'.

Langkah Seterusnya:

LADANG MADO

Prasyarat : Pewartaan Kawasan Sekitar bagi

rezab hidupan liar.

Langkah 1 NRE bekerjasama dengan MPOB dan

MADO’S

Langkah 2 NRE dan MPOB memastikan Ladang MADO’S mematuhi RSPO dan garis panduan berkaitan.

3-342

3-342

9 Perhutanan semula kawasan

degradasi / terganggu

Agensi Pelaksana:



2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Seterusnya:

10 Penyertaan dan Kesedaran

Orang Awam

Agensi Pelaksana:

1. NGO

2. JHEOA

3. Komuniti

Empat perkampungan orang asli

terletak dalam rangkaian ekologi.

Penyertaan termasuklah:-

mengawasi pergerakan hidupan

liar,

mengawasi aktiviti pemburuan

haram.

eko-pelancongan,

mengurangkan gangguan atau

kerosakan pada hutan.

langkah kawalan untuk konflik

manusia-hidupan liar (Rujuk

garis panduan)

Langkah Seterusnya:

KG PUNAN

KG TEROWOH

KG PENGKALAN BUKIT

KG TUBA


Tindakan Jabatan Perhutanan

Langkah 1 PERHILITAN akan mengetuai semua aktiviti. (1) Bekerjasama dengan JHEOA. (2) Mengekalkan kerjasama dengan institusi

penyelidikan dan NGO bagi menyedarkan komuniti tempatan.

(3) PERHILITAN melantik komuniti bagi tujuan penguatkuasaan.

Langkah 2 Institusi penyelidikan dan NGO (1) Memberi latihan kepada yang terlibat (2) Meningkatkan kesedaran tentang konflik

manusia – hidupan liar. (3) Menggalakkan penglibatan komuniti untuk

menyertai aktiviti dan sebahagian daripada pemantau,

(4) Menghentikan aktiviti perburuan, mengurangkan kacauganggu atau kerosakan kepada hutan.

(5) Menggalakkan penglibatan orang tempatan dalam eko pelancongan.

3-343

3-343

11 Membina lintasan hidupan

liar

Agensi Pelaksana:

1. KKR

Pembinaan lintasan hidupan liar „at

–grade‟ di dua lokasi iaitu:-

1. Laluan Persekutuan No 50

2. Jalan Felda Nitar

(lihat Rajah 3.33 & Rajah 3.44

berkaitan pembinaan lintasan

hidupan liar).


Phasing

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Seterusnya:

12

Menguatkuasa dan

mengawasi pemburuan dan

perdagangan hidupan liar

secara haram

Agensi Pelaksana:

1. PERHILITAN

Rujuk kepada Garis Panduan Anti

Pemburuan dan Garis Panduan

Konflik Manusia-Hidupan Liar

Langkah Seterusnya:


Langkah 1 PERHILITAN menyediakan kertas kerja bagi meningkatkan kapasiti kerjanya : (1) Penguatkuasaan Ranjer Hutan

Dipertingkatkan. (2) Latihan Diberikan. (3) Kerajaan Persekutuan Perlu Menyediakan

Peruntukan untuk logistik dan pengoperasian.

Langkah 2 PERHILITAN menguatkuasa dan memantau aktiviti

secara berterusan. Menguatkuasakan Akta

Perlindungan Hidupan liar 1972.


Langkah 1 PERHILITAN memberi pandangan kepada JKR.

Langkah 2 JKR akan : (1) Membina laluan ‘at grade’ di Jalan Persekutuan

No.5 dan Jalan Felda Nitar. (2) Meletakkan papan tanda. (3) Mengurangkan had kelajuan kenderaan.

JALAN FELDA

NITAR

JALAN

PERSEKUTUAN

NO 50

3-344

3-344

Kawalan Zon dan Garis Panduan untuk Aktiviti Guna Tanah

Semasa aktiviti-aktiviti guna tanah dalam rangkaian diuruskan untuk mencapai

objektif pemuliharaan rangkaian, aktiviti-aktiviti guna tanah di kawasan

sempadan PL1 adalah melangkaui skop pihak berkepentingan dan agensi

pelaksana (iaitu Jabatan Perhutanan) (Rujuk Jadual 3.3.42 dan Jadual 3.3.43).

Jadual 3.3.42 : Kriteria dan Cadangan Penyelesaian untuk PL1

Kriteria Prestasi Cadangan Penyelesaian

ZON PENGGUNAAN TANAH DAN KAWALAN PERANCANGAN

P1 PL1 mesti dilindungi untuk

memastikan kemampuan

hidup yang berpanjangan

A1.1 Integrasi koridor PL1 dalam

Rancangan Tempatan Mersing.

A1.2 Mengiktiraf PL1 sebagai KSAS

Tahap 1 dalam Rancangan

Tempatan seperti didefinasi oleh

RFN dan Rancangan Struktur

Johor.

A1.3 Ladang kelapa sawit MADO‟S

kekal sebagai kawasan pertanian.

Pembangunan Perbandaran tidak

dibenarkan.

PENGURUSAN HUTAN

P2 Pemuliharaan dan

pengurusan hutan

diamalkan secara ekologi

dan persekitaran

A7.1 Melaksanakan Pengurusan Hutan

yang Mampan.

JALAN DAN INFRASTRUKTUR

P3 Mengurangkankan kesan

sampingan kepada koridor

ekologi utama dalam PL1

A3.1 Mengekalkan Jalan Kluang-

Jemaluang dan jalan ke FELDA

Nitar seperti sediada.

A3.2 Mengekalkan Jalan Kluang -

Jemaluang (paling tidak,

sepanjang cantuman ke arah

selatan sempadan Rizab hidupan

Mersing), dan utara jalan masuk

FELDA NITAR seperti sediada

(iaitu tidak lebih daripada 2

lorong, tiada pelebaran jalan,

tiada lebuhraya). Dalam keadaan

sekarang, jalan itu adalah

kondusif untuk pergerakan

3-345

3-345

Kriteria Prestasi Cadangan Penyelesaian

hidupan liar kerana ia kecil dan

tidak mempunyai trafik

kenderaan berat.

A3.3 Jalan yang akan dinaiktaraf pada

masa depan mesti disertakan

kajian hidupan liar dan

pergerakan haiwan. Masukkan

lintasan dalam cadangan

pelebaran jalan.

A3.4 Infrastruktur masa depan seperti

saluran paip gas, kerja-kerja

perkabelan bawah tanah perlu

disertakan dengan kajian hidupan

liar dan pergerakan haiwan.

A3.5 Laporan Penilaian Ekologi (EAR)

perlu disiapkan dan dikemukakan

kepada NRE (iaitu kepada unit CFS

dalam NRE) untuk diputuskan oleh

Majlis Biodiversiti Negara (MBN).

Aktiviti-aktiviti di kawasan berhampiran, yang merupakan tanah milik

persendirian, hendaklah diuruskan dengan mampan untuk meminimakan kesan

negatif pada habitat dan ekosistem dalam ekologi. Berikut adalah garis panduan

yang boleh digunapakai bagi kawasan yang terletak di sempadan PL1.

Jadual 3.3.43 : Kriteria dan Cadangan Penyelesaian untuk kawasan

berhampiran PL1

Kriteria Cadangan Penyelesaian

GUNA TANAH DAN KAWALAN PERANCANGAN

P4 Koridor ekologi

berdekatan (iaitu PL1)

mesti dilindungi dan guna

tanah tidak memberi

impak kepada habitat dan

nilai biodiversiti PL1.

A4.1 Kawasan sekitar PL1 menyediakan

peralihan antara persekitaran

semulajadi dan buatan.

Rancangan pengezonan dalam

Rancangan Tempatan harus

menjadikan kawasan ini sebagai

agro perhutanan dan/atau

pertanian sebagai penampan

penempatan manusia daripada

kawasan PL1.

3-346

3-346

Kriteria Cadangan Penyelesaian

A4.2 Laporan Penilaian Ekologi (EAR)

disedia dan dikemukakan kepada

NRE (iaitu kepada unit CFS dalam

NRE) dan akan disemak oleh

Jawatankuasa Teknikal CFS

Negeri untuk Tanah dengan

kriteria berikut:-

a. Tanah dengan ciri-ciri

kawasan berair/paya.

b. Tanah dengan laluan sungai

melepasi kawasan hulu PL1,

c. Tanah yang dipenuhi hutan.

Contoh pembangunan

memerlukan EAR: Ladang,

pembersihan hutan untuk

kawasan hutan, perlombongan

dan pembangunan perbandaran.

Ciri-ciri dan proses ekologi yang

terjejas oleh cadangan akan

dikenalpasti, dinilai dan

dilindungi. Impak yang berpotensi

termasuk kesan sampingan di

kawasan PL1 ditentukan dan

dinilai.

A4.3 Cadangan pembangunan

(termasuk perladangan dan

pembersihan tanah) dilindungi

dan menguruskan ciri-ciri dan

proses ekologi atas tapak yang

telah dikenalpasti seperti

kawasan habitat flora dan fauna,

sungai-sungai dan tasik.

P5 Fungsi semulajadi sungai

sebagai landskap dan

persekitaran koridor

dipelihara

A5.1 Sungai dikekal dalam bentuk

semulajadi.

A5.2 Tumbuhan Riparian dikekalkan

dalam keadaan asal.

3-347

3-347

P6 Mengurangkan

pencerobohan

ke dalam

Rizab Hutan

Perlindungan

A6.1 Perluasan kampung di masa hadapan

yang terletak bersebelahan koridor

ekologi, diletakkan jauh dari koridor.

Sempadan kampung harus

diperjelaskan dalam Rancangan

Tempatan. Penyediaan Rancangan

Kawasan Khas seharusnya

mempertimbangkan kawasan

petempatan yang terletak

bersebelahan dengan koridor ekologi.

AKTIVITI PERTANIAN

P7 Mengurangkan

pencerobohan

ke dalam

rangkaian

ekologi

A7.1 Menyediakan zon penampan antara

kawasan berhutan dalam koridor

ekologi dengan memelihara hutan

tumbuhan tutup bumi dan tanaman.

Jika tumbuh-tumbuhan hutan tiada,

perhutanan agro adalah digalakkan

dalam kawasan zon penampan. Zon

penampan minimum 50m disediakan

antara sempadan hutan dan tanam-

tanaman.

KAWASAN YANG MEMERLUKAN

PELAN TINDAKAN KAWASAN KHAS

SELANJUTNYA

3-348

3-348

P8 Mengamalkan

amalan

pembangunan

pertanian

mampan

A8.1 Mengurang dan mengawal hakisan

serta kerosakan tanah oleh aktiviti

perladangan kelapa sawit dan getah.

A8.2 Mengekalkan kualiti dan sumber air

permukaan dan air larian bawah

tanah.

A8.3 Pengurusan serangga, wabak, rumpai

dan spesis menggunakan teknik

Integrasi Pengawalan Serangga (IPM)

yang bersesuaian.

A8.4 Mengunakan bahan kimia agro yang

tidak membahayakan kesihatan dan

alam sekitar serta hidupan liar.

A8.5 Bertanggungjawab ke atas alam

sekitar dan pemuliharaan sumber

semulajadi dan biodiversiti di kawasan

perladangan.

A8.6 Mengekalkan status spesis luar biasa,

spesis terancam dan pupus serta

habitat yang mempunyai nilai

pemuliharaan yang tinggi.

A8.7 Pembuangan sisa secara selamat

terhadap alam sekitar

A8.8 Pembangunan kawasan perladangan

baru secara berhemah.

A8.9 Meningkatkan biodiversiti dengan

menyediakan habitat bagi flora dan

fauna melalui kombinasi pemuliharaan

hutan dan tebing sungai di kawasan

ladang.

Perlaksanaan di atas berdasarkan

Garis Panduan Pengurusan Pertanian

Mampan untuk Perladangan serta

Garis Panduan Pengurusan

Pembangunan Pertanian Sekitar

Kawasan Paya (Rujuk Bab 4).

3-349

3-349

Lintasan Hidupan Liar

Cadangan Lintasan

Asas pertimbangan yang dicadangkan untuk lintasan hidupan liar

adalah:-

1. Kategori Rangkaian Ekologi-Jalan itu terletak dalam kawasan

Rangkaian Utama. Oleh itu memerlukan pertimbangan untuk


2. Jenis hidupan liar-hidupan liar di bawah pertimbangan adalah

mamalia besar (gajah dan mungkin juga harimau).

3. Lokasi lintasan-tiada perincian berkaitan kajian lintasan hidupan

liar. Bagaimanapun, hidupan liar (gajah) diketahui berada di sekitar

Laluan Persekutuan No. 50 lebih kurang 500m daripada simpang

Felda Nitar.

4. Bentuk lintasan hidupan liar-hidupan liar di bawah pertimbangan

adalah gajah dan harimau (mamalia besar). Bentuk lintasan yang

sesuai adalah:

Laluan bawah – jambatan atau jejambat (viaducts)

Laluan atas – terowong

Disebabkan kekurangan kajian terperinci, ia akan dibangunkan pada

masa depan.

Pada mulanya, dua lintasan hidupan liar „at grade‟ adalah dicadangkan

kerana tiada perincian kajian kelakuan haiwan.

Bahagian Laluan Persekutuan No. 50 sedia ada (berdekatan

timur simpang Felda Nitar) di mana papan tanda pemberitahuan

hidupan liar sudah dipasang memerlukan peningkatan

selanjutnya untuk lintasan hidupan liar „at grade‟.

5 km sepanjang Jalan Felda Nitar boleh dijadikan sebagai

lintasan`at grade wildlife‟.

Pemantauan kedua-dua lintasan hidupan liar ‟at grade‟ perlu

dijalankan.

Apabila pemantauan dilaksanakan untuk menentukan corak hidupan

liar, Laluan bawah atau laluan atas bertingkat boleh dibangunkan.

Rajah 3.33 dan Rajah 3.34 menunjukkan lokasi dan juga jenis

lintasan.

3-350

3-350

Komponen Peringkat 1

(2 lokasi Laluan Persekutuan No. 50 dan Jalan Felda Nitar)

Papan tanda tambahan (jenis gantri) dan papan tanda hidupan

liar.

„Transverse bars‟ di pintu masuk dan keluar lintasan.

Kawalan kelajuan dihadkan kepada 60km/j sepanjang 5km.

Komponen Peringkat 2

Pengesahan lintasan hidupan liar daripada program pemantauan.

Disebabkan tapak sepanjang Jalan Felda Nitar secara relatifnya

rata, lintasan bertingkat dicadangkan. Bentuk pembetungan kotak

berkenderaan (vehicular box culverts) boleh dibuat seperti

ditunjukkan dalam Rajah 3.3.64.

Pada lokasi di mana terdapat papan tanda pemberitahuan hidupan

liar, Laluan bawah tanah (jejambat) boleh diketengahkan bagi

menggantikan benteng-benteng seperti ditunjukkan di Rajah

3.3.65.

Mengeluarkan papan tanda pemberitahuan, papan tanda gantri dan

„transverse bars‟ setelah struktur siap. Had laju kembali 90 km/ j.

Menyediakan halangan, dan struktur untuk lintasan hidupan liar di

mana sesuai bagi memastikan hidupan liar bergerak menggunakan

lintasan itu.

Anggaran Kos

Anggaran kos untuk Peringkat 1 dan Peringkat 2 ditunjukkkan seperti

jadual 3.3.44 dan 3.3.45 di bawah.

Jadual 3.3.44 : Anggaran Kos untuk Peringkat 1

Perkara Kos Unit (RM)

Kuantiti Kos (RM)

1. Papan tanda Gantri di pintu masuk dan keluar lintasan hidupan liar „at grade‟

100,000 4 400,000

2. Papan tanda pemberitahuan hidupan liar di setiap 500m

2,500 20 50,000

3. Mengawalselia/ Kamera Kawalan Jauh sepanjang 5km jalan

500,000 10km 5,000,000

4. Menyelenggara kamera kawal selia dan kos lain

200,000 5 years 1,000,000


Luar Jangka 20% 1,290,000

Jumlah 7,740,000

3-351

3-351

Jadual 3.3.45 : Anggaran Kos untuk Peringkat 2

Perkara Kos

Unit

(RM)

Kuantiti Kos (RM)

A Jejambat (sepanjang jalan FR 50)

1. Struktur jejambat

kira-kira 600m

panjang

5,000 6,000m² 30,000,000

2. Penjajaran semula

jalan

500 1000 m² 500,000

3. Mengalihkan timbunan

tanah dan jalan sedia

ada

Lump

sum

- 200,000

4. Melanskap bawah

jejambat (50m setiap

sisi)

5 60,000m² 300,000

5. Kerja perparitan Lump

sum

- 250,000

6. Penempatan semula

perkhidmatan/utiliti

Lump

sum

- 500,000


B Laluan atas bertingkat (sepanjang Jalan Felda Nitar)

1. Struktur laluan atas

bertingkat 30m lebar

x 15m panjang

(vehicular box

culvert)

15,000 450m² 6,750,000

2. Kerja tanah

mempuratakan 10m

dalam lebih satu

kawasan 15,000m²

10 150,000

m³

1,500,000

3. Kerja-kerja landskap 5 15,000

m²

75,000

4. Kerja perparitan Lump

sum

- 250,000

5. Penempatan semula

perkhidmatan / utiliti

Lump

sum

- 500,000


C. Pemantauan

1. Kamera bawah

jejambat

200,000 3 600,000

2. Kamera sepanjang 200,000 3 600,000

3-352

3-352

Perkara Kos

Unit

(RM)

Kuantiti Kos (RM)

laluan atas bertingkat

3. Penyelenggaraan dan

Pelaporan

100,000 5 thn 500,000


Jumlah (A+B+C) 42,525,000

Luar Jangka 20% 8,505,000

51,030,000

Rajah 3.3.64 : Cadangan Laluan Atas Sepanjang RF50 Jalan FELDA Nitar

LEGEND

The Existing Road Condition of FR63

FINAL REPORT


(CFS 2)

Plan View of Muadzam Shah-

Rompin Road

FIGURE 3.39

Elevation of Muadzam Shah-

Rompin Road

Cross Section of Muadzam Shah-

Rompin Road

C

Cadangan Laluan Atas Sepanjang

RF50 Jalan FELDA

Nitar

Plan View of Overpass along FELDA Nitar Road

Elevation of Overpass along FELDA Nitar Road


















LEGEND

Built-up-AreaImplementation

Initiatives For PL1

FINAL REPORT


(CFS 2)

Forest Reserve

State Land Forest

Oil Palm

Rubber

Paddy

Other Agriculture

Scrub

Cleared Land

Wetlands

Water Bodies

River

Town / Kampung


Corridor

Road

Wildlife Reserve

FIGURE 3.5

















ke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersing

to Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersing

to Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluang





Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Location of Proposed underpass along FELDA Nitar Road and 5km stretch with traffic control with monitoring (to be upgraded to overpass in the future)

A

B

A

B

PETUNJUK

3-353

3-353

Rajah 3.3.65 : Cadangan Laluan Bawah Sepanjang FR50 Timur Persimpangan

FELDA Nitar

Cadangan Laluan

Atas Sepanjang RF50 Jalan FELDA

Nitar

PETUNJUK LEGEND


FINAL REPORT


(CFS 2)


Rompin Road

FIGURE 3.39


Rompin Road


Rompin Road

Location of Proposed Underpass along FR50 East of FELDA Nitar intersection – replace the existing

road with viaduct

A

B

C

Plan View of Existing Road FR 50 Section of Proposed Underpass of Road FR 50

PETUNJUK

Section of Existing Road FR 50 Cadangan Laluan

Bawah Sepanjang FR50 Timur Persimpangan

FELDA Nitar


















LEGEND

Built-up-AreaImplementation

Initiatives For PL1

FINAL REPORT


(CFS 2)

Forest Reserve

State Land Forest

Oil Palm

Rubber

Paddy

Other Agriculture

Scrub

Cleared Land

Wetlands

Water Bodies

River

Town / Kampung


Corridor

Road

Wildlife Reserve

FIGURE 3.5

















ke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersingke Mersing

to Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersingto Mersing

to Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluangto Kluang





Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

A

B

C

3-354

3-354

Perhutanan

Koridor ini dipenuhi oleh hutan „dipterocarp‟ dan hutan paya gambut. Spesis

untuk penghutanan semula telah dikenalpasti seperti jadual 3.3.46 berikut:

Jadual 3.3.46 : Spesis Pokok untuk Penghutanan Semula

Kos dan Kewangan

Anggaran kos untuk PL1 adalah seperti jadual 3.3.47 berikut:-

Jadual 3.3.47 : Anggaran Kos untuk PL1

Kos RM‟000

Pembiayaan Sumber Biaya

Mewartakan sebagai Hutan Perlindungan

i. Mewartakan jajaran hutan 269,247.9

Peruntukan Persekutuan

Pendapatan Persekutuan

ii. Mewartakan belukar, padang rumput dan tanah yang diteroka

11,115.0

Peruntukan Persekutuan/ Mekanisma Baru

Pendapatan Persekutuan / National Trust Fund iii. Mewartakan kawasan paya /

berair 122,566.3

Inisiatif Infrastruktur Peruntukan Persekutuan

Pendapatan Persekutuan i. Struktur 40,850.0

ii. Pasang papan tanda jalan 14.3

iii. Pemantauan & Rondaan 7,700.0

iv. Landskap 375.0

v. Luar Jangka 9,787.9

Pengambilan tanah 296,978.2

Penghutanan Semula 10,852.3

Kempen Kesedaran 1,200.0

JUMLAH 770,686.9

Mineral Soil Species (Hutan Darat) Peat Soil Species (Hutan Paya Gambut)

Canarium littorale (Kedondong) Dipterocarpus caudatus (Keruing Gasing) Dyera costulata (Jelutong) Hopea nutans (Giam) Koompassia malaccensis (Kempas) Parkia roxburghii (Kupang) Parkia speciosa (Petai) Sandoricum koetjape (Sentul) Shorea acuminata (Meranti Rambai Daun) Shorea leprosula (Meranti Tembaga) Streblus elongatus (Tempinis) Ficus benjamina (Waringin)

Macaranga pruinosa (Mahang Gonystylus bancanus (Melawis) Madhuca motleyana (Nyatoh Ketiau) Anisoptera marginata (Mersawa Paya) Shorea platycarpa (Meranti Paya)

3-355

3-355

2) KAJIAN KES : CFS2-PL2 HS LESONG – HS RESAK

Ini adalah rangkaian kedua terpenting dalam

CFS2 kerana ia adalah satu-satunya penghubung

bagi kompleks Hutan Paya Gambut Pahang

Tenggara (SEPPSF) dengan blok hutan besar yang

lain. Hubungan dengan kompleks hutan Chini-

Bera di sebelah Barat lebih parah akibat

perluasan aktiviti perladangan kelapa sawit.

Walaupun SEPPSF dan kompleks hutan Endau-

Sedili berbeza cirinya (paya gambut dan hutan

darat), perlu diingat pergerakan genetik

(haiwan, biji benih, debunga) di antara keduanya

masih penting bagi kewujudan jangka panjang

kedua-dua jenis hutan ini. Contohnya,

pergerakan babi berjanggut antara Endau Rompin

mengikut musim bunga dan pembuahan pokok dipteroka amat penting dari segi

ekonomi. Fenomena ini sangat berharga untuk penyuraian benih spesis

dipterokap, yang bakal memastikan kewujudan berterusan balak di kawasan

tersebut.

a) Objektif dan Sasaran

Objektif koridor ini adalah untuk

menghubungkan HS Resak ke HS Lesong

(lihat Rajah 3.35):-

1. Mengekalkan hubungan hutan

antara Hutan Paya Gambut Pekan

dan Taman Negara Endau-Rompin

(rujuk Rajah Pelan Induk).

2. Mengekalkan hubungan ekologi

antara hutan paya gambut dan

hutan darat.

3. Membolehkan migrasi berterusan

populasi babi berjanggut yang dilindungi

(Sus barbatus), daripada menjadi mangsa harimau dan sebagai agen utama

penyuraian biji benih.

4. Memastikan kompleks Hutan Paya Gambut Pahang Tenggara terus kekal

sebagai habitat utama spesis Kucing Hutan yang dilindungi (Prionailurus

plan).

5 Rangkaian ini telah dinyatakan dalam Pelan Tindakan Harimau Kebangsaan

untuk Malaysia, 2008-2020 (PERHILITAN), dan juga Bengkel Pengenalan bagi

Mewujudkan & Membina Semula Koridor Ekologi dalam CFS(JPBD/WWF –

Malaysia, 2008).

6. Memastikan kesinambungan populasi spesis hidupan liar antara kedua-dua

kawasan hutan.

PekanChini

PL5PL2

PL1

Endau-RompinNational Park

PL3

Endau-Kota TinggiWildlife Reserve

Panti Bird Sanctuary

Bera

PL6

6 7

8PL4

3-356

3-356

7. Memastikan kestabilan ekologi dan integriti di kedua-dua kawasan

hutan.

b) Profil Koridor


Guna Tanah Corak guna tanah terdiri daripada hutan, dengan petempatan Orang Asli yang

berselerak (Rujuk Rajah 3.3.66). Umumnya, HS Lesong ialah hutan jenis

„dipterokap‟, dan HS Resak pula jenis hutan paya gambut (iaitu sempadan

selatan bagi kompleks Hutan Paya gambut Pahang Tenggara). Sungai Rompin

membentuk sempadan semulajadi di antara kedua-dua kompleks hutan itu. Di

utara sungai, jalan Muadzam Shah – Rompin (Jalan Persekutuan 63 merupakan

sempadan buatan di antara kedua-dua hutan). Beberapa penempatan Orang Asli

terletak di dalam koridor,iaitu Kg. Petoh, Kg. Sungai Petoh dan Kg. Sungai

Tanam. Sebuah perkampungan Orang Asli iaitu Kg. Binjai terletak di sebelah

timur koridor.

Perkampungan Kebanyakannya terletak sepanjang jalan Muadzam Shah-Rompin, sehingga ke

Sungai Rompin. Ini termasuklah Kg. Kacah, Kg. Sungai Petoh, Kg. Sungai Tanam

dan Kg. Petoh. Kampung ini dilengkapi dengan infrastruktur dan kemudahan

yang lengkap. Aktiviti ekonomi utama adalah pertanian terutamanya dalam

sektor kelapa sawit yang mana diusahakan oleh pekebun kecil atau bekerja

sebagai peladang.

Infrastruktur Sedia Ada Jalan Persekutuan No. 63 (FT 63) yang menghubungkan Kuala Rompin ke

Muadzam Shah merentasi PL2. Ia adalah jalan utama menghubungkan Timur

Pahang dan Pahang Tengah. Ia bertembung dengan Jalan Persekutuan No.12 di

Muadzam Shah. Di dalam PL2, TF 63 melintasi sedikit ke utara Sg. Rompin

dengan banyak jambatan kecil merentasi Sg. Rompin. Memandangkan tanah di

sini rata dan berpaya, kebanyakan bahagian jalan telah dinaikkan beberapa

meter di atas paras asal bagi mengelak banjir. Jalannya lurus 2-hala (anggaran

lebar 3.5m), dengan bahu jalan yang tidak berturap. Had laju kawasan ini ialah

90km/sejam.

3-357

3-357

Laluan FR 63

menunjukkan ianya

telah dinaikkan

beberapa meter

Jambatan

membolehkan

hidupan liar

bersaiz kecil

menyeberang

Jambatan yang

menyukarkan

pergerakan haiwan

kerana curam

3-358

3-358

Rajah 3.3.66 : Guna Tanah Sedia Ada CFS2-PL2

Tanah dan Bentuk Muka Bumi

Terletak di penghujung selatan kompleks Hutan Paya Gambut Pahang Tenggara,

di mana tanahnya agak subur, hasil mendakan dan batuan (siri Serdang-Bungur-

Munchong dan siri Durian-Munchong-Bungur), alluvium sungai (Siri Sogomana-

Sitiawan-Manik) dan lumpur tanah liat organik dan gambut. Lebih kurang 30%

kawasan utara HS Resak adalah tanah gambut yang tebal. Tanah di selatan

adalah subur (kelas 2&3) dan sesuai untuk tanaman kelapa sawit. Di utara,

tanah gambutnya yang tebal boleh disesuaikan untuk kelapa sawit, dengan

syarat ianya dikeringkan.

Kg MerlakKg MerlakKg MerlakKg MerlakKg MerlakKg MerlakKg MerlakKg MerlakKg Merlak

Kg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. ManisKg. Manis

Kg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. JemeriKg. S. Jemeri

Kg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. TanamKg. S. Tanam

Kg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. PetuhKg. Petuh

Kg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. KacahKg. Kacah

Kg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. KedaikKg. Kedaik

Kg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api LaratKg. Api Larat

Kg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. JemeriKg. Jemeri


LEGEND


FINAL REPORT


(CFS 2)

0 1 2

Kilometres

Forest Reserve

State Land Forest

Oil Palm

Rubber

Other Agriculture

Scrub

Cleared Land

Wetlands

Water Bodies

Forest Reserve Boundary

Town / Kampung


Corridor

Road

FIGURE 3.6

LesongLesongLesongLesongLesongLesongLesongLesongLesong


ResakResakResakResakResakResakResakResakResak


KEY PLAN

PAHANG

NEGERI

SEMBILAN

JOHOR

SELANGOR

To Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam ShahTo Muadzam Shah

to Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompinto Kuala Rompin

Paddy

KELANTAN

TERENGGANU

PELAN KUNCI

PETUNJUK

GUNATANAH

SEMASA CFS2-

PL2

3-359

3-359

Peta Tanah Kawasan CFS2-PL2

Saliran

Sungai Rompin mengalir ke timur merentasi kawasan utara HS Lesong ke Laut

China Selatan. Sungai Mercung, yang mengalir ke timur antara HS Resak dan HS

Lesong, seterusnya ke Laut China Selatan bertindak sebagai sempadan

semulajadi antara kedua-dua hutan itu. Jajaran Sungai Rompin yang melalui

CFS2-PL2 adalah Sungai Sekin, Sungai Kacah Putih, Sungai Tanglung dan Sungai

Sawak.


Tujuan utama perlunya rangkaian di lokasi ini adalah untuk memastikan

rangkaian hutan dan integriti wujud di Hutan Paya Gambut Pahang Tenggara

(SEPPSF). Rizab hutan di kawasan SEPPSF merangkumi susunan pelbagai

tanaman yang menjadikannya penting untuk pemuliharaan biodiversiti serta

mengekalkan proses ekologi. Ia terdiri daripada dua jenis hutan iaitu hutan

paya dan hutan kering pedalaman. Hutan paya termasuklah paya gambut, paya

air tawar dan paya bakau. Manakala hutan kering pedalaman terdiri daripada

hutan dipterokap tanah rendah, pantai berpasir, hutan rawa dan hutan padang.

SEPPSF menyediakan habitat yang sesuai bagi banyak spesis (daratan dan

akuatik) kerana hutannya sukar diterokai dan seterusnya dapat mengekalkan

kekayaan dan kepelbagaian spesis di situ. Namun, sejak kebelakangan ini,

sebahagian tanah negeri di SEPPSF telah diteroka dan telah membuka ruang

kepada aktiviti pemburuan.

Selain pembalakan di hutan negeri, liputan hutan SEPPSF terus diancam aktiviti

ekonomi lain seperti perladangan sejenis dan pembangunan pertanian. Baki

PETUNJUK 9: Lumpur tanah liat organik 10: Gambut 16: Sogomana-Sitiawan-Manik 30: Serdang-Bungor-Munchong 38: Durian_Munchong-Bungur 42: Kulai-Yong Peng Sumber : Jabatan Pertanian

3-360

3-360

hutan paya gambut terus diancam oleh saliran yang tidak terkawal serta

seringkali berlaku kebakaran tanah gambut pada musim kemarau yang panjang.

Kajian fauna di SEPPSF merekodkan 63 spesis mamalia, di mana segelintirnya

dikenalpasti sebagai „indicator species‟ bagi hutan paya gambut (Tikus Ambang

Bulan – Echinosorex gymnurus; Keluang- Pteropus vampyrus; Tikus Lembah-

Sundamys muelleri; Memerang Kecil- Amblonyx cinerea; Memerang Bulu Licin-

Lutrogale perspicillata; Kucing Hutan- Prionailurus planiceps).

Saintis telah menemui dua Kucing Hutan dalam masa tujuh hari. Malah,

pemantauan kamera merekodkan satu spesimen di kawasan yang sama.

Penemuan ini menunjukkan bilangan spesis yang banyak pernah direkodkan di

dalam satu tempat, yang membuktikan hutan paya gambut berkemungkinan

adalah habitat kesukaan spesis ini.

Babi Berjanggut (Sus barbatus) telah direkodkan sebelumnya, spesimen saintifik

pertama di Semenanjung Malaysia telah direkodkan di kawasan Pekan.

Bilangannya semakin berkurangan disebabkan pemusnahan habitat dan

pemburuan, serta mungkin juga saingan oleh Babi Hutan (Sus scrofa). Dengan

memastikan integriti hutan di SEPPSF dapat mewujudkan rangkaian yang

selamat antara Taman Endau-Rompin (kawasan utama spesis di Semenanjung

Malaysia) dan SEPPSF, spesis itu mungkin akan kembali ke habitat asalnya.

Kajian burung mengenalpasti lebih kurang 233 spesis di sini. Ini adalah satu

pertiga jumlah keseluruhan spesis burung di Semenanjung Malaysia. Spesis

terancam secara global (diklasifikasikan „Berharga‟ oleh Hidupan Burung

Antarabangsa-1994) ditemui di sini: Short-toed coucal Centropus rectunguis;

Punai Bakok Treron capellei; Lang Selat Spizaetus nanus; Botak Kecil

Leptoptilos javanicus. Malah, 30 spesis burung hijrah turut diperhatikan semasa

kajian dijalankan.

Populasi burung didapati terancam akibat pembalakan hutan negeri yang

memusnahkan habitat dan pemburuan spesis komersil. Adalah penting bagi

mengekalkan sebahagian pokok buah-buahan seperti durian (Durio carinatus)

yang dapat menyediakan makanan dan perlindungan untuk spesis burung yang

penting, seperti enggang dan spesis burung dan mamalia yang lain.

Rangkaian ekologi yang penting ini telah dibangkitkan sebanyak dua kali, iaitu

dalam Pelan Tindakan Harimau Kebangsaan untuk Malaysia, 2008-2020 (DWNP),

dan juga Bengkel Pengenalan bagi Mewujudkan & Membina Semula Koridor

Ekologi dalam CFS (JPBD/WWF – Malaysia, 2008).

3-361

3-361

Profil Sosio-Ekonomi

Penduduk dan Profil Sosio Ekonomi

Lebih kurang 1,000 orang tinggal di PL2. Tumpuan adalah di tiga perkampungan

Orang Asli iaitu Kg. Kacah, Kg. Petoh dan Kg. Sungai Tanam. Terdapat cadangan

bagi mewartakan perkampungan Orang Asli di sini.

Kg. Sungai Tanam, yang mempunyai dua kampung kecil iaitu Kg. Jemari dan Kg.

Jemeras mempunyai populasi tertinggi. Majoriti terlibat dengan skim tanaman

kecil getah RISDA (Rujuk Jadual 3.3.48).

Kg. Kacah yang terletak di utara HS Lesong mempunyai bilangan penduduk

paling kurang. Majoriti mengerjakan pertanian pindah, mengumpul hasil hutan

dan pertanian haram. Begitu juga penduduk di Kg. Petoh yang, terletak di

selatan koridor dan mempunyai 300 penduduk. Tiada penempatan yang terlibat

dengan aktiviti pelancongan di rangkaian ini.

Menurut Pejabat Tanah Rompin, najis gajah dan tapak kakinya banyak ditemui

di HS Lesong.

Jadual 3.3.48 : Penduduk dan Profil Sosio Ekonomi

Perkara Kg. Kacah Kg. Petoh Kg. Sg. Tanam

Jumlah Penduduk > 100 Anggaran 300 Anggaran 600

Aktiviti Ekonomi Pertanian

pindah Pertanian pindah

Terlibat dengan

RISDA (ladang

getah) – pemilik

kecil

Status Tanah Bukan Rizab

Orang Asli

Bukan Rizab

Orang Asli

Bukan Rizab Orang

Asli

Sumber: Pejabat Tanah Rompin, 2008

Pertanian

HS Lesong dan HS Resak di kelilingi oleh tanaman kelapa sawit di bahagian

barat, yang dibangunkan semasa perlaksanaan skim DARA. Pemilik utama sektor

perladangan adalah FELDA, FELCRA, RISDA dan ladang swasta. Senarai ladang di

kawasan ini adalah seperti ditunjukkan jadual 3.3.49 di bawah:

Jadual 3.3.49 : Ladang di Kuala Rompin

Nama Estet Agensi / Pemilik Luas

(ekar)

1. Ladang Son Tai NA -

2. Estet Sg Enggang Budi-JS Plantation Mgt SB 7,339

3 FELDA Selendang 3 FELDA 1741

3-362

3-362

Nama Estet Agensi / Pemilik Luas

(ekar)

4 FELDA Selendang 4 FELDA 3372

5 FELDA Berabong 1 FELDA 1774

6 FELDA Berabong 2 FELDA 1287

7 Estet Endau-Rompin YP Plantation Holdings 3654

8 FELCRA Anak Endau FELCRA 1953

9 RISDA Mini-Estate Kg.

Api Larat

RISDA Bhd -

Sumber: Direktori & Indeks Pertanian Malaysia 2006


Kompleks Hutan Paya Gambut Pahang Tenggara yang luas dipisahkan dari Endau

Rompin oleh hutan negeri sepanjang 12-15km di antara Hutan Simpan Resak (di

utara) dan Hutan Simpan Lesong (di Selatan). Campuran hutan paya dan hutan

darat ini telah dibalak dan semakin meruncing. Namun, masih ada hubungan

yang berfungsi antara kedua-dua kompleks hutan ini yang perlu dikekalkan.

Aktiviti pertanian (terutamanya kelapa sawit) menyumbang kepada fragmentasi

hutan. Malah terdapat ladang kelapa sawit di dalam sempadan tenggara Hutan

Simpan Resak.

c) Peruntukan Semasa bagi Pemuliharaan dalam Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan

Peruntukan bagi pemuliharaan rangkaian ekologi ini terkandung dalam

Rancangan Struktur Negeri Pahang dan Rancangan Tempatan Daerah Rompin.

Rancangan Struktur telah mengenalpasti Hutan Simpan dan SEPPSF sebagai

kawasan pemuliharaan alam sekitar (Rujuk Rajah 3.3.67).

Rajah 3.3.67 : Pemuliharaan Hutan dalam Rancangan Struktur Negeri Pahang

Sumber : Rancangan Struktur Negeri Pahang

3-363

3-363


RFN 18 dalam Rancangan Fizikal Negara (RFN) menyatakan bahawa Kawasan

Sensitif Alam Sekitar (KSAS) perlu diambilkira semasa membuat perancangan

terhadap guna tanah dan sumber semulajadi alam sekitar untuk memastikan

pembangunan yang seimbang.

Kawasan KSAS telah diperincikan, diperluas dan digariskan di peringkat

Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan. Aplikasi KSAS dalam Rancangan

Fizikal Negara, Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan adalah seperti

ditunjukkan dalam Jadual 3.3.50.

Jadual 3.3.50 : Aplikasi kawasan KSAS untuk PL2

Peringkat Rancangan Tahap KSAS Nota

Rancangan Fizikal Negara KSAS Tahap 2 Berdasarkan Rajah IP8 dalam

Rancangan Fizikal Negara, Hutan

Simpan Sg Marong dan bahagian

selatan Rizab hidupan Bukit Ibam

adalah KSAS Tahap 2

Rancangan Struktur

Pahang 2002-2020

Dalam Rancangan Struktur

Pahang 2002-2020 tidak

menyatakan tahap KSAS, namun

ia menggariskan beberapa

kategori KSAS. Salah satunya

ialah “Central Forest Spine”.

Namun, dalam SL1, hanya

kepulauan hutan Endau-Rompin

(sebahagian Hutan Simpan Sg.

Marong) termasuk dalam kategori

ini. Kebanyakkan kawasan di SL1

dikelaskan sebagai kawasan KSAS

ancaman banjir, sementara

sebahagian HS Bukit Ibam dan HS

Sg. Marong dikasifikasikan

sebagai kawasan tadahan air.

Rancangan Struktur

menggariskan enam polisi

pemuliharaan alam sekitar. Polisi

kedua terutamanya menyentuh

tentang pembangunan yang

bersepadu dan seimbang bagi

kawasan KSAS untuk negeri yang

tersenarai dalam Rancangan

Fizikal Negara. Rancangan

struktur tersebut memberi tiga

3-364

3-364

Peringkat Rancangan Tahap KSAS Nota

langkah perlaksanaan,

termasuklah:

Merangka rancangan

penyelenggaraan bagi

pembangunan KSAS oleh Unit

Perancang Ekonomi Negeri

Kelulusan bagi pembangunan

KSAS hanya melalui

Jawatankuasa Perancangan

Negeri dengan nasihat Majlis

Perancang Fizikal Negara

Pemantauan KSAS yang

berterusan oleh pihak yang

berwajib

Polisi kedua itu menekankan

betapa pentingnya

pembangunan KSAS yang

seimbang melalui Pelan

Pengurusan KSAS.

Polisi keenam menyatakan

bahawa pemuliharaan dan

integrasi dalam pegurusan hutan

bagi negeri yang bersebelahan

penting bagi memastikan

rangkaian ekologi “Central

Forest Spine” dapat dicapai.

Rancangan Tempatan

Rancangan Tempatan Daerah Rompin menyediakan rangka kerja yang

terperinci, di mana zon guna tanah dan aktivitinya dijelaskan di dalam

rancangan tersebut. Ia dibahagikan kepada enam (6) Blok Perancangan dan

rangkaian HS Resak dan HS Lesong dinyatakdan dalam Blok 2 (Keratong Timur).

Jadual 3.3.51 menunjukkan kesan cadangan terperinci Rancangan Tempatan

terhadap rangkaian ekologi ini.

3-365

3-365

Jadual 3.3.51 : Cadangan Pembangunan dalam Rancangan Tempatan

Daerah Rompin

1 Pembangunan Pertanian Butiran

Cadangan Rancangan

Tempatan

Cadangan memajukan Padang

Rumput (bahagian timur dan

barat koridor) sebagai :

1. Rumah

Abatoir/Sembelihan dan

pusat pemprosesan

makanan „Halal‟

2. Penternakan Lembu

3. Agro-Pelancongan

Kesan terhadap PL2

Risiko kawasan

perternakan lembu

terhadap mangsa hidupan

liar.

Memantau pencerobohan

kegiatan pertanian ke

kawasan koridor dan

menjalankan

pembangunan pertanian

yang mampan.

3-366

3-366

2 Infrastruktur Butiran

Cadangan Rancangan

Tempatan

Naiktaraf Jalan Persekutuan

63 (Ibam-Lebai Chondong)

Jarak: 53.47km

Lebar: 40m

Laluan: 2 laluan

Kesan terhadap PL2

Pelebaran jalan FR 63 akan

menyukarkan pergerakan

hidupan liar melaluinya.

Namun, terdapat cadangan

dalam CFS2 ini untuk membina

jambatan dan „culvert‟

merentasi sepanjang 1000m.

Cadangan Rancangan

Tempatan

Cadangan jalan baru

(Selendang-Selancar)

Jarak: 26.39km

Lebar: 20m

Laluan: 1 laluan

Kesan terhadap PL2

Jalan yang dicadangkan akan

merentasi Taman Negara

Endau-Rompin.

3-367

3-367

3 Pembangunan Pelancongan Butiran

Cadangan Rancangan

Tempatan

Taman Negeri Endau-Rompin

wajar dibangunkan sebagai

kawasan eko-pelancongan.

Kesan terhadap PL2

Komuniti tempatan bakal

terlibat dengan eko-

pelancongan.

Ancaman, Halangan dan Peluang

Ancaman, halangan dan peluang adalah seperti yang dihuraikan di bawah:-

i. Kawasan penting dalam rangkaian ekologi ini telah diperuntukkan

sebagai kawasan Pengeluaran Makanan (TKPM) di bawah Wilayah

Ekonomi Pantai Timur (ECER). Ini termasuklah pembersihan hutan bagi

ladang nenas dan penternakan lembu dan tenusu. Terdapat juga

cadangan untuk menggunakan tanah ini untuk tanaman kelapa sawit.

Sebahagian cadangan pembangunan ini terletak di dalam kawasan paya

gambut dan akan menjadi penghalang besar buat hidupan liar. Maka,

adalah penting kerjasama dengan ECER untuk menyediakan pelan

rancangan pengunaan tanah yang sesuai bagi kepentingan ekonomi dan

pemuliharaan.

ii. Koridor ini terletak di bahagian selatan Hutan Paya Gambut Pahang

Tenggara yang telah diwartakan sebagai Hutan Simpan Perlindungan

(PFR); akan diuruskan bagi guna tanah yang bersesuaian. Beberapa

tahun kebelakangan, tanah di sekeliling kawasan PFR ini telah diubah

menjadi kawasan ladang kelapa sawit di bawah DARA. Berkemungkinan

lebih banyak pengubahsuaian tanah pertanian akan berlaku di kawasan

ini.

iii. Hampir kesemua kawasan di rangkaian ekologi ini bercirikan tanah

gambut yang mana sebarang pembangunan, sama ada di dalam atau

bersebelahan dengannya perlulah sensitif terhadap saliran.

3-368

3-368

1. Ubahsuai

tanah negeri

ke tanaman

kelapa sawit

2. Cadangan kawasan

TKPM, kelapa

sawit, nenas,

penternakan lembu

3. Perluasan

kampung Orang

Asli seperti Kg.

Petoh, Kg. Sg.

Tanam /pertanian

pindah

4. Pelebaran jalan

FR 63 – Ibam-

Lebai Chondong

1

2

3 4

3-369

3-369

Cadangan Pelaksanaan

Teras Strategik

Strategi keseluruhannya adalah bagi mewujudkan semula dan mengekalkan

koridor hutan yang lebar dan dilindungi antara Taman Negara Endau-Rompin

dan Hutan Simpan Lenggor dan seterusnya ke selatan sehingga ke Hutan Simpan

Panti.

Pelan Tindakan Perlaksanaan

Perlaksanaan untuk rangkaian ini bergantung kepada keputusan pihak

berkepentingan ke atas projek Tanaman Makanan Kekal di bawah ECER.

Sementara menunggu keputusan tersebut, dua pilihan dicadangkan (Rujuk

Rajah 3.3.68):-

Pilihan 1 Paling ideal ialah memindahkan projek di atas dan menjadikan

keseluruhan koridor berstatus hutan dilindungi, dan seterusnya

mengekalkan koridor selebar 5km-7km menghubungkan HS Resak dan

HS Lesong.

Pilhan 2 Namun, jika projek Tanaman Makanan Kekal diteruskan, persetujuan

perlu dicapai bagi membina laluan hidupan liar yang selamat dan

mengambil langkah bagi mengurangkan konflik manusia-hidupan liar.

Cadangan tindakan bagi rangkaian di mana perlaksanaannya menyentuh perkara

berikut:-

1. Diwartakan sebagai Hutan Simpan Perlindungan di bawah Hutan

Perlindungan Hidupan Liar (Pilihan 1).

2. Menyediakan laluan khas yang kecil melalui tapak projek Tanaman

Kekal Pengeluaran Makanan,

3. Memantau pergerakan hidupan liar.

4. Infrastruktur fizikal.

5. Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS),

6. Pengurusan pengunaan tanah di dalam koridor dan di sekitar kawasan

yang dilindungi.

Tindakan yang perlu diambil bagi PL2 seperti yang diringkaskan dan

dicadangkan berdasarkan tahun perlaksanaan. Nombor yang tertera di dalam

kotak berkait dengan carta terperinci, serta agensi perlaksana yang berkaitan

bagi setiap tindakan.

Perkara berikut perlu dilaksanakan sebelum tindakan di atas dibuat:

1. Pameran perlu dibuat oleh JPBD ke atas pentingnya CFS dan rangkaian

ekologinya di Johor.

3-370

3-370

2. MBN dan MPFN perlu menerima laporan tersebut. Perlaksanaan

rangkaian ekologi berpandukan kepentingannya dipersetujui.

3. MPFN akan mengeluarkan moratorium ke atas penggunaan tanah.

4. NRE akan memulakan tindakan yang seterusnya, termasuklah

perbincangan dan mesyuarat dengan pihak berwajib negeri.

5. NRE juga perlu mengenalpasti sumber kewangan sekiranya terdapat

penukaran hakmilik tanah.

Rajah 3.3.68 : Cadangan Tindakan Pelaksanaan bagi PL2

8. Penguatkuasaan dan pemantauan pemburuan dan penyeludupan hidupan liar.

7. Penglibatan dan kesedaran awam.

2011- 2012

2012- 2014

5. Memantau pergerakan hidupan liar antara HS Lesong dan HS Resak.

1. Mewartakan hutan simpan sebagai hutan Perlindungan Hidupan Liar.

2009

4. Pembinaan laluan hidupan liar.

2. Samada menukar lokasi atau menyediakan koridor seluas 100m dan membina pagar.

3. Melaksanakan pembagunan pertanian mampan di luar bahagian timur dan barat sempadan koridor. 6. Perhutanan semula di

dalam kawasan seluas 100m.

2010

Prasyarat

NRE, Agensi

Persekutuan


3-371

3-371

1

Pewartaan baki

hutan negeri

sepanjang koridor

sebagai Hutan

Simpan di bawah

kategori Hutan

Perlindungan

Hidupan Liar

Agensi Perlaksana:

1. Kerajaan negeri

Jabatan Perhutanan

Tindakan paling sesuai dan

penting bagi rangkaian yang

masih dilitupi hutan tebal.

Kerajaan negeri dan ECER-DC

perlu terlibat di peringkat awal.

Agensi lain termasuklah Jabatan

Pertanian, UPEN dan Pejabat

Tanah.

Tempoh masa perlaksanaan :

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Langkah Utama berikutnya:

Lesong FR

Resak FR

Prasyarat : (1), (2), (3), (4)

Langkah 1 1a. JPBD perlu meyakinkan Kerajaan Negeri

berkenaan cadangan ini.

1b. NRE dan PERHILITAN berunding dengan Johor

SEDC tentang kesan pembalakan daripada

pewartaan tanah tersebut di bawah Akta

Perlindungan Hidupan Liar 1972. Memastikan

hutan dikekalkan segera.

Langkah 2 PERHILITAN menyediakan kertas kerja untuk

mewartakan rangkaian ekologi sebagai hutan

perlindungan hidupan liar.

Langkah 3 PERHILITAN menyerahkan kepada EXCO Negeri

untuk kelulusan.

Langkah 4 PERHILITAN dan Jabatan Perhutanan Negeri

memastikan Koridor Hutan seluas 100m

dikekalkan sepanjang masa.

3-372

3-372

2

Koridor 100m

merentasi projek

Tanaman Makanan

Kekal

Agensi Perlaksana:

2. Pemilik projek

3. Pejabat Tanah

Pagar Sempadan

antara cadangan

projek dan koridor

hidupan liar

Agensi Perlaksana:

4. Pemilik projek

Koridor selebar 100m perlu

diwujudkan di kawasan projek.

Memandangkan saiznya yang

kecil, kriteria bagi sempadan

koridor antaranya:-

i. Koridor berterusan dari HS

Resak ke HS Lesong

ii. Kawasan hutan dikekalkan

iii. Mengelakkan merentasi

kawasan penempatan


Segera, apabila penanaman bermula

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5


Kawasan

yang

masih

terdapat

hutan

Cadangan

jalan

Prasyarat : Pewartaan PL

Langkah 1 PERHILITAN akan berunding dengan UPEN, JPBD

Negeri, Jabatan Perhutanan Negeri, ECER,

Jabatan Pertanian Negeri dan Pejabat Tanah

untuk penyediaan sempadan 100m sebagai

koridor ekologi.

Langkah 2 Jabatan Hutan Negeri memastikan koridor hutan

dipagar di bawah CSR.

Langkah 3 Jabatan Hutan Negeri memaklumkan kepada

NRE.

3-373

3-373

3

Menjalankan

pembangunan

pertanian mampan

Agensi Perlaksana:

1. Pemilik projek

Sekiranya projek dilaksanakan di

kawasan rangkaian ekologi,

pembangunan perlu berlandaskan


Pertanian Mampan untuk

Perladangan serta Garis Panduan

Pengurusan Pembangunan

Pertanian Sekitar Kawasan Paya

(lihat Bab 4).


Semasa perlaksanaan

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5


Prasyarat : : (1), (2), (3), (4), (5)

Langkah 1 NRE akan berunding dengan MPOB dan pemilik

ladang. Projek pertanian baru perlu mematuhi

garis panduan RSPO.

Langkah 2 NRE dan MPOB perlu memastikan pemilik ladang

mematuhi garis panduan RSPO dan garis

panduan-garis panduan berkaitan.

3-374

3-374

4

Membina lintasan

hidupan liar di Jalan

Muadzam Shah-

Rompin

Agensi Perlaksana:

2. KKR

Lintasan sepanjang 3km, di

antara Kg. Peloh dan Kg. Sungai

Tanam.

(Lihat Rajah 3.39 & 3.40 untuk

lintasan hidupan liar terperinci

di sepanjang jalan)


JALAN

MUADZAM

SHAH-ROMPIN

Langkah 2 JKR berunding dengan Kerajaan negeri untuk

mengenalpasti laluan tersebut bagi mendapatkan

sokongan politik dan menghalang pembangunan

sepanjang hutan tersebut.

Prasyarat : : Pewartaan

Langkah 1 PERHILITAN memberi khidmat nasihat kepada

JKR.

Langkah 3 JKR menyediakan Peruntukan dan menjalankan

pembinaan laluan hidupan liar.

Langkah 4 JKR memaklumkan kepada PERHILITAN.

3-375

3-375

5

Pemantauan pergerakan

hidupan liar antara HS

Lesong dan HS Resak

Agensi Perlaksana:

2. NGO


Sebelum membina lintasan hidupan

liar

Perlu dijalankan bagi mengenalpasti corak


Pemantauan dapat memberi maklumat

yang bakal membantu dalam memastikan

keberkesanan sebenar koridor (koridor

berkesan) berdasarkan kriteria berikut:-

Kriteria Cara

Populasi spesis

Populasi spesis

utama

(gajah,harimau,

babi

berjanggut) di

hutan

bersebelahan

koridor

Program

tangkapan gambar

Kajian kelibat

haiwan

Pergerakan

hidupan liar

Kehadiran

haiwan di

koridor biasa

(diversiti spesis

& jumlah)

Program

tangkapan gambar

Kajian kelibat

haiwan

Haiwan

menggunakan

struktur

lintasan spesifik

(diversiti spesis

& jumlah)

Program

tangkapan gambar

Kajian kelibat

haiwan

Konflik

manusia-

hidupan liar

Bilangan kes

konflik di

koridor

Pemantauan kes-

kes konflik

Bilangan

mangsa

kematian

jalanraya

Program

pemantauan


Langkah 2 NGO dan institusi penyelidikan mengemukakan

Laporan kepada PERHILITAN.


Langkah 1 NRE akan : (1) Mengarahkan PERHILITAN untuk

memasukkan kamera dan peralatan yang bersesuaian.

(2) Menjalankan bancian dan pemantauan pergerakan hidupan liar oleh institut penyelidikan dan NGO.

3-376

3-376

6

Penghutanan semula

kawasan

terganggu/tercemar

Agensi Perlaksana:



2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5


7

Kerjasama &

Kesedaran Komuniti

Tempatan

Agensi Perlaksana:

4. NGO

5. JHEOA

6. Komuniti

7. PERHILITAN


Segera dan berterusan

Tiga petempatan terdapat dalam

rangkaian ekologi ini. Antara

kerjasama termasuklah:-

pemantauan pergerakan

hidupan liar,

Pemantauan aktiviti berburu,

Eko-pelancongan,

Mengurangkan gangguan dan

kerosakan ke atas hutan.

Mengurang dan mengawal

konflik manusia-hidupan liar

(HWC). Lihat Garis Panduan

HWC untuk maklumat lanjut.


Tindakan Jabatan Perhutanan


KG SG PETOH KG SG TANAM

KG PETOH

Langkah 1 PERHILITAN akan mengetuai semua aktiviti. (1) Bekerjasama dengan JHEOA. (2) Mengekalkan kerjasama dengan institusi

penyelidikan dan NGO bagi menyedarkan komuniti tempatan.


Langkah 2 Institusi penyelidikan dan NGO : (1) Memberi latihan kepada yang terlibat. (2) Meningkatkan kesedaran tentang konflik

manusia – hidupan liar. (3) Menggalakkan penglibatan komuniti untuk

menyertai aktiviti dan sebahagian daripada pemantau,

(4) Menghentikan aktiviti perburuan, mengurangkan kacaugangu atau kerosakan kepada hutan.

(5) Menggalakkan penglibatan org tempatan dalam eko pelancongan.

3-377

3-377

8

Penguatkuasaan dan

pemantauan aktiviti

pemburuan dan

dagangan hidupan

liar haram

Agensi Perlaksana:

2. PERHILITAN


Berterusan

Rujuk Garis Panduan Anti

Berburu di Bab 4.


Aktiviti guna Tanah

Aktiviti guna tanah perlu diuruskan dengan baik bagi mencapai objektif ekologi

dan CFS untuk PL2, baik di dalam rangkaian ekologi mahupun di sekitarnya.

Aktiviti di dalam rangkaian boleh dikawal bagi mencapai objektif pemuliharaan,

manakala aktiviti di kawasan berhampiran rangkaian melebihi kuasa pemilik

utama dan Agensi Perlaksana (iaitu Jabatan Perhutanan). Jadual 3.3.52 adalah

langkah yang perlu diambil oleh pemilik utama berlainan dalam konteks

pembangunan di dalam dan sekitar rangkaian.

Jadual 3.3.52 : Kriteria Prestasi dan Penyelesaian bagi PL2 dan kawasan

sekelilingnya

Kriteria Prestasi Penyelesaian

AKTIVITI PENGGUNAAN TANAH DI DALAM RANGKAIAN

P9 PL2 perlu dilindungi bagi

kesinambungan hutan jangka

panjang

A1.4 Perlaksanaan Pengurusan Hutan

yang Mampan

A1.5 Menjadikan PL2 sebagai KSAS

Tahap 1

A1.6 Jika Pilihan 2 dilaksana,


Langkah 1 PERHILITAN menyediakan kertas kerja bagi meningkatkan kapasiti kerjanya : (4) Penguatkuasaan Ranjer Hutan

Dipertingkatkan. (5) Latihan Diberikan. (6) Kerajaan Persekutuan Perlu Menyediakan

Peruntukan untuk logistik dan pengoperasian.

Langkah 2 PERHILITAN menguatkuasa dan memantau

aktiviti secara berterusan. Menguatkuasakan

Akta Perlindungan Hidupan liar 1972.

3-378

3-378


pembangunan perlu

berlandaskan Garis Panduan

Pengurusan Pertanian Mampan

untuk Perladangan serta Garis

Panduan Pengurusan

Pembangunan Pertanian

Sekitar Kawasan Paya (lihat

Bab 4).

P10 Mengurangkan Kesan Sisi ke atas

koridor ekologi utama di PL3

A3.6 Kerja menaiktaraf jalan di masa

hadapan perlu mengambilkira

kajian pergerakan hidupan liar.

Lintasan perlu dimasukkan ke

dalam cadangan pelebaran

jalan (lihat bahagian 6.5.4 di

bawah).

A3.7 Infrastruktur di masa hadapan

seperti laluan paip gas, laluan

pemancar elektrik dan kabel

bawah tanah juga perlu

mengambilkira kajian


P11 Fungsi semulajadi sungai sebagai

rupa bentuk koridor alam sekitar

perlu dikekalkan

A5.3 Sungai perlu kekal dalam

bentuk asalnya.

A5.4 Rizab riparian perlu dikekalkan

dalam keadaan asal yang

semulajadi.

AKTIVITI PENGGUNAAN TANAH DI KAWASAN BERJIRANAN DENGAN

RANGKAIAN

P12 Koridor ekologi bersebelahan

(iaitu PL2) perlu dilindungi dan

penggunaan tanah haruslah

tidak menjejaskan habitat dan

biodiversiti PL1

A7.2 Menyediakan zon peralihan

antara kawasan hutan di koridor

ekologi dengan kawasan

pembangunan dengan cara

mengekalkan liputan hutan

antara hutan dan tanaman. Jika

tiada, perhutanan agro

digalakkan di kawasan

peralihan. Had minimum zon

penampan ialah 50m.

3-379

3-379


P13 Fungsi semulajadi sungai sebagai

rupa bentuk koridor alam sekitar

perlu dikekalkan

A5.1 Sungai perlu kekal dalam

bentuk asalnya.

A5.2 Liputan vegetasi riparian perlu

dikekalkan dalam keadaan asal

yang semulajadi.

P14 Menjalankan pembangunan

pertanian yang mampan

A8.10 Mengurangkan dan mengawal

hakisan serta kerosakan tanah

oleh penanaman kelapa sawit

dan getah.

A8.11 Mengekalkan kualiti dan

sumber air permukaan dan air

larian bawah tanah.

A8.12 Pengurusan serangga, wabak,

rumpai dan spesis menggunakan

teknik integrasi pengawalan

serangga (IPM) yang

bersesuaian.

A8.13 Mengunakan bahan kimia agro

yang tidak membahayakan

kesihatan dan alam sekitar

serta hidupan liar.


sekitar dan pemuliharaan

sumber semulajadi dan

biodiversiti di kawasan

perladangan.

A8.15 Mengekalkan status spesis luar

biasa, terancam dan pupus

serta habitat yang mempunyai

nilai pemuliharaan yang tinggi.

A8.16 Pembuangan sisa secara

selamat terhadap alam sekitar.

A8.17 Pembangunan kawasan

perladangan baru secara

berhemat.

3-380

3-380


A8.18 Meningkatkan biodiversiti

dengan menyediakan habitat

bagi flora dan fauna melalui

kombinasi pemuliharaan hutan

dan tebing sungai di dalam

ladang.

Perlaksanaan di atas

berdasarkan Garis Panduan

Pengurusan Pertanian Mampan

untuk Perladangan serta Garis

Panduan Pengurusan

Pembangunan Pertanian

Sekitar Kawasan Paya (lihat

Bab 4).

Lintasan Hidupan Liar

Untuk menentukan jenis dan lokasi lintasan hidupan liar, rujuk Garis Panduan

Lintasan Hidupan Liar.

i. Carta alir Rujuk Apendiks 1 Garis Panduan. Jalan yang termasuk di kawasan rangkaian

ekologi utama pelan mengambilkira lintasan hidupan liar.

ii. Jenis hidupan liar

Rujuk Apendiks 2 Garis Panduan, merujuk kepada mamalia kecil/sederhana

(babi berjanggut).

iii. Lokasi lintasan

Rujuk Apendiks 2 Garis Panduan: Walaupun tiada kajian kes terperinci ke atas

tingkahlaku hidupan liar, rangkaian CFS2-PL2 memberi kesan sejauh 3 km di FR

63. Maka, lintasan itu hendaklah terletak di sepanjang jalan ini, iaitu di antara

Kg. Peloh dan Kg. Sungai Tanam.

iv. Bentuk lintasan hidupan liar

Rujuk Apendiks 4 Garis Panduan: Hidupan liar yang terlibat adalah mamalia

bersaiz sederhana di jalan utama. Jejambat mungkin kurang sesuai

memandangkan jalan sedia ada telah ditambak antara 3 ke 5m berbanding

3-381

3-381

asalnya. Jejambat perlu dibina setinggi lebih kurang 10m di atas paras tanah

sekarang (5m bagi jalan dan 5m bagi pelepasan). Maka, laluan bawah

(jambatan, terowong atau laluan tertutup) adalah pilihan yang lebih baik.

Memandangkan jalan di rangkaian CFS2-PL2 agak pendek (lebih kurang 3km),

maka dicadangkan agar lintasan hidupan liar itu dibina di kawasan 3km ini.

Struktur berpagar & lorong perlu dibuat bagi membolehkan hidupan liar

menggunakannya.

Laluan bawah boleh terdiri daripada jambatan/jejambat atau laluan tertutup;

atau keduanya. Panjang yang dicadangkan adalah 1000m. Had minima bagi

laluan tertutup 3m adalah bergantung kepada kajian terperinci yang

seterusnya. Kawasan di sini mudah dinaiki air, maka laluan bawah ini mungkin

tidak sesuai semasa banjir.

Lokasi lintasan adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.3.69. Ia

menunjukkan skema perancangan, ketinggian & keratan rentas jalan sedia ada.

Rajah 3.3.70 pula adalah cadangan lintasan hidupan liar mengunakan

jambatan/jejambat atau laluan tertutup. Laluan tertutup itu berbentuk

memanjang & lonjong, namun jenis bulat & petak juga boleh digunakan.

Komponen Kerja

a. Pemilihan pembinaan jejambat atau laluan tertutup bergantung kepada

pilihan yang lebih kos efektif. Kos memasang laluan tertutup di bawah

jalan lebih murah berbanding kos membina jambatan/jejambat.

b. Memasang struktur pagar & corong bagi kegunaan hidupan liar.

c. Menjalankan pemantauan selepas dipasang.

Anggaran kos laluan bawah menggunakan pilihan jambatan atau laluan tertutup

adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.3.53 dan 3.3.54 di bawah.

Jadual 3.3.53 : Anggaran Kos bagi CFS2-PL2

Perkara Kos Seunit

(RM)

Kuantiti Kos (RM)

A Jejambat

1. Struktur (panjang 1,000 m

)

5,000 10,000m² 50,000,000

2. Pengubahan jalan sedia

ada

500 2,000 m 100,000

3. Kerja perparitan Keseluruhan - 200,000

4. Kerja landskap 5 100,000m² 500,000

5. Pengubahan utiliti Keseluruhan - 500,000


B Pemantauan

1. Kamera di bawah 200,000 4 nos 800,000

3-382

3-382

Perkara Kos Seunit

(RM)

Kuantiti Kos (RM)

jejambat

2. Penyelenggaraan &

pelaporan

100,000 5 yrs 500,000


Jumlah (A+B) 52,600,000

Luar jangka 20% 10,520,000

Jumlah 63,120,000

Jadual 3.3.54: Anggaran Kos bagi PL2

Perkara Kos Seunit

(RM)

Kuantiti Kos (RM)

A Laluan tertutup

1. Laluan tertutup berselang

(jumlah panjang 1000m)

2,500 10,000m² 25,000,000

3. Kerja perparitan Keseluruhan - 200,000

4. Kerja landskap 5 100,000m² 500,000

5. Pengubahan utiliti Keseluruhan - 500,000


B Pemantauan

1. Kamera di bawah

jejambat

200,000 4 800,000

2. Penyelenggaraan &

pelaporan

100,000 5 tahun 500,000


Jumlah (A+B) 27,500,000

Luar jangka 20% 5,500,000

Jumlah 33,000,000

Perhutanan Koridor ini mempunyai hutan dipterokap dan juga hutan paya gambut. Spesis bagi kedua-dua jenis hutan adalah seperti yang tersenarai di jadual 3.3.55.

3-383

3-383

Jadual 3.3.55 : Spesis Pokok untuk Perhutanan Semula

Spesis Tanah Mineral (Hutan Darat) Spesis Tanah Gambut

(Hutan Paya Gambut)

Canarium littorale (Kedondong)

Dipterocarpus caudatus (Keruing

Gasing)

Dyera costulata (Jelutong)

Hopea nutans (Giam)

Koompassia malaccensis (Kempas)

Parkia roxburghii (Kupang)

Parkia speciosa (Petai)

Sandoricum koetjape (Sentul)

Shorea acuminata (Meranti Rambai

Daun)

Shorea leprosula (Meranti Tembaga)

Streblus elongatus (Tempinis)

Ficus benjamina (Waringin)

Macaranga pruinosa (Mahang)

Gonystylus bancanus

(Melawis)

Madhuca motleyana (Nyatoh

Ketiau)

Anisoptera marginata

(Mersawa Paya)

Shorea platycarpa (Meranti

Paya)

3-384

3-384

Rajah 3.3.69 : Keadaan Semasa Jalan FR63

LEGEND


FINAL REPORT


(CFS 2)


Rompin Road

FIGURE 3.39


Rompin Road


Rompin Road

A

B

C

Plan View of Muadzam-Rompin Road

Elevation of Muadzam-Rompin Road

Cross Sectionof Muadzam-Rompin Road

A

B

C

Keadaan Semasa

Jalan FR63

PETUNJUK

3-385

3-385

Rajah 3.3.70 : Cadangan Laluan Bawah sepanjang Jalan FR63

FIGURE 3.40

LEGEND


FINAL REPORT


(CFS 2)


Rompin Road

FIGURE 3.39


Rompin Road


Rompin Road

A

B

Location of Proposed bridges and culverts

approximately 1000m long

A B Proposed Underpass-Alternative 2 (Viaduct Option)

Proposed Underpass-Alternative 1 (Viaduct Option) Cadangan Laluan Bawah sepanjang

Jalan FR63

PETUNJUK

3-386

3-386

Kos dan Kewangan

Anggaran kos dan sumber kewangan untuk CFS2-PL2 adalah seperti jadual

3.3.56 berikut:-

Jadual 3.3.56 : Anggaran Kos dan Sumber Kewangan untuk CFS2-PL2

Kos

RM‟000

Pembiayaan

Mekanisme

Sumber

Pembiayaan

Warta sebagai hutan-hutan

terlindung

Bajet

Persekutuan

Pendapatan

Persekutuan

i. Warta hutan tanah kerajaan 9,750.3

ii. Warta belukar, padang rumput

&tanah yang dibuka

29,907.5

Inisiatif Infrastruktur Bajet

Persekutuan

Pendapatan

Persekutuan

i. Struktur-struktur 51,000.0 Bajet

Persekutuan

Pendapatan

Persekutuan ii. Tugas memasang isyarat jalan 26.7

iii. Pemantauan & Rondaan 1,300.0

iv. Landskap

v. Luar Jangka

500.0

10,565.3

Penghutanan Semula

688.2 Bajet

Persekutuan

Pendapatan

Persekutuan

Kempen Kesedaran 200.0 Bajet

Persekutuan

Pendapatan

Persekutuan

Jumlah 103,938.0

Penilaian Ekonomi bagi Pengwujudan CFS2-PL2 Koridor Ekologi

Ahli-ahli ekonomi persekitaran telah memajukan pengkelasan nilai-nilai

berbagai jenis barangan dan perkhidmatan ekologi dari hutan. Hutan-hutan,

termasuk rangkaian ekologi yang dicadangkan dalam laporan ini, boleh

mendatangkan faedah terus kepada masyarakat apabila penggunaan berlaku

manakala yang lain diperolehi secara tidak langsung. Sifat-sifat eko-

pelancongan adalah nilai penggunaan langsung yang diperolehi manakala

kerugian-kerugian yang dielakkan dari konflik-konflik manusia-hidupan liar

adalah nilai penggunaan secara tidak langsung pada hutan sebagai habitat

hidupan liar. Terdapat juga dimensi masa pada faedah-faedah yang dihasilkan.

Dalam kebanyakan kes rakyat memperolehi kepuasan dalam tempoh semasa,

terdapat juga keadaan-keadaan di mana sekarang ini mereka mendapat

kepuasan daripada melindungi spesis flora dan fauna bagi memastikan generasi

masa hadapan mendapat peluang untuk menghargai spesis-spesis ini.

3-387

3-387

Dalam kes-kes lain, faedah-faedah diperolehi tanpa melakukan sebarang

penggunaan sebenar pada hari ini atau pada masa hadapan. Misalnya, dengan

kehadiran kecil dan perlindungan hidupan liar dan sumber biodiversiti, ia boleh

menjana kepuasan emosi kepada kita sebagai pelindung dan amanah untuk

memelihara hutan semulajadi. Ini adalah „non-use value‟ yang mana masyarakat

perolehi dengan kehadiran kecil hidupan liar dan mengetahui kewujudannya.

Nilai kewujudan ini menawan keinginan rakyat untuk melihat, memulihara

hidupan liar dan sebagai warisan bangsa semulajadi, walaupun tidak pernah

berniat untuk melihatnya. Tingkah laku ini dapat dilihat apabila masyarakat

memberi dana kepada organisasi pemuliharaan untuk melindungi spesis

berkarisma atau ekosistem walaupun mereka mungkin tidak pernah dilihat atau

dilawat. Kepuasan dan faedah-faedah yang diperolehi dari tindakan ini

menunjukkan ketersediaan nilai-nilai tidak digunakan pada hutan semulajadi

termasuk hidupan liar dan biodiversiti, samada dari segi nilai-nilai kewujudan

atau nilai warisan.

Kompleks Endau Rompin adalah kompleks terpenting dalam kawasan hutan di

selatan. Ia dianggap sebagai taman negara kedua terbesar di Semenanjung

Malaysia. Taman Negara Endau-Rompin, merupakan kawasan di mana tinggalnya

populasi terbesar Badak Sumbu Sumatera terancam (Rhinoceros unicornis) dan

Tapir Malaya (Tapirus indicus) di semenanjung yang dapat dilihat di sini.

PERHILITAN juga telah melaporkan mengenai gangguan sekumpulan gajah di

sekitar kawasan seperti di Felda Keratong 11, Ladang Hwa Tai dan Ladang Sg

Marong. Tambahan pula, kompleks hutan ini adalah salah satu tempat penting

burung atau IBA (Important Birds Area) di Selatan Semenanjung dengan jumlah

spesis burung-burung sebanyak 253 spesis.

Selain menghubungkan ia pada bahagian selatan (CFS2-PL1:Ulu Sedili – HS

Mersing), ia harus dihubungkan ke kawasan Timur laut, secara tepat, di antara

Resak – HS Lesong. Kepentingan rangkaian ini telah ditekankan sebelumnya

dalam Pelan Tindakan Draf Harimau Negara untuk Malaysia pada 2008-2010 dan

dalam Bengkel Pengenalan dalam Mencipta dan Penubuhan Semula Rangkaian

Ekologi di lingkungan CFS. Lesong dipisahkan daripada HS Resak dengan jalan

persekutuan no.63, dan penempatan manusia dan tanah pertanian (sawit, getah

dan padi) yang luas.

Kajian kes Rangka Kerja Penilaian Ekonomi CFS 2

Pendekatan penilaian ekonomi adalah bagi menilai pemuliharaan ke atas

kawasan perlindungan (negara/taman negeri) untuk potensi-potensi mereka

dalam eko-pelancongan, pemuliharaan biodiversiti, pergantungan masyarakat

tempatan dan sebagai fungsi habitat hidupan liar. Penilaian bagi pencegahan

konflik manusia-hidupan liar akan dapat menentukan „opportunity cost‟

sekiranya kesinambungan Kawasan Hutan Perlindungan (PFA) berkurangan.

Analisis Rangka Kerja adalah seperti berikut:

3-388

3-388

Fungsi-fungsi Yang Dinilai Pendekatan Penilaian

Ekonomi

1 Nilai-nilai eko-pelancongan Kaedah Penilaian Kontinjen

2 Pemuliharaan nilai-nilai Bio-diversiti Kaedah Penilaian Kontinjen

3 Pergantungan masyarakat tempatan Berasaskan-pasaran (Residual

Method)

4 Fungsi habitat hidupan liar dan konflik

manusia-hidupan liar : kerosakan harta

benda, penanaman semula, peluang

kehilangan pendapatan, trauma.

Perubahan dalam kaedah

produktiviti, pendekatan kos

penggantian, pendekatan kos

peluang, dan pendekatan

penilaian kontijen

5 Bajet kewangan adalah perlu untuk

meningkatkan bilangan kakitangan dan

perkhidmatan sokongan

Pendekatan kos secara

langsung

Dalam menjalankan penilaian seperti di atas, kaji selidik bagi memperolehi

data berkaitan perlu diperolehi dari:-

i. Pelancong/pelawat-pelawat ke taman/Tapak Ramsar

ii. Komuniti tempatan

iii. Perkampungan terjejas oleh konflik-konflik manusia-hidupan liar

iv. Pegawai-pegawai dari agensi yang berkaitan

Kerugian Nilai Ekonomi Dari Konflik Gajah Manusia Yang Boleh Dielakkan

Kerugian Nilai Dari Tanaman Rosak Yang Boleh Dielakkan

Perhilitan Daerah Rompin, Pahang telah terpilih untuk mengambil alih

satu kajian kejadian bagi konflik manusia-harimau (HEC).

Perkampungan yang diperiksa adalah Kampung Bukit Ibam, Felda

Selendang 3, dan Kg. Merlak, Tebu Hitam. Pekerjaan-pekerjaan utama

di kampung ini kebanyakannya adalah penanam sawit, dusun buah,

pisang dan penanam ubi kayu. Pada 2006 terdapat 130 kejadian HEC

yang dilaporkan yang menjadikan 48.3% kes-kes di Pahang (Rujuk Jadual

3.3.57). Untuk enam bulan pertama bagi 2007, 36 kes telah dilaporkan

dengan 26.9% kejadian-kejadian berlaku dalam negeri.

Rajah 3.3.57 : HEC dalam Daerah Rompin di Pahang, 2006-2007*

Daerah Bilangan Insiden Yang Dilaporkan

JJumlah

22006

22007*

Rompin 1130

336

1166

Kadar untuk negeri Pahang 448.3%

226.87

441.2

* Januari - Jun

3-389

3-389

Kerugian-kerugian yang dikira dari tanaman rosak boleh berlaku

berdasarkan empat punca. Pertama adalah daripada kesan-kesan bagi

pertumbuhan terbantut walaupun tanaman-tanaman itu tidak

dimusnahkan. Satu contoh tipikal adalah memakan pelepah-pelepah

dan pucuk-pucuk kelapa sawit yang masih muda yang telah melebihi

dua tahun. Pertumbuhan pokok-pokok palma akan terjejas untuk

beberapa bulan tetapi akhirnya akan pulih dan akan terdapat satu

penurunan sementara dalam pengeluaran. Sumber kedua, kemusnahan

tanaman menyeluruh yang mengakibatkan kehilangan kekal hasil masa

depan dan pendapatan sehingga penanaman semula tanaman dicapai

membuahkan hasil. Dalam kes ini ia akan menjadi satu lagi sumber

kerugian daripada kos penanaman semula. Sumber keempat kerugian

adalah kehilangan pendapatan masa depan apabila tanaman-tanaman

dimusnahkan dan para petani telah berputus asa dan tiada usaha

penanaman semula. Ini berlaku apabila gajah-gajah telah memakan

empulur muda di bawah satu tahun dan tanaman kelapa sawit berusia

satu setengah tahun.

Secara purata nilai kerosakan ekonomi dikuasai oleh kerugian yang

dialami penduduk kampung daripada tanaman-tanaman sawit yang

rosak bernilai RM37,791 terjejas atau 64.4% bagi kerugian ekonomi yang

menjejaskan penduduk kampung berikutan kejadian HEC (Jadual

3.3.58). Anggaran yang sangat tinggi ini adalah pengiraan yang bukan

sahaja kerugian semasa, tetapi juga untuk kerugian-kerugian masa

depan bagi hasil buah-buahan bebas kelapa sawit sehingga ia mencapai

kematangan. Nilai-nilai ini adalah tinggi jika tiada penanaman semula

dijalankan atau jika penduduk kampung berharap sebarang penanaman

semula yang dibuat boleh bertahan dari serangan gajah pada masa

depan. Sekiranya penanaman semula telah dijalankan dan pokok palma

terselamat, kerugian dari segi hasil adalah sedikit sehinggalah

penanaman semula kelapa sawit membuahkan hasil. Antara lain,

kerugian utama tanaman adalah dari kerosakan pada pokok buah sukun

bernilai lebih kurang RM8,711 atau 14.9% daripada jumlah kerugian

ekonomi dialami seorang penduduk kampung dan kerosakan dari pokok

durian nilainya lebih kurang RM6,244 atau 10.6% daripada jumlah

kerugian dialami seorang penduduk kampung. Tanaman popular lain

yang rosak akibat diserang adalah pokok cempedak bernilai dalam

purata RM3,032 atau 5.2% daripada jumlah kerugian dialami seorang

penduduk kampung. Tanaman lain yang sering diserang adalah tanaman

getah, kelapa, rambutan, tebu, ubi, dan pisang.

3-390

3-390

Jadual 3.3.58 : Nilai-nilai (Mean-Economic) tanaman penduduk

kampung yang terjejas berikutan insiden HEC (RM)

Kerugian Tanaman Kerugian Nilai Semasa %

Kelapa Sawit 37,791 64.4

Getah 43 0.1

Ubi 255 0.4

Tebu 612 1.0

Pisang 631 1.1

Durian 6,244 10.6

Kelapa 370 0.6

Cempedak 3,032 5.2

Rambutan 955 1.6

Sukun 8,711 14.9

Jumlah 58,642 100.0

Sumber: pengiraan dari data kajian lpangan

Nilai Kerugian Lain Dari Konflik Manusia Gajah Yang Boleh Dielakkan

Kerugian tanaman pertanian mendominasi anggaran jumlah kerugian

yang ditanggung dari insiden HEC (Jadual 3.3.59). Kerugian besar

berikutnya adalah dari kerosakan harta benda dengan anggaran purata

RM804 bagi setiap orang kampung terjejas dengan insiden dan

menyumbang 1.34% dari jumlah kerugian keseluruhan. Harta-harta

benda yang rosak terdiri daripada pagar letrik dan berantai.

Antara kerugian lain adalah ketakutan psikologi pada insiden serangan

gajah di perkampungan. Nilai kewangan atas ketakutan ini adalah sukar

untuk diramal secara langsung. Tetapi terdapat pendekatan secara

tidak langsung bagi mengukur nilai ini iaitu menaksir kos mengikut

kemampuan penduduk kampung untuk membuang sumber ketakutan

itu. Ini telah diukur dari kesediaan untuk menyumbang dana yang

mungkin boleh memudahkan penempatan semula gajah ke tempat

perlindungan lebih besar bagi mengelakkan berlakunya insiden HEC di

masa hadapan. Kajian ini mendapati bahawa penduduk kampung yang

terjejas telah bersedia untuk membayar RM417 bagi mendapatkan dana

untuk menempatkan semula gajah-gajah tersebut.

Kerugian-kerugian lain adalah segala perbelanjaan yang ditanggung

penduduk kampung untuk aktiviti mengawal pada waktu malam dan

pendapatan yang tidak menentu kerana disebabkan perasaan takut dan

trauma semasa insiden-insiden HEC yang menghalang penduduk

kampung menoreh getah pada awal pagi sepanjang insiden tersebut.

3-391

3-391

Jadual 3.3.59 : Sumber purata kerugian ekonomi ditanggung oleh

penduduk kampung berikutan insiden HEC di Daerah Rompin

(RM/penduduk kampung terjejas dengan insiden HEC)

Sumber-sumber kerugian ekonomi Nilai

(RM) %

Jumlah kerugian dari tanaman pertanian 58,642 97.92

Kerugian pada kerosakan harta benda 804 1.34

Kerugian dari perbelanjaan untuk mengawal

pada waktu malam 19 0.03

Pendapatan yang tidak menentu kerana

trauma 7 0.01

WTP untuk mengelak insiden HEC* 417 0.70

Kerugian dari kecederaan - 0.00

Kerugian dari kematian - 0.00

Jumlah Kerugian 59,889 100.00

* jika WTP FELDA SELENDANG 3 adalah RM100,000 bagi mengelakkan kejadian-

kejadian HEC diambilkira, purata WTP bagi mengelak HEC akan datang akan

menjadi lebih tinggi. Purata anggaran WTP setiap orang kampung diperolehi

dengan membahagikan jumlah ini dengan bilangan isi rumah dalam Felda

Selendang 3.

Kos penangkapan dan penempatan semula hidupan liar yang boleh

dielakkan

Dengan pengwujudan semula rangkaian ekologi, dan jika rangkaian ini

boleh menyediakan habitat yang diperlukan untuk gajah-gajah tersebut,

maka operasi penangkapan dan penempatan semula tidak diperlukan.

Oleh itu kini bajet boleh digunakan untuk keperluan aktiviti lain dan ini

akan menjimatan kos. pengwujudan semula koridor akan memberi nilai

ekonomi dalam soal nilai perbelanjaan yang tidak dibelanjakan. Proses

menangkap dan menempatkan semula gajah-gajah liar di Semenanjung

Malaysia dikendalikan oleh Elephant Capture & Translocation Unit

(ECTU) di bawah pengawasan PERHILITAN.

Jadual 3.3.60 menunjukkan jumlah kos penangkapan dan penempatan

semula gajah liar. Jumlah keseluruhan RM 40,914 diperoleh daripada

kos penangkapan dengan RM 17,962 (43.9%) dan kos penempatan

semula dengan RM 22,952 (56.1%). Kos penangkapan tertinggi

melibatkan bayaran elaun kakitangan, iaitu 30.8% daripada jumlah kos.

Walaupun jumlah pekerja-pekerja yang diperlukan adalah 8 orang,

tetapi jumlah bilangan hari yang diluangkan untuk seseorang memantau

gajah sasaran adalah 21 hari. Untuk kos penempatan semula, elaun

kakitangan yang berjumlah RM 8,540, iaitu 20.9% daripada jumlah kos,

diikuti dengan bahan api dan penyelenggaraan kenderaan-kenderaan

yang digunakan untuk penempatan semula (9.9%) dan alat-alat

keselamatan gajah seperti rantai tegangan tinggi dan u-rantai (7.3%).

3-392

3-392

Penggunaan minyak dan bil penyelenggaraan yang tinggi adalah kerana

membawa dua ekor gajah bekerja ke tapak dimana dua buah lori

pacuan 10 roda digunakan. Jumlah bilangan tenaga kerja yang

diperlukan juga adalah 8 orang, namun bilangan hari yang diperlukan

untuk memantau berkurangan, iaitu 7 hari. Satu bot tunda biasanya

digunakan untuk membawa gajah liar ke kawasan baru untuk

dilepaskan.

Jadual 3.3.60 :Kos bagi penangkapan dan penempatan semula

Perkara RM %

Peluru dan dan alatan memanah 1,200.00 2.90

Ubatan 1,150.00 2.80

Alatan keselamatan gajah 1,580.00 3.90

Minyak dan penyelenggaraan kenderaan 1,432.00 3.50

Elaun pekerja 12,600.00 30.80

JUMLAH KOS – PENANGKAPAN 17,962.00 43.90

Bekalan makanan untuk 2 gajah yang

bekerja

2,800.00 6.80

Minyak dan penyelenggaraan kenderaan 4,064.40 9.90

Ubatan 1,168.00 2.90

Peluru dan alatan memanah 1,500.00 3.70

Alatan keselamatan gajah 2,980.00 7.30

Kos sewa bot tunda ke Taman

Negara/perjalanan

1,900.00 4.60

Elaun pekerja 8,540.00 20.90

JUMLAH KOS – PENEMPATAN SEMULA 22,952.40 56.10

JUMLAH KESELURUHAN 40,614.40 100.00

Sumber : Nasharuddin b Othman, PERHILITAN

Nilai agregat bagi fungsi habitat hidupan liar dalam rangkaian

ekologi dan hutan

Dengan pengwujudan semula rangkaian ekologi, dan jika rangkaian ini

boleh menyediakan habitat yang diperlukan untuk gajah-gajah itu, nilai

agregat potensi kerugian yang terelak daripada HEC boleh dianggarkan.

Nilai agregat untuk tapak PL2 boleh dianggarkan dengan mendarabkan

nilai purata kerugian-kerugian ekonomi terelak bagi seorang penduduk

kampung dengan bilangan penduduk kampung secara rutin terjejas oleh

insiden-insiden HEC. Tiada statistik jumlah penduduk kampung terjejas

oleh insiden-insiden HEC tetapi terdapat perangkaan pada bilangan kes

yang dilaporkan bagi HEC di Daerah Perhilitan Rompin (130 pada tahun

2006). Jika jumlah ini digunakan sebagai panduan, maka nilai agregat

dianggarkan adalah RM7.78 juta setiap tahun. Nilai agregat ini boleh

ditambah untuk kos terelak atau penjimatan kos dari operasi

penangkapan dan penempatan semula iaitu RM40,614 untuk memberi

satu nilai yang berjumlah RM7.82 juta setiap tahun.

3-393

3-393

Nilai Ekonomi Perkhidmatan Eko-pelancongan Taman Negeri Endau Rompin

Tempat yang masyhur dan menarik para pelancong di Pahang ialah Taman

Negeri Endau-Rompin iaitu salah satu daripada hutan hujan tropika tertua di

dunia. Kemegahan Endau-Rompin adalah kebanyakannya terdiri daripada

spesies eksotik tumbuh-tumbuhan tropika dan kehidupan haiwan disitu. Antara

aktiviti-aktiviti yang terdapat di taman itu termasuklah meninjau burung dan

hidupan liar, mendaki gunung, merentasi hutan, memancing, berenang,

lawatan komuniti Orang Asli (Peribumi), berkhemah dan „indoor games‟.

Center for Veterimarynary Medicine (CVM) telah digunakan untuk menilai

perkhidmatan eko-pelancongan yang ditawarkan oleh Taman Negeri Endau-

Rompin. Kini perkhidmatan-perkhidmatan ini adalah disediakan secara percuma

untuk kebaikan awam. Satu ciri kebaikan awam adalah tiada saingan di mana

penggunaan individu tidak membahayakan jumlah yang ada kepada individu

berbeza, sehingga ke satu tahap yang tertentu atau keupayaan muatan. Ciri

penting sesuatu kebaikan awam adalah apabila disediakan, tiada kos tambahan

ke atas penggunaan tambahan oleh individu berbeza. Oleh itu peningkatan

kesediaan setiap individu untuk membayar (Willingness To Pay-WTP) akan

menyediakan anggaran agregat WTP kepada masyarakat untuk perkhidmatan

eko-pelancongan.

Satu soal selidik telah disediakan bagi menghuraikan perkhidmatan rekreasi

yang ditawarkan di taman tersebut. Bagi mendapatkan WTP pembayaran

kenderaan sebagai bayaran masuk telah dipilih yang mana ia adalah yuran

pengguna. Kelebihan pembayaran kenderaan ini adalah responden dengan

mudah boleh menerimanya.

Bayaran setiap lawatan dianggap sesuai memandangkan bayaran itu adalah

hipotetikal yang dibuat secara langsung daripada pengguna. Oleh itu, keadaan

hipotetikal dicipta kerana pihak pengurusan taman bercadang memperkenalkan

bayaran masuk sebagai salah satu cara bagi mengumpul dana untuk

mengekalkan kualiti ke atas perkhidmatan-perkhidmatan di taman itu. Ini

adalah satu sebab untuk mengumpul dana secara hipotetikal bagi perkhidmatan

tersebut di mana tiada bayaran secara langsung yang dikeluarkan setakat ini.

Taman Negeri Endau Rompin adalah popular di kalangan penduduk tempatan

yang tinggal disekitarnya. Ia kerap dikunjungi dengan anggaran purata 5,000

orang pelawat setiap bulan terutama mereka yang tinggal sekitar 20km jejari

atau melibatkan satu setengah jam masa perjalanan.

Eco-pelancongan / Nilai-nilai Rekreasi

Tawaran min dan median WTP telah dikira. Jadual 3.3.61 memberikan

keputusan bagi kajiselidik CVM ke atas nilai maksimum yang diperolehi

3-394

3-394

pelawat dengan melibatkan diri dalam aktiviti-aktiviti eko-pelancongan

di Taman Negeri Endau Rompin. Min WTP adalah RM10.17 untuk setiap

perjalanan. Anggaran ini adalah sedikit lebih rendah dari julat

penyiasatan-penyiasatan sebelumnya pada nilai-nilai ekonomi merentasi

hutan dan penerokaan gua di Taman Kenong Rimba, Kuala Lipis

[RM19/setiap perjalanan Gorhan (1997)] dan rekreasi memancing seperti

di paya bakau Matang, Kuala Sepetang [RM16-28/setiap perjalanan

(Mohd Shahwahid 1999)]. Ini adalah kerana kehadiran pelawat-pelawat

di kawasan berhampiran menjadikan taman tersebut hanya sebagai

tempat untuk bersantai berbanding melibatkan diri dalam aktiviti

rekreasi/luar secara aktif. Bagi sekumpulan pelawat seperti ini,

kekerapan WTP mereka adalah sangat rendah (kurang dari RM1/sekali

masuk).

Jadual 3.3.61 : Nilai-nilai ekonomi berdasarkan pengalaman eko-

pelancongan di Taman Negeri Endau Rompin

WTP/Pintu masuk Pelawat Domestik

Min (RM) 10.17

Piawai Ralat (RM) 3.11

Median (RM) 3.00

Julat (RM) 0 to 100

pengiraan dari kaji selidik

Jumlah nilai-nilai eko-pelancongan dan peluang-peluang rekreasi

Memandangkan semua pelawat menyumbang untuk pembangunan

pelancongan, tren ketibaan pelancong pada hari cuti mungkin memberi

petunjuk terbaik mengenai sektor pelancongan. Ketibaan hari cuti

memberi impak kepada pengembara-pengembara (berbanding dengan

peniaga dan mereka yang melawat saudara mara dan rakan-rakan) dan

mungkin ia meningkatkan permintaan secara langsung dan menilai

perkhidmatan eko-pelancongan yang dihasilkan oleh Taman Negeri

Endau Rompin.

Nilai agregat eko-pelancongan dan perkhidmatan rekreasi yang

disediakan di taman dianggarkan dengan mendarab purata WTP dengan

bilangan anggaran pelawat yang datang ke taman itu. Dianggarkan nilai

jumlah tahunan eko-pelancongan dan perkhidmatan rekreasi yang

disediakan di taman adalah RM610,200 setiap tahun.

„Non-Use Value‟ bagi Bio-diversiti dan Pemuliharaan Hidupan Liar Dalam Rangkaian Ekologi

Nilai ekonomi hutan asli dan rangkaian ekologi yang diwujudkan termasuklah

„non-use value‟ bagi hutan sebagai habitat hidupan liar dan pemuliharaan

biodiversiti, walaupun manusia tidak berniat untuk melihat atau bersentuhan

dengan dengan hidupan liar atau mengunakan sumber-sumber bio-diversiti pada

3-395

3-395

masa, kini atau akan datang. Misalnya, hanya kehadiran dan perlindungan ke

atas gajah-gajah atau spesies tumbuhan yang luar biasa atau terancam, boleh

menjana kepuasan emosi atas keupayaan kita melindungi hidupan liar tersebut.

„Non-use value‟ ini diperoleh daripada kehadiran kecil hidupan liar seperti

gajah-gajah atau tumbuhan unik, sama ada sebagai nilai yang wujud atau nilai

warisan.

Majoriti bilangan masyarakat mungkin tidak berhajat untuk melihat hidupan liar

atau tumbuhan terancam, tetapi mereka mempunyai kekuatan afiniti bahawa

pemeliharaan hidupan liar dan tumbuhan terancam perlu kekal terpelihara

dalam hutan-hutan itu dan kebajikan akan dilindungi sebaik mungkin.

Masyarakat juga mungkin mempunyai satu keyakinan yang kuat bahawa hidupan

liar dan tumbuhan terancam adalah sebahagian dari warisan semulajadi negara.

„Non-use value‟ bagi hutan semulajadi termasuk rangkaian ekologi berpotensi

dikalangan masyarakat secara amnya di Pahang telah dianggarkan dengan

menggunakan pemerhatian soal selidik terhadap 200 responden daripada Daerah

Rompin, Pekan, Kuantan, Maran dan Temerloh. Saiz ini dianggap cukup besar

bagi mendapatkan penemuan berdaya maju.

Komponen soal selidik CVM yang paling penting adalah soalan pasaran yang

hipotesis dimana anggaran WTP dihasilkan. Responden-responden sangsi

tentang tahap kesedaran mereka tentang peranan dan fungsi hutan semulajadi

dan rangkaian ekologi yang ditubuhkan samada boleh memainkan peranan

dalam pemuliharaan biodiversiti. Manakala pembayaran ke atas kenderaan

untuk tujuan WTP yang telah diperkenalkan dijelaskan bahawa tugas untuk

mewujudkan rangkaian ekologi itu mungkin dijalankan oleh Jabatan

Perhutanan. Bagi memastikan keberkesanan tugasan ini dengan melaksanakan

teknik-teknik latihan terbaik, responden-responden itu telah dimaklumkan

bahawa dana-dana tambahan diperlukan bagi memperoleh tanah dan

penanaman semula pokok. Jabatan Perhutanan dan PERHILITAN perlu

menguruskan rangkaian ekologi itu daripada diterokai. Satu Tabung Amanah

Koridor Ekologi ditubuhkan dan diuruskan oleh lembaga yang professional

merangkumi hutan flora dan hidupan liar. Tabung Amanah ini akan

menyediakan dana untuk Jabatan Perhutanan dan PERHILITAN untuk membiayai

penubuhan rangkaian ekologi dan aktiviti-aktiviti pemuliharaan termasuk untuk

hidupan liar seperti gajah. Berdasarkan responden-responden yang merasakan

bahawa kesinambungan hutan adalah penting dan mempunyai nilai ekonomi,

senarai bagi tawaran WTP kepada Fund disediakan untuk mereka untuk memilih

daripada kadar RM1 hingga RM100 bagi setiap seorang. WTP menawarkan

sejumlah sekali pembayaran sahaja.

Min, median dan julat tawaran WTP di mana kesediaan responden untuk

membuat sumbangan untuk memastikan penubuhan rangkaian ekologi dan flora

dan habitat hidupan ditunjukkan disediakan dalam Jadual 3.3.62. Kesediaan

min bagi pembayaran tawaran WTP adalah RM7.05/setiap seorang dengan nilai

median RM5/setiap seorang. Kadar tawaran WTP adalah dari RM0 hingga

3-396

3-396

RM100/setiap seorang. Ini adalah tawaran WTP yang tidak berulang dan sekali

sahaja. Adalah diingatkan bahawa kesediaan untuk menyumbang dana adalah

satu ukuran proksi WTP atau nilai yang diletakkan oleh masyarakat pada

rangkaian ekologi serta fungsi-fungsinya.

Jadual 3.3.62 : Tawaran maksimum, min dan median WTP bagi „non-use

value‟ pada rangkaian ekologi.

Min (RM/orang) Median

(RM/orang)

Julat (RM/orang)

Minimum

Julat

(RM/orang)

Maksimum

7.05 5 0 100

Pengiraan dari data kajiselidik

Anggaran Jumlah „Non-Use Value‟ bagi Pemuliharaan Hidupan Liar

Dan Biodiversiti Oleh Rangkaian Ekologi

Penduduk mempunyai persepsi sendiri tentang peranan rangkaian

ekologi bagi hidupan liar dan pemuliharaan biodiversiti walaupun

mereka tidak mempunyai sebarang manfaat secara langsung daripada

rangkaian tersebut. Agregat „non-use value‟ bagi pemuliharaan hidupan

liar dan biodiversiti yang boleh dimainkan oleh rangkaian ekologi adalah

dianggarkan dengan mendarabkan purata WTP dengan anggaran

populasi besar Semenanjung Malaysia. Nilai ini diselaraskan untuk

mengambilkira kawasan rangkaian ekologi untuk diwujudkan dalam PL2

dengan perbandingan sepenuhnya pada kawasan hutan semulajadi.

Adalah dianggarkan agregat tahunan bagi „non-use value‟ pemuliharaan

hidupan liar dan biodiversiti yang boleh dimainkan oleh rangkaian

ekologi dalam PL2 adalah lebih kurang RM4.07 juta setiap tahun.

Pergantungan tempatan pada sumber-sumber hutan

Taksiran pada pergantungan tempatan pada sumber hutan bergantung pada

satu tinjauan luar masyarakat-masyarakat kampung tempatan yang terletak

sepanjang Pekan - Jalan Rompin. Kajian penyiasatan tentang pelbagai jenis

hasil-hasil hutan bukan kayu (NTFP) yang dikumpulkan menyediakan nilai-nilai

ekonomi untuk komuniti-komuniti tempatan. Jadual 24 menyediakan nilai min

RM152.70 NTFPs yang dikumpulkan oleh isi rumah.

Nilai min tertinggi di kalangan isi rumah yang terlibat adalah RM47.40/bulan

untuk isi rumah itu mengutip bahan-bahan „fiber‟. Pendapatan NTFP adalah

juga penting bagi yang terlibat dalam memancing (RM26.20), pengumpulan

buah-buahan seperti kelubi (RM15.30) dan pemburuan burung-burung (RM9.40)

Jenis ikan yang boleh mendatangkan keuntungan yang tinggi adalah siakap,

sembilang dan tapah. Kerang juga mendatangkan keuntungan yang tinggi iaitu

termasuklah lokan, tiram dan teritik. Antara pokok-pokok kayu yang bernilai

iaitu rebah dan tembusu adalah sangat popular untuk dijual sebagai papan

3-397

3-397

memotong. Antara buah-buahan liar, kelubi adalah jenis yang penting dan

dikutip untuk jualan kepada orang tengah yang seterusnya membekalkannnya

kepada pembuat jeruk. Pelbagai burung diperangkap untuk dijual manakala

hidupan liar pula, dagingnya boleh dijual.

Jumlah Nilai Ekonomi NTFP dikumpulkan oleh Komuniti Tempatan

Menurut Rancangan Pengurusan Hutan Pahang (Jabatan Perhutanan

Pahang 2007) menyatukan bahawa terdapat 39 Orang Asli di kampung

dengan 2,358 isi rumah di Daerah Rompin. Jika didarabkan purata nilai

ekonomi daripada koleksi NTFP setiap isi rumah iaitu RM152.70/bulan

dengan bilangan isi rumah di Rompin, jumlah nilai ekonomi yang

disediakan oleh sumber hutan di Rompin adalah sebanyak RM4,320,800.

Jumlah Nilai Ekonomi Rangkaian Ekologi dan Kawasan Hutan di Daerah Rompin

Anggaran nilai ekonomi pengwujudan rangkaian ekologi dan pemuliharaan

kawasan hutan menghasilkan satu jumlah anggaran nilai ekonomi untuk Daerah

Rompin (Jadual 3.3.63). Daripada anggaran TEV RM16.82 juta setahun, (46.5%)

disumbangkan oleh fungsi habitat hidupan liar, diikuti pergantungan masyarakat

tempatan pada kutipan NTFPs (25.7%), „non-use value‟ pemuliharaan sumber

biodiversiti (24.2%), dan eko-pelancongan Taman Endau Rompin (3.6%).

Jadual 3.3.63 : Jumlah anggaran nilai ekonomi bagi pengwujudan rangkaian

ekologi dan pemuliharaan hutan di Daerah Rompin

No Fungsi Rangkaian Ekologi dan Kawasan Hutan * RM

juta/tahun %

1 Fungsi habitat hidupan liar 7.82 46.5

2 Perkhidmatan eko-pelancongan dan rekreasi 0.61 3.6

3 Pergantungan komuniti tempatan pada kutipan

NTFP

4.32

25.7

4 Pemuliharaan sumber biodiversiti 4.07 24.2

Jumlah 16.82 100

* Fungsi penebangan balak tidak termasuk kerana ia tidak sesuai untuk

objektif-objektif utama bagi rangkaian ekologi habitat hidupan liar,

pemuliharaan sumber-sumber biodiversiti dan perkhidmatan-perkhidmatan

eko-pelancongan.

Kos Mewujudkan Rangkaian Ekologi dalam Program „Central Forest Spine’

Banyak agensi terlibat dalam pengwujudan rangkaian ekologi. Pada peringkat

perancangan makro, banyak perbelanjaan telah peruntukkan oleh Jabatan

Perancangan Bandar dan Desa dalam mengkaji keperluan memasukkan program

CFS dalam dua kajian semasa CFS I dan II.

3-398

3-398

Berdasarkan cadangan-cadangan di dalam laporan CFS I dan II, beberapa agensi-

agensi kerajaan akan terus terlibat dalam melaksanakan cadangan rangkaian

utama dan sekunder (PL dan SL). Sumber-sumber hutan menjadi bidang kuasa

Jabatan Perhutanan (DOF) dan jabatan ini akan memainkan peranan utama

dalam fasa pelaksanaan. DOF telah merancang berdasarkan peranan mereka

dalam pengwujudan CFS dengan mengambil perhatian cadangan-cadangan

dalam Rancangan Infrastruktur Negara. DOF bertanggungjawab pada dua

perkara iaitu perancangan di peringkat ibu pejabat DOF di Kuala Lumpur dan

pelaksanaan di pejabat-pejabat daerah DOF yang berkaitan.

Jabatan Perhutanan (Ibu Pejabat)

DOF telah mencadangkan untuk menjalankan beberapa aktiviti

tertakluk kepada kesediaan sumber kewangan. Diantara aktiviti-aktiviti

yang dicadangkan adalah satu siri bengkel dan mesyuarat-mesyuarat

yang dijalankan dengan kakitangan, ahli-ahli sains, agensi-agensi

kerajaan berkaitan, pertubuhan bukan kerajaan dan pihak

berkepentingan lain. Antara aktiviti-aktiviti yang dicadangkan

termasuk:

1. Pengenalpastian kawasan dan data pengurusan hutan

2. Penyimpanan dan pemulihan tanah hutan

3. Penguatkuasaan

4. Inventori flora dan fauna.

5. Rawatan dan penyeliaan ke atas kawasan-kawasan yang ditanam

6. Aktiviti-aktiviti kaji selidik sosioekonomi untuk menaikkan

potensi sosio ekonomi bagi koridor hutan

7. Penyebaran dan penerbitan maklumat

Jumlah dan perincian sumber kewangan yang diperlukan bagi

menjalankan aktiviti-aktiviti ini adalah dianggarkan sebanyak RM0.9

juta pada 2009 dan RM0.4 juta pada 2010. Angka-angka ini memerlukan

sumber kewangan dan tidak diketahui samada jumlah keseluruhan

tersedia atau tidak.

Tugas-tugas bagi pengenalpastian kawasan untuk rangkaian ekologi,

restorasi dan pemulihan tanah hutan serta pemantauan rangkaian

ekologi itu akan dilakukan oleh Jabatan Perhutanan. Tugas pengambilan

tanah dikawasan bukan rezab hutan untuk penanaman pokok akan

dikendalikan oleh lain-lain agensi. Aktiviti pertama melibatkan lawatan-

lawatan ke lapangan bagi mengenal pasti kawasan berpotensi dan

pemilihan akhir oleh kakitangan daripada jawatankuasa CFS dan

pasukan petugas daripada Jabatan Perhutanan (Ibu Pejabat). Kos

dijangka menelan belanja RM9,825. Perincian bajet yang diperlukan

meliputi 84.7% elaun perjalanan, 9.2% minyak kenderaan dan

selebihnya meliputi penyelenggaraan kenderaan.

3-399

3-399

Selain tanaman pokok, mungin ada keperluan bagi membina laluan atas

bertingkat lebuhraya dan jejambat (viaduct) untuk mamalia besar

menyeberang lebuhraya itu. Tugas ini dilaksanakan oleh Jabatan Kerja

Raya. Pengambilan tanah, laluan atas bertingkat dan pembinaan

jejambat (viaduct) memerlukan tambahan peruntukkan menjadi sukar

dianggarkan memandangkan lokasi dan reka bentuk infrastruktur yang

berbeza.

Pejabat Hutan Daerah Rompin

Dengan tanggunggjawab tambahan, Pejabat Hutan Daerah Rompin

memerlukan pekerja baru membabitkan dua perkerja perhutanan iaitu

pemandu dan pekerja am, dan fasiliti sokongan dengan bajet tahunan

RM273,438.

Pejabat Perhilitan Daerah Rompin

Dengan pertambahan tugas, Pejabat PERHILITAN Daerah Rompin

memerlukan tiga renjer hidupan liar baru dan kemudahan sokongan.

Peruntukan bajet untuk kemudahan sokongan adalah RM186,000

termasuk bilik setor, motosikal, pacuan empat roda, sangkar bergerak

dan peralatan perangkap. Operasi tahunan bajet adalah RM80,184

untuk upah, elaun, petrol dan penyelenggaraan kenderaan.

Kesimpulan

Bahagian ini telah menekankan penilaian ekonomi bagi beberapa perkhidmatan

alam sekitar yang disediakan melalui pengwujudan rangkaian ekologi dan

pemuliharaan hutan asli dalam Daerah Rompin. Jumlah nilai ekonomi

dianggarkan kira-kira RM16.82 juta setahun. Dalam mewujudkan dan memantau

koridor-koridor ini, banyak kemudahan infrastruktur dan aktiviti operasi perlu

ditanggung. Perancangan negara berkaitan program CFS telah dijalankan oleh

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa. Pelaksanaan Rangkaian Utama (PL) dan

Rangkaian Sekunder (SL), perlu dikendalikan sepenuhnya oleh Jabatan

Perhutanan (ibu pejabat dan peringkat daerah) dan pejabat daerah

PERHILITAN. Aktiviti ini memerlukan sumber kewangan baru dan penyediaan

anggaran kos.

3-400

3-400

3) KAJIAN KES 3 : CFS2-PL4 – HS BUKIT IBAM – HS SG. MARONG & HS LESONG

Kompleks hutan Chini-Bera hampir terputus

dengan kompleks hutan Endau-Rompin, yang

masih ada adalah koridor riparian sepanjang

Sg. Marong. Walaupun agak sempit, hutan di

bahagian timur tebing sungai koridor itu masih

dalam keadaan baik, dan hanya terputus di

beberapa kawasan. Tambahan pula,

kebanyakkan kawasan tersebut adalah tanah

negeri yang masih belum tersisih.

a) Objektif dan Sasaran

Objektif rangkaian ekologi ini adalah untuk

menghubungkan HS Sg. Marong ke HS Ibam

(Rujuk Rajah 3.3.71):-

1. Mengekalkan rangkaian hutan Taman

Negara Endau-Rompin dan kompleks

Tasik Chini-Tasik Bera (rujuk Rajah

Masterplan ).

2. Memastikan kesinambungan populasi

hidupan liar di antara kedua-dua

kawasan.

3. Memastikan integriti dan kestabilan

ekologi antara keduanya.

PekanChini

PL5PL2

PL1

Endau-RompinNational Park

PL3

Endau-Kota TinggiWildlife Reserve

Panti Bird Sanctuary

Bera

PL6

6 7

8PL4

3-401

3-401

Rajah 3.3.71 : Rangkaian Ekologi di CFS2-PL4

b) Profil Koridor


Guna Tanah

Hutan (termasuklah hutan simpan dan hutan negeri), merupakan kawasan

utama di dalam rangkaian ini, diikuti dengan petempatan asal, badan air dan

pertanian (Rujuk Rajah 3.3.73).

Perkampungan

Terdapat beberapa petempatan Orang Asli di sini, antaranya ialah Kg. Jemekat,

Kg. Batu Berguling, Kg. Aur dan Kg. Rembia. Selain itu, petempatan mereka

terdapat di sepanjang jalan Muadzam Shah iaitu Kg. Gadar dan Kg. Pelam.

Bandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam Shah

Bt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. Ibam



KemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemai

Kg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. SemupukKg. Semupuk

Kg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. Guri

Kg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. Aur

Kg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu Berguling

Kg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh Nipis

Kg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. Mercung

Kg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. Gambir

Kg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. Kempas

Kg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar Barut

Terbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang Layang

Bandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. Seruk

Kota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota ShahbandarKota Shahbandar

Kg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah Batu

Kg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. Kerpal

Kg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. Pelam

Kg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya Keledan

Kg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. Gadar

Kg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh Nipis

Kg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. Tenggalong


Kg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air Molek

LEGEND

Corridor Ecological Corridor in PL4

FINAL REPORT


(CFS 2)

Forest Reserve

RiverTown / Kampung


Road

Endau Kluang Wildlife Reserve

FIGURE 3.37





KEY PLAN

PAHANG

JOHOR

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan

To Kua

ntan


PAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANG

Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)Ibam (Rompin)


Sungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai MarongSungai Marong


To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

To

Sega

ma

t

Kg. Langau

Kg. Lubok Batu

Kg. Jemekat

Kg. Gondi

Kg.

Kemara

Kg.

Mancugai

Kg. Padang

Kg. Meripuh

Kg. Lenok

Kg. Samak

Kg. Buan

Kg. Pancur

Kg. Membalau

Kg. Paloh Rumih

Kg. Pelampar kulim

Kg. Bayan batu

Kg.

Tiang Ridang

Kg. Kong King

0 2

N

1 Kilometer

3-402

3-402

Kawasan pedalaman koridor juga mempunyai beberapa petempatan Orang Asli

seperti Kg. Mikang, Kg. Buloh Nipis dan Kg. Tenggalong.

Infrastruktur Sedia Ada

Dua jalan persekutuan: FT63 (sepanjang <1-km berhampiran Kg. Aur); dan FT12

(sepanjang 3-km berhampiran Kg. Rompin).

Tanah dan Rupabumi

Kajian terperinci tanah yang dibuat oleh Jabatan Pertanian mendapati kawasan

ini kebanyakkan adalah beralun dan rata dan terdiri daripada lumpur organik,

sungai lanan (`riverine alluvial‟) dan tanah mineral. Kebanyakan tanahnya

adalah tanah jenis Kelas 2 yang sesuai sebagai tanah pertanian terutamanya

bagi tanaman getah, kelapa sawit dan tanaman hortikultur (Rujuk Rajah

3.3.72).

Saliran

CFS2-PL2 terletak di lembangan Sg. Rompin. Sg. Aur yang mengalir merentasi

rangkaian adalah cawangan Sg. Rompin dan bertemu dengan Sg. Rompin di

kawasan Kg Paya Keledan.

Jalan utama Muadzam

Shah

3-403

3-403

Rajah 3.3.72 : Kegunaan Tanah


Hasil daripada tinjauan yang dilakukan, didapati terdapat kehadiran gajah di

PL4, serta terdapat aduan tentang gajah merosakkan tanaman di Kg. Aur.

Populasi dan Profil Sosio-ekonomi

Terdapat satu perkampungan Orang Asli di PL4, iaitu Kg. Terlang dengan

pupulasi dianggarkan seramai 300 orang. Terdapat cadangan untuk mewartakan

perkampungan Orang Asli ini. Penduduk di sini kebanyakannya terlibat dengan

skim ladang getah RISDA atau pertanian berskala kecil di sekitar kampung

(Rujuk Jadual 3.3.64).

Jadual 3.3.64 : Populasi dan Profil Sosio-ekonomi

Perkara Kg. Terlang

Jumlah Penduduk 300 anggaran

Aktiviti Ekonomi Terlibat dengan RISDA (perladangan

getah)

Status tanah Rizab bukan Orang Asli

Sumber: Pejabat Tanah, Rompin, 2008

PETUNJUK Hijau muda (8) - Briah Lempong lumpur organik Kuning (11) – Siri Telemong Akob (Riverin alluvium) Biru (28) – Siri Durian-Malacca-Tavi (Topografi kering) - Siri Munchong –Seremban

- Siri Munchong –Serdang Ungu (38) – Siri Durian-Munchong- Bungur (tanah dimajukan di atas mendapan dan tanah metamorfik gred rendah) Jingga (18) - Rengam Associations (tanah dimajukan atas tanah metamorfik gred tinggi, kering dengan topografi berbukit) Merah Jambu (31) - Segamat-Katung (tanah dimajukan atas tanah metamorfik gred tinggi)

3-404

3-404

Rajah 3.3.73 : Guna Tanah Sedia Ada di CFS2-PL4

Aktiviti Pertanian

Pertanian utama di PL4 adalah tanaman kelapa sawit dan getah, serta

penternakan lembu (lihat seperti di bawah). Kelapa sawit ditanam di sepanjang

kawasan riparian.

PETUNJUK Ungu (30) - Kelapa sawit Biru muda (3G) - Getah Hijau muda (7S) - Hutan sekunder Jingga (2H) - Campuran hortikultur Biru (5R) - Kawasan meragut rumput

Sumber : Jabatan Pertanian, 2006

Bandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam ShahBandar Muadzam Shah



KemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemaiKemai


Kg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. GuriKg. Guri

Kg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. AurKg. Aur

Kg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu BergulingKg. Batu Berguling

Kg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh Nipis

Kg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. MercungKg. Mercung

Kg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. GambirKg. Gambir

Kg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. KempasKg. Kempas

Kg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar BarutKg. Kepasing Belukar Barut

Terbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang LayangTerbang Layang

Bandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakBandar Tun RazakKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. SerukKg. Bt. Seruk

Kg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah BatuKg, Sawah Batu

Kg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. KerpalKg. Kerpal

Kg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. PelamKg. Pelam

Kg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya KeledanKg. Paya Keledan

Kg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. GadarKg. Gadar

Kg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. MikangKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh NipisKg. Buluh Nipis

Kg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. TenggalongKg. Tenggalong


Kg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air MolekKg. Air Molek


LEGEND


FINAL REPORT


(CFS 2)

Forest Reserve

State Land Forest

Oil Palm

Rubber

Other Agriculture

Scrub

Cleared Land

Wetlands

Water Bodies

River

Town / Kampung


Corridor

Road

FIGURE 3.10



To Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala RompinTo Kuala Rompin

ke Kluangke Kluangke Kluangke Kluangke Kluangke Kluangke Kluangke Kluangke Kluang

Bt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. IbamBt. Ibam



Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

Sg. L

eng

go

PAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANGPAHANG

KEY PLAN

Pahang

Johor

Negeri

Sembilan

Melaka

To SegamatTo SegamatTo SegamatTo SegamatTo SegamatTo SegamatTo SegamatTo SegamatTo Segamat

To KuantanTo KuantanTo KuantanTo KuantanTo KuantanTo KuantanTo KuantanTo KuantanTo Kuantan

PELAN

KUNCI

PETUNJUK

GUNATANAH

SEMASA PL4

3-405

3-405

Terdapat beberapa ladang di sekitar kawasan rangkaian sekunder (Jadual

3.3.65). Pemilik utama adalah (FELDA) dan (FELCRA) sektor swasta.

Jadual 3.3.65 : Ladang Kelapa Sawit di CFS2-PL4

Nama Ladang Agensi / Pemilik Luas

(ekar)

1 Bukit Leelau Perusahan Mekassar (M) 1,976

2 Bukit Ridan J A Russel Sdn Bhd 1,177

3 Ladang Darabif Budi-JS Plantation Mgt SB 4,078

4 FELCRA RPS Kedaik FELCRA Bhd 705

5 FELCRA Pahang

Tenggara

FELCRA Bhd 2,322

6 FELCRA Bukit Ibam FELCRA Bhd 969

7 FELDA Keratong Timur

Estate

FELDA 1,258

8 FELDA Merchong 1 FELDA 1,823

9 Juasa Division A Fleet Properties Sdn Bhd 4,030

10 Juasa Division B Fleet Properties Sdn Bhd 3,070

11 Ladang Keratong Sin Thye Management 7,658

12 Ladang Kota Bahgia TH Plantations 1,914

13 LGM Pahang

Tengggara

LGM Properties 1,898

14 Laukin A Perusahan Mekassar (M) 1,189

15 Leepang A Perusahan Mekassar (M) 2,143

16 Ladang Mekassar IOI Corp 1,132

17 Ladang Merchong Sykt Pukim Pom SB 1,841

18 Nafas Sg Serai NAFAS 1,270

19 Ladang Rompin Seong Thye Plantations 2,969

20 Simpai 1 Prosper Palm oil Mill Sdn Bhd 3,083

21 Simpai 2 Prosper Palm oil Mill Sdn Bhd 2,979

22 Ladang Simpai Prosper Palm oil Mill Sdn Bhd 2,461

23 Stesen FASSB

Merchong

Felda Agric Services SB NA

24 Ladang Sg Buan TH Plantations 1,382

25 Ladang Sg Gayung Far East Holdings Bhd 5,055

26 Ladang Sg Marung Far East Holdings Bhd 4,867

27 Ladang Sg Mengah TH Plantations 2,105

28 Ladang Sg Merba Dara Lam Soon Sdn bhd 4,123

29 Ladang Sg Sisik Mutiara Suci Sdn Bhd 4,728

30 Ladang Ibam Negeri Sembilan Oil Palm Bhd 2,150

31 Ladang Bebar Boustead Eldred Sdn Bhd 2,325

Sumber: Direktori & Indeks Pertanian Malaysia 2006

3-406

3-406


Hubungan dan rangkaian antara kawasan hutan simpan di sekitar Endau Rompin

(iaitu Rizab Hidupan Liar Rompin/Endau) Pahang dan Bukit Ibam serta hutan

simpan Chini ke kawasan barat laut adalah penting untuk dilindungi dan

dipelihara.

Rizab Hidupan Liar Rompin/Endau telah diwartakan di bawah Kanun Tanah

Negara 1986 (Phg. G.N. 502-1986) dan diselenggarakan oleh Jabatan

Perhutanan Negeri Pahang. Hubungan ke hutan simpan Chini melalui HS Lesong,

HS Sg. Marong dan kawasan hutan riparian negeri ke HS Bukit Ibam.

Sebahagian kawasan HS Lesong telah dilindungi dari pembalakan dan dijadikan

hutan tadahan air (Phg. G.N. 184-2002). Sebahagiannya juga dikelaskan sebagai

Hutan Simpan Dara (Pahang VJR No. 15 = Compt. 65-69 & 77; Pahang VJR No. 16

= Lesong F.R. Compt. 156). Sebahagian kawasan Hutan Simpan Chini dan Bukit

Ibam turut dijadikan hutan tadahan air (Phg. G.N. 184-2002). Tasik Chini itu

sendiri telah dijadikan sebagai kawasan pelancongan (Phg. G.N. 1113-1989).

c) Kawasan Sensitif Alam Sekitar

NPP 18 dalam Rancangan Fizikal Negara (RFN) menyatakan bahawa Kawasan

Sensitif Alam Sekitar (KSAS) perlu dititikberatkan semasa membuat

perancangan terhadap penggunaan tanah dan sumber semulajadi alam sekitar

untuk memastikan pembangunan yang seimbang.

Kawasan KSAS telah diperincikan, diperluas dan digariskan di peringkat

Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan. Aplikasi KSAS dalam Rancangan

Fizikal Negara, Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan seperti yang

ditunjukkan dalam Jadual 3.3.66.

Jadual 3.3.66 : Aplikasi kawasan KSAS untuk PL4

Peringkat

Rancangan

Tahap

KSAS Nota

Rancangan

Fizikal Negara

KSAS

Tahap 2

Berdasarkan Rajah IP8 dalam Rancangan Fizikal

Negara, Rizab hidupan Sg. Marong dan

bahagian selatan Rizab hidupan Bukit Ibam

adalah KSAS Tahap 2

Rancangan

Struktur

Pahang 2002-

2020

Rancangan Struktur Pahang 2002-2020 tidak

menyatakan tahap KSAS, namun ia

menggariskan beberapa kategori KSAS. Salah

satunya ialah “Central Forest Spine”. Namun,

dalam SL1, hanya kepulauan hutan Endau-

Rompin (sebahagian Hutan Simpan Sg. Marong)

termasuk dalam kategori ini. Kebanyakkan

kawasan di SL1 dikelaskan sebagai kawasan

KSAS ancaman banjir,sementara sebahagian HS

3-407

3-407

Peringkat

Rancangan

Tahap

KSAS Nota

Bukit Ibam dan HS Sg Marong dikasifikasikan

sebagai kawasan tadahan air.

RSN menggariskan enam polisi pemuliharaan

alam sekitar. Polisi kedua terutamanya

menyentuh tentang pembangunan yang

bersepadu dan seimbang bagi kawasan KSAS

untuk negeri yang tersenarai dalam Rancangan

Fizikal Negara. Rancangan struktur tersebut

memberi tiga langkah perlaksanaan,

termasuklah:

Merangka rancangan penyelenggaraan bagi

pembangunan KSAS oleh Unit Perancang

Ekonomi Negeri

Kelulusan bagi pembangunan KSAS hanya

melalui Jawatankuasa Perancangan Negeri

dengan nasihat Majlis Perancang Fizikal

Negara

Pemantauan KSAS yang berterusan oleh

pihak yang berwajib

Polisi kedua itu menggesa betapa pentingnya

pembangunan KSAS yang seimbang melalui

Pelan Pengurusan KSAS.

Polisi keenam menyatakan bahawa

pemuliharaan dan integrasi dalam pengurusan

hutan bagi negeri yang bersebelahan penting

bagi memastikan rangkaian ekologi “Central

Forest Spine” dapat dicapai.

d) Peruntukan Semasa bagi Pemuliharaan di dalam Rancangan Struktur

dan Rancangan Tempatan

Peruntukan bagi pemuliharaan rangkaian ini terkandung dalam Rancangan

Struktur Negeri Pahang dan Rancangan Tempatan Daerah Rompin.

Rancangan Tempatan

Rancangan Tempatan Daerah Rompin menyediakan rangka kerja yang

terperinci, di mana zon guna tanah dan aktivitinya dijelaskan di dalam

rancangan tersebut. Ia dibahagikan kepada enam (6) Blok Perancangan. PL4

terletak di dalam Blok 1 (Keratong Barat) (Rujuk Rajah 3.3.74).

3-408

3-408

Rajah 3.3.74 : Cadangan Pembangunan dalam Rancangan Tempatan Daerah Rompin

1 Infrastruktur Butiran

Cadangan Rancangan

Tempatan

Menaiktaraf Jalan Kg.

Padang menuju ke

Lebuhraya Kuantan/Segamat

untuk menghubungkan Bukit

Ibam ke Kg. Aur dan

Muadzam Shah.

Jarak: 11km

Lebar: 40m

Laluan: 2 laluan

Kesan terhadap PL4

Boleh menjejaskan

pergerakan hidupan liar,

maka rekabentuk bagi

membolehkan pergerakan

tersebut perlu diambilkira

semasa kerja menaiktaraf.

2 Pelancongan Butiran

Cadangan Rancangan

Tempatan

HS Bukit Ibam yang kaya

dengan flora dan fauna akan

dipromosikan sebagai produk

eko-pelancongan bagi daerah

tersebut.

Kesan terhadap PL4

Selari dengan objektif PL4.

Penglibatan komuniti

tempatan dalam aktiviti eko-

pelancongan ini akan

mengurangkan aktiviti

pemburuan di kawasan

tersebut.

3-409

3-409

e) Ancaman, Halangan dan Peluang

Ancaman, halangan dan peluang adalah seperti yang dihuraikan di bawah:-

Peningkatan populasi dan aktiviti pertanian yang pesat di kawasan ini

menyebabkan Muadzam Shah dan Bandar Tun Razak pesat membangun

yang seteruskan memberi tekanan kepada kawasan hutan simpan dan

rangkaian ekologi di sekitarnya untuk turut dibangunkan.

Pencemaran akibat pembuangan sampah, sisa pestisid dan herbisid dari

aktiviti pertanian, effluent/sisa buangan yang tidak dirawat dari

industri dan kawasan domestik, lumpur dan hakisan tanah adalah antara

ancaman utama kepada ekosistem alam dan akuatik.

Pembangunan pertanian turut menjejaskan kawasan riparian di

lembangan sungai sepanjang Sg. Rompin, Sg. Aur, Sg. Jeram dan Sg.

Kepasing. Kawasan riparian (juga yang merentasi ladang) penting dalam

mengekalkan kualiti, pencegahan banjir serta sebagai habitat dan

koridor bagi hidupan liar dan perlu dikekalkan dalam bentuknya yang

asli.

1 Pembangunan bandar

(Muadzam Shah & Bandar

Tun Razak) memberi

tekanan ke atas hutan

simpan dan proses ekologi

2 Pembangunan pertanian

& pengumpulan

pencemaran di sungai

menjejaskan

3 Pelebaran Jalan Muadzam

Shah-Bandar Tun Razak

1 2

3

3-410

3-410

f) Cadangan Pelaksanaan

Teras Strategik

Sg. Aur dan Sg. Rompin yang mengalir dari kompleks hutan Chini - Ibam ke

kompleks hutan Endau-Rompin - Sedili adalah koridor riparian semulajadi yang

membolehkan hidupan darat dan air bergerak melalui keduanya. Teras utama

dalam perlaksanaan rangkaian ini adalah mengekalkan dan memperkaya koridor

riparian tersebut (Rujuk Rajah 3.3.75).

1. Pameran perlu dibuat oleh JPBD tentang pentingnya CFS dan rangkaian

ekologi nya di Johor.

2. NBBC dan NPPC perlu menerima laporannya. Perlaksanaan rangkaian

berpandukan kepentingannya dipersetujui.

3. NPPC akan mengeluarkan moratorium ke atas guna tanah.

4. NRE akan memulakan tindakan yang seterusnya, termasuklah

perbincangan dan mesyuarat kerja dengan pihak berwajib negeri.

5. NRE juga perlu mengenalpasti sumber kewangan sekiranya terdapat

penukaran hakmilik tanah.

Rajah 3.3.75 : Cadangan Tindakan Pelaksanaan bagi CFS2-PL4

2012

11. Penguatkuasaan dan pemantauan pemburuan dan penyeludupan hidupan

liar.

9b. Penglibatan dan kesedaran awam.

10. Membina laluan hidupan liar.

9a. Penghutanan semula bagi kawasan yang diganggu.

2011

Sebagai

KSAS dalam

Rancangan

Tempatan.

1. Mewartakan baki hutan sebagai hutan simpan di bawah hutan perlindungan hidupan liar.

2009

6. Meletakkan papan

tanda hidupan liar

di sepanjang jalan

Muadzam Shah.

4. Membuat pengambilan tanah untuk diwartakan sebagai hutan simpan perlindungan.

8. Melaksanakan pembangunan pertanian mampan.

2010

Prasyarat

JPBD NRE, Agensi Persekutuan


5. Memantau pergerakan hidupan liar di antara HS Bukit Ibam dan HS Sg. Marong.

3-411

3-411

1

Pewartaan lebihan tanah

hutan negeri sepanjang

koridor sebagai Hutan Simpan

di bawah kategori Hutan

Perlindungan Hidupan Liar

Agensi Perlaksana:

1. Kerajaan negeri




2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Prasyarat : : (1), (2), (3),

(4), (5)

Langkah 1 JPBD memohon untuk dibekukan

pemberimilikan tanah bagi hutan

tanah negeri.

Langkah 2 PERHILITAN menyediakan kertas

kerja untuk mewartakan rangkaian

ekologi sebagai hutan perlindungan

hidupan liar.

Langkah 3 PERHILITAN mengemukakan

permohonan kepada EXCO Negeri untuk kelulusan.

3-412

3-412

2

Pengambilan tanah

persendirian antara HS Ibam

dan HS Sg. Marong untuk

diwartakan sebagai hutan

simpan.

Agensi Perlaksana:

1. Kerajaan Negeri



Tempoh masa Perlaksanaan:

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

Prasyarat : : Pewartaan (4)

Langkah 1 NRE berunding dengan Kerajaan

Negeri berhubung keperluan

pengambilan tanah, dapatkan

peruntukan kewangan untuk

pengambilan tersebut.

Langkah 2 Jabatan Perhutanan Negeri

sediakan kertas kerja untuk

mewartakan rangkaian ekologi

sebagai hutan simpan.

Langkah 3 Jabatan Perhutanan Negeri mengemukakan kertas kerja kepada EXCO Negeri untuk kelulusan.

Langkah 4 Kerajaan Negeri dan NRE membuat

urusan pengambilan tanah.

Peruntukan kewangan adalah

daripada Kerajaan Persekutuan.

Langkah 5 Jabatan Perhutanan Negeri

memaklumkan NRE.

Langkah 6 Jabatan Perhutanan Negeri menjalankan perhutanan semula pemantauan.

3-413

3-413

3

Pemantauan pergerakan hidupan

liar antara HS Bukit Ibam dan HS

Sg. Marong

Agensi Perlaksana:

1. NGO

Tempoh masa perlaksanaan:

Segera

Perlu dijalankan bagi mengenalpasti

corak pergerakan hidupan liar.

Pemantauan dapat memberi

maklumat yang bakal membantu

dalam memastikan keberkesanan

sebenar koridor (functional linkage)

berdasarkan kriteria berikut:-

Kriteria Cara

Populasi spesis

Populasi spesis

utama (gajah,

harimau, babi

berjanggut) di hutan

bersebelahan

koridor

Program

mengambil

gambar

Kajian

kelibat

haiwan

Pergerakan

hidupan liar

Kehadiran haiwan di

koridor biasa

(diversiti spesis &

jumlah)

Program

mengambil

gambar

Kajian

kelibat

haiwan

Haiwan

menggunakan

struktur lintasan

spesifik (diversiti

spesis & jumlah)

Program

mengambil

gambar

Kajian

kelibat

haiwan

Konflik manusia-

hidupan liar

Bilangan kes konflik

di koridor

Pemantauan

kes-kes

konflik

Bilangan mangsa

kematian jalanraya

Program

pemantauan

Maklumat tersebut penting bagi

mengenalpasti lokasi lintasan yang

akan disediakan


Prasyarat : : Pewartaan Langkah 1

NRE perlu : (1) Mengarahkan PERHILITAN

untuk memasang kamera dan kelengkapan lain.

(2) Merangka bancian dan pemantauan pergerakan hidupan liar oleh institut penyelidikan (NGO).

Langkah 2 Institut penyelidikan/ NGO

mengemukakan laporan kepada

PERHILITAN da Jabatan Perhutanan

Negeri. Mengenalpasti inventori, sifat

dan lokasi laluan dan jenis laluan yang

perlu disediakan.

Langkah 3 PERHILITAN memaklumkan NRE dan Jabatan Perhutanan Negeri.

Langkah 4 NRE memaklumkan agensi yang berkaitan tentang keperluan inventori dan tindakan susulan.

3-414

3-414

4

Pemasangan papan tanda

awas hidupan liar sepanjang

Jalan Muazdam Shah

Agensi Perlaksana:

1. KKR


Segera

Pada masa sekarang, papan tanda

hidupan liar perlu dipasang

sehingga corak pergerakan dan

lintasan hidupan liar dikenalpasti.

Seterusnya, lintasan hidupan liar

akan dicadangkan. (lihat 6.5.3

untuk pembinaan lintasan

hidupan liar).



Langkah 1 Di dalam kawasan hutan yang terdapat

petempatan manusia – PERHILITAN

perlu meletakkan papan tanda bagi

member amaran kepada penduduk

berhampiran. PERHILITAN perlu

mendapatkan nasihat daripada Institusi

Penyelidikan / NGO yang terlibat.

berhubung laluan hidupan liar,

PERHILITAN member khidmat nasihat

kepada JKR.

Langkah 2 JKR perlu memasang papan tanda

hidupan liar termasuk juga had laju

kenderaan. JKR perlu memaklumkan

PERHILITAN.

3-415

3-415

5

Khaskan PL1 sebagai

Kawasan Sensitif Alam

Sekitar (KSAS)

Agensi Perlaksana:

1. JPBD

2. Majlis Daerah Rompin


2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5


Prasyarat : Pewartaan di dalam

Rancangan Tempatan

Langkah 1 JPBD mengambil inisiatif untuk

menyediakan kertas kerja bagi

menjadikan PL4 sebagai KSAS dan

meminda Rancangan Tempatan.

diselaraskan dengan PBT dan Jabatan

Perhutanan.

Langkah 2 JPBD Negeri perlu memastikan KSAS

dimasukkan dalam Rancangan

Tempatan Daerah Rompin.

Mewartakan semula Rancangan

Tempatan.

Langkah 3 JPBD memaklumkan NRE

3-416

3-416

6

Penghutanan semula

kawasan terganggu/

tercemar

Agensi Perlaksana:




2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

7

Kerjasama &

Kesedaran Komuniti

Tempatan

Agensi Perlaksana:

8. NGO

9. JHEOA

10. Ketua kampung


Segera dan berterusan

Antara kerjasama

termasuklah:-

Pemantauan pergerakan

hidupan liar,

Pemantauan aktiviti

berburu,

Eko-pelancongan,

Mengurangkan gangguan

dan kerosakan ke atas

hutan.


Prasyarat : :

Pewartaan

Kerja-kerja oleh Jabatan

Perhutanan

Langkah 1 PERHILITAN akan mengetuai semua aktiviti. (1) Bekerjasama dengan JHEOA. (2) Mengekalkan kerjasama dengan

institusi penyelidikan dan NGO bagi menyedarkan komuniti tempatan.


Langkah 2 Institusi penyelidikan dan NGO : (1) Memberi latihan kepada yang terlibat. (2) Meningkatkan kesedaran tentang

konflik manusia – hidupan liar. (3) Menggalakkan penglibatan komuniti

untuk menyertai aktiviti dan sebahagian daripada pemantau,

(4) Menghentikan aktiviti perburuan, mengurangkan kacaugangu atau kerosakan kepada hutan.

(5) Menggalakkan penglibatan org tempatan dalam eko pelancongan.

3-417

3-417

8 Pembinaan lintasan

hidupan liar

Agensi Perlaksana:

1. KKR

Jangka masa Perlaksanaan:

2011-2015 2016-2020 2021-2025


1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5



Langkah 1 PERHILITAN menasihatkan JKR.

Langkah 2 JKR menjalankan : (1) Pembinaan laluan hidupan liar di Jalan

Muadzam Shah. (2) Memasang papan tanda (3) Mengurangkan had laju.

3-418

3-418

9

Penguatkuasaan dan

pemantauan aktiviti

berburu dan dagangan

hidupan liar secara

haram

Agensi Perlaksana:

1. PERHILITAN

Jangka masa Perlaksanaan:

Berterusan


Guna Tanah

Jadual 3.3.67: Kriteria Prestasi dan Penyelesaian bagi kawasan

bersebelahan PL4


AKTIVITI GUNA TANAH DI DALAM RANGKAIAN

P15 PL4 perlu dilindungi bagi

kesinambungan jangka

panjang

A1.7 Perlaksanaan Pengurusan Hutan

yang Mampan.

A1.8 Menjadikan PL4 sebagai KSAS

Tahap 1.

P16 Mengurangkan Kesan

Sampingan ke atas koridor

ekologi utama di PL4

A3.8 Kerja menaiktaraf jalan di masa

hadapan perlu mengambilkira

kajian pergerakan hidupan liar.

Lintasan perlu dimasukkan ke


Langkah 1 PERHILITAN menyediakan kertas kerja untuk meningkatkan; 1) Penguatkuasaan ranjer. 2) Latihan kepada renjer 3) Kerajaan Persekutuan menyediakan

peruntukan logistik dan peroperasian.

Langkah 2 PERHILITAN menganjurkan aktiviti pemantauan dan penguatkuasaan secara berterusan. penguatkuasaan ketat di bawah Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972.

3-419

3-419


dalam cadangan pelebaran jalan

A3.9 Infrastruktur di masa hadapan

seperti laluan paip gas, laluan

pemancar elektrik, dan kabel

bawah tanah juga perlu

mengambilkira kajian pergerakan

hidupan liar.


sebagai rupa bentuk koridor

alam sekitar perlu dikekalkan

A5.5 Sungai perlu kekal dalam bentuk

asalnya.

A5.6 Liputan tumbuh-tumbuhan

riparian perlu dikekalkan dalam

keadaan asal yang semulajadi.

AKTIVITI GUNA TANAH DI KAWASAN BERJIRANAN DENGAN RANGKAIAN

P18 Koridor ekologi bersebelahan

(iaitu PL4) perlu dilindungi

dan penggunaan tanah

haruslah tidak menjejaskan

habitat dan biodiversiti PL4

A7.3 Menyediakan tempat peralihan

antara kawasan hutan di koridor

ekologi dengan kawasan

pembangunan dengan cara

mengekalkan liputan hutan

antara hutan dan tanaman. Jika

tiada, perhutanan agro

digalakkan di kawasan peralihan.

Had minimum zon penampan

ialah 50m.


sebagai rupa bentuk koridor

alam sekitar perlu dikekalkan

A5.3 Sungai perlu kekal dalam bentuk

asalnya.

A5.4 Liputan tumbuh-tumbuhan

riparian perlu dikekalkan dalam

keadaan asal yang semulajadi.

P20 Menjalankan pembangunan

pertanian mampan

A8.19 Mengurang dan mengawal hakisan

dan kerosakan tanah oleh

penanam kelapa sawit dan getah.

A8.20 Mengekalkan kualiti dan sumber

air permukaan dan air larian

bawah tanah.

3-420

3-420


A8.21 Pengurusan serangga, wabak,

rumpai dan spesis menggunakan

teknik integrasi pengawalan

serangga (IPM) yang bersesuaian.

A8.22 Mengunakan bahan kimia agro

yang tidak membahayakan

kesihatan dan alam sekitar serta

hidupan liar.


sekitar dan pemuliharaan sumber

semulajadi dan biodiversiti di

kawasan peladangan.

A8.24 Mengekalkan status spesis luar

biasa, terancam dan pupus serta

habitat yang mempunyai nilai

pemuliharaan yang tinggi.

A8.25 Pembuangan sisa secara selamat

terhadap alam sekitar.

A8.26 Pembangunan kawasan

peladangan baru secara

berhemah.

A8.27 Meningkatkan biodiversiti dengan

menyediakan habitat bagi flora

dan fauna melalui kombinasi

pemuliharaan hutan dan tebing

sungai di dalam ladang.

Perlaksanaan di atas berdasarkan


Pertanian Mampan untuk

Perladangan serta Garis

Panduan Pengurusan

Pembangunan Pertanian Sekitar

Kawasan Paya (lihat Bab 4).

P21 Mengurangkan pencerobohan

ke kawasan hutan yang

dilindungi

A6.2 Perluasan kawasan petempatan

bersebelahan dengan rangkaian

ekologi di masa akan hadapan

perlu dijauhkan. Rancangan

3-421

3-421


Kawasan Khas (RKK) perlu

dipertimbangkan bagi

petempatan berhampiran

rangkaian ekologi bagi

mewujudkan sempadan kampung

serta mengenalpasti cara dan

langkah di mana komuniti boleh

turut serta dalam aktiviti

pemuliharaan dan eko-

pelancongan.

Perhutanan

Koridor ini dipenuhi dengan hutan dipterokap dan hutan paya gambut. Spesis

bagi perhutanan semula dikenalpasti seperti jadual 3.3.67 berikut:

Jadual 3.3.68 : Spesis Pokok untuk Perhutanan Semula

Spesis Tanah Mineral (Hutan Darat) Spesis Riparian (Hutan Tepi

Sungai)

Hopea nutans (Giam)

Canarium littorale (Kedondong)

Dipterocarpus caudatus (Keruing Gasing)

Dyera costulata (Jelutong)

Koompassia malaccensis (Kempas)

Parkia roxburghii (Kupang)

Parkia speciosa (Petai)

Sandoricum koetjape (Sentul)

Shorea acuminata (Meranti Rambai Daun)

Shorea leprosula (Meranti Tembaga)

Streblus elongatus (Tempinis)

Ficus benjamina (Waringin)

Dipterocarpus oblongifolius

(Keruing Neram)

Shorea sumatrana (Sengkawang)

Shorea palembanica (Meranti

Tengkawang Air)

3-422

3-422

g) Kos dan Dana

Anggaran kos dan sumber kewangan bagi CFS2-PL4 adalah seperti jadual 3.3.68

di bawah:-

Jadual 3.3.69 : Kos Pelaksanaan

Kos

RM‟000

Mekanisma

Pembiayaan

Sumber

Pembiayaan

Diwartakan sebagai Hutan

yang dilindungi

i. Perwartaan tanah hutan

negeri

137,701.4

Bajet

Persekutuan/

Mekanisma

Baru

Perolehan

Persekutuan/

Dana

Kebangsaan

ii. Perwartaan belukar,

kawasan berumput &

lapang

6,752.8

Inisiatif Infrastruktur

i. Struktur -

Bajet

Persekutuan

Perolehan

Persekutuan

ii. Pemasangan Papan

Tanda Jalan

230.7

iii. Pemantauan, rondaan &

Kecemasan

2,446.1

Pengambilan tanah 12,167.1

Bajet

Persekutuan

Perolehan

Persekutuan

Perhutanan Semula 2,762.0

Bajet

Persekutuan

Perolehan

Persekutuan

Kempen Kesedaran 200.0

Bajet

Persekutuan

Perolehan

Persekutuan

Jumlah Kecil 162,260.1

3-164 3.3 kajian kes 3.3.1 kajian kes cfs 1 1) rangkaian

Documents